Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất)

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

(hay nhất)

Hình Ảnh về: Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

(hay nhất)

Video về: Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

(hay nhất)

Wiki về Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

(hay nhất)

<br />

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

(hay nhất) –

Bạn đang gặp khó lúc làm bài văn Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi? Đừng lo! Hãy tham khảo những bài văn mẫu đã được tuyển chọn và biên soạn với nội dung ngắn gọn, cụ thể, hay nhất của bangtuanhoan.edu.vn dưới đây để nắm được cách làm cũng như bổ sung thêm vốn từ ngữ nhé. Chúc các bạn có một tài liệu có lợi!

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 1

Vào một buổi sáng mát trong giữa núi đồi Việt Bắc thời kì đầu chống Pháp, Nguyễn Đình Thi nhớ những ngày thu Hà Nội đã xa.

Thu về qua hương cốm mới: đúng là hương gây mùi nhớ. Hương cốm nhắc ta cái hương vị của đồng quê nội cỏ Việt Nam. Cốm là một thứ quà quê hiếm quý nhưng bình dị,đơn sơ nhưng sang trọng. Thi sĩ gợi ra trong lòng người đọc thú vui sướng lúc nâng trên tay gói cốm trong lá sen thơm ngát lúc giao mùa hạ sang thu. Hương cốm làm ta nhớ lại những dôi trai gái nên vợ nên chồng. Phải chăng,nhớ thu Hà Nội,Nguyễn Đình Thi nhớ lại một Hà Nội ấm áp,ngọt ngào,tinh khiết và thanh lịch. Trong nỗi nhớ man mác một niềm lưu luyến.

Cái lưu luyến của người đi xa nơi mình dấu yêu sao khỏi tránh được nỗi buồn lúc phải chia phôi. Tiếng lá khô xao xác vẫn âm vang trong tâm trí dù đã cách xa lâu rồi. Lúc gió heo may chớm lạnh trên những dãy phố dài Hà Nội,lá rụng ,ko khí hanh khô khô,theo gió hiu hiu,lá bay xào xạc. Và cái xào xạc đó rất quen với người Hà Nội mỗi độ thu về. Đi xa càng nhớ,âm thanh xào xạc vẫn cứ âm vang trong sự ghi nhớ,làm nên một âm điệu buồn khiến cái xào xạc của lá chạy trên đường thành cái xao xác trong tâm tưởng.

Thu Hà Nội trong Nguyễn Đình Thi chính là cái xao xác của lá khô trên những phố dài và cái ngát dịu của hương cốm mới. Hương vị,âm thanh đó mãi mãi vẫn còn nguyên đó,trở đi trở lại với vòng quay của tháng năm. Hà Nội trong thi sĩ vẫn tồn tại,gắn bó ko thể sẻ chia,sự gắn bó dịu êm và sâu thẳm. Phải xa ko thể ko buồn song tuy buồn nhưng vẫn có nó ở trong lòng bởi trên đời này có những cái buồn vì mất hết,ko tìm lại được cái mình vốn có.

Người ra tiên phong ko ngoảnh lại

Câu thoe liền một mạch. Tiếp theo là một tiết tất cắt ra từng nhịp chứa chất bao nhiêu là trầm tư suy nghĩ và phảng phất nỗi buồn cố hữu:

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy

Buồn nhưng vẫn khỏe bởi trong suy nghĩ của người Hà Nội,của thi sĩ đã ra đi ko có tức là rời bỏ,nhưng là để Hà Nội mãi mãi là của lòng: mình với cái hương cốm đó và cái âm thanh xao xác đầu thu đó.

Đây là một đoạn thơ hay nhất của Nguyễn Đình Thi về thu Hà Nội và người Hà Nội gắn bó với mùa thu quốc gia. Và ở đây cũng trình bày tài hoa của Nguyễn Đình Thi trên lĩnh vực thơ trữ tình: thi trung hữu họa,thi trung hữu nhạc,với những nét rất đặc trưng cho Hà Nội ngọt ngào,thanh lịch.

Từ xúc cảm xưa tới xúc cảm thu nay giữa núi đồi Việt Bắc,tiếng thơ sôi nổi,rộn ràng,ko gian mở rộng từ Hà Nội ra rộng lớn quốc gia. Thi sĩ dõng dã: Mùa thu nay khác rồi. Cái khác nổi trội lên là luồng âm thanh,màu sắc mới của quốc gia,của lòng người đang reo vui, đượm đà hơn. Trong biếc nói cười thiết tha. Tư thế của con người cảm nhận mùa thu là tư thế của người làm chủ non sông quốc gia mình,tử tế,phóng khoáng giữa một ko gian cao rộng khoáng đạt rộng lớn. Đó là một xúc cảm hoàn toàn mới mẻ biểu đạt trong thi ca,xúc cảm của một nhà thơ-chiến sĩ-công dân của một nước đang đấu tranh bảo vệ thành tích “độc lập” và tự do. Đứng trên tầm cao” giữa núi đồi” trào dâng một niềm tự hào lịch sử. Phóng tầm mắt ra bốn phương tám hướng đâu đâu cũng là “của chúng ta”. Thú vui sướng,tự hào pha lẫn niềm tự hào thấm vào tất cả : từ bầu trời cao rộng tới tận đấy sông lâu,lan tỏa ra ko gian mênh mông muôn phương nẻo theo những cánh đồng,những cánh rừng, những trục đường,những dòng sông. Khúc giao hưởng” của chúng ta” vang lên trong trời đất và trong lòng người là một bản hòa tấu lịch sử của một dân tộc quật cường. Xúc cảm thơ chuyển từ ko gian hiện hữu đi vào chiều sâu lịch sử ông cha. Lòng tự hào dân tộc sau phút giây sôi nổi dâng tràn trở thành sâu lắng trong dòng sông lịch sử,thì thầm từ trong lòng đất mẹ vọng về.

Xúc cảm thu nay,thu kháng chiến khơi dậy trong con người Việt Nam đang đấu tranh chống quân thù hung hãn biết bao nhiêu là sức hiền hòa,nghèo túng làm nên kì tích vẻ vang toàn cầu. Có người thẩm định rằng,cái tài hoa Nguyễn Đình Thi lúc diễn tả thu xưa hay hơn cái thu này. Xúc cảm về thu nay chưa theo kịp ý thức và nhận thức, ý chưa quyện với tình. Chúng ta ko nghĩ thế. Nói về mùa thu,tác giả lần trước tiên cho một loài cây thân thuộc nhưng các thi sĩ trước ông ko hề quan tâm đó là tre: Gio thổi rừng tre phất phới. Cây tre,hơn nữa là rừng tre xứng đáng là biểu tưởng của tự nhiên Việt Nam,cũng là biểu tượng cho con người Việt Nam dẻo dai,dai sức,quật cường. Một Việt Nam của ngày nay,của quá khứ và của tương lai,một Việt Nam dẻo dai,dai sức,quật cường. Một Việt Nam trường tồn ẩn chứa trong hình ảnh đó. Đó là một thông minh lạ mắt,giàu sức trình bày đạt tới độ súc tích,một tiêu chí quan trọng của tiếng nói nghệ thuật. Mặt khác,niềm tự hào vừa là nhận thức vừa là tình cảm,vừa là sóng lòng trào dâng vừa là trí tuệ thâm thúy,cho nên bên cái say còn có cái cứng cáp của suy nghĩ,của triết lí,đó là thứ xúc cảm của cả trái tim và khối óc. Chính sự liên kết hài hòa giữa hai yếu tố đó nhưng xúc cảm về mùa thu nay có chiều sâu,cứng ngắc của nhận thức,đồng thời có cái dào dạt theo chiều mở ra với ko gian quốc gia và cuồn cuộn theo nhịp lòng tuôn trào của thi sĩ. Sự chuyển hóa xúc cảm từ ko gian vào thời kì,từ hiện hữu vào quá khứ,làm cho nhịp xúc cảm biến hóa và súc tích. Lẽ nào hồn thơ chưa tới độ chín đầy.

Văn pháp của tác giả đổi khác hẳn so với phần trên lúc tái tạo lại toàn thể trận chiến trường đấu kì ba nghìn ngày ko nghỉ. Nguyễn Đình Thi thiên về cách diễn tả bằng những hình ảnh tượng trưng hàm chứa ý nghĩa nói chung.

Non sông mang đầy thương tích chiến tranh,tội ác quân thù in dấu trên quốc gia,những tổn thất hi sinh thật lớn lao,đã ko bút nào tả xiết. Thi sĩ,chỉ bằng một phác họa tài tình,đã vẽ lên bức tranh đau thương của dân tộc với vài nét chấm phá: bầu trời,cánh đồng tưởng trưng cho nước,dây thép gai tượng tương cho ách chiếm đóng và tội ác của quân thù và máu chảy tượng trưng cho mất mát đau thương. Bằng một thủ pháp điện ảnh tài tình,hình ảnh thơ xuất hiện đầy xúc động:

Ôi những cánh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều.

Ông kính thi sĩ từ mặt đất hắt chiếu lên bầu trời tạo ra mảng Dây thép gai đâm nát trời chiều và theo chiều trái lại,ánh mặt trời đỏ ối từ trên tỏa xuống lênh láng cánh đồng quê như máu chảy đầm đìa. Đó là một hình ảnh nói chung,tượng trưng nhưng bắt nguồn từ thực tiễn khốc liệt của sự tàn phá,làm thịt chóc nhưng quân thù gieo rắc trên quốc gia ta. Trong bức tranh đầu thương tích đó,thi sĩ thốt lên nỗi đâu đớn của một trái tim rỉ máu: Ôi.

Từ đau thương,quốc gia và nhân dân ta ngời lên một khuôn mặt khác thường: căm thù và đấu tranh kiên cường quật cường. Từ anh chiến sĩ trên đường những đêm dài hành quân nung nấu- Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu tới đồng bào ở hậu phương từ gốc lúa bờ tre hồn hậu- Bỗng bật lên tiếng thét căm hờn. Cả dân tộc nhất tề đứng lên,dân tộc đó nhất mực ko thể bị đánh bại.

Trước hoàn cảnh gay cấn đó,nhân dân ta vẫn vời vợi một thú vui,một niềm tin của một trí tuệ nắm vững quy luật của chiến tranh chính nghĩa,của lịch sử niềm tin sắt đá chỉ có trong thời đại mới,thời đại giải phóng dân tộc trong phạm trù cách mệnh vô sản,dưới sự lãnh đạo của Đảng tiền phong và Bác Hồ:

Trán cháy rực nghĩ trời đất mới

Lòng ta mênh mông ánh rạng đông

Vẫn là loại hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng song vẫn truyền cho ta một cái gì thật là tươi mát,thật sáng sủa ngay trong những ngày nước còn sôi,lửa còn bỏng.

Cuối cùng quốc gia ta,dân tộc thắng lợi,thành tích Cách mệnh tháng Tám được bảo vệ,nhà nước công nông trước tiên ” Nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa” ở Đông Nam A vẫn tồn tại và vững mạnh. Cùng với thắng lợi lừng lẫy Điện Biên Phủ,một hình ảnh nước Việt Nam với nước Việt Nam nông nghiệp-nền văn minh lúa,đã vụt dậy sáng lòa.

Rũ bùn đứng dậy sáng lòa

Đoạn kết của bài thơ là một tượng đài quốc gia nói với các thế hệ tương lai: quốc gia ta,dân tộc ta đã phải xây dựng một Việt Nam khai sinh nó ra từ máu lửa cùng với khai tử chủ nghĩa thực dân trên hành tinh này,nêu một tấm gương cho toàn thể các dân tộc bị bức toàn toàn cầu.

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 2

Non sông có ý nghĩa khá đặc trưng. Nó là thành phầm của một quá trình nung nấu, một sáng tác mang tính chất tổng hợp. Hãy quan tâm tới thời kì tác giả sáng tác bài thơ: 1948 – 1955. Đây là một tín hiệu lạ chứng tỏ điểm lạ mắt của Non sông và là căn cứ quan trọng để hiểu đúng bài thơ. Thông thường, một bài thơ trữ tình với dung lượng đó được sáng tác chỉ trong một ngày, một buổi, thậm chí chỉ trong năm ba tiếng đồng hồ (Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm, Tây Tiến của Quang Dũng là thế). Vậy vì sao Non sông được tạo nên, được khởi bút từ thời kì đầu dân tộc bước vào cuộc trường chinh chống thực dân Pháp nhưng tới tận ngày kháng chiến trường kỳ thắng lợi, hoà bình lập lại mới hoàn thành? Điều đó phản ánh ý đồ của Nguyễn Đình Thi như ông đã có dịp tâm tư. Viết Non sông, thi sĩ muốn tạo dựng một tượng đài Tổ quốc Việt Nam trong Cách mệnh tháng Tám, trong chín năm kháng chiến người hùng phần nào tương xứng với tầm vóc cao đẹp của quốc gia ta trong lịch sử. Với mong muốn này, dễ hiểu vì sao thi sĩ phải đầu tư thời kì, cần tập trung tâm trí và đưa vào đây (tất nhiên có tu sửa) một số đoạn vốn ở các bài thơ khác. Lẽ thường, lúc vượt qua một chặng đường lịch sử, nhìn lại để tổng kết, để tự hào, mới có thể hoàn thiện bức tượng đài. Non sông trở thành một sáng tác mang tính chất tổng hợp, hài hoà giữa cảm hứng sử thi hùng tráng với rung cảm trữ tình thiết tha lúc ca tụng một quốc gia từ trong gông xiềng áp bức, từ trong lam lũ nghèo đói vùng dậy tự giải phóng, quả cảm đấu tranh bảo vệ quyền độc lập tự do thiêng liêng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới.

Non sông trở thành hình tượng trung tâm trong bài thơ. Nếu cần chọn một từ, chỉ một từ thôi, nói trúng vẻ đẹp cơ bản nhất của hình tượng này, hẳn đó là từ vận động. Một quốc gia trường chinh trên dặm dài lịch sử, một quốc gia có truyền thống quật cường, dai sức đang ngời lên trong ngày nay đau thương, khói lửa và đang vững bước đi tới tương lai tươi sáng – đó là cảm nhận rõ rệt nhất lúc đọc bài thơ này. Cả bài thơ toát lên sự vận động. Từng khổ thơ cũng trình bày sự vận động trên trục thời kì quá khứ – ngày nay – tương lai. Đây là quốc gia có lịch sử lâu dài, quốc gia của những người chưa bao giờ khuất:

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về.

Non sông của bao thế hộ chưa bao giờ khuất đó đang vươn mình lớn dậy trong ngày nay gieo neo, đau thương:

Từ những năm đau thương đấu tranh

Đã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Đã bật lên những tiếng căm hờn.

Chính từ trong ngày nay đấu tranh quả cảm, lao động cần mẫn đó gương mặt quốc gia ngày một ngời sáng. Hình như càng về cuối bài thơ, cảm hứng tương lai càng nồng đậm:

Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội

Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh

Trán cháy rực nghĩ trời đất mới

Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.

Trong cuộc trường chinh vạn dặm, quốc gia mình ngày càng vững bước tới tương lai, trong “vất vả đau thương” quốc gia mình càng “tươi thắm vô ngần” – đó là cảm nhận thâm thúy của Nguyễn Đình Thi về sức sống dai sức, mãnh liệt của dân tộc Việt Nam, con người Việt Nam.

Một đặc điểm nữa là hình tượng quốc gia trong bài thơ này mang vẻ đẹp bình dị nhưng cao cả trong ánh sáng thời đại mới. Hãy chú ý hệ thống hình ảnh về quốc gia trong bài thơ. Xây dựng tượng đài phải có chất liệu. Để làm việc đó, có tác giả lấy chất liệu chủ yếu từ lịch sử, có tác giả tìm chất liệu chủ yếu từ văn hoá dân gian… Hình tượng quốc gia được Nguyễn Đình Thi xây dựng bằng những vẻ đẹp của tự nhiên xanh tươi, dạt dào sức sống, bằng những hành động đấu tranh quả cảm, lao động cần mẫn của nhân dân. Thi sĩ đã ngắm nhìn, cảm nhận quốc gia từ chỗ đứng, bằng tấm lòng của “chúng ta” – những con người vừa được cách mệnh giải phóng khỏi thân phận nô lệ khổ nhục đang đứng lên làm chủ non sông quốc gia minh. Do vậy, quốc gia này rất đỗi bình dị, thân yêu nhưng cao cả, kỳ vĩ trong ánh sáng thời đại mới. Non sông, đó là mùa thu hương cốm mới, núi đồi, rừng tre phất phới. Non sông, đó là những cánh đồng thơm mát, những ngả đường mênh mông, những dòng sông đỏ nặng phù sa, gốc lúa bờ tre hồn hậu. Non sông, đó là “Trời đầy chim và đất đầy hoa”, “Khói nhà máy cuộn trong sương núi – Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng”… Bình dị, thân yêu là thế nhưng quốc gia đó mang tầm vóc mới bởi đang do những con người lão động làm chủ – quốc gia của thời đại dân chủ sở hữu dân:

Ôm quốc gia những người áo vải

Đã đứng lên thành những người hùng.

Cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Đình Thi gắn liền với niềm tự hào mang tính dân chủ của thời đại mới. “Trời xanh đây là của chúng ta – Núi rừng đây là của chúng ta” – chỉ tới thơ ca sau Cách mệnh tháng Tám mới xuất hiện đại từ “chúng ta” với tư thế đó, tầm vóc đó.

Có thể tìm thấy nhiều đoạn, nhiều khổ thơ rực rỡ trong Non sông để chứng minh cho các đặc điểm trên của hình tượng trung tâm trong bài thơ.

Lịch sử lâu dài của quốc gia, sức sống dai sức của bao thế hệ ông cha được Nguyễn Đình Thi cảm nhận thâm thúy:

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về.

Về ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu, đoạn thơ này chứng tỏ xúc cảm thiết tha, lắng đọng của Nguyễn Đình Thi. Dù ngắn nhưng đoạn thơ bố cục có từng lớp theo lối suy diễn sau lúc xướng lên nhân vật để nhìn ngắm, chiêm nghiệm. “Nước chúng ta” là nước như thế nào? Đây là “Nước những người chưa bao giờ khuất”. Điều đó trình bày ở đâu? Hai dòng tiếp sau lại là sự diễn giải, chứng minh cụ thể.

Non sông là bài thơ được viết theo thể tự do, câu dài, câu ngắn xen kẽ. Rõ ràng, “Nước chúng ta” là dòng thơ ngắn nhất trong bài. Nó cất lên lời xưng danh dõng dạc, tử tế. Đã xưng danh thì phải ngắn, phải cất cao đĩnh đạc. Nó toát lên niềm tự hào về quốc gia, về quyền làm chủ quốc gia đó.

Nguyễn Đình Thi ko phải là người trước tiên, người duy nhất khẳng định sức sống dai sức của truyền thống dân tộc nhưng ông đã có cảm nhận, cách trình bày của riêng mình. Nhiều người thường nói truyền thống quốc gia, sức sống ông cha qua những tấm gương, câu chuyện lịch sử, qua những danh lam thắng cảnh, sự tích núi sông, tức là qua những hình ảnh mang tính thị giác. Ở đây, Nguyễn Đình Thi lại nói qua hình tượng âm thanh. Một âm thanh thân thiện nhưng thiêng liêng đặc trưng. Cứ đêm đêm vọng lên từ lòng đất tiếng nói của những người chưa bao giờ khuất. Hình bóng và tâm linh của bao thế hệ ông cha vẫn còn thức động giữa hôm nay. Chữ rì rầm gợi lên thứ âm thanh ko lớn nhưng ko bao giờ dứt. Đã là tiếng trong lòng đất thì phải rì rầm. Hãy chú ý những từ ngữ của đoạn thơ: khuất, rì rầm, ngày xưa, vọng – chúng tạo nên một ko khí cổ truyền, trầm lắng đặc trưng. “Đêm đêm” là ngày nay, “những buổi ngày xưa” là quá khứ xa xưa. Hai chiểu thời kì tưởng chừng rất xa nhau được kéo nhập làm một qua tiếng rì rầm đó, trong ko khí đó. “Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất” – vì sao viết tiếng đất chứ ko phải lòng đất? Hình như ở đây có hai thứ tiếng. “Rì rầm” là tiếng của con người, của nhân sinh. “Tiếng đất” là tiếng của núi non, của vũ trụ. Tiếng của ông cha, của lịch sử đã hòa trong tiếng của đất đai, của vũ trụ nhưng vọng mãi muôn thuở.

Nhằm ca tụng ý thức quật cường của nhân dân ta, sự vùng dậy quật cường của quốc gia, nhằm tố cáo tội ác của quân thù, Nguyễn Đình Thi đã dựng tả gương mặt quê hương, quốc gia đau thương trong lửa khói chiến tranh. Nhiều người cho rằng khổ thơ dưới đây thuộc loại hay nhất của thơ ca kháng chiến chống thực dân Pháp:

Ôi những cánh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều

Những đêm dài hành quân nung nấu

Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.

Nhận xét đó có căn cứ bởi đây là những câu thơ vừa giàu tính tạo hình vừa giàu xúc cảm. Nguyễn Đình Thi từng tâm tư rằng đây là những câu thơ được viết từ kỷ niệm trong cuộc đời kháng chiến, từ những buổi chiều cùng quân nhân hành quân qua các vùng quê hoang vu. Một hoạ sĩ dựa vào hai câu thơ này hoàn toàn có thể vẽ nên một bức tranh có hình khối, đường nét, sắc màu, có ko khí và vong linh. Những cánh đồng quê trống vắng, xơ xác vì bị lũ giặc tàn phá. Bầu trời chiều trên những cánh đồng đó càng mờ xám, âm u. Nối giữa mặt đất cánh đồng với bầu trời chỉ là những hàng dây thép gai của đồn giặc như tua tủa xỉa cắt. Nhìn về phía tây, ánh hoàng hôn đỏ lựng đang hắt ngược một khoảng lên nén trời. Bức tranh này ko có cây cối, cửa nhà nhưng toát lên vẻ lạnh lẽo, tang thương. Hình ảnh thơ lạnh, vắng nhưng thấm đẫm xúc cảm thương đau, uất hận. Chính từ màu đỏ của hoàng hôn, từ máu của bao con người đã đổ trên quê hương nhưng Nguyễn Đình Thi liên tưởng tới cánh đồng đang chảy máu. Cũng bởi lòng xót xa đớn đau nhưng thi sĩ tưởng như dây thép gai đâm nát cả bầu trời quốc gia. Trong các từ chảy máu, đâm nát có cả cõi lòng tan tành của thi sĩ. Thương đau, uất hận ko nén nổi khiến lời thơ cất lên thành giọng điệu cảm thán.

Như thế, từ một hình ảnh, một ấn tượng thực, với hai câu thơ này Nguyễn Đình Thi đã vẽ nên một bức tranh mang ý nghĩa biểu tượng thâm thúy cho quốc gia đau thương trong chiến tranh, bị quân thù giày xéo. “Nói về tội ác quân thù có thể có nhiều cách nói không giống nhau, tôi ko mô tả cụ thể nhưng từ chất liệu cụ thể nói chung lên một điều gì sâu xa hơn”.

Chính từ trong đau thương đấu tranh, gương mặt quốc gia ngày càng ngời sáng. Các động từ ngời lên, bật lên đã diễn tả sự vùng dậy quật cường của dân tộc:

Từ những năm đau thương đấu tranh

Đã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Đã bật lên những tiếng căm hờn.

Càng về cuối bài Non sông, cảm hứng sáng sủa càng nồng đượm. Đứng ở ngày nay thắng lợi vinh quang nhìn lại trục đường lịch sử vừa qua của dân tộc, Nguyễn Đình Thi tỉnh táo và tự hào khẳng định:

Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội

Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh

Trán cháy rực nghĩ trời đất mới

Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.

Bởi ý đồ tổng kết lịch sử, hệ thống hình ảnh trong khổ thơ trên liên kết hài hoà mặt cụ thể, gợi cảm với tính nói chung, biểu tượng (ngày nắng đốt, đêm mưa giội, trán, lòng, trời đất mới, ánh rạng đông). Tuyến đường vừa qua của quốc gia đâu bằng vận thênh thang. Trên trục đường đó, chúng ta vừa trải qua bao khó khăn, thử thách này lại tiếp ngay thử thách khác, mỗi bước đường phải trả bằng bao giá máu. Sức mạnh nào đã đưa dân tộc vượt qua trục đường gieo neo, vinh quang đó và bước tiếp tới tương lai tươi sáng? Đó chính là lí trí tỉnh táo, tư tưởng cách mệnh đúng mực, phương pháp cách mệnh khoa học, là tình cảm sáng sủa phơi phới. Lúc một tư nhân, một số đông liên kết được hai mặt này thì sẽ mang sức mạnh vô địch. Khổ thơ chứng tỏ sự tổng kết lịch sử thâm thúy của Nguyễn Đình Thi theo cách một thi sĩ trữ tình.

Mọi vẻ đẹp của hình tượng quốc gia, những cảm hứng chính của Nguyễn Đình Thi được kết tinh khá trọn vẹn ở khổ cuối bài thơ. Đây là đỉnh điểm của cảm hứng sử thi lúc ngợi ca tầm vóc quốc gia, lúc dựng tả bức tượng đài:

Súng nổ rung trời tức giận

Người lên như nước vỡ bờ

Nước Việt Nam từ máu lửa

Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.

Khổ thơ xây dựng hình ảnh theo từng lớp. Từ hình ảnh những lớp người cụ thể, Nguyễn Đình Thi liên tưởng, nói chung thành hình ảnh quốc gia trong thời đại mới, tức là khổ thơ liên kết hài hòa tính tả thực, gợi cảm với tính biểu tượng. Trong một bài viết kể về việc sáng tác Non sông, Nguyễn Đình Thi có giảng giải rằng khổ thơ kết này được tạo nên từ một hình ảnh thực chính mắt thi sĩ được chứng kiến. Đó là từ trong hào chiến đấu đầy bùn đất, các chiến sĩ ta hùng dũng xông lên tấn công vào đồn giặc Pháp. Quân phục các anh lấm lem nhưng lưỡi lê tuốt trần, bóng người nhấp nhánh trong lửa đạn. Chính từ đây, thi sĩ xây dựng một cảnh tượng thật giàu chất điện ảnh. Dưới bầu trời ầm vang tiếng súng, ngang dọc chớp đạn, những lớp người ồ ạt xông lên với khí thế ko gì ngăn cản nổi. Lớp này ngã, những lớp sau tiến bước, cứ ào ào như sóng cuộn. Sự đè nén, áp bức tàn bạo của quân thù khiến lòng hờn căm, tức giận của dân ta càng nóng bỏng để vùng lên mạnh mẽ. Hình ảnh này gợi ta liên tưởng tới câu tục ngữ “Tức nước vỡ bờ”.

Từ hình ảnh cụ thể trên, Nguyễn Đình Thi đã nói chung, đúc kết nên hình tượng quốc gia. Đó là một quốc gia từ trong máu lửa đau thương của chiến tranh, từ trong bùn lầy của lam lũ, nghèo đói nhưng vươn mình đứng dậy. Hình tượng quốc gia này khiến ta nhớ lại cái vươn vai kỳ diệu của chú nhỏ làng Gióng thuở nào. Tầm vóc quốc gia vụt trở thành kì vĩ lạ thường. Đúng là trong vất vả đau thương quốc gia càng “tươi thắm vô ngần” như Nguyễn Đình Thi từng viết:

Anh yêu em như yêu quốc gia

Vất vả đau thương tươi thắm vô ngần.

Kiểu liên tưởng nói chung này ta sẽ còn bắt gặp khá nhiều trong thơ ca Việt Nam về sau. Chẳng hạn, từ tư thế hi sinh hiên ngang của anh giải phóng quân trên đường băng Tân Sơn Nhất (ở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968) thi sĩ – liệt sĩ Lê Anh Xuân liên tưởng tới “Dáng đứng Việt Nam tạc vào thế kỉ”. Từ dáng đứng này, Lê Anh Xuân cảm nhận “Tổ quốc bay lên mênh mông mùa xuân” (Dáng đứng Việt Nam). Hay ở Việt Nam, máu và hoa, trong ko khí hào hùng của thời đại dân tộc đánh đế quốc Mỹ và thắng lợi, Tố Hữu ca tụng: “Ôi Việt Nam ! Từ trong biển máu – Người vươn lên, như một thiên thần !”.

Khổ thơ của Nguyễn Đình Thi còn hay ở thể sáu chữ, ở nhịp độ vừa nhịp nhàng vừa ngày một đẩy tới, dâng cao (nhất là ở dòng thứ hai và dòng cuối). Nhịp độ đó cũng tương ứng với sự vươn lên mạnh mẽ, với tầm vóc kì vĩ của hình tượng quốc gia. Đỉnh điểm của nhịp thơ chính ở chữ “sáng loà” cuối cùng. Từ đây, hiện lên hình tượng quốc gia Việt Nam rực rỡ, chói ngời trong ánh hào quang thắng lợi.

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 3

Ba câu thơ đầu như tiếng đàn dạo đầu.

Sáng mát trong như sáng năm xưa

Gió thổi mùa thu hương cốm mới

Những hình ảnh trong ngày nay có sức gợi nhớ về ngày rời Hà Nội. Mùa thu Hà Nội ngày xưa trở về trong ký ức thi sĩ.

Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội

Những phố dài xao xác hơi may

Người ra tiên phong ko ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

Từ láy gợi tả gợi lên cảnh mùa thu với nét thân thuộc, cã nắng, có lá vàng rơi, cã gió heo may – một mùa thu rất nhẹ, rất thơ mang nét buồn xao xuyến đọng lại trong lòng người ra đi. Đây là những nét đặc trưng của mùa thu Hà Nội

Người ra đi: đầu ko ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

Tư thế và dáng đi tỏ ra kiên quyết, dứt khoát nhưng tâm hồn vẫn lưu luyến với trời thu Hà Nội, với những gì thơ mộng của thủ đô dấu yêu.

Trong hoài niệm của thi sĩ, mùa thu Hà Nội với những cảnh vật tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể và sinh động. Còn tâm trạng của thi sĩ phảng phất một nỗi buồn hiu hắt.

Những chàng trai Hà Nội sẵn sàng từ biệt căn nhà, góc phố ra đi làm nghĩa vụ của một công dân.

Mùa thu nay khác rồi

Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi

Gió thổi rừng tre phất phới

Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha!

Câu thơ ngắn, nhịp nhanh, điệp ngữ, âm hưởng đoạn thơ vui nhộn, phơi phới,ko gian rộng, trong trẻo, cảnh sắc như bừng sáng, âm thanh rộn ràng→ tâm trạng hào hứng, sôi nổi, tràn trề thú vui trước mùa thu cách mệnh – mùa thu tràn đầy sức sống

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Nghệ thuật điệp từ khẳng định một cách kiên cố về quyền tự chủ của dân tộc.

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường mênh mông

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Tự hào về quê hương quốc gia giàu đẹp.

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về!

Niềm tự hào về về quê hương, quốc gia và truyền thống người hùng của dân tộc, truyền thống đó chảy dài suốt chiều dài lịch sử từ xưa tới nay và tương lai luôn tồn tại trở thành truyền thống thiêng liêng

Cảnh thu được cảm nhận qua tâm trạng, cảm hứng về mùa thu gắn liền với cảm hứng về quốc gia trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mệnh. Vì vậy qua những bức tranh về mùa thu có thể thấy được sự chuyển đổi trong tâm trạng của thi sĩ.

Từ đó thấy được nhận thức và tình cảm của tác giả có sự chuyển biến. Đi vào cuộc sống mới, tìm thấy được thú vui mới, thú vui của con người làm chủ quốc gia mình.

Ôi những cánh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều

Hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa nói chung; vừa hư vừa thực. Từ một hình ảnh thực do quan sát được trong một chiều hành quân, thi sĩ đã nâng lên thành một hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng nói chung về sự đau thương của quốc gia trong chiến tranh. Trong ánh chiều tà, những hàng dây thép gai rào quanh đồn bốt giặc giăng tua tủa như đâm nát cả bầu trời quê hương; ráng đỏ của buổi chiều tà chiếu xuống những rãnh cày làm cho cánh đồng vùng vòng đai trắng đỏ rực lên như đang chảy máu

Đây còn là một hình ảnh ẩn dụ (cánh đồng trời chiều). Non sông đau thương bị tàn phá dưới tội ác của quân thù. Câu thơ trĩu nặng đau buồn, ẩn chứa một sự xót xa, một tình yêu tha thiết đối với quốc gia, yêu những gì thân yêu với cuộc sống con người: bầu trời, cánh đồng, lòng căm thù quân thù xâm lược.

Bát cơm chan đầy nước mắt

Bay còn giằng khỏi mồm ta

Thằng giặc Tây, thằng chúa đất

Ðứa đè cổ, đứa lột da…

Nhịp thơ ngắn, các câu thơ như một bản cáo trạng sắt đá về tội ác quân thù → xúc cảm trào dâng lòng căm thù giặc

Non sông người hùng:

Từ những năm đau thương đấu tranh

Ðã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Ðã bật lên những tiếng căm hờn

Hình ảnh có tính biểu tượng của một quốc gia quật khởi, con người vùng lên chống xâm lược.

Xiềng xích chúng bay ko khoá được

Trời đầy chim và đất đầy hoa

Súng đạn chúng bay ko bắn được

Lòng dân ta yêu nước thương nhà!

Những hình ảnh đối lập, cấu trúc nhấn mạnh khắc sâu ý thức quật khởi, quyết đấu của dân tộc: Đó là hình ảnh sinh động về con người người hùng cách mệnh Việt Nam, những người người hùng áo vải, những nông dân áo lính đứng lên đấu tranh bảo vệ quốc gia.

Ôm quốc gia những người áo vải

Đã đứng lên thành những người hùng

“Ôm” trình bày tình yêu trìu mến, thiết tha của những con người Việt Nam đối với tổ quốc. Hình ảnh thơ chân thực nhưng phi thường.

Súng nổ rung trời tức giận.

Người lên như nước vỡ bê

Nước Việt Nam từ máu lửa

Rò bùn đứng dậy sáng lòa

Nhịp thơ chắt khoẻ, hình ảnh ấn tượng, đoạn thơ diễn tả sức mạnh như vũ bão của quân dân ta trong trận Điện Biên Phủ. Từ hình ảnh thực tác giả nói chung hành quyết ảnh cả dân tộc người hùng đã rũ bỏ “vết nhơ nô lệ đứng lên giành độc lập tự do về tổ quốc” quốc gia sáng loà.

Từ mùa thu của tự nhiên, thi sĩ trình bày thú vui sướng, tự hào của con người làm chủ quốc gia và khẳng định sức sống của dân tộc.

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 4

Mở đầu bài thơ là những xúc cảm trong một sáng mùa thu, gợi nỗi nhớ về Hà Nội: Sáng mát trong như sáng năm xưa Gió thổi mùa thu hương cốm mới. Đó cũng là ấn tượng về một mùa thu Hà Nội: Ko khí mát trong, gió thổi nhẹ và phảng phất mùi hương cốm mới. Câu thơ gợi tả cả ko gian, màu sắc và hương vị, “đồng hiện” cả thời kì trong quá khứ và ngày nay, trộn lẫn hình ảnh trong thực tại và hình ảnh trong hoàn niệm. Nguyễn Đình Thi đã đưa vào thơ những gì đặc trưng nhất của mùa thu Hà Nội. Điều đó chứng tỏ thi sĩ là người gắn bó sâu nặng, thiết tha với Hà Nội. Dòng thơ thứ ba: Tôi nhớ những ngày thu đã xa là một sự chuyển mạch. Thực ra, ở hai câu thơ đầu đã có hình ảnh mùa thu xưa rồi, nhưng tới đây có nhẽ ko kiềm được dòng hồi ức nên lời thơ như buột phát ra: Tôi nhớ những ngày thu đã xa Câu thơ mang dáp dấp suy nghĩ và tình cảm của một trí thức Hà Nội. Thời đó, có thể ko hợp với suy nghĩ của nhiều người trong hoàn cảnh kháng chiến nên Nguyễn Đình Thi đã thay đi. Song, dù sau thì sự chuyển mạch đó cũng hợp pháp, kết nối được hình ảnh toàn bài thơ. Bốn câu thơ kế tiếp mô tả về mùa thu Hà Nội xưa: Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội Những phố dài xo xác hơi may Người đi ra đầu ko ngoảnh lại Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. Mùa thu Hà Nội hiện lên trong hoài niệm của thi sĩ thật đẹp và thơ mộng, về thời tiết, tự nhiên, ko gian (chớm lạnh, xao xác hơi may, phố dài). Đặc thù, sự cảm nhận của tác giả thật tinh tế và tài hoa làm cho mùa thu Hà Nội đột nhiên biểu thị bằng hình khối, màu sắc, ánh sáng. Đó là thứ hình khối, ánh sáng, màu sắc của tâm trạng nên khiến lòng người càng thêm xao động. Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm của Nguyễn Đình Thi vì thế mang vẻ đẹp của tâm trạng. Cảnh thu thường gợi lên trong lòng người những phảng phất buồn bởi sự thay đổi thầm lặng, dịu ngọt, chầm chậm của hương vị, hoa lá, có cây của đất trời, ánh sáng. Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là do thi sĩ nắm bắt được những phút giây kì diệu đó của mùa thu. Ở Non sông, Nguyễn Đình Thi ko chỉ nắm bắt được thần thái của mùa thu Hà Nội, nhưng có nhẽ mùa thu đó từ lâu đã là một phần trong tâm hồn của thi sĩ. Từ hoài niệm về mùa thu Hà Nội xưa, tác giả dẫn vào xúc cảm về mùa thu quốc gia, trong cảnh ngày nay ở chiến khu Việt Bắc. Mùa thu nay đã khác rồi Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi Gió thổi rừng tre phất phới Trời thu thay áo mới Trông biếc nói cười thiết tha. Bài thơ có sự chuyển đổi về âm điệu, nhịp độ: những câu thơ ngắn với những thanh nhịp nhanh, rộn ràng; sự phối hợp âm thanh với vần trắc và thanh trắc (phất phới, áo mới). Cảnh sắc tự nhiên cũng có sự thay đổi. Vẫn là mùa thu với bầu trời trong xanh, nhưng tươi sáng, nhiều hoạt động linh hoạt, gió thổi, rừng tre phất phới, trời thu thay áo mới, nói cười thiết tha. Tất cả sự thay đổi đó hòa nhập với tâm trạng của con người (đứng vui), trình bày thú vui hồ hởi, phấn khởi, tin tưởng, một vẻ đẹp khỏe mạnh và tươi sáng. Sự tinh tế trong cảm nhận của thi sĩ trình bày ở những nét riêng lẻ của mùa thu mới: âm thanh vang xa, vang vọng, ánh nắng như trong sáng hơn và bầu trời cũng cao rộng hơn. Từ xúc cảm về mùa thu quốc gia, Nguyễn Đình Thi dẫn dắt tới sự bộc bạch tình cảm mến yêu tha thiết và tự hào: Trời xanh đây là của chúng ta ….. Những buổi ngày xưa vọng nối về. Những từ chỉ (đây) và điệp ngữ (của chúng ta) vang lên dõng dạc, tự hào về quyền làm chủ quốc gia. Ngay cả sự liệt kê (một cách nói chung, bằng những danh từ và tính từ) tiếp tục bổ sung cho niềm tự hào to lớn đó. Đặc thù là hình ảnh bầu trời được Nguyễn Đình Thi hết sức chú ý : Trời xanh đây là của chúng ta. Hình ảnh đó vừa chân thực, lại vừa có ý nghĩa tượng trưng cho quốc gia, cho tự do, cho những gì cao đẹp nhất của con người. Còn nhớ, trước năm 1945, Nguyễn Đình Thi từng viết : Trời xanh ơi hỡi xanh ko nói Hồn ta muốn hiểu chẳng cùng cho. Lúc đó, “trời xanh’’ là hình ảnh đẹp, nhưng ngoài tầm với và sự hiểu biết của con người. Trên cái nền ko gian rộng mở, được mô tả từ nhiều mặt, Nguyễn Đình Thi chuyển sang chiều dài thời kì, nói lên đặc điểm, truyền thống và độ sâu lắng của quốc gia và con người Việt Nam. Đất chúng ta Nước những người chưa bao giờ khuất. Thực ra, quá khứ, truyền thống của dân tộc ko chỉ có vậy. Nhưng có nhẽ, trong hoàn cảnh của cuộc kháng chiến toàn dân lúc bấy giờ, Nguyễn Đình Thi tập trung nói về truyền thống bốn nghìn năm kiên cường chống giặc ngoại xâm. Câu thơ có sự nói chung rất cao, nhưng lại gợi mở về những lớp người, những thế hệ đã quả cảm hi sinh, sẵn sàng hiến dân cho quốc gia. Tất nhiên, cùng với nhiều truyền thống tốt đẹp khác, ý thức quật cường của dân tộc hợp thành tiếng nói dai sức, liên tục, tiếp sức cho ngày nay. Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Những buổi ngày xưa vọng nói về. Xúc cảm về quốc gia của Nguyễn Đình Thi được trình bày xuyên suốt trong bài thơ góp phần trình bày tình yêu quê hương, quốc gia dạt dào của tác giả.

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5

Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi (ngắn gọn, hay nhất) (ảnh 3)

Nguyễn Đình Thi đã đúc kết những xúc cảm và suy ngẫm của mình về quốc gia trong suốt chín năm kháng chiến chống Pháp. Cảm hứng thơ của tác giả kéo dài theo suốt hành trình kháng chiến, được nối kết với lịch sử oai hùng bốn nghìn năm dựng nước, giữ nước và liên tưởng mở rộng tới tương tai tươi sáng của cách mệnh. Đó chính là cảm hứng về một quốc gia vất vả đau thương, tươi thắm vô ngần được triển khai theo hướng từ cụ thể tới nói chung.

Trong bài thơ này, Nguyễn Đình Thi đã trình bày xúc cảm và suy nghĩ của mình về quốc gia bằng hình ảnh mùa thu xưa, mùa thu nay và hình ảnh quốc gia đau thương, quật cường, người hùng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Thông qua đó, thi sĩ bộc bạch tình yêu quốc gia, lòng căm thù giặc, niềm tự hào, niềm tin son sắt vào tương lai tươi sáng của dân tộc và quốc gia.

Bài thơ chia làm hai đoạn: đoạn thứ nhất từ đầu tới …vọng nói về, đoạn thứ hai là phần còn lại. Mạch xúc cảm và suy tưởng cũng là kết cấu cơ bản của bài thơ. Khởi đầu là xúc cảm về một sớm mùa thu ở chiến khu Việt Bắc gợi nhớ về mùa thu đã xa của Hà Nội. Nỗi nhớ về mùa thu xưa dẫn dắt xúc cảm về mùa thu nay, mùa thu cách mệnh với niềm tự hào của người công dân được làm chủ quốc gia. Xúc cảm tăng lên, mở rộng về quốc gia trong đau thương, căm hờn đã vùng lên đấu tranh quật cường và thắng lợi vẻ vang : Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.

Mở đầu bài thơ là cảm giác lâng lâng của tác giả trước vẻ đẹp của tự nhiên, đất trời mùa thu Việt Bắc, gợi nhớ về những ngày thu đã xa của Hà Nội mến yêu:

Sáng mát trong như sáng năm xưa,

Gió thổi mùa thu hương cốm mới.

Chỉ bằng vài nét gợi tả nhưng tác giả đã trình bày được ko gian, thời kì, màu sắc, hương vị của mùa thu : ko khí mát trong, gió thổi phảng phất mùi hương cốm mới, kết tinh của hương vị đất trời, cây cối mùa thu. Hình ảnh mùa thu trong quá khứ và thực tại đan xen trong tâm tưởng của thi sĩ.

Mùa thu Hà Nội với những nét đặc trưng của quang cảnh tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể, sinh động:

Tôi nhớ những ngày thu đã xa

Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội

Những phố dài xao xác hơi may

Người ra tiên phong ko ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

Làn gió heo may se lạnh thổi dọc lòng những con phố nhỏ, làm xao xác hàng cây, với những thềm nắng lá rơi đầy. Ẩn sau những câu thơ tả cảnh là Hà Nội thanh lịch có bề dày bốn nghìn năm lịch sử với Hồ Tây, Hồ Gươm, đền vua Lê, Tháp Bút, đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc… Những di tích, danh lam thắng cảnh đó là niềm tự hào to lớn của bao thế hệ người Hà Nội. Mùa thu Hà Nội giống như một bức tranh với đường nét mềm mại, màu sắc và ánh sáng hòa hợp gây ấn tượng sâu đậm, chất chứa tâm trạng. Trên cái nền phong cảnh đó nổi trội lên hình ảnh những chiến sĩ hào hoa, dũng cảm, tạm xa Thủ đô thân yêu để lên đường kháng chiến. Người ra tiên phong ko ngoảnh lại đầy ý chí và quyết tâm nhưng lòng thì vẫn vương vấn, vẫn cảm thu được bằng cả tâm hồn cái sắc vàng xao xuyến : Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. Câu thơ vừa thực vừa ảo. Tình thơ vương bao nhiêu lưu luyến bên trong. Nhịp thơ ngập ngừng, bâng khuâng như lòng người bâng khuâng, quyến luyến. Nhấp nhoáng đâu đó trong câu thơ là bóng vía khách chinh phu dứt áo ra đi vì nghĩa lớn : Tráng sĩ nhất khứ bất phục phản (Tráng sĩ một đi ko trở lại). Cái ko khí chớm lạnh, cái sắc nắng thu vàng một màu li biệt càng làm tăng thêm phong vị cổ điển của câu thơ, cảnh thu Hà Nội đẹp nhưng buồn vắng tới nao lòng.

Có thể nói bốn câu thơ mô tả mùa thu Hà Nội là những câu thơ gây ấn tượng nhất trong bài. Nó phản ánh tâm hồn tinh tế và ngòi bút tài hoa của Nguyễn Đình Thi. Hình như nỗi buồn, sự lưu luyến, xao xuyến, nhớ nhung của thi sĩ, vương vấn trong cái chớm lạnh của buổi đầu thu, trong xao xác hơi may, trong quang cảnh thềm nắng lá rơi đầy. Đặt tính từ xao xác trước hơi may là tác giả có ý nhấn mạnh tới nét đáng yêu, đáng nhớ nhất của gió thu và âm thanh tiêu biểu nhất của mùa thu. Nhịp độ, âm hưởng thơ mang nỗi buồn man mác, hợp với quang cảnh huyền ảo của mùa thu Hà Nội. Thi sĩ đã phác họa nên bức tranh mùa thu Hà Nội với những đường nét mềm mại, màu sắc trong sáng làm xúc động lòng người, để lại ấn tượng khó phai. Đây cũng chính là biểu thị của tình yêu Hà Nội thiết tha, say đắm và tình yêu đó làm cho cảm hứng của thi sĩ thăng hoa.

Đang hồi ức về một mùa thu đã xa của Hà Nội, xúc cảm của tác giả bỗng chuyển hướng sang mùa thu ngày nay bằng một câu thơ ngắn, âm điệu dứt khoát như một lời khẳng định:

Mùa thu nay khác rồi

Mùa thu nay là mùa thu thứ hai ở chiến khu Việt Bắc (1948) tràn đầy khí thế sau thắng lợi Thu Đông 1947. Ở đoạn thơ đầu, tiết tấu chậm, âm hưởng trầm lắng hợp với dòng hoài niệm, hợp với cảnh thu buồn và tâm trạng bâng khuâng, da diết. Tới đoạn này, những câu thơ được viết theo thể tự do, nhịp độ sôi nổi, phóng khoáng; xúc cảm rộn rực, phấn khích, rộn ràng, tươi vui:

Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi

Gió thổi rừng tre phất phới

Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha.

Bức tranh mùa thu nay xuất hiện với những cụ thể, hình ảnh bình dị, dân dã, khỏe khoắn và tươi sáng. Giữa quang cảnh tự nhiên hùng vĩ, rộng lớn của núi rừng Việt Bắc, hòa lòng mình vào cuộc kháng chiến thần thánh của toàn dân tộc, tâm trạng của chủ thể trữ tình có sự chuyển đổi rất rõ. Từ tâm trạng phảng phất buồn lúc hoài niệm về mùa thu Hà Nội năm xưa đã chuyển sang tâm trạng hào hứng, sối nổi, tràn trề thú vui trước quang cảnh mùa thu ở chiến khu Việt Bắc. “Cái tôi trữ tình” cũng chuyển thành “cái ta” Thi sĩ ko chỉ nhân danh tư nhân nhưng còn nhân danh số đông để nói lên niềm tự hào chính đáng và ý thức làm chủ non sống, quốc gia, cảm hứng về mùa thu của Nguyễn Đình Thi gắn liền với cảm hứng về quốc gia trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mệnh. Non sông được nhìn ngắm, suy ngẫm từ một sự kiện lịch sử đáng nhớ: mùa thu 1945 cùng với sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Thú vui mới to lớn tràn trề lòng người, tràn trề đất trời chiến khu Việt Bắc. Hình ảnh trong đoạn thơ này tươi mát, sống động. Từ ngữ được sử dụng rất tuyển lựa nhằm nhấn mạnh cái khác của thu nay. Mùa thu với ngọn gió phóng khoáng thổi ào ào làm cả rừng tre phất phới như bay như sắm trên cái nền trong biếc của trời thu thay áo mới, trong biếc ở con mắt nhìn cảnh vật, giữa tiếng nói cười thiết tha rộn ràng của con người.

Đây là nét nghệ thuật lạ mắt nhưng Nguyễn Đình Thi đã mang lại cho những bài thơ viết về mùa thu, thực sự thổi một luồng gió mới vào đề tài mùa thu trong thơ ca Việt Nam. Cái buồn, cái lạnh của thu xưa dường như đã lùi xa. Mùa thu nay xinh xắn, trong sáng bởi tâm hồn, đôi mắt của thi nhân đầy phấn khởi và tin tưởng. Sự tinh tế trong xúc cảm của tác giả trình bày ở sự cảm thu được nét riêng của ko gian mùa thu: tiết trời êm đềm, ánh nắng vàng dịu, bầu trời dường như xanh cao hơn, ko khí như nhẹ hơn và mọi âm thanh cũng trở thành ngân xa, vang vọng. Từ xúc cảm về mùa thu quốc gia dẫn tới tình cảm mến yêu tha thiết và lòng tự hào về quốc gia, thi sĩ ngắm nhìn cảnh vật với tâm hồn phơi phới sáng sủa, yêu đời. Thú vui tràn trề lòng người, tràn trề đất trời.

Cội nguồn của thú vui đó thật to lớn, sâu xa. Đó là do quốc gia sau Cách mệnh tháng Tám đã về tay nhân dân. Đó là hạnh phúc lớn lao của dân tộc, của quốc gia đã dành được chủ quyền thiêng liêng độc lập, tự do. Đoạn thơ với nhịp độ rộn ràng, hào hứng và những hình ảnh xinh xắn, tươi mát đã trình bày vẻ đẹp muôn màu muôn vẻ của quốc gia thân yêu. Thi sĩ như reo như hát lên niềm hạnh phúc vô tận đó:

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường mênh mông

Những dòng sông đỏ nặng phù sa.

Với nhạc điệu rộn ràng, nô nức, hình ảnh tiếp nối hình ảnh, vấn vít hòa quyện vào nhau, đoạn thơ tạo nên vẻ đẹp của quốc gia Việt Nam sau ngày độc lập. Âm hưởng đoạn thơ mênh mang bởi những âm tiết ngân vang: ta, thơm mát, mênh mông, phù sa… Các dòng thơ liên kết chặt chẽ, bổ sung cho nhau để làm nổi trội ý thơ.

Điệp khúc là của chúng ta cứ ngân nga, vang vọng giữa đất trời, núi sông. Tất cả những gì thân yêu, thân thuộc trên quốc gia này đều là của chúng ta. Còn gì sung sướng hơn, tự hào hơn bốn tiếng đó sau hàng trăm năm nô lệ, dân tộc ta phải đổ bao xương máu mới giành được quyền làm chủ. Cũng nguồn cảm hứng say sưa, dạt dào như thế, thi sĩ Tố Hữu đã thốt lên: của ta, trời đất, hôm sớm ; Núi kia, đồi nọ, sống này của ta ! (Tung hô chiến sĩ Điện Biên).

Cái thế đứng của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ là thế đứng của con người tự do tự hào ngửng cao đầu, cảm hứng mở ra, vẽ ra những hình ảnh thân yêu của quốc gia với chiều rộng, chiều dài và sắc màu của bầu trời, núi rừng, cánh đồng, ngả đường, dòng sông… Trời thu thay áo mới, Những cánh đồng thơm mát, Những ngả đường mênh mông, Những dòng sông đỏ nặng phù sa… càng trở thành bội phần xinh xắn vì đã về tay chúng ta.

Sắc đỏ của phù sa gợi liên tưởng tới những chiến sĩ đã hi sinh trong trận chiến đấu bảo vệ non sông. Chữ nặng ko chỉ diễn tả lượng phù sa trong nước của dòng sông nhưng còn đặc tả bề dày của dòng chảy bốn nghìn năm lịch sử. Nước ko chỉ đỏ nặng phù sa phì nhiêu nhưng còn cuồn cuộn dòng máu quật cường. Những liên tưởng sâu xa đó làm cho xúc cảm thơ trở thành trầm lắng, thiết tha. Ý thơ đi từ những hình ảnh cụ thể, hữu hình, tới sự cảm nhận cái vô hình là truyền thống, là hồn thiêng quốc gia. Thi sĩ suy ngẫm về chiều sâu, về bề dày của lịch sử để từ đó đúc kết thành chân lí:

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về.

Ko chỉ những sự vật hữu hình như bầu trời, cánh đồng, núi rừng, dòng sông… nhưng còn cả những yếu tố vô hình làm nên quốc gia. Nước chúng ta – giản đơn ba chữ nhưng chất chứa tình cảm thiêng liêng pha lẫn tự hào. Câu thơ nước những người chưa bao giò khuất là lời khẳng định như chân lí bất di bất dịch về một thực tiễn hiển nhiên. Suốt chiều dài lịch sử bốn nghìn năm, trải qua bao phen chống ngoại xâm, có thắng có bại nhưng quốc gia này, dân tộc này chưa bao giờ khuất phục trước bạo lực của quân thù. Truyền thống quật cường đó truyền từ đời này sang đời khác. Thi sĩ lắng tai tiếng nói quật cường vọng lên từ lòng đất. Đất, qua tâm hồn thi sĩ và tâm hồn chúng ta, ko chỉ xanh tốt những vạt rừng, thơm mát những cánh đồng, mênh mông những ngả đường, đỏ nặng phù sa của những dòng sông nhưng còn rì rầm tiếng nói đấu tranh bao đời ko bao giờ tắt. Câu thơ trở thành trang trọng, trầm lắng lúc nói tới tiếng vọng thiêng liêng của nghìn xưa rì rầm trong tiếng đất.

Tiêng đất là tiếng của lịch sử, là tiếng của hồn thiêng núi sông tự ngày xưa đang vọng nói về ngày nay. Mồ hôi, xương máu của tổ tiên, ông cha thấm vào lòng đất đã bao đời, thành tiếng đất luôn nhắc nhở các thế hệ con cháu hãy giữ lấy giang sơn gấm vóc của tổ tiên. Từ đó, thi sĩ suy nghĩ về quốc gia trong chiến tranh giải phóng, trong đau thương căm hờn đứng lên đấu tranh quật cường người hùng.

Có thể nói ít có hình ảnh nào trình bày nỗi đau thương tang thương của dân tộc và quốc gia trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp lại cô đọng, súc tích và gây ám ảnh thâm thúy như những hình ảnh trong hai câu thơ:

Ôi những cảnh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều.

Dấu ấn khốc liệt của chiến tranh bao phủ khắp nơi. Đạn bom quân thù cày nát mặt đất, triệt phá sự sống. Ánh hoàng hôn đỏ hắt xuống khiến những cánh đồng quê như chảy máu. Hàng rào dây thép gai quanh đồn bốt giặc tua tủa chĩa lên như muốn đâm nát trời chiều vốn yên ắng, bình yên. Cả hai chiều ko gian đều in đậm bóng vía sự tàn phá, chết chóc của chiến tranh. Từng chữ, từng câu thơ oằn nặng bởi xúc cảm đau thương, căm giận.
Các hình ảnh trong đoạn thơ này hoàn toàn tương phản với hình ảnh trong đoạn thơ trên. Những cánh đồng quê chảy máu thay cho những cánh đồng thơm mát. Trời chiều bị dây thép gai đâm nát thay thế cho sắc trời thu trong biếc yên bình. Cuộc sống êm đềm xưa kia giờ ko còn nữa. Đâu đâu cũng là cảnh tang thương, đau thương. Bao nhiêu máu xương đã đổ xuống mảnh đất này.

Trên cái nền là quốc gia đau thương đó, thi sĩ khắc họa nổi trội hình ảnh và tâm trạng người chiến sĩ:

Những đêm dài hành quân nung nấu

Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.

Thi sĩ cảm nhận thâm thúy những rung động tinh tế trong tâm hồn mỗi người lính ra trận. Đó là tâm trạng cháy bỏng mến thương nhân dân và nung nấu hờn căm quân cướp nước. Mối căm thù sục sôi trong tim, thôi thúc những đêm dài hành quân ko nghỉ. Mối căm thù dồn lên mũi lê, đầu súng nhằm thẳng quân thù. Nhưng chính lúc đó cũng nhấp nhoáng hiện lên trong nỗi nhớ đôi mắt của người yêu hy vọng khiến tâm hồn chiến sĩ ta thấp thỏm, xao xuyến.

Hay nhất trong phần sau của bài thơ có nhẽ là khổ thơ này. Phải là người từng trải, có vốn sống phong phú và trái tim dạt dào tình cảm nhân ái thì tác giả mới có cách diễn tả tự nhiên về sự hài hòa giữa tình cảm riêng chung, giữa tình yêu lứa đôi và tình yêu quốc gia của người chiến sĩ.

Ở đoạn thơ cuối, tác giả dồn hết tâm huyết để tô đậm hình ảnh quốc gia từ trong đau thương đã quả cảm đứng lên đấu tranh. Đó là hình tượng cao đẹp về quốc gia muôn thuở, về sự vươn mình lớn lao của quốc gia và con người Việt Nam trong thời đại mới:

Từ những năm đau thương đấu tranh

Đã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Đã bật lên những tiếng căm hờn

Bát cơm chan đầy nước mắt

Bay còn giằng khỏi mồm ta

Thằng giặc Tây thằng chúa đất

Đứa đè cổ đứa lột da.

Nỗi đau xót như thấm sâu vào từng câu, từng chữ, từng hình ảnh tiêu biểu tạo nên ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Đặc thù hình ảnh Bát cơm chan đầy nước mắt, Bay còn giằng khỏi mồm ta nói lên tột cùng tội ác của quân thù và tột cùng sự tủi cực của nhân dân ta trong vòng nô lệ. Nhưng bạo lực của quân thù đã ko thể bắt chúng ta phải khuất phục:

Xiềng xích chúng bay ko khóa được

Trời đầy chim và đất đầy hoa

Súng đạn chúng bay ko bắn được

Lòng dân ta yêu nước, thương nhà

Khói nhà máy cuộn trong sương núi

Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng

Ôm quốc gia những người ảo vải

Đã đứng lên thành những người hùng

Từ thực tiễn kháng chiến gian nan và hào hùng, Nguyễn Đình Thi đã viết nên những câu thơ nói chung về sự mất mát, hi sinh của quốc gia cùng quyết tâm giành lại chủ quyền độc lập tự do của dân tộc ta. cả dân tộc kết đoàn thành một khối thống nhất, trán đẫm mồ hôi và mắt ngời hi vọng, rắn rỏi mạnh mẽ bước tới tương lai:

Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội

Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh

Trán cháy rực nghĩ trời đất mới

Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.

Cái hay của đoạn thơ này chính là âm điệu thơ hào hùng, sảng khoái. Tiếng nói trữ tình của thi sĩ mang âm vang tiếng nói của cả dân tộc đang hướng tới tương lai. Nhân dân ta đứng dậy giữ nước ko chỉ bằng sức mạnh tình cảm nhưng còn bằng sức mạnh lí trí, có ánh sáng cách mệnh soi dường và niềm tin vào tương lai tươi sáng.

Kết thúc bài thơ là hình ảnh quốc gia từ trong đau thương, căm hờn và máu lửa chiến tranh đã hiên ngang đứng dậy, tự khẳng định mình trước lịch sử và nhân loại:

Súng nổ rung trời tức giận

Người lên như nước vỡ bờ

Nước Việt Nam từ máu lừa

Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.

Âm hưởng hào hùng, sảng khoái của đoạn thơ được tạo nên từ thể thơ sáu chữ với tiết tấu nhanh, mạnh, dồn dập cùng với hàng loạt hình ảnh đậm chất người hùng ca lấy từ thực tiễn của chiến trường Điện Biên Phủ thảm khốc nhưng thi sĩ đã trực tiếp tham gia và được tận mắt chứng kiến: “Tổ trông thấy các anh – Nguyễn Đình Thi kể – mình mẩy đầy bùn, nhưng lúc nhảy lên trên mặt đất, các anh hiện lên chói lòa trong ánh nắng”. Tác giả đã tạo nên hình tượng thơ xinh xắn, hào hùng từ hình ảnh rất chân thực: trong máu lửa, bùn lầy, giữa tiếng đại bác rền vang rung trời chuyển đất, chiến sĩ ta từ các hào chiến đấu ồ ạt xông lên như nước vỡ bờ. Hình ảnh của họ nổi lên trên nền trời như một tượng đài kì vĩ của chủ nghĩa yêu nước và người hùng cách mệnh.

Sau: Năm mươi sáu ngày đêm, khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, Máu trộn bùn non, Gan ko núng, chí ko mòn! (Tung hô chiến sĩ Điện Biên – Tố Hữu), quân dân ta đã thắng lợi, kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến chín năm trường kì gieo neo chống thực dân Pháp, mở ra một trang sử mới, khẳng định vị trí và tên tuổi của quốc gia Việt Nam, dân tộc Việt Nam trên trường quốc tế.

Non sông là một bài thơ góp phần làm nên tên tuổi Nguyễn Đình Thi trong thơ ca Việt Nam hiện đại. Bài thơ này tiêu biểu cho suy ngẫm thâm thúy của tác giả về quốc gia. Với cảm hứng thơ lúc trầm lắng lúc sối trào, cùng với nhịp thơ chuyển đổi vô cùng linh hoạt, hình ảnh quốc gia cứ ngời lên trong khổ đau, gian nan, vất vả. Nguyễn Đình Thi là thi sĩ của quốc gia trong đau thương. Ý tưởng về một quốc gia đau thương nhưng hào hùng, quật cường ko phải chỉ Nguyễn Đình Thi mới có, nhưng do hình tượng trong thơ ông thấm đẫm xúc cảm bỉ tráng, gắn với những ấn tượng thâm thúy nên Non sông là một tác phẩm xuất sắc, đủ sức vượt qua mọi thử thách của thời kì để sống mãi trong lòng người đọc.

Trên đây là các bài văn mẫu Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và tổng hợp được, mong rằng với nội dung tham khảo này thì các em sẽ có thể hoàn thiện bài văn của mình tốt nhất!

Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn

Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12

[rule_{ruleNumber}]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

[rule_3_plain]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

Bạn đang gặp khó lúc làm bài văn Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi? Đừng lo! Hãy tham khảo những bài văn mẫu đã được tuyển chọn và biên soạn với nội dung ngắn gọn, cụ thể, hay nhất của bangtuanhoan.edu.vn dưới đây để nắm được cách làm cũng như bổ sung thêm vốn từ ngữ nhé. Chúc các bạn có một tài liệu có lợi!
Xem nhanh nội dung1 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 12 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 23 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 34 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 45 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 1

Vào một buổi sáng mát trong giữa núi đồi Việt Bắc thời kì đầu chống Pháp, Nguyễn Đình Thi nhớ những ngày thu Hà Nội đã xa.
Thu về qua hương cốm mới: đúng là hương gây mùi nhớ. Hương cốm nhắc ta cái hương vị của đồng quê nội cỏ Việt Nam. Cốm là một thứ quà quê hiếm quý nhưng bình dị,đơn sơ nhưng sang trọng. Thi sĩ gợi ra trong lòng người đọc thú vui sướng lúc nâng trên tay gói cốm trong lá sen thơm ngát lúc giao mùa hạ sang thu. Hương cốm làm ta nhớ lại những dôi trai gái nên vợ nên chồng. Phải chăng,nhớ thu Hà Nội,Nguyễn Đình Thi nhớ lại một Hà Nội ấm áp,ngọt ngào,tinh khiết và thanh lịch. Trong nỗi nhớ man mác một niềm lưu luyến.
Cái lưu luyến của người đi xa nơi mình dấu yêu sao khỏi tránh được nỗi buồn lúc phải chia phôi. Tiếng lá khô xao xác vẫn âm vang trong tâm trí dù đã cách xa lâu rồi. Lúc gió heo may chớm lạnh trên những dãy phố dài Hà Nội,lá rụng ,ko khí hanh khô khô,theo gió hiu hiu,lá bay xào xạc. Và cái xào xạc đó rất quen với người Hà Nội mỗi độ thu về. Đi xa càng nhớ,âm thanh xào xạc vẫn cứ âm vang trong sự ghi nhớ,làm nên một âm điệu buồn khiến cái xào xạc của lá chạy trên đường thành cái xao xác trong tâm tưởng.
Thu Hà Nội trong Nguyễn Đình Thi chính là cái xao xác của lá khô trên những phố dài và cái ngát dịu của hương cốm mới. Hương vị,âm thanh đó mãi mãi vẫn còn nguyên đó,trở đi trở lại với vòng quay của tháng năm. Hà Nội trong thi sĩ vẫn tồn tại,gắn bó ko thể sẻ chia,sự gắn bó dịu êm và sâu thẳm. Phải xa ko thể ko buồn song tuy buồn nhưng vẫn có nó ở trong lòng bởi trên đời này có những cái buồn vì mất hết,ko tìm lại được cái mình vốn có.

Người Hà Nội yêu mùa thu Hà Nội. Song,một nét rất đẹp trong tâm hồn con người Hà Nội trong những trạng huống đặc trưng của lịch sử: Lúc cần phải chia tay,người Hà Nội cũng rất kiên nghị dứt áo ra đi. Người Hà Nội biết chấp nhận đầy kiên quyết bởi trong lòng họ ra đi để sẽ trở về. Đẹp sao tư thế người Hà Nội ra đi,lên chiến khu,xung vào đoàn quân đấu tranh,nén lòng ko do dự,cất bước lên đường,để lại sau lưng biết bao bâng khuâng lưu luyến.
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
Câu thoe liền một mạch. Tiếp theo là một tiết tất cắt ra từng nhịp chứa chất bao nhiêu là trầm tư suy nghĩ và phảng phất nỗi buồn cố hữu:
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy
Buồn nhưng vẫn khỏe bởi trong suy nghĩ của người Hà Nội,của thi sĩ đã ra đi ko có tức là rời bỏ,nhưng là để Hà Nội mãi mãi là của lòng: mình với cái hương cốm đó và cái âm thanh xao xác đầu thu đó.
Đây là một đoạn thơ hay nhất của Nguyễn Đình Thi về thu Hà Nội và người Hà Nội gắn bó với mùa thu quốc gia. Và ở đây cũng trình bày tài hoa của Nguyễn Đình Thi trên lĩnh vực thơ trữ tình: thi trung hữu họa,thi trung hữu nhạc,với những nét rất đặc trưng cho Hà Nội ngọt ngào,thanh lịch.
Từ xúc cảm xưa tới xúc cảm thu nay giữa núi đồi Việt Bắc,tiếng thơ sôi nổi,rộn ràng,ko gian mở rộng từ Hà Nội ra rộng lớn quốc gia. Thi sĩ dõng dã: Mùa thu nay khác rồi. Cái khác nổi trội lên là luồng âm thanh,màu sắc mới của quốc gia,của lòng người đang reo vui, đượm đà hơn. Trong biếc nói cười thiết tha. Tư thế của con người cảm nhận mùa thu là tư thế của người làm chủ non sông quốc gia mình,tử tế,phóng khoáng giữa một ko gian cao rộng khoáng đạt rộng lớn. Đó là một xúc cảm hoàn toàn mới mẻ biểu đạt trong thi ca,xúc cảm của một nhà thơ-chiến sĩ-công dân của một nước đang đấu tranh bảo vệ thành tích “độc lập” và tự do. Đứng trên tầm cao” giữa núi đồi” trào dâng một niềm tự hào lịch sử. Phóng tầm mắt ra bốn phương tám hướng đâu đâu cũng là “của chúng ta”. Thú vui sướng,tự hào pha lẫn niềm tự hào thấm vào tất cả : từ bầu trời cao rộng tới tận đấy sông lâu,lan tỏa ra ko gian mênh mông muôn phương nẻo theo những cánh đồng,những cánh rừng, những trục đường,những dòng sông. Khúc giao hưởng” của chúng ta” vang lên trong trời đất và trong lòng người là một bản hòa tấu lịch sử của một dân tộc quật cường. Xúc cảm thơ chuyển từ ko gian hiện hữu đi vào chiều sâu lịch sử ông cha. Lòng tự hào dân tộc sau phút giây sôi nổi dâng tràn trở thành sâu lắng trong dòng sông lịch sử,thì thầm từ trong lòng đất mẹ vọng về.
Xúc cảm thu nay,thu kháng chiến khơi dậy trong con người Việt Nam đang đấu tranh chống quân thù hung hãn biết bao nhiêu là sức hiền hòa,nghèo túng làm nên kì tích vẻ vang toàn cầu. Có người thẩm định rằng,cái tài hoa Nguyễn Đình Thi lúc diễn tả thu xưa hay hơn cái thu này. Xúc cảm về thu nay chưa theo kịp ý thức và nhận thức, ý chưa quyện với tình. Chúng ta ko nghĩ thế. Nói về mùa thu,tác giả lần trước tiên cho một loài cây thân thuộc nhưng các thi sĩ trước ông ko hề quan tâm đó là tre: Gio thổi rừng tre phất phới. Cây tre,hơn nữa là rừng tre xứng đáng là biểu tưởng của tự nhiên Việt Nam,cũng là biểu tượng cho con người Việt Nam dẻo dai,dai sức,quật cường. Một Việt Nam của ngày nay,của quá khứ và của tương lai,một Việt Nam dẻo dai,dai sức,quật cường. Một Việt Nam trường tồn ẩn chứa trong hình ảnh đó. Đó là một thông minh lạ mắt,giàu sức trình bày đạt tới độ súc tích,một tiêu chí quan trọng của tiếng nói nghệ thuật. Mặt khác,niềm tự hào vừa là nhận thức vừa là tình cảm,vừa là sóng lòng trào dâng vừa là trí tuệ thâm thúy,cho nên bên cái say còn có cái cứng cáp của suy nghĩ,của triết lí,đó là thứ xúc cảm của cả trái tim và khối óc. Chính sự liên kết hài hòa giữa hai yếu tố đó nhưng xúc cảm về mùa thu nay có chiều sâu,cứng ngắc của nhận thức,đồng thời có cái dào dạt theo chiều mở ra với ko gian quốc gia và cuồn cuộn theo nhịp lòng tuôn trào của thi sĩ. Sự chuyển hóa xúc cảm từ ko gian vào thời kì,từ hiện hữu vào quá khứ,làm cho nhịp xúc cảm biến hóa và súc tích. Lẽ nào hồn thơ chưa tới độ chín đầy.
Văn pháp của tác giả đổi khác hẳn so với phần trên lúc tái tạo lại toàn thể trận chiến trường đấu kì ba nghìn ngày ko nghỉ. Nguyễn Đình Thi thiên về cách diễn tả bằng những hình ảnh tượng trưng hàm chứa ý nghĩa nói chung.
Non sông mang đầy thương tích chiến tranh,tội ác quân thù in dấu trên quốc gia,những tổn thất hi sinh thật lớn lao,đã ko bút nào tả xiết. Thi sĩ,chỉ bằng một phác họa tài tình,đã vẽ lên bức tranh đau thương của dân tộc với vài nét chấm phá: bầu trời,cánh đồng tưởng trưng cho nước,dây thép gai tượng tương cho ách chiếm đóng và tội ác của quân thù và máu chảy tượng trưng cho mất mát đau thương. Bằng một thủ pháp điện ảnh tài tình,hình ảnh thơ xuất hiện đầy xúc động:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều.
Ông kính thi sĩ từ mặt đất hắt chiếu lên bầu trời tạo ra mảng Dây thép gai đâm nát trời chiều và theo chiều trái lại,ánh mặt trời đỏ ối từ trên tỏa xuống lênh láng cánh đồng quê như máu chảy đầm đìa. Đó là một hình ảnh nói chung,tượng trưng nhưng bắt nguồn từ thực tiễn khốc liệt của sự tàn phá,làm thịt chóc nhưng quân thù gieo rắc trên quốc gia ta. Trong bức tranh đầu thương tích đó,thi sĩ thốt lên nỗi đâu đớn của một trái tim rỉ máu: Ôi.
Từ đau thương,quốc gia và nhân dân ta ngời lên một khuôn mặt khác thường: căm thù và đấu tranh kiên cường quật cường. Từ anh chiến sĩ trên đường những đêm dài hành quân nung nấu- Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu tới đồng bào ở hậu phương từ gốc lúa bờ tre hồn hậu- Bỗng bật lên tiếng thét căm hờn. Cả dân tộc nhất tề đứng lên,dân tộc đó nhất mực ko thể bị đánh bại.
Trước hoàn cảnh gay cấn đó,nhân dân ta vẫn vời vợi một thú vui,một niềm tin của một trí tuệ nắm vững quy luật của chiến tranh chính nghĩa,của lịch sử niềm tin sắt đá chỉ có trong thời đại mới,thời đại giải phóng dân tộc trong phạm trù cách mệnh vô sản,dưới sự lãnh đạo của Đảng tiền phong và Bác Hồ:
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông
Vẫn là loại hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng song vẫn truyền cho ta một cái gì thật là tươi mát,thật sáng sủa ngay trong những ngày nước còn sôi,lửa còn bỏng.
Cuối cùng quốc gia ta,dân tộc thắng lợi,thành tích Cách mệnh tháng Tám được bảo vệ,nhà nước công nông trước tiên ” Nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa” ở Đông Nam A vẫn tồn tại và vững mạnh. Cùng với thắng lợi lừng lẫy Điện Biên Phủ,một hình ảnh nước Việt Nam với nước Việt Nam nông nghiệp-nền văn minh lúa,đã vụt dậy sáng lòa.
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa
Đoạn kết của bài thơ là một tượng đài quốc gia nói với các thế hệ tương lai: quốc gia ta,dân tộc ta đã phải xây dựng một Việt Nam khai sinh nó ra từ máu lửa cùng với khai tử chủ nghĩa thực dân trên hành tinh này,nêu một tấm gương cho toàn thể các dân tộc bị bức toàn toàn cầu.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 2

Nhắc tới Nguyễn Đình Thi chúng ta nhớ ngay tới một nghệ sĩ đa tài, có đóng góp lớn cho văn học nghệ thuật nước nhà trên nhiều lĩnh vực. Nhìn lại sự nghiệp sáng tác nghệ thuật của ông có thể nói chung rằng, ngợi ca quốc gia đẹp giàu, quật cường, nhân dân cần mẫn, anh dùng chính là cảm hứng nồng đậm nhất. Hiện lên từ những trang văn, bài thơ, bài hát của Nguyễn Đình Thi là hình tượng một quốc gia từ trong gông xiềng áp bức vùng dậy tự giải phóng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới. Non sông là một trường hợp tiêu biểu như thế, một trong những đỉnh cao của thơ trữ tình cách mệnh Việt Nam.
Non sông có ý nghĩa khá đặc trưng. Nó là thành phầm của một quá trình nung nấu, một sáng tác mang tính chất tổng hợp. Hãy quan tâm tới thời kì tác giả sáng tác bài thơ: 1948 – 1955. Đây là một tín hiệu lạ chứng tỏ điểm lạ mắt của Non sông và là căn cứ quan trọng để hiểu đúng bài thơ. Thông thường, một bài thơ trữ tình với dung lượng đó được sáng tác chỉ trong một ngày, một buổi, thậm chí chỉ trong năm ba tiếng đồng hồ (Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm, Tây Tiến của Quang Dũng là thế). Vậy vì sao Non sông được tạo nên, được khởi bút từ thời kì đầu dân tộc bước vào cuộc trường chinh chống thực dân Pháp nhưng tới tận ngày kháng chiến trường kỳ thắng lợi, hoà bình lập lại mới hoàn thành? Điều đó phản ánh ý đồ của Nguyễn Đình Thi như ông đã có dịp tâm tư. Viết Non sông, thi sĩ muốn tạo dựng một tượng đài Tổ quốc Việt Nam trong Cách mệnh tháng Tám, trong chín năm kháng chiến người hùng phần nào tương xứng với tầm vóc cao đẹp của quốc gia ta trong lịch sử. Với mong muốn này, dễ hiểu vì sao thi sĩ phải đầu tư thời kì, cần tập trung tâm trí và đưa vào đây (tất nhiên có tu sửa) một số đoạn vốn ở các bài thơ khác. Lẽ thường, lúc vượt qua một chặng đường lịch sử, nhìn lại để tổng kết, để tự hào, mới có thể hoàn thiện bức tượng đài. Non sông trở thành một sáng tác mang tính chất tổng hợp, hài hoà giữa cảm hứng sử thi hùng tráng với rung cảm trữ tình thiết tha lúc ca tụng một quốc gia từ trong gông xiềng áp bức, từ trong lam lũ nghèo đói vùng dậy tự giải phóng, quả cảm đấu tranh bảo vệ quyền độc lập tự do thiêng liêng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới.
Non sông trở thành hình tượng trung tâm trong bài thơ. Nếu cần chọn một từ, chỉ một từ thôi, nói trúng vẻ đẹp cơ bản nhất của hình tượng này, hẳn đó là từ vận động. Một quốc gia trường chinh trên dặm dài lịch sử, một quốc gia có truyền thống quật cường, dai sức đang ngời lên trong ngày nay đau thương, khói lửa và đang vững bước đi tới tương lai tươi sáng – đó là cảm nhận rõ rệt nhất lúc đọc bài thơ này. Cả bài thơ toát lên sự vận động. Từng khổ thơ cũng trình bày sự vận động trên trục thời kì quá khứ – ngày nay – tương lai. Đây là quốc gia có lịch sử lâu dài, quốc gia của những người chưa bao giờ khuất:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
Non sông của bao thế hộ chưa bao giờ khuất đó đang vươn mình lớn dậy trong ngày nay gieo neo, đau thương:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Đã bật lên những tiếng căm hờn.
Chính từ trong ngày nay đấu tranh quả cảm, lao động cần mẫn đó gương mặt quốc gia ngày một ngời sáng. Hình như càng về cuối bài thơ, cảm hứng tương lai càng nồng đậm:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
Trong cuộc trường chinh vạn dặm, quốc gia mình ngày càng vững bước tới tương lai, trong “vất vả đau thương” quốc gia mình càng “tươi thắm vô ngần” – đó là cảm nhận thâm thúy của Nguyễn Đình Thi về sức sống dai sức, mãnh liệt của dân tộc Việt Nam, con người Việt Nam.
Một đặc điểm nữa là hình tượng quốc gia trong bài thơ này mang vẻ đẹp bình dị nhưng cao cả trong ánh sáng thời đại mới. Hãy chú ý hệ thống hình ảnh về quốc gia trong bài thơ. Xây dựng tượng đài phải có chất liệu. Để làm việc đó, có tác giả lấy chất liệu chủ yếu từ lịch sử, có tác giả tìm chất liệu chủ yếu từ văn hoá dân gian… Hình tượng quốc gia được Nguyễn Đình Thi xây dựng bằng những vẻ đẹp của tự nhiên xanh tươi, dạt dào sức sống, bằng những hành động đấu tranh quả cảm, lao động cần mẫn của nhân dân. Thi sĩ đã ngắm nhìn, cảm nhận quốc gia từ chỗ đứng, bằng tấm lòng của “chúng ta” – những con người vừa được cách mệnh giải phóng khỏi thân phận nô lệ khổ nhục đang đứng lên làm chủ non sông quốc gia minh. Do vậy, quốc gia này rất đỗi bình dị, thân yêu nhưng cao cả, kỳ vĩ trong ánh sáng thời đại mới. Non sông, đó là mùa thu hương cốm mới, núi đồi, rừng tre phất phới. Non sông, đó là những cánh đồng thơm mát, những ngả đường mênh mông, những dòng sông đỏ nặng phù sa, gốc lúa bờ tre hồn hậu. Non sông, đó là “Trời đầy chim và đất đầy hoa”, “Khói nhà máy cuộn trong sương núi – Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng”… Bình dị, thân yêu là thế nhưng quốc gia đó mang tầm vóc mới bởi đang do những con người lão động làm chủ – quốc gia của thời đại dân chủ sở hữu dân:
Ôm quốc gia những người áo vải
Đã đứng lên thành những người hùng.
Cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Đình Thi gắn liền với niềm tự hào mang tính dân chủ của thời đại mới. “Trời xanh đây là của chúng ta – Núi rừng đây là của chúng ta” – chỉ tới thơ ca sau Cách mệnh tháng Tám mới xuất hiện đại từ “chúng ta” với tư thế đó, tầm vóc đó.
Có thể tìm thấy nhiều đoạn, nhiều khổ thơ rực rỡ trong Non sông để chứng minh cho các đặc điểm trên của hình tượng trung tâm trong bài thơ.
Lịch sử lâu dài của quốc gia, sức sống dai sức của bao thế hệ ông cha được Nguyễn Đình Thi cảm nhận thâm thúy:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
Về ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu, đoạn thơ này chứng tỏ xúc cảm thiết tha, lắng đọng của Nguyễn Đình Thi. Dù ngắn nhưng đoạn thơ bố cục có từng lớp theo lối suy diễn sau lúc xướng lên nhân vật để nhìn ngắm, chiêm nghiệm. “Nước chúng ta” là nước như thế nào? Đây là “Nước những người chưa bao giờ khuất”. Điều đó trình bày ở đâu? Hai dòng tiếp sau lại là sự diễn giải, chứng minh cụ thể.
Non sông là bài thơ được viết theo thể tự do, câu dài, câu ngắn xen kẽ. Rõ ràng, “Nước chúng ta” là dòng thơ ngắn nhất trong bài. Nó cất lên lời xưng danh dõng dạc, tử tế. Đã xưng danh thì phải ngắn, phải cất cao đĩnh đạc. Nó toát lên niềm tự hào về quốc gia, về quyền làm chủ quốc gia đó.
Nguyễn Đình Thi ko phải là người trước tiên, người duy nhất khẳng định sức sống dai sức của truyền thống dân tộc nhưng ông đã có cảm nhận, cách trình bày của riêng mình. Nhiều người thường nói truyền thống quốc gia, sức sống ông cha qua những tấm gương, câu chuyện lịch sử, qua những danh lam thắng cảnh, sự tích núi sông, tức là qua những hình ảnh mang tính thị giác. Ở đây, Nguyễn Đình Thi lại nói qua hình tượng âm thanh. Một âm thanh thân thiện nhưng thiêng liêng đặc trưng. Cứ đêm đêm vọng lên từ lòng đất tiếng nói của những người chưa bao giờ khuất. Hình bóng và tâm linh của bao thế hệ ông cha vẫn còn thức động giữa hôm nay. Chữ rì rầm gợi lên thứ âm thanh ko lớn nhưng ko bao giờ dứt. Đã là tiếng trong lòng đất thì phải rì rầm. Hãy chú ý những từ ngữ của đoạn thơ: khuất, rì rầm, ngày xưa, vọng – chúng tạo nên một ko khí cổ truyền, trầm lắng đặc trưng. “Đêm đêm” là ngày nay, “những buổi ngày xưa” là quá khứ xa xưa. Hai chiểu thời kì tưởng chừng rất xa nhau được kéo nhập làm một qua tiếng rì rầm đó, trong ko khí đó. “Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất” – vì sao viết tiếng đất chứ ko phải lòng đất? Hình như ở đây có hai thứ tiếng. “Rì rầm” là tiếng của con người, của nhân sinh. “Tiếng đất” là tiếng của núi non, của vũ trụ. Tiếng của ông cha, của lịch sử đã hòa trong tiếng của đất đai, của vũ trụ nhưng vọng mãi muôn thuở.
Nhằm ca tụng ý thức quật cường của nhân dân ta, sự vùng dậy quật cường của quốc gia, nhằm tố cáo tội ác của quân thù, Nguyễn Đình Thi đã dựng tả gương mặt quê hương, quốc gia đau thương trong lửa khói chiến tranh. Nhiều người cho rằng khổ thơ dưới đây thuộc loại hay nhất của thơ ca kháng chiến chống thực dân Pháp:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.
Nhận xét đó có căn cứ bởi đây là những câu thơ vừa giàu tính tạo hình vừa giàu xúc cảm. Nguyễn Đình Thi từng tâm tư rằng đây là những câu thơ được viết từ kỷ niệm trong cuộc đời kháng chiến, từ những buổi chiều cùng quân nhân hành quân qua các vùng quê hoang vu. Một hoạ sĩ dựa vào hai câu thơ này hoàn toàn có thể vẽ nên một bức tranh có hình khối, đường nét, sắc màu, có ko khí và vong linh. Những cánh đồng quê trống vắng, xơ xác vì bị lũ giặc tàn phá. Bầu trời chiều trên những cánh đồng đó càng mờ xám, âm u. Nối giữa mặt đất cánh đồng với bầu trời chỉ là những hàng dây thép gai của đồn giặc như tua tủa xỉa cắt. Nhìn về phía tây, ánh hoàng hôn đỏ lựng đang hắt ngược một khoảng lên nén trời. Bức tranh này ko có cây cối, cửa nhà nhưng toát lên vẻ lạnh lẽo, tang thương. Hình ảnh thơ lạnh, vắng nhưng thấm đẫm xúc cảm thương đau, uất hận. Chính từ màu đỏ của hoàng hôn, từ máu của bao con người đã đổ trên quê hương nhưng Nguyễn Đình Thi liên tưởng tới cánh đồng đang chảy máu. Cũng bởi lòng xót xa đớn đau nhưng thi sĩ tưởng như dây thép gai đâm nát cả bầu trời quốc gia. Trong các từ chảy máu, đâm nát có cả cõi lòng tan tành của thi sĩ. Thương đau, uất hận ko nén nổi khiến lời thơ cất lên thành giọng điệu cảm thán.
Như thế, từ một hình ảnh, một ấn tượng thực, với hai câu thơ này Nguyễn Đình Thi đã vẽ nên một bức tranh mang ý nghĩa biểu tượng thâm thúy cho quốc gia đau thương trong chiến tranh, bị quân thù giày xéo. “Nói về tội ác quân thù có thể có nhiều cách nói không giống nhau, tôi ko mô tả cụ thể nhưng từ chất liệu cụ thể nói chung lên một điều gì sâu xa hơn”.
Chính từ trong đau thương đấu tranh, gương mặt quốc gia ngày càng ngời sáng. Các động từ ngời lên, bật lên đã diễn tả sự vùng dậy quật cường của dân tộc:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Đã bật lên những tiếng căm hờn.
Càng về cuối bài Non sông, cảm hứng sáng sủa càng nồng đượm. Đứng ở ngày nay thắng lợi vinh quang nhìn lại trục đường lịch sử vừa qua của dân tộc, Nguyễn Đình Thi tỉnh táo và tự hào khẳng định:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
Bởi ý đồ tổng kết lịch sử, hệ thống hình ảnh trong khổ thơ trên liên kết hài hoà mặt cụ thể, gợi cảm với tính nói chung, biểu tượng (ngày nắng đốt, đêm mưa giội, trán, lòng, trời đất mới, ánh rạng đông). Tuyến đường vừa qua của quốc gia đâu bằng vận thênh thang. Trên trục đường đó, chúng ta vừa trải qua bao khó khăn, thử thách này lại tiếp ngay thử thách khác, mỗi bước đường phải trả bằng bao giá máu. Sức mạnh nào đã đưa dân tộc vượt qua trục đường gieo neo, vinh quang đó và bước tiếp tới tương lai tươi sáng? Đó chính là lí trí tỉnh táo, tư tưởng cách mệnh đúng mực, phương pháp cách mệnh khoa học, là tình cảm sáng sủa phơi phới. Lúc một tư nhân, một số đông liên kết được hai mặt này thì sẽ mang sức mạnh vô địch. Khổ thơ chứng tỏ sự tổng kết lịch sử thâm thúy của Nguyễn Đình Thi theo cách một thi sĩ trữ tình.
Mọi vẻ đẹp của hình tượng quốc gia, những cảm hứng chính của Nguyễn Đình Thi được kết tinh khá trọn vẹn ở khổ cuối bài thơ. Đây là đỉnh điểm của cảm hứng sử thi lúc ngợi ca tầm vóc quốc gia, lúc dựng tả bức tượng đài:
Súng nổ rung trời tức giận
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
Khổ thơ xây dựng hình ảnh theo từng lớp. Từ hình ảnh những lớp người cụ thể, Nguyễn Đình Thi liên tưởng, nói chung thành hình ảnh quốc gia trong thời đại mới, tức là khổ thơ liên kết hài hòa tính tả thực, gợi cảm với tính biểu tượng. Trong một bài viết kể về việc sáng tác Non sông, Nguyễn Đình Thi có giảng giải rằng khổ thơ kết này được tạo nên từ một hình ảnh thực chính mắt thi sĩ được chứng kiến. Đó là từ trong hào chiến đấu đầy bùn đất, các chiến sĩ ta hùng dũng xông lên tấn công vào đồn giặc Pháp. Quân phục các anh lấm lem nhưng lưỡi lê tuốt trần, bóng người nhấp nhánh trong lửa đạn. Chính từ đây, thi sĩ xây dựng một cảnh tượng thật giàu chất điện ảnh. Dưới bầu trời ầm vang tiếng súng, ngang dọc chớp đạn, những lớp người ồ ạt xông lên với khí thế ko gì ngăn cản nổi. Lớp này ngã, những lớp sau tiến bước, cứ ào ào như sóng cuộn. Sự đè nén, áp bức tàn bạo của quân thù khiến lòng hờn căm, tức giận của dân ta càng nóng bỏng để vùng lên mạnh mẽ. Hình ảnh này gợi ta liên tưởng tới câu tục ngữ “Tức nước vỡ bờ”.
Từ hình ảnh cụ thể trên, Nguyễn Đình Thi đã nói chung, đúc kết nên hình tượng quốc gia. Đó là một quốc gia từ trong máu lửa đau thương của chiến tranh, từ trong bùn lầy của lam lũ, nghèo đói nhưng vươn mình đứng dậy. Hình tượng quốc gia này khiến ta nhớ lại cái vươn vai kỳ diệu của chú nhỏ làng Gióng thuở nào. Tầm vóc quốc gia vụt trở thành kì vĩ lạ thường. Đúng là trong vất vả đau thương quốc gia càng “tươi thắm vô ngần” như Nguyễn Đình Thi từng viết:
Anh yêu em như yêu quốc gia
Vất vả đau thương tươi thắm vô ngần.
Kiểu liên tưởng nói chung này ta sẽ còn bắt gặp khá nhiều trong thơ ca Việt Nam về sau. Chẳng hạn, từ tư thế hi sinh hiên ngang của anh giải phóng quân trên đường băng Tân Sơn Nhất (ở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968) thi sĩ – liệt sĩ Lê Anh Xuân liên tưởng tới “Dáng đứng Việt Nam tạc vào thế kỉ”. Từ dáng đứng này, Lê Anh Xuân cảm nhận “Tổ quốc bay lên mênh mông mùa xuân” (Dáng đứng Việt Nam). Hay ở Việt Nam, máu và hoa, trong ko khí hào hùng của thời đại dân tộc đánh đế quốc Mỹ và thắng lợi, Tố Hữu ca tụng: “Ôi Việt Nam ! Từ trong biển máu – Người vươn lên, như một thiên thần !”.
Khổ thơ của Nguyễn Đình Thi còn hay ở thể sáu chữ, ở nhịp độ vừa nhịp nhàng vừa ngày một đẩy tới, dâng cao (nhất là ở dòng thứ hai và dòng cuối). Nhịp độ đó cũng tương ứng với sự vươn lên mạnh mẽ, với tầm vóc kì vĩ của hình tượng quốc gia. Đỉnh điểm của nhịp thơ chính ở chữ “sáng loà” cuối cùng. Từ đây, hiện lên hình tượng quốc gia Việt Nam rực rỡ, chói ngời trong ánh hào quang thắng lợi.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 3

Nguyễn Đình Thi là thi sĩ trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp và cũng là một trong những cây bút tiền phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ sau này. Ông sáng tác nhiều thể loại: khảo luận, triết học, văn, thơ, nhạc, kịch, lý luận phê bình. Bài thơ Non sông là sáng tác nổi hàng đầu của Nguyễn Đình thi trong thời đoạn đầu cuộc kháng chiến chống Pháp.
Ba câu thơ đầu như tiếng đàn dạo đầu.
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Những hình ảnh trong ngày nay có sức gợi nhớ về ngày rời Hà Nội. Mùa thu Hà Nội ngày xưa trở về trong ký ức thi sĩ.
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
Từ láy gợi tả gợi lên cảnh mùa thu với nét thân thuộc, cã nắng, có lá vàng rơi, cã gió heo may – một mùa thu rất nhẹ, rất thơ mang nét buồn xao xuyến đọng lại trong lòng người ra đi. Đây là những nét đặc trưng của mùa thu Hà Nội
Người ra đi: đầu ko ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
Tư thế và dáng đi tỏ ra kiên quyết, dứt khoát nhưng tâm hồn vẫn lưu luyến với trời thu Hà Nội, với những gì thơ mộng của thủ đô dấu yêu.
Trong hoài niệm của thi sĩ, mùa thu Hà Nội với những cảnh vật tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể và sinh động. Còn tâm trạng của thi sĩ phảng phất một nỗi buồn hiu hắt.
Những chàng trai Hà Nội sẵn sàng từ biệt căn nhà, góc phố ra đi làm nghĩa vụ của một công dân.
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phất phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha!
Câu thơ ngắn, nhịp nhanh, điệp ngữ, âm hưởng đoạn thơ vui nhộn, phơi phới,ko gian rộng, trong trẻo, cảnh sắc như bừng sáng, âm thanh rộn ràng→ tâm trạng hào hứng, sôi nổi, tràn trề thú vui trước mùa thu cách mệnh – mùa thu tràn đầy sức sống
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Nghệ thuật điệp từ khẳng định một cách kiên cố về quyền tự chủ của dân tộc.
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường mênh mông
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
Tự hào về quê hương quốc gia giàu đẹp.
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về!
Niềm tự hào về về quê hương, quốc gia và truyền thống người hùng của dân tộc, truyền thống đó chảy dài suốt chiều dài lịch sử từ xưa tới nay và tương lai luôn tồn tại trở thành truyền thống thiêng liêng
Cảnh thu được cảm nhận qua tâm trạng, cảm hứng về mùa thu gắn liền với cảm hứng về quốc gia trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mệnh. Vì vậy qua những bức tranh về mùa thu có thể thấy được sự chuyển đổi trong tâm trạng của thi sĩ.
Từ đó thấy được nhận thức và tình cảm của tác giả có sự chuyển biến. Đi vào cuộc sống mới, tìm thấy được thú vui mới, thú vui của con người làm chủ quốc gia mình.
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều
Hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa nói chung; vừa hư vừa thực. Từ một hình ảnh thực do quan sát được trong một chiều hành quân, thi sĩ đã nâng lên thành một hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng nói chung về sự đau thương của quốc gia trong chiến tranh. Trong ánh chiều tà, những hàng dây thép gai rào quanh đồn bốt giặc giăng tua tủa như đâm nát cả bầu trời quê hương; ráng đỏ của buổi chiều tà chiếu xuống những rãnh cày làm cho cánh đồng vùng vòng đai trắng đỏ rực lên như đang chảy máu
Đây còn là một hình ảnh ẩn dụ (cánh đồng trời chiều). Non sông đau thương bị tàn phá dưới tội ác của quân thù. Câu thơ trĩu nặng đau buồn, ẩn chứa một sự xót xa, một tình yêu tha thiết đối với quốc gia, yêu những gì thân yêu với cuộc sống con người: bầu trời, cánh đồng, lòng căm thù quân thù xâm lược.
Bát cơm chan đầy nước mắt
Bay còn giằng khỏi mồm ta
Thằng giặc Tây, thằng chúa đất
Ðứa đè cổ, đứa lột da…
Nhịp thơ ngắn, các câu thơ như một bản cáo trạng sắt đá về tội ác quân thù → xúc cảm trào dâng lòng căm thù giặc
Non sông người hùng:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Ðã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Ðã bật lên những tiếng căm hờn
Hình ảnh có tính biểu tượng của một quốc gia quật khởi, con người vùng lên chống xâm lược.
Xiềng xích chúng bay ko khoá được
Trời đầy chim và đất đầy hoa
Súng đạn chúng bay ko bắn được
Lòng dân ta yêu nước thương nhà!
Những hình ảnh đối lập, cấu trúc nhấn mạnh khắc sâu ý thức quật khởi, quyết đấu của dân tộc: Đó là hình ảnh sinh động về con người người hùng cách mệnh Việt Nam, những người người hùng áo vải, những nông dân áo lính đứng lên đấu tranh bảo vệ quốc gia.
Ôm quốc gia những người áo vải
Đã đứng lên thành những người hùng
“Ôm” trình bày tình yêu trìu mến, thiết tha của những con người Việt Nam đối với tổ quốc. Hình ảnh thơ chân thực nhưng phi thường.
Súng nổ rung trời tức giận.
Người lên như nước vỡ bê
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rò bùn đứng dậy sáng lòa
Nhịp thơ chắt khoẻ, hình ảnh ấn tượng, đoạn thơ diễn tả sức mạnh như vũ bão của quân dân ta trong trận Điện Biên Phủ. Từ hình ảnh thực tác giả nói chung hành quyết ảnh cả dân tộc người hùng đã rũ bỏ “vết nhơ nô lệ đứng lên giành độc lập tự do về tổ quốc” quốc gia sáng loà.
Từ mùa thu của tự nhiên, thi sĩ trình bày thú vui sướng, tự hào của con người làm chủ quốc gia và khẳng định sức sống của dân tộc.

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 4
Mở đầu bài thơ là những xúc cảm trong một sáng mùa thu, gợi nỗi nhớ về Hà Nội: Sáng mát trong như sáng năm xưa Gió thổi mùa thu hương cốm mới. Đó cũng là ấn tượng về một mùa thu Hà Nội: Ko khí mát trong, gió thổi nhẹ và phảng phất mùi hương cốm mới. Câu thơ gợi tả cả ko gian, màu sắc và hương vị, “đồng hiện” cả thời kì trong quá khứ và ngày nay, trộn lẫn hình ảnh trong thực tại và hình ảnh trong hoàn niệm. Nguyễn Đình Thi đã đưa vào thơ những gì đặc trưng nhất của mùa thu Hà Nội. Điều đó chứng tỏ thi sĩ là người gắn bó sâu nặng, thiết tha với Hà Nội. Dòng thơ thứ ba: Tôi nhớ những ngày thu đã xa là một sự chuyển mạch. Thực ra, ở hai câu thơ đầu đã có hình ảnh mùa thu xưa rồi, nhưng tới đây có nhẽ ko kiềm được dòng hồi ức nên lời thơ như buột phát ra: Tôi nhớ những ngày thu đã xa Câu thơ mang dáp dấp suy nghĩ và tình cảm của một trí thức Hà Nội. Thời đó, có thể ko hợp với suy nghĩ của nhiều người trong hoàn cảnh kháng chiến nên Nguyễn Đình Thi đã thay đi. Song, dù sau thì sự chuyển mạch đó cũng hợp pháp, kết nối được hình ảnh toàn bài thơ. Bốn câu thơ kế tiếp mô tả về mùa thu Hà Nội xưa: Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội Những phố dài xo xác hơi may Người đi ra đầu ko ngoảnh lại Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. Mùa thu Hà Nội hiện lên trong hoài niệm của thi sĩ thật đẹp và thơ mộng, về thời tiết, tự nhiên, ko gian (chớm lạnh, xao xác hơi may, phố dài). Đặc thù, sự cảm nhận của tác giả thật tinh tế và tài hoa làm cho mùa thu Hà Nội đột nhiên biểu thị bằng hình khối, màu sắc, ánh sáng. Đó là thứ hình khối, ánh sáng, màu sắc của tâm trạng nên khiến lòng người càng thêm xao động. Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm của Nguyễn Đình Thi vì thế mang vẻ đẹp của tâm trạng. Cảnh thu thường gợi lên trong lòng người những phảng phất buồn bởi sự thay đổi thầm lặng, dịu ngọt, chầm chậm của hương vị, hoa lá, có cây của đất trời, ánh sáng. Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là do thi sĩ nắm bắt được những phút giây kì diệu đó của mùa thu. Ở Non sông, Nguyễn Đình Thi ko chỉ nắm bắt được thần thái của mùa thu Hà Nội, nhưng có nhẽ mùa thu đó từ lâu đã là một phần trong tâm hồn của thi sĩ. Từ hoài niệm về mùa thu Hà Nội xưa, tác giả dẫn vào xúc cảm về mùa thu quốc gia, trong cảnh ngày nay ở chiến khu Việt Bắc. Mùa thu nay đã khác rồi Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi Gió thổi rừng tre phất phới Trời thu thay áo mới Trông biếc nói cười thiết tha. Bài thơ có sự chuyển đổi về âm điệu, nhịp độ: những câu thơ ngắn với những thanh nhịp nhanh, rộn ràng; sự phối hợp âm thanh với vần trắc và thanh trắc (phất phới, áo mới). Cảnh sắc tự nhiên cũng có sự thay đổi. Vẫn là mùa thu với bầu trời trong xanh, nhưng tươi sáng, nhiều hoạt động linh hoạt, gió thổi, rừng tre phất phới, trời thu thay áo mới, nói cười thiết tha. Tất cả sự thay đổi đó hòa nhập với tâm trạng của con người (đứng vui), trình bày thú vui hồ hởi, phấn khởi, tin tưởng, một vẻ đẹp khỏe mạnh và tươi sáng. Sự tinh tế trong cảm nhận của thi sĩ trình bày ở những nét riêng lẻ của mùa thu mới: âm thanh vang xa, vang vọng, ánh nắng như trong sáng hơn và bầu trời cũng cao rộng hơn. Từ xúc cảm về mùa thu quốc gia, Nguyễn Đình Thi dẫn dắt tới sự bộc bạch tình cảm mến yêu tha thiết và tự hào: Trời xanh đây là của chúng ta ….. Những buổi ngày xưa vọng nối về. Những từ chỉ (đây) và điệp ngữ (của chúng ta) vang lên dõng dạc, tự hào về quyền làm chủ quốc gia. Ngay cả sự liệt kê (một cách nói chung, bằng những danh từ và tính từ) tiếp tục bổ sung cho niềm tự hào to lớn đó. Đặc thù là hình ảnh bầu trời được Nguyễn Đình Thi hết sức chú ý : Trời xanh đây là của chúng ta. Hình ảnh đó vừa chân thực, lại vừa có ý nghĩa tượng trưng cho quốc gia, cho tự do, cho những gì cao đẹp nhất của con người. Còn nhớ, trước năm 1945, Nguyễn Đình Thi từng viết : Trời xanh ơi hỡi xanh ko nói Hồn ta muốn hiểu chẳng cùng cho. Lúc đó, “trời xanh’’ là hình ảnh đẹp, nhưng ngoài tầm với và sự hiểu biết của con người. Trên cái nền ko gian rộng mở, được mô tả từ nhiều mặt, Nguyễn Đình Thi chuyển sang chiều dài thời kì, nói lên đặc điểm, truyền thống và độ sâu lắng của quốc gia và con người Việt Nam. Đất chúng ta Nước những người chưa bao giờ khuất. Thực ra, quá khứ, truyền thống của dân tộc ko chỉ có vậy. Nhưng có nhẽ, trong hoàn cảnh của cuộc kháng chiến toàn dân lúc bấy giờ, Nguyễn Đình Thi tập trung nói về truyền thống bốn nghìn năm kiên cường chống giặc ngoại xâm. Câu thơ có sự nói chung rất cao, nhưng lại gợi mở về những lớp người, những thế hệ đã quả cảm hi sinh, sẵn sàng hiến dân cho quốc gia. Tất nhiên, cùng với nhiều truyền thống tốt đẹp khác, ý thức quật cường của dân tộc hợp thành tiếng nói dai sức, liên tục, tiếp sức cho ngày nay. Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Những buổi ngày xưa vọng nói về. Xúc cảm về quốc gia của Nguyễn Đình Thi được trình bày xuyên suốt trong bài thơ góp phần trình bày tình yêu quê hương, quốc gia dạt dào của tác giả.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5

Nguyễn Đình Thi sáng tác bài thơ Non sông từ khi năm 1948 và hoàn thành vào năm 1955, sau thắng lợi Điện Biên Phủ. Bài thơ gồm hai phần. Phần đầu được tạo nên trên cơ sở những đoạn trích từ hai bài Sáng mát trong như sáng năm xưa (1948) và Đêm mít tinh (1949). Phần sau được viết năm 1955. Non sông được nhìn qua một ko gian – thời kì lạ mắt: mùa thu với mốc son lịch sử là sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2 tháng 9 năm 1945. Tuy được viết trong những thời kì không giống nhau nhưng cảm hứng thơ vẫn liền mạch và bài thơ là một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh.
Nguyễn Đình Thi đã đúc kết những xúc cảm và suy ngẫm của mình về quốc gia trong suốt chín năm kháng chiến chống Pháp. Cảm hứng thơ của tác giả kéo dài theo suốt hành trình kháng chiến, được nối kết với lịch sử oai hùng bốn nghìn năm dựng nước, giữ nước và liên tưởng mở rộng tới tương tai tươi sáng của cách mệnh. Đó chính là cảm hứng về một quốc gia vất vả đau thương, tươi thắm vô ngần được triển khai theo hướng từ cụ thể tới nói chung.
Trong bài thơ này, Nguyễn Đình Thi đã trình bày xúc cảm và suy nghĩ của mình về quốc gia bằng hình ảnh mùa thu xưa, mùa thu nay và hình ảnh quốc gia đau thương, quật cường, người hùng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Thông qua đó, thi sĩ bộc bạch tình yêu quốc gia, lòng căm thù giặc, niềm tự hào, niềm tin son sắt vào tương lai tươi sáng của dân tộc và quốc gia.
Bài thơ chia làm hai đoạn: đoạn thứ nhất từ đầu tới …vọng nói về, đoạn thứ hai là phần còn lại. Mạch xúc cảm và suy tưởng cũng là kết cấu cơ bản của bài thơ. Khởi đầu là xúc cảm về một sớm mùa thu ở chiến khu Việt Bắc gợi nhớ về mùa thu đã xa của Hà Nội. Nỗi nhớ về mùa thu xưa dẫn dắt xúc cảm về mùa thu nay, mùa thu cách mệnh với niềm tự hào của người công dân được làm chủ quốc gia. Xúc cảm tăng lên, mở rộng về quốc gia trong đau thương, căm hờn đã vùng lên đấu tranh quật cường và thắng lợi vẻ vang : Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
Mở đầu bài thơ là cảm giác lâng lâng của tác giả trước vẻ đẹp của tự nhiên, đất trời mùa thu Việt Bắc, gợi nhớ về những ngày thu đã xa của Hà Nội mến yêu:
Sáng mát trong như sáng năm xưa,
Gió thổi mùa thu hương cốm mới.
Chỉ bằng vài nét gợi tả nhưng tác giả đã trình bày được ko gian, thời kì, màu sắc, hương vị của mùa thu : ko khí mát trong, gió thổi phảng phất mùi hương cốm mới, kết tinh của hương vị đất trời, cây cối mùa thu. Hình ảnh mùa thu trong quá khứ và thực tại đan xen trong tâm tưởng của thi sĩ.
Mùa thu Hà Nội với những nét đặc trưng của quang cảnh tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể, sinh động:
Tôi nhớ những ngày thu đã xa
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
   Làn gió heo may se lạnh thổi dọc lòng những con phố nhỏ, làm xao xác hàng cây, với những thềm nắng lá rơi đầy. Ẩn sau những câu thơ tả cảnh là Hà Nội thanh lịch có bề dày bốn nghìn năm lịch sử với Hồ Tây, Hồ Gươm, đền vua Lê, Tháp Bút, đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc… Những di tích, danh lam thắng cảnh đó là niềm tự hào to lớn của bao thế hệ người Hà Nội. Mùa thu Hà Nội giống như một bức tranh với đường nét mềm mại, màu sắc và ánh sáng hòa hợp gây ấn tượng sâu đậm, chất chứa tâm trạng. Trên cái nền phong cảnh đó nổi trội lên hình ảnh những chiến sĩ hào hoa, dũng cảm, tạm xa Thủ đô thân yêu để lên đường kháng chiến. Người ra tiên phong ko ngoảnh lại đầy ý chí và quyết tâm nhưng lòng thì vẫn vương vấn, vẫn cảm thu được bằng cả tâm hồn cái sắc vàng xao xuyến : Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. Câu thơ vừa thực vừa ảo. Tình thơ vương bao nhiêu lưu luyến bên trong. Nhịp thơ ngập ngừng, bâng khuâng như lòng người bâng khuâng, quyến luyến. Nhấp nhoáng đâu đó trong câu thơ là bóng vía khách chinh phu dứt áo ra đi vì nghĩa lớn : Tráng sĩ nhất khứ bất phục phản (Tráng sĩ một đi ko trở lại). Cái ko khí chớm lạnh, cái sắc nắng thu vàng một màu li biệt càng làm tăng thêm phong vị cổ điển của câu thơ, cảnh thu Hà Nội đẹp nhưng buồn vắng tới nao lòng.
   Có thể nói bốn câu thơ mô tả mùa thu Hà Nội là những câu thơ gây ấn tượng nhất trong bài. Nó phản ánh tâm hồn tinh tế và ngòi bút tài hoa của Nguyễn Đình Thi. Hình như nỗi buồn, sự lưu luyến, xao xuyến, nhớ nhung của thi sĩ, vương vấn trong cái chớm lạnh của buổi đầu thu, trong xao xác hơi may, trong quang cảnh thềm nắng lá rơi đầy. Đặt tính từ xao xác trước hơi may là tác giả có ý nhấn mạnh tới nét đáng yêu, đáng nhớ nhất của gió thu và âm thanh tiêu biểu nhất của mùa thu. Nhịp độ, âm hưởng thơ mang nỗi buồn man mác, hợp với quang cảnh huyền ảo của mùa thu Hà Nội. Thi sĩ đã phác họa nên bức tranh mùa thu Hà Nội với những đường nét mềm mại, màu sắc trong sáng làm xúc động lòng người, để lại ấn tượng khó phai. Đây cũng chính là biểu thị của tình yêu Hà Nội thiết tha, say đắm và tình yêu đó làm cho cảm hứng của thi sĩ thăng hoa.
   Đang hồi ức về một mùa thu đã xa của Hà Nội, xúc cảm của tác giả bỗng chuyển hướng sang mùa thu ngày nay bằng một câu thơ ngắn, âm điệu dứt khoát như một lời khẳng định:
Mùa thu nay khác rồi
Mùa thu nay là mùa thu thứ hai ở chiến khu Việt Bắc (1948) tràn đầy khí thế sau thắng lợi Thu Đông 1947. Ở đoạn thơ đầu, tiết tấu chậm, âm hưởng trầm lắng hợp với dòng hoài niệm, hợp với cảnh thu buồn và tâm trạng bâng khuâng, da diết. Tới đoạn này, những câu thơ được viết theo thể tự do, nhịp độ sôi nổi, phóng khoáng; xúc cảm rộn rực, phấn khích, rộn ràng, tươi vui:
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phất phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha.
   Bức tranh mùa thu nay xuất hiện với những cụ thể, hình ảnh bình dị, dân dã, khỏe khoắn và tươi sáng. Giữa quang cảnh tự nhiên hùng vĩ, rộng lớn của núi rừng Việt Bắc, hòa lòng mình vào cuộc kháng chiến thần thánh của toàn dân tộc, tâm trạng của chủ thể trữ tình có sự chuyển đổi rất rõ. Từ tâm trạng phảng phất buồn lúc hoài niệm về mùa thu Hà Nội năm xưa đã chuyển sang tâm trạng hào hứng, sối nổi, tràn trề thú vui trước quang cảnh mùa thu ở chiến khu Việt Bắc. “Cái tôi trữ tình” cũng chuyển thành “cái ta” Thi sĩ ko chỉ nhân danh tư nhân nhưng còn nhân danh số đông để nói lên niềm tự hào chính đáng và ý thức làm chủ non sống, quốc gia, cảm hứng về mùa thu của Nguyễn Đình Thi gắn liền với cảm hứng về quốc gia trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mệnh. Non sông được nhìn ngắm, suy ngẫm từ một sự kiện lịch sử đáng nhớ: mùa thu 1945 cùng với sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
   Thú vui mới to lớn tràn trề lòng người, tràn trề đất trời chiến khu Việt Bắc. Hình ảnh trong đoạn thơ này tươi mát, sống động. Từ ngữ được sử dụng rất tuyển lựa nhằm nhấn mạnh cái khác của thu nay. Mùa thu với ngọn gió phóng khoáng thổi ào ào làm cả rừng tre phất phới như bay như sắm trên cái nền trong biếc của trời thu thay áo mới, trong biếc ở con mắt nhìn cảnh vật, giữa tiếng nói cười thiết tha rộn ràng của con người.
   Đây là nét nghệ thuật lạ mắt nhưng Nguyễn Đình Thi đã mang lại cho những bài thơ viết về mùa thu, thực sự thổi một luồng gió mới vào đề tài mùa thu trong thơ ca Việt Nam. Cái buồn, cái lạnh của thu xưa dường như đã lùi xa. Mùa thu nay xinh xắn, trong sáng bởi tâm hồn, đôi mắt của thi nhân đầy phấn khởi và tin tưởng. Sự tinh tế trong xúc cảm của tác giả trình bày ở sự cảm thu được nét riêng của ko gian mùa thu: tiết trời êm đềm, ánh nắng vàng dịu, bầu trời dường như xanh cao hơn, ko khí như nhẹ hơn và mọi âm thanh cũng trở thành ngân xa, vang vọng. Từ xúc cảm về mùa thu quốc gia dẫn tới tình cảm mến yêu tha thiết và lòng tự hào về quốc gia, thi sĩ ngắm nhìn cảnh vật với tâm hồn phơi phới sáng sủa, yêu đời. Thú vui tràn trề lòng người, tràn trề đất trời.
Cội nguồn của thú vui đó thật to lớn, sâu xa. Đó là do quốc gia sau Cách mệnh tháng Tám đã về tay nhân dân. Đó là hạnh phúc lớn lao của dân tộc, của quốc gia đã dành được chủ quyền thiêng liêng độc lập, tự do. Đoạn thơ với nhịp độ rộn ràng, hào hứng và những hình ảnh xinh xắn, tươi mát đã trình bày vẻ đẹp muôn màu muôn vẻ của quốc gia thân yêu. Thi sĩ như reo như hát lên niềm hạnh phúc vô tận đó:
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường mênh mông
Những dòng sông đỏ nặng phù sa.
Với nhạc điệu rộn ràng, nô nức, hình ảnh tiếp nối hình ảnh, vấn vít hòa quyện vào nhau, đoạn thơ tạo nên vẻ đẹp của quốc gia Việt Nam sau ngày độc lập. Âm hưởng đoạn thơ mênh mang bởi những âm tiết ngân vang: ta, thơm mát, mênh mông, phù sa… Các dòng thơ liên kết chặt chẽ, bổ sung cho nhau để làm nổi trội ý thơ.
   Điệp khúc là của chúng ta cứ ngân nga, vang vọng giữa đất trời, núi sông. Tất cả những gì thân yêu, thân thuộc trên quốc gia này đều là của chúng ta. Còn gì sung sướng hơn, tự hào hơn bốn tiếng đó sau hàng trăm năm nô lệ, dân tộc ta phải đổ bao xương máu mới giành được quyền làm chủ. Cũng nguồn cảm hứng say sưa, dạt dào như thế, thi sĩ Tố Hữu đã thốt lên: của ta, trời đất, hôm sớm ; Núi kia, đồi nọ, sống này của ta ! (Tung hô chiến sĩ Điện Biên).
   Cái thế đứng của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ là thế đứng của con người tự do tự hào ngửng cao đầu, cảm hứng mở ra, vẽ ra những hình ảnh thân yêu của quốc gia với chiều rộng, chiều dài và sắc màu của bầu trời, núi rừng, cánh đồng, ngả đường, dòng sông… Trời thu thay áo mới, Những cánh đồng thơm mát, Những ngả đường mênh mông, Những dòng sông đỏ nặng phù sa… càng trở thành bội phần xinh xắn vì đã về tay chúng ta.
   Sắc đỏ của phù sa gợi liên tưởng tới những chiến sĩ đã hi sinh trong trận chiến đấu bảo vệ non sông. Chữ nặng ko chỉ diễn tả lượng phù sa trong nước của dòng sông nhưng còn đặc tả bề dày của dòng chảy bốn nghìn năm lịch sử. Nước ko chỉ đỏ nặng phù sa phì nhiêu nhưng còn cuồn cuộn dòng máu quật cường. Những liên tưởng sâu xa đó làm cho xúc cảm thơ trở thành trầm lắng, thiết tha. Ý thơ đi từ những hình ảnh cụ thể, hữu hình, tới sự cảm nhận cái vô hình là truyền thống, là hồn thiêng quốc gia. Thi sĩ suy ngẫm về chiều sâu, về bề dày của lịch sử để từ đó đúc kết thành chân lí:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
Ko chỉ những sự vật hữu hình như bầu trời, cánh đồng, núi rừng, dòng sông… nhưng còn cả những yếu tố vô hình làm nên quốc gia. Nước chúng ta – giản đơn ba chữ nhưng chất chứa tình cảm thiêng liêng pha lẫn tự hào. Câu thơ nước những người chưa bao giò khuất là lời khẳng định như chân lí bất di bất dịch về một thực tiễn hiển nhiên. Suốt chiều dài lịch sử bốn nghìn năm, trải qua bao phen chống ngoại xâm, có thắng có bại nhưng quốc gia này, dân tộc này chưa bao giờ khuất phục trước bạo lực của quân thù. Truyền thống quật cường đó truyền từ đời này sang đời khác. Thi sĩ lắng tai tiếng nói quật cường vọng lên từ lòng đất. Đất, qua tâm hồn thi sĩ và tâm hồn chúng ta, ko chỉ xanh tốt những vạt rừng, thơm mát những cánh đồng, mênh mông những ngả đường, đỏ nặng phù sa của những dòng sông nhưng còn rì rầm tiếng nói đấu tranh bao đời ko bao giờ tắt. Câu thơ trở thành trang trọng, trầm lắng lúc nói tới tiếng vọng thiêng liêng của nghìn xưa rì rầm trong tiếng đất.
Tiêng đất là tiếng của lịch sử, là tiếng của hồn thiêng núi sông tự ngày xưa đang vọng nói về ngày nay. Mồ hôi, xương máu của tổ tiên, ông cha thấm vào lòng đất đã bao đời, thành tiếng đất luôn nhắc nhở các thế hệ con cháu hãy giữ lấy giang sơn gấm vóc của tổ tiên. Từ đó, thi sĩ suy nghĩ về quốc gia trong chiến tranh giải phóng, trong đau thương căm hờn đứng lên đấu tranh quật cường người hùng.
Có thể nói ít có hình ảnh nào trình bày nỗi đau thương tang thương của dân tộc và quốc gia trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp lại cô đọng, súc tích và gây ám ảnh thâm thúy như những hình ảnh trong hai câu thơ:
Ôi những cảnh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều.
Dấu ấn khốc liệt của chiến tranh bao phủ khắp nơi. Đạn bom quân thù cày nát mặt đất, triệt phá sự sống. Ánh hoàng hôn đỏ hắt xuống khiến những cánh đồng quê như chảy máu. Hàng rào dây thép gai quanh đồn bốt giặc tua tủa chĩa lên như muốn đâm nát trời chiều vốn yên ắng, bình yên. Cả hai chiều ko gian đều in đậm bóng vía sự tàn phá, chết chóc của chiến tranh. Từng chữ, từng câu thơ oằn nặng bởi xúc cảm đau thương, căm giận. Các hình ảnh trong đoạn thơ này hoàn toàn tương phản với hình ảnh trong đoạn thơ trên. Những cánh đồng quê chảy máu thay cho những cánh đồng thơm mát. Trời chiều bị dây thép gai đâm nát thay thế cho sắc trời thu trong biếc yên bình. Cuộc sống êm đềm xưa kia giờ ko còn nữa. Đâu đâu cũng là cảnh tang thương, đau thương. Bao nhiêu máu xương đã đổ xuống mảnh đất này.
Trên cái nền là quốc gia đau thương đó, thi sĩ khắc họa nổi trội hình ảnh và tâm trạng người chiến sĩ:
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.
Thi sĩ cảm nhận thâm thúy những rung động tinh tế trong tâm hồn mỗi người lính ra trận. Đó là tâm trạng cháy bỏng mến thương nhân dân và nung nấu hờn căm quân cướp nước. Mối căm thù sục sôi trong tim, thôi thúc những đêm dài hành quân ko nghỉ. Mối căm thù dồn lên mũi lê, đầu súng nhằm thẳng quân thù. Nhưng chính lúc đó cũng nhấp nhoáng hiện lên trong nỗi nhớ đôi mắt của người yêu hy vọng khiến tâm hồn chiến sĩ ta thấp thỏm, xao xuyến.
Hay nhất trong phần sau của bài thơ có nhẽ là khổ thơ này. Phải là người từng trải, có vốn sống phong phú và trái tim dạt dào tình cảm nhân ái thì tác giả mới có cách diễn tả tự nhiên về sự hài hòa giữa tình cảm riêng chung, giữa tình yêu lứa đôi và tình yêu quốc gia của người chiến sĩ.
Ở đoạn thơ cuối, tác giả dồn hết tâm huyết để tô đậm hình ảnh quốc gia từ trong đau thương đã quả cảm đứng lên đấu tranh. Đó là hình tượng cao đẹp về quốc gia muôn thuở, về sự vươn mình lớn lao của quốc gia và con người Việt Nam trong thời đại mới:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Đã bật lên những tiếng căm hờn
Bát cơm chan đầy nước mắt
Bay còn giằng khỏi mồm ta
Thằng giặc Tây thằng chúa đất
Đứa đè cổ đứa lột da.
Nỗi đau xót như thấm sâu vào từng câu, từng chữ, từng hình ảnh tiêu biểu tạo nên ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Đặc thù hình ảnh Bát cơm chan đầy nước mắt, Bay còn giằng khỏi mồm ta nói lên tột cùng tội ác của quân thù và tột cùng sự tủi cực của nhân dân ta trong vòng nô lệ. Nhưng bạo lực của quân thù đã ko thể bắt chúng ta phải khuất phục:
Xiềng xích chúng bay ko khóa được
Trời đầy chim và đất đầy hoa
Súng đạn chúng bay ko bắn được
Lòng dân ta yêu nước, thương nhà
Khói nhà máy cuộn trong sương núi
Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng
Ôm quốc gia những người ảo vải
Đã đứng lên thành những người hùng
Từ thực tiễn kháng chiến gian nan và hào hùng, Nguyễn Đình Thi đã viết nên những câu thơ nói chung về sự mất mát, hi sinh của quốc gia cùng quyết tâm giành lại chủ quyền độc lập tự do của dân tộc ta. cả dân tộc kết đoàn thành một khối thống nhất, trán đẫm mồ hôi và mắt ngời hi vọng, rắn rỏi mạnh mẽ bước tới tương lai:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
Cái hay của đoạn thơ này chính là âm điệu thơ hào hùng, sảng khoái. Tiếng nói trữ tình của thi sĩ mang âm vang tiếng nói của cả dân tộc đang hướng tới tương lai. Nhân dân ta đứng dậy giữ nước ko chỉ bằng sức mạnh tình cảm nhưng còn bằng sức mạnh lí trí, có ánh sáng cách mệnh soi dường và niềm tin vào tương lai tươi sáng.
Kết thúc bài thơ là hình ảnh quốc gia từ trong đau thương, căm hờn và máu lửa chiến tranh đã hiên ngang đứng dậy, tự khẳng định mình trước lịch sử và nhân loại:
Súng nổ rung trời tức giận
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lừa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
Âm hưởng hào hùng, sảng khoái của đoạn thơ được tạo nên từ thể thơ sáu chữ với tiết tấu nhanh, mạnh, dồn dập cùng với hàng loạt hình ảnh đậm chất người hùng ca lấy từ thực tiễn của chiến trường Điện Biên Phủ thảm khốc nhưng thi sĩ đã trực tiếp tham gia và được tận mắt chứng kiến: “Tổ trông thấy các anh – Nguyễn Đình Thi kể – mình mẩy đầy bùn, nhưng lúc nhảy lên trên mặt đất, các anh hiện lên chói lòa trong ánh nắng”. Tác giả đã tạo nên hình tượng thơ xinh xắn, hào hùng từ hình ảnh rất chân thực: trong máu lửa, bùn lầy, giữa tiếng đại bác rền vang rung trời chuyển đất, chiến sĩ ta từ các hào chiến đấu ồ ạt xông lên như nước vỡ bờ. Hình ảnh của họ nổi lên trên nền trời như một tượng đài kì vĩ của chủ nghĩa yêu nước và người hùng cách mệnh.
Sau: Năm mươi sáu ngày đêm, khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, Máu trộn bùn non, Gan ko núng, chí ko mòn! (Tung hô chiến sĩ Điện Biên – Tố Hữu), quân dân ta đã thắng lợi, kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến chín năm trường kì gieo neo chống thực dân Pháp, mở ra một trang sử mới, khẳng định vị trí và tên tuổi của quốc gia Việt Nam, dân tộc Việt Nam trên trường quốc tế.
Non sông là một bài thơ góp phần làm nên tên tuổi Nguyễn Đình Thi trong thơ ca Việt Nam hiện đại. Bài thơ này tiêu biểu cho suy ngẫm thâm thúy của tác giả về quốc gia. Với cảm hứng thơ lúc trầm lắng lúc sối trào, cùng với nhịp thơ chuyển đổi vô cùng linh hoạt, hình ảnh quốc gia cứ ngời lên trong khổ đau, gian nan, vất vả. Nguyễn Đình Thi là thi sĩ của quốc gia trong đau thương. Ý tưởng về một quốc gia đau thương nhưng hào hùng, quật cường ko phải chỉ Nguyễn Đình Thi mới có, nhưng do hình tượng trong thơ ông thấm đẫm xúc cảm bỉ tráng, gắn với những ấn tượng thâm thúy nên Non sông là một tác phẩm xuất sắc, đủ sức vượt qua mọi thử thách của thời kì để sống mãi trong lòng người đọc.
Trên đây là các bài văn mẫu Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và tổng hợp được, mong rằng với nội dung tham khảo này thì các em sẽ có thể hoàn thiện bài văn của mình tốt nhất!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

[rule_2_plain]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

[rule_2_plain]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

[rule_3_plain]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

Xem thêm bài viết hay: Ý nghĩa của tên Ngân và những gợi ý đặt tên đệm, biệt danh cho người tên Ngân

Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất)

Hình Ảnh về: Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất)

Video về: Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất)

Wiki về Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất)

<br />

Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất) -


 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi
 (hay nhất)
Hình Ảnh về: Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi
 (hay nhất)
Video về: Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi
 (hay nhất)
Wiki về Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi
 (hay nhất)
<br />
 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi
 (hay nhất) -
Bạn đang gặp khó lúc làm bài văn Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi? Đừng lo! Hãy tham khảo những bài văn mẫu đã được tuyển chọn và biên soạn với nội dung ngắn gọn, cụ thể, hay nhất của bangtuanhoan.edu.vn dưới đây để nắm được cách làm cũng như bổ sung thêm vốn từ ngữ nhé. Chúc các bạn có một tài liệu có lợi!
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 1

     Vào một buổi sáng mát trong giữa núi đồi Việt Bắc thời kì đầu chống Pháp, Nguyễn Đình Thi nhớ những ngày thu Hà Nội đã xa.
     Thu về qua hương cốm mới: đúng là hương gây mùi nhớ. Hương cốm nhắc ta cái hương vị của đồng quê nội cỏ Việt Nam. Cốm là một thứ quà quê hiếm quý nhưng bình dị,đơn sơ nhưng sang trọng. Thi sĩ gợi ra trong lòng người đọc thú vui sướng lúc nâng trên tay gói cốm trong lá sen thơm ngát lúc giao mùa hạ sang thu. Hương cốm làm ta nhớ lại những dôi trai gái nên vợ nên chồng. Phải chăng,nhớ thu Hà Nội,Nguyễn Đình Thi nhớ lại một Hà Nội ấm áp,ngọt ngào,tinh khiết và thanh lịch. Trong nỗi nhớ man mác một niềm lưu luyến.
     Cái lưu luyến của người đi xa nơi mình dấu yêu sao khỏi tránh được nỗi buồn lúc phải chia phôi. Tiếng lá khô xao xác vẫn âm vang trong tâm trí dù đã cách xa lâu rồi. Lúc gió heo may chớm lạnh trên những dãy phố dài Hà Nội,lá rụng ,ko khí hanh khô khô,theo gió hiu hiu,lá bay xào xạc. Và cái xào xạc đó rất quen với người Hà Nội mỗi độ thu về. Đi xa càng nhớ,âm thanh xào xạc vẫn cứ âm vang trong sự ghi nhớ,làm nên một âm điệu buồn khiến cái xào xạc của lá chạy trên đường thành cái xao xác trong tâm tưởng.
     Thu Hà Nội trong Nguyễn Đình Thi chính là cái xao xác của lá khô trên những phố dài và cái ngát dịu của hương cốm mới. Hương vị,âm thanh đó mãi mãi vẫn còn nguyên đó,trở đi trở lại với vòng quay của tháng năm. Hà Nội trong thi sĩ vẫn tồn tại,gắn bó ko thể sẻ chia,sự gắn bó dịu êm và sâu thẳm. Phải xa ko thể ko buồn song tuy buồn nhưng vẫn có nó ở trong lòng bởi trên đời này có những cái buồn vì mất hết,ko tìm lại được cái mình vốn có.
     Người Hà Nội yêu mùa thu Hà Nội. Song,một nét rất đẹp trong tâm hồn con người Hà Nội trong những trạng huống đặc trưng của lịch sử: Lúc cần phải chia tay,người Hà Nội cũng rất kiên nghị dứt áo ra đi. Người Hà Nội biết chấp nhận đầy kiên quyết bởi trong lòng họ ra đi để sẽ trở về. Đẹp sao tư thế người Hà Nội ra đi,lên chiến khu,xung vào đoàn quân đấu tranh,nén lòng ko do dự,cất bước lên đường,để lại sau lưng biết bao bâng khuâng lưu luyến.
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
     Câu thoe liền một mạch. Tiếp theo là một tiết tất cắt ra từng nhịp chứa chất bao nhiêu là trầm tư suy nghĩ và phảng phất nỗi buồn cố hữu:
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy
     Buồn nhưng vẫn khỏe bởi trong suy nghĩ của người Hà Nội,của thi sĩ đã ra đi ko có tức là rời bỏ,nhưng là để Hà Nội mãi mãi là của lòng: mình với cái hương cốm đó và cái âm thanh xao xác đầu thu đó.
     Đây là một đoạn thơ hay nhất của Nguyễn Đình Thi về thu Hà Nội và người Hà Nội gắn bó với mùa thu quốc gia. Và ở đây cũng trình bày tài hoa của Nguyễn Đình Thi trên lĩnh vực thơ trữ tình: thi trung hữu họa,thi trung hữu nhạc,với những nét rất đặc trưng cho Hà Nội ngọt ngào,thanh lịch.
     Từ xúc cảm xưa tới xúc cảm thu nay giữa núi đồi Việt Bắc,tiếng thơ sôi nổi,rộn ràng,ko gian mở rộng từ Hà Nội ra rộng lớn quốc gia. Thi sĩ dõng dã: Mùa thu nay khác rồi. Cái khác nổi trội lên là luồng âm thanh,màu sắc mới của quốc gia,của lòng người đang reo vui, đượm đà hơn. Trong biếc nói cười thiết tha. Tư thế của con người cảm nhận mùa thu là tư thế của người làm chủ non sông quốc gia mình,tử tế,phóng khoáng giữa một ko gian cao rộng khoáng đạt rộng lớn. Đó là một xúc cảm hoàn toàn mới mẻ biểu đạt trong thi ca,xúc cảm của một nhà thơ-chiến sĩ-công dân của một nước đang đấu tranh bảo vệ thành tích “độc lập” và tự do. Đứng trên tầm cao” giữa núi đồi” trào dâng một niềm tự hào lịch sử. Phóng tầm mắt ra bốn phương tám hướng đâu đâu cũng là “của chúng ta”. Thú vui sướng,tự hào pha lẫn niềm tự hào thấm vào tất cả : từ bầu trời cao rộng tới tận đấy sông lâu,lan tỏa ra ko gian mênh mông muôn phương nẻo theo những cánh đồng,những cánh rừng, những trục đường,những dòng sông. Khúc giao hưởng” của chúng ta” vang lên trong trời đất và trong lòng người là một bản hòa tấu lịch sử của một dân tộc quật cường. Xúc cảm thơ chuyển từ ko gian hiện hữu đi vào chiều sâu lịch sử ông cha. Lòng tự hào dân tộc sau phút giây sôi nổi dâng tràn trở thành sâu lắng trong dòng sông lịch sử,thì thầm từ trong lòng đất mẹ vọng về.
     Xúc cảm thu nay,thu kháng chiến khơi dậy trong con người Việt Nam đang đấu tranh chống quân thù hung hãn biết bao nhiêu là sức hiền hòa,nghèo túng làm nên kì tích vẻ vang toàn cầu. Có người thẩm định rằng,cái tài hoa Nguyễn Đình Thi lúc diễn tả thu xưa hay hơn cái thu này. Xúc cảm về thu nay chưa theo kịp ý thức và nhận thức, ý chưa quyện với tình. Chúng ta ko nghĩ thế. Nói về mùa thu,tác giả lần trước tiên cho một loài cây thân thuộc nhưng các thi sĩ trước ông ko hề quan tâm đó là tre: Gio thổi rừng tre phất phới. Cây tre,hơn nữa là rừng tre xứng đáng là biểu tưởng của tự nhiên Việt Nam,cũng là biểu tượng cho con người Việt Nam dẻo dai,dai sức,quật cường. Một Việt Nam của ngày nay,của quá khứ và của tương lai,một Việt Nam dẻo dai,dai sức,quật cường. Một Việt Nam trường tồn ẩn chứa trong hình ảnh đó. Đó là một thông minh lạ mắt,giàu sức trình bày đạt tới độ súc tích,một tiêu chí quan trọng của tiếng nói nghệ thuật. Mặt khác,niềm tự hào vừa là nhận thức vừa là tình cảm,vừa là sóng lòng trào dâng vừa là trí tuệ thâm thúy,cho nên bên cái say còn có cái cứng cáp của suy nghĩ,của triết lí,đó là thứ xúc cảm của cả trái tim và khối óc. Chính sự liên kết hài hòa giữa hai yếu tố đó nhưng xúc cảm về mùa thu nay có chiều sâu,cứng ngắc của nhận thức,đồng thời có cái dào dạt theo chiều mở ra với ko gian quốc gia và cuồn cuộn theo nhịp lòng tuôn trào của thi sĩ. Sự chuyển hóa xúc cảm từ ko gian vào thời kì,từ hiện hữu vào quá khứ,làm cho nhịp xúc cảm biến hóa và súc tích. Lẽ nào hồn thơ chưa tới độ chín đầy.
     Văn pháp của tác giả đổi khác hẳn so với phần trên lúc tái tạo lại toàn thể trận chiến trường đấu kì ba nghìn ngày ko nghỉ. Nguyễn Đình Thi thiên về cách diễn tả bằng những hình ảnh tượng trưng hàm chứa ý nghĩa nói chung.
     Non sông mang đầy thương tích chiến tranh,tội ác quân thù in dấu trên quốc gia,những tổn thất hi sinh thật lớn lao,đã ko bút nào tả xiết. Thi sĩ,chỉ bằng một phác họa tài tình,đã vẽ lên bức tranh đau thương của dân tộc với vài nét chấm phá: bầu trời,cánh đồng tưởng trưng cho nước,dây thép gai tượng tương cho ách chiếm đóng và tội ác của quân thù và máu chảy tượng trưng cho mất mát đau thương. Bằng một thủ pháp điện ảnh tài tình,hình ảnh thơ xuất hiện đầy xúc động:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều.
     Ông kính thi sĩ từ mặt đất hắt chiếu lên bầu trời tạo ra mảng Dây thép gai đâm nát trời chiều và theo chiều trái lại,ánh mặt trời đỏ ối từ trên tỏa xuống lênh láng cánh đồng quê như máu chảy đầm đìa. Đó là một hình ảnh nói chung,tượng trưng nhưng bắt nguồn từ thực tiễn khốc liệt của sự tàn phá,làm thịt chóc nhưng quân thù gieo rắc trên quốc gia ta. Trong bức tranh đầu thương tích đó,thi sĩ thốt lên nỗi đâu đớn của một trái tim rỉ máu: Ôi.
     Từ đau thương,quốc gia và nhân dân ta ngời lên một khuôn mặt khác thường: căm thù và đấu tranh kiên cường quật cường. Từ anh chiến sĩ trên đường những đêm dài hành quân nung nấu- Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu tới đồng bào ở hậu phương từ gốc lúa bờ tre hồn hậu- Bỗng bật lên tiếng thét căm hờn. Cả dân tộc nhất tề đứng lên,dân tộc đó nhất mực ko thể bị đánh bại.
     Trước hoàn cảnh gay cấn đó,nhân dân ta vẫn vời vợi một thú vui,một niềm tin của một trí tuệ nắm vững quy luật của chiến tranh chính nghĩa,của lịch sử niềm tin sắt đá chỉ có trong thời đại mới,thời đại giải phóng dân tộc trong phạm trù cách mệnh vô sản,dưới sự lãnh đạo của Đảng tiền phong và Bác Hồ:
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông
     Vẫn là loại hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng song vẫn truyền cho ta một cái gì thật là tươi mát,thật sáng sủa ngay trong những ngày nước còn sôi,lửa còn bỏng.
     Cuối cùng quốc gia ta,dân tộc thắng lợi,thành tích Cách mệnh tháng Tám được bảo vệ,nhà nước công nông trước tiên ” Nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa” ở Đông Nam A vẫn tồn tại và vững mạnh. Cùng với thắng lợi lừng lẫy Điện Biên Phủ,một hình ảnh nước Việt Nam với nước Việt Nam nông nghiệp-nền văn minh lúa,đã vụt dậy sáng lòa.
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa
     Đoạn kết của bài thơ là một tượng đài quốc gia nói với các thế hệ tương lai: quốc gia ta,dân tộc ta đã phải xây dựng một Việt Nam khai sinh nó ra từ máu lửa cùng với khai tử chủ nghĩa thực dân trên hành tinh này,nêu một tấm gương cho toàn thể các dân tộc bị bức toàn toàn cầu.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 2
     Nhắc tới Nguyễn Đình Thi chúng ta nhớ ngay tới một nghệ sĩ đa tài, có đóng góp lớn cho văn học nghệ thuật nước nhà trên nhiều lĩnh vực. Nhìn lại sự nghiệp sáng tác nghệ thuật của ông có thể nói chung rằng, ngợi ca quốc gia đẹp giàu, quật cường, nhân dân cần mẫn, anh dùng chính là cảm hứng nồng đậm nhất. Hiện lên từ những trang văn, bài thơ, bài hát của Nguyễn Đình Thi là hình tượng một quốc gia từ trong gông xiềng áp bức vùng dậy tự giải phóng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới. Non sông là một trường hợp tiêu biểu như thế, một trong những đỉnh cao của thơ trữ tình cách mệnh Việt Nam.
     Non sông có ý nghĩa khá đặc trưng. Nó là thành phầm của một quá trình nung nấu, một sáng tác mang tính chất tổng hợp. Hãy quan tâm tới thời kì tác giả sáng tác bài thơ: 1948 – 1955. Đây là một tín hiệu lạ chứng tỏ điểm lạ mắt của Non sông và là căn cứ quan trọng để hiểu đúng bài thơ. Thông thường, một bài thơ trữ tình với dung lượng đó được sáng tác chỉ trong một ngày, một buổi, thậm chí chỉ trong năm ba tiếng đồng hồ (Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm, Tây Tiến của Quang Dũng là thế). Vậy vì sao Non sông được tạo nên, được khởi bút từ thời kì đầu dân tộc bước vào cuộc trường chinh chống thực dân Pháp nhưng tới tận ngày kháng chiến trường kỳ thắng lợi, hoà bình lập lại mới hoàn thành? Điều đó phản ánh ý đồ của Nguyễn Đình Thi như ông đã có dịp tâm tư. Viết Non sông, thi sĩ muốn tạo dựng một tượng đài Tổ quốc Việt Nam trong Cách mệnh tháng Tám, trong chín năm kháng chiến người hùng phần nào tương xứng với tầm vóc cao đẹp của quốc gia ta trong lịch sử. Với mong muốn này, dễ hiểu vì sao thi sĩ phải đầu tư thời kì, cần tập trung tâm trí và đưa vào đây (tất nhiên có tu sửa) một số đoạn vốn ở các bài thơ khác. Lẽ thường, lúc vượt qua một chặng đường lịch sử, nhìn lại để tổng kết, để tự hào, mới có thể hoàn thiện bức tượng đài. Non sông trở thành một sáng tác mang tính chất tổng hợp, hài hoà giữa cảm hứng sử thi hùng tráng với rung cảm trữ tình thiết tha lúc ca tụng một quốc gia từ trong gông xiềng áp bức, từ trong lam lũ nghèo đói vùng dậy tự giải phóng, quả cảm đấu tranh bảo vệ quyền độc lập tự do thiêng liêng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới.
     Non sông trở thành hình tượng trung tâm trong bài thơ. Nếu cần chọn một từ, chỉ một từ thôi, nói trúng vẻ đẹp cơ bản nhất của hình tượng này, hẳn đó là từ vận động. Một quốc gia trường chinh trên dặm dài lịch sử, một quốc gia có truyền thống quật cường, dai sức đang ngời lên trong ngày nay đau thương, khói lửa và đang vững bước đi tới tương lai tươi sáng – đó là cảm nhận rõ rệt nhất lúc đọc bài thơ này. Cả bài thơ toát lên sự vận động. Từng khổ thơ cũng trình bày sự vận động trên trục thời kì quá khứ – ngày nay – tương lai. Đây là quốc gia có lịch sử lâu dài, quốc gia của những người chưa bao giờ khuất:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
     Non sông của bao thế hộ chưa bao giờ khuất đó đang vươn mình lớn dậy trong ngày nay gieo neo, đau thương:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Đã bật lên những tiếng căm hờn.
     Chính từ trong ngày nay đấu tranh quả cảm, lao động cần mẫn đó gương mặt quốc gia ngày một ngời sáng. Hình như càng về cuối bài thơ, cảm hứng tương lai càng nồng đậm:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
     Trong cuộc trường chinh vạn dặm, quốc gia mình ngày càng vững bước tới tương lai, trong “vất vả đau thương” quốc gia mình càng “tươi thắm vô ngần” – đó là cảm nhận thâm thúy của Nguyễn Đình Thi về sức sống dai sức, mãnh liệt của dân tộc Việt Nam, con người Việt Nam.
     Một đặc điểm nữa là hình tượng quốc gia trong bài thơ này mang vẻ đẹp bình dị nhưng cao cả trong ánh sáng thời đại mới. Hãy chú ý hệ thống hình ảnh về quốc gia trong bài thơ. Xây dựng tượng đài phải có chất liệu. Để làm việc đó, có tác giả lấy chất liệu chủ yếu từ lịch sử, có tác giả tìm chất liệu chủ yếu từ văn hoá dân gian… Hình tượng quốc gia được Nguyễn Đình Thi xây dựng bằng những vẻ đẹp của tự nhiên xanh tươi, dạt dào sức sống, bằng những hành động đấu tranh quả cảm, lao động cần mẫn của nhân dân. Thi sĩ đã ngắm nhìn, cảm nhận quốc gia từ chỗ đứng, bằng tấm lòng của “chúng ta” – những con người vừa được cách mệnh giải phóng khỏi thân phận nô lệ khổ nhục đang đứng lên làm chủ non sông quốc gia minh. Do vậy, quốc gia này rất đỗi bình dị, thân yêu nhưng cao cả, kỳ vĩ trong ánh sáng thời đại mới. Non sông, đó là mùa thu hương cốm mới, núi đồi, rừng tre phất phới. Non sông, đó là những cánh đồng thơm mát, những ngả đường mênh mông, những dòng sông đỏ nặng phù sa, gốc lúa bờ tre hồn hậu. Non sông, đó là “Trời đầy chim và đất đầy hoa”, “Khói nhà máy cuộn trong sương núi – Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng”… Bình dị, thân yêu là thế nhưng quốc gia đó mang tầm vóc mới bởi đang do những con người lão động làm chủ – quốc gia của thời đại dân chủ sở hữu dân:
Ôm quốc gia những người áo vải
Đã đứng lên thành những người hùng.
     Cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Đình Thi gắn liền với niềm tự hào mang tính dân chủ của thời đại mới. “Trời xanh đây là của chúng ta – Núi rừng đây là của chúng ta” – chỉ tới thơ ca sau Cách mệnh tháng Tám mới xuất hiện đại từ “chúng ta” với tư thế đó, tầm vóc đó.
     Có thể tìm thấy nhiều đoạn, nhiều khổ thơ rực rỡ trong Non sông để chứng minh cho các đặc điểm trên của hình tượng trung tâm trong bài thơ.
     Lịch sử lâu dài của quốc gia, sức sống dai sức của bao thế hệ ông cha được Nguyễn Đình Thi cảm nhận thâm thúy:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
     Về ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu, đoạn thơ này chứng tỏ xúc cảm thiết tha, lắng đọng của Nguyễn Đình Thi. Dù ngắn nhưng đoạn thơ bố cục có từng lớp theo lối suy diễn sau lúc xướng lên nhân vật để nhìn ngắm, chiêm nghiệm. “Nước chúng ta” là nước như thế nào? Đây là “Nước những người chưa bao giờ khuất”. Điều đó trình bày ở đâu? Hai dòng tiếp sau lại là sự diễn giải, chứng minh cụ thể.
     Non sông là bài thơ được viết theo thể tự do, câu dài, câu ngắn xen kẽ. Rõ ràng, “Nước chúng ta” là dòng thơ ngắn nhất trong bài. Nó cất lên lời xưng danh dõng dạc, tử tế. Đã xưng danh thì phải ngắn, phải cất cao đĩnh đạc. Nó toát lên niềm tự hào về quốc gia, về quyền làm chủ quốc gia đó.
     Nguyễn Đình Thi ko phải là người trước tiên, người duy nhất khẳng định sức sống dai sức của truyền thống dân tộc nhưng ông đã có cảm nhận, cách trình bày của riêng mình. Nhiều người thường nói truyền thống quốc gia, sức sống ông cha qua những tấm gương, câu chuyện lịch sử, qua những danh lam thắng cảnh, sự tích núi sông, tức là qua những hình ảnh mang tính thị giác. Ở đây, Nguyễn Đình Thi lại nói qua hình tượng âm thanh. Một âm thanh thân thiện nhưng thiêng liêng đặc trưng. Cứ đêm đêm vọng lên từ lòng đất tiếng nói của những người chưa bao giờ khuất. Hình bóng và tâm linh của bao thế hệ ông cha vẫn còn thức động giữa hôm nay. Chữ rì rầm gợi lên thứ âm thanh ko lớn nhưng ko bao giờ dứt. Đã là tiếng trong lòng đất thì phải rì rầm. Hãy chú ý những từ ngữ của đoạn thơ: khuất, rì rầm, ngày xưa, vọng – chúng tạo nên một ko khí cổ truyền, trầm lắng đặc trưng. “Đêm đêm” là ngày nay, “những buổi ngày xưa” là quá khứ xa xưa. Hai chiểu thời kì tưởng chừng rất xa nhau được kéo nhập làm một qua tiếng rì rầm đó, trong ko khí đó. “Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất” – vì sao viết tiếng đất chứ ko phải lòng đất? Hình như ở đây có hai thứ tiếng. “Rì rầm” là tiếng của con người, của nhân sinh. “Tiếng đất” là tiếng của núi non, của vũ trụ. Tiếng của ông cha, của lịch sử đã hòa trong tiếng của đất đai, của vũ trụ nhưng vọng mãi muôn thuở.
     Nhằm ca tụng ý thức quật cường của nhân dân ta, sự vùng dậy quật cường của quốc gia, nhằm tố cáo tội ác của quân thù, Nguyễn Đình Thi đã dựng tả gương mặt quê hương, quốc gia đau thương trong lửa khói chiến tranh. Nhiều người cho rằng khổ thơ dưới đây thuộc loại hay nhất của thơ ca kháng chiến chống thực dân Pháp:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.
     Nhận xét đó có căn cứ bởi đây là những câu thơ vừa giàu tính tạo hình vừa giàu xúc cảm. Nguyễn Đình Thi từng tâm tư rằng đây là những câu thơ được viết từ kỷ niệm trong cuộc đời kháng chiến, từ những buổi chiều cùng quân nhân hành quân qua các vùng quê hoang vu. Một hoạ sĩ dựa vào hai câu thơ này hoàn toàn có thể vẽ nên một bức tranh có hình khối, đường nét, sắc màu, có ko khí và vong linh. Những cánh đồng quê trống vắng, xơ xác vì bị lũ giặc tàn phá. Bầu trời chiều trên những cánh đồng đó càng mờ xám, âm u. Nối giữa mặt đất cánh đồng với bầu trời chỉ là những hàng dây thép gai của đồn giặc như tua tủa xỉa cắt. Nhìn về phía tây, ánh hoàng hôn đỏ lựng đang hắt ngược một khoảng lên nén trời. Bức tranh này ko có cây cối, cửa nhà nhưng toát lên vẻ lạnh lẽo, tang thương. Hình ảnh thơ lạnh, vắng nhưng thấm đẫm xúc cảm thương đau, uất hận. Chính từ màu đỏ của hoàng hôn, từ máu của bao con người đã đổ trên quê hương nhưng Nguyễn Đình Thi liên tưởng tới cánh đồng đang chảy máu. Cũng bởi lòng xót xa đớn đau nhưng thi sĩ tưởng như dây thép gai đâm nát cả bầu trời quốc gia. Trong các từ chảy máu, đâm nát có cả cõi lòng tan tành của thi sĩ. Thương đau, uất hận ko nén nổi khiến lời thơ cất lên thành giọng điệu cảm thán.
     Như thế, từ một hình ảnh, một ấn tượng thực, với hai câu thơ này Nguyễn Đình Thi đã vẽ nên một bức tranh mang ý nghĩa biểu tượng thâm thúy cho quốc gia đau thương trong chiến tranh, bị quân thù giày xéo. “Nói về tội ác quân thù có thể có nhiều cách nói không giống nhau, tôi ko mô tả cụ thể nhưng từ chất liệu cụ thể nói chung lên một điều gì sâu xa hơn”.
     Chính từ trong đau thương đấu tranh, gương mặt quốc gia ngày càng ngời sáng. Các động từ ngời lên, bật lên đã diễn tả sự vùng dậy quật cường của dân tộc:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Đã bật lên những tiếng căm hờn.
     Càng về cuối bài Non sông, cảm hứng sáng sủa càng nồng đượm. Đứng ở ngày nay thắng lợi vinh quang nhìn lại trục đường lịch sử vừa qua của dân tộc, Nguyễn Đình Thi tỉnh táo và tự hào khẳng định:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
     Bởi ý đồ tổng kết lịch sử, hệ thống hình ảnh trong khổ thơ trên liên kết hài hoà mặt cụ thể, gợi cảm với tính nói chung, biểu tượng (ngày nắng đốt, đêm mưa giội, trán, lòng, trời đất mới, ánh rạng đông). Tuyến đường vừa qua của quốc gia đâu bằng vận thênh thang. Trên trục đường đó, chúng ta vừa trải qua bao khó khăn, thử thách này lại tiếp ngay thử thách khác, mỗi bước đường phải trả bằng bao giá máu. Sức mạnh nào đã đưa dân tộc vượt qua trục đường gieo neo, vinh quang đó và bước tiếp tới tương lai tươi sáng? Đó chính là lí trí tỉnh táo, tư tưởng cách mệnh đúng mực, phương pháp cách mệnh khoa học, là tình cảm sáng sủa phơi phới. Lúc một tư nhân, một số đông liên kết được hai mặt này thì sẽ mang sức mạnh vô địch. Khổ thơ chứng tỏ sự tổng kết lịch sử thâm thúy của Nguyễn Đình Thi theo cách một thi sĩ trữ tình.
     Mọi vẻ đẹp của hình tượng quốc gia, những cảm hứng chính của Nguyễn Đình Thi được kết tinh khá trọn vẹn ở khổ cuối bài thơ. Đây là đỉnh điểm của cảm hứng sử thi lúc ngợi ca tầm vóc quốc gia, lúc dựng tả bức tượng đài:
Súng nổ rung trời tức giận
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
     Khổ thơ xây dựng hình ảnh theo từng lớp. Từ hình ảnh những lớp người cụ thể, Nguyễn Đình Thi liên tưởng, nói chung thành hình ảnh quốc gia trong thời đại mới, tức là khổ thơ liên kết hài hòa tính tả thực, gợi cảm với tính biểu tượng. Trong một bài viết kể về việc sáng tác Non sông, Nguyễn Đình Thi có giảng giải rằng khổ thơ kết này được tạo nên từ một hình ảnh thực chính mắt thi sĩ được chứng kiến. Đó là từ trong hào chiến đấu đầy bùn đất, các chiến sĩ ta hùng dũng xông lên tấn công vào đồn giặc Pháp. Quân phục các anh lấm lem nhưng lưỡi lê tuốt trần, bóng người nhấp nhánh trong lửa đạn. Chính từ đây, thi sĩ xây dựng một cảnh tượng thật giàu chất điện ảnh. Dưới bầu trời ầm vang tiếng súng, ngang dọc chớp đạn, những lớp người ồ ạt xông lên với khí thế ko gì ngăn cản nổi. Lớp này ngã, những lớp sau tiến bước, cứ ào ào như sóng cuộn. Sự đè nén, áp bức tàn bạo của quân thù khiến lòng hờn căm, tức giận của dân ta càng nóng bỏng để vùng lên mạnh mẽ. Hình ảnh này gợi ta liên tưởng tới câu tục ngữ “Tức nước vỡ bờ”.
     Từ hình ảnh cụ thể trên, Nguyễn Đình Thi đã nói chung, đúc kết nên hình tượng quốc gia. Đó là một quốc gia từ trong máu lửa đau thương của chiến tranh, từ trong bùn lầy của lam lũ, nghèo đói nhưng vươn mình đứng dậy. Hình tượng quốc gia này khiến ta nhớ lại cái vươn vai kỳ diệu của chú nhỏ làng Gióng thuở nào. Tầm vóc quốc gia vụt trở thành kì vĩ lạ thường. Đúng là trong vất vả đau thương quốc gia càng “tươi thắm vô ngần” như Nguyễn Đình Thi từng viết:
Anh yêu em như yêu quốc gia
Vất vả đau thương tươi thắm vô ngần.
     Kiểu liên tưởng nói chung này ta sẽ còn bắt gặp khá nhiều trong thơ ca Việt Nam về sau. Chẳng hạn, từ tư thế hi sinh hiên ngang của anh giải phóng quân trên đường băng Tân Sơn Nhất (ở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968) thi sĩ – liệt sĩ Lê Anh Xuân liên tưởng tới “Dáng đứng Việt Nam tạc vào thế kỉ”. Từ dáng đứng này, Lê Anh Xuân cảm nhận “Tổ quốc bay lên mênh mông mùa xuân” (Dáng đứng Việt Nam). Hay ở Việt Nam, máu và hoa, trong ko khí hào hùng của thời đại dân tộc đánh đế quốc Mỹ và thắng lợi, Tố Hữu ca tụng: “Ôi Việt Nam ! Từ trong biển máu – Người vươn lên, như một thiên thần !”.
     Khổ thơ của Nguyễn Đình Thi còn hay ở thể sáu chữ, ở nhịp độ vừa nhịp nhàng vừa ngày một đẩy tới, dâng cao (nhất là ở dòng thứ hai và dòng cuối). Nhịp độ đó cũng tương ứng với sự vươn lên mạnh mẽ, với tầm vóc kì vĩ của hình tượng quốc gia. Đỉnh điểm của nhịp thơ chính ở chữ “sáng loà” cuối cùng. Từ đây, hiện lên hình tượng quốc gia Việt Nam rực rỡ, chói ngời trong ánh hào quang thắng lợi.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 3

     Nguyễn Đình Thi là thi sĩ trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp và cũng là một trong những cây bút tiền phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ sau này. Ông sáng tác nhiều thể loại: khảo luận, triết học, văn, thơ, nhạc, kịch, lý luận phê bình. Bài thơ Non sông là sáng tác nổi hàng đầu của Nguyễn Đình thi trong thời đoạn đầu cuộc kháng chiến chống Pháp.
Ba câu thơ đầu như tiếng đàn dạo đầu.
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
     Những hình ảnh trong ngày nay có sức gợi nhớ về ngày rời Hà Nội. Mùa thu Hà Nội ngày xưa trở về trong ký ức thi sĩ.
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
     Từ láy gợi tả gợi lên cảnh mùa thu với nét thân thuộc, cã nắng, có lá vàng rơi, cã gió heo may – một mùa thu rất nhẹ, rất thơ mang nét buồn xao xuyến đọng lại trong lòng người ra đi. Đây là những nét đặc trưng của mùa thu Hà Nội
Người ra đi: đầu ko ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
     Tư thế và dáng đi tỏ ra kiên quyết, dứt khoát nhưng tâm hồn vẫn lưu luyến với trời thu Hà Nội, với những gì thơ mộng của thủ đô dấu yêu.
     Trong hoài niệm của thi sĩ, mùa thu Hà Nội với những cảnh vật tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể và sinh động. Còn tâm trạng của thi sĩ phảng phất một nỗi buồn hiu hắt.
     Những chàng trai Hà Nội sẵn sàng từ biệt căn nhà, góc phố ra đi làm nghĩa vụ của một công dân.
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phất phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha!
     Câu thơ ngắn, nhịp nhanh, điệp ngữ, âm hưởng đoạn thơ vui nhộn, phơi phới,ko gian rộng, trong trẻo, cảnh sắc như bừng sáng, âm thanh rộn ràng→ tâm trạng hào hứng, sôi nổi, tràn trề thú vui trước mùa thu cách mệnh – mùa thu tràn đầy sức sống
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
     Nghệ thuật điệp từ khẳng định một cách kiên cố về quyền tự chủ của dân tộc.
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường mênh mông
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
Tự hào về quê hương quốc gia giàu đẹp.
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về!
     Niềm tự hào về về quê hương, quốc gia và truyền thống người hùng của dân tộc, truyền thống đó chảy dài suốt chiều dài lịch sử từ xưa tới nay và tương lai luôn tồn tại trở thành truyền thống thiêng liêng
     Cảnh thu được cảm nhận qua tâm trạng, cảm hứng về mùa thu gắn liền với cảm hứng về quốc gia trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mệnh. Vì vậy qua những bức tranh về mùa thu có thể thấy được sự chuyển đổi trong tâm trạng của thi sĩ.
     Từ đó thấy được nhận thức và tình cảm của tác giả có sự chuyển biến. Đi vào cuộc sống mới, tìm thấy được thú vui mới, thú vui của con người làm chủ quốc gia mình.
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều
     Hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa nói chung; vừa hư vừa thực. Từ một hình ảnh thực do quan sát được trong một chiều hành quân, thi sĩ đã nâng lên thành một hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng nói chung về sự đau thương của quốc gia trong chiến tranh. Trong ánh chiều tà, những hàng dây thép gai rào quanh đồn bốt giặc giăng tua tủa như đâm nát cả bầu trời quê hương; ráng đỏ của buổi chiều tà chiếu xuống những rãnh cày làm cho cánh đồng vùng vòng đai trắng đỏ rực lên như đang chảy máu
     Đây còn là một hình ảnh ẩn dụ (cánh đồng trời chiều). Non sông đau thương bị tàn phá dưới tội ác của quân thù. Câu thơ trĩu nặng đau buồn, ẩn chứa một sự xót xa, một tình yêu tha thiết đối với quốc gia, yêu những gì thân yêu với cuộc sống con người: bầu trời, cánh đồng, lòng căm thù quân thù xâm lược.
Bát cơm chan đầy nước mắt
Bay còn giằng khỏi mồm ta
Thằng giặc Tây, thằng chúa đất
Ðứa đè cổ, đứa lột da…
     Nhịp thơ ngắn, các câu thơ như một bản cáo trạng sắt đá về tội ác quân thù → xúc cảm trào dâng lòng căm thù giặc
Non sông người hùng:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Ðã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Ðã bật lên những tiếng căm hờn
     Hình ảnh có tính biểu tượng của một quốc gia quật khởi, con người vùng lên chống xâm lược.
Xiềng xích chúng bay ko khoá được
Trời đầy chim và đất đầy hoa
Súng đạn chúng bay ko bắn được
Lòng dân ta yêu nước thương nhà!
     Những hình ảnh đối lập, cấu trúc nhấn mạnh khắc sâu ý thức quật khởi, quyết đấu của dân tộc: Đó là hình ảnh sinh động về con người người hùng cách mệnh Việt Nam, những người người hùng áo vải, những nông dân áo lính đứng lên đấu tranh bảo vệ quốc gia.
Ôm quốc gia những người áo vải
Đã đứng lên thành những người hùng
     “Ôm” trình bày tình yêu trìu mến, thiết tha của những con người Việt Nam đối với tổ quốc. Hình ảnh thơ chân thực nhưng phi thường.
Súng nổ rung trời tức giận.
Người lên như nước vỡ bê
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rò bùn đứng dậy sáng lòa
     Nhịp thơ chắt khoẻ, hình ảnh ấn tượng, đoạn thơ diễn tả sức mạnh như vũ bão của quân dân ta trong trận Điện Biên Phủ. Từ hình ảnh thực tác giả nói chung hành quyết ảnh cả dân tộc người hùng đã rũ bỏ “vết nhơ nô lệ đứng lên giành độc lập tự do về tổ quốc” quốc gia sáng loà.
     Từ mùa thu của tự nhiên, thi sĩ trình bày thú vui sướng, tự hào của con người làm chủ quốc gia và khẳng định sức sống của dân tộc.
 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 4
     Mở đầu bài thơ là những xúc cảm trong một sáng mùa thu, gợi nỗi nhớ về Hà Nội: Sáng mát trong như sáng năm xưa Gió thổi mùa thu hương cốm mới. Đó cũng là ấn tượng về một mùa thu Hà Nội: Ko khí mát trong, gió thổi nhẹ và phảng phất mùi hương cốm mới. Câu thơ gợi tả cả ko gian, màu sắc và hương vị, “đồng hiện” cả thời kì trong quá khứ và ngày nay, trộn lẫn hình ảnh trong thực tại và hình ảnh trong hoàn niệm. Nguyễn Đình Thi đã đưa vào thơ những gì đặc trưng nhất của mùa thu Hà Nội. Điều đó chứng tỏ thi sĩ là người gắn bó sâu nặng, thiết tha với Hà Nội. Dòng thơ thứ ba: Tôi nhớ những ngày thu đã xa là một sự chuyển mạch. Thực ra, ở hai câu thơ đầu đã có hình ảnh mùa thu xưa rồi, nhưng tới đây có nhẽ ko kiềm được dòng hồi ức nên lời thơ như buột phát ra: Tôi nhớ những ngày thu đã xa Câu thơ mang dáp dấp suy nghĩ và tình cảm của một trí thức Hà Nội. Thời đó, có thể ko hợp với suy nghĩ của nhiều người trong hoàn cảnh kháng chiến nên Nguyễn Đình Thi đã thay đi. Song, dù sau thì sự chuyển mạch đó cũng hợp pháp, kết nối được hình ảnh toàn bài thơ. Bốn câu thơ kế tiếp mô tả về mùa thu Hà Nội xưa: Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội Những phố dài xo xác hơi may Người đi ra đầu ko ngoảnh lại Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. Mùa thu Hà Nội hiện lên trong hoài niệm của thi sĩ thật đẹp và thơ mộng, về thời tiết, tự nhiên, ko gian (chớm lạnh, xao xác hơi may, phố dài). Đặc thù, sự cảm nhận của tác giả thật tinh tế và tài hoa làm cho mùa thu Hà Nội đột nhiên biểu thị bằng hình khối, màu sắc, ánh sáng. Đó là thứ hình khối, ánh sáng, màu sắc của tâm trạng nên khiến lòng người càng thêm xao động. Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm của Nguyễn Đình Thi vì thế mang vẻ đẹp của tâm trạng. Cảnh thu thường gợi lên trong lòng người những  phảng phất buồn bởi sự thay đổi thầm lặng, dịu ngọt, chầm chậm của hương vị, hoa lá, có cây của đất trời, ánh sáng. Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là do thi sĩ nắm bắt được những phút giây kì diệu đó của mùa thu. Ở Non sông, Nguyễn Đình Thi ko chỉ nắm bắt được thần thái của mùa thu Hà Nội, nhưng có nhẽ mùa thu đó từ lâu đã là một phần trong tâm hồn của thi sĩ. Từ hoài niệm về mùa thu Hà Nội xưa, tác giả dẫn vào xúc cảm về mùa thu quốc gia, trong cảnh ngày nay ở chiến khu Việt Bắc. Mùa thu nay đã khác rồi Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi Gió thổi rừng tre phất phới Trời thu thay áo mới Trông biếc nói cười thiết tha. Bài thơ có sự chuyển đổi về âm điệu, nhịp độ: những câu thơ ngắn với những thanh nhịp nhanh, rộn ràng; sự phối hợp âm thanh với vần trắc và thanh trắc (phất phới, áo mới). Cảnh sắc tự nhiên cũng có sự thay đổi. Vẫn là mùa thu với bầu trời trong xanh, nhưng tươi sáng, nhiều hoạt động linh hoạt, gió thổi, rừng tre phất phới, trời thu thay áo mới, nói cười thiết tha. Tất cả sự thay đổi đó hòa nhập với tâm trạng của con người (đứng vui), trình bày thú vui hồ hởi, phấn khởi, tin tưởng, một vẻ đẹp khỏe mạnh và tươi sáng. Sự tinh tế trong cảm nhận của thi sĩ trình bày ở những nét riêng lẻ của mùa thu mới: âm thanh vang xa, vang vọng, ánh nắng như trong sáng hơn và bầu trời cũng cao rộng hơn. Từ xúc cảm về mùa thu quốc gia, Nguyễn Đình Thi dẫn dắt tới sự bộc bạch tình cảm mến yêu tha thiết và tự hào: Trời xanh đây là của chúng ta ….. Những buổi ngày xưa vọng nối về. Những từ chỉ (đây) và điệp ngữ (của chúng ta) vang lên dõng dạc, tự hào về quyền làm chủ quốc gia. Ngay cả sự liệt kê (một cách nói chung, bằng những danh từ và tính từ) tiếp tục bổ sung cho niềm tự hào to lớn đó. Đặc thù là hình ảnh bầu trời được Nguyễn Đình Thi hết sức chú ý : Trời xanh đây là của chúng ta. Hình ảnh đó vừa chân thực, lại vừa có ý nghĩa tượng trưng cho quốc gia, cho tự do, cho những gì cao đẹp nhất của con người. Còn nhớ, trước năm 1945, Nguyễn Đình Thi từng viết : Trời xanh ơi hỡi xanh ko nói Hồn ta muốn hiểu chẳng cùng cho. Lúc đó, “trời xanh’’ là hình ảnh đẹp, nhưng ngoài tầm với và sự hiểu biết của con người. Trên cái nền ko gian rộng mở, được mô tả từ nhiều mặt, Nguyễn Đình Thi chuyển sang chiều dài thời kì, nói lên đặc điểm, truyền thống và độ sâu lắng của quốc gia và con người Việt Nam. Đất chúng ta Nước những người chưa bao giờ khuất. Thực ra, quá khứ, truyền thống của dân tộc ko chỉ có vậy. Nhưng có nhẽ, trong hoàn cảnh của cuộc kháng chiến toàn dân lúc bấy giờ, Nguyễn Đình Thi tập trung nói về truyền thống bốn nghìn năm kiên cường chống giặc ngoại xâm. Câu thơ có sự nói chung rất cao, nhưng lại gợi mở về những lớp người, những thế hệ đã quả cảm hi sinh, sẵn sàng hiến dân cho quốc gia. Tất nhiên, cùng với nhiều truyền thống tốt đẹp khác, ý thức quật cường của dân tộc hợp thành tiếng nói dai sức, liên tục, tiếp sức cho ngày nay. Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Những buổi ngày xưa vọng nói về. Xúc cảm về quốc gia của Nguyễn Đình Thi được trình bày xuyên suốt trong bài thơ góp phần trình bày tình yêu quê hương, quốc gia dạt dào của tác giả.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5

     Nguyễn Đình Thi sáng tác bài thơ Non sông từ khi năm 1948 và hoàn thành vào năm 1955, sau thắng lợi Điện Biên Phủ. Bài thơ gồm hai phần. Phần đầu được tạo nên trên cơ sở những đoạn trích từ hai bài Sáng mát trong như sáng năm xưa (1948) và Đêm mít tinh (1949). Phần sau được viết năm 1955. Non sông được nhìn qua một ko gian – thời kì lạ mắt: mùa thu với mốc son lịch sử là sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2 tháng 9 năm 1945. Tuy được viết trong những thời kì không giống nhau nhưng cảm hứng thơ vẫn liền mạch và bài thơ là một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh.
     Nguyễn Đình Thi đã đúc kết những xúc cảm và suy ngẫm của mình về quốc gia trong suốt chín năm kháng chiến chống Pháp. Cảm hứng thơ của tác giả kéo dài theo suốt hành trình kháng chiến, được nối kết với lịch sử oai hùng bốn nghìn năm dựng nước, giữ nước và liên tưởng mở rộng tới tương tai tươi sáng của cách mệnh. Đó chính là cảm hứng về một quốc gia vất vả đau thương, tươi thắm vô ngần được triển khai theo hướng từ cụ thể tới nói chung.
     Trong bài thơ này, Nguyễn Đình Thi đã trình bày xúc cảm và suy nghĩ của mình về quốc gia bằng hình ảnh mùa thu xưa, mùa thu nay và hình ảnh quốc gia đau thương, quật cường, người hùng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Thông qua đó, thi sĩ bộc bạch tình yêu quốc gia, lòng căm thù giặc, niềm tự hào, niềm tin son sắt vào tương lai tươi sáng của dân tộc và quốc gia.
     Bài thơ chia làm hai đoạn: đoạn thứ nhất từ đầu tới …vọng nói về, đoạn thứ hai là phần còn lại. Mạch xúc cảm và suy tưởng cũng là kết cấu cơ bản của bài thơ. Khởi đầu là xúc cảm về một sớm mùa thu ở chiến khu Việt Bắc gợi nhớ về mùa thu đã xa của Hà Nội. Nỗi nhớ về mùa thu xưa dẫn dắt xúc cảm về mùa thu nay, mùa thu cách mệnh với niềm tự hào của người công dân được làm chủ quốc gia. Xúc cảm tăng lên, mở rộng về quốc gia trong đau thương, căm hờn đã vùng lên đấu tranh quật cường và thắng lợi vẻ vang : Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
     Mở đầu bài thơ là cảm giác lâng lâng của tác giả trước vẻ đẹp của tự nhiên, đất trời mùa thu Việt Bắc, gợi nhớ về những ngày thu đã xa của Hà Nội mến yêu:
 Sáng mát trong như sáng năm xưa,
Gió thổi mùa thu hương cốm mới.
    Chỉ bằng vài nét gợi tả nhưng tác giả đã trình bày được ko gian, thời kì, màu sắc, hương vị của mùa thu : ko khí mát trong, gió thổi phảng phất mùi hương cốm mới, kết tinh của hương vị đất trời, cây cối mùa thu. Hình ảnh mùa thu trong quá khứ và thực tại đan xen trong tâm tưởng của thi sĩ.
Mùa thu Hà Nội với những nét đặc trưng của quang cảnh tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể, sinh động:
Tôi nhớ những ngày thu đã xa 
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội 
Những phố dài xao xác hơi may 
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại 
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
      Làn gió heo may se lạnh thổi dọc lòng những con phố nhỏ, làm xao xác hàng cây, với những thềm nắng lá rơi đầy. Ẩn sau những câu thơ tả cảnh là Hà Nội thanh lịch có bề dày bốn nghìn năm lịch sử với Hồ Tây, Hồ Gươm, đền vua Lê, Tháp Bút, đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc… Những di tích, danh lam thắng cảnh đó là niềm tự hào to lớn của bao thế hệ người Hà Nội. Mùa thu Hà Nội giống như một bức tranh với đường nét mềm mại, màu sắc và ánh sáng hòa hợp gây ấn tượng sâu đậm, chất chứa tâm trạng. Trên cái nền phong cảnh đó nổi trội lên hình ảnh những chiến sĩ hào hoa, dũng cảm, tạm xa Thủ đô thân yêu để lên đường kháng chiến. Người ra tiên phong ko ngoảnh lại đầy ý chí và quyết tâm nhưng lòng thì vẫn vương vấn, vẫn cảm thu được bằng cả tâm hồn cái sắc vàng xao xuyến : Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. Câu thơ vừa thực vừa ảo. Tình thơ vương bao nhiêu lưu luyến bên trong. Nhịp thơ ngập ngừng, bâng khuâng như lòng người bâng khuâng, quyến luyến. Nhấp nhoáng đâu đó trong câu thơ là bóng vía khách chinh phu dứt áo ra đi vì nghĩa lớn : Tráng sĩ nhất khứ bất phục phản (Tráng sĩ một đi ko trở lại). Cái ko khí chớm lạnh, cái sắc nắng thu vàng một màu li biệt càng làm tăng thêm phong vị cổ điển của câu thơ, cảnh thu Hà Nội đẹp nhưng buồn vắng tới nao lòng.
      Có thể nói bốn câu thơ mô tả mùa thu Hà Nội là những câu thơ gây ấn tượng nhất trong bài. Nó phản ánh tâm hồn tinh tế và ngòi bút tài hoa của Nguyễn Đình Thi. Hình như nỗi buồn, sự lưu luyến, xao xuyến, nhớ nhung của thi sĩ, vương vấn trong cái chớm lạnh của buổi đầu thu, trong xao xác hơi may, trong quang cảnh thềm nắng lá rơi đầy. Đặt tính từ xao xác trước hơi may là tác giả có ý nhấn mạnh tới nét đáng yêu, đáng nhớ nhất của gió thu và âm thanh tiêu biểu nhất của mùa thu. Nhịp độ, âm hưởng thơ mang nỗi buồn man mác, hợp với quang cảnh huyền ảo của mùa thu Hà Nội. Thi sĩ đã phác họa nên bức tranh mùa thu Hà Nội với những đường nét mềm mại, màu sắc trong sáng làm xúc động lòng người, để lại ấn tượng khó phai. Đây cũng chính là biểu thị của tình yêu Hà Nội thiết tha, say đắm và tình yêu đó làm cho cảm hứng của thi sĩ thăng hoa.
      Đang hồi ức về một mùa thu đã xa của Hà Nội, xúc cảm của tác giả bỗng chuyển hướng sang mùa thu ngày nay bằng một câu thơ ngắn, âm điệu dứt khoát như một lời khẳng định:
Mùa thu nay khác rồi
     Mùa thu nay là mùa thu thứ hai ở chiến khu Việt Bắc (1948) tràn đầy khí thế sau thắng lợi Thu Đông 1947. Ở đoạn thơ đầu, tiết tấu chậm, âm hưởng trầm lắng hợp với dòng hoài niệm, hợp với cảnh thu buồn và tâm trạng bâng khuâng, da diết. Tới đoạn này, những câu thơ được viết theo thể tự do, nhịp độ sôi nổi, phóng khoáng; xúc cảm rộn rực, phấn khích, rộn ràng, tươi vui:
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi 
Gió thổi rừng tre phất phới 
Trời thu thay áo mới 
Trong biếc nói cười thiết tha.
      Bức tranh mùa thu nay xuất hiện với những cụ thể, hình ảnh bình dị, dân dã, khỏe khoắn và tươi sáng. Giữa quang cảnh tự nhiên hùng vĩ, rộng lớn của núi rừng Việt Bắc, hòa lòng mình vào cuộc kháng chiến thần thánh của toàn dân tộc, tâm trạng của chủ thể trữ tình có sự chuyển đổi rất rõ. Từ tâm trạng phảng phất buồn lúc hoài niệm về mùa thu Hà Nội năm xưa đã chuyển sang tâm trạng hào hứng, sối nổi, tràn trề thú vui trước quang cảnh mùa thu ở chiến khu Việt Bắc. “Cái tôi trữ tình” cũng chuyển thành “cái ta” Thi sĩ ko chỉ nhân danh tư nhân nhưng còn nhân danh số đông để nói lên niềm tự hào chính đáng và ý thức làm chủ non sống, quốc gia, cảm hứng về mùa thu của Nguyễn Đình Thi gắn liền với cảm hứng về quốc gia trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mệnh. Non sông được nhìn ngắm, suy ngẫm từ một sự kiện lịch sử đáng nhớ: mùa thu 1945 cùng với sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
      Thú vui mới to lớn tràn trề lòng người, tràn trề đất trời chiến khu Việt Bắc. Hình ảnh trong đoạn thơ này tươi mát, sống động. Từ ngữ được sử dụng rất tuyển lựa nhằm nhấn mạnh cái khác của thu nay. Mùa thu với ngọn gió phóng khoáng thổi ào ào làm cả rừng tre phất phới như bay như sắm trên cái nền trong biếc của trời thu thay áo mới, trong biếc ở con mắt nhìn cảnh vật, giữa tiếng nói cười thiết tha rộn ràng của con người.
      Đây là nét nghệ thuật lạ mắt nhưng Nguyễn Đình Thi đã mang lại cho những bài thơ viết về mùa thu, thực sự thổi một luồng gió mới vào đề tài mùa thu trong thơ ca Việt Nam. Cái buồn, cái lạnh của thu xưa dường như đã lùi xa. Mùa thu nay xinh xắn, trong sáng bởi tâm hồn, đôi mắt của thi nhân đầy phấn khởi và tin tưởng. Sự tinh tế trong xúc cảm của tác giả trình bày ở sự cảm thu được nét riêng của ko gian mùa thu: tiết trời êm đềm, ánh nắng vàng dịu, bầu trời dường như xanh cao hơn, ko khí như nhẹ hơn và mọi âm thanh cũng trở thành ngân xa, vang vọng. Từ xúc cảm về mùa thu quốc gia dẫn tới tình cảm mến yêu tha thiết và lòng tự hào về quốc gia, thi sĩ ngắm nhìn cảnh vật với tâm hồn phơi phới sáng sủa, yêu đời. Thú vui tràn trề lòng người, tràn trề đất trời.
     Cội nguồn của thú vui đó thật to lớn, sâu xa. Đó là do quốc gia sau Cách mệnh tháng Tám đã về tay nhân dân. Đó là hạnh phúc lớn lao của dân tộc, của quốc gia đã dành được chủ quyền thiêng liêng độc lập, tự do. Đoạn thơ với nhịp độ rộn ràng, hào hứng và những hình ảnh xinh xắn, tươi mát đã trình bày vẻ đẹp muôn màu muôn vẻ của quốc gia thân yêu. Thi sĩ như reo như hát lên niềm hạnh phúc vô tận đó:
 Trời xanh đây là của chúng ta 
Núi rừng đây là của chúng ta 
Những cánh đồng thơm mát 
Những ngả đường mênh mông 
Những dòng sông đỏ nặng phù sa.
     Với nhạc điệu rộn ràng, nô nức, hình ảnh tiếp nối hình ảnh, vấn vít hòa quyện vào nhau, đoạn thơ tạo nên vẻ đẹp của quốc gia Việt Nam sau ngày độc lập. Âm hưởng đoạn thơ mênh mang bởi những âm tiết ngân vang: ta, thơm mát, mênh mông, phù sa… Các dòng thơ liên kết chặt chẽ, bổ sung cho nhau để làm nổi trội ý thơ.
      Điệp khúc là của chúng ta cứ ngân nga, vang vọng giữa đất trời, núi sông. Tất cả những gì thân yêu, thân thuộc trên quốc gia này đều là của chúng ta. Còn gì sung sướng hơn, tự hào hơn bốn tiếng đó sau hàng trăm năm nô lệ, dân tộc ta phải đổ bao xương máu mới giành được quyền làm chủ. Cũng nguồn cảm hứng say sưa, dạt dào như thế, thi sĩ Tố Hữu đã thốt lên: của ta, trời đất, hôm sớm ; Núi kia, đồi nọ, sống này của ta ! (Tung hô chiến sĩ Điện Biên).
      Cái thế đứng của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ là thế đứng của con người tự do tự hào ngửng cao đầu, cảm hứng mở ra, vẽ ra những hình ảnh thân yêu của quốc gia với chiều rộng, chiều dài và sắc màu của bầu trời, núi rừng, cánh đồng, ngả đường, dòng sông… Trời thu thay áo mới, Những cánh đồng thơm mát, Những ngả đường mênh mông, Những dòng sông đỏ nặng phù sa… càng trở thành bội phần xinh xắn vì đã về tay chúng ta.
      Sắc đỏ của phù sa gợi liên tưởng tới những chiến sĩ đã hi sinh trong trận chiến đấu bảo vệ non sông. Chữ nặng ko chỉ diễn tả lượng phù sa trong nước của dòng sông nhưng còn đặc tả bề dày của dòng chảy bốn nghìn năm lịch sử. Nước ko chỉ đỏ nặng phù sa phì nhiêu nhưng còn cuồn cuộn dòng máu quật cường. Những liên tưởng sâu xa đó làm cho xúc cảm thơ trở thành trầm lắng, thiết tha. Ý thơ đi từ những hình ảnh cụ thể, hữu hình, tới sự cảm nhận cái vô hình là truyền thống, là hồn thiêng quốc gia. Thi sĩ suy ngẫm về chiều sâu, về bề dày của lịch sử để từ đó đúc kết thành chân lí:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất 
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất 
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
     Ko chỉ những sự vật hữu hình như bầu trời, cánh đồng, núi rừng, dòng sông… nhưng còn cả những yếu tố vô hình làm nên quốc gia. Nước chúng ta – giản đơn ba chữ nhưng chất chứa tình cảm thiêng liêng pha lẫn tự hào. Câu thơ nước những người chưa bao giò khuất là lời khẳng định như chân lí bất di bất dịch về một thực tiễn hiển nhiên. Suốt chiều dài lịch sử bốn nghìn năm, trải qua bao phen chống ngoại xâm, có thắng có bại nhưng quốc gia này, dân tộc này chưa bao giờ khuất phục trước bạo lực của quân thù. Truyền thống quật cường đó truyền từ đời này sang đời khác. Thi sĩ lắng tai tiếng nói quật cường vọng lên từ lòng đất. Đất, qua tâm hồn thi sĩ và tâm hồn chúng ta, ko chỉ xanh tốt những vạt rừng, thơm mát những cánh đồng, mênh mông những ngả đường, đỏ nặng phù sa của những dòng sông nhưng còn rì rầm tiếng nói đấu tranh bao đời ko bao giờ tắt. Câu thơ trở thành trang trọng, trầm lắng lúc nói tới tiếng vọng thiêng liêng của nghìn xưa rì rầm trong tiếng đất.
     Tiêng đất là tiếng của lịch sử, là tiếng của hồn thiêng núi sông tự ngày xưa đang vọng nói về ngày nay. Mồ hôi, xương máu của tổ tiên, ông cha thấm vào lòng đất đã bao đời, thành tiếng đất luôn nhắc nhở các thế hệ con cháu hãy giữ lấy giang sơn gấm vóc của tổ tiên. Từ đó, thi sĩ suy nghĩ về quốc gia trong chiến tranh giải phóng, trong đau thương căm hờn đứng lên đấu tranh quật cường người hùng.
     Có thể nói ít có hình ảnh nào trình bày nỗi đau thương tang thương của dân tộc và quốc gia trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp lại cô đọng, súc tích và gây ám ảnh thâm thúy như những hình ảnh trong hai câu thơ:
Ôi những cảnh đồng quê chảy máu 
Dây thép gai đâm nát trời chiều.
     Dấu ấn khốc liệt của chiến tranh bao phủ khắp nơi. Đạn bom quân thù cày nát mặt đất, triệt phá sự sống. Ánh hoàng hôn đỏ hắt xuống khiến những cánh đồng quê như chảy máu. Hàng rào dây thép gai quanh đồn bốt giặc tua tủa chĩa lên như muốn đâm nát trời chiều vốn yên ắng, bình yên. Cả hai chiều ko gian đều in đậm bóng vía sự tàn phá, chết chóc của chiến tranh. Từng chữ, từng câu thơ oằn nặng bởi xúc cảm đau thương, căm giận.
Các hình ảnh trong đoạn thơ này hoàn toàn tương phản với hình ảnh trong đoạn thơ trên. Những cánh đồng quê chảy máu thay cho những cánh đồng thơm mát. Trời chiều bị dây thép gai đâm nát thay thế cho sắc trời thu trong biếc yên bình. Cuộc sống êm đềm xưa kia giờ ko còn nữa. Đâu đâu cũng là cảnh tang thương, đau thương. Bao nhiêu máu xương đã đổ xuống mảnh đất này.
     Trên cái nền là quốc gia đau thương đó, thi sĩ khắc họa nổi trội hình ảnh và tâm trạng người chiến sĩ:
Những đêm dài hành quân nung nấu 
Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.
     Thi sĩ cảm nhận thâm thúy những rung động tinh tế trong tâm hồn mỗi người lính ra trận. Đó là tâm trạng cháy bỏng mến thương nhân dân và nung nấu hờn căm quân cướp nước. Mối căm thù sục sôi trong tim, thôi thúc những đêm dài hành quân ko nghỉ. Mối căm thù dồn lên mũi lê, đầu súng nhằm thẳng quân thù. Nhưng chính lúc đó cũng nhấp nhoáng hiện lên trong nỗi nhớ đôi mắt của người yêu hy vọng khiến tâm hồn chiến sĩ ta thấp thỏm, xao xuyến.
     Hay nhất trong phần sau của bài thơ có nhẽ là khổ thơ này. Phải là người từng trải, có vốn sống phong phú và trái tim dạt dào tình cảm nhân ái thì tác giả mới có cách diễn tả tự nhiên về sự hài hòa giữa tình cảm riêng chung, giữa tình yêu lứa đôi và tình yêu quốc gia của người chiến sĩ.
     Ở đoạn thơ cuối, tác giả dồn hết tâm huyết để tô đậm hình ảnh quốc gia từ trong đau thương đã quả cảm đứng lên đấu tranh. Đó là hình tượng cao đẹp về quốc gia muôn thuở, về sự vươn mình lớn lao của quốc gia và con người Việt Nam trong thời đại mới:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương 
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu 
Đã bật lên những tiếng căm hờn 
Bát cơm chan đầy nước mắt 
Bay còn giằng khỏi mồm ta 
Thằng giặc Tây thằng chúa đất 
Đứa đè cổ đứa lột da.
     Nỗi đau xót như thấm sâu vào từng câu, từng chữ, từng hình ảnh tiêu biểu tạo nên ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Đặc thù hình ảnh Bát cơm chan đầy nước mắt, Bay còn giằng khỏi mồm ta nói lên tột cùng tội ác của quân thù và tột cùng sự tủi cực của nhân dân ta trong vòng nô lệ. Nhưng bạo lực của quân thù đã ko thể bắt chúng ta phải khuất phục:
Xiềng xích chúng bay ko khóa được 
Trời đầy chim và đất đầy hoa 
Súng đạn chúng bay ko bắn được 
Lòng dân ta yêu nước, thương nhà 
Khói nhà máy cuộn trong sương núi 
Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng 
Ôm quốc gia những người ảo vải 
Đã đứng lên thành những người hùng
     Từ thực tiễn kháng chiến gian nan và hào hùng, Nguyễn Đình Thi đã viết nên những câu thơ nói chung về sự mất mát, hi sinh của quốc gia cùng quyết tâm giành lại chủ quyền độc lập tự do của dân tộc ta. cả dân tộc kết đoàn thành một khối thống nhất, trán đẫm mồ hôi và mắt ngời hi vọng, rắn rỏi mạnh mẽ bước tới tương lai:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh     
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
     Cái hay của đoạn thơ này chính là âm điệu thơ hào hùng, sảng khoái. Tiếng nói trữ tình của thi sĩ mang âm vang tiếng nói của cả dân tộc đang hướng tới tương lai. Nhân dân ta đứng dậy giữ nước ko chỉ bằng sức mạnh tình cảm nhưng còn bằng sức mạnh lí trí, có ánh sáng cách mệnh soi dường và niềm tin vào tương lai tươi sáng.
     Kết thúc bài thơ là hình ảnh quốc gia từ trong đau thương, căm hờn và máu lửa chiến tranh đã hiên ngang đứng dậy, tự khẳng định mình trước lịch sử và nhân loại:
Súng nổ rung trời tức giận 
Người lên như nước vỡ bờ 
Nước Việt Nam từ máu lừa 
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
     Âm hưởng hào hùng, sảng khoái của đoạn thơ được tạo nên từ thể thơ sáu chữ với tiết tấu nhanh, mạnh, dồn dập cùng với hàng loạt hình ảnh đậm chất người hùng ca lấy từ thực tiễn của chiến trường Điện Biên Phủ thảm khốc nhưng thi sĩ đã trực tiếp tham gia và được tận mắt chứng kiến: “Tổ trông thấy các anh – Nguyễn Đình Thi kể – mình mẩy đầy bùn, nhưng lúc nhảy lên trên mặt đất, các anh hiện lên chói lòa trong ánh nắng”. Tác giả đã tạo nên hình tượng thơ xinh xắn, hào hùng từ hình ảnh rất chân thực: trong máu lửa, bùn lầy, giữa tiếng đại bác rền vang rung trời chuyển đất, chiến sĩ ta từ các hào chiến đấu ồ ạt xông lên như nước vỡ bờ. Hình ảnh của họ nổi lên trên nền trời như một tượng đài kì vĩ của chủ nghĩa yêu nước và người hùng cách mệnh.
     Sau: Năm mươi sáu ngày đêm, khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, Máu trộn bùn non, Gan ko núng, chí ko mòn! (Tung hô chiến sĩ Điện Biên – Tố Hữu), quân dân ta đã thắng lợi, kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến chín năm trường kì gieo neo chống thực dân Pháp, mở ra một trang sử mới, khẳng định vị trí và tên tuổi của quốc gia Việt Nam, dân tộc Việt Nam trên trường quốc tế.
     Non sông là một bài thơ góp phần làm nên tên tuổi Nguyễn Đình Thi trong thơ ca Việt Nam hiện đại. Bài thơ này tiêu biểu cho suy ngẫm thâm thúy của tác giả về quốc gia. Với cảm hứng thơ lúc trầm lắng lúc sối trào, cùng với nhịp thơ chuyển đổi vô cùng linh hoạt, hình ảnh quốc gia cứ ngời lên trong khổ đau, gian nan, vất vả. Nguyễn Đình Thi là thi sĩ của quốc gia trong đau thương. Ý tưởng về một quốc gia đau thương nhưng hào hùng, quật cường ko phải chỉ Nguyễn Đình Thi mới có, nhưng do hình tượng trong thơ ông thấm đẫm xúc cảm bỉ tráng, gắn với những ấn tượng thâm thúy nên Non sông là một tác phẩm xuất sắc, đủ sức vượt qua mọi thử thách của thời kì để sống mãi trong lòng người đọc.
Trên đây là các bài văn mẫu Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và tổng hợp được, mong rằng với nội dung tham khảo này thì các em sẽ có thể hoàn thiện bài văn của mình tốt nhất!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
[rule_{ruleNumber}]
#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất
[rule_3_plain]
#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất
Bạn đang gặp khó lúc làm bài văn Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi? Đừng lo! Hãy tham khảo những bài văn mẫu đã được tuyển chọn và biên soạn với nội dung ngắn gọn, cụ thể, hay nhất của bangtuanhoan.edu.vn dưới đây để nắm được cách làm cũng như bổ sung thêm vốn từ ngữ nhé. Chúc các bạn có một tài liệu có lợi!
Xem nhanh nội dung1 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 12 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 23 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 34  Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 45 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 1
     Vào một buổi sáng mát trong giữa núi đồi Việt Bắc thời kì đầu chống Pháp, Nguyễn Đình Thi nhớ những ngày thu Hà Nội đã xa.
     Thu về qua hương cốm mới: đúng là hương gây mùi nhớ. Hương cốm nhắc ta cái hương vị của đồng quê nội cỏ Việt Nam. Cốm là một thứ quà quê hiếm quý nhưng bình dị,đơn sơ nhưng sang trọng. Thi sĩ gợi ra trong lòng người đọc thú vui sướng lúc nâng trên tay gói cốm trong lá sen thơm ngát lúc giao mùa hạ sang thu. Hương cốm làm ta nhớ lại những dôi trai gái nên vợ nên chồng. Phải chăng,nhớ thu Hà Nội,Nguyễn Đình Thi nhớ lại một Hà Nội ấm áp,ngọt ngào,tinh khiết và thanh lịch. Trong nỗi nhớ man mác một niềm lưu luyến.
     Cái lưu luyến của người đi xa nơi mình dấu yêu sao khỏi tránh được nỗi buồn lúc phải chia phôi. Tiếng lá khô xao xác vẫn âm vang trong tâm trí dù đã cách xa lâu rồi. Lúc gió heo may chớm lạnh trên những dãy phố dài Hà Nội,lá rụng ,ko khí hanh khô khô,theo gió hiu hiu,lá bay xào xạc. Và cái xào xạc đó rất quen với người Hà Nội mỗi độ thu về. Đi xa càng nhớ,âm thanh xào xạc vẫn cứ âm vang trong sự ghi nhớ,làm nên một âm điệu buồn khiến cái xào xạc của lá chạy trên đường thành cái xao xác trong tâm tưởng.
     Thu Hà Nội trong Nguyễn Đình Thi chính là cái xao xác của lá khô trên những phố dài và cái ngát dịu của hương cốm mới. Hương vị,âm thanh đó mãi mãi vẫn còn nguyên đó,trở đi trở lại với vòng quay của tháng năm. Hà Nội trong thi sĩ vẫn tồn tại,gắn bó ko thể sẻ chia,sự gắn bó dịu êm và sâu thẳm. Phải xa ko thể ko buồn song tuy buồn nhưng vẫn có nó ở trong lòng bởi trên đời này có những cái buồn vì mất hết,ko tìm lại được cái mình vốn có.

     Người Hà Nội yêu mùa thu Hà Nội. Song,một nét rất đẹp trong tâm hồn con người Hà Nội trong những trạng huống đặc trưng của lịch sử: Lúc cần phải chia tay,người Hà Nội cũng rất kiên nghị dứt áo ra đi. Người Hà Nội biết chấp nhận đầy kiên quyết bởi trong lòng họ ra đi để sẽ trở về. Đẹp sao tư thế người Hà Nội ra đi,lên chiến khu,xung vào đoàn quân đấu tranh,nén lòng ko do dự,cất bước lên đường,để lại sau lưng biết bao bâng khuâng lưu luyến.
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
     Câu thoe liền một mạch. Tiếp theo là một tiết tất cắt ra từng nhịp chứa chất bao nhiêu là trầm tư suy nghĩ và phảng phất nỗi buồn cố hữu:
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy
     Buồn nhưng vẫn khỏe bởi trong suy nghĩ của người Hà Nội,của thi sĩ đã ra đi ko có tức là rời bỏ,nhưng là để Hà Nội mãi mãi là của lòng: mình với cái hương cốm đó và cái âm thanh xao xác đầu thu đó.
     Đây là một đoạn thơ hay nhất của Nguyễn Đình Thi về thu Hà Nội và người Hà Nội gắn bó với mùa thu quốc gia. Và ở đây cũng trình bày tài hoa của Nguyễn Đình Thi trên lĩnh vực thơ trữ tình: thi trung hữu họa,thi trung hữu nhạc,với những nét rất đặc trưng cho Hà Nội ngọt ngào,thanh lịch.
     Từ xúc cảm xưa tới xúc cảm thu nay giữa núi đồi Việt Bắc,tiếng thơ sôi nổi,rộn ràng,ko gian mở rộng từ Hà Nội ra rộng lớn quốc gia. Thi sĩ dõng dã: Mùa thu nay khác rồi. Cái khác nổi trội lên là luồng âm thanh,màu sắc mới của quốc gia,của lòng người đang reo vui, đượm đà hơn. Trong biếc nói cười thiết tha. Tư thế của con người cảm nhận mùa thu là tư thế của người làm chủ non sông quốc gia mình,tử tế,phóng khoáng giữa một ko gian cao rộng khoáng đạt rộng lớn. Đó là một xúc cảm hoàn toàn mới mẻ biểu đạt trong thi ca,xúc cảm của một nhà thơ-chiến sĩ-công dân của một nước đang đấu tranh bảo vệ thành tích “độc lập” và tự do. Đứng trên tầm cao” giữa núi đồi” trào dâng một niềm tự hào lịch sử. Phóng tầm mắt ra bốn phương tám hướng đâu đâu cũng là “của chúng ta”. Thú vui sướng,tự hào pha lẫn niềm tự hào thấm vào tất cả : từ bầu trời cao rộng tới tận đấy sông lâu,lan tỏa ra ko gian mênh mông muôn phương nẻo theo những cánh đồng,những cánh rừng, những trục đường,những dòng sông. Khúc giao hưởng” của chúng ta” vang lên trong trời đất và trong lòng người là một bản hòa tấu lịch sử của một dân tộc quật cường. Xúc cảm thơ chuyển từ ko gian hiện hữu đi vào chiều sâu lịch sử ông cha. Lòng tự hào dân tộc sau phút giây sôi nổi dâng tràn trở thành sâu lắng trong dòng sông lịch sử,thì thầm từ trong lòng đất mẹ vọng về.
     Xúc cảm thu nay,thu kháng chiến khơi dậy trong con người Việt Nam đang đấu tranh chống quân thù hung hãn biết bao nhiêu là sức hiền hòa,nghèo túng làm nên kì tích vẻ vang toàn cầu. Có người thẩm định rằng,cái tài hoa Nguyễn Đình Thi lúc diễn tả thu xưa hay hơn cái thu này. Xúc cảm về thu nay chưa theo kịp ý thức và nhận thức, ý chưa quyện với tình. Chúng ta ko nghĩ thế. Nói về mùa thu,tác giả lần trước tiên cho một loài cây thân thuộc nhưng các thi sĩ trước ông ko hề quan tâm đó là tre: Gio thổi rừng tre phất phới. Cây tre,hơn nữa là rừng tre xứng đáng là biểu tưởng của tự nhiên Việt Nam,cũng là biểu tượng cho con người Việt Nam dẻo dai,dai sức,quật cường. Một Việt Nam của ngày nay,của quá khứ và của tương lai,một Việt Nam dẻo dai,dai sức,quật cường. Một Việt Nam trường tồn ẩn chứa trong hình ảnh đó. Đó là một thông minh lạ mắt,giàu sức trình bày đạt tới độ súc tích,một tiêu chí quan trọng của tiếng nói nghệ thuật. Mặt khác,niềm tự hào vừa là nhận thức vừa là tình cảm,vừa là sóng lòng trào dâng vừa là trí tuệ thâm thúy,cho nên bên cái say còn có cái cứng cáp của suy nghĩ,của triết lí,đó là thứ xúc cảm của cả trái tim và khối óc. Chính sự liên kết hài hòa giữa hai yếu tố đó nhưng xúc cảm về mùa thu nay có chiều sâu,cứng ngắc của nhận thức,đồng thời có cái dào dạt theo chiều mở ra với ko gian quốc gia và cuồn cuộn theo nhịp lòng tuôn trào của thi sĩ. Sự chuyển hóa xúc cảm từ ko gian vào thời kì,từ hiện hữu vào quá khứ,làm cho nhịp xúc cảm biến hóa và súc tích. Lẽ nào hồn thơ chưa tới độ chín đầy.
     Văn pháp của tác giả đổi khác hẳn so với phần trên lúc tái tạo lại toàn thể trận chiến trường đấu kì ba nghìn ngày ko nghỉ. Nguyễn Đình Thi thiên về cách diễn tả bằng những hình ảnh tượng trưng hàm chứa ý nghĩa nói chung.
     Non sông mang đầy thương tích chiến tranh,tội ác quân thù in dấu trên quốc gia,những tổn thất hi sinh thật lớn lao,đã ko bút nào tả xiết. Thi sĩ,chỉ bằng một phác họa tài tình,đã vẽ lên bức tranh đau thương của dân tộc với vài nét chấm phá: bầu trời,cánh đồng tưởng trưng cho nước,dây thép gai tượng tương cho ách chiếm đóng và tội ác của quân thù và máu chảy tượng trưng cho mất mát đau thương. Bằng một thủ pháp điện ảnh tài tình,hình ảnh thơ xuất hiện đầy xúc động:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều.
     Ông kính thi sĩ từ mặt đất hắt chiếu lên bầu trời tạo ra mảng Dây thép gai đâm nát trời chiều và theo chiều trái lại,ánh mặt trời đỏ ối từ trên tỏa xuống lênh láng cánh đồng quê như máu chảy đầm đìa. Đó là một hình ảnh nói chung,tượng trưng nhưng bắt nguồn từ thực tiễn khốc liệt của sự tàn phá,làm thịt chóc nhưng quân thù gieo rắc trên quốc gia ta. Trong bức tranh đầu thương tích đó,thi sĩ thốt lên nỗi đâu đớn của một trái tim rỉ máu: Ôi.
     Từ đau thương,quốc gia và nhân dân ta ngời lên một khuôn mặt khác thường: căm thù và đấu tranh kiên cường quật cường. Từ anh chiến sĩ trên đường những đêm dài hành quân nung nấu- Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu tới đồng bào ở hậu phương từ gốc lúa bờ tre hồn hậu- Bỗng bật lên tiếng thét căm hờn. Cả dân tộc nhất tề đứng lên,dân tộc đó nhất mực ko thể bị đánh bại.
     Trước hoàn cảnh gay cấn đó,nhân dân ta vẫn vời vợi một thú vui,một niềm tin của một trí tuệ nắm vững quy luật của chiến tranh chính nghĩa,của lịch sử niềm tin sắt đá chỉ có trong thời đại mới,thời đại giải phóng dân tộc trong phạm trù cách mệnh vô sản,dưới sự lãnh đạo của Đảng tiền phong và Bác Hồ:
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông
     Vẫn là loại hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng song vẫn truyền cho ta một cái gì thật là tươi mát,thật sáng sủa ngay trong những ngày nước còn sôi,lửa còn bỏng.
     Cuối cùng quốc gia ta,dân tộc thắng lợi,thành tích Cách mệnh tháng Tám được bảo vệ,nhà nước công nông trước tiên ” Nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa” ở Đông Nam A vẫn tồn tại và vững mạnh. Cùng với thắng lợi lừng lẫy Điện Biên Phủ,một hình ảnh nước Việt Nam với nước Việt Nam nông nghiệp-nền văn minh lúa,đã vụt dậy sáng lòa.
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa
     Đoạn kết của bài thơ là một tượng đài quốc gia nói với các thế hệ tương lai: quốc gia ta,dân tộc ta đã phải xây dựng một Việt Nam khai sinh nó ra từ máu lửa cùng với khai tử chủ nghĩa thực dân trên hành tinh này,nêu một tấm gương cho toàn thể các dân tộc bị bức toàn toàn cầu.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 2
     Nhắc tới Nguyễn Đình Thi chúng ta nhớ ngay tới một nghệ sĩ đa tài, có đóng góp lớn cho văn học nghệ thuật nước nhà trên nhiều lĩnh vực. Nhìn lại sự nghiệp sáng tác nghệ thuật của ông có thể nói chung rằng, ngợi ca quốc gia đẹp giàu, quật cường, nhân dân cần mẫn, anh dùng chính là cảm hứng nồng đậm nhất. Hiện lên từ những trang văn, bài thơ, bài hát của Nguyễn Đình Thi là hình tượng một quốc gia từ trong gông xiềng áp bức vùng dậy tự giải phóng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới. Non sông là một trường hợp tiêu biểu như thế, một trong những đỉnh cao của thơ trữ tình cách mệnh Việt Nam.
     Non sông có ý nghĩa khá đặc trưng. Nó là thành phầm của một quá trình nung nấu, một sáng tác mang tính chất tổng hợp. Hãy quan tâm tới thời kì tác giả sáng tác bài thơ: 1948 – 1955. Đây là một tín hiệu lạ chứng tỏ điểm lạ mắt của Non sông và là căn cứ quan trọng để hiểu đúng bài thơ. Thông thường, một bài thơ trữ tình với dung lượng đó được sáng tác chỉ trong một ngày, một buổi, thậm chí chỉ trong năm ba tiếng đồng hồ (Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm, Tây Tiến của Quang Dũng là thế). Vậy vì sao Non sông được tạo nên, được khởi bút từ thời kì đầu dân tộc bước vào cuộc trường chinh chống thực dân Pháp nhưng tới tận ngày kháng chiến trường kỳ thắng lợi, hoà bình lập lại mới hoàn thành? Điều đó phản ánh ý đồ của Nguyễn Đình Thi như ông đã có dịp tâm tư. Viết Non sông, thi sĩ muốn tạo dựng một tượng đài Tổ quốc Việt Nam trong Cách mệnh tháng Tám, trong chín năm kháng chiến người hùng phần nào tương xứng với tầm vóc cao đẹp của quốc gia ta trong lịch sử. Với mong muốn này, dễ hiểu vì sao thi sĩ phải đầu tư thời kì, cần tập trung tâm trí và đưa vào đây (tất nhiên có tu sửa) một số đoạn vốn ở các bài thơ khác. Lẽ thường, lúc vượt qua một chặng đường lịch sử, nhìn lại để tổng kết, để tự hào, mới có thể hoàn thiện bức tượng đài. Non sông trở thành một sáng tác mang tính chất tổng hợp, hài hoà giữa cảm hứng sử thi hùng tráng với rung cảm trữ tình thiết tha lúc ca tụng một quốc gia từ trong gông xiềng áp bức, từ trong lam lũ nghèo đói vùng dậy tự giải phóng, quả cảm đấu tranh bảo vệ quyền độc lập tự do thiêng liêng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới.
     Non sông trở thành hình tượng trung tâm trong bài thơ. Nếu cần chọn một từ, chỉ một từ thôi, nói trúng vẻ đẹp cơ bản nhất của hình tượng này, hẳn đó là từ vận động. Một quốc gia trường chinh trên dặm dài lịch sử, một quốc gia có truyền thống quật cường, dai sức đang ngời lên trong ngày nay đau thương, khói lửa và đang vững bước đi tới tương lai tươi sáng – đó là cảm nhận rõ rệt nhất lúc đọc bài thơ này. Cả bài thơ toát lên sự vận động. Từng khổ thơ cũng trình bày sự vận động trên trục thời kì quá khứ – ngày nay – tương lai. Đây là quốc gia có lịch sử lâu dài, quốc gia của những người chưa bao giờ khuất:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
     Non sông của bao thế hộ chưa bao giờ khuất đó đang vươn mình lớn dậy trong ngày nay gieo neo, đau thương:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Đã bật lên những tiếng căm hờn.
     Chính từ trong ngày nay đấu tranh quả cảm, lao động cần mẫn đó gương mặt quốc gia ngày một ngời sáng. Hình như càng về cuối bài thơ, cảm hứng tương lai càng nồng đậm:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
     Trong cuộc trường chinh vạn dặm, quốc gia mình ngày càng vững bước tới tương lai, trong “vất vả đau thương” quốc gia mình càng “tươi thắm vô ngần” – đó là cảm nhận thâm thúy của Nguyễn Đình Thi về sức sống dai sức, mãnh liệt của dân tộc Việt Nam, con người Việt Nam.
     Một đặc điểm nữa là hình tượng quốc gia trong bài thơ này mang vẻ đẹp bình dị nhưng cao cả trong ánh sáng thời đại mới. Hãy chú ý hệ thống hình ảnh về quốc gia trong bài thơ. Xây dựng tượng đài phải có chất liệu. Để làm việc đó, có tác giả lấy chất liệu chủ yếu từ lịch sử, có tác giả tìm chất liệu chủ yếu từ văn hoá dân gian… Hình tượng quốc gia được Nguyễn Đình Thi xây dựng bằng những vẻ đẹp của tự nhiên xanh tươi, dạt dào sức sống, bằng những hành động đấu tranh quả cảm, lao động cần mẫn của nhân dân. Thi sĩ đã ngắm nhìn, cảm nhận quốc gia từ chỗ đứng, bằng tấm lòng của “chúng ta” – những con người vừa được cách mệnh giải phóng khỏi thân phận nô lệ khổ nhục đang đứng lên làm chủ non sông quốc gia minh. Do vậy, quốc gia này rất đỗi bình dị, thân yêu nhưng cao cả, kỳ vĩ trong ánh sáng thời đại mới. Non sông, đó là mùa thu hương cốm mới, núi đồi, rừng tre phất phới. Non sông, đó là những cánh đồng thơm mát, những ngả đường mênh mông, những dòng sông đỏ nặng phù sa, gốc lúa bờ tre hồn hậu. Non sông, đó là “Trời đầy chim và đất đầy hoa”, “Khói nhà máy cuộn trong sương núi – Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng”… Bình dị, thân yêu là thế nhưng quốc gia đó mang tầm vóc mới bởi đang do những con người lão động làm chủ – quốc gia của thời đại dân chủ sở hữu dân:
Ôm quốc gia những người áo vải
Đã đứng lên thành những người hùng.
     Cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Đình Thi gắn liền với niềm tự hào mang tính dân chủ của thời đại mới. “Trời xanh đây là của chúng ta – Núi rừng đây là của chúng ta” – chỉ tới thơ ca sau Cách mệnh tháng Tám mới xuất hiện đại từ “chúng ta” với tư thế đó, tầm vóc đó.
     Có thể tìm thấy nhiều đoạn, nhiều khổ thơ rực rỡ trong Non sông để chứng minh cho các đặc điểm trên của hình tượng trung tâm trong bài thơ.
     Lịch sử lâu dài của quốc gia, sức sống dai sức của bao thế hệ ông cha được Nguyễn Đình Thi cảm nhận thâm thúy:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
     Về ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu, đoạn thơ này chứng tỏ xúc cảm thiết tha, lắng đọng của Nguyễn Đình Thi. Dù ngắn nhưng đoạn thơ bố cục có từng lớp theo lối suy diễn sau lúc xướng lên nhân vật để nhìn ngắm, chiêm nghiệm. “Nước chúng ta” là nước như thế nào? Đây là “Nước những người chưa bao giờ khuất”. Điều đó trình bày ở đâu? Hai dòng tiếp sau lại là sự diễn giải, chứng minh cụ thể.
     Non sông là bài thơ được viết theo thể tự do, câu dài, câu ngắn xen kẽ. Rõ ràng, “Nước chúng ta” là dòng thơ ngắn nhất trong bài. Nó cất lên lời xưng danh dõng dạc, tử tế. Đã xưng danh thì phải ngắn, phải cất cao đĩnh đạc. Nó toát lên niềm tự hào về quốc gia, về quyền làm chủ quốc gia đó.
     Nguyễn Đình Thi ko phải là người trước tiên, người duy nhất khẳng định sức sống dai sức của truyền thống dân tộc nhưng ông đã có cảm nhận, cách trình bày của riêng mình. Nhiều người thường nói truyền thống quốc gia, sức sống ông cha qua những tấm gương, câu chuyện lịch sử, qua những danh lam thắng cảnh, sự tích núi sông, tức là qua những hình ảnh mang tính thị giác. Ở đây, Nguyễn Đình Thi lại nói qua hình tượng âm thanh. Một âm thanh thân thiện nhưng thiêng liêng đặc trưng. Cứ đêm đêm vọng lên từ lòng đất tiếng nói của những người chưa bao giờ khuất. Hình bóng và tâm linh của bao thế hệ ông cha vẫn còn thức động giữa hôm nay. Chữ rì rầm gợi lên thứ âm thanh ko lớn nhưng ko bao giờ dứt. Đã là tiếng trong lòng đất thì phải rì rầm. Hãy chú ý những từ ngữ của đoạn thơ: khuất, rì rầm, ngày xưa, vọng – chúng tạo nên một ko khí cổ truyền, trầm lắng đặc trưng. “Đêm đêm” là ngày nay, “những buổi ngày xưa” là quá khứ xa xưa. Hai chiểu thời kì tưởng chừng rất xa nhau được kéo nhập làm một qua tiếng rì rầm đó, trong ko khí đó. “Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất” – vì sao viết tiếng đất chứ ko phải lòng đất? Hình như ở đây có hai thứ tiếng. “Rì rầm” là tiếng của con người, của nhân sinh. “Tiếng đất” là tiếng của núi non, của vũ trụ. Tiếng của ông cha, của lịch sử đã hòa trong tiếng của đất đai, của vũ trụ nhưng vọng mãi muôn thuở.
     Nhằm ca tụng ý thức quật cường của nhân dân ta, sự vùng dậy quật cường của quốc gia, nhằm tố cáo tội ác của quân thù, Nguyễn Đình Thi đã dựng tả gương mặt quê hương, quốc gia đau thương trong lửa khói chiến tranh. Nhiều người cho rằng khổ thơ dưới đây thuộc loại hay nhất của thơ ca kháng chiến chống thực dân Pháp:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.
     Nhận xét đó có căn cứ bởi đây là những câu thơ vừa giàu tính tạo hình vừa giàu xúc cảm. Nguyễn Đình Thi từng tâm tư rằng đây là những câu thơ được viết từ kỷ niệm trong cuộc đời kháng chiến, từ những buổi chiều cùng quân nhân hành quân qua các vùng quê hoang vu. Một hoạ sĩ dựa vào hai câu thơ này hoàn toàn có thể vẽ nên một bức tranh có hình khối, đường nét, sắc màu, có ko khí và vong linh. Những cánh đồng quê trống vắng, xơ xác vì bị lũ giặc tàn phá. Bầu trời chiều trên những cánh đồng đó càng mờ xám, âm u. Nối giữa mặt đất cánh đồng với bầu trời chỉ là những hàng dây thép gai của đồn giặc như tua tủa xỉa cắt. Nhìn về phía tây, ánh hoàng hôn đỏ lựng đang hắt ngược một khoảng lên nén trời. Bức tranh này ko có cây cối, cửa nhà nhưng toát lên vẻ lạnh lẽo, tang thương. Hình ảnh thơ lạnh, vắng nhưng thấm đẫm xúc cảm thương đau, uất hận. Chính từ màu đỏ của hoàng hôn, từ máu của bao con người đã đổ trên quê hương nhưng Nguyễn Đình Thi liên tưởng tới cánh đồng đang chảy máu. Cũng bởi lòng xót xa đớn đau nhưng thi sĩ tưởng như dây thép gai đâm nát cả bầu trời quốc gia. Trong các từ chảy máu, đâm nát có cả cõi lòng tan tành của thi sĩ. Thương đau, uất hận ko nén nổi khiến lời thơ cất lên thành giọng điệu cảm thán.
     Như thế, từ một hình ảnh, một ấn tượng thực, với hai câu thơ này Nguyễn Đình Thi đã vẽ nên một bức tranh mang ý nghĩa biểu tượng thâm thúy cho quốc gia đau thương trong chiến tranh, bị quân thù giày xéo. “Nói về tội ác quân thù có thể có nhiều cách nói không giống nhau, tôi ko mô tả cụ thể nhưng từ chất liệu cụ thể nói chung lên một điều gì sâu xa hơn”.
     Chính từ trong đau thương đấu tranh, gương mặt quốc gia ngày càng ngời sáng. Các động từ ngời lên, bật lên đã diễn tả sự vùng dậy quật cường của dân tộc:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Đã bật lên những tiếng căm hờn.
     Càng về cuối bài Non sông, cảm hứng sáng sủa càng nồng đượm. Đứng ở ngày nay thắng lợi vinh quang nhìn lại trục đường lịch sử vừa qua của dân tộc, Nguyễn Đình Thi tỉnh táo và tự hào khẳng định:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
     Bởi ý đồ tổng kết lịch sử, hệ thống hình ảnh trong khổ thơ trên liên kết hài hoà mặt cụ thể, gợi cảm với tính nói chung, biểu tượng (ngày nắng đốt, đêm mưa giội, trán, lòng, trời đất mới, ánh rạng đông). Tuyến đường vừa qua của quốc gia đâu bằng vận thênh thang. Trên trục đường đó, chúng ta vừa trải qua bao khó khăn, thử thách này lại tiếp ngay thử thách khác, mỗi bước đường phải trả bằng bao giá máu. Sức mạnh nào đã đưa dân tộc vượt qua trục đường gieo neo, vinh quang đó và bước tiếp tới tương lai tươi sáng? Đó chính là lí trí tỉnh táo, tư tưởng cách mệnh đúng mực, phương pháp cách mệnh khoa học, là tình cảm sáng sủa phơi phới. Lúc một tư nhân, một số đông liên kết được hai mặt này thì sẽ mang sức mạnh vô địch. Khổ thơ chứng tỏ sự tổng kết lịch sử thâm thúy của Nguyễn Đình Thi theo cách một thi sĩ trữ tình.
     Mọi vẻ đẹp của hình tượng quốc gia, những cảm hứng chính của Nguyễn Đình Thi được kết tinh khá trọn vẹn ở khổ cuối bài thơ. Đây là đỉnh điểm của cảm hứng sử thi lúc ngợi ca tầm vóc quốc gia, lúc dựng tả bức tượng đài:
Súng nổ rung trời tức giận
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
     Khổ thơ xây dựng hình ảnh theo từng lớp. Từ hình ảnh những lớp người cụ thể, Nguyễn Đình Thi liên tưởng, nói chung thành hình ảnh quốc gia trong thời đại mới, tức là khổ thơ liên kết hài hòa tính tả thực, gợi cảm với tính biểu tượng. Trong một bài viết kể về việc sáng tác Non sông, Nguyễn Đình Thi có giảng giải rằng khổ thơ kết này được tạo nên từ một hình ảnh thực chính mắt thi sĩ được chứng kiến. Đó là từ trong hào chiến đấu đầy bùn đất, các chiến sĩ ta hùng dũng xông lên tấn công vào đồn giặc Pháp. Quân phục các anh lấm lem nhưng lưỡi lê tuốt trần, bóng người nhấp nhánh trong lửa đạn. Chính từ đây, thi sĩ xây dựng một cảnh tượng thật giàu chất điện ảnh. Dưới bầu trời ầm vang tiếng súng, ngang dọc chớp đạn, những lớp người ồ ạt xông lên với khí thế ko gì ngăn cản nổi. Lớp này ngã, những lớp sau tiến bước, cứ ào ào như sóng cuộn. Sự đè nén, áp bức tàn bạo của quân thù khiến lòng hờn căm, tức giận của dân ta càng nóng bỏng để vùng lên mạnh mẽ. Hình ảnh này gợi ta liên tưởng tới câu tục ngữ “Tức nước vỡ bờ”.
     Từ hình ảnh cụ thể trên, Nguyễn Đình Thi đã nói chung, đúc kết nên hình tượng quốc gia. Đó là một quốc gia từ trong máu lửa đau thương của chiến tranh, từ trong bùn lầy của lam lũ, nghèo đói nhưng vươn mình đứng dậy. Hình tượng quốc gia này khiến ta nhớ lại cái vươn vai kỳ diệu của chú nhỏ làng Gióng thuở nào. Tầm vóc quốc gia vụt trở thành kì vĩ lạ thường. Đúng là trong vất vả đau thương quốc gia càng “tươi thắm vô ngần” như Nguyễn Đình Thi từng viết:
Anh yêu em như yêu quốc gia
Vất vả đau thương tươi thắm vô ngần.
     Kiểu liên tưởng nói chung này ta sẽ còn bắt gặp khá nhiều trong thơ ca Việt Nam về sau. Chẳng hạn, từ tư thế hi sinh hiên ngang của anh giải phóng quân trên đường băng Tân Sơn Nhất (ở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968) thi sĩ – liệt sĩ Lê Anh Xuân liên tưởng tới “Dáng đứng Việt Nam tạc vào thế kỉ”. Từ dáng đứng này, Lê Anh Xuân cảm nhận “Tổ quốc bay lên mênh mông mùa xuân” (Dáng đứng Việt Nam). Hay ở Việt Nam, máu và hoa, trong ko khí hào hùng của thời đại dân tộc đánh đế quốc Mỹ và thắng lợi, Tố Hữu ca tụng: “Ôi Việt Nam ! Từ trong biển máu – Người vươn lên, như một thiên thần !”.
     Khổ thơ của Nguyễn Đình Thi còn hay ở thể sáu chữ, ở nhịp độ vừa nhịp nhàng vừa ngày một đẩy tới, dâng cao (nhất là ở dòng thứ hai và dòng cuối). Nhịp độ đó cũng tương ứng với sự vươn lên mạnh mẽ, với tầm vóc kì vĩ của hình tượng quốc gia. Đỉnh điểm của nhịp thơ chính ở chữ “sáng loà” cuối cùng. Từ đây, hiện lên hình tượng quốc gia Việt Nam rực rỡ, chói ngời trong ánh hào quang thắng lợi.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 3

     Nguyễn Đình Thi là thi sĩ trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp và cũng là một trong những cây bút tiền phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ sau này. Ông sáng tác nhiều thể loại: khảo luận, triết học, văn, thơ, nhạc, kịch, lý luận phê bình. Bài thơ Non sông là sáng tác nổi hàng đầu của Nguyễn Đình thi trong thời đoạn đầu cuộc kháng chiến chống Pháp.
Ba câu thơ đầu như tiếng đàn dạo đầu.
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
     Những hình ảnh trong ngày nay có sức gợi nhớ về ngày rời Hà Nội. Mùa thu Hà Nội ngày xưa trở về trong ký ức thi sĩ.
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
     Từ láy gợi tả gợi lên cảnh mùa thu với nét thân thuộc, cã nắng, có lá vàng rơi, cã gió heo may – một mùa thu rất nhẹ, rất thơ mang nét buồn xao xuyến đọng lại trong lòng người ra đi. Đây là những nét đặc trưng của mùa thu Hà Nội
Người ra đi: đầu ko ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
     Tư thế và dáng đi tỏ ra kiên quyết, dứt khoát nhưng tâm hồn vẫn lưu luyến với trời thu Hà Nội, với những gì thơ mộng của thủ đô dấu yêu.
     Trong hoài niệm của thi sĩ, mùa thu Hà Nội với những cảnh vật tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể và sinh động. Còn tâm trạng của thi sĩ phảng phất một nỗi buồn hiu hắt.
     Những chàng trai Hà Nội sẵn sàng từ biệt căn nhà, góc phố ra đi làm nghĩa vụ của một công dân.
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phất phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha!
     Câu thơ ngắn, nhịp nhanh, điệp ngữ, âm hưởng đoạn thơ vui nhộn, phơi phới,ko gian rộng, trong trẻo, cảnh sắc như bừng sáng, âm thanh rộn ràng→ tâm trạng hào hứng, sôi nổi, tràn trề thú vui trước mùa thu cách mệnh – mùa thu tràn đầy sức sống
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
     Nghệ thuật điệp từ khẳng định một cách kiên cố về quyền tự chủ của dân tộc.
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường mênh mông
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
Tự hào về quê hương quốc gia giàu đẹp.
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về!
     Niềm tự hào về về quê hương, quốc gia và truyền thống người hùng của dân tộc, truyền thống đó chảy dài suốt chiều dài lịch sử từ xưa tới nay và tương lai luôn tồn tại trở thành truyền thống thiêng liêng
     Cảnh thu được cảm nhận qua tâm trạng, cảm hứng về mùa thu gắn liền với cảm hứng về quốc gia trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mệnh. Vì vậy qua những bức tranh về mùa thu có thể thấy được sự chuyển đổi trong tâm trạng của thi sĩ.
     Từ đó thấy được nhận thức và tình cảm của tác giả có sự chuyển biến. Đi vào cuộc sống mới, tìm thấy được thú vui mới, thú vui của con người làm chủ quốc gia mình.
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều
     Hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa nói chung; vừa hư vừa thực. Từ một hình ảnh thực do quan sát được trong một chiều hành quân, thi sĩ đã nâng lên thành một hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng nói chung về sự đau thương của quốc gia trong chiến tranh. Trong ánh chiều tà, những hàng dây thép gai rào quanh đồn bốt giặc giăng tua tủa như đâm nát cả bầu trời quê hương; ráng đỏ của buổi chiều tà chiếu xuống những rãnh cày làm cho cánh đồng vùng vòng đai trắng đỏ rực lên như đang chảy máu
     Đây còn là một hình ảnh ẩn dụ (cánh đồng trời chiều). Non sông đau thương bị tàn phá dưới tội ác của quân thù. Câu thơ trĩu nặng đau buồn, ẩn chứa một sự xót xa, một tình yêu tha thiết đối với quốc gia, yêu những gì thân yêu với cuộc sống con người: bầu trời, cánh đồng, lòng căm thù quân thù xâm lược.
Bát cơm chan đầy nước mắt
Bay còn giằng khỏi mồm ta
Thằng giặc Tây, thằng chúa đất
Ðứa đè cổ, đứa lột da…
     Nhịp thơ ngắn, các câu thơ như một bản cáo trạng sắt đá về tội ác quân thù → xúc cảm trào dâng lòng căm thù giặc
Non sông người hùng:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Ðã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Ðã bật lên những tiếng căm hờn
     Hình ảnh có tính biểu tượng của một quốc gia quật khởi, con người vùng lên chống xâm lược.
Xiềng xích chúng bay ko khoá được
Trời đầy chim và đất đầy hoa
Súng đạn chúng bay ko bắn được
Lòng dân ta yêu nước thương nhà!
     Những hình ảnh đối lập, cấu trúc nhấn mạnh khắc sâu ý thức quật khởi, quyết đấu của dân tộc: Đó là hình ảnh sinh động về con người người hùng cách mệnh Việt Nam, những người người hùng áo vải, những nông dân áo lính đứng lên đấu tranh bảo vệ quốc gia.
Ôm quốc gia những người áo vải
Đã đứng lên thành những người hùng
     “Ôm” trình bày tình yêu trìu mến, thiết tha của những con người Việt Nam đối với tổ quốc. Hình ảnh thơ chân thực nhưng phi thường.
Súng nổ rung trời tức giận.
Người lên như nước vỡ bê
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rò bùn đứng dậy sáng lòa
     Nhịp thơ chắt khoẻ, hình ảnh ấn tượng, đoạn thơ diễn tả sức mạnh như vũ bão của quân dân ta trong trận Điện Biên Phủ. Từ hình ảnh thực tác giả nói chung hành quyết ảnh cả dân tộc người hùng đã rũ bỏ “vết nhơ nô lệ đứng lên giành độc lập tự do về tổ quốc” quốc gia sáng loà.
     Từ mùa thu của tự nhiên, thi sĩ trình bày thú vui sướng, tự hào của con người làm chủ quốc gia và khẳng định sức sống của dân tộc.
 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 4
     Mở đầu bài thơ là những xúc cảm trong một sáng mùa thu, gợi nỗi nhớ về Hà Nội: Sáng mát trong như sáng năm xưa Gió thổi mùa thu hương cốm mới. Đó cũng là ấn tượng về một mùa thu Hà Nội: Ko khí mát trong, gió thổi nhẹ và phảng phất mùi hương cốm mới. Câu thơ gợi tả cả ko gian, màu sắc và hương vị, “đồng hiện” cả thời kì trong quá khứ và ngày nay, trộn lẫn hình ảnh trong thực tại và hình ảnh trong hoàn niệm. Nguyễn Đình Thi đã đưa vào thơ những gì đặc trưng nhất của mùa thu Hà Nội. Điều đó chứng tỏ thi sĩ là người gắn bó sâu nặng, thiết tha với Hà Nội. Dòng thơ thứ ba: Tôi nhớ những ngày thu đã xa là một sự chuyển mạch. Thực ra, ở hai câu thơ đầu đã có hình ảnh mùa thu xưa rồi, nhưng tới đây có nhẽ ko kiềm được dòng hồi ức nên lời thơ như buột phát ra: Tôi nhớ những ngày thu đã xa Câu thơ mang dáp dấp suy nghĩ và tình cảm của một trí thức Hà Nội. Thời đó, có thể ko hợp với suy nghĩ của nhiều người trong hoàn cảnh kháng chiến nên Nguyễn Đình Thi đã thay đi. Song, dù sau thì sự chuyển mạch đó cũng hợp pháp, kết nối được hình ảnh toàn bài thơ. Bốn câu thơ kế tiếp mô tả về mùa thu Hà Nội xưa: Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội Những phố dài xo xác hơi may Người đi ra đầu ko ngoảnh lại Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. Mùa thu Hà Nội hiện lên trong hoài niệm của thi sĩ thật đẹp và thơ mộng, về thời tiết, tự nhiên, ko gian (chớm lạnh, xao xác hơi may, phố dài). Đặc thù, sự cảm nhận của tác giả thật tinh tế và tài hoa làm cho mùa thu Hà Nội đột nhiên biểu thị bằng hình khối, màu sắc, ánh sáng. Đó là thứ hình khối, ánh sáng, màu sắc của tâm trạng nên khiến lòng người càng thêm xao động. Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm của Nguyễn Đình Thi vì thế mang vẻ đẹp của tâm trạng. Cảnh thu thường gợi lên trong lòng người những  phảng phất buồn bởi sự thay đổi thầm lặng, dịu ngọt, chầm chậm của hương vị, hoa lá, có cây của đất trời, ánh sáng. Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là do thi sĩ nắm bắt được những phút giây kì diệu đó của mùa thu. Ở Non sông, Nguyễn Đình Thi ko chỉ nắm bắt được thần thái của mùa thu Hà Nội, nhưng có nhẽ mùa thu đó từ lâu đã là một phần trong tâm hồn của thi sĩ. Từ hoài niệm về mùa thu Hà Nội xưa, tác giả dẫn vào xúc cảm về mùa thu quốc gia, trong cảnh ngày nay ở chiến khu Việt Bắc. Mùa thu nay đã khác rồi Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi Gió thổi rừng tre phất phới Trời thu thay áo mới Trông biếc nói cười thiết tha. Bài thơ có sự chuyển đổi về âm điệu, nhịp độ: những câu thơ ngắn với những thanh nhịp nhanh, rộn ràng; sự phối hợp âm thanh với vần trắc và thanh trắc (phất phới, áo mới). Cảnh sắc tự nhiên cũng có sự thay đổi. Vẫn là mùa thu với bầu trời trong xanh, nhưng tươi sáng, nhiều hoạt động linh hoạt, gió thổi, rừng tre phất phới, trời thu thay áo mới, nói cười thiết tha. Tất cả sự thay đổi đó hòa nhập với tâm trạng của con người (đứng vui), trình bày thú vui hồ hởi, phấn khởi, tin tưởng, một vẻ đẹp khỏe mạnh và tươi sáng. Sự tinh tế trong cảm nhận của thi sĩ trình bày ở những nét riêng lẻ của mùa thu mới: âm thanh vang xa, vang vọng, ánh nắng như trong sáng hơn và bầu trời cũng cao rộng hơn. Từ xúc cảm về mùa thu quốc gia, Nguyễn Đình Thi dẫn dắt tới sự bộc bạch tình cảm mến yêu tha thiết và tự hào: Trời xanh đây là của chúng ta ….. Những buổi ngày xưa vọng nối về. Những từ chỉ (đây) và điệp ngữ (của chúng ta) vang lên dõng dạc, tự hào về quyền làm chủ quốc gia. Ngay cả sự liệt kê (một cách nói chung, bằng những danh từ và tính từ) tiếp tục bổ sung cho niềm tự hào to lớn đó. Đặc thù là hình ảnh bầu trời được Nguyễn Đình Thi hết sức chú ý : Trời xanh đây là của chúng ta. Hình ảnh đó vừa chân thực, lại vừa có ý nghĩa tượng trưng cho quốc gia, cho tự do, cho những gì cao đẹp nhất của con người. Còn nhớ, trước năm 1945, Nguyễn Đình Thi từng viết : Trời xanh ơi hỡi xanh ko nói Hồn ta muốn hiểu chẳng cùng cho. Lúc đó, “trời xanh’’ là hình ảnh đẹp, nhưng ngoài tầm với và sự hiểu biết của con người. Trên cái nền ko gian rộng mở, được mô tả từ nhiều mặt, Nguyễn Đình Thi chuyển sang chiều dài thời kì, nói lên đặc điểm, truyền thống và độ sâu lắng của quốc gia và con người Việt Nam. Đất chúng ta Nước những người chưa bao giờ khuất. Thực ra, quá khứ, truyền thống của dân tộc ko chỉ có vậy. Nhưng có nhẽ, trong hoàn cảnh của cuộc kháng chiến toàn dân lúc bấy giờ, Nguyễn Đình Thi tập trung nói về truyền thống bốn nghìn năm kiên cường chống giặc ngoại xâm. Câu thơ có sự nói chung rất cao, nhưng lại gợi mở về những lớp người, những thế hệ đã quả cảm hi sinh, sẵn sàng hiến dân cho quốc gia. Tất nhiên, cùng với nhiều truyền thống tốt đẹp khác, ý thức quật cường của dân tộc hợp thành tiếng nói dai sức, liên tục, tiếp sức cho ngày nay. Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Những buổi ngày xưa vọng nói về. Xúc cảm về quốc gia của Nguyễn Đình Thi được trình bày xuyên suốt trong bài thơ góp phần trình bày tình yêu quê hương, quốc gia dạt dào của tác giả.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5
     Nguyễn Đình Thi sáng tác bài thơ Non sông từ khi năm 1948 và hoàn thành vào năm 1955, sau thắng lợi Điện Biên Phủ. Bài thơ gồm hai phần. Phần đầu được tạo nên trên cơ sở những đoạn trích từ hai bài Sáng mát trong như sáng năm xưa (1948) và Đêm mít tinh (1949). Phần sau được viết năm 1955. Non sông được nhìn qua một ko gian – thời kì lạ mắt: mùa thu với mốc son lịch sử là sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2 tháng 9 năm 1945. Tuy được viết trong những thời kì không giống nhau nhưng cảm hứng thơ vẫn liền mạch và bài thơ là một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh.
     Nguyễn Đình Thi đã đúc kết những xúc cảm và suy ngẫm của mình về quốc gia trong suốt chín năm kháng chiến chống Pháp. Cảm hứng thơ của tác giả kéo dài theo suốt hành trình kháng chiến, được nối kết với lịch sử oai hùng bốn nghìn năm dựng nước, giữ nước và liên tưởng mở rộng tới tương tai tươi sáng của cách mệnh. Đó chính là cảm hứng về một quốc gia vất vả đau thương, tươi thắm vô ngần được triển khai theo hướng từ cụ thể tới nói chung.
     Trong bài thơ này, Nguyễn Đình Thi đã trình bày xúc cảm và suy nghĩ của mình về quốc gia bằng hình ảnh mùa thu xưa, mùa thu nay và hình ảnh quốc gia đau thương, quật cường, người hùng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Thông qua đó, thi sĩ bộc bạch tình yêu quốc gia, lòng căm thù giặc, niềm tự hào, niềm tin son sắt vào tương lai tươi sáng của dân tộc và quốc gia.
     Bài thơ chia làm hai đoạn: đoạn thứ nhất từ đầu tới …vọng nói về, đoạn thứ hai là phần còn lại. Mạch xúc cảm và suy tưởng cũng là kết cấu cơ bản của bài thơ. Khởi đầu là xúc cảm về một sớm mùa thu ở chiến khu Việt Bắc gợi nhớ về mùa thu đã xa của Hà Nội. Nỗi nhớ về mùa thu xưa dẫn dắt xúc cảm về mùa thu nay, mùa thu cách mệnh với niềm tự hào của người công dân được làm chủ quốc gia. Xúc cảm tăng lên, mở rộng về quốc gia trong đau thương, căm hờn đã vùng lên đấu tranh quật cường và thắng lợi vẻ vang : Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
     Mở đầu bài thơ là cảm giác lâng lâng của tác giả trước vẻ đẹp của tự nhiên, đất trời mùa thu Việt Bắc, gợi nhớ về những ngày thu đã xa của Hà Nội mến yêu:
 Sáng mát trong như sáng năm xưa,
Gió thổi mùa thu hương cốm mới.
    Chỉ bằng vài nét gợi tả nhưng tác giả đã trình bày được ko gian, thời kì, màu sắc, hương vị của mùa thu : ko khí mát trong, gió thổi phảng phất mùi hương cốm mới, kết tinh của hương vị đất trời, cây cối mùa thu. Hình ảnh mùa thu trong quá khứ và thực tại đan xen trong tâm tưởng của thi sĩ.
Mùa thu Hà Nội với những nét đặc trưng của quang cảnh tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể, sinh động:
Tôi nhớ những ngày thu đã xa 
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội 
Những phố dài xao xác hơi may 
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại 
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
      Làn gió heo may se lạnh thổi dọc lòng những con phố nhỏ, làm xao xác hàng cây, với những thềm nắng lá rơi đầy. Ẩn sau những câu thơ tả cảnh là Hà Nội thanh lịch có bề dày bốn nghìn năm lịch sử với Hồ Tây, Hồ Gươm, đền vua Lê, Tháp Bút, đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc… Những di tích, danh lam thắng cảnh đó là niềm tự hào to lớn của bao thế hệ người Hà Nội. Mùa thu Hà Nội giống như một bức tranh với đường nét mềm mại, màu sắc và ánh sáng hòa hợp gây ấn tượng sâu đậm, chất chứa tâm trạng. Trên cái nền phong cảnh đó nổi trội lên hình ảnh những chiến sĩ hào hoa, dũng cảm, tạm xa Thủ đô thân yêu để lên đường kháng chiến. Người ra tiên phong ko ngoảnh lại đầy ý chí và quyết tâm nhưng lòng thì vẫn vương vấn, vẫn cảm thu được bằng cả tâm hồn cái sắc vàng xao xuyến : Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. Câu thơ vừa thực vừa ảo. Tình thơ vương bao nhiêu lưu luyến bên trong. Nhịp thơ ngập ngừng, bâng khuâng như lòng người bâng khuâng, quyến luyến. Nhấp nhoáng đâu đó trong câu thơ là bóng vía khách chinh phu dứt áo ra đi vì nghĩa lớn : Tráng sĩ nhất khứ bất phục phản (Tráng sĩ một đi ko trở lại). Cái ko khí chớm lạnh, cái sắc nắng thu vàng một màu li biệt càng làm tăng thêm phong vị cổ điển của câu thơ, cảnh thu Hà Nội đẹp nhưng buồn vắng tới nao lòng.
      Có thể nói bốn câu thơ mô tả mùa thu Hà Nội là những câu thơ gây ấn tượng nhất trong bài. Nó phản ánh tâm hồn tinh tế và ngòi bút tài hoa của Nguyễn Đình Thi. Hình như nỗi buồn, sự lưu luyến, xao xuyến, nhớ nhung của thi sĩ, vương vấn trong cái chớm lạnh của buổi đầu thu, trong xao xác hơi may, trong quang cảnh thềm nắng lá rơi đầy. Đặt tính từ xao xác trước hơi may là tác giả có ý nhấn mạnh tới nét đáng yêu, đáng nhớ nhất của gió thu và âm thanh tiêu biểu nhất của mùa thu. Nhịp độ, âm hưởng thơ mang nỗi buồn man mác, hợp với quang cảnh huyền ảo của mùa thu Hà Nội. Thi sĩ đã phác họa nên bức tranh mùa thu Hà Nội với những đường nét mềm mại, màu sắc trong sáng làm xúc động lòng người, để lại ấn tượng khó phai. Đây cũng chính là biểu thị của tình yêu Hà Nội thiết tha, say đắm và tình yêu đó làm cho cảm hứng của thi sĩ thăng hoa.
      Đang hồi ức về một mùa thu đã xa của Hà Nội, xúc cảm của tác giả bỗng chuyển hướng sang mùa thu ngày nay bằng một câu thơ ngắn, âm điệu dứt khoát như một lời khẳng định:
Mùa thu nay khác rồi
     Mùa thu nay là mùa thu thứ hai ở chiến khu Việt Bắc (1948) tràn đầy khí thế sau thắng lợi Thu Đông 1947. Ở đoạn thơ đầu, tiết tấu chậm, âm hưởng trầm lắng hợp với dòng hoài niệm, hợp với cảnh thu buồn và tâm trạng bâng khuâng, da diết. Tới đoạn này, những câu thơ được viết theo thể tự do, nhịp độ sôi nổi, phóng khoáng; xúc cảm rộn rực, phấn khích, rộn ràng, tươi vui:
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi 
Gió thổi rừng tre phất phới 
Trời thu thay áo mới 
Trong biếc nói cười thiết tha.
      Bức tranh mùa thu nay xuất hiện với những cụ thể, hình ảnh bình dị, dân dã, khỏe khoắn và tươi sáng. Giữa quang cảnh tự nhiên hùng vĩ, rộng lớn của núi rừng Việt Bắc, hòa lòng mình vào cuộc kháng chiến thần thánh của toàn dân tộc, tâm trạng của chủ thể trữ tình có sự chuyển đổi rất rõ. Từ tâm trạng phảng phất buồn lúc hoài niệm về mùa thu Hà Nội năm xưa đã chuyển sang tâm trạng hào hứng, sối nổi, tràn trề thú vui trước quang cảnh mùa thu ở chiến khu Việt Bắc. “Cái tôi trữ tình” cũng chuyển thành “cái ta” Thi sĩ ko chỉ nhân danh tư nhân nhưng còn nhân danh số đông để nói lên niềm tự hào chính đáng và ý thức làm chủ non sống, quốc gia, cảm hứng về mùa thu của Nguyễn Đình Thi gắn liền với cảm hứng về quốc gia trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mệnh. Non sông được nhìn ngắm, suy ngẫm từ một sự kiện lịch sử đáng nhớ: mùa thu 1945 cùng với sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
      Thú vui mới to lớn tràn trề lòng người, tràn trề đất trời chiến khu Việt Bắc. Hình ảnh trong đoạn thơ này tươi mát, sống động. Từ ngữ được sử dụng rất tuyển lựa nhằm nhấn mạnh cái khác của thu nay. Mùa thu với ngọn gió phóng khoáng thổi ào ào làm cả rừng tre phất phới như bay như sắm trên cái nền trong biếc của trời thu thay áo mới, trong biếc ở con mắt nhìn cảnh vật, giữa tiếng nói cười thiết tha rộn ràng của con người.
      Đây là nét nghệ thuật lạ mắt nhưng Nguyễn Đình Thi đã mang lại cho những bài thơ viết về mùa thu, thực sự thổi một luồng gió mới vào đề tài mùa thu trong thơ ca Việt Nam. Cái buồn, cái lạnh của thu xưa dường như đã lùi xa. Mùa thu nay xinh xắn, trong sáng bởi tâm hồn, đôi mắt của thi nhân đầy phấn khởi và tin tưởng. Sự tinh tế trong xúc cảm của tác giả trình bày ở sự cảm thu được nét riêng của ko gian mùa thu: tiết trời êm đềm, ánh nắng vàng dịu, bầu trời dường như xanh cao hơn, ko khí như nhẹ hơn và mọi âm thanh cũng trở thành ngân xa, vang vọng. Từ xúc cảm về mùa thu quốc gia dẫn tới tình cảm mến yêu tha thiết và lòng tự hào về quốc gia, thi sĩ ngắm nhìn cảnh vật với tâm hồn phơi phới sáng sủa, yêu đời. Thú vui tràn trề lòng người, tràn trề đất trời.
     Cội nguồn của thú vui đó thật to lớn, sâu xa. Đó là do quốc gia sau Cách mệnh tháng Tám đã về tay nhân dân. Đó là hạnh phúc lớn lao của dân tộc, của quốc gia đã dành được chủ quyền thiêng liêng độc lập, tự do. Đoạn thơ với nhịp độ rộn ràng, hào hứng và những hình ảnh xinh xắn, tươi mát đã trình bày vẻ đẹp muôn màu muôn vẻ của quốc gia thân yêu. Thi sĩ như reo như hát lên niềm hạnh phúc vô tận đó:
 Trời xanh đây là của chúng ta 
Núi rừng đây là của chúng ta 
Những cánh đồng thơm mát 
Những ngả đường mênh mông 
Những dòng sông đỏ nặng phù sa.
     Với nhạc điệu rộn ràng, nô nức, hình ảnh tiếp nối hình ảnh, vấn vít hòa quyện vào nhau, đoạn thơ tạo nên vẻ đẹp của quốc gia Việt Nam sau ngày độc lập. Âm hưởng đoạn thơ mênh mang bởi những âm tiết ngân vang: ta, thơm mát, mênh mông, phù sa… Các dòng thơ liên kết chặt chẽ, bổ sung cho nhau để làm nổi trội ý thơ.
      Điệp khúc là của chúng ta cứ ngân nga, vang vọng giữa đất trời, núi sông. Tất cả những gì thân yêu, thân thuộc trên quốc gia này đều là của chúng ta. Còn gì sung sướng hơn, tự hào hơn bốn tiếng đó sau hàng trăm năm nô lệ, dân tộc ta phải đổ bao xương máu mới giành được quyền làm chủ. Cũng nguồn cảm hứng say sưa, dạt dào như thế, thi sĩ Tố Hữu đã thốt lên: của ta, trời đất, hôm sớm ; Núi kia, đồi nọ, sống này của ta ! (Tung hô chiến sĩ Điện Biên).
      Cái thế đứng của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ là thế đứng của con người tự do tự hào ngửng cao đầu, cảm hứng mở ra, vẽ ra những hình ảnh thân yêu của quốc gia với chiều rộng, chiều dài và sắc màu của bầu trời, núi rừng, cánh đồng, ngả đường, dòng sông… Trời thu thay áo mới, Những cánh đồng thơm mát, Những ngả đường mênh mông, Những dòng sông đỏ nặng phù sa… càng trở thành bội phần xinh xắn vì đã về tay chúng ta.
      Sắc đỏ của phù sa gợi liên tưởng tới những chiến sĩ đã hi sinh trong trận chiến đấu bảo vệ non sông. Chữ nặng ko chỉ diễn tả lượng phù sa trong nước của dòng sông nhưng còn đặc tả bề dày của dòng chảy bốn nghìn năm lịch sử. Nước ko chỉ đỏ nặng phù sa phì nhiêu nhưng còn cuồn cuộn dòng máu quật cường. Những liên tưởng sâu xa đó làm cho xúc cảm thơ trở thành trầm lắng, thiết tha. Ý thơ đi từ những hình ảnh cụ thể, hữu hình, tới sự cảm nhận cái vô hình là truyền thống, là hồn thiêng quốc gia. Thi sĩ suy ngẫm về chiều sâu, về bề dày của lịch sử để từ đó đúc kết thành chân lí:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất 
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất 
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
     Ko chỉ những sự vật hữu hình như bầu trời, cánh đồng, núi rừng, dòng sông… nhưng còn cả những yếu tố vô hình làm nên quốc gia. Nước chúng ta – giản đơn ba chữ nhưng chất chứa tình cảm thiêng liêng pha lẫn tự hào. Câu thơ nước những người chưa bao giò khuất là lời khẳng định như chân lí bất di bất dịch về một thực tiễn hiển nhiên. Suốt chiều dài lịch sử bốn nghìn năm, trải qua bao phen chống ngoại xâm, có thắng có bại nhưng quốc gia này, dân tộc này chưa bao giờ khuất phục trước bạo lực của quân thù. Truyền thống quật cường đó truyền từ đời này sang đời khác. Thi sĩ lắng tai tiếng nói quật cường vọng lên từ lòng đất. Đất, qua tâm hồn thi sĩ và tâm hồn chúng ta, ko chỉ xanh tốt những vạt rừng, thơm mát những cánh đồng, mênh mông những ngả đường, đỏ nặng phù sa của những dòng sông nhưng còn rì rầm tiếng nói đấu tranh bao đời ko bao giờ tắt. Câu thơ trở thành trang trọng, trầm lắng lúc nói tới tiếng vọng thiêng liêng của nghìn xưa rì rầm trong tiếng đất.
     Tiêng đất là tiếng của lịch sử, là tiếng của hồn thiêng núi sông tự ngày xưa đang vọng nói về ngày nay. Mồ hôi, xương máu của tổ tiên, ông cha thấm vào lòng đất đã bao đời, thành tiếng đất luôn nhắc nhở các thế hệ con cháu hãy giữ lấy giang sơn gấm vóc của tổ tiên. Từ đó, thi sĩ suy nghĩ về quốc gia trong chiến tranh giải phóng, trong đau thương căm hờn đứng lên đấu tranh quật cường người hùng.
     Có thể nói ít có hình ảnh nào trình bày nỗi đau thương tang thương của dân tộc và quốc gia trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp lại cô đọng, súc tích và gây ám ảnh thâm thúy như những hình ảnh trong hai câu thơ:
Ôi những cảnh đồng quê chảy máu 
Dây thép gai đâm nát trời chiều.
     Dấu ấn khốc liệt của chiến tranh bao phủ khắp nơi. Đạn bom quân thù cày nát mặt đất, triệt phá sự sống. Ánh hoàng hôn đỏ hắt xuống khiến những cánh đồng quê như chảy máu. Hàng rào dây thép gai quanh đồn bốt giặc tua tủa chĩa lên như muốn đâm nát trời chiều vốn yên ắng, bình yên. Cả hai chiều ko gian đều in đậm bóng vía sự tàn phá, chết chóc của chiến tranh. Từng chữ, từng câu thơ oằn nặng bởi xúc cảm đau thương, căm giận. Các hình ảnh trong đoạn thơ này hoàn toàn tương phản với hình ảnh trong đoạn thơ trên. Những cánh đồng quê chảy máu thay cho những cánh đồng thơm mát. Trời chiều bị dây thép gai đâm nát thay thế cho sắc trời thu trong biếc yên bình. Cuộc sống êm đềm xưa kia giờ ko còn nữa. Đâu đâu cũng là cảnh tang thương, đau thương. Bao nhiêu máu xương đã đổ xuống mảnh đất này.
     Trên cái nền là quốc gia đau thương đó, thi sĩ khắc họa nổi trội hình ảnh và tâm trạng người chiến sĩ:
Những đêm dài hành quân nung nấu 
Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.
     Thi sĩ cảm nhận thâm thúy những rung động tinh tế trong tâm hồn mỗi người lính ra trận. Đó là tâm trạng cháy bỏng mến thương nhân dân và nung nấu hờn căm quân cướp nước. Mối căm thù sục sôi trong tim, thôi thúc những đêm dài hành quân ko nghỉ. Mối căm thù dồn lên mũi lê, đầu súng nhằm thẳng quân thù. Nhưng chính lúc đó cũng nhấp nhoáng hiện lên trong nỗi nhớ đôi mắt của người yêu hy vọng khiến tâm hồn chiến sĩ ta thấp thỏm, xao xuyến.
     Hay nhất trong phần sau của bài thơ có nhẽ là khổ thơ này. Phải là người từng trải, có vốn sống phong phú và trái tim dạt dào tình cảm nhân ái thì tác giả mới có cách diễn tả tự nhiên về sự hài hòa giữa tình cảm riêng chung, giữa tình yêu lứa đôi và tình yêu quốc gia của người chiến sĩ.
     Ở đoạn thơ cuối, tác giả dồn hết tâm huyết để tô đậm hình ảnh quốc gia từ trong đau thương đã quả cảm đứng lên đấu tranh. Đó là hình tượng cao đẹp về quốc gia muôn thuở, về sự vươn mình lớn lao của quốc gia và con người Việt Nam trong thời đại mới:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương 
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu 
Đã bật lên những tiếng căm hờn 
Bát cơm chan đầy nước mắt 
Bay còn giằng khỏi mồm ta 
Thằng giặc Tây thằng chúa đất 
Đứa đè cổ đứa lột da.
     Nỗi đau xót như thấm sâu vào từng câu, từng chữ, từng hình ảnh tiêu biểu tạo nên ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Đặc thù hình ảnh Bát cơm chan đầy nước mắt, Bay còn giằng khỏi mồm ta nói lên tột cùng tội ác của quân thù và tột cùng sự tủi cực của nhân dân ta trong vòng nô lệ. Nhưng bạo lực của quân thù đã ko thể bắt chúng ta phải khuất phục:
Xiềng xích chúng bay ko khóa được 
Trời đầy chim và đất đầy hoa 
Súng đạn chúng bay ko bắn được 
Lòng dân ta yêu nước, thương nhà 
Khói nhà máy cuộn trong sương núi 
Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng 
Ôm quốc gia những người ảo vải 
Đã đứng lên thành những người hùng
     Từ thực tiễn kháng chiến gian nan và hào hùng, Nguyễn Đình Thi đã viết nên những câu thơ nói chung về sự mất mát, hi sinh của quốc gia cùng quyết tâm giành lại chủ quyền độc lập tự do của dân tộc ta. cả dân tộc kết đoàn thành một khối thống nhất, trán đẫm mồ hôi và mắt ngời hi vọng, rắn rỏi mạnh mẽ bước tới tương lai:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh     
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
     Cái hay của đoạn thơ này chính là âm điệu thơ hào hùng, sảng khoái. Tiếng nói trữ tình của thi sĩ mang âm vang tiếng nói của cả dân tộc đang hướng tới tương lai. Nhân dân ta đứng dậy giữ nước ko chỉ bằng sức mạnh tình cảm nhưng còn bằng sức mạnh lí trí, có ánh sáng cách mệnh soi dường và niềm tin vào tương lai tươi sáng.
     Kết thúc bài thơ là hình ảnh quốc gia từ trong đau thương, căm hờn và máu lửa chiến tranh đã hiên ngang đứng dậy, tự khẳng định mình trước lịch sử và nhân loại:
Súng nổ rung trời tức giận 
Người lên như nước vỡ bờ 
Nước Việt Nam từ máu lừa 
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
     Âm hưởng hào hùng, sảng khoái của đoạn thơ được tạo nên từ thể thơ sáu chữ với tiết tấu nhanh, mạnh, dồn dập cùng với hàng loạt hình ảnh đậm chất người hùng ca lấy từ thực tiễn của chiến trường Điện Biên Phủ thảm khốc nhưng thi sĩ đã trực tiếp tham gia và được tận mắt chứng kiến: “Tổ trông thấy các anh – Nguyễn Đình Thi kể – mình mẩy đầy bùn, nhưng lúc nhảy lên trên mặt đất, các anh hiện lên chói lòa trong ánh nắng”. Tác giả đã tạo nên hình tượng thơ xinh xắn, hào hùng từ hình ảnh rất chân thực: trong máu lửa, bùn lầy, giữa tiếng đại bác rền vang rung trời chuyển đất, chiến sĩ ta từ các hào chiến đấu ồ ạt xông lên như nước vỡ bờ. Hình ảnh của họ nổi lên trên nền trời như một tượng đài kì vĩ của chủ nghĩa yêu nước và người hùng cách mệnh.
     Sau: Năm mươi sáu ngày đêm, khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, Máu trộn bùn non, Gan ko núng, chí ko mòn! (Tung hô chiến sĩ Điện Biên – Tố Hữu), quân dân ta đã thắng lợi, kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến chín năm trường kì gieo neo chống thực dân Pháp, mở ra một trang sử mới, khẳng định vị trí và tên tuổi của quốc gia Việt Nam, dân tộc Việt Nam trên trường quốc tế.
     Non sông là một bài thơ góp phần làm nên tên tuổi Nguyễn Đình Thi trong thơ ca Việt Nam hiện đại. Bài thơ này tiêu biểu cho suy ngẫm thâm thúy của tác giả về quốc gia. Với cảm hứng thơ lúc trầm lắng lúc sối trào, cùng với nhịp thơ chuyển đổi vô cùng linh hoạt, hình ảnh quốc gia cứ ngời lên trong khổ đau, gian nan, vất vả. Nguyễn Đình Thi là thi sĩ của quốc gia trong đau thương. Ý tưởng về một quốc gia đau thương nhưng hào hùng, quật cường ko phải chỉ Nguyễn Đình Thi mới có, nhưng do hình tượng trong thơ ông thấm đẫm xúc cảm bỉ tráng, gắn với những ấn tượng thâm thúy nên Non sông là một tác phẩm xuất sắc, đủ sức vượt qua mọi thử thách của thời kì để sống mãi trong lòng người đọc.
Trên đây là các bài văn mẫu Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và tổng hợp được, mong rằng với nội dung tham khảo này thì các em sẽ có thể hoàn thiện bài văn của mình tốt nhất!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất
[rule_2_plain]
#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất
[rule_2_plain]
#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất
[rule_3_plain]
#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất
Bạn đang gặp khó lúc làm bài văn Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi? Đừng lo! Hãy tham khảo những bài văn mẫu đã được tuyển chọn và biên soạn với nội dung ngắn gọn, cụ thể, hay nhất của bangtuanhoan.edu.vn dưới đây để nắm được cách làm cũng như bổ sung thêm vốn từ ngữ nhé. Chúc các bạn có một tài liệu có lợi!
Xem nhanh nội dung1 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 12 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 23 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 34  Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 45 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 1
     Vào một buổi sáng mát trong giữa núi đồi Việt Bắc thời kì đầu chống Pháp, Nguyễn Đình Thi nhớ những ngày thu Hà Nội đã xa.
     Thu về qua hương cốm mới: đúng là hương gây mùi nhớ. Hương cốm nhắc ta cái hương vị của đồng quê nội cỏ Việt Nam. Cốm là một thứ quà quê hiếm quý nhưng bình dị,đơn sơ nhưng sang trọng. Thi sĩ gợi ra trong lòng người đọc thú vui sướng lúc nâng trên tay gói cốm trong lá sen thơm ngát lúc giao mùa hạ sang thu. Hương cốm làm ta nhớ lại những dôi trai gái nên vợ nên chồng. Phải chăng,nhớ thu Hà Nội,Nguyễn Đình Thi nhớ lại một Hà Nội ấm áp,ngọt ngào,tinh khiết và thanh lịch. Trong nỗi nhớ man mác một niềm lưu luyến.
     Cái lưu luyến của người đi xa nơi mình dấu yêu sao khỏi tránh được nỗi buồn lúc phải chia phôi. Tiếng lá khô xao xác vẫn âm vang trong tâm trí dù đã cách xa lâu rồi. Lúc gió heo may chớm lạnh trên những dãy phố dài Hà Nội,lá rụng ,ko khí hanh khô khô,theo gió hiu hiu,lá bay xào xạc. Và cái xào xạc đó rất quen với người Hà Nội mỗi độ thu về. Đi xa càng nhớ,âm thanh xào xạc vẫn cứ âm vang trong sự ghi nhớ,làm nên một âm điệu buồn khiến cái xào xạc của lá chạy trên đường thành cái xao xác trong tâm tưởng.
     Thu Hà Nội trong Nguyễn Đình Thi chính là cái xao xác của lá khô trên những phố dài và cái ngát dịu của hương cốm mới. Hương vị,âm thanh đó mãi mãi vẫn còn nguyên đó,trở đi trở lại với vòng quay của tháng năm. Hà Nội trong thi sĩ vẫn tồn tại,gắn bó ko thể sẻ chia,sự gắn bó dịu êm và sâu thẳm. Phải xa ko thể ko buồn song tuy buồn nhưng vẫn có nó ở trong lòng bởi trên đời này có những cái buồn vì mất hết,ko tìm lại được cái mình vốn có.

     Người Hà Nội yêu mùa thu Hà Nội. Song,một nét rất đẹp trong tâm hồn con người Hà Nội trong những trạng huống đặc trưng của lịch sử: Lúc cần phải chia tay,người Hà Nội cũng rất kiên nghị dứt áo ra đi. Người Hà Nội biết chấp nhận đầy kiên quyết bởi trong lòng họ ra đi để sẽ trở về. Đẹp sao tư thế người Hà Nội ra đi,lên chiến khu,xung vào đoàn quân đấu tranh,nén lòng ko do dự,cất bước lên đường,để lại sau lưng biết bao bâng khuâng lưu luyến.
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
     Câu thoe liền một mạch. Tiếp theo là một tiết tất cắt ra từng nhịp chứa chất bao nhiêu là trầm tư suy nghĩ và phảng phất nỗi buồn cố hữu:
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy
     Buồn nhưng vẫn khỏe bởi trong suy nghĩ của người Hà Nội,của thi sĩ đã ra đi ko có tức là rời bỏ,nhưng là để Hà Nội mãi mãi là của lòng: mình với cái hương cốm đó và cái âm thanh xao xác đầu thu đó.
     Đây là một đoạn thơ hay nhất của Nguyễn Đình Thi về thu Hà Nội và người Hà Nội gắn bó với mùa thu quốc gia. Và ở đây cũng trình bày tài hoa của Nguyễn Đình Thi trên lĩnh vực thơ trữ tình: thi trung hữu họa,thi trung hữu nhạc,với những nét rất đặc trưng cho Hà Nội ngọt ngào,thanh lịch.
     Từ xúc cảm xưa tới xúc cảm thu nay giữa núi đồi Việt Bắc,tiếng thơ sôi nổi,rộn ràng,ko gian mở rộng từ Hà Nội ra rộng lớn quốc gia. Thi sĩ dõng dã: Mùa thu nay khác rồi. Cái khác nổi trội lên là luồng âm thanh,màu sắc mới của quốc gia,của lòng người đang reo vui, đượm đà hơn. Trong biếc nói cười thiết tha. Tư thế của con người cảm nhận mùa thu là tư thế của người làm chủ non sông quốc gia mình,tử tế,phóng khoáng giữa một ko gian cao rộng khoáng đạt rộng lớn. Đó là một xúc cảm hoàn toàn mới mẻ biểu đạt trong thi ca,xúc cảm của một nhà thơ-chiến sĩ-công dân của một nước đang đấu tranh bảo vệ thành tích “độc lập” và tự do. Đứng trên tầm cao” giữa núi đồi” trào dâng một niềm tự hào lịch sử. Phóng tầm mắt ra bốn phương tám hướng đâu đâu cũng là “của chúng ta”. Thú vui sướng,tự hào pha lẫn niềm tự hào thấm vào tất cả : từ bầu trời cao rộng tới tận đấy sông lâu,lan tỏa ra ko gian mênh mông muôn phương nẻo theo những cánh đồng,những cánh rừng, những trục đường,những dòng sông. Khúc giao hưởng” của chúng ta” vang lên trong trời đất và trong lòng người là một bản hòa tấu lịch sử của một dân tộc quật cường. Xúc cảm thơ chuyển từ ko gian hiện hữu đi vào chiều sâu lịch sử ông cha. Lòng tự hào dân tộc sau phút giây sôi nổi dâng tràn trở thành sâu lắng trong dòng sông lịch sử,thì thầm từ trong lòng đất mẹ vọng về.
     Xúc cảm thu nay,thu kháng chiến khơi dậy trong con người Việt Nam đang đấu tranh chống quân thù hung hãn biết bao nhiêu là sức hiền hòa,nghèo túng làm nên kì tích vẻ vang toàn cầu. Có người thẩm định rằng,cái tài hoa Nguyễn Đình Thi lúc diễn tả thu xưa hay hơn cái thu này. Xúc cảm về thu nay chưa theo kịp ý thức và nhận thức, ý chưa quyện với tình. Chúng ta ko nghĩ thế. Nói về mùa thu,tác giả lần trước tiên cho một loài cây thân thuộc nhưng các thi sĩ trước ông ko hề quan tâm đó là tre: Gio thổi rừng tre phất phới. Cây tre,hơn nữa là rừng tre xứng đáng là biểu tưởng của tự nhiên Việt Nam,cũng là biểu tượng cho con người Việt Nam dẻo dai,dai sức,quật cường. Một Việt Nam của ngày nay,của quá khứ và của tương lai,một Việt Nam dẻo dai,dai sức,quật cường. Một Việt Nam trường tồn ẩn chứa trong hình ảnh đó. Đó là một thông minh lạ mắt,giàu sức trình bày đạt tới độ súc tích,một tiêu chí quan trọng của tiếng nói nghệ thuật. Mặt khác,niềm tự hào vừa là nhận thức vừa là tình cảm,vừa là sóng lòng trào dâng vừa là trí tuệ thâm thúy,cho nên bên cái say còn có cái cứng cáp của suy nghĩ,của triết lí,đó là thứ xúc cảm của cả trái tim và khối óc. Chính sự liên kết hài hòa giữa hai yếu tố đó nhưng xúc cảm về mùa thu nay có chiều sâu,cứng ngắc của nhận thức,đồng thời có cái dào dạt theo chiều mở ra với ko gian quốc gia và cuồn cuộn theo nhịp lòng tuôn trào của thi sĩ. Sự chuyển hóa xúc cảm từ ko gian vào thời kì,từ hiện hữu vào quá khứ,làm cho nhịp xúc cảm biến hóa và súc tích. Lẽ nào hồn thơ chưa tới độ chín đầy.
     Văn pháp của tác giả đổi khác hẳn so với phần trên lúc tái tạo lại toàn thể trận chiến trường đấu kì ba nghìn ngày ko nghỉ. Nguyễn Đình Thi thiên về cách diễn tả bằng những hình ảnh tượng trưng hàm chứa ý nghĩa nói chung.
     Non sông mang đầy thương tích chiến tranh,tội ác quân thù in dấu trên quốc gia,những tổn thất hi sinh thật lớn lao,đã ko bút nào tả xiết. Thi sĩ,chỉ bằng một phác họa tài tình,đã vẽ lên bức tranh đau thương của dân tộc với vài nét chấm phá: bầu trời,cánh đồng tưởng trưng cho nước,dây thép gai tượng tương cho ách chiếm đóng và tội ác của quân thù và máu chảy tượng trưng cho mất mát đau thương. Bằng một thủ pháp điện ảnh tài tình,hình ảnh thơ xuất hiện đầy xúc động:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều.
     Ông kính thi sĩ từ mặt đất hắt chiếu lên bầu trời tạo ra mảng Dây thép gai đâm nát trời chiều và theo chiều trái lại,ánh mặt trời đỏ ối từ trên tỏa xuống lênh láng cánh đồng quê như máu chảy đầm đìa. Đó là một hình ảnh nói chung,tượng trưng nhưng bắt nguồn từ thực tiễn khốc liệt của sự tàn phá,làm thịt chóc nhưng quân thù gieo rắc trên quốc gia ta. Trong bức tranh đầu thương tích đó,thi sĩ thốt lên nỗi đâu đớn của một trái tim rỉ máu: Ôi.
     Từ đau thương,quốc gia và nhân dân ta ngời lên một khuôn mặt khác thường: căm thù và đấu tranh kiên cường quật cường. Từ anh chiến sĩ trên đường những đêm dài hành quân nung nấu- Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu tới đồng bào ở hậu phương từ gốc lúa bờ tre hồn hậu- Bỗng bật lên tiếng thét căm hờn. Cả dân tộc nhất tề đứng lên,dân tộc đó nhất mực ko thể bị đánh bại.
     Trước hoàn cảnh gay cấn đó,nhân dân ta vẫn vời vợi một thú vui,một niềm tin của một trí tuệ nắm vững quy luật của chiến tranh chính nghĩa,của lịch sử niềm tin sắt đá chỉ có trong thời đại mới,thời đại giải phóng dân tộc trong phạm trù cách mệnh vô sản,dưới sự lãnh đạo của Đảng tiền phong và Bác Hồ:
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông
     Vẫn là loại hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng song vẫn truyền cho ta một cái gì thật là tươi mát,thật sáng sủa ngay trong những ngày nước còn sôi,lửa còn bỏng.
     Cuối cùng quốc gia ta,dân tộc thắng lợi,thành tích Cách mệnh tháng Tám được bảo vệ,nhà nước công nông trước tiên ” Nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa” ở Đông Nam A vẫn tồn tại và vững mạnh. Cùng với thắng lợi lừng lẫy Điện Biên Phủ,một hình ảnh nước Việt Nam với nước Việt Nam nông nghiệp-nền văn minh lúa,đã vụt dậy sáng lòa.
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa
     Đoạn kết của bài thơ là một tượng đài quốc gia nói với các thế hệ tương lai: quốc gia ta,dân tộc ta đã phải xây dựng một Việt Nam khai sinh nó ra từ máu lửa cùng với khai tử chủ nghĩa thực dân trên hành tinh này,nêu một tấm gương cho toàn thể các dân tộc bị bức toàn toàn cầu.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 2
     Nhắc tới Nguyễn Đình Thi chúng ta nhớ ngay tới một nghệ sĩ đa tài, có đóng góp lớn cho văn học nghệ thuật nước nhà trên nhiều lĩnh vực. Nhìn lại sự nghiệp sáng tác nghệ thuật của ông có thể nói chung rằng, ngợi ca quốc gia đẹp giàu, quật cường, nhân dân cần mẫn, anh dùng chính là cảm hứng nồng đậm nhất. Hiện lên từ những trang văn, bài thơ, bài hát của Nguyễn Đình Thi là hình tượng một quốc gia từ trong gông xiềng áp bức vùng dậy tự giải phóng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới. Non sông là một trường hợp tiêu biểu như thế, một trong những đỉnh cao của thơ trữ tình cách mệnh Việt Nam.
     Non sông có ý nghĩa khá đặc trưng. Nó là thành phầm của một quá trình nung nấu, một sáng tác mang tính chất tổng hợp. Hãy quan tâm tới thời kì tác giả sáng tác bài thơ: 1948 – 1955. Đây là một tín hiệu lạ chứng tỏ điểm lạ mắt của Non sông và là căn cứ quan trọng để hiểu đúng bài thơ. Thông thường, một bài thơ trữ tình với dung lượng đó được sáng tác chỉ trong một ngày, một buổi, thậm chí chỉ trong năm ba tiếng đồng hồ (Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm, Tây Tiến của Quang Dũng là thế). Vậy vì sao Non sông được tạo nên, được khởi bút từ thời kì đầu dân tộc bước vào cuộc trường chinh chống thực dân Pháp nhưng tới tận ngày kháng chiến trường kỳ thắng lợi, hoà bình lập lại mới hoàn thành? Điều đó phản ánh ý đồ của Nguyễn Đình Thi như ông đã có dịp tâm tư. Viết Non sông, thi sĩ muốn tạo dựng một tượng đài Tổ quốc Việt Nam trong Cách mệnh tháng Tám, trong chín năm kháng chiến người hùng phần nào tương xứng với tầm vóc cao đẹp của quốc gia ta trong lịch sử. Với mong muốn này, dễ hiểu vì sao thi sĩ phải đầu tư thời kì, cần tập trung tâm trí và đưa vào đây (tất nhiên có tu sửa) một số đoạn vốn ở các bài thơ khác. Lẽ thường, lúc vượt qua một chặng đường lịch sử, nhìn lại để tổng kết, để tự hào, mới có thể hoàn thiện bức tượng đài. Non sông trở thành một sáng tác mang tính chất tổng hợp, hài hoà giữa cảm hứng sử thi hùng tráng với rung cảm trữ tình thiết tha lúc ca tụng một quốc gia từ trong gông xiềng áp bức, từ trong lam lũ nghèo đói vùng dậy tự giải phóng, quả cảm đấu tranh bảo vệ quyền độc lập tự do thiêng liêng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới.
     Non sông trở thành hình tượng trung tâm trong bài thơ. Nếu cần chọn một từ, chỉ một từ thôi, nói trúng vẻ đẹp cơ bản nhất của hình tượng này, hẳn đó là từ vận động. Một quốc gia trường chinh trên dặm dài lịch sử, một quốc gia có truyền thống quật cường, dai sức đang ngời lên trong ngày nay đau thương, khói lửa và đang vững bước đi tới tương lai tươi sáng – đó là cảm nhận rõ rệt nhất lúc đọc bài thơ này. Cả bài thơ toát lên sự vận động. Từng khổ thơ cũng trình bày sự vận động trên trục thời kì quá khứ – ngày nay – tương lai. Đây là quốc gia có lịch sử lâu dài, quốc gia của những người chưa bao giờ khuất:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
     Non sông của bao thế hộ chưa bao giờ khuất đó đang vươn mình lớn dậy trong ngày nay gieo neo, đau thương:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Đã bật lên những tiếng căm hờn.
     Chính từ trong ngày nay đấu tranh quả cảm, lao động cần mẫn đó gương mặt quốc gia ngày một ngời sáng. Hình như càng về cuối bài thơ, cảm hứng tương lai càng nồng đậm:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
     Trong cuộc trường chinh vạn dặm, quốc gia mình ngày càng vững bước tới tương lai, trong “vất vả đau thương” quốc gia mình càng “tươi thắm vô ngần” – đó là cảm nhận thâm thúy của Nguyễn Đình Thi về sức sống dai sức, mãnh liệt của dân tộc Việt Nam, con người Việt Nam.
     Một đặc điểm nữa là hình tượng quốc gia trong bài thơ này mang vẻ đẹp bình dị nhưng cao cả trong ánh sáng thời đại mới. Hãy chú ý hệ thống hình ảnh về quốc gia trong bài thơ. Xây dựng tượng đài phải có chất liệu. Để làm việc đó, có tác giả lấy chất liệu chủ yếu từ lịch sử, có tác giả tìm chất liệu chủ yếu từ văn hoá dân gian… Hình tượng quốc gia được Nguyễn Đình Thi xây dựng bằng những vẻ đẹp của tự nhiên xanh tươi, dạt dào sức sống, bằng những hành động đấu tranh quả cảm, lao động cần mẫn của nhân dân. Thi sĩ đã ngắm nhìn, cảm nhận quốc gia từ chỗ đứng, bằng tấm lòng của “chúng ta” – những con người vừa được cách mệnh giải phóng khỏi thân phận nô lệ khổ nhục đang đứng lên làm chủ non sông quốc gia minh. Do vậy, quốc gia này rất đỗi bình dị, thân yêu nhưng cao cả, kỳ vĩ trong ánh sáng thời đại mới. Non sông, đó là mùa thu hương cốm mới, núi đồi, rừng tre phất phới. Non sông, đó là những cánh đồng thơm mát, những ngả đường mênh mông, những dòng sông đỏ nặng phù sa, gốc lúa bờ tre hồn hậu. Non sông, đó là “Trời đầy chim và đất đầy hoa”, “Khói nhà máy cuộn trong sương núi – Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng”… Bình dị, thân yêu là thế nhưng quốc gia đó mang tầm vóc mới bởi đang do những con người lão động làm chủ – quốc gia của thời đại dân chủ sở hữu dân:
Ôm quốc gia những người áo vải
Đã đứng lên thành những người hùng.
     Cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Đình Thi gắn liền với niềm tự hào mang tính dân chủ của thời đại mới. “Trời xanh đây là của chúng ta – Núi rừng đây là của chúng ta” – chỉ tới thơ ca sau Cách mệnh tháng Tám mới xuất hiện đại từ “chúng ta” với tư thế đó, tầm vóc đó.
     Có thể tìm thấy nhiều đoạn, nhiều khổ thơ rực rỡ trong Non sông để chứng minh cho các đặc điểm trên của hình tượng trung tâm trong bài thơ.
     Lịch sử lâu dài của quốc gia, sức sống dai sức của bao thế hệ ông cha được Nguyễn Đình Thi cảm nhận thâm thúy:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
     Về ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu, đoạn thơ này chứng tỏ xúc cảm thiết tha, lắng đọng của Nguyễn Đình Thi. Dù ngắn nhưng đoạn thơ bố cục có từng lớp theo lối suy diễn sau lúc xướng lên nhân vật để nhìn ngắm, chiêm nghiệm. “Nước chúng ta” là nước như thế nào? Đây là “Nước những người chưa bao giờ khuất”. Điều đó trình bày ở đâu? Hai dòng tiếp sau lại là sự diễn giải, chứng minh cụ thể.
     Non sông là bài thơ được viết theo thể tự do, câu dài, câu ngắn xen kẽ. Rõ ràng, “Nước chúng ta” là dòng thơ ngắn nhất trong bài. Nó cất lên lời xưng danh dõng dạc, tử tế. Đã xưng danh thì phải ngắn, phải cất cao đĩnh đạc. Nó toát lên niềm tự hào về quốc gia, về quyền làm chủ quốc gia đó.
     Nguyễn Đình Thi ko phải là người trước tiên, người duy nhất khẳng định sức sống dai sức của truyền thống dân tộc nhưng ông đã có cảm nhận, cách trình bày của riêng mình. Nhiều người thường nói truyền thống quốc gia, sức sống ông cha qua những tấm gương, câu chuyện lịch sử, qua những danh lam thắng cảnh, sự tích núi sông, tức là qua những hình ảnh mang tính thị giác. Ở đây, Nguyễn Đình Thi lại nói qua hình tượng âm thanh. Một âm thanh thân thiện nhưng thiêng liêng đặc trưng. Cứ đêm đêm vọng lên từ lòng đất tiếng nói của những người chưa bao giờ khuất. Hình bóng và tâm linh của bao thế hệ ông cha vẫn còn thức động giữa hôm nay. Chữ rì rầm gợi lên thứ âm thanh ko lớn nhưng ko bao giờ dứt. Đã là tiếng trong lòng đất thì phải rì rầm. Hãy chú ý những từ ngữ của đoạn thơ: khuất, rì rầm, ngày xưa, vọng – chúng tạo nên một ko khí cổ truyền, trầm lắng đặc trưng. “Đêm đêm” là ngày nay, “những buổi ngày xưa” là quá khứ xa xưa. Hai chiểu thời kì tưởng chừng rất xa nhau được kéo nhập làm một qua tiếng rì rầm đó, trong ko khí đó. “Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất” – vì sao viết tiếng đất chứ ko phải lòng đất? Hình như ở đây có hai thứ tiếng. “Rì rầm” là tiếng của con người, của nhân sinh. “Tiếng đất” là tiếng của núi non, của vũ trụ. Tiếng của ông cha, của lịch sử đã hòa trong tiếng của đất đai, của vũ trụ nhưng vọng mãi muôn thuở.
     Nhằm ca tụng ý thức quật cường của nhân dân ta, sự vùng dậy quật cường của quốc gia, nhằm tố cáo tội ác của quân thù, Nguyễn Đình Thi đã dựng tả gương mặt quê hương, quốc gia đau thương trong lửa khói chiến tranh. Nhiều người cho rằng khổ thơ dưới đây thuộc loại hay nhất của thơ ca kháng chiến chống thực dân Pháp:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.
     Nhận xét đó có căn cứ bởi đây là những câu thơ vừa giàu tính tạo hình vừa giàu xúc cảm. Nguyễn Đình Thi từng tâm tư rằng đây là những câu thơ được viết từ kỷ niệm trong cuộc đời kháng chiến, từ những buổi chiều cùng quân nhân hành quân qua các vùng quê hoang vu. Một hoạ sĩ dựa vào hai câu thơ này hoàn toàn có thể vẽ nên một bức tranh có hình khối, đường nét, sắc màu, có ko khí và vong linh. Những cánh đồng quê trống vắng, xơ xác vì bị lũ giặc tàn phá. Bầu trời chiều trên những cánh đồng đó càng mờ xám, âm u. Nối giữa mặt đất cánh đồng với bầu trời chỉ là những hàng dây thép gai của đồn giặc như tua tủa xỉa cắt. Nhìn về phía tây, ánh hoàng hôn đỏ lựng đang hắt ngược một khoảng lên nén trời. Bức tranh này ko có cây cối, cửa nhà nhưng toát lên vẻ lạnh lẽo, tang thương. Hình ảnh thơ lạnh, vắng nhưng thấm đẫm xúc cảm thương đau, uất hận. Chính từ màu đỏ của hoàng hôn, từ máu của bao con người đã đổ trên quê hương nhưng Nguyễn Đình Thi liên tưởng tới cánh đồng đang chảy máu. Cũng bởi lòng xót xa đớn đau nhưng thi sĩ tưởng như dây thép gai đâm nát cả bầu trời quốc gia. Trong các từ chảy máu, đâm nát có cả cõi lòng tan tành của thi sĩ. Thương đau, uất hận ko nén nổi khiến lời thơ cất lên thành giọng điệu cảm thán.
     Như thế, từ một hình ảnh, một ấn tượng thực, với hai câu thơ này Nguyễn Đình Thi đã vẽ nên một bức tranh mang ý nghĩa biểu tượng thâm thúy cho quốc gia đau thương trong chiến tranh, bị quân thù giày xéo. “Nói về tội ác quân thù có thể có nhiều cách nói không giống nhau, tôi ko mô tả cụ thể nhưng từ chất liệu cụ thể nói chung lên một điều gì sâu xa hơn”.
     Chính từ trong đau thương đấu tranh, gương mặt quốc gia ngày càng ngời sáng. Các động từ ngời lên, bật lên đã diễn tả sự vùng dậy quật cường của dân tộc:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Đã bật lên những tiếng căm hờn.
     Càng về cuối bài Non sông, cảm hứng sáng sủa càng nồng đượm. Đứng ở ngày nay thắng lợi vinh quang nhìn lại trục đường lịch sử vừa qua của dân tộc, Nguyễn Đình Thi tỉnh táo và tự hào khẳng định:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
     Bởi ý đồ tổng kết lịch sử, hệ thống hình ảnh trong khổ thơ trên liên kết hài hoà mặt cụ thể, gợi cảm với tính nói chung, biểu tượng (ngày nắng đốt, đêm mưa giội, trán, lòng, trời đất mới, ánh rạng đông). Tuyến đường vừa qua của quốc gia đâu bằng vận thênh thang. Trên trục đường đó, chúng ta vừa trải qua bao khó khăn, thử thách này lại tiếp ngay thử thách khác, mỗi bước đường phải trả bằng bao giá máu. Sức mạnh nào đã đưa dân tộc vượt qua trục đường gieo neo, vinh quang đó và bước tiếp tới tương lai tươi sáng? Đó chính là lí trí tỉnh táo, tư tưởng cách mệnh đúng mực, phương pháp cách mệnh khoa học, là tình cảm sáng sủa phơi phới. Lúc một tư nhân, một số đông liên kết được hai mặt này thì sẽ mang sức mạnh vô địch. Khổ thơ chứng tỏ sự tổng kết lịch sử thâm thúy của Nguyễn Đình Thi theo cách một thi sĩ trữ tình.
     Mọi vẻ đẹp của hình tượng quốc gia, những cảm hứng chính của Nguyễn Đình Thi được kết tinh khá trọn vẹn ở khổ cuối bài thơ. Đây là đỉnh điểm của cảm hứng sử thi lúc ngợi ca tầm vóc quốc gia, lúc dựng tả bức tượng đài:
Súng nổ rung trời tức giận
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
     Khổ thơ xây dựng hình ảnh theo từng lớp. Từ hình ảnh những lớp người cụ thể, Nguyễn Đình Thi liên tưởng, nói chung thành hình ảnh quốc gia trong thời đại mới, tức là khổ thơ liên kết hài hòa tính tả thực, gợi cảm với tính biểu tượng. Trong một bài viết kể về việc sáng tác Non sông, Nguyễn Đình Thi có giảng giải rằng khổ thơ kết này được tạo nên từ một hình ảnh thực chính mắt thi sĩ được chứng kiến. Đó là từ trong hào chiến đấu đầy bùn đất, các chiến sĩ ta hùng dũng xông lên tấn công vào đồn giặc Pháp. Quân phục các anh lấm lem nhưng lưỡi lê tuốt trần, bóng người nhấp nhánh trong lửa đạn. Chính từ đây, thi sĩ xây dựng một cảnh tượng thật giàu chất điện ảnh. Dưới bầu trời ầm vang tiếng súng, ngang dọc chớp đạn, những lớp người ồ ạt xông lên với khí thế ko gì ngăn cản nổi. Lớp này ngã, những lớp sau tiến bước, cứ ào ào như sóng cuộn. Sự đè nén, áp bức tàn bạo của quân thù khiến lòng hờn căm, tức giận của dân ta càng nóng bỏng để vùng lên mạnh mẽ. Hình ảnh này gợi ta liên tưởng tới câu tục ngữ “Tức nước vỡ bờ”.
     Từ hình ảnh cụ thể trên, Nguyễn Đình Thi đã nói chung, đúc kết nên hình tượng quốc gia. Đó là một quốc gia từ trong máu lửa đau thương của chiến tranh, từ trong bùn lầy của lam lũ, nghèo đói nhưng vươn mình đứng dậy. Hình tượng quốc gia này khiến ta nhớ lại cái vươn vai kỳ diệu của chú nhỏ làng Gióng thuở nào. Tầm vóc quốc gia vụt trở thành kì vĩ lạ thường. Đúng là trong vất vả đau thương quốc gia càng “tươi thắm vô ngần” như Nguyễn Đình Thi từng viết:
Anh yêu em như yêu quốc gia
Vất vả đau thương tươi thắm vô ngần.
     Kiểu liên tưởng nói chung này ta sẽ còn bắt gặp khá nhiều trong thơ ca Việt Nam về sau. Chẳng hạn, từ tư thế hi sinh hiên ngang của anh giải phóng quân trên đường băng Tân Sơn Nhất (ở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968) thi sĩ – liệt sĩ Lê Anh Xuân liên tưởng tới “Dáng đứng Việt Nam tạc vào thế kỉ”. Từ dáng đứng này, Lê Anh Xuân cảm nhận “Tổ quốc bay lên mênh mông mùa xuân” (Dáng đứng Việt Nam). Hay ở Việt Nam, máu và hoa, trong ko khí hào hùng của thời đại dân tộc đánh đế quốc Mỹ và thắng lợi, Tố Hữu ca tụng: “Ôi Việt Nam ! Từ trong biển máu – Người vươn lên, như một thiên thần !”.
     Khổ thơ của Nguyễn Đình Thi còn hay ở thể sáu chữ, ở nhịp độ vừa nhịp nhàng vừa ngày một đẩy tới, dâng cao (nhất là ở dòng thứ hai và dòng cuối). Nhịp độ đó cũng tương ứng với sự vươn lên mạnh mẽ, với tầm vóc kì vĩ của hình tượng quốc gia. Đỉnh điểm của nhịp thơ chính ở chữ “sáng loà” cuối cùng. Từ đây, hiện lên hình tượng quốc gia Việt Nam rực rỡ, chói ngời trong ánh hào quang thắng lợi.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 3

     Nguyễn Đình Thi là thi sĩ trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp và cũng là một trong những cây bút tiền phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ sau này. Ông sáng tác nhiều thể loại: khảo luận, triết học, văn, thơ, nhạc, kịch, lý luận phê bình. Bài thơ Non sông là sáng tác nổi hàng đầu của Nguyễn Đình thi trong thời đoạn đầu cuộc kháng chiến chống Pháp.
Ba câu thơ đầu như tiếng đàn dạo đầu.
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
     Những hình ảnh trong ngày nay có sức gợi nhớ về ngày rời Hà Nội. Mùa thu Hà Nội ngày xưa trở về trong ký ức thi sĩ.
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
     Từ láy gợi tả gợi lên cảnh mùa thu với nét thân thuộc, cã nắng, có lá vàng rơi, cã gió heo may – một mùa thu rất nhẹ, rất thơ mang nét buồn xao xuyến đọng lại trong lòng người ra đi. Đây là những nét đặc trưng của mùa thu Hà Nội
Người ra đi: đầu ko ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
     Tư thế và dáng đi tỏ ra kiên quyết, dứt khoát nhưng tâm hồn vẫn lưu luyến với trời thu Hà Nội, với những gì thơ mộng của thủ đô dấu yêu.
     Trong hoài niệm của thi sĩ, mùa thu Hà Nội với những cảnh vật tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể và sinh động. Còn tâm trạng của thi sĩ phảng phất một nỗi buồn hiu hắt.
     Những chàng trai Hà Nội sẵn sàng từ biệt căn nhà, góc phố ra đi làm nghĩa vụ của một công dân.
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phất phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha!
     Câu thơ ngắn, nhịp nhanh, điệp ngữ, âm hưởng đoạn thơ vui nhộn, phơi phới,ko gian rộng, trong trẻo, cảnh sắc như bừng sáng, âm thanh rộn ràng→ tâm trạng hào hứng, sôi nổi, tràn trề thú vui trước mùa thu cách mệnh – mùa thu tràn đầy sức sống
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
     Nghệ thuật điệp từ khẳng định một cách kiên cố về quyền tự chủ của dân tộc.
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường mênh mông
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
Tự hào về quê hương quốc gia giàu đẹp.
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về!
     Niềm tự hào về về quê hương, quốc gia và truyền thống người hùng của dân tộc, truyền thống đó chảy dài suốt chiều dài lịch sử từ xưa tới nay và tương lai luôn tồn tại trở thành truyền thống thiêng liêng
     Cảnh thu được cảm nhận qua tâm trạng, cảm hứng về mùa thu gắn liền với cảm hứng về quốc gia trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mệnh. Vì vậy qua những bức tranh về mùa thu có thể thấy được sự chuyển đổi trong tâm trạng của thi sĩ.
     Từ đó thấy được nhận thức và tình cảm của tác giả có sự chuyển biến. Đi vào cuộc sống mới, tìm thấy được thú vui mới, thú vui của con người làm chủ quốc gia mình.
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều
     Hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa nói chung; vừa hư vừa thực. Từ một hình ảnh thực do quan sát được trong một chiều hành quân, thi sĩ đã nâng lên thành một hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng nói chung về sự đau thương của quốc gia trong chiến tranh. Trong ánh chiều tà, những hàng dây thép gai rào quanh đồn bốt giặc giăng tua tủa như đâm nát cả bầu trời quê hương; ráng đỏ của buổi chiều tà chiếu xuống những rãnh cày làm cho cánh đồng vùng vòng đai trắng đỏ rực lên như đang chảy máu
     Đây còn là một hình ảnh ẩn dụ (cánh đồng trời chiều). Non sông đau thương bị tàn phá dưới tội ác của quân thù. Câu thơ trĩu nặng đau buồn, ẩn chứa một sự xót xa, một tình yêu tha thiết đối với quốc gia, yêu những gì thân yêu với cuộc sống con người: bầu trời, cánh đồng, lòng căm thù quân thù xâm lược.
Bát cơm chan đầy nước mắt
Bay còn giằng khỏi mồm ta
Thằng giặc Tây, thằng chúa đất
Ðứa đè cổ, đứa lột da…
     Nhịp thơ ngắn, các câu thơ như một bản cáo trạng sắt đá về tội ác quân thù → xúc cảm trào dâng lòng căm thù giặc
Non sông người hùng:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Ðã ngời lên nét mặt quê hương
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
Ðã bật lên những tiếng căm hờn
     Hình ảnh có tính biểu tượng của một quốc gia quật khởi, con người vùng lên chống xâm lược.
Xiềng xích chúng bay ko khoá được
Trời đầy chim và đất đầy hoa
Súng đạn chúng bay ko bắn được
Lòng dân ta yêu nước thương nhà!
     Những hình ảnh đối lập, cấu trúc nhấn mạnh khắc sâu ý thức quật khởi, quyết đấu của dân tộc: Đó là hình ảnh sinh động về con người người hùng cách mệnh Việt Nam, những người người hùng áo vải, những nông dân áo lính đứng lên đấu tranh bảo vệ quốc gia.
Ôm quốc gia những người áo vải
Đã đứng lên thành những người hùng
     “Ôm” trình bày tình yêu trìu mến, thiết tha của những con người Việt Nam đối với tổ quốc. Hình ảnh thơ chân thực nhưng phi thường.
Súng nổ rung trời tức giận.
Người lên như nước vỡ bê
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rò bùn đứng dậy sáng lòa
     Nhịp thơ chắt khoẻ, hình ảnh ấn tượng, đoạn thơ diễn tả sức mạnh như vũ bão của quân dân ta trong trận Điện Biên Phủ. Từ hình ảnh thực tác giả nói chung hành quyết ảnh cả dân tộc người hùng đã rũ bỏ “vết nhơ nô lệ đứng lên giành độc lập tự do về tổ quốc” quốc gia sáng loà.
     Từ mùa thu của tự nhiên, thi sĩ trình bày thú vui sướng, tự hào của con người làm chủ quốc gia và khẳng định sức sống của dân tộc.
 Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 4
     Mở đầu bài thơ là những xúc cảm trong một sáng mùa thu, gợi nỗi nhớ về Hà Nội: Sáng mát trong như sáng năm xưa Gió thổi mùa thu hương cốm mới. Đó cũng là ấn tượng về một mùa thu Hà Nội: Ko khí mát trong, gió thổi nhẹ và phảng phất mùi hương cốm mới. Câu thơ gợi tả cả ko gian, màu sắc và hương vị, “đồng hiện” cả thời kì trong quá khứ và ngày nay, trộn lẫn hình ảnh trong thực tại và hình ảnh trong hoàn niệm. Nguyễn Đình Thi đã đưa vào thơ những gì đặc trưng nhất của mùa thu Hà Nội. Điều đó chứng tỏ thi sĩ là người gắn bó sâu nặng, thiết tha với Hà Nội. Dòng thơ thứ ba: Tôi nhớ những ngày thu đã xa là một sự chuyển mạch. Thực ra, ở hai câu thơ đầu đã có hình ảnh mùa thu xưa rồi, nhưng tới đây có nhẽ ko kiềm được dòng hồi ức nên lời thơ như buột phát ra: Tôi nhớ những ngày thu đã xa Câu thơ mang dáp dấp suy nghĩ và tình cảm của một trí thức Hà Nội. Thời đó, có thể ko hợp với suy nghĩ của nhiều người trong hoàn cảnh kháng chiến nên Nguyễn Đình Thi đã thay đi. Song, dù sau thì sự chuyển mạch đó cũng hợp pháp, kết nối được hình ảnh toàn bài thơ. Bốn câu thơ kế tiếp mô tả về mùa thu Hà Nội xưa: Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội Những phố dài xo xác hơi may Người đi ra đầu ko ngoảnh lại Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. Mùa thu Hà Nội hiện lên trong hoài niệm của thi sĩ thật đẹp và thơ mộng, về thời tiết, tự nhiên, ko gian (chớm lạnh, xao xác hơi may, phố dài). Đặc thù, sự cảm nhận của tác giả thật tinh tế và tài hoa làm cho mùa thu Hà Nội đột nhiên biểu thị bằng hình khối, màu sắc, ánh sáng. Đó là thứ hình khối, ánh sáng, màu sắc của tâm trạng nên khiến lòng người càng thêm xao động. Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm của Nguyễn Đình Thi vì thế mang vẻ đẹp của tâm trạng. Cảnh thu thường gợi lên trong lòng người những  phảng phất buồn bởi sự thay đổi thầm lặng, dịu ngọt, chầm chậm của hương vị, hoa lá, có cây của đất trời, ánh sáng. Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là do thi sĩ nắm bắt được những phút giây kì diệu đó của mùa thu. Ở Non sông, Nguyễn Đình Thi ko chỉ nắm bắt được thần thái của mùa thu Hà Nội, nhưng có nhẽ mùa thu đó từ lâu đã là một phần trong tâm hồn của thi sĩ. Từ hoài niệm về mùa thu Hà Nội xưa, tác giả dẫn vào xúc cảm về mùa thu quốc gia, trong cảnh ngày nay ở chiến khu Việt Bắc. Mùa thu nay đã khác rồi Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi Gió thổi rừng tre phất phới Trời thu thay áo mới Trông biếc nói cười thiết tha. Bài thơ có sự chuyển đổi về âm điệu, nhịp độ: những câu thơ ngắn với những thanh nhịp nhanh, rộn ràng; sự phối hợp âm thanh với vần trắc và thanh trắc (phất phới, áo mới). Cảnh sắc tự nhiên cũng có sự thay đổi. Vẫn là mùa thu với bầu trời trong xanh, nhưng tươi sáng, nhiều hoạt động linh hoạt, gió thổi, rừng tre phất phới, trời thu thay áo mới, nói cười thiết tha. Tất cả sự thay đổi đó hòa nhập với tâm trạng của con người (đứng vui), trình bày thú vui hồ hởi, phấn khởi, tin tưởng, một vẻ đẹp khỏe mạnh và tươi sáng. Sự tinh tế trong cảm nhận của thi sĩ trình bày ở những nét riêng lẻ của mùa thu mới: âm thanh vang xa, vang vọng, ánh nắng như trong sáng hơn và bầu trời cũng cao rộng hơn. Từ xúc cảm về mùa thu quốc gia, Nguyễn Đình Thi dẫn dắt tới sự bộc bạch tình cảm mến yêu tha thiết và tự hào: Trời xanh đây là của chúng ta ….. Những buổi ngày xưa vọng nối về. Những từ chỉ (đây) và điệp ngữ (của chúng ta) vang lên dõng dạc, tự hào về quyền làm chủ quốc gia. Ngay cả sự liệt kê (một cách nói chung, bằng những danh từ và tính từ) tiếp tục bổ sung cho niềm tự hào to lớn đó. Đặc thù là hình ảnh bầu trời được Nguyễn Đình Thi hết sức chú ý : Trời xanh đây là của chúng ta. Hình ảnh đó vừa chân thực, lại vừa có ý nghĩa tượng trưng cho quốc gia, cho tự do, cho những gì cao đẹp nhất của con người. Còn nhớ, trước năm 1945, Nguyễn Đình Thi từng viết : Trời xanh ơi hỡi xanh ko nói Hồn ta muốn hiểu chẳng cùng cho. Lúc đó, “trời xanh’’ là hình ảnh đẹp, nhưng ngoài tầm với và sự hiểu biết của con người. Trên cái nền ko gian rộng mở, được mô tả từ nhiều mặt, Nguyễn Đình Thi chuyển sang chiều dài thời kì, nói lên đặc điểm, truyền thống và độ sâu lắng của quốc gia và con người Việt Nam. Đất chúng ta Nước những người chưa bao giờ khuất. Thực ra, quá khứ, truyền thống của dân tộc ko chỉ có vậy. Nhưng có nhẽ, trong hoàn cảnh của cuộc kháng chiến toàn dân lúc bấy giờ, Nguyễn Đình Thi tập trung nói về truyền thống bốn nghìn năm kiên cường chống giặc ngoại xâm. Câu thơ có sự nói chung rất cao, nhưng lại gợi mở về những lớp người, những thế hệ đã quả cảm hi sinh, sẵn sàng hiến dân cho quốc gia. Tất nhiên, cùng với nhiều truyền thống tốt đẹp khác, ý thức quật cường của dân tộc hợp thành tiếng nói dai sức, liên tục, tiếp sức cho ngày nay. Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Những buổi ngày xưa vọng nói về. Xúc cảm về quốc gia của Nguyễn Đình Thi được trình bày xuyên suốt trong bài thơ góp phần trình bày tình yêu quê hương, quốc gia dạt dào của tác giả.
Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5
     Nguyễn Đình Thi sáng tác bài thơ Non sông từ khi năm 1948 và hoàn thành vào năm 1955, sau thắng lợi Điện Biên Phủ. Bài thơ gồm hai phần. Phần đầu được tạo nên trên cơ sở những đoạn trích từ hai bài Sáng mát trong như sáng năm xưa (1948) và Đêm mít tinh (1949). Phần sau được viết năm 1955. Non sông được nhìn qua một ko gian – thời kì lạ mắt: mùa thu với mốc son lịch sử là sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2 tháng 9 năm 1945. Tuy được viết trong những thời kì không giống nhau nhưng cảm hứng thơ vẫn liền mạch và bài thơ là một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh.
     Nguyễn Đình Thi đã đúc kết những xúc cảm và suy ngẫm của mình về quốc gia trong suốt chín năm kháng chiến chống Pháp. Cảm hứng thơ của tác giả kéo dài theo suốt hành trình kháng chiến, được nối kết với lịch sử oai hùng bốn nghìn năm dựng nước, giữ nước và liên tưởng mở rộng tới tương tai tươi sáng của cách mệnh. Đó chính là cảm hứng về một quốc gia vất vả đau thương, tươi thắm vô ngần được triển khai theo hướng từ cụ thể tới nói chung.
     Trong bài thơ này, Nguyễn Đình Thi đã trình bày xúc cảm và suy nghĩ của mình về quốc gia bằng hình ảnh mùa thu xưa, mùa thu nay và hình ảnh quốc gia đau thương, quật cường, người hùng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Thông qua đó, thi sĩ bộc bạch tình yêu quốc gia, lòng căm thù giặc, niềm tự hào, niềm tin son sắt vào tương lai tươi sáng của dân tộc và quốc gia.
     Bài thơ chia làm hai đoạn: đoạn thứ nhất từ đầu tới …vọng nói về, đoạn thứ hai là phần còn lại. Mạch xúc cảm và suy tưởng cũng là kết cấu cơ bản của bài thơ. Khởi đầu là xúc cảm về một sớm mùa thu ở chiến khu Việt Bắc gợi nhớ về mùa thu đã xa của Hà Nội. Nỗi nhớ về mùa thu xưa dẫn dắt xúc cảm về mùa thu nay, mùa thu cách mệnh với niềm tự hào của người công dân được làm chủ quốc gia. Xúc cảm tăng lên, mở rộng về quốc gia trong đau thương, căm hờn đã vùng lên đấu tranh quật cường và thắng lợi vẻ vang : Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
     Mở đầu bài thơ là cảm giác lâng lâng của tác giả trước vẻ đẹp của tự nhiên, đất trời mùa thu Việt Bắc, gợi nhớ về những ngày thu đã xa của Hà Nội mến yêu:
 Sáng mát trong như sáng năm xưa,
Gió thổi mùa thu hương cốm mới.
    Chỉ bằng vài nét gợi tả nhưng tác giả đã trình bày được ko gian, thời kì, màu sắc, hương vị của mùa thu : ko khí mát trong, gió thổi phảng phất mùi hương cốm mới, kết tinh của hương vị đất trời, cây cối mùa thu. Hình ảnh mùa thu trong quá khứ và thực tại đan xen trong tâm tưởng của thi sĩ.
Mùa thu Hà Nội với những nét đặc trưng của quang cảnh tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể, sinh động:
Tôi nhớ những ngày thu đã xa 
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội 
Những phố dài xao xác hơi may 
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại 
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
      Làn gió heo may se lạnh thổi dọc lòng những con phố nhỏ, làm xao xác hàng cây, với những thềm nắng lá rơi đầy. Ẩn sau những câu thơ tả cảnh là Hà Nội thanh lịch có bề dày bốn nghìn năm lịch sử với Hồ Tây, Hồ Gươm, đền vua Lê, Tháp Bút, đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc… Những di tích, danh lam thắng cảnh đó là niềm tự hào to lớn của bao thế hệ người Hà Nội. Mùa thu Hà Nội giống như một bức tranh với đường nét mềm mại, màu sắc và ánh sáng hòa hợp gây ấn tượng sâu đậm, chất chứa tâm trạng. Trên cái nền phong cảnh đó nổi trội lên hình ảnh những chiến sĩ hào hoa, dũng cảm, tạm xa Thủ đô thân yêu để lên đường kháng chiến. Người ra tiên phong ko ngoảnh lại đầy ý chí và quyết tâm nhưng lòng thì vẫn vương vấn, vẫn cảm thu được bằng cả tâm hồn cái sắc vàng xao xuyến : Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. Câu thơ vừa thực vừa ảo. Tình thơ vương bao nhiêu lưu luyến bên trong. Nhịp thơ ngập ngừng, bâng khuâng như lòng người bâng khuâng, quyến luyến. Nhấp nhoáng đâu đó trong câu thơ là bóng vía khách chinh phu dứt áo ra đi vì nghĩa lớn : Tráng sĩ nhất khứ bất phục phản (Tráng sĩ một đi ko trở lại). Cái ko khí chớm lạnh, cái sắc nắng thu vàng một màu li biệt càng làm tăng thêm phong vị cổ điển của câu thơ, cảnh thu Hà Nội đẹp nhưng buồn vắng tới nao lòng.
      Có thể nói bốn câu thơ mô tả mùa thu Hà Nội là những câu thơ gây ấn tượng nhất trong bài. Nó phản ánh tâm hồn tinh tế và ngòi bút tài hoa của Nguyễn Đình Thi. Hình như nỗi buồn, sự lưu luyến, xao xuyến, nhớ nhung của thi sĩ, vương vấn trong cái chớm lạnh của buổi đầu thu, trong xao xác hơi may, trong quang cảnh thềm nắng lá rơi đầy. Đặt tính từ xao xác trước hơi may là tác giả có ý nhấn mạnh tới nét đáng yêu, đáng nhớ nhất của gió thu và âm thanh tiêu biểu nhất của mùa thu. Nhịp độ, âm hưởng thơ mang nỗi buồn man mác, hợp với quang cảnh huyền ảo của mùa thu Hà Nội. Thi sĩ đã phác họa nên bức tranh mùa thu Hà Nội với những đường nét mềm mại, màu sắc trong sáng làm xúc động lòng người, để lại ấn tượng khó phai. Đây cũng chính là biểu thị của tình yêu Hà Nội thiết tha, say đắm và tình yêu đó làm cho cảm hứng của thi sĩ thăng hoa.
      Đang hồi ức về một mùa thu đã xa của Hà Nội, xúc cảm của tác giả bỗng chuyển hướng sang mùa thu ngày nay bằng một câu thơ ngắn, âm điệu dứt khoát như một lời khẳng định:
Mùa thu nay khác rồi
     Mùa thu nay là mùa thu thứ hai ở chiến khu Việt Bắc (1948) tràn đầy khí thế sau thắng lợi Thu Đông 1947. Ở đoạn thơ đầu, tiết tấu chậm, âm hưởng trầm lắng hợp với dòng hoài niệm, hợp với cảnh thu buồn và tâm trạng bâng khuâng, da diết. Tới đoạn này, những câu thơ được viết theo thể tự do, nhịp độ sôi nổi, phóng khoáng; xúc cảm rộn rực, phấn khích, rộn ràng, tươi vui:
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi 
Gió thổi rừng tre phất phới 
Trời thu thay áo mới 
Trong biếc nói cười thiết tha.
      Bức tranh mùa thu nay xuất hiện với những cụ thể, hình ảnh bình dị, dân dã, khỏe khoắn và tươi sáng. Giữa quang cảnh tự nhiên hùng vĩ, rộng lớn của núi rừng Việt Bắc, hòa lòng mình vào cuộc kháng chiến thần thánh của toàn dân tộc, tâm trạng của chủ thể trữ tình có sự chuyển đổi rất rõ. Từ tâm trạng phảng phất buồn lúc hoài niệm về mùa thu Hà Nội năm xưa đã chuyển sang tâm trạng hào hứng, sối nổi, tràn trề thú vui trước quang cảnh mùa thu ở chiến khu Việt Bắc. “Cái tôi trữ tình” cũng chuyển thành “cái ta” Thi sĩ ko chỉ nhân danh tư nhân nhưng còn nhân danh số đông để nói lên niềm tự hào chính đáng và ý thức làm chủ non sống, quốc gia, cảm hứng về mùa thu của Nguyễn Đình Thi gắn liền với cảm hứng về quốc gia trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mệnh. Non sông được nhìn ngắm, suy ngẫm từ một sự kiện lịch sử đáng nhớ: mùa thu 1945 cùng với sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
      Thú vui mới to lớn tràn trề lòng người, tràn trề đất trời chiến khu Việt Bắc. Hình ảnh trong đoạn thơ này tươi mát, sống động. Từ ngữ được sử dụng rất tuyển lựa nhằm nhấn mạnh cái khác của thu nay. Mùa thu với ngọn gió phóng khoáng thổi ào ào làm cả rừng tre phất phới như bay như sắm trên cái nền trong biếc của trời thu thay áo mới, trong biếc ở con mắt nhìn cảnh vật, giữa tiếng nói cười thiết tha rộn ràng của con người.
      Đây là nét nghệ thuật lạ mắt nhưng Nguyễn Đình Thi đã mang lại cho những bài thơ viết về mùa thu, thực sự thổi một luồng gió mới vào đề tài mùa thu trong thơ ca Việt Nam. Cái buồn, cái lạnh của thu xưa dường như đã lùi xa. Mùa thu nay xinh xắn, trong sáng bởi tâm hồn, đôi mắt của thi nhân đầy phấn khởi và tin tưởng. Sự tinh tế trong xúc cảm của tác giả trình bày ở sự cảm thu được nét riêng của ko gian mùa thu: tiết trời êm đềm, ánh nắng vàng dịu, bầu trời dường như xanh cao hơn, ko khí như nhẹ hơn và mọi âm thanh cũng trở thành ngân xa, vang vọng. Từ xúc cảm về mùa thu quốc gia dẫn tới tình cảm mến yêu tha thiết và lòng tự hào về quốc gia, thi sĩ ngắm nhìn cảnh vật với tâm hồn phơi phới sáng sủa, yêu đời. Thú vui tràn trề lòng người, tràn trề đất trời.
     Cội nguồn của thú vui đó thật to lớn, sâu xa. Đó là do quốc gia sau Cách mệnh tháng Tám đã về tay nhân dân. Đó là hạnh phúc lớn lao của dân tộc, của quốc gia đã dành được chủ quyền thiêng liêng độc lập, tự do. Đoạn thơ với nhịp độ rộn ràng, hào hứng và những hình ảnh xinh xắn, tươi mát đã trình bày vẻ đẹp muôn màu muôn vẻ của quốc gia thân yêu. Thi sĩ như reo như hát lên niềm hạnh phúc vô tận đó:
 Trời xanh đây là của chúng ta 
Núi rừng đây là của chúng ta 
Những cánh đồng thơm mát 
Những ngả đường mênh mông 
Những dòng sông đỏ nặng phù sa.
     Với nhạc điệu rộn ràng, nô nức, hình ảnh tiếp nối hình ảnh, vấn vít hòa quyện vào nhau, đoạn thơ tạo nên vẻ đẹp của quốc gia Việt Nam sau ngày độc lập. Âm hưởng đoạn thơ mênh mang bởi những âm tiết ngân vang: ta, thơm mát, mênh mông, phù sa… Các dòng thơ liên kết chặt chẽ, bổ sung cho nhau để làm nổi trội ý thơ.
      Điệp khúc là của chúng ta cứ ngân nga, vang vọng giữa đất trời, núi sông. Tất cả những gì thân yêu, thân thuộc trên quốc gia này đều là của chúng ta. Còn gì sung sướng hơn, tự hào hơn bốn tiếng đó sau hàng trăm năm nô lệ, dân tộc ta phải đổ bao xương máu mới giành được quyền làm chủ. Cũng nguồn cảm hứng say sưa, dạt dào như thế, thi sĩ Tố Hữu đã thốt lên: của ta, trời đất, hôm sớm ; Núi kia, đồi nọ, sống này của ta ! (Tung hô chiến sĩ Điện Biên).
      Cái thế đứng của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ là thế đứng của con người tự do tự hào ngửng cao đầu, cảm hứng mở ra, vẽ ra những hình ảnh thân yêu của quốc gia với chiều rộng, chiều dài và sắc màu của bầu trời, núi rừng, cánh đồng, ngả đường, dòng sông… Trời thu thay áo mới, Những cánh đồng thơm mát, Những ngả đường mênh mông, Những dòng sông đỏ nặng phù sa… càng trở thành bội phần xinh xắn vì đã về tay chúng ta.
      Sắc đỏ của phù sa gợi liên tưởng tới những chiến sĩ đã hi sinh trong trận chiến đấu bảo vệ non sông. Chữ nặng ko chỉ diễn tả lượng phù sa trong nước của dòng sông nhưng còn đặc tả bề dày của dòng chảy bốn nghìn năm lịch sử. Nước ko chỉ đỏ nặng phù sa phì nhiêu nhưng còn cuồn cuộn dòng máu quật cường. Những liên tưởng sâu xa đó làm cho xúc cảm thơ trở thành trầm lắng, thiết tha. Ý thơ đi từ những hình ảnh cụ thể, hữu hình, tới sự cảm nhận cái vô hình là truyền thống, là hồn thiêng quốc gia. Thi sĩ suy ngẫm về chiều sâu, về bề dày của lịch sử để từ đó đúc kết thành chân lí:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất 
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất 
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
     Ko chỉ những sự vật hữu hình như bầu trời, cánh đồng, núi rừng, dòng sông… nhưng còn cả những yếu tố vô hình làm nên quốc gia. Nước chúng ta – giản đơn ba chữ nhưng chất chứa tình cảm thiêng liêng pha lẫn tự hào. Câu thơ nước những người chưa bao giò khuất là lời khẳng định như chân lí bất di bất dịch về một thực tiễn hiển nhiên. Suốt chiều dài lịch sử bốn nghìn năm, trải qua bao phen chống ngoại xâm, có thắng có bại nhưng quốc gia này, dân tộc này chưa bao giờ khuất phục trước bạo lực của quân thù. Truyền thống quật cường đó truyền từ đời này sang đời khác. Thi sĩ lắng tai tiếng nói quật cường vọng lên từ lòng đất. Đất, qua tâm hồn thi sĩ và tâm hồn chúng ta, ko chỉ xanh tốt những vạt rừng, thơm mát những cánh đồng, mênh mông những ngả đường, đỏ nặng phù sa của những dòng sông nhưng còn rì rầm tiếng nói đấu tranh bao đời ko bao giờ tắt. Câu thơ trở thành trang trọng, trầm lắng lúc nói tới tiếng vọng thiêng liêng của nghìn xưa rì rầm trong tiếng đất.
     Tiêng đất là tiếng của lịch sử, là tiếng của hồn thiêng núi sông tự ngày xưa đang vọng nói về ngày nay. Mồ hôi, xương máu của tổ tiên, ông cha thấm vào lòng đất đã bao đời, thành tiếng đất luôn nhắc nhở các thế hệ con cháu hãy giữ lấy giang sơn gấm vóc của tổ tiên. Từ đó, thi sĩ suy nghĩ về quốc gia trong chiến tranh giải phóng, trong đau thương căm hờn đứng lên đấu tranh quật cường người hùng.
     Có thể nói ít có hình ảnh nào trình bày nỗi đau thương tang thương của dân tộc và quốc gia trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp lại cô đọng, súc tích và gây ám ảnh thâm thúy như những hình ảnh trong hai câu thơ:
Ôi những cảnh đồng quê chảy máu 
Dây thép gai đâm nát trời chiều.
     Dấu ấn khốc liệt của chiến tranh bao phủ khắp nơi. Đạn bom quân thù cày nát mặt đất, triệt phá sự sống. Ánh hoàng hôn đỏ hắt xuống khiến những cánh đồng quê như chảy máu. Hàng rào dây thép gai quanh đồn bốt giặc tua tủa chĩa lên như muốn đâm nát trời chiều vốn yên ắng, bình yên. Cả hai chiều ko gian đều in đậm bóng vía sự tàn phá, chết chóc của chiến tranh. Từng chữ, từng câu thơ oằn nặng bởi xúc cảm đau thương, căm giận. Các hình ảnh trong đoạn thơ này hoàn toàn tương phản với hình ảnh trong đoạn thơ trên. Những cánh đồng quê chảy máu thay cho những cánh đồng thơm mát. Trời chiều bị dây thép gai đâm nát thay thế cho sắc trời thu trong biếc yên bình. Cuộc sống êm đềm xưa kia giờ ko còn nữa. Đâu đâu cũng là cảnh tang thương, đau thương. Bao nhiêu máu xương đã đổ xuống mảnh đất này.
     Trên cái nền là quốc gia đau thương đó, thi sĩ khắc họa nổi trội hình ảnh và tâm trạng người chiến sĩ:
Những đêm dài hành quân nung nấu 
Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.
     Thi sĩ cảm nhận thâm thúy những rung động tinh tế trong tâm hồn mỗi người lính ra trận. Đó là tâm trạng cháy bỏng mến thương nhân dân và nung nấu hờn căm quân cướp nước. Mối căm thù sục sôi trong tim, thôi thúc những đêm dài hành quân ko nghỉ. Mối căm thù dồn lên mũi lê, đầu súng nhằm thẳng quân thù. Nhưng chính lúc đó cũng nhấp nhoáng hiện lên trong nỗi nhớ đôi mắt của người yêu hy vọng khiến tâm hồn chiến sĩ ta thấp thỏm, xao xuyến.
     Hay nhất trong phần sau của bài thơ có nhẽ là khổ thơ này. Phải là người từng trải, có vốn sống phong phú và trái tim dạt dào tình cảm nhân ái thì tác giả mới có cách diễn tả tự nhiên về sự hài hòa giữa tình cảm riêng chung, giữa tình yêu lứa đôi và tình yêu quốc gia của người chiến sĩ.
     Ở đoạn thơ cuối, tác giả dồn hết tâm huyết để tô đậm hình ảnh quốc gia từ trong đau thương đã quả cảm đứng lên đấu tranh. Đó là hình tượng cao đẹp về quốc gia muôn thuở, về sự vươn mình lớn lao của quốc gia và con người Việt Nam trong thời đại mới:
Từ những năm đau thương đấu tranh
Đã ngời lên nét mặt quê hương 
Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu 
Đã bật lên những tiếng căm hờn 
Bát cơm chan đầy nước mắt 
Bay còn giằng khỏi mồm ta 
Thằng giặc Tây thằng chúa đất 
Đứa đè cổ đứa lột da.
     Nỗi đau xót như thấm sâu vào từng câu, từng chữ, từng hình ảnh tiêu biểu tạo nên ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Đặc thù hình ảnh Bát cơm chan đầy nước mắt, Bay còn giằng khỏi mồm ta nói lên tột cùng tội ác của quân thù và tột cùng sự tủi cực của nhân dân ta trong vòng nô lệ. Nhưng bạo lực của quân thù đã ko thể bắt chúng ta phải khuất phục:
Xiềng xích chúng bay ko khóa được 
Trời đầy chim và đất đầy hoa 
Súng đạn chúng bay ko bắn được 
Lòng dân ta yêu nước, thương nhà 
Khói nhà máy cuộn trong sương núi 
Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng 
Ôm quốc gia những người ảo vải 
Đã đứng lên thành những người hùng
     Từ thực tiễn kháng chiến gian nan và hào hùng, Nguyễn Đình Thi đã viết nên những câu thơ nói chung về sự mất mát, hi sinh của quốc gia cùng quyết tâm giành lại chủ quyền độc lập tự do của dân tộc ta. cả dân tộc kết đoàn thành một khối thống nhất, trán đẫm mồ hôi và mắt ngời hi vọng, rắn rỏi mạnh mẽ bước tới tương lai:
Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh     
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.
     Cái hay của đoạn thơ này chính là âm điệu thơ hào hùng, sảng khoái. Tiếng nói trữ tình của thi sĩ mang âm vang tiếng nói của cả dân tộc đang hướng tới tương lai. Nhân dân ta đứng dậy giữ nước ko chỉ bằng sức mạnh tình cảm nhưng còn bằng sức mạnh lí trí, có ánh sáng cách mệnh soi dường và niềm tin vào tương lai tươi sáng.
     Kết thúc bài thơ là hình ảnh quốc gia từ trong đau thương, căm hờn và máu lửa chiến tranh đã hiên ngang đứng dậy, tự khẳng định mình trước lịch sử và nhân loại:
Súng nổ rung trời tức giận 
Người lên như nước vỡ bờ 
Nước Việt Nam từ máu lừa 
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
     Âm hưởng hào hùng, sảng khoái của đoạn thơ được tạo nên từ thể thơ sáu chữ với tiết tấu nhanh, mạnh, dồn dập cùng với hàng loạt hình ảnh đậm chất người hùng ca lấy từ thực tiễn của chiến trường Điện Biên Phủ thảm khốc nhưng thi sĩ đã trực tiếp tham gia và được tận mắt chứng kiến: “Tổ trông thấy các anh – Nguyễn Đình Thi kể – mình mẩy đầy bùn, nhưng lúc nhảy lên trên mặt đất, các anh hiện lên chói lòa trong ánh nắng”. Tác giả đã tạo nên hình tượng thơ xinh xắn, hào hùng từ hình ảnh rất chân thực: trong máu lửa, bùn lầy, giữa tiếng đại bác rền vang rung trời chuyển đất, chiến sĩ ta từ các hào chiến đấu ồ ạt xông lên như nước vỡ bờ. Hình ảnh của họ nổi lên trên nền trời như một tượng đài kì vĩ của chủ nghĩa yêu nước và người hùng cách mệnh.
     Sau: Năm mươi sáu ngày đêm, khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, Máu trộn bùn non, Gan ko núng, chí ko mòn! (Tung hô chiến sĩ Điện Biên – Tố Hữu), quân dân ta đã thắng lợi, kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến chín năm trường kì gieo neo chống thực dân Pháp, mở ra một trang sử mới, khẳng định vị trí và tên tuổi của quốc gia Việt Nam, dân tộc Việt Nam trên trường quốc tế.
     Non sông là một bài thơ góp phần làm nên tên tuổi Nguyễn Đình Thi trong thơ ca Việt Nam hiện đại. Bài thơ này tiêu biểu cho suy ngẫm thâm thúy của tác giả về quốc gia. Với cảm hứng thơ lúc trầm lắng lúc sối trào, cùng với nhịp thơ chuyển đổi vô cùng linh hoạt, hình ảnh quốc gia cứ ngời lên trong khổ đau, gian nan, vất vả. Nguyễn Đình Thi là thi sĩ của quốc gia trong đau thương. Ý tưởng về một quốc gia đau thương nhưng hào hùng, quật cường ko phải chỉ Nguyễn Đình Thi mới có, nhưng do hình tượng trong thơ ông thấm đẫm xúc cảm bỉ tráng, gắn với những ấn tượng thâm thúy nên Non sông là một tác phẩm xuất sắc, đủ sức vượt qua mọi thử thách của thời kì để sống mãi trong lòng người đọc.
Trên đây là các bài văn mẫu Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và tổng hợp được, mong rằng với nội dung tham khảo này thì các em sẽ có thể hoàn thiện bài văn của mình tốt nhất!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12

[rule_{ruleNumber}]

[box type=”note” align=”” class=”” Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất) ” src=”https://vi.wikipedia.org/w/index.php?search=%20%20%20%20%20%20%20%20C%E1%BA%A3m%20nh%E1%BA%ADn%20b%C3%A0i%20th%C6%A1%20%C4%90%E1%BA%A5t%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc%20c%E1%BB%A7a%20Nguy%E1%BB%85n%20%C4%90%C3%ACnh%20Thi(hay%20nh%E1%BA%A5t)%20%20%20%20%20&title=%20%20%20%20%20%20%20%20C%E1%BA%A3m%20nh%E1%BA%ADn%20b%C3%A0i%20th%C6%A1%20%C4%90%E1%BA%A5t%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc%20c%E1%BB%A7a%20Nguy%E1%BB%85n%20%C4%90%C3%ACnh%20Thi(hay%20nh%E1%BA%A5t)%20%20%20%20%20&ns0=1″>

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

(hay nhất) –

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 1

Vào một buổi sáng mát trong giữa núi đồi Việt Bắc thời kì đầu chống Pháp, Nguyễn Đình Thi nhớ những ngày thu Hà Nội đã xa.

Người ra tiên phong ko ngoảnh lại

Câu thoe liền một mạch. Tiếp theo là một tiết tất cắt ra từng nhịp chứa chất bao nhiêu là trầm tư suy nghĩ và phảng phất nỗi buồn cố hữu:

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy

Ôi những cánh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều.

Trán cháy rực nghĩ trời đất mới

Lòng ta mênh mông ánh rạng đông

Rũ bùn đứng dậy sáng lòa

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 2

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về.

Non sông của bao thế hộ chưa bao giờ khuất đó đang vươn mình lớn dậy trong ngày nay gieo neo, đau thương:

Từ những năm đau thương đấu tranh

Đã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Đã bật lên những tiếng căm hờn.

Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội

Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh

Trán cháy rực nghĩ trời đất mới

Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.

Ôm quốc gia những người áo vải

Đã đứng lên thành những người hùng.

Có thể tìm thấy nhiều đoạn, nhiều khổ thơ rực rỡ trong Non sông để chứng minh cho các đặc điểm trên của hình tượng trung tâm trong bài thơ.

Lịch sử lâu dài của quốc gia, sức sống dai sức của bao thế hệ ông cha được Nguyễn Đình Thi cảm nhận thâm thúy:

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về.

Ôi những cánh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều

Những đêm dài hành quân nung nấu

Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.

Từ những năm đau thương đấu tranh

Đã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Đã bật lên những tiếng căm hờn.

Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội

Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh

Trán cháy rực nghĩ trời đất mới

Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.

Súng nổ rung trời tức giận

Người lên như nước vỡ bờ

Nước Việt Nam từ máu lửa

Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.

Anh yêu em như yêu quốc gia

Vất vả đau thương tươi thắm vô ngần.

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 3

Ba câu thơ đầu như tiếng đàn dạo đầu.

Sáng mát trong như sáng năm xưa

Gió thổi mùa thu hương cốm mới

Những hình ảnh trong ngày nay có sức gợi nhớ về ngày rời Hà Nội. Mùa thu Hà Nội ngày xưa trở về trong ký ức thi sĩ.

Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội

Những phố dài xao xác hơi may

Người ra tiên phong ko ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

Người ra đi: đầu ko ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

Tư thế và dáng đi tỏ ra kiên quyết, dứt khoát nhưng tâm hồn vẫn lưu luyến với trời thu Hà Nội, với những gì thơ mộng của thủ đô dấu yêu.

Những chàng trai Hà Nội sẵn sàng từ biệt căn nhà, góc phố ra đi làm nghĩa vụ của một công dân.

Mùa thu nay khác rồi

Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi

Gió thổi rừng tre phất phới

Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha!

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Nghệ thuật điệp từ khẳng định một cách kiên cố về quyền tự chủ của dân tộc.

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường mênh mông

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Tự hào về quê hương quốc gia giàu đẹp.

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về!

Ôi những cánh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều

Bát cơm chan đầy nước mắt

Bay còn giằng khỏi mồm ta

Thằng giặc Tây, thằng chúa đất

Ðứa đè cổ, đứa lột da…

Nhịp thơ ngắn, các câu thơ như một bản cáo trạng sắt đá về tội ác quân thù → xúc cảm trào dâng lòng căm thù giặc

Non sông người hùng:

Từ những năm đau thương đấu tranh

Ðã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Ðã bật lên những tiếng căm hờn

Hình ảnh có tính biểu tượng của một quốc gia quật khởi, con người vùng lên chống xâm lược.

Xiềng xích chúng bay ko khoá được

Trời đầy chim và đất đầy hoa

Súng đạn chúng bay ko bắn được

Lòng dân ta yêu nước thương nhà!

Ôm quốc gia những người áo vải

Đã đứng lên thành những người hùng

“Ôm” trình bày tình yêu trìu mến, thiết tha của những con người Việt Nam đối với tổ quốc. Hình ảnh thơ chân thực nhưng phi thường.

Súng nổ rung trời tức giận.

Người lên như nước vỡ bê

Nước Việt Nam từ máu lửa

Rò bùn đứng dậy sáng lòa

Từ mùa thu của tự nhiên, thi sĩ trình bày thú vui sướng, tự hào của con người làm chủ quốc gia và khẳng định sức sống của dân tộc.

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 4

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5

Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi (ngắn gọn, hay nhất) (ảnh 3)

Sáng mát trong như sáng năm xưa,

Gió thổi mùa thu hương cốm mới.

Mùa thu Hà Nội với những nét đặc trưng của quang cảnh tự nhiên và con người xuất hiện thật cụ thể, sinh động:

Tôi nhớ những ngày thu đã xa

Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội

Những phố dài xao xác hơi may

Người ra tiên phong ko ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

Mùa thu nay khác rồi

Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi

Gió thổi rừng tre phất phới

Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha.

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường mênh mông

Những dòng sông đỏ nặng phù sa.

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về.

Ôi những cảnh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều.

Trên cái nền là quốc gia đau thương đó, thi sĩ khắc họa nổi trội hình ảnh và tâm trạng người chiến sĩ:

Những đêm dài hành quân nung nấu

Bỗng thấp thỏm nhớ mắt người yêu.

Từ những năm đau thương đấu tranh

Đã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Đã bật lên những tiếng căm hờn

Bát cơm chan đầy nước mắt

Bay còn giằng khỏi mồm ta

Thằng giặc Tây thằng chúa đất

Đứa đè cổ đứa lột da.

Xiềng xích chúng bay ko khóa được

Trời đầy chim và đất đầy hoa

Súng đạn chúng bay ko bắn được

Lòng dân ta yêu nước, thương nhà

Khói nhà máy cuộn trong sương núi

Kèn gọi quân vang vọng cánh đồng

Ôm quốc gia những người ảo vải

Đã đứng lên thành những người hùng

Ngày nắng đốt theo đêm mưa giội

Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh

Trán cháy rực nghĩ trời đất mới

Lòng ta mênh mông ánh rạng đông.

Súng nổ rung trời tức giận

Người lên như nước vỡ bờ

Nước Việt Nam từ máu lừa

Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.

Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn

Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12

[rule_{ruleNumber}]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

[rule_3_plain]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

[rule_2_plain]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

[rule_2_plain]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

[rule_3_plain]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thi #hay #nhất

[/box]

#Cảm #nhận #bài #thơ #Đất #nước #của #Nguyễn #Đình #Thihay #nhất

Xem thêm chi tiết về Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất) ở đây:

Bạn thấy bài viết Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất) có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất) bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn

Nhớ để nguồn: Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất) tại bangtuanhoan.edu.vn

Chuyên mục: Kiến thức chung

Hình Ảnh về: Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

Video về: Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

Wiki về Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 1

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 2

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 3

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 4

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5

Hình Ảnh về: Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất)

Video về: Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất)

Wiki về Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi(hay nhất)

Hình Ảnh về: Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

Video về: Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

Wiki về Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 1

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 2

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 3

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 4

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 1

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 2

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 3

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 4

Cảm nhận bài thơ Non sông của Nguyễn Đình Thi – Bài mẫu 5

Viết một bình luận Hủy