Avatar (Phim): Một Kiệt Tác Điện Ảnh Của James Cameron

“Avatar” là một trong những bộ phim nổi bật và có tầm ảnh hưởng sâu rộng trong lịch sử điện ảnh. Được đạo diễn bởi James Cameron, bộ phim đã trở thành một hiện tượng toàn cầu, không chỉ với những thành tựu về công nghệ, mà còn với câu chuyện đầy cảm hứng về thiên nhiên, nhân văn và các vấn đề xã hội. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những đặc điểm nổi bật của bộ phim, từ cốt truyện, nhân vật đến công nghệ sản xuất làm nên thành công vang dội của “Avatar”.

1. Khái Niệm Về Avatar (Phim)

1.1. Avatar là gì? Định nghĩa và ý nghĩa trong nền điện ảnh

“Avatar” là một bộ phim khoa học viễn tưởng được đạo diễn bởi James Cameron, ra mắt lần đầu vào năm 2009. Câu chuyện của phim xoay quanh một hành trình khám phá thế giới Pandora, nơi con người và một nền văn hóa bản địa, những người Na’vi, có những cuộc đối đầu đầy mâu thuẫn. “Avatar” không chỉ là một bộ phim giải trí mà còn mang trong mình thông điệp về bảo vệ thiên nhiên, sự hòa bình và sự kết nối giữa con người và trái đất.

Phim đã mang đến một cách tiếp cận mới cho ngành công nghiệp điện ảnh, đặc biệt là với sự sử dụng công nghệ hình ảnh 3D và kỹ thuật quay phim tiên tiến, tạo ra một trải nghiệm hình ảnh sống động và sâu sắc. “Avatar” đã định nghĩa lại chuẩn mực của các bộ phim khoa học viễn tưởng và tạo ra một ảnh hưởng lớn đối với các tác phẩm điện ảnh sau này.

1.2. Lịch sử và quá trình sản xuất Avatar

Việc sản xuất “Avatar” không hề dễ dàng, bởi lẽ James Cameron đã mất gần một thập kỷ để phát triển và hoàn thiện công nghệ quay phim 3D, điều mà trước đó chưa được áp dụng rộng rãi trong điện ảnh. Cameron đã bắt đầu viết kịch bản “Avatar” từ cuối những năm 1990 nhưng phải đợi đến khi công nghệ kỹ thuật số đủ phát triển mới có thể thực hiện bộ phim theo đúng tầm nhìn của mình.

Bộ phim được quay với kỹ thuật motion capture, cho phép các diễn viên thể hiện cử chỉ và cảm xúc của mình trong một môi trường 3D, từ đó tạo nên hình ảnh sống động của các nhân vật Na’vi. Việc sản xuất “Avatar” tốn kém một số tiền lớn và thời gian dài nhưng đã mang lại thành công vô cùng vang dội, với doanh thu toàn cầu lên tới hơn 2,7 tỷ USD, trở thành bộ phim có doanh thu cao nhất mọi thời đại (cho đến khi bị “Avengers: Endgame” vượt qua).

1.3. Thành công của Avatar: Kỷ lục phòng vé, ảnh hưởng văn hóa

“Avatar” đã đạt được thành công không chỉ về doanh thu phòng vé mà còn về ảnh hưởng văn hóa rộng lớn. Phim đã làm thay đổi cách thức sản xuất và thưởng thức các bộ phim 3D, đồng thời mở ra kỷ nguyên mới cho những bộ phim có hiệu ứng hình ảnh đặc biệt. Không chỉ vậy, “Avatar” còn tạo nên một cộng đồng người hâm mộ lớn mạnh và trở thành một phần trong cuộc sống văn hóa đại chúng, đặc biệt là qua những bộ sưu tập, trò chơi video, và các sản phẩm thương mại.

Bộ phim đã khiến nhiều người nhìn nhận lại mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, và cũng như các vấn đề về bảo vệ môi trường. Những thông điệp về sự tôn trọng tự nhiên và đấu tranh cho những giá trị xã hội cũng đã được phản ánh rõ rệt trong cốt truyện của “Avatar”.

2. Cốt Truyện Và Nhân Vật Chính

2.1. Tóm tắt cốt truyện Avatar: Hành trình của Jake Sully

Câu chuyện của “Avatar” diễn ra trên hành tinh Pandora, nơi một nhóm người từ Trái đất đang khai thác tài nguyên quý giá. Jake Sully, một cựu binh lính liệt nửa người, được thay thế cho người anh trai sinh đôi đã chết để tham gia vào chương trình Avatar – một dự án nghiên cứu giúp con người nhập vai vào các cơ thể Na’vi bằng cách điều khiển những hình thể Avatar thông qua công nghệ cao.

Trong hành trình này, Jake dần nhận ra sự tàn ác của con người đối với thiên nhiên và người dân Na’vi. Anh đã quyết định đứng lên bảo vệ Pandora, đối đầu với lực lượng con người đang xâm chiếm hành tinh. Câu chuyện của Jake là hành trình chuyển mình từ một người lính thực dụng trở thành một chiến binh đấu tranh cho hòa bình và bảo vệ thiên nhiên.

2.2. Nhân vật chính trong Avatar: Jake Sully, Neytiri, và các nhân vật quan trọng khác

  • Jake Sully: Là nhân vật chính của phim, một cựu lính thủy đánh bộ bị liệt nửa người, được cử vào tham gia dự án Avatar. Jake dần thay đổi từ một người lính làm việc theo lệnh đến một người bảo vệ thiên nhiên, yêu mến và chiến đấu cho người Na’vi.
  • Neytiri: Là một chiến binh Na’vi, con gái của Mo’at và Eytukan. Neytiri trở thành người dạy dỗ Jake về văn hóa và phong tục của người Na’vi. Cô cũng là nhân vật đóng vai trò quan trọng trong việc thay đổi nhận thức của Jake.
  • Dr. Grace Augustine: Là một nhà khoa học và người sáng lập dự án Avatar, bà đồng hành cùng Jake trong hành trình khám phá Pandora. Grace là người đầu tiên tin vào người Na’vi và có tầm nhìn về sự cần thiết bảo vệ Pandora.
  • Colonel Miles Quaritch: Là nhân vật phản diện trong phim, chỉ huy quân đội của công ty RDA. Quaritch đại diện cho sự tàn bạo và tham lam của con người trong việc khai thác tài nguyên từ Pandora mà không quan tâm đến hậu quả đối với người Na’vi và thiên nhiên.

2.3. Thế giới Pandora: Cảnh quan, sinh vật và văn hóa của người Na’vi

Pandora là một hành tinh với cảnh quan đẹp tuyệt vời, đầy những sinh vật kỳ lạ và hệ sinh thái phong phú. Các sinh vật trên Pandora có kích thước khổng lồ và đa dạng, từ những con thú giống ngựa đến loài quái vật bay. Nền văn hóa của người Na’vi cũng rất phong phú, với tín ngưỡng thờ cúng Eywa, một thần linh đại diện cho sự sống và thiên nhiên trên Pandora. Văn hóa của họ tôn vinh sự kết nối với thiên nhiên và các sinh vật sống.

2.4. Các mâu thuẫn trong Avatar: Mối quan hệ giữa con người và Na’vi

Mâu thuẫn chính trong “Avatar” là sự đối đầu giữa con người và người Na’vi. Con người, đại diện là công ty RDA, tìm cách khai thác tài nguyên trên Pandora mà không quan tâm đến hậu quả đối với hành tinh và những sinh vật sống ở đó. Ngược lại, người Na’vi sống hài hòa với thiên nhiên và xem Pandora là tổ tiên và cội nguồn sự sống. Mối quan hệ này dẫn đến cuộc xung đột giữa lợi ích con người và sự bảo vệ thiên nhiên của người Na’vi.

3. Công Nghệ và Kỹ Thuật Sản Xuất Avatar

Một trong những yếu tố chính tạo nên thành công vang dội của “Avatar” chính là công nghệ sản xuất đột phá. James Cameron, với tầm nhìn của mình, đã sử dụng những kỹ thuật tiên tiến để tạo ra một bộ phim không chỉ về câu chuyện mà còn về hình ảnh, âm thanh và cảm nhận. Dưới đây là những công nghệ và kỹ thuật sản xuất giúp Avatar trở thành một kiệt tác điện ảnh.

3.1. Công nghệ quay phim 3D: Sự đột phá trong kỹ thuật hình ảnh

“Avatar” được biết đến là bộ phim tiên phong trong việc sử dụng công nghệ 3D hiện đại để mang lại một trải nghiệm điện ảnh sống động và chân thực. James Cameron đã hợp tác với các chuyên gia công nghệ để phát triển một hệ thống quay phim 3D đặc biệt, giúp các cảnh quay trở nên nổi bật, sâu sắc và chi tiết. Để đạt được độ chính xác cao nhất, công nghệ quay phim 3D trong “Avatar” được tinh chỉnh sao cho người xem cảm nhận được chiều sâu và không gian thực sự của thế giới Pandora, đặc biệt là khi chuyển động và các vật thể trong phim đều có sự tương tác với người xem.

Phương pháp quay này cũng được gọi là công nghệ “stereoscopic 3D”, giúp các vật thể và nhân vật trong phim có cảm giác nổi lên từ màn hình, tạo ra chiều sâu mà phim truyền thống không thể có. Điều này đã giúp khán giả có một trải nghiệm hoàn toàn mới khi xem phim, từ đó định hình lại xu hướng phim 3D trên toàn thế giới.

3.2. Quá trình dựng hình và tạo hiệu ứng đặc biệt: CGI và công nghệ motion capture

Một trong những công nghệ tiên tiến nhất được sử dụng trong “Avatar” chính là CGI (Computer-Generated Imagery), cho phép tạo ra những hình ảnh 3D hoàn hảo, sống động và chân thực đến từng chi tiết. Điều này rất quan trọng trong việc tạo ra thế giới Pandora, nơi có những sinh vật khổng lồ, những cánh rừng kỳ bí và cảnh quan tuyệt đẹp. Đặc biệt, CGI còn được sử dụng để tái tạo sinh vật và cảnh quan giả tưởng, đồng thời mang đến những hiệu ứng đặc biệt như ánh sáng, chuyển động, và các hiệu ứng động học khác.

Bên cạnh đó, công nghệ “motion capture” (quay chuyển động) cũng đóng vai trò không thể thiếu trong việc tạo ra những nhân vật Na’vi sống động. Các diễn viên như Sam Worthington (Jake Sully) và Zoe Saldana (Neytiri) đã thực hiện những cảnh quay trong môi trường đặc biệt với bộ đồ motion capture. Công nghệ này giúp ghi lại chuyển động và cảm xúc của các diễn viên, sau đó chuyển đổi chúng thành các chuyển động mượt mà của nhân vật hoạt hình Na’vi. Việc áp dụng công nghệ này mang lại một kết quả ấn tượng, giúp khán giả cảm nhận được sự chân thật của các nhân vật mặc dù họ là những sinh vật hoạt hình hoàn toàn.

3.3. Màu sắc và thiết kế ánh sáng: Sự sáng tạo trong cách sử dụng ánh sáng và màu sắc

Một yếu tố đặc biệt trong việc tạo dựng không gian cho “Avatar” là cách sử dụng màu sắc và ánh sáng. Màu sắc trong phim chủ yếu được sử dụng để làm nổi bật sự khác biệt giữa các nhân vật và các không gian khác nhau. Trong khi thế giới của con người mang một gam màu lạnh và công nghiệp, Pandora lại là một thế giới đầy màu sắc tươi sáng và thiên nhiên hoang sơ. Các nhà làm phim đã sử dụng ánh sáng để tạo cảm giác về chiều sâu không gian, đồng thời làm nổi bật sự sống động của hệ sinh thái Pandora.

Một ví dụ điển hình là cách ánh sáng được sử dụng để tạo ra những cảnh đêm trong phim, nơi những sinh vật phát sáng, như các cây cối và động vật, khiến cho không gian trở nên kỳ diệu và huyền bí. Điều này không chỉ tạo ra hiệu ứng hình ảnh tuyệt vời mà còn giúp khán giả dễ dàng cảm nhận được sự huyền bí của hành tinh này.

3.4. Sự đóng góp của James Cameron và đội ngũ sáng tạo

Không thể không nhắc đến tầm nhìn sáng tạo và đóng góp của James Cameron đối với thành công của “Avatar”. Là người đạo diễn, biên kịch và nhà sản xuất, Cameron đã đầu tư một cách toàn diện vào tất cả các khía cạnh của bộ phim. Ông đã thực hiện việc phát triển các công nghệ mới, tạo dựng một thế giới Pandora hoàn toàn mới mẻ, và đưa những ý tưởng đầy sáng tạo vào từng cảnh quay.

Ngoài Cameron, đội ngũ sáng tạo cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành “Avatar”. Các chuyên gia trong lĩnh vực CGI, thiết kế âm thanh, thiết kế nghệ thuật, và đạo diễn nhiếp ảnh đã phối hợp chặt chẽ để tạo ra một tác phẩm nghệ thuật vĩ đại. Họ đã làm việc không mệt mỏi trong suốt một thập kỷ để đảm bảo mọi chi tiết từ những cảnh quay cho đến âm thanh, ánh sáng, màu sắc đều đạt đến độ hoàn thiện cao nhất.

Nhờ sự đóng góp của tất cả những cá nhân này, “Avatar” không chỉ là một bộ phim đơn thuần mà còn là một minh chứng cho sức mạnh của sự đổi mới và sáng tạo trong ngành điện ảnh.

4. Chủ Đề và Thông Điệp Của Avatar

“Avatar” không chỉ là một bộ phim giải trí mà còn chứa đựng những chủ đề sâu sắc và thông điệp mạnh mẽ, phản ánh những vấn đề cấp bách của thế giới hiện đại. Dưới đây là những chủ đề và thông điệp nổi bật mà James Cameron muốn gửi gắm qua bộ phim.

4.1. Chủ đề bảo vệ môi trường và tương lai của hành tinh

Bảo vệ môi trường là một trong những chủ đề chủ yếu trong “Avatar”. Bộ phim khắc họa một thế giới Pandora tươi đẹp nhưng cũng rất dễ bị tổn hại bởi hành động khai thác tài nguyên bừa bãi của con người. Thông qua câu chuyện về cuộc đấu tranh của người Na’vi để bảo vệ hành tinh của mình, “Avatar” gửi đi thông điệp mạnh mẽ về việc cần phải bảo vệ môi trường tự nhiên và giữ gìn các hệ sinh thái quý giá của trái đất. Mối nguy hại của sự khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên và tàn phá môi trường là một lời cảnh báo cho tương lai của hành tinh chúng ta.

4.2. Tình yêu và sự kết nối giữa các sinh vật và thiên nhiên

Trong “Avatar”, tình yêu giữa Jake Sully và Neytiri không chỉ là một câu chuyện tình lãng mạn mà còn là biểu tượng cho sự kết nối sâu sắc giữa con người và thiên nhiên. Người Na’vi có một sự kết nối đặc biệt với các sinh vật và với thiên nhiên của Pandora thông qua Eywa, thần linh của sự sống. Họ tin rằng tất cả sinh vật sống đều có sự liên kết và tôn trọng lẫn nhau. Thông điệp này không chỉ nói về tình yêu giữa con người với nhau mà còn là tình yêu giữa con người và thế giới xung quanh, nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của sự hòa hợp với thiên nhiên.

4.3. Cuộc đấu tranh giữa các nền văn minh và các hệ sinh thái

“Avatar” cũng phản ánh một cuộc đấu tranh lâu dài giữa các nền văn minh phát triển và các hệ sinh thái tự nhiên. Trong phim, sự xâm lược của con người vào Pandora, một hành tinh chưa bị tàn phá, mang theo những hệ lụy nghiêm trọng đối với hệ sinh thái tự nhiên của nơi đây. Cuộc xung đột này không chỉ là chiến tranh vật lý mà còn là cuộc đấu tranh về giá trị đạo đức và sự tồn vong của các nền văn minh khác biệt. Bằng cách đó, bộ phim khẳng định rằng sự phát triển của nền văn minh không thể đi kèm với việc hủy hoại thiên nhiên, mà thay vào đó phải là sự cộng sinh.

4.4. Đề cập đến sự xâm lược và khai thác tài nguyên

“Avatar” mang đến một thông điệp rõ ràng về sự xâm lược và khai thác tài nguyên thiên nhiên. Các nhân vật như Colonel Quaritch và công ty RDA đại diện cho những mối đe dọa từ việc khai thác tài nguyên mà không quan tâm đến hậu quả đối với môi trường và các cộng đồng sống. Phim đưa ra một câu hỏi lớn về đạo đức và những hệ quả của việc khai thác tài nguyên quá mức, một vấn đề rất thực tế trong xã hội hiện đại của chúng ta. Nó phản ánh các vấn đề về chính sách quốc tế, xung đột về tài nguyên và tác động của sự thèm khát lợi nhuận đến cộng đồng và thiên nhiên.

5. Avatar 2 và Các Phần Tiếp Theo

Sau thành công vượt bậc của phần 1, James Cameron tiếp tục phát triển “Avatar” thành một loạt phim dài hơi, với “Avatar 2” là phần tiếp theo đầu tiên, cùng các phần tiếp theo dự kiến. Cùng khám phá những chi tiết mới mẻ và dự đoán về tương lai của thế giới Pandora.

5.1. Avatar 2: Tình tiết, dàn nhân vật và các chi tiết mới

“Avatar 2” tiếp tục câu chuyện về Jake Sully và Neytiri sau khi họ đã trở thành những người lãnh đạo của cộng đồng Na’vi. Phần phim này sẽ giới thiệu những phần mới của hành tinh Pandora, đặc biệt là các khu vực dưới nước chưa được khám phá trong phần trước. Chúng ta sẽ được làm quen với những sinh vật mới, các hệ sinh thái mới và những mối quan hệ giữa các bộ tộc Na’vi khác. Jake và Neytiri sẽ phải đối mặt với những thử thách mới khi Pandora tiếp tục bị đe dọa bởi sự xâm lược của con người.

5.2. Các phần tiếp theo dự kiến của Avatar: Avatar 3, 4 và 5

James Cameron không dừng lại ở “Avatar 2”, mà ông đã lên kế hoạch cho tổng cộng bốn phần tiếp theo của bộ phim. “Avatar 3” hứa hẹn sẽ tiếp tục khai thác câu chuyện về cuộc đấu tranh của người Na’vi để bảo vệ Pandora. Phần 4 và 5 sẽ khám phá sâu hơn các câu chuyện cá nhân và các cuộc xung đột mới, mở rộng vũ trụ Pandora và các mối quan hệ giữa các nền văn minh trong vũ trụ. Dự báo rằng những phần tiếp theo này sẽ còn làm phong phú thêm thế giới Pandora và những mâu thuẫn giữa con người và thiên nhiên.

5.3. Dự đoán về sự phát triển của thế giới Pandora và các nhân vật trong phần tiếp theo

Trong các phần tiếp theo của “Avatar”, thế giới Pandora sẽ tiếp tục được mở rộng với những cảnh quan mới, các bộ tộc mới và sự phát triển của các sinh vật độc đáo. Các nhân vật như Jake và Neytiri sẽ tiếp tục đối mặt với những thử thách và mâu thuẫn mới, khi Pandora đối diện với những mối đe dọa ngày càng lớn từ con người. Hơn nữa, câu chuyện có thể sẽ khai thác thêm các giá trị nhân văn, sự kết nối giữa các dân tộc và khám phá sâu sắc hơn về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.

6. Tác Động Và Ảnh Hưởng Của Avatar

Bên cạnh thành công về mặt doanh thu, “Avatar” cũng đã có tác động lớn đến ngành công nghiệp điện ảnh và văn hóa đại chúng. Bộ phim không chỉ là một kiệt tác về mặt hình ảnh mà còn tạo ra những thay đổi quan trọng trong cách thức sản xuất và thưởng thức phim.

6.1. Avatar và sự thay đổi trong ngành công nghiệp điện ảnh

“Avatar” đã làm thay đổi hoàn toàn cách thức sản xuất và thưởng thức phim. Bộ phim là một bước đột phá trong công nghệ quay phim 3D, mang đến một trải nghiệm hoàn toàn mới cho người xem. Công nghệ CGI (computer-generated imagery) và motion capture được sử dụng trong “Avatar” đã tạo ra những cảnh quay ấn tượng, giúp định hình lại tiêu chuẩn sản xuất phim 3D hiện đại. Bộ phim cũng thúc đẩy sự phát triển của các rạp chiếu phim và công nghệ hình ảnh, đặc biệt là với sự phổ biến của màn hình 3D.

6.2. Tác động văn hóa của Avatar đối với cộng đồng và các nền tảng truyền thông

Bộ phim đã tạo ra một làn sóng ảnh hưởng mạnh mẽ trong văn hóa đại chúng. Các hình ảnh, câu thoại và các nhân vật trong “Avatar” đã trở thành một phần không thể thiếu trong các cuộc trò chuyện và truyền thông. Các trang mạng xã hội và nền tảng truyền thông đã chứng kiến sự bùng nổ của các cuộc thảo luận về bộ phim, cùng với việc phát triển nhiều cộng đồng hâm mộ “Avatar”. Bộ phim cũng truyền cảm hứng cho các nghệ sĩ, nhà thiết kế và các nhà sáng tạo trong việc xây dựng các tác phẩm nghệ thuật và sản phẩm liên quan đến Pandora.

6.3. Avatar trong các sản phẩm thương mại: Video game, đồ chơi, quần áo

Avatar cũng đã thành công trong việc mở rộng ra các sản phẩm thương mại. Các trò chơi video lấy cảm hứng từ “Avatar”, đồ chơi, mô hình nhân vật, và thậm chí là quần áo được sản xuất để phục vụ cho những người hâm mộ bộ phim. Những sản phẩm này không chỉ giúp duy trì sự quan tâm của công chúng mà còn mang lại một nguồn thu lớn cho các nhà sản xuất.

6.4. Các giải thưởng và sự công nhận đối với Avatar

Với những thành tựu đáng kinh ngạc về mặt hình ảnh và nghệ thuật, “Avatar” đã giành được vô số giải thưởng quan trọng, bao gồm Giải Oscar cho “Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất” và “Chỉ đạo nghệ thuật xuất sắc nhất”. Những thành công này chứng minh rằng bộ phim không chỉ là một sản phẩm giải trí mà còn là một tác phẩm nghệ thuật đáng được công nhận và khen ngợi.

Kết luận

“Avatar” đã để lại một dấu ấn khó phai trong nền điện ảnh thế giới và mở ra một kỷ nguyên mới trong cách thức làm phim. Những thông điệp về bảo vệ thiên nhiên, tình yêu và sự kết nối giữa các sinh vật đã tạo ra một tác phẩm không chỉ giải trí mà còn đầy ý nghĩa nhân văn.

Related Posts

Vẽ: Nghệ Thuật Sáng Tạo Và Kỹ Năng Hình Thành Tác Phẩm

Vẽ là một hình thức nghệ thuật mạnh mẽ, nơi người nghệ sĩ có thể truyền tải cảm xúc, ý tưởng, và cái nhìn về thế giới…

Dịch Anh Sang Việt: Nghệ Thuật Và Kỹ Năng Chuyển Ngữ Chính Xác

Dịch Anh sang Việt là một công việc quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ công việc, học tập đến giao tiếp hàng ngày. Việc…

Hoa Tulip: Biểu Tượng của Sắc Màu và Văn Hóa

Hoa tulip, với vẻ đẹp rực rỡ và sắc màu đa dạng, đã trở thành một biểu tượng văn hóa và nghệ thuật quan trọng trên toàn…

Trang Tính Trên Google (Google Sheets): Hướng Dẫn Sử Dụng và Các Tính Năng Mạnh Mẽ

Google Sheets (Trang tính trên Google) là một công cụ trực tuyến miễn phí được Google cung cấp để tạo và chỉnh sửa bảng tính. Với khả…

Nền Trắng: Ý Nghĩa, Ứng Dụng và Thiết Kế

Nền trắng, với sự đơn giản và thanh thoát, đã trở thành một yếu tố quan trọng trong thiết kế và nghệ thuật. Từ trang trí không…

Dang Nhap Facebook: Hướng Dẫn Chi Tiết và Cách Xử Lý Các Vấn Đề Thường Gặp

Đăng nhập Facebook là bước đầu tiên để bạn có thể truy cập vào tất cả các tính năng và dịch vụ mà mạng xã hội này…

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *