Thương vợ là một trong những bài thơ hay nhất Tú Xương viết về người vợ tào khang của mình. Bài cảm nhận về bài thơ Thương vợ sẽ giúp các em thấy được nỗi nhọc nhằn, lam lũ và cả những vẻ đẹp đáng quý của bà Tú, qua đó thấy được tình mến thương, sự hàm ân, trân trọng của thi sĩ dành cho vợ của mình.
Đề bài: Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ của Trần Tế Xương
Mục Lục bài viết:
1. Dàn ý
2. Bài mẫu số 1
3. Bài mẫu số 2
4. Bài mẫu số 3
5. Bài mẫu số 4
6. Bài mẫu số 5
7. Phân tích bài thơ Thương Vợ
8. Bình giảng bài thơ Thương vợ
9. Hình ảnh bà Tú qua bài thơ Thương vợ
10. Phân tích hai câu thơ cuối bài thơ Thương vợ
11. Hình tượng người phụ nữ Việt Nam trong xã hội cũ qua Tự Tình II và Thương vợ
12. Phân tích bài thơ Thương vợ để làm nổi trội tâm tư mang nỗi niềm thế sự của tác giả
4 bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ
I. Dàn ý Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương (Chuẩn)
1. Mở bài
Giới thiệu về bài thơ Thương vợ của Tú Xương
2. Thân bài
a. Hai cầu đề
– “Quanh năm” gợi ra khoảng thời kì dài đằng đẵng, quanh năm suốt tháng ko có lấy một ngày ngơi nghỉ.
– “Mom sông” phần đất bồi ven sông chông chênh, đầy nguy hiểm túc trực
– “Nuôi đủ năm con với một chồng”: cách nói tếu táo nhưng lại ẩn chứa sự xót xa à Nỗi vất vả của bà Tú lúc phải gánh trên vai trách nhiệm với chồng, với con.
b. Hai câu thực
– Đảo vị ngữ “lặn lội”, “ỉ eo” lên đầu câu để diễn tả nỗi cực nhọc, sự đơn độc của bà Tú trong công việc mưu sinh.
– “Lặn lội thân cò” gợi ra sự vất vả, lam lũ, đáng thương của bà Tú…(Còn tiếp)
>> Xem cụ thể Dàn ý Cảm nhận về bài thơ Thương vợ tại đây.
II. Bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương
1. Cảm nhận về bài thơ Thương vợ, mẫu số 1 (Chuẩn):
Trong xã hội xưa, các nhà Nho thường dùng thơ ca như một “phương tiện” để nói chí, tỏ lòng, có rất ít những tác phẩm viết về cuộc sống sinh hoạt với những vấn đề “vặt vãnh” thường nhật. Thơ ca trung đại viết về người phụ nữ đã ít, viết về người vợ càng hiếm hoi hơn. “Thương vợ” của Trần Tế Xương là một trong số rất ít những bài thơ hiếm hoi đấy, thi sĩ ko chỉ ca tụng công lao, tấm lòng của vợ nhưng còn viết ngay lúc vợ còn sống. Đây là một điều đặc trưng rất hiếm gặp trong thi ca, bởi các nhà văn, thi sĩ xưa thường viết về vợ lúc người bạn trăm năm kết tóc trăm năm của mình đã từ giã cõi đời.
Thương vợ là bài thơ nổi tiếng nhất nhưng Tú Xương viết về vợ, đây cũng là tình mến thương, sự trân trọng nhưng thi sĩ muốn gửi gắm tới người vợ của mình.
“Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng”
Ngay trong những câu thơ trước nhất, thi sĩ Tú Xương đã để bà Tú xuất hiện trong một hoàn cảnh đặc trưng. Bà Tú hiện lên trong công việc mưu sinh vất vả cùng gánh nặng gia đình “nuôi đủ năm con với một chồng”. “Quanh năm” gợi ra khoảng thời kì dài đằng đẵng, bà Tú làm thuê việc giao thương mưu sinh quanh năm suốt tháng, ko có lấy một ngày ngơi nghỉ. “Mom sông” phần đất bồi ven sông chông chênh, đầy nguy hiểm túc trực, đây cũng là nơi bà Tú làm ăn giao thương. Công việc vất vả là vậy, cực nhọc nguy hiểm là vậy nhưng bà Tú vẫn cần mẫn làm việc bởi trên vai bà là gánh nặng “năm con với một chồng”. Câu thơ “Nuôi đủ năm con với một chồng” nghe qua như một lời ví von tếu táo nhưng lại ẩn chứa nỗi xót xa khó giấu. Tú Xương đã tự coi mình là gánh nặng, ko những thế ông còn đặt lên bàn cân để thấy một mình mình có sức “nặng” bằng năm đứa con.
Những bài văn Cảm nhận về bài thơ Thương vợ hay nhất
Nếu hai câu thơ đầu thi sĩ chú ý khắc họa thời kì, ko gian làm việc và những gánh nặng của bà Tú thì trong hai câu thơ tiếp theo, thi sĩ tập trung mô tả nỗi khốn cùng, lam lũ của bà Tú:
“Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông”
Trong hai câu thực, thi sĩ Tế Xương đã đảo vị ngữ “lặn lội”, “ỉ eo” lên đầu câu để diễn tả nỗi cực nhọc, sự đơn độc của bà Tú trong công việc mưu sinh. “Lặn lội thân cò” gợi ra sự vất vả, lam lũ, đáng thương của bà Tú. Trong ko gian vắng vẻ, luôn túc trực những nguy hiểm “quãng vắng”, bà Tú vẫn kiên cường bươn trải để nuôi sống cả gia đình. “Kiêng kỵ” gợi ra quang cảnh xô bồ, chen lấn, xô đẩy của người sắm, kẻ bán. Hai câu thơ đã tái tạo sống động nhưng cũng đầy xót xa nỗi vất vả, cực nhọc của bà Tú, qua đó còn trình bày sự thấu hiểu, đồng cảm của ông Tú dành cho người vợ tào khang của mình.
“Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công”
Ở đây, thi sĩ Tú Xương đã mượn thành ngữ dân gian để nói về cuộc đời của bà Tú. “Một duyên hai nợ” gợi ra nỗi vất vả, sự trớ trêu trong số phận của bà Tú. Bà chỉ có một cái “duyên” nhưng lại phải chịu tới tới hai “cái nợ” lúc trở thành vợ của ông Tú. Đôi vai gầy yếu của bà phải gồng gánh tất cả những công việc gia đình và cả những toan lo của cuộc sống, bà ko chỉ phải lo cho con nhưng còn phải gánh theo chồng. Cuộc sống hẩm hiu, thiệt thòi là vậy nhưng bà Tú ko hề oán thán nhưng vẫn chấp nhận “âu đành phận”, bà lặng thầm gánh vác tất cả, lặng thầm hi sinh vì chồng, vì con. Dù có phải trải qua bao sóng gió dãi dầu “năm nắng mười mưa” thì bà vẫn ko ngại khó, ngại khổ “dám quản công”.
Qua việc sử dụng linh hoạt phép đối liên kết vận dụng thành ngữ dân gian, Tú Xương đã hoàn thiện bức chân dung xinh xắn, đáng trân trọng của bà Tú: Chịu thương, chịu thương chịu khó, giàu đức hi sinh. Câu thơ còn như một lời tự trách của thi sĩ với sự “vô dụng”, bất lực của bản thân lúc chứng kiến sự vất vả của vợ nhưng ko thể làm gì.
“Cha mẹ thói thường ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như ko”
Hai câu thơ cuối như một lời trách móc, một lời chửi với “thói thường”, với sự bất lực của bản thân. “Thói thường” ở đây có thể hiểu là xã hội phong kiến nhiều bất công đã đẩy con người vào cảnh bần hàn. Ko chỉ chửi thói thường, ông còn chửi chính bàn thân mình “Có chồng hờ hững cũng như ko”. Bản thân ông là một người chồng, là trụ cột gia đình nhưng vì theo đuổi khát vọng công danh nhưng vô tình tạo nên bao nỗi khốn cùng cho vợ. Câu thơ trình bày rõ nét sự xót xa, bất lực của Tế Xương. Thế nhưng, qua việc trân trọng công lao của vợ, tự lên án sự “hờ hững” của bản thân ta lại thấy được tư cách đáng trân trọng của thi sĩ, đó là tình thương thâm thúy với vợ, sự tự ý thức về bản thân.
Có thể nói Thương vợ là lời tri ân thâm thúy nhưng Tú Xương dành cho vợ. Bài thơ ko chỉ dựng lên bức chân dung bà Tú, một người nữ giới chịu thương chịu thương chịu khó, mến thương chồng con, giàu đức hi sinh nhưng còn trình bày tình thương vợ, tư cách cao đẹp của thi sĩ.
——————-HẾT BÀI 1————————
Trên đây là phần Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ để có thêm tri thức trả lời, làm tập làm văn, các em có thể tham khảo thêm phần Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương và cùng với phần Soạn bài Thương vợ nữa nhé.
2. Cảm nhận về bài Thương Vợ của Tú Xương, mẫu số 2 (Chuẩn)
Tú Xương (1870-1907), tên thật là Trần Tế Xương, cuộc đời ngắn ngủi 37 năm của ông gắn liền với thời đoạn đau thương nhất của quốc gia lúc thực dân Pháp hoàn toàn nắm quyền thống trị trên quốc gia Việt Nam, triều đình phong kiến thì sợ hãi, nhu nhược trước quân thù, thối nát và khốn nạn với nhân dân. Tú Xương từ nhỏ đã nổi tiếng rằng người thông minh, thông minh, tôn thờ quan niệm “nhập thế tích cực” của Nho học, muốn tham gia vào chốn quan trường để giúp đời giúp nước. Thế nhưng khốn nỗi, cả cuộc đời ông dù gắn liền, tập trung hết tâm huyết vào khoa cử thế nhưng thi tới tận 8 lần nhưng vẫn bất đắc ý. Cuối cùng chỉ được chức tú tài, hữu danh vô thực, nhà cửa lại mất hết, điều đó đã để lại trong lòng ông những nỗi khốn khổ, đắng cay và phẫn uất vô cùng với cái xã hội Tây-ta thối nát, lộn lạo. Những xúc cảm đấy được ông trình bày rất rõ trong các tác phẩm thơ ca của mình. Dù cuộc đời có nhiều tủi nhục, khổ sở nhưng phúc phận cũng cho ông có được một người vợ hiền, đó là bà Phạm Thị Mẫn, người phụ nữ đại diện cho hình tượng người phụ nữ Việt Nam với sự tảo tần, thủy chung, chịu thương chịu thương chịu khó, cả đời hết lòng hy sinh cho gia đình. Hiểu được nỗi vất vả của vợ thế nên Tú Xương đã nhiều lần đưa hình ảnh bà vào thơ ca của mình như một hình mẫu tiêu biểu để trình bày sự trân trọng, mến thương, và thông cảm với sự vất vả của bà. Tiêu biểu là bài thơ Thương Vợ, một trong những bài thơ được biết tới nhiều nhất của Tú Xương trong mảng thơ trữ tình, kế bên lĩnh vực trào phúng vốn là sở trường của ông.
Dẫu là một bài thơ trữ tình thế nhưng Thương vợ vẫn nhấp nhoáng đâu đó cái nét trào phúng, vốn là nét riêng của Trần Tế Xương ko thể lộn lạo với bất kỳ thi sĩ nào. Ko chỉ vậy, với đề tài là người vợ thì Tú Xương vốn dĩ đã khác hẳn so với các thi sĩ cùng thời, ông là một trong số các thi sĩ chịu tác động thâm thúy của nền Nho học lâu đời nhưng lại có cái nhìn rất khoáng đạt và thương cảm về người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Kế bên đại thi hào Nguyễn Du nhìn về người con gái tài sắc vẹn toàn nhưng bạc phận Thúy Kiều với tư tưởng hiện thực và trị giá nhân đạo thâm thúy, thì Tú Xương lại có một bước tiến khác khá thú vị và lạ mắt lúc viết về người vợ tảo tần mưa nắng của mình bằng những câu từ tếu táo, thế nhưng ẩn chứa sâu trong đó là sự thông cảm thâm thúy, sự trân trọng, hàm ân với người vợ kết tóc của mình. Có thể nói rằng Tú Xương là một thi sĩ hiếm trong văn học Việt Nam, với những đề tài mới lạ, với giọng thơ trào phúng thâm thúy kế bên cuộc đời nhiều uất hận, đắng cay.
Trong bài thơ hình ảnh bà Tú hiện lên thông qua nỗi lòng thương yêu của Tú Xương trước hết là ở hai câu đề.
“Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng”
Ở câu khai đề tác giả đã tái tạo bối cảnh thời kì và ko gian mưu sinh của bà Tú. Với từ “quanh năm”, gợi cảm giác triền miên, từ ngày này qua ngày khác, mùa này qua mùa khác, năm này qua năm khác, dường như người phụ nữ này chẳng có lúc nào được ngơi nghỉ, đó là một khoảng thời kì rất khắc nghiệt của cả đời bà Tú. Thứ hai là ko gian “mom sông”, là chòm đất ở bờ sông nhô ra giữa lòng sông, có thuyền đò neo đậu, rất cheo leo, nguy hiểm ko hợp để làm ăn đi lại trong khoảng thời gian dài. Đấy thế nhưng bà Tú vẫn phải xông pha, chen lấn để tranh hàng, để giành khách kiếm miếng cơm manh áo cho cả gia đình. Từ bối cảnh khắc nghiệt, khó khăn tương tự hình ảnh bà Tú hiện lên với công việc giao thương vất vả và khốn cùng vô cùng. Tới câu thừa đề, lại là ý giảng giải cho những cái vất vả nặng nhọc nhưng một tay bà Tú phải đảm đương, đấy là bởi nỗi phải “Nuôi đủ năm con với một chồng”. Cả gia đình đều trông cậy vào việc bà Tú giao thương, bà phải gánh trên vai hai gánh nặng, một bên là 5 đứa con thơ dại, một bên là ông chồng, nhưng ông chồng này là gánh nặng đặc trưng, có một người thôi nhưng chẳng khác nào nuôi thêm 5 đứa con nữa. Viết tương tự, Tú Xương đang có hàm ý mỉa mai, trào phúng chính bản thân mình, mỉa mai bởi bản thân ông vốn là đàn ông sức dài vai rộng thế nhưng lại ko biết san sẻ, đỡ đần cùng vợ nuôi 5 đứa con. Nhưng đằng này ông lại chẳng khác nào mấy đứa con ngày ngày ăn bám, dựa vào từng đồng tiền nặng nhọc vợ kiếm được để sống cuộc đời đắng cay và bất mãn. Từ hai câu thơ trên ta thấy được xúc cảm của thi sĩ ko chỉ ngừng lại ở nỗi lòng thương vợ thâm thúy nhưng còn là nỗi tủi nhục, hổ thẹn với vợ và với chính bản thân mình vì sự vô năng bất lực trước cuộc đời, thấy xót xa cho cuộc đời khoa cử vô vọng, ko có khả năng đùm bọc vợ con, trái lại trở thành một gánh nặng để vợ phải một mình gồng gánh tất thảy. Kế bên ý giảng giải, câu thừa đề này còn bộc lộ thành tựu sau bao tháng ngày vất vả của bà Tú. Điều đó trình bày thông qua hai từ “nuôi đủ”, ko thừa cũng ko thiếu, tương tự với câu thành ngữ dân gian “Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm”. Có thể thấy rằng bà Tú là một người phụ nữ hết sức tảo tần, tháo vát, dù với công việc khó khăn, với hai gánh nặng đè trên đôi vai nhưng một tay bà vẫn đảm đương đâu vào đó, đảm bảo cho chồng con một cuộc sống đủ đầy. Hoàn thành xuất sắc trách nhiệm của một trụ cột kinh tế trong gia đình, thậm chí lớn lao hơn nhiều đấng mày râu khác trong việc đảm bảo đời sống vợ con. Có thể nói rằng đằng sau hai chữ nuôi đủ này ta thấy cả một cái sự hàm ân, trân trọng, ngưỡng mộ nhưng Tú Xương dành cho người vợ kết tóc của mình.
Bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương hay nhất
Hình ảnh bà Tú còn được tiếp tục tái tạo thông qua hai câu thực.
“Lặn lội thân cò lúc quãng vắng,
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông”.
Nghệ thuật nổi trội ở đây là nghệ thuật đảo cấu trúc, nhấn mạnh hai từ “lặn lội” và “ỉ eo” lúc đặt chúng ở đầu mỗi câu thực, đó cũng là hai động thái mưu sinh của bà Tú. Trước hết từ “lặn lội” là một từ tượng hình, gợi ra phết vẻ vất vả nhọc nhằn xông pha nơi đầu sóng ngọn gió của bà Tú, từ tượng thanh “ỉ eo” lại tái tạo hình ảnh của bà Tú trong công việc mưu sinh đời thường, đó những tiếng ì sèo mặc cả, ngã giá, bon chen, giành khách giữa buổi chợ đông, cốt sao để thu được nhiều lợi tức nhất. Tác giả cũng tái tạo lại bối cảnh làm việc của bà Tú, có phần cụ thể và cụ thể hơn. “Lúc quãng vắng” là bối cảnh ko gian vắng vẻ, hẻo lánh, đồng thời cũng cho chúng ta thấy bối cảnh thời kì lúc sáng sớm hoặc lúc tối muộn, cả ko gian và thời kì đều chứa đựng trong đó nhiều bất trắc nguy hiểm. “Buổi đò đông” cũng là một môi trường làm việc quá khó khăn, lắm bon chen, thị phi, đồng thời cũng ẩn chứa nhiều nguy cơ cho bà Tú trong lúc mải mưu sinh. Ko chỉ ngừng lại ở việc tái tạo hình ảnh bà Tú trong lao động bằng những cụ thể tả thực, nhưng Tú Xương còn dùng một hình ảnh ẩn dụ rất kinh điển trong ca dao Việt Nam đấy là “thân cò”. Hình ảnh này gợi ra thân ảnh bà Tú đang đơn độc, lầm lũi hặm hụi trong công việc mưu sinh trong bối cảnh công việc vất vả, nặng nhọc, vô cùng đáng thương. Đồng thời “thân cò” cũng gợi cho người đọc nghĩ về dáng vẻ, thân phận của người lao động, người phụ nữ trong xã hội cũ, ở họ đều có những đặc điểm chung là sự khốn khó, cam chịu và hoàn cảnh tội nghiệp.
Chuyển sang hai câu thơ luận hình ảnh của bà Tú tiếp tục hiện lên trong nỗi lòng mến thương và trân trọng của chồng.
“Một duyên, hai nợ, âu đành phận,
Năm nắng, mười mưa, dám quản công”
Tú Xương đã vận dụng một cách tài tình các thành ngữ dân gian để khắc họa những nỗi vất vả khốn cùng của bà Tú trong cả cuộc đời, trong cuộc hôn nhân với Trần Tế Xương. “Một duyên hai nợ”, xuất phát từ thuật ngữ “duyên nợ” của nhà Phật, ông đã thông minh bằng cách chêm xen các số từ “một”, “hai”, trình bày ý nghĩa thâm thúy rằng trong cuộc hôn nhân này, cái duyên thì chỉ có một, nhưng cái nợ thì có tới hai. Và bà Tú thực sự là người chịu nhiều thiệt thòi, bởi duyên ít nhưng nợ nhiều, hạnh phúc trạch áp chẳng có bao nhiêu, nhưng đắng cay khổ cực thì nhiều. Kế bên thành ngữ “duyên nợ” thì tác giả còn sử dụng thêm thành ngữ “năm nắng mười mưa”, nắng mưa đều là những yếu tố chỉ thời tiết bất lợi, trong bài thơ là ý chỉ sự khắc nghiệt của cuộc đời nhưng bà Tú phải gánh chịu. Kế bên nghệ thuật dùng thành ngữ, thì Tú Xương còn trình bày tính cách, tâm hồn của bà Tú trong các vế tiểu đối “âu đành phận”và “dám quản công”, trình bày sự nhẫn nhịn, cam chịu, ko nể nang than thân, trách phận của bà Tú, đồng thời cũng là đặc điểm chung của những người phụ nữ trong cơ chế phong kiến, một lòng thờ chồng, thờ con. Nổi trội lên vẻ đẹp tâm hồn của bà Tú đấy là đức hi sinh và lòng vị tha cao cả, xuất phát từ tấm lòng yêu chồng và thương con tha thiết. Tương tự qua sáu câu thơ đầu, bà Tú đã hiện lên với hai đặc điểm vừa đáng thương lại cũng vừa đáng trọng.
Thông qua nỗi lòng thương vợ bộc lộ dọc bài thơ thì hình ảnh ông Tú cũng hiện lên một cách nhấp nhoáng. Trước hết ông là một người biết mến thương, quý trọng và biết tri ân vợ, và trong bối cảnh xã hội xưa có được một người đàn ông biết mến thương quý trọng người bạn trăm năm của mình như thế là ko nhiều, bởi họ còn nặng tư tưởng trọng nam khinh nữ, nhất phu đa thê. Tình cảm mến thương của ông Tú được trình bày gián tiếp qua việc khắc họa hình ảnh bà Tú, đồng thời trình bày trực tiếp thông qua lời khen, lời ghi nhận công lao của ông Tú đối vợ “Nuôi đủ năm con với một chồng” theo lối nói hí hước, tếu táo và có chút tự trào.
Tú Xương cũng hiện lên là một người có tư cách thông qua những lời tự trách “một duyên hai nợ”, ông tự nhận mình là cái “nợ” nhưng bà Tú phải gánh chịu, phải trả ở kiếp này. Sự tự trách đấy còn được trình bày ở hai câu thơ cuối bài “Cha mẹ thói thường ăn ở bạc, Có chồng hờ hững cũng như ko!”, đó là tiếng chửi ném vào chính mình bởi thấy áy náy và day dứt vì ko hoàn thành trách nhiệm của một người đàn ông trong gia đình, sau đó là ném vào xã hội, cái xã hội để cho sự bất công được hiện diện một cách hiển nhiên. Tiếng chửi và lời tự trách nhấp nhoáng trong cả bài thơ là xuất phát từ ý thức trách của người chồng, người cha trong gia đình, đồng thời cũng là ý thức về sự bất lực của bản thân lúc lúc ko thể làm gì đỡ đần vợ con, về sự bất đắc ý trong công danh. Sự tự trách cũng là xuất phát từ lòng mến thương, sự thông cảm thâm thúy của ông Tú dành cho người vợ kết tóc của mình trong công cuộc mưu sinh, trong cuộc hôn nhân ko mấy mỹ mãn này với ông.
Qua bài thơ ta thấy hiện lên hình ảnh của một người phụ nữ vừa đáng thương vừa đáng trọng, đồng thời bộc lộ được rõ nét vẻ đẹp tâm hồn của bà Tú với đức hy sinh cao cả, sự đảm đang tháo vát, có lòng vị tha và lòng mến thương chồng con tha thiết. Không những thế ta còn thấy được sự mến thương của ông Tú đối với vợ mình và vẻ đẹp tư cách của ông qua những lời tự trách, trào phúng.
3. Cảm nhận bài thơ Thương Vợ của Tú Xương, mẫu số 3:
Trong lịch sử văn học nước ta xưa nay, thơ viết về vợ vốn ko nhiều. Do đó, thơ hay tức là viết chân thực, thâm thúy và xúc động về đề tài này lại càng hiếm hoi. Vì vậy có thể xem Trần Tế Xương là một trường hợp đặc trưng. Trong thơ mình, ông nói tới vợ rất nhiều lần.
Lúc thì lăm le bia đá bảng vàng cho vang mặt vợ. Hỏi ra quan đấy ăn lương vợ. Đem chuyện trăm năm giở lại bàn. Lúc thì Vuốt râu nịnh vợ con bu nó. Lại có lúc Viết vào giấy dán ngay lên cột. Hỏi mẹ mày dốt hay hay. Cao hứng và ngông nghênh hơn, nhà văn đã viết văn tế để tế sống vợ. Nhưng đỉnh cao mảng thơ này của ông phải nói là bài thơ Thương vợ:
Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như ko!
Đây là một bài thơ trữ tình – trào phúng đậm sắc dân gian đầy cảm động. Để bộc lộ lòng thương quý, hàm ân và trân trọng vợ mình, thi sĩ đã cực tả nỗi nhọc nhằn lao khổ của bà, người nữ giới đã một thân một bóng tảo tần nuôi con và chồng. Qua đây, ông ca tụng đức tính đảm đang, lòng hi sinh thầm lặng cao cả một bậc hiền phụ.
Trong hai câu thơ đầu, Tú Xương đã nói về sự vất vả và nhẫn nại của vợ mình một cách tự nhiên, thân tình, dí dỏm và hóm hỉnh. Ông vừa giới thiệu cái gánh nặng chồng con trên vai bà vừa cho thấy một cách gián tiếp tình cảm sâu nặng của mình dành cho vợ:
Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Những bài Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương tuyển chọn
Hai câu thơ là một lời chấm công. Trong câu thơ đầu, bản thân công việc giao thương tuy chưa đủ trình bày được sự vất vả hay nhẫn nại nhưng hoàn cảnh thời kì (quanh năm) và hoàn cảnh ko gian (ở mom sông) thì lại nói khá rõ về điều đó.
Quanh năm, chỉ hai tiếng đấy thôi cũng đã chứa đựng biết bao nhiêu là thời kì tiếp nối nhau triền miên ko dứt, suốt từ đầu năm tới cuối năm, cho dù mưa gió, nắng nôi, lúc nào cũng như lúc nào, bà vẫn miệt mài giao thương. Đó là hoàn cảnh thời kì. Còn hoàn cảnh ko gian, còn chỗ làm ăn? Đó là mom sông. Mom sông theo giáo sư Lê Trí Viễn là một địa thế thừa của lục địa ba bề là nước, đổ ùm xuống sông lúc nào ko biết chừng (Lê Trí Viễn – Những bài giảng văn ở Đại học, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1982). Bà Tú đã phải ngày này qua ngày khác, tháng này qua tháng khác, năm này qua năm khác, giao thương làm ăn ở cái mom sông chông chênh ko vững vàng gì đấy.
Vì sao bà phải vất vả tới tương tự?
Câu thơ thứ hai đã trả lời rõ:
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Thi sĩ đã tăng lên vợ mình lên hàng trụ cột của gia đình. Cả một gánh nặng sinh kế đã đặt lên vai người phụ nữ. Bà quanh năm nặng nhọc, vất vả, bất kế nguy hiểm, gian nan là để nuôi đủ năm con và một chồng tức là sáu mồm ăn hết thảy chưa kể cả chính mình. Nhưng đồng thời ông cũng đã tự hạ mình xuống thành ngang hàng với lũ con, nói đúng hơn là ông đứng cuối hàng sau năm con để vì thế thứ sáu Với một chồng trình bày rõ ra ông là ăn theo, ăn ké lũ con. Thi sĩ tự thấy mình là gánh nặng của vợ. Cách nói đấy hàm ý vừa hàm ân vừa tự hào nhưng lại có chút gì đó hối hận, ăn năn, mỉa mai mình một cách trầm lặng hóm hỉnh.
Tiếp theo là hai câu thực thi sĩ đã trình bày tình thương vợ của mình bằng cách mô tả cái vất vả, gian nan nhưng cũng là cái đảm đang của bà Tú:
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông
Mượn hình ảnh độc thân, vất vả của con cò trong ca dao xưa: con cò lặn lội bờ sông… ông trau chuốt thêm bằng bàn tay nghệ sĩ tài hoa của mình. Nếu ca dao thường dùng hình ảnh con cò để so sánh, ví von gián tiếp về người phụ nữ, nói rõ hơn là người vợ, người mẹ hặm hụi tảo tần thì ở đây Tú Xương đã tương đồng trực tiếp thân cò với thân phận người vợ. Thi sĩ lại dùng phép đảo ngữ Lặn lội thân cò để nhấn mạnh vào sự vất vả, lam lũ của vợ mình. Đã vậy cái quang cảnh ko gian kiếm ăn của thân cò ở đây ko phải chỉ là một cái bờ sông bất kì nào, có thể sôi động đông vui hay lặng lẽ, buồn thiu nhưng lại được thi sĩ xác định rõ là quãng vắng. Tất cả những điều vừa phân tích đều nhằm để nói và đã nói được cái vất vả gian truân thầm lặng của người vợ mang số phận thân cò.
Câu thơ tiếp theo nói thêm sự vật lộn với sinh kế của bà Tú. Gặp phải buổi đò đông (bến đông đò hay đò đông người) bà đều phải chịu cảnh bị xô đẩy, tranh giành nhau lời qua tiếng lại ỉ eo để mặc cả sắm bán như người nào. vốn con nhà dòng dõi, chẳng gì cũng là bà Tú vậy nhưng cũng phải lấm láp, phong trần. Thi sĩ hơn người nào hết đã thầm cảm thương cho hoàn cảnh và cả sự hi sinh thầm lặng của vợ mình. Chỉ vì gánh nặng áo cơm của chồng con nhưng bà Tú đã xông pha quên cả nguy hiểm, nặng nhọc… Câu thơ này tuy ko trực tiếp trích lời ca dao nhưng vẫn đâu đây nhấp nhoáng ý tình: Con đi mẹ dặn lời này, Sông sâu chớ lội, đò đầy khoan sang. Đó là lời dặn thân gái phải giữ mình. Song ở đây chỉ vì chồng con nhưng bà Tú phải đành lòng làm ngơ trước lời dặn đấy.
Chỉ với hai câu thơ bằng những từ ngữ gợi tả và cảm động, Tú Xương làm hiện lên rõ nét hình ảnh một người vợ thui thủi làm ăn, một mình toan lo lặn lội trong những quang cảnh ko gian và hoàn cảnh thời kì vất vả, gian nan nhất, đáng thương và đầy ái ngại nhất. Nhiều người cũng cho rằng đây là hai câu thơ hay nhất của bài thơ. Theo giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh, với hai câu thơ này Tú Xương không những đã nói chung được nỗi vất vả, khốn cùng, nhọc nhằn của bà Tú nhưng còn gợi lên được quang cảnh giao thương nơi bãi chợ bến sông của tỉnh Nam Định một thời.
Nếu bốn câu thơ đầu vừa phân tích hoàn toàn là lời ông Tú nói về vợ mình thì bốn câu sau lại trình bày giọng bà Tú tự than thân, trách phận chính mình. Nói đúng hơn là tới đây thi sĩ ko đứng ngoài khách quan để mô tả nữa, ông đã nhập thân vào nhân vật thảo ra lời bà vợ để than vãn giùm bà một cách chủ quan hơn:
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công
Duyên, tiếng nhà Phật có nghĩa rất rộng. Trong mối quan hệ vợ chồng, duyên là cái căn nguyên từ trước, do đó, nhưng vợ chồng lấy được nhau hoặc lấy phải nhau. Từ ý nghĩa vừa nói, dân gian ta đã làm thành một cặp khái niệm đối lập nhau: duyên và nợ (Một duyên, hai nợ, ba tình. Duyên dì anh nợ gì tôi, chẳng qua là cái nợ đời chi đây…). Tương tự trong dân gian Một duyên hai nợ là chỉ sự may rủi của đời người con gái. Nhưng ở đây trong thế đối ngẫu với câu dưới. Một duyên hai nợ trong câu thơ của Tú Xương lại có ý nghĩa khác hẳn: một, hai ko còn là số đếm nữa nhưng là số tính, số nhân: duyên chỉ có một nhưng nợ tới những hai duyên thì ít nhưng nợ thì nhiều. Bà Tú lấy được ông Tú ngẫm cho kĩ đó cũng là duyên. Ông cũng đỗ đạt hơn người thường một tí. Chỉ có vậy thôi. Chứ còn ông là chồng nhưng lại dở dở ương, khoán trắng
Tiền nong phó cho con mụ kiếm; Hỏi ra quan đấy ăn lương vợ… thì đúng là một thứ nợ đời. Duyên thì ít nhưng nợ thì nhiều là tương tự.
Cái vất vả, cực nhọc của lặn lội thân cò ở câu thơ trên tới đây đã được nâng lên thành cái vất vả, cực nhọc của một số phận là định mệnh của cả một kiếp người nên nặng nề và cay cực biết bao. Đã là số phận thì phải âu đành. Âu có tức là cam nhưng đành cũng là cam. Một câu thơ nhưng những hai lần cam chịu. Vì cam chịu nên Năm nắng mười mưa dám quản công là vậy. Cho dầu nắng mưa tới mấy (Năm nắng mười mưa) bà vẫn ko chút e ngại, chẳng tiếc chi công sức của mình. Dám quản công là ko những chỉ có ý nghĩa như vừa nói nhưng còn cho thấy ý khiêm nhượng. Nổi lên thêm từ hai câu thơ là đức tính hi sinh, nhẫn nhịn lặng thầm của bậc hiền phụ. Đây cũng là đức tính truyền thống của người phụ nữ Việt Nam từ xưa tới nay. Đã thấy tấm lòng thương vợ của thi sĩ là thấm thía và thâm thúy biết mấy.
Sau cuối, hai cấu kết của bài thơ là một lời nguyền rủa:
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như ko!
Thác lời của bà Tú, thi sĩ đã nguyền rủa chính cái tệ bạc và cái vô trò trống của người chồng tức là của chính mình. Tất cả nỗi thương vợ cùng với sự bất lực giận mình, giận đời đã lắng đọng trong tiếng nguyền rủa đầy day dứt, xót xa kia. Nhưng thực sự ông có tệ bạc, hờ hững với vợ mình ko? Điều này khó trả lời.
Nhưng ngẫm cho cùng, bài thơ này đã trả lời phần nào câu hỏi đấy. Hơn nữa, tự coi mình cũng như ko cũng như một người thừa, một kẻ hờ hững sống đấy nhưng cũng như đã chết thì tuy đó là lời rủa mình nhưng cũng là lời ca tụng và đề cao công ơn của vợ. Tuy là một lời nguyền rủa nhưng hai câu thơ kết vẫn đượm thắm màu sắc vui đùa. Thi sĩ phán xét tự trách mình cũng là cách bộc lộ sự thương cảm sâu xa với vợ. Ông nói ăn ở bạc nhưng lòng ông ko bạc, ko hờ hững với bà chút nào cả.
Tương tự Thương vợ đúng là một bài thơ hay cho ta tưởng tượng được nỗi lòng thương yêu mênh mông thật tâm và thâm thúy của thi sĩ đối với người vợ chịu thương, chịu thương chịu khó, hi sinh, nặng nhọc, vất vả một cách lặng thầm vì gánh nặng chồng con. Với một bài thơ trữ tình giàu hình ảnh, nhạc điệu, tiếng nói tự nhiên, dân dã, thi sĩ ko những đã trình bày được tình cảm đấy của mình nhưng còn tạo nên được một bức chân dung bất hủ có tính truyền thống của người phụ nữ Việt Nam với đầy đủ các đức tính đáng quý là đảm đang, cần mẫn, nhẫn nại, hi sinh.
4. Cảm nhận Thương Vợ của thi sĩ Tú Xương, mẫu số 4:
Thi sĩ Tú Xương tên thật là Trần Tế Xương là một trong những thi sĩ trào phúng của nền văn học Việt Nam thời đoạn cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Kế bên những tác phẩm mang ý nghĩa trào phúng phê phán, lên án xã hội cũ ông còn những tập thơ trữ tình rất lạ mắt. Một trong những tác phẩm tiêu biểu có trị giá lớn là bài thơ “Thương vợ”.
Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò lúc quãng vẵng,
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko!
Có thể nói ông là một trong những nhà văn, thi sĩ có cuộc đời long đong trong đường công danh, mặc dù là người thông minh nhưng ông đi thi tới lần thứ tám mới đậu được cái tú tài. Nhà nghèo lại đông con, nghề dạy học lại cập kênh trong xã hội suy vong lúc bấy giờ, chính vì thế bà Tú lại chính là người trụ cột trong gia đình lo cái ăn, cái mặc cho chồng con. Người vợ hiền đảm đang đấy đã cho ông cảm hứng sáng tác bài thơ “Thương vợ”. Đây cũng là nỗi lòng của chính ông muốn nói với người vợ đảm đang, tảo tần sớm hôm ko một lời oán thán. Mở đầu bài thơ Tú Xương đã nói chung phần nào nghề nghiệp của bà Tú và hoàn cảnh gia đình mình:
“Quanh năm giao thương ở mom sống,
Nuôi đủ năm con với một chồng”.
Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương
Ông là trụ cột trong gia đình thế nhưng cuộc sống của gia đình lại dự vào việc giao thương chạy chợ của vợ. Tác giả dùng từ “mom” bao hàm tính chân thực rất rõ, đây là từ gợi hình ảnh rõ nét để người đọc thấy được nỗi gian truân của bà Tú giao thương quanh năm bên bờ sông Vị, nơi làm ăn là cái thế đất chông chênh, nhiều nguy hiểm. Câu thơ đầu tác giả cho chúng ta thấy tấm lòng của thi sĩ đối với việc giao thương nặng nhọc của vợ. Thế nhưng công việc giao thương vất vả đấy lại:
“Nuôi đủ năm con với một chồng”
Câu thơ tả hoàn cảnh rõ ràng “năm con với một chồng” ko phải trùng hợp nhưng ông lại sử dụng số đếm trong thơ. Nhưng ông đếm ở đây với mục tiêu vừa tăng thêm gánh nặng, sự vất vả tảo tần của bà Tú vì gia đình. Và tới ngay cả chồng cũng thành số đếm như một nghịch lý tức cười thay vì ít nhất chồng cũng phải nuôi đủ bản thân mình nhưng thực tiễn bà Tú lại là người nuôi chồng. Hoàn cảnh gia đình đã thế nhưng bà Tú gánh trên vai năm đứa con đã là vất vả, lại thêm một ông Tú trong nhà nữa. Câu thơ ẩn chứa nỗi niềm chua chát của tác giả về một gia đạo gặp nhiều khó khăn: đông con và mọt ông chồng ko làm được gì quanh năm chỉ đèn sách với thi cử. Để từ đó:
“Lặn lội thân cò lúc quãng vắng,
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông”
Hai câu thơ tiếp theo tiếng nói thơ đã tăng lên cấp độ mới, càng tô đậm thêm nỗi cực nhọc của người vợ. Từng chữ trong câu như những nét vẽ, gam màu tiếp nối nhau, hòa quyện và cùng bổ trợ làm tăng thêm nỗi cực nhọc của bà Tú. Người vợ của tú Xương đã “lặn lội” nhưng lại mang “thân cò”, rồi có lúc trong hoàn cảnh “quãng vắng”. Nỗi cực nhọc kiếm sống mưu sinh ở “mom sông” tưởng như ko thể nào nói hết được! Thi sĩ lấy hình ảnh “con cò” trong ca dao cổ: “Con cò lặn lội bờ sông…”, “Con cò đi đón cơn mưa…”, để tái tạo hình ảnh “thân cò” lầm lũi, đã đem lại cho người đọc bao liên tưởng cảm động về bà Tú, cũng như thân phận vất vả, cực khổ, của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội thời bấy giờ.
Hình ảnh lặn lội thân cò được tác giả mô phỏng trong thi ca dân:
“Con cò lặn lội bờ sông
Gánh tạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non”
Hai câu thơ tuy ngắn nhưng lại mang ý nghĩa gợi hình ảnh chân thực về bà Tú: Với tấm thân mảnh dẻ, yếu ớt bà Tú chịu dãi nắng dầm sương, bà còn phải lặn lội sớm trưa tất cả cũng chỉ vì miếng cơm manh áo. Tấm thân cò trong cái phản chiếu của nắng chiều là hình ảnh lẻ loi, hiu quạnh, lúc cần ko biết nương tựa vào đâu, chưa nói tới những nguy hiểm bất trắc đối với thân gái dặm trường. Câu thơ mang lại cho độc giả nhiều suy ngẫm, sự đồng cảm tới xót xa, tội nghiệp! Hình ảnh bà Tú đại diện cho những người phụ nữ trong xã hội thối nát bấy giờ.
Những người phụ nữ đấy chỉ biết lặng lẽ hi sinh cho chồng cho con, họ cam chịu sự xô đẩy của xã hội, để rồi Tú Xương lại chính là người nói lên tâm tư của vợ:
“Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công”
Hai người nên duyên với nhau được là do duyên phận trời se, vì thế nhưng bà “âu đành phận”. Đành phận lại như một sự cực chẳng đã, xếp lại, nén xuống những gì bất bình, tủi nhục của bản thân mình đã và đang từng ngày phải trải qua. Câu thơ khép lại bằng âm thanh nặng nề của từ phận lại càng làm cho câu thơ thích hợp với xúc cảm bị dồn nén vào trong. Bà Tú vất vả là thế, dầm mưa dãi nắng nhưng nào dám kể công lao với chồng, với con, nhưng luôn lặng lẽ dồn nén cam chịu.
“Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko”
Tình cảm của tác giả thương vợ chất chứa trong lòng tới nghẹn thở, lại ko thể giúp được người vợ hiền nhưng thi sĩ tự trách mình. Bản thân ông trở thành một mồm ăn cho vợ nuôi, điềm nhiên tận hưởng trong lúc vợ phải xuôi ngược tảo tần, nghe cũng đã có cái gì đó bất nhẫn. Tất cả tâm tư tình cảm đấy bùng nổ ở hai câu thơ kết “Cha mẹ thói thường…” như một lời chửi đổng với đời và cũng chính là lời xỉ vả mình. Câu thơ thất chua chát, đắng cay ông trách mình, hận mình đã để vợ vất vả, sống khổ cực luôn chạy đôn, chạy đáo lo cho gia đình. Nhưng thực tiễn bà Tú lại ko hề oán trách chồng con một lời nào. Cũng chính sự cam chịu, chịu thương chịu thương chịu khó nhưng ông lại càng thấy mình có lỗi, càng thấy oán trách bản thân hơn. Ở vào hoàn cảnh như thế ông coi mình là người ăn ở tệ bạc với vợ. Bà Tú có chồng nhưng cũng như ko vì bà chính là người nuôi sống gia đình.
Bằng tình cảm thật tâm, nghệ thuật sống động, Tú Xương đã mô tả phẩm chất tốt đẹp của người vợ, người phụ nữ giỏi giang, lam lũ, tảo tần nuôi chồng nuôi con. Bà Tú là đại diện cho những người phụ nữ Việt Nam xưa. Bao nhiêu công lao trong gia đình, ông Tú dành cho bà, ông chỉ nhận về cho mình một chữ “ko”.
Bài thơ xuyên suốt là tình cảm của tác giả dành cho người vợ hiền, ông dành sự kính trọng, mọi công lao, những gì tốt nhất dành cho bà Tú. Tiếng nói thơ dung dị, đời thường, sử dụng nhiều yếu tố dân gian, bài thơ có trị giá nhân văn thâm thúy.
5. Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ, mẫu số 5:
Hình ảnh của người phụ nữ luôn là đề tài muôn thuở cho nền văn học kim cổ Việt Nam. Tuy nhiên, thơ văn viết về người vợ bằng tình cảm của một người chồng đã ít nay lại viết về người vợ đang sống lại còn hiếm hoi hơn. Và Trần Tế Xương là một trong những bậc thức giả hiếm hoi của nền thơ ca trung đại Việt Nam đã đưa hình ảnh người vợ tảo tần của mình ngay lúc bà vẫn còn là một đoá hoa tươi tỉnh trên đường đời vào những dòng thơ trữ tình nhưng cũng ko kém phần trào phúng làm bật lên được đức hi sinh đảm đang, tấm lòng tháo vát chịu thương chịu thương chịu khó của người bạn trăm năm, bà Tú, qua đó cũng trình bày tấm lòng tri ân tới người vợ của mình:
Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko.
Trần Tế Xương, thường gọi là Tú Xương, sống trong buổi giao thời đầy nghèo khổ nửa thực dân Pháp – nửa phong kiến. Ông là người thông minh, ham học, hào hoa, phóng túng, có tài làm thơ hay nhưng lại long đong trên trục đường thi sử và nổi tiếng chủ yếu ở hai mảng thơ: trào phúng và trữ tình có pha chút giọng cười châm biếm sắc sảo bắt nguồn từ tâm huyết với dân, với nước, với đời. Ông từng được mệnh danh là thi sĩ trào phúng xuất sắc của văn học Việt Nam thời đoạn cuối thế kỉ XIX.
Kho tàng thơ văn của Tú Xương tuy ko nhiều chỉ với 100 bài, chủ yếu là thơ Nôm, gồm nhiều thể thơ như thất ngôn bát cú đường luật, lục bát,… và một số bài văn tế, phú, câu đối… nhưng có nhiều bài rất rực rỡ, đạt tới trình độ tuyệt mĩ về cả nội dung và nghệ thuật và được xem như những bài thơ bất tử. Minh chứng rõ ràng nhất đó là thi phẩm Thương vợ được viết bằng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Bài thơ nhắc đến tới nhiều khía cạnh trong xã hội, đồng thời cũng là tiếng lòng tha thiết, sự tri ân đầy xót xa của Tú Xương – nạn nhân của xã hội nhố nhăng, điên đảo biến con người trở thành vô trò trống với chính mình và gia đình, đối với bà Tú, qua đó, người đọc cũng phần nào thấy được những đức hi sinh to lớn của những người phụ nữ lúc bấy giờ hay của bà Tú đối với người chồng của mình.
Cảm nhận về bài thơ Thương vợ để thấy được tấm lòng, sự trân trọng của Tú Xương dành cho vợ của mình
Mở đầu tác phẩm, Tú Xương giới thiệu về hoàn cảnh và công việc mưu sinh của bà Tú, qua đó bộc bạch lòng hàm ân thật tâm đối với người vợ tảo tần sớm mai của mình:
Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Mạch xúc cảm của thi phẩm dần dần mở ra với bức tranh toàn cảnh đầy nỗi nặng nhọc, toan lo của bà Tú – tên thật là Phạm Thị Mẫn. Tác giả đã sử dụng “Quanh năm” – cụm từ chỉ một khoảng thời kì trường kì lặp đi lặp lại như một vòng tuần hoàn khép kín của tự nhiên để cực tả nỗi vất vả triền miên của bà Tú trải dài hết tháng ngày này sang tháng ngày khác, năm này qua năm nọ mặc cho nắng gắt hay mưa rào vẫn ko bỏ sót phút giây nào cả. Chỉ có thế thôi cũng đủ để lại trong lòng độc giả một ấn tượng khó phai về hình ảnh người vợ đầu tắt mặt tối vẹn toàn mọi sự trong gia đình như bà Tú. Chưa ngừng lại ở đó, cách cân đo, đong đếm như thế của thời kì còn góp phần làm bật lên cái ko gian, vị trí bán sỉ của bà Tú thông qua hình ảnh “mom sông”. Địa thế “mom sông” rất trắc trở, đầy rẫy những nguy hiểm khôn lường bởi lẽ đó chỉ là một doi đất nhô ra phía lòng sông nơi người làng chài thường tụ họp giao thương nên những lúc tiết trời khắc nghiệt, địa thế chông chênh mỏng manh kia sẽ dễ sạt lở, gây nhiều khó khăn cho bà Tú. Khó khăn là thế, gian nan là vậy nhưng bà Tú vẫn mạnh mẽ vượt qua, xoành xoạch nỗ lực để cho gia đình được no ấm:
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Với giọng thơ hóm hỉnh cùng tài năng trong nghệ thuật thơ trào phúng, câu thơ thứ hai như lời lên án gay gắt xã hội phong kiến xưa đã biến những người đàn ông vốn là những trụ cột vững chắc trong gia đình thành những kẻ vô trò trống chỉ biết sống dựa vào vợ, nhưng đặc trưng là “ăn lương vợ:
Trống hầu chưa dứt bố lên thang,
Hỏi ra quan đấy ăn lương vợ.
(Quan tại gia – Trần Tế Xương)
Đôi vai của bà Tú đã nặng nay còn nhân lên bội phần lúc bà “cực chẳng đã” trở thành trụ cột chính trong gia đình. Hai chữ “Nuôi đủ” là vừa đủ, vừa đủ nuôi, ko thiếu nhưng cũng ko thừa vang lên tạo cho câu thơ một âm điệu trang trọng nhưng cũng ko kém phần tự hào gợi tả sự đảm đang tột cùng nơi bà Tú lúc chỉ với công việc giao thương “quanh năm” ở nơi “mom sông” chông chênh, nguy hiểm nhưng bà vẫn có thể đảm bảo cuộc sống vật chất và ý thức đầy đủ cho “năm” đứa con và người chồng của mình. Không những thế, cách đặt hai danh từ số đếm “năm” và “một” song song với nhau tưởng hình như khập khiễng nhưng lại rất lạ mắt và mới lạ. Tú Xương tự giễu mình lúc so sánh bản thân ngang hàng với “năm đứa con thơ” vì ông là một “đứa con đặc trưng” ngầm tăng lên vị thế người vợ tảo tần của mình lên một cấp bậc thiêng liêng khác như một người “mẹ hiền” để có thể đề cao công lao của bà Tú một cách chí lí và chuẩn xác nhất. Hơn thế nữa, cấu trúc “năm” – “một” cùng liên từ “với” chất chứa bao nỗi hổ thẹn, buồn bực đã khắc hoạ nên chiếc đòn gánh nhưng ở giữa là đôi vai gầy guộc, nhỏ nhỏ của người phụ nữ chịu thương chịu thương chịu khó còn hai bên đều trĩu nặng với “năm con” và “một chồng” nhưng dường như sự khó khăn lại nghiêng lệch về phía người chồng vô trò trống nhiều hơn vì cơ chế “trọng nam khinh nữ” rẻ rúng trong xã hội cũ. Có thể nói, bà Tú “nuôi đủ” cho Tế Xương ko chỉ vẹn toàn cho ông “chăn ấm, nệm êm” nhưng còn lo cho ông đủ thứ quyền quý tốn kém khác để khiến ông phải nở mày nở mặt vì suy cho cùng, Tế Xương vẫn là một tú tài, là người có chí thi cử công danh:
Biết thuốc lá, biết chè tàu,
Cao lâu biết vị, hồng lâu biết mùi.
(Hỏi ông trời – Trần Tế Xương)
Hay:
Hôm qua anh tới chơi đây,
Giày “giôn” anh dận, “ô Tây” anh cầm.
(Đi hát mất ô – Trần Tế Xương)
Hai câu đề mở đầu thi phẩm tuy chỉ gói gọn trong mười bốn chữ nhưng đã trình bày được tất cả những đức tính cao đẹp nơi bà Tú với sự chịu thương chịu thương chịu khó, tảo tần ko quản nắng mưa để vẹn toàn mọi việc trong gia đình. Qua đó, Tú Xương cũng khôn khéo trình bày sự hàm ân của mình đối với bà Tú, đồng thời cũng phần nào mô tả sự hổ thẹn của tác giả lúc là một đấng nam nhi nhưng lại ko thể làm gì hỗ trợ vợ tới nỗi phải đặt mình trong mối tương quan với “năm đứa con thơ”. Thật xót xa!
Thấu hiểu được những nỗi toan lo, vất vả của người vợ lớn lao của mình, Tú Xương liên tưởng tới hình ảnh “con cò” năm xưa trong ca dao:
Con cò lặn lội bờ sông,
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non.
(Ca dao)
Để cực tả nỗi khổ tâm nhưng bà Tú đang trải qua trong hai câu thực:
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Tú Xương sử dụng “thân cò” chứ ko phải “con cò” như trong ca dao xưa vừa trình bày được phong cách riêng, sự thông minh mang tính chất thời đại trong phong cách thơ ca của thi sĩ, vừa tương đồng thân phận của bà Tú nói riêng và người phụ nữ nói chung với hình ảnh gầy guộc của “con cò” để nói lên sự khốn cùng trong cuộc sống của một người phụ nữ trụ cột. Tiếp đó, chữ “thân” tuy đơn giản nhưng nghe sao đắng cay quá, nó luôn gợi cho mọi người về một thứ gì đó nhỏ nhỏ tội nghiệp tới vô cùng. Và lúc xưa, thi sĩ Hồ Xuân Hương cũng đã từng ngậm ngùi trên trang giấy lúc nói tới chữ “thân” bạc phận:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
(Bánh trôi nước)
“Lúc quãng vắng” là một cụm từ rất đặc trưng vì nó ko chỉ gợi lên cái ko gian rợn ngợp cảm giác đơn nhất đầy nguy hiểm rình rập nơi bờ sông hẻo lánh, lạnh buốt lúc bấy giờ nhưng còn diễn tả thâm thúy nỗi khắc khoải về thời kì của sự tảo tần và một lúc được song hành cùng với giải pháp nghệ thuật đảo ngữ của từ láy “lặn lội”, hình ảnh giản dị, chất phát của người phụ nữ gầy guộc chân trần mưu sinh nơi rừng núi sông bãi vào đêm tối – thời kì nhưng những người phụ nữ khác đang hạnh phúc bên chồng con, đang tận hưởng những giấc ngủ say, hằng mong có thể kiếm thêm thu nhập để trang trải cuộc sống càng trở thành nổi trội và chói lọi hơn trong quang cảnh hiu quạnh tới ghê sợ nơi doi đất chông chênh.
Nếu như câu thơ thứ ba gợi nỗi cực nhọc đơn chiếc thì câu thơ thứ tư lại là sự vật lộn đầy gay cấn của bà Tú giữa thời buổi sắm bán đông đúc:
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Một lần nữa, giải pháp nghệ thuật đảo ngữ lại được sử dụng trong lời thơ của Tú Xương nhưng với từ láy tượng thanh “ỉ eo” gợi sự tấp nập, ồn ĩ để nhấn mạnh tính chất thường tình nơi chợ búa và sự lam lũ của người phụ nữ “năm con với một chồng”. Mặt khác, hình ảnh “buổi đò đông” cũng góp phần mạnh mẽ trong việc xây dựng hình tượng một bà Tú cần mẫn, tất bật và sự đông đúc, xô bồ đó đã từng được ca dao xưa nhắc tới:
Con ơi nhớ lấy câu này,
Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua.
Mặc dù vang vọng bên tai là lời dạy chân tình của ông cha ta: “Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua” nhưng bà Tú vẫn cứ một mực lao vào vào trận đánh tranh lặng thầm và dằng dai của những lần đôi co “ỉ eo”, chen chúc, tranh giành khách với các gian hàng khác, bất chấp người qua kẻ lại đếm nhiều ko xuể lúc “đò đông” để bươn chải miếng cơm, manh áo cho chồng, con vì chỉ lúc tấp nập như thế, thời cơ kiếm thêm thu nhập sẽ tăng vọt hơn “lúc quãng vắng” cho dù phải chịu cảnh đau nhức lúc “đầu đội trời, chân đạp đất”, tổn thương về thể xác lúc bị dòng người xô ngã. Ôi! Quả là một người phụ nữ chan hoà tình mến thương, bà đã đánh đổi cả bản thân mình nhưng chen lấn bán đi từng món hàng của mình để kiếm từng đồng tiền ít ỏi lo cho cuộc sống gia đình mình, thật đáng khâm phục!
Bằng cách đảo những từ láy hô ứng vừa giàu tính tạo hình vừa giàu tính biểu cảm “lặn lội”, “ỉ eo” lên ngay vị trí đầu câu thơ liên kết với hai hình ảnh đối nhau rất chỉnh “lúc quãng vắng” – “buổi đò đông” trong hai câu thực, hình tượng người vợ tháo vát vã mồ hôi chỗ đông đúc vì phải tranh giành, trào nước mắt nơi quạnh hiu lúc tìm được người dùng hiện lên với tất cả niềm tự hào của thi sĩ cả về thể chất mạnh mẽ lẫn ý thức thép của bà Tú dù trong mọi hoàn cảnh khắc khổ nhất.
Tới với những câu thơ tiếp theo, Tú Xương như nhập vai vào chủ thể trữ tình nhằm mượn lời tâm tư của vợ để ngầm ca tụng những công lao lặng thầm vì chồng vì con nhưng bà Tú đang gồng gánh trên vai:
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Theo quan niệm phong kiến xưa, “duyên” và “nợ” là hai khái niệm hết sức thiêng liêng về mối quan hệ vợ chồng do trời định sẵn, xuất phát từ số phận, từ sợi chỉ hồng của ông Tơ bà Nguyệt:
Kiếp người sao mãi long đong,
Ông tơ bà nguyệt bà Nguyệt chỉ hồng se duyên.
Thế nhưng lúc đi vào lời thơ của một bậc thức giả dè dặn kinh nghiệm như Tú Xương, khái niệm đó dường như đã đánh mất đi tính chất quyền quý của mình nhưng trở thành nặng nề vô cùng như một lời than vãn lúc “duyên” thì chỉ có một nhưng “nợ” lại hai:
Chồng gì anh, vợ gì tôi,
Chẳng qua là cái nợ đời chi đây.
(Ca dao)
Không những thế, cách sử dụng hai thành ngữ xưa song song với nhau “Một duyên hai nợ” – “năm nắng mười mưa” vừa đối nhau về từ: “một” – “hai”, “năm” – “mười”, vừa đối nhau về ý đã ko những làm cho nhạc thơ bỗng trầm lắng trước nỗi khổ tâm chồng chất ngày một dâng lên theo cấp số nhân của bà Tú nhưng còn trình bày rất rõ tài năng văn học điêu luyện của thi sĩ lúc biết vận dụng triệt để trị giá của các thành ngữ cùng các con số mộc mạc để thiêng liêng hoá hình ảnh bà Tú. Có thể nói, dẫu có khó khăn muôn trùng, gai góc trước mắt, “nợ” nghiêng về mình nhưng bà Tú chưa một lần chùn bước nhưng chỉ gật đầu nhẫn nhục cho qua và ba tiếng đối ứng thượng, hạ: “âu đành phận”, “dám quản công” đã trình bày được điều đó. Nguyên nhân dẫn tới sự cần mẫn, lặng thầm đầy cam chịu của bà Tú tuy giản đơn nhưng cũng rất cao quý: đó là vì mối nhân duyên thiên định và vì tương lai của đàn con nhỏ. Quả là một người mẹ, người vợ giàu đức hi sinh!
Từ việc pha trộn lời thơ đan xen những thành ngữ đã đạt tới độ tuyệt vời về nội dung với các phép đảo ngữ cực tinh tế cùng các ngành số nhân rất thực và chuẩn xác, thi sĩ Tú Xương đã khắc hoạ thành công tấm chân dung một người vợ kết tinh đầy đủ đức hi sinh, sự nhẫn nại, sự tảo tần chịu thương chịu thương chịu khó của người phụ nữ Việt Nam truyền thống trong hai câu luận. Qua đó, ông còn ngầm ý bộc bạch lòng hàm ân thâm thúy tới người vợ thân yêu của mình lúc bà đã quên đi cái tôi nhưng gánh vác hết mọi trách nhiệm của một trụ cột trong gia đình. Thật vậy:
Có con phải khổ vì con,
Có chồng phải gánh giang sơn nhà chồng.
(Kho tàng lục bát dân gian)
Vì quá thương vợ, quá thương cho phận đời nữ nhi nhưng lại sắm vai trụ cột, Tú Xương tự trách bản thân mình và thông qua đó cũng nói lên tiếng chửi vừa đắng cay vừa phẫn nộ cho thành kiến khe khắt “trọng nam khinh nữ” đã biến ông thành một kẻ vô trò trống:
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko.
Mạch xúc cảm của thi phẩm dường như có sự chuyển biến đột ngột lúc giờ đây, Tú Xương ko còn “ẩn mình” sau những vần thơ để tán tụng vợ nữa nhưng ông đã chịu xuất hiện để nói thay cho sự oán trách chồng, trách phận của bà Tú. “Cha mẹ thói thường” thật là một cách nói có phần thô cứng, xù xì nhưng lại rất thích hợp với phong cách thơ ca trào phúng của thi sĩ. Đó là sự giận đời, hận đời vì cái xã hội “Tây tàu nhố nhăng” lúc bấy giờ ko cho phép ông san sẻ gánh nặng gia đình cùng vợ.
Thêm vào đó, ít người nào biết được rằng đằng sau tiếng chửi đầy dứt khoát đấy lại là một thảm kịch của một con người chất chứa bao niềm phẫn uất, đau xót và tê tái:
Có chồng hờ hững cũng như ko.
Tú xương chửi “đời” nhưng cũng “tự chửi” mình, “tự chửi” cái thói thể diện của một đấng nam nhi đang trên đường công danh, thói gia trưởng chỉ biết ngồi than vãn sự đời, nhưng ko biết được mọi người xung quanh đang khổ cực vì mình. Tú xương coi mình như kẻ vô tâm, “ăn ở bạc” với vợ con, xoành xoạch “hờ hững” trong trách nhiệm và vai trò của một kẻ làm cha, làm chồng. Thật là “có chồng hờ hững cũng như ko”! Thế nhưng nếu nhìn nhận lại sự việc một cách sáng sủa thì Tú Xương ko hề đáng trách nhưng lại rất đáng thương bởi suy cho cùng, chính xã hội lem luốc kia đã đẩy ông, một tài năng xuất chúng vào bước đường cùng làm cho người vợ vốn thuộc dòng dõi cao quý phải chịu khổ. Thật đớn đau!:
Con gái nhà dòng lấy chồng kẻ chợ
Tiếng có miếng ko, gặp chăng hay chớ
(Văn tế sống vợ – Trần Tế Xương)
Hai câu thơ khép lại tác phẩm là lời tự rủa mát mình của Tú Xương nhưng lại mang đậm ý nghĩa lên án xã hội thâm thúy góp phần khẳng định tình cảm của ông đối với bà Tú là vô bờ bến. Người chồng đấy tuy “ăn lương vợ” nhưng ko hề “ở bạc”, “hờ hững” nhưng rất chu đáo, luôn dõi theo từng bước đi của bà trên đường đời và đặc trưng là luôn bộc bạch lòng hàm ân của mình đối với vợ. Thi phẩm kết thúc thật bất thần: vừa thấm đượm cái bi, cái xấu số trong niềm tây của tác giả, lại vừa dí dỏm, hí hước.
Nói tóm lại, bài thơ Thương vợ là một thi phẩm mang đậm tính nhân văn thâm thúy. Với chất thơ bình dị nhưng trữ tình pha chút trào phúng, Tú Xương đã ko những khắc họa nên một bức chân dung tuyệt đẹp về người vợ tảo tần, chịu thương chịu thương chịu khó của mình nhưng còn trình bày vẻ đẹp trong tư cách của bản thân và hình ảnh bà Tú cần mẫn, đầy toan lo đó chính là hình ảnh xinh xắn nhất của người phụ nữ Việt Nam lúc bấy giờ: vừa mộc mạc, chất phát, vừa rắn rỏi, mạnh mẽ.
—————–HẾT——————
Ngoài nội dung ở trên, các em có thể tìm hiểu thêm phần Thương vợ nhằm sẵn sàng cho bài học này.
Hơn nữa, Phân tích nhân vật Chí Phèo qua truyện ngắn Chí Phèo là một bài học quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 8 nhưng các em cần phải đặc trưng lưu tâm.
Kế bên nội dung đã học, các em cần sẵn sàng bài học sắp tới với phần Phân tích nghệ thuật trào phúng qua đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia trong Số đỏ để nắm vững những tri thức Ngữ Văn 11 của mình.
https://thuthuat.taimienphi.vn/cam-nhan-ve-bai-tho-thuong-vo-39282n
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Bạn thấy bài viết Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn học
#Cảm #nhận #về #bài #thơ #Thương #Vợ
Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ
Hình Ảnh về: Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ
Video về: Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ
Wiki về Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ
Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ -
Thương vợ là một trong những bài thơ hay nhất Tú Xương viết về người vợ tào khang của mình. Bài cảm nhận về bài thơ Thương vợ sẽ giúp các em thấy được nỗi nhọc nhằn, lam lũ và cả những vẻ đẹp đáng quý của bà Tú, qua đó thấy được tình mến thương, sự hàm ân, trân trọng của thi sĩ dành cho vợ của mình.
Đề bài: Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ của Trần Tế Xương
Mục Lục bài viết:
1. Dàn ý
2. Bài mẫu số 1
3. Bài mẫu số 2
4. Bài mẫu số 3
5. Bài mẫu số 4
6. Bài mẫu số 5
7. Phân tích bài thơ Thương Vợ
8. Bình giảng bài thơ Thương vợ
9. Hình ảnh bà Tú qua bài thơ Thương vợ
10. Phân tích hai câu thơ cuối bài thơ Thương vợ
11. Hình tượng người phụ nữ Việt Nam trong xã hội cũ qua Tự Tình II và Thương vợ
12. Phân tích bài thơ Thương vợ để làm nổi trội tâm tư mang nỗi niềm thế sự của tác giả
4 bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ
I. Dàn ý Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương (Chuẩn)
1. Mở bài
Giới thiệu về bài thơ Thương vợ của Tú Xương
2. Thân bài
a. Hai cầu đề
– “Quanh năm” gợi ra khoảng thời kì dài đằng đẵng, quanh năm suốt tháng ko có lấy một ngày ngơi nghỉ.
– “Mom sông” phần đất bồi ven sông chông chênh, đầy nguy hiểm túc trực
– “Nuôi đủ năm con với một chồng”: cách nói tếu táo nhưng lại ẩn chứa sự xót xa à Nỗi vất vả của bà Tú lúc phải gánh trên vai trách nhiệm với chồng, với con.
b. Hai câu thực
– Đảo vị ngữ “lặn lội”, “ỉ eo” lên đầu câu để diễn tả nỗi cực nhọc, sự đơn độc của bà Tú trong công việc mưu sinh.
– “Lặn lội thân cò” gợi ra sự vất vả, lam lũ, đáng thương của bà Tú…(Còn tiếp)
>> Xem cụ thể Dàn ý Cảm nhận về bài thơ Thương vợ tại đây.
II. Bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương
1. Cảm nhận về bài thơ Thương vợ, mẫu số 1 (Chuẩn):
Trong xã hội xưa, các nhà Nho thường dùng thơ ca như một “phương tiện” để nói chí, tỏ lòng, có rất ít những tác phẩm viết về cuộc sống sinh hoạt với những vấn đề “vặt vãnh” thường nhật. Thơ ca trung đại viết về người phụ nữ đã ít, viết về người vợ càng hiếm hoi hơn. “Thương vợ” của Trần Tế Xương là một trong số rất ít những bài thơ hiếm hoi đấy, thi sĩ ko chỉ ca tụng công lao, tấm lòng của vợ nhưng còn viết ngay lúc vợ còn sống. Đây là một điều đặc trưng rất hiếm gặp trong thi ca, bởi các nhà văn, thi sĩ xưa thường viết về vợ lúc người bạn trăm năm kết tóc trăm năm của mình đã từ giã cõi đời.
Thương vợ là bài thơ nổi tiếng nhất nhưng Tú Xương viết về vợ, đây cũng là tình mến thương, sự trân trọng nhưng thi sĩ muốn gửi gắm tới người vợ của mình.
“Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng”
Ngay trong những câu thơ trước nhất, thi sĩ Tú Xương đã để bà Tú xuất hiện trong một hoàn cảnh đặc trưng. Bà Tú hiện lên trong công việc mưu sinh vất vả cùng gánh nặng gia đình “nuôi đủ năm con với một chồng”. “Quanh năm” gợi ra khoảng thời kì dài đằng đẵng, bà Tú làm thuê việc giao thương mưu sinh quanh năm suốt tháng, ko có lấy một ngày ngơi nghỉ. “Mom sông” phần đất bồi ven sông chông chênh, đầy nguy hiểm túc trực, đây cũng là nơi bà Tú làm ăn giao thương. Công việc vất vả là vậy, cực nhọc nguy hiểm là vậy nhưng bà Tú vẫn cần mẫn làm việc bởi trên vai bà là gánh nặng “năm con với một chồng”. Câu thơ “Nuôi đủ năm con với một chồng” nghe qua như một lời ví von tếu táo nhưng lại ẩn chứa nỗi xót xa khó giấu. Tú Xương đã tự coi mình là gánh nặng, ko những thế ông còn đặt lên bàn cân để thấy một mình mình có sức “nặng” bằng năm đứa con.
Những bài văn Cảm nhận về bài thơ Thương vợ hay nhất
Nếu hai câu thơ đầu thi sĩ chú ý khắc họa thời kì, ko gian làm việc và những gánh nặng của bà Tú thì trong hai câu thơ tiếp theo, thi sĩ tập trung mô tả nỗi khốn cùng, lam lũ của bà Tú:
“Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông”
Trong hai câu thực, thi sĩ Tế Xương đã đảo vị ngữ “lặn lội”, “ỉ eo” lên đầu câu để diễn tả nỗi cực nhọc, sự đơn độc của bà Tú trong công việc mưu sinh. “Lặn lội thân cò” gợi ra sự vất vả, lam lũ, đáng thương của bà Tú. Trong ko gian vắng vẻ, luôn túc trực những nguy hiểm “quãng vắng”, bà Tú vẫn kiên cường bươn trải để nuôi sống cả gia đình. “Kiêng kỵ” gợi ra quang cảnh xô bồ, chen lấn, xô đẩy của người sắm, kẻ bán. Hai câu thơ đã tái tạo sống động nhưng cũng đầy xót xa nỗi vất vả, cực nhọc của bà Tú, qua đó còn trình bày sự thấu hiểu, đồng cảm của ông Tú dành cho người vợ tào khang của mình.
“Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công”
Ở đây, thi sĩ Tú Xương đã mượn thành ngữ dân gian để nói về cuộc đời của bà Tú. “Một duyên hai nợ” gợi ra nỗi vất vả, sự trớ trêu trong số phận của bà Tú. Bà chỉ có một cái “duyên” nhưng lại phải chịu tới tới hai “cái nợ” lúc trở thành vợ của ông Tú. Đôi vai gầy yếu của bà phải gồng gánh tất cả những công việc gia đình và cả những toan lo của cuộc sống, bà ko chỉ phải lo cho con nhưng còn phải gánh theo chồng. Cuộc sống hẩm hiu, thiệt thòi là vậy nhưng bà Tú ko hề oán thán nhưng vẫn chấp nhận “âu đành phận”, bà lặng thầm gánh vác tất cả, lặng thầm hi sinh vì chồng, vì con. Dù có phải trải qua bao sóng gió dãi dầu “năm nắng mười mưa” thì bà vẫn ko ngại khó, ngại khổ “dám quản công”.
Qua việc sử dụng linh hoạt phép đối liên kết vận dụng thành ngữ dân gian, Tú Xương đã hoàn thiện bức chân dung xinh xắn, đáng trân trọng của bà Tú: Chịu thương, chịu thương chịu khó, giàu đức hi sinh. Câu thơ còn như một lời tự trách của thi sĩ với sự “vô dụng”, bất lực của bản thân lúc chứng kiến sự vất vả của vợ nhưng ko thể làm gì.
“Cha mẹ thói thường ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như ko”
Hai câu thơ cuối như một lời trách móc, một lời chửi với “thói thường”, với sự bất lực của bản thân. “Thói thường” ở đây có thể hiểu là xã hội phong kiến nhiều bất công đã đẩy con người vào cảnh bần hàn. Ko chỉ chửi thói thường, ông còn chửi chính bàn thân mình “Có chồng hờ hững cũng như ko”. Bản thân ông là một người chồng, là trụ cột gia đình nhưng vì theo đuổi khát vọng công danh nhưng vô tình tạo nên bao nỗi khốn cùng cho vợ. Câu thơ trình bày rõ nét sự xót xa, bất lực của Tế Xương. Thế nhưng, qua việc trân trọng công lao của vợ, tự lên án sự “hờ hững” của bản thân ta lại thấy được tư cách đáng trân trọng của thi sĩ, đó là tình thương thâm thúy với vợ, sự tự ý thức về bản thân.
Có thể nói Thương vợ là lời tri ân thâm thúy nhưng Tú Xương dành cho vợ. Bài thơ ko chỉ dựng lên bức chân dung bà Tú, một người nữ giới chịu thương chịu thương chịu khó, mến thương chồng con, giàu đức hi sinh nhưng còn trình bày tình thương vợ, tư cách cao đẹp của thi sĩ.
——————-HẾT BÀI 1————————
Trên đây là phần Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ để có thêm tri thức trả lời, làm tập làm văn, các em có thể tham khảo thêm phần Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương và cùng với phần Soạn bài Thương vợ nữa nhé.
2. Cảm nhận về bài Thương Vợ của Tú Xương, mẫu số 2 (Chuẩn)
Tú Xương (1870-1907), tên thật là Trần Tế Xương, cuộc đời ngắn ngủi 37 năm của ông gắn liền với thời đoạn đau thương nhất của quốc gia lúc thực dân Pháp hoàn toàn nắm quyền thống trị trên quốc gia Việt Nam, triều đình phong kiến thì sợ hãi, nhu nhược trước quân thù, thối nát và khốn nạn với nhân dân. Tú Xương từ nhỏ đã nổi tiếng rằng người thông minh, thông minh, tôn thờ quan niệm “nhập thế tích cực” của Nho học, muốn tham gia vào chốn quan trường để giúp đời giúp nước. Thế nhưng khốn nỗi, cả cuộc đời ông dù gắn liền, tập trung hết tâm huyết vào khoa cử thế nhưng thi tới tận 8 lần nhưng vẫn bất đắc ý. Cuối cùng chỉ được chức tú tài, hữu danh vô thực, nhà cửa lại mất hết, điều đó đã để lại trong lòng ông những nỗi khốn khổ, đắng cay và phẫn uất vô cùng với cái xã hội Tây-ta thối nát, lộn lạo. Những xúc cảm đấy được ông trình bày rất rõ trong các tác phẩm thơ ca của mình. Dù cuộc đời có nhiều tủi nhục, khổ sở nhưng phúc phận cũng cho ông có được một người vợ hiền, đó là bà Phạm Thị Mẫn, người phụ nữ đại diện cho hình tượng người phụ nữ Việt Nam với sự tảo tần, thủy chung, chịu thương chịu thương chịu khó, cả đời hết lòng hy sinh cho gia đình. Hiểu được nỗi vất vả của vợ thế nên Tú Xương đã nhiều lần đưa hình ảnh bà vào thơ ca của mình như một hình mẫu tiêu biểu để trình bày sự trân trọng, mến thương, và thông cảm với sự vất vả của bà. Tiêu biểu là bài thơ Thương Vợ, một trong những bài thơ được biết tới nhiều nhất của Tú Xương trong mảng thơ trữ tình, kế bên lĩnh vực trào phúng vốn là sở trường của ông.
Dẫu là một bài thơ trữ tình thế nhưng Thương vợ vẫn nhấp nhoáng đâu đó cái nét trào phúng, vốn là nét riêng của Trần Tế Xương ko thể lộn lạo với bất kỳ thi sĩ nào. Ko chỉ vậy, với đề tài là người vợ thì Tú Xương vốn dĩ đã khác hẳn so với các thi sĩ cùng thời, ông là một trong số các thi sĩ chịu tác động thâm thúy của nền Nho học lâu đời nhưng lại có cái nhìn rất khoáng đạt và thương cảm về người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Kế bên đại thi hào Nguyễn Du nhìn về người con gái tài sắc vẹn toàn nhưng bạc phận Thúy Kiều với tư tưởng hiện thực và trị giá nhân đạo thâm thúy, thì Tú Xương lại có một bước tiến khác khá thú vị và lạ mắt lúc viết về người vợ tảo tần mưa nắng của mình bằng những câu từ tếu táo, thế nhưng ẩn chứa sâu trong đó là sự thông cảm thâm thúy, sự trân trọng, hàm ân với người vợ kết tóc của mình. Có thể nói rằng Tú Xương là một thi sĩ hiếm trong văn học Việt Nam, với những đề tài mới lạ, với giọng thơ trào phúng thâm thúy kế bên cuộc đời nhiều uất hận, đắng cay.
Trong bài thơ hình ảnh bà Tú hiện lên thông qua nỗi lòng thương yêu của Tú Xương trước hết là ở hai câu đề.
“Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng”
Ở câu khai đề tác giả đã tái tạo bối cảnh thời kì và ko gian mưu sinh của bà Tú. Với từ “quanh năm”, gợi cảm giác triền miên, từ ngày này qua ngày khác, mùa này qua mùa khác, năm này qua năm khác, dường như người phụ nữ này chẳng có lúc nào được ngơi nghỉ, đó là một khoảng thời kì rất khắc nghiệt của cả đời bà Tú. Thứ hai là ko gian “mom sông”, là chòm đất ở bờ sông nhô ra giữa lòng sông, có thuyền đò neo đậu, rất cheo leo, nguy hiểm ko hợp để làm ăn đi lại trong khoảng thời gian dài. Đấy thế nhưng bà Tú vẫn phải xông pha, chen lấn để tranh hàng, để giành khách kiếm miếng cơm manh áo cho cả gia đình. Từ bối cảnh khắc nghiệt, khó khăn tương tự hình ảnh bà Tú hiện lên với công việc giao thương vất vả và khốn cùng vô cùng. Tới câu thừa đề, lại là ý giảng giải cho những cái vất vả nặng nhọc nhưng một tay bà Tú phải đảm đương, đấy là bởi nỗi phải “Nuôi đủ năm con với một chồng”. Cả gia đình đều trông cậy vào việc bà Tú giao thương, bà phải gánh trên vai hai gánh nặng, một bên là 5 đứa con thơ dại, một bên là ông chồng, nhưng ông chồng này là gánh nặng đặc trưng, có một người thôi nhưng chẳng khác nào nuôi thêm 5 đứa con nữa. Viết tương tự, Tú Xương đang có hàm ý mỉa mai, trào phúng chính bản thân mình, mỉa mai bởi bản thân ông vốn là đàn ông sức dài vai rộng thế nhưng lại ko biết san sẻ, đỡ đần cùng vợ nuôi 5 đứa con. Nhưng đằng này ông lại chẳng khác nào mấy đứa con ngày ngày ăn bám, dựa vào từng đồng tiền nặng nhọc vợ kiếm được để sống cuộc đời đắng cay và bất mãn. Từ hai câu thơ trên ta thấy được xúc cảm của thi sĩ ko chỉ ngừng lại ở nỗi lòng thương vợ thâm thúy nhưng còn là nỗi tủi nhục, hổ thẹn với vợ và với chính bản thân mình vì sự vô năng bất lực trước cuộc đời, thấy xót xa cho cuộc đời khoa cử vô vọng, ko có khả năng đùm bọc vợ con, trái lại trở thành một gánh nặng để vợ phải một mình gồng gánh tất thảy. Kế bên ý giảng giải, câu thừa đề này còn bộc lộ thành tựu sau bao tháng ngày vất vả của bà Tú. Điều đó trình bày thông qua hai từ “nuôi đủ”, ko thừa cũng ko thiếu, tương tự với câu thành ngữ dân gian “Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm”. Có thể thấy rằng bà Tú là một người phụ nữ hết sức tảo tần, tháo vát, dù với công việc khó khăn, với hai gánh nặng đè trên đôi vai nhưng một tay bà vẫn đảm đương đâu vào đó, đảm bảo cho chồng con một cuộc sống đủ đầy. Hoàn thành xuất sắc trách nhiệm của một trụ cột kinh tế trong gia đình, thậm chí lớn lao hơn nhiều đấng mày râu khác trong việc đảm bảo đời sống vợ con. Có thể nói rằng đằng sau hai chữ nuôi đủ này ta thấy cả một cái sự hàm ân, trân trọng, ngưỡng mộ nhưng Tú Xương dành cho người vợ kết tóc của mình.
Bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương hay nhất
Hình ảnh bà Tú còn được tiếp tục tái tạo thông qua hai câu thực.
“Lặn lội thân cò lúc quãng vắng,
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông”.
Nghệ thuật nổi trội ở đây là nghệ thuật đảo cấu trúc, nhấn mạnh hai từ “lặn lội” và “ỉ eo” lúc đặt chúng ở đầu mỗi câu thực, đó cũng là hai động thái mưu sinh của bà Tú. Trước hết từ “lặn lội” là một từ tượng hình, gợi ra phết vẻ vất vả nhọc nhằn xông pha nơi đầu sóng ngọn gió của bà Tú, từ tượng thanh “ỉ eo” lại tái tạo hình ảnh của bà Tú trong công việc mưu sinh đời thường, đó những tiếng ì sèo mặc cả, ngã giá, bon chen, giành khách giữa buổi chợ đông, cốt sao để thu được nhiều lợi tức nhất. Tác giả cũng tái tạo lại bối cảnh làm việc của bà Tú, có phần cụ thể và cụ thể hơn. “Lúc quãng vắng” là bối cảnh ko gian vắng vẻ, hẻo lánh, đồng thời cũng cho chúng ta thấy bối cảnh thời kì lúc sáng sớm hoặc lúc tối muộn, cả ko gian và thời kì đều chứa đựng trong đó nhiều bất trắc nguy hiểm. “Buổi đò đông” cũng là một môi trường làm việc quá khó khăn, lắm bon chen, thị phi, đồng thời cũng ẩn chứa nhiều nguy cơ cho bà Tú trong lúc mải mưu sinh. Ko chỉ ngừng lại ở việc tái tạo hình ảnh bà Tú trong lao động bằng những cụ thể tả thực, nhưng Tú Xương còn dùng một hình ảnh ẩn dụ rất kinh điển trong ca dao Việt Nam đấy là “thân cò”. Hình ảnh này gợi ra thân ảnh bà Tú đang đơn độc, lầm lũi hặm hụi trong công việc mưu sinh trong bối cảnh công việc vất vả, nặng nhọc, vô cùng đáng thương. Đồng thời “thân cò” cũng gợi cho người đọc nghĩ về dáng vẻ, thân phận của người lao động, người phụ nữ trong xã hội cũ, ở họ đều có những đặc điểm chung là sự khốn khó, cam chịu và hoàn cảnh tội nghiệp.
Chuyển sang hai câu thơ luận hình ảnh của bà Tú tiếp tục hiện lên trong nỗi lòng mến thương và trân trọng của chồng.
“Một duyên, hai nợ, âu đành phận,
Năm nắng, mười mưa, dám quản công”
Tú Xương đã vận dụng một cách tài tình các thành ngữ dân gian để khắc họa những nỗi vất vả khốn cùng của bà Tú trong cả cuộc đời, trong cuộc hôn nhân với Trần Tế Xương. “Một duyên hai nợ”, xuất phát từ thuật ngữ “duyên nợ” của nhà Phật, ông đã thông minh bằng cách chêm xen các số từ “một”, “hai”, trình bày ý nghĩa thâm thúy rằng trong cuộc hôn nhân này, cái duyên thì chỉ có một, nhưng cái nợ thì có tới hai. Và bà Tú thực sự là người chịu nhiều thiệt thòi, bởi duyên ít nhưng nợ nhiều, hạnh phúc trạch áp chẳng có bao nhiêu, nhưng đắng cay khổ cực thì nhiều. Kế bên thành ngữ “duyên nợ” thì tác giả còn sử dụng thêm thành ngữ “năm nắng mười mưa”, nắng mưa đều là những yếu tố chỉ thời tiết bất lợi, trong bài thơ là ý chỉ sự khắc nghiệt của cuộc đời nhưng bà Tú phải gánh chịu. Kế bên nghệ thuật dùng thành ngữ, thì Tú Xương còn trình bày tính cách, tâm hồn của bà Tú trong các vế tiểu đối “âu đành phận”và “dám quản công”, trình bày sự nhẫn nhịn, cam chịu, ko nể nang than thân, trách phận của bà Tú, đồng thời cũng là đặc điểm chung của những người phụ nữ trong cơ chế phong kiến, một lòng thờ chồng, thờ con. Nổi trội lên vẻ đẹp tâm hồn của bà Tú đấy là đức hi sinh và lòng vị tha cao cả, xuất phát từ tấm lòng yêu chồng và thương con tha thiết. Tương tự qua sáu câu thơ đầu, bà Tú đã hiện lên với hai đặc điểm vừa đáng thương lại cũng vừa đáng trọng.
Thông qua nỗi lòng thương vợ bộc lộ dọc bài thơ thì hình ảnh ông Tú cũng hiện lên một cách nhấp nhoáng. Trước hết ông là một người biết mến thương, quý trọng và biết tri ân vợ, và trong bối cảnh xã hội xưa có được một người đàn ông biết mến thương quý trọng người bạn trăm năm của mình như thế là ko nhiều, bởi họ còn nặng tư tưởng trọng nam khinh nữ, nhất phu đa thê. Tình cảm mến thương của ông Tú được trình bày gián tiếp qua việc khắc họa hình ảnh bà Tú, đồng thời trình bày trực tiếp thông qua lời khen, lời ghi nhận công lao của ông Tú đối vợ “Nuôi đủ năm con với một chồng” theo lối nói hí hước, tếu táo và có chút tự trào.
Tú Xương cũng hiện lên là một người có tư cách thông qua những lời tự trách “một duyên hai nợ”, ông tự nhận mình là cái “nợ” nhưng bà Tú phải gánh chịu, phải trả ở kiếp này. Sự tự trách đấy còn được trình bày ở hai câu thơ cuối bài “Cha mẹ thói thường ăn ở bạc, Có chồng hờ hững cũng như ko!”, đó là tiếng chửi ném vào chính mình bởi thấy áy náy và day dứt vì ko hoàn thành trách nhiệm của một người đàn ông trong gia đình, sau đó là ném vào xã hội, cái xã hội để cho sự bất công được hiện diện một cách hiển nhiên. Tiếng chửi và lời tự trách nhấp nhoáng trong cả bài thơ là xuất phát từ ý thức trách của người chồng, người cha trong gia đình, đồng thời cũng là ý thức về sự bất lực của bản thân lúc lúc ko thể làm gì đỡ đần vợ con, về sự bất đắc ý trong công danh. Sự tự trách cũng là xuất phát từ lòng mến thương, sự thông cảm thâm thúy của ông Tú dành cho người vợ kết tóc của mình trong công cuộc mưu sinh, trong cuộc hôn nhân ko mấy mỹ mãn này với ông.
Qua bài thơ ta thấy hiện lên hình ảnh của một người phụ nữ vừa đáng thương vừa đáng trọng, đồng thời bộc lộ được rõ nét vẻ đẹp tâm hồn của bà Tú với đức hy sinh cao cả, sự đảm đang tháo vát, có lòng vị tha và lòng mến thương chồng con tha thiết. Không những thế ta còn thấy được sự mến thương của ông Tú đối với vợ mình và vẻ đẹp tư cách của ông qua những lời tự trách, trào phúng.
3. Cảm nhận bài thơ Thương Vợ của Tú Xương, mẫu số 3:
Trong lịch sử văn học nước ta xưa nay, thơ viết về vợ vốn ko nhiều. Do đó, thơ hay tức là viết chân thực, thâm thúy và xúc động về đề tài này lại càng hiếm hoi. Vì vậy có thể xem Trần Tế Xương là một trường hợp đặc trưng. Trong thơ mình, ông nói tới vợ rất nhiều lần.
Lúc thì lăm le bia đá bảng vàng cho vang mặt vợ. Hỏi ra quan đấy ăn lương vợ. Đem chuyện trăm năm giở lại bàn. Lúc thì Vuốt râu nịnh vợ con bu nó. Lại có lúc Viết vào giấy dán ngay lên cột. Hỏi mẹ mày dốt hay hay. Cao hứng và ngông nghênh hơn, nhà văn đã viết văn tế để tế sống vợ. Nhưng đỉnh cao mảng thơ này của ông phải nói là bài thơ Thương vợ:
Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như ko!
Đây là một bài thơ trữ tình – trào phúng đậm sắc dân gian đầy cảm động. Để bộc lộ lòng thương quý, hàm ân và trân trọng vợ mình, thi sĩ đã cực tả nỗi nhọc nhằn lao khổ của bà, người nữ giới đã một thân một bóng tảo tần nuôi con và chồng. Qua đây, ông ca tụng đức tính đảm đang, lòng hi sinh thầm lặng cao cả một bậc hiền phụ.
Trong hai câu thơ đầu, Tú Xương đã nói về sự vất vả và nhẫn nại của vợ mình một cách tự nhiên, thân tình, dí dỏm và hóm hỉnh. Ông vừa giới thiệu cái gánh nặng chồng con trên vai bà vừa cho thấy một cách gián tiếp tình cảm sâu nặng của mình dành cho vợ:
Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Những bài Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương tuyển chọn
Hai câu thơ là một lời chấm công. Trong câu thơ đầu, bản thân công việc giao thương tuy chưa đủ trình bày được sự vất vả hay nhẫn nại nhưng hoàn cảnh thời kì (quanh năm) và hoàn cảnh ko gian (ở mom sông) thì lại nói khá rõ về điều đó.
Quanh năm, chỉ hai tiếng đấy thôi cũng đã chứa đựng biết bao nhiêu là thời kì tiếp nối nhau triền miên ko dứt, suốt từ đầu năm tới cuối năm, cho dù mưa gió, nắng nôi, lúc nào cũng như lúc nào, bà vẫn miệt mài giao thương. Đó là hoàn cảnh thời kì. Còn hoàn cảnh ko gian, còn chỗ làm ăn? Đó là mom sông. Mom sông theo giáo sư Lê Trí Viễn là một địa thế thừa của lục địa ba bề là nước, đổ ùm xuống sông lúc nào ko biết chừng (Lê Trí Viễn – Những bài giảng văn ở Đại học, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1982). Bà Tú đã phải ngày này qua ngày khác, tháng này qua tháng khác, năm này qua năm khác, giao thương làm ăn ở cái mom sông chông chênh ko vững vàng gì đấy.
Vì sao bà phải vất vả tới tương tự?
Câu thơ thứ hai đã trả lời rõ:
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Thi sĩ đã tăng lên vợ mình lên hàng trụ cột của gia đình. Cả một gánh nặng sinh kế đã đặt lên vai người phụ nữ. Bà quanh năm nặng nhọc, vất vả, bất kế nguy hiểm, gian nan là để nuôi đủ năm con và một chồng tức là sáu mồm ăn hết thảy chưa kể cả chính mình. Nhưng đồng thời ông cũng đã tự hạ mình xuống thành ngang hàng với lũ con, nói đúng hơn là ông đứng cuối hàng sau năm con để vì thế thứ sáu Với một chồng trình bày rõ ra ông là ăn theo, ăn ké lũ con. Thi sĩ tự thấy mình là gánh nặng của vợ. Cách nói đấy hàm ý vừa hàm ân vừa tự hào nhưng lại có chút gì đó hối hận, ăn năn, mỉa mai mình một cách trầm lặng hóm hỉnh.
Tiếp theo là hai câu thực thi sĩ đã trình bày tình thương vợ của mình bằng cách mô tả cái vất vả, gian nan nhưng cũng là cái đảm đang của bà Tú:
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông
Mượn hình ảnh độc thân, vất vả của con cò trong ca dao xưa: con cò lặn lội bờ sông… ông trau chuốt thêm bằng bàn tay nghệ sĩ tài hoa của mình. Nếu ca dao thường dùng hình ảnh con cò để so sánh, ví von gián tiếp về người phụ nữ, nói rõ hơn là người vợ, người mẹ hặm hụi tảo tần thì ở đây Tú Xương đã tương đồng trực tiếp thân cò với thân phận người vợ. Thi sĩ lại dùng phép đảo ngữ Lặn lội thân cò để nhấn mạnh vào sự vất vả, lam lũ của vợ mình. Đã vậy cái quang cảnh ko gian kiếm ăn của thân cò ở đây ko phải chỉ là một cái bờ sông bất kì nào, có thể sôi động đông vui hay lặng lẽ, buồn thiu nhưng lại được thi sĩ xác định rõ là quãng vắng. Tất cả những điều vừa phân tích đều nhằm để nói và đã nói được cái vất vả gian truân thầm lặng của người vợ mang số phận thân cò.
Câu thơ tiếp theo nói thêm sự vật lộn với sinh kế của bà Tú. Gặp phải buổi đò đông (bến đông đò hay đò đông người) bà đều phải chịu cảnh bị xô đẩy, tranh giành nhau lời qua tiếng lại ỉ eo để mặc cả sắm bán như người nào. vốn con nhà dòng dõi, chẳng gì cũng là bà Tú vậy nhưng cũng phải lấm láp, phong trần. Thi sĩ hơn người nào hết đã thầm cảm thương cho hoàn cảnh và cả sự hi sinh thầm lặng của vợ mình. Chỉ vì gánh nặng áo cơm của chồng con nhưng bà Tú đã xông pha quên cả nguy hiểm, nặng nhọc… Câu thơ này tuy ko trực tiếp trích lời ca dao nhưng vẫn đâu đây nhấp nhoáng ý tình: Con đi mẹ dặn lời này, Sông sâu chớ lội, đò đầy khoan sang. Đó là lời dặn thân gái phải giữ mình. Song ở đây chỉ vì chồng con nhưng bà Tú phải đành lòng làm ngơ trước lời dặn đấy.
Chỉ với hai câu thơ bằng những từ ngữ gợi tả và cảm động, Tú Xương làm hiện lên rõ nét hình ảnh một người vợ thui thủi làm ăn, một mình toan lo lặn lội trong những quang cảnh ko gian và hoàn cảnh thời kì vất vả, gian nan nhất, đáng thương và đầy ái ngại nhất. Nhiều người cũng cho rằng đây là hai câu thơ hay nhất của bài thơ. Theo giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh, với hai câu thơ này Tú Xương không những đã nói chung được nỗi vất vả, khốn cùng, nhọc nhằn của bà Tú nhưng còn gợi lên được quang cảnh giao thương nơi bãi chợ bến sông của tỉnh Nam Định một thời.
Nếu bốn câu thơ đầu vừa phân tích hoàn toàn là lời ông Tú nói về vợ mình thì bốn câu sau lại trình bày giọng bà Tú tự than thân, trách phận chính mình. Nói đúng hơn là tới đây thi sĩ ko đứng ngoài khách quan để mô tả nữa, ông đã nhập thân vào nhân vật thảo ra lời bà vợ để than vãn giùm bà một cách chủ quan hơn:
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công
Duyên, tiếng nhà Phật có nghĩa rất rộng. Trong mối quan hệ vợ chồng, duyên là cái căn nguyên từ trước, do đó, nhưng vợ chồng lấy được nhau hoặc lấy phải nhau. Từ ý nghĩa vừa nói, dân gian ta đã làm thành một cặp khái niệm đối lập nhau: duyên và nợ (Một duyên, hai nợ, ba tình. Duyên dì anh nợ gì tôi, chẳng qua là cái nợ đời chi đây…). Tương tự trong dân gian Một duyên hai nợ là chỉ sự may rủi của đời người con gái. Nhưng ở đây trong thế đối ngẫu với câu dưới. Một duyên hai nợ trong câu thơ của Tú Xương lại có ý nghĩa khác hẳn: một, hai ko còn là số đếm nữa nhưng là số tính, số nhân: duyên chỉ có một nhưng nợ tới những hai duyên thì ít nhưng nợ thì nhiều. Bà Tú lấy được ông Tú ngẫm cho kĩ đó cũng là duyên. Ông cũng đỗ đạt hơn người thường một tí. Chỉ có vậy thôi. Chứ còn ông là chồng nhưng lại dở dở ương, khoán trắng
Tiền nong phó cho con mụ kiếm; Hỏi ra quan đấy ăn lương vợ… thì đúng là một thứ nợ đời. Duyên thì ít nhưng nợ thì nhiều là tương tự.
Cái vất vả, cực nhọc của lặn lội thân cò ở câu thơ trên tới đây đã được nâng lên thành cái vất vả, cực nhọc của một số phận là định mệnh của cả một kiếp người nên nặng nề và cay cực biết bao. Đã là số phận thì phải âu đành. Âu có tức là cam nhưng đành cũng là cam. Một câu thơ nhưng những hai lần cam chịu. Vì cam chịu nên Năm nắng mười mưa dám quản công là vậy. Cho dầu nắng mưa tới mấy (Năm nắng mười mưa) bà vẫn ko chút e ngại, chẳng tiếc chi công sức của mình. Dám quản công là ko những chỉ có ý nghĩa như vừa nói nhưng còn cho thấy ý khiêm nhượng. Nổi lên thêm từ hai câu thơ là đức tính hi sinh, nhẫn nhịn lặng thầm của bậc hiền phụ. Đây cũng là đức tính truyền thống của người phụ nữ Việt Nam từ xưa tới nay. Đã thấy tấm lòng thương vợ của thi sĩ là thấm thía và thâm thúy biết mấy.
Sau cuối, hai cấu kết của bài thơ là một lời nguyền rủa:
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như ko!
Thác lời của bà Tú, thi sĩ đã nguyền rủa chính cái tệ bạc và cái vô trò trống của người chồng tức là của chính mình. Tất cả nỗi thương vợ cùng với sự bất lực giận mình, giận đời đã lắng đọng trong tiếng nguyền rủa đầy day dứt, xót xa kia. Nhưng thực sự ông có tệ bạc, hờ hững với vợ mình ko? Điều này khó trả lời.
Nhưng ngẫm cho cùng, bài thơ này đã trả lời phần nào câu hỏi đấy. Hơn nữa, tự coi mình cũng như ko cũng như một người thừa, một kẻ hờ hững sống đấy nhưng cũng như đã chết thì tuy đó là lời rủa mình nhưng cũng là lời ca tụng và đề cao công ơn của vợ. Tuy là một lời nguyền rủa nhưng hai câu thơ kết vẫn đượm thắm màu sắc vui đùa. Thi sĩ phán xét tự trách mình cũng là cách bộc lộ sự thương cảm sâu xa với vợ. Ông nói ăn ở bạc nhưng lòng ông ko bạc, ko hờ hững với bà chút nào cả.
Tương tự Thương vợ đúng là một bài thơ hay cho ta tưởng tượng được nỗi lòng thương yêu mênh mông thật tâm và thâm thúy của thi sĩ đối với người vợ chịu thương, chịu thương chịu khó, hi sinh, nặng nhọc, vất vả một cách lặng thầm vì gánh nặng chồng con. Với một bài thơ trữ tình giàu hình ảnh, nhạc điệu, tiếng nói tự nhiên, dân dã, thi sĩ ko những đã trình bày được tình cảm đấy của mình nhưng còn tạo nên được một bức chân dung bất hủ có tính truyền thống của người phụ nữ Việt Nam với đầy đủ các đức tính đáng quý là đảm đang, cần mẫn, nhẫn nại, hi sinh.
4. Cảm nhận Thương Vợ của thi sĩ Tú Xương, mẫu số 4:
Thi sĩ Tú Xương tên thật là Trần Tế Xương là một trong những thi sĩ trào phúng của nền văn học Việt Nam thời đoạn cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Kế bên những tác phẩm mang ý nghĩa trào phúng phê phán, lên án xã hội cũ ông còn những tập thơ trữ tình rất lạ mắt. Một trong những tác phẩm tiêu biểu có trị giá lớn là bài thơ “Thương vợ”.
Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò lúc quãng vẵng,
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko!
Có thể nói ông là một trong những nhà văn, thi sĩ có cuộc đời long đong trong đường công danh, mặc dù là người thông minh nhưng ông đi thi tới lần thứ tám mới đậu được cái tú tài. Nhà nghèo lại đông con, nghề dạy học lại cập kênh trong xã hội suy vong lúc bấy giờ, chính vì thế bà Tú lại chính là người trụ cột trong gia đình lo cái ăn, cái mặc cho chồng con. Người vợ hiền đảm đang đấy đã cho ông cảm hứng sáng tác bài thơ “Thương vợ”. Đây cũng là nỗi lòng của chính ông muốn nói với người vợ đảm đang, tảo tần sớm hôm ko một lời oán thán. Mở đầu bài thơ Tú Xương đã nói chung phần nào nghề nghiệp của bà Tú và hoàn cảnh gia đình mình:
“Quanh năm giao thương ở mom sống,
Nuôi đủ năm con với một chồng”.
Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương
Ông là trụ cột trong gia đình thế nhưng cuộc sống của gia đình lại dự vào việc giao thương chạy chợ của vợ. Tác giả dùng từ “mom” bao hàm tính chân thực rất rõ, đây là từ gợi hình ảnh rõ nét để người đọc thấy được nỗi gian truân của bà Tú giao thương quanh năm bên bờ sông Vị, nơi làm ăn là cái thế đất chông chênh, nhiều nguy hiểm. Câu thơ đầu tác giả cho chúng ta thấy tấm lòng của thi sĩ đối với việc giao thương nặng nhọc của vợ. Thế nhưng công việc giao thương vất vả đấy lại:
“Nuôi đủ năm con với một chồng”
Câu thơ tả hoàn cảnh rõ ràng “năm con với một chồng” ko phải trùng hợp nhưng ông lại sử dụng số đếm trong thơ. Nhưng ông đếm ở đây với mục tiêu vừa tăng thêm gánh nặng, sự vất vả tảo tần của bà Tú vì gia đình. Và tới ngay cả chồng cũng thành số đếm như một nghịch lý tức cười thay vì ít nhất chồng cũng phải nuôi đủ bản thân mình nhưng thực tiễn bà Tú lại là người nuôi chồng. Hoàn cảnh gia đình đã thế nhưng bà Tú gánh trên vai năm đứa con đã là vất vả, lại thêm một ông Tú trong nhà nữa. Câu thơ ẩn chứa nỗi niềm chua chát của tác giả về một gia đạo gặp nhiều khó khăn: đông con và mọt ông chồng ko làm được gì quanh năm chỉ đèn sách với thi cử. Để từ đó:
“Lặn lội thân cò lúc quãng vắng,
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông”
Hai câu thơ tiếp theo tiếng nói thơ đã tăng lên cấp độ mới, càng tô đậm thêm nỗi cực nhọc của người vợ. Từng chữ trong câu như những nét vẽ, gam màu tiếp nối nhau, hòa quyện và cùng bổ trợ làm tăng thêm nỗi cực nhọc của bà Tú. Người vợ của tú Xương đã “lặn lội” nhưng lại mang “thân cò”, rồi có lúc trong hoàn cảnh “quãng vắng”. Nỗi cực nhọc kiếm sống mưu sinh ở “mom sông” tưởng như ko thể nào nói hết được! Thi sĩ lấy hình ảnh “con cò” trong ca dao cổ: “Con cò lặn lội bờ sông…”, “Con cò đi đón cơn mưa…”, để tái tạo hình ảnh “thân cò” lầm lũi, đã đem lại cho người đọc bao liên tưởng cảm động về bà Tú, cũng như thân phận vất vả, cực khổ, của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội thời bấy giờ.
Hình ảnh lặn lội thân cò được tác giả mô phỏng trong thi ca dân:
“Con cò lặn lội bờ sông
Gánh tạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non”
Hai câu thơ tuy ngắn nhưng lại mang ý nghĩa gợi hình ảnh chân thực về bà Tú: Với tấm thân mảnh dẻ, yếu ớt bà Tú chịu dãi nắng dầm sương, bà còn phải lặn lội sớm trưa tất cả cũng chỉ vì miếng cơm manh áo. Tấm thân cò trong cái phản chiếu của nắng chiều là hình ảnh lẻ loi, hiu quạnh, lúc cần ko biết nương tựa vào đâu, chưa nói tới những nguy hiểm bất trắc đối với thân gái dặm trường. Câu thơ mang lại cho độc giả nhiều suy ngẫm, sự đồng cảm tới xót xa, tội nghiệp! Hình ảnh bà Tú đại diện cho những người phụ nữ trong xã hội thối nát bấy giờ.
Những người phụ nữ đấy chỉ biết lặng lẽ hi sinh cho chồng cho con, họ cam chịu sự xô đẩy của xã hội, để rồi Tú Xương lại chính là người nói lên tâm tư của vợ:
“Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công”
Hai người nên duyên với nhau được là do duyên phận trời se, vì thế nhưng bà “âu đành phận”. Đành phận lại như một sự cực chẳng đã, xếp lại, nén xuống những gì bất bình, tủi nhục của bản thân mình đã và đang từng ngày phải trải qua. Câu thơ khép lại bằng âm thanh nặng nề của từ phận lại càng làm cho câu thơ thích hợp với xúc cảm bị dồn nén vào trong. Bà Tú vất vả là thế, dầm mưa dãi nắng nhưng nào dám kể công lao với chồng, với con, nhưng luôn lặng lẽ dồn nén cam chịu.
“Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko”
Tình cảm của tác giả thương vợ chất chứa trong lòng tới nghẹn thở, lại ko thể giúp được người vợ hiền nhưng thi sĩ tự trách mình. Bản thân ông trở thành một mồm ăn cho vợ nuôi, điềm nhiên tận hưởng trong lúc vợ phải xuôi ngược tảo tần, nghe cũng đã có cái gì đó bất nhẫn. Tất cả tâm tư tình cảm đấy bùng nổ ở hai câu thơ kết “Cha mẹ thói thường…” như một lời chửi đổng với đời và cũng chính là lời xỉ vả mình. Câu thơ thất chua chát, đắng cay ông trách mình, hận mình đã để vợ vất vả, sống khổ cực luôn chạy đôn, chạy đáo lo cho gia đình. Nhưng thực tiễn bà Tú lại ko hề oán trách chồng con một lời nào. Cũng chính sự cam chịu, chịu thương chịu thương chịu khó nhưng ông lại càng thấy mình có lỗi, càng thấy oán trách bản thân hơn. Ở vào hoàn cảnh như thế ông coi mình là người ăn ở tệ bạc với vợ. Bà Tú có chồng nhưng cũng như ko vì bà chính là người nuôi sống gia đình.
Bằng tình cảm thật tâm, nghệ thuật sống động, Tú Xương đã mô tả phẩm chất tốt đẹp của người vợ, người phụ nữ giỏi giang, lam lũ, tảo tần nuôi chồng nuôi con. Bà Tú là đại diện cho những người phụ nữ Việt Nam xưa. Bao nhiêu công lao trong gia đình, ông Tú dành cho bà, ông chỉ nhận về cho mình một chữ “ko”.
Bài thơ xuyên suốt là tình cảm của tác giả dành cho người vợ hiền, ông dành sự kính trọng, mọi công lao, những gì tốt nhất dành cho bà Tú. Tiếng nói thơ dung dị, đời thường, sử dụng nhiều yếu tố dân gian, bài thơ có trị giá nhân văn thâm thúy.
5. Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ, mẫu số 5:
Hình ảnh của người phụ nữ luôn là đề tài muôn thuở cho nền văn học kim cổ Việt Nam. Tuy nhiên, thơ văn viết về người vợ bằng tình cảm của một người chồng đã ít nay lại viết về người vợ đang sống lại còn hiếm hoi hơn. Và Trần Tế Xương là một trong những bậc thức giả hiếm hoi của nền thơ ca trung đại Việt Nam đã đưa hình ảnh người vợ tảo tần của mình ngay lúc bà vẫn còn là một đoá hoa tươi tỉnh trên đường đời vào những dòng thơ trữ tình nhưng cũng ko kém phần trào phúng làm bật lên được đức hi sinh đảm đang, tấm lòng tháo vát chịu thương chịu thương chịu khó của người bạn trăm năm, bà Tú, qua đó cũng trình bày tấm lòng tri ân tới người vợ của mình:
Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko.
Trần Tế Xương, thường gọi là Tú Xương, sống trong buổi giao thời đầy nghèo khổ nửa thực dân Pháp – nửa phong kiến. Ông là người thông minh, ham học, hào hoa, phóng túng, có tài làm thơ hay nhưng lại long đong trên trục đường thi sử và nổi tiếng chủ yếu ở hai mảng thơ: trào phúng và trữ tình có pha chút giọng cười châm biếm sắc sảo bắt nguồn từ tâm huyết với dân, với nước, với đời. Ông từng được mệnh danh là thi sĩ trào phúng xuất sắc của văn học Việt Nam thời đoạn cuối thế kỉ XIX.
Kho tàng thơ văn của Tú Xương tuy ko nhiều chỉ với 100 bài, chủ yếu là thơ Nôm, gồm nhiều thể thơ như thất ngôn bát cú đường luật, lục bát,… và một số bài văn tế, phú, câu đối… nhưng có nhiều bài rất rực rỡ, đạt tới trình độ tuyệt mĩ về cả nội dung và nghệ thuật và được xem như những bài thơ bất tử. Minh chứng rõ ràng nhất đó là thi phẩm Thương vợ được viết bằng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Bài thơ nhắc đến tới nhiều khía cạnh trong xã hội, đồng thời cũng là tiếng lòng tha thiết, sự tri ân đầy xót xa của Tú Xương – nạn nhân của xã hội nhố nhăng, điên đảo biến con người trở thành vô trò trống với chính mình và gia đình, đối với bà Tú, qua đó, người đọc cũng phần nào thấy được những đức hi sinh to lớn của những người phụ nữ lúc bấy giờ hay của bà Tú đối với người chồng của mình.
Cảm nhận về bài thơ Thương vợ để thấy được tấm lòng, sự trân trọng của Tú Xương dành cho vợ của mình
Mở đầu tác phẩm, Tú Xương giới thiệu về hoàn cảnh và công việc mưu sinh của bà Tú, qua đó bộc bạch lòng hàm ân thật tâm đối với người vợ tảo tần sớm mai của mình:
Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Mạch xúc cảm của thi phẩm dần dần mở ra với bức tranh toàn cảnh đầy nỗi nặng nhọc, toan lo của bà Tú – tên thật là Phạm Thị Mẫn. Tác giả đã sử dụng “Quanh năm” – cụm từ chỉ một khoảng thời kì trường kì lặp đi lặp lại như một vòng tuần hoàn khép kín của tự nhiên để cực tả nỗi vất vả triền miên của bà Tú trải dài hết tháng ngày này sang tháng ngày khác, năm này qua năm nọ mặc cho nắng gắt hay mưa rào vẫn ko bỏ sót phút giây nào cả. Chỉ có thế thôi cũng đủ để lại trong lòng độc giả một ấn tượng khó phai về hình ảnh người vợ đầu tắt mặt tối vẹn toàn mọi sự trong gia đình như bà Tú. Chưa ngừng lại ở đó, cách cân đo, đong đếm như thế của thời kì còn góp phần làm bật lên cái ko gian, vị trí bán sỉ của bà Tú thông qua hình ảnh “mom sông”. Địa thế “mom sông” rất trắc trở, đầy rẫy những nguy hiểm khôn lường bởi lẽ đó chỉ là một doi đất nhô ra phía lòng sông nơi người làng chài thường tụ họp giao thương nên những lúc tiết trời khắc nghiệt, địa thế chông chênh mỏng manh kia sẽ dễ sạt lở, gây nhiều khó khăn cho bà Tú. Khó khăn là thế, gian nan là vậy nhưng bà Tú vẫn mạnh mẽ vượt qua, xoành xoạch nỗ lực để cho gia đình được no ấm:
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Với giọng thơ hóm hỉnh cùng tài năng trong nghệ thuật thơ trào phúng, câu thơ thứ hai như lời lên án gay gắt xã hội phong kiến xưa đã biến những người đàn ông vốn là những trụ cột vững chắc trong gia đình thành những kẻ vô trò trống chỉ biết sống dựa vào vợ, nhưng đặc trưng là “ăn lương vợ:
Trống hầu chưa dứt bố lên thang,
Hỏi ra quan đấy ăn lương vợ.
(Quan tại gia – Trần Tế Xương)
Đôi vai của bà Tú đã nặng nay còn nhân lên bội phần lúc bà “cực chẳng đã” trở thành trụ cột chính trong gia đình. Hai chữ “Nuôi đủ” là vừa đủ, vừa đủ nuôi, ko thiếu nhưng cũng ko thừa vang lên tạo cho câu thơ một âm điệu trang trọng nhưng cũng ko kém phần tự hào gợi tả sự đảm đang tột cùng nơi bà Tú lúc chỉ với công việc giao thương “quanh năm” ở nơi “mom sông” chông chênh, nguy hiểm nhưng bà vẫn có thể đảm bảo cuộc sống vật chất và ý thức đầy đủ cho “năm” đứa con và người chồng của mình. Không những thế, cách đặt hai danh từ số đếm “năm” và “một” song song với nhau tưởng hình như khập khiễng nhưng lại rất lạ mắt và mới lạ. Tú Xương tự giễu mình lúc so sánh bản thân ngang hàng với “năm đứa con thơ” vì ông là một “đứa con đặc trưng” ngầm tăng lên vị thế người vợ tảo tần của mình lên một cấp bậc thiêng liêng khác như một người “mẹ hiền” để có thể đề cao công lao của bà Tú một cách chí lí và chuẩn xác nhất. Hơn thế nữa, cấu trúc “năm” – “một” cùng liên từ “với” chất chứa bao nỗi hổ thẹn, buồn bực đã khắc hoạ nên chiếc đòn gánh nhưng ở giữa là đôi vai gầy guộc, nhỏ nhỏ của người phụ nữ chịu thương chịu thương chịu khó còn hai bên đều trĩu nặng với “năm con” và “một chồng” nhưng dường như sự khó khăn lại nghiêng lệch về phía người chồng vô trò trống nhiều hơn vì cơ chế “trọng nam khinh nữ” rẻ rúng trong xã hội cũ. Có thể nói, bà Tú “nuôi đủ” cho Tế Xương ko chỉ vẹn toàn cho ông “chăn ấm, nệm êm” nhưng còn lo cho ông đủ thứ quyền quý tốn kém khác để khiến ông phải nở mày nở mặt vì suy cho cùng, Tế Xương vẫn là một tú tài, là người có chí thi cử công danh:
Biết thuốc lá, biết chè tàu,
Cao lâu biết vị, hồng lâu biết mùi.
(Hỏi ông trời – Trần Tế Xương)
Hay:
Hôm qua anh tới chơi đây,
Giày “giôn” anh dận, “ô Tây” anh cầm.
(Đi hát mất ô – Trần Tế Xương)
Hai câu đề mở đầu thi phẩm tuy chỉ gói gọn trong mười bốn chữ nhưng đã trình bày được tất cả những đức tính cao đẹp nơi bà Tú với sự chịu thương chịu thương chịu khó, tảo tần ko quản nắng mưa để vẹn toàn mọi việc trong gia đình. Qua đó, Tú Xương cũng khôn khéo trình bày sự hàm ân của mình đối với bà Tú, đồng thời cũng phần nào mô tả sự hổ thẹn của tác giả lúc là một đấng nam nhi nhưng lại ko thể làm gì hỗ trợ vợ tới nỗi phải đặt mình trong mối tương quan với “năm đứa con thơ”. Thật xót xa!
Thấu hiểu được những nỗi toan lo, vất vả của người vợ lớn lao của mình, Tú Xương liên tưởng tới hình ảnh “con cò” năm xưa trong ca dao:
Con cò lặn lội bờ sông,
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non.
(Ca dao)
Để cực tả nỗi khổ tâm nhưng bà Tú đang trải qua trong hai câu thực:
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Tú Xương sử dụng “thân cò” chứ ko phải “con cò” như trong ca dao xưa vừa trình bày được phong cách riêng, sự thông minh mang tính chất thời đại trong phong cách thơ ca của thi sĩ, vừa tương đồng thân phận của bà Tú nói riêng và người phụ nữ nói chung với hình ảnh gầy guộc của “con cò” để nói lên sự khốn cùng trong cuộc sống của một người phụ nữ trụ cột. Tiếp đó, chữ “thân” tuy đơn giản nhưng nghe sao đắng cay quá, nó luôn gợi cho mọi người về một thứ gì đó nhỏ nhỏ tội nghiệp tới vô cùng. Và lúc xưa, thi sĩ Hồ Xuân Hương cũng đã từng ngậm ngùi trên trang giấy lúc nói tới chữ “thân” bạc phận:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
(Bánh trôi nước)
“Lúc quãng vắng” là một cụm từ rất đặc trưng vì nó ko chỉ gợi lên cái ko gian rợn ngợp cảm giác đơn nhất đầy nguy hiểm rình rập nơi bờ sông hẻo lánh, lạnh buốt lúc bấy giờ nhưng còn diễn tả thâm thúy nỗi khắc khoải về thời kì của sự tảo tần và một lúc được song hành cùng với giải pháp nghệ thuật đảo ngữ của từ láy “lặn lội”, hình ảnh giản dị, chất phát của người phụ nữ gầy guộc chân trần mưu sinh nơi rừng núi sông bãi vào đêm tối – thời kì nhưng những người phụ nữ khác đang hạnh phúc bên chồng con, đang tận hưởng những giấc ngủ say, hằng mong có thể kiếm thêm thu nhập để trang trải cuộc sống càng trở thành nổi trội và chói lọi hơn trong quang cảnh hiu quạnh tới ghê sợ nơi doi đất chông chênh.
Nếu như câu thơ thứ ba gợi nỗi cực nhọc đơn chiếc thì câu thơ thứ tư lại là sự vật lộn đầy gay cấn của bà Tú giữa thời buổi sắm bán đông đúc:
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Một lần nữa, giải pháp nghệ thuật đảo ngữ lại được sử dụng trong lời thơ của Tú Xương nhưng với từ láy tượng thanh “ỉ eo” gợi sự tấp nập, ồn ĩ để nhấn mạnh tính chất thường tình nơi chợ búa và sự lam lũ của người phụ nữ “năm con với một chồng”. Mặt khác, hình ảnh “buổi đò đông” cũng góp phần mạnh mẽ trong việc xây dựng hình tượng một bà Tú cần mẫn, tất bật và sự đông đúc, xô bồ đó đã từng được ca dao xưa nhắc tới:
Con ơi nhớ lấy câu này,
Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua.
Mặc dù vang vọng bên tai là lời dạy chân tình của ông cha ta: “Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua” nhưng bà Tú vẫn cứ một mực lao vào vào trận đánh tranh lặng thầm và dằng dai của những lần đôi co “ỉ eo”, chen chúc, tranh giành khách với các gian hàng khác, bất chấp người qua kẻ lại đếm nhiều ko xuể lúc “đò đông” để bươn chải miếng cơm, manh áo cho chồng, con vì chỉ lúc tấp nập như thế, thời cơ kiếm thêm thu nhập sẽ tăng vọt hơn “lúc quãng vắng” cho dù phải chịu cảnh đau nhức lúc “đầu đội trời, chân đạp đất”, tổn thương về thể xác lúc bị dòng người xô ngã. Ôi! Quả là một người phụ nữ chan hoà tình mến thương, bà đã đánh đổi cả bản thân mình nhưng chen lấn bán đi từng món hàng của mình để kiếm từng đồng tiền ít ỏi lo cho cuộc sống gia đình mình, thật đáng khâm phục!
Bằng cách đảo những từ láy hô ứng vừa giàu tính tạo hình vừa giàu tính biểu cảm “lặn lội”, “ỉ eo” lên ngay vị trí đầu câu thơ liên kết với hai hình ảnh đối nhau rất chỉnh “lúc quãng vắng” – “buổi đò đông” trong hai câu thực, hình tượng người vợ tháo vát vã mồ hôi chỗ đông đúc vì phải tranh giành, trào nước mắt nơi quạnh hiu lúc tìm được người dùng hiện lên với tất cả niềm tự hào của thi sĩ cả về thể chất mạnh mẽ lẫn ý thức thép của bà Tú dù trong mọi hoàn cảnh khắc khổ nhất.
Tới với những câu thơ tiếp theo, Tú Xương như nhập vai vào chủ thể trữ tình nhằm mượn lời tâm tư của vợ để ngầm ca tụng những công lao lặng thầm vì chồng vì con nhưng bà Tú đang gồng gánh trên vai:
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Theo quan niệm phong kiến xưa, “duyên” và “nợ” là hai khái niệm hết sức thiêng liêng về mối quan hệ vợ chồng do trời định sẵn, xuất phát từ số phận, từ sợi chỉ hồng của ông Tơ bà Nguyệt:
Kiếp người sao mãi long đong,
Ông tơ bà nguyệt bà Nguyệt chỉ hồng se duyên.
Thế nhưng lúc đi vào lời thơ của một bậc thức giả dè dặn kinh nghiệm như Tú Xương, khái niệm đó dường như đã đánh mất đi tính chất quyền quý của mình nhưng trở thành nặng nề vô cùng như một lời than vãn lúc “duyên” thì chỉ có một nhưng “nợ” lại hai:
Chồng gì anh, vợ gì tôi,
Chẳng qua là cái nợ đời chi đây.
(Ca dao)
Không những thế, cách sử dụng hai thành ngữ xưa song song với nhau “Một duyên hai nợ” – “năm nắng mười mưa” vừa đối nhau về từ: “một” – “hai”, “năm” – “mười”, vừa đối nhau về ý đã ko những làm cho nhạc thơ bỗng trầm lắng trước nỗi khổ tâm chồng chất ngày một dâng lên theo cấp số nhân của bà Tú nhưng còn trình bày rất rõ tài năng văn học điêu luyện của thi sĩ lúc biết vận dụng triệt để trị giá của các thành ngữ cùng các con số mộc mạc để thiêng liêng hoá hình ảnh bà Tú. Có thể nói, dẫu có khó khăn muôn trùng, gai góc trước mắt, “nợ” nghiêng về mình nhưng bà Tú chưa một lần chùn bước nhưng chỉ gật đầu nhẫn nhục cho qua và ba tiếng đối ứng thượng, hạ: “âu đành phận”, “dám quản công” đã trình bày được điều đó. Nguyên nhân dẫn tới sự cần mẫn, lặng thầm đầy cam chịu của bà Tú tuy giản đơn nhưng cũng rất cao quý: đó là vì mối nhân duyên thiên định và vì tương lai của đàn con nhỏ. Quả là một người mẹ, người vợ giàu đức hi sinh!
Từ việc pha trộn lời thơ đan xen những thành ngữ đã đạt tới độ tuyệt vời về nội dung với các phép đảo ngữ cực tinh tế cùng các ngành số nhân rất thực và chuẩn xác, thi sĩ Tú Xương đã khắc hoạ thành công tấm chân dung một người vợ kết tinh đầy đủ đức hi sinh, sự nhẫn nại, sự tảo tần chịu thương chịu thương chịu khó của người phụ nữ Việt Nam truyền thống trong hai câu luận. Qua đó, ông còn ngầm ý bộc bạch lòng hàm ân thâm thúy tới người vợ thân yêu của mình lúc bà đã quên đi cái tôi nhưng gánh vác hết mọi trách nhiệm của một trụ cột trong gia đình. Thật vậy:
Có con phải khổ vì con,
Có chồng phải gánh giang sơn nhà chồng.
(Kho tàng lục bát dân gian)
Vì quá thương vợ, quá thương cho phận đời nữ nhi nhưng lại sắm vai trụ cột, Tú Xương tự trách bản thân mình và thông qua đó cũng nói lên tiếng chửi vừa đắng cay vừa phẫn nộ cho thành kiến khe khắt “trọng nam khinh nữ” đã biến ông thành một kẻ vô trò trống:
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko.
Mạch xúc cảm của thi phẩm dường như có sự chuyển biến đột ngột lúc giờ đây, Tú Xương ko còn “ẩn mình” sau những vần thơ để tán tụng vợ nữa nhưng ông đã chịu xuất hiện để nói thay cho sự oán trách chồng, trách phận của bà Tú. “Cha mẹ thói thường” thật là một cách nói có phần thô cứng, xù xì nhưng lại rất thích hợp với phong cách thơ ca trào phúng của thi sĩ. Đó là sự giận đời, hận đời vì cái xã hội “Tây tàu nhố nhăng” lúc bấy giờ ko cho phép ông san sẻ gánh nặng gia đình cùng vợ.
Thêm vào đó, ít người nào biết được rằng đằng sau tiếng chửi đầy dứt khoát đấy lại là một thảm kịch của một con người chất chứa bao niềm phẫn uất, đau xót và tê tái:
Có chồng hờ hững cũng như ko.
Tú xương chửi “đời” nhưng cũng “tự chửi” mình, “tự chửi” cái thói thể diện của một đấng nam nhi đang trên đường công danh, thói gia trưởng chỉ biết ngồi than vãn sự đời, nhưng ko biết được mọi người xung quanh đang khổ cực vì mình. Tú xương coi mình như kẻ vô tâm, “ăn ở bạc” với vợ con, xoành xoạch “hờ hững” trong trách nhiệm và vai trò của một kẻ làm cha, làm chồng. Thật là “có chồng hờ hững cũng như ko”! Thế nhưng nếu nhìn nhận lại sự việc một cách sáng sủa thì Tú Xương ko hề đáng trách nhưng lại rất đáng thương bởi suy cho cùng, chính xã hội lem luốc kia đã đẩy ông, một tài năng xuất chúng vào bước đường cùng làm cho người vợ vốn thuộc dòng dõi cao quý phải chịu khổ. Thật đớn đau!:
Con gái nhà dòng lấy chồng kẻ chợ
Tiếng có miếng ko, gặp chăng hay chớ
(Văn tế sống vợ – Trần Tế Xương)
Hai câu thơ khép lại tác phẩm là lời tự rủa mát mình của Tú Xương nhưng lại mang đậm ý nghĩa lên án xã hội thâm thúy góp phần khẳng định tình cảm của ông đối với bà Tú là vô bờ bến. Người chồng đấy tuy “ăn lương vợ” nhưng ko hề “ở bạc”, “hờ hững” nhưng rất chu đáo, luôn dõi theo từng bước đi của bà trên đường đời và đặc trưng là luôn bộc bạch lòng hàm ân của mình đối với vợ. Thi phẩm kết thúc thật bất thần: vừa thấm đượm cái bi, cái xấu số trong niềm tây của tác giả, lại vừa dí dỏm, hí hước.
Nói tóm lại, bài thơ Thương vợ là một thi phẩm mang đậm tính nhân văn thâm thúy. Với chất thơ bình dị nhưng trữ tình pha chút trào phúng, Tú Xương đã ko những khắc họa nên một bức chân dung tuyệt đẹp về người vợ tảo tần, chịu thương chịu thương chịu khó của mình nhưng còn trình bày vẻ đẹp trong tư cách của bản thân và hình ảnh bà Tú cần mẫn, đầy toan lo đó chính là hình ảnh xinh xắn nhất của người phụ nữ Việt Nam lúc bấy giờ: vừa mộc mạc, chất phát, vừa rắn rỏi, mạnh mẽ.
—————–HẾT——————
Ngoài nội dung ở trên, các em có thể tìm hiểu thêm phần Thương vợ nhằm sẵn sàng cho bài học này.
Hơn nữa, Phân tích nhân vật Chí Phèo qua truyện ngắn Chí Phèo là một bài học quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 8 nhưng các em cần phải đặc trưng lưu tâm.
Kế bên nội dung đã học, các em cần sẵn sàng bài học sắp tới với phần Phân tích nghệ thuật trào phúng qua đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia trong Số đỏ để nắm vững những tri thức Ngữ Văn 11 của mình.
https://thuthuat.taimienphi.vn/cam-nhan-ve-bai-tho-thuong-vo-39282n
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Bạn thấy bài viết Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn học
#Cảm #nhận #về #bài #thơ #Thương #Vợ
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” border-radius: 5px; -webkit-border-radius: 5px; border: 2px solid #1c4a97; padding: 10px 20px;”>
Bạn đang xem: Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ tại bangtuanhoan.edu.vn
Thương vợ là một trong những bài thơ hay nhất Tú Xương viết về người vợ tào khang của mình. Bài cảm nhận về bài thơ Thương vợ sẽ giúp các em thấy được nỗi nhọc nhằn, lam lũ và cả những vẻ đẹp đáng quý của bà Tú, qua đó thấy được tình mến thương, sự hàm ân, trân trọng của thi sĩ dành cho vợ của mình.
Đề bài: Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ của Trần Tế Xương
Mục Lục bài viết:
1. Dàn ý
2. Bài mẫu số 1
3. Bài mẫu số 2
4. Bài mẫu số 3
5. Bài mẫu số 4
6. Bài mẫu số 5
7. Phân tích bài thơ Thương Vợ
8. Bình giảng bài thơ Thương vợ
9. Hình ảnh bà Tú qua bài thơ Thương vợ
10. Phân tích hai câu thơ cuối bài thơ Thương vợ
11. Hình tượng người phụ nữ Việt Nam trong xã hội cũ qua Tự Tình II và Thương vợ
12. Phân tích bài thơ Thương vợ để làm nổi trội tâm tư mang nỗi niềm thế sự của tác giả
4 bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ
I. Dàn ý Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương (Chuẩn)
1. Mở bài
Giới thiệu về bài thơ Thương vợ của Tú Xương
2. Thân bài
a. Hai cầu đề
– “Quanh năm” gợi ra khoảng thời kì dài đằng đẵng, quanh năm suốt tháng ko có lấy một ngày ngơi nghỉ.
– “Mom sông” phần đất bồi ven sông chông chênh, đầy nguy hiểm túc trực
– “Nuôi đủ năm con với một chồng”: cách nói tếu táo nhưng lại ẩn chứa sự xót xa à Nỗi vất vả của bà Tú lúc phải gánh trên vai trách nhiệm với chồng, với con.
b. Hai câu thực
– Đảo vị ngữ “lặn lội”, “ỉ eo” lên đầu câu để diễn tả nỗi cực nhọc, sự đơn độc của bà Tú trong công việc mưu sinh.
– “Lặn lội thân cò” gợi ra sự vất vả, lam lũ, đáng thương của bà Tú…(Còn tiếp)
>> Xem cụ thể Dàn ý Cảm nhận về bài thơ Thương vợ tại đây.
II. Bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương
1. Cảm nhận về bài thơ Thương vợ, mẫu số 1 (Chuẩn):
Trong xã hội xưa, các nhà Nho thường dùng thơ ca như một “phương tiện” để nói chí, tỏ lòng, có rất ít những tác phẩm viết về cuộc sống sinh hoạt với những vấn đề “vặt vãnh” thường nhật. Thơ ca trung đại viết về người phụ nữ đã ít, viết về người vợ càng hiếm hoi hơn. “Thương vợ” của Trần Tế Xương là một trong số rất ít những bài thơ hiếm hoi đấy, thi sĩ ko chỉ ca tụng công lao, tấm lòng của vợ nhưng còn viết ngay lúc vợ còn sống. Đây là một điều đặc trưng rất hiếm gặp trong thi ca, bởi các nhà văn, thi sĩ xưa thường viết về vợ lúc người bạn trăm năm kết tóc trăm năm của mình đã từ giã cõi đời.
Thương vợ là bài thơ nổi tiếng nhất nhưng Tú Xương viết về vợ, đây cũng là tình mến thương, sự trân trọng nhưng thi sĩ muốn gửi gắm tới người vợ của mình.
“Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng”
Ngay trong những câu thơ trước nhất, thi sĩ Tú Xương đã để bà Tú xuất hiện trong một hoàn cảnh đặc trưng. Bà Tú hiện lên trong công việc mưu sinh vất vả cùng gánh nặng gia đình “nuôi đủ năm con với một chồng”. “Quanh năm” gợi ra khoảng thời kì dài đằng đẵng, bà Tú làm thuê việc giao thương mưu sinh quanh năm suốt tháng, ko có lấy một ngày ngơi nghỉ. “Mom sông” phần đất bồi ven sông chông chênh, đầy nguy hiểm túc trực, đây cũng là nơi bà Tú làm ăn giao thương. Công việc vất vả là vậy, cực nhọc nguy hiểm là vậy nhưng bà Tú vẫn cần mẫn làm việc bởi trên vai bà là gánh nặng “năm con với một chồng”. Câu thơ “Nuôi đủ năm con với một chồng” nghe qua như một lời ví von tếu táo nhưng lại ẩn chứa nỗi xót xa khó giấu. Tú Xương đã tự coi mình là gánh nặng, ko những thế ông còn đặt lên bàn cân để thấy một mình mình có sức “nặng” bằng năm đứa con.
Những bài văn Cảm nhận về bài thơ Thương vợ hay nhất
Nếu hai câu thơ đầu thi sĩ chú ý khắc họa thời kì, ko gian làm việc và những gánh nặng của bà Tú thì trong hai câu thơ tiếp theo, thi sĩ tập trung mô tả nỗi khốn cùng, lam lũ của bà Tú:
“Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông”
Trong hai câu thực, thi sĩ Tế Xương đã đảo vị ngữ “lặn lội”, “ỉ eo” lên đầu câu để diễn tả nỗi cực nhọc, sự đơn độc của bà Tú trong công việc mưu sinh. “Lặn lội thân cò” gợi ra sự vất vả, lam lũ, đáng thương của bà Tú. Trong ko gian vắng vẻ, luôn túc trực những nguy hiểm “quãng vắng”, bà Tú vẫn kiên cường bươn trải để nuôi sống cả gia đình. “Kiêng kỵ” gợi ra quang cảnh xô bồ, chen lấn, xô đẩy của người sắm, kẻ bán. Hai câu thơ đã tái tạo sống động nhưng cũng đầy xót xa nỗi vất vả, cực nhọc của bà Tú, qua đó còn trình bày sự thấu hiểu, đồng cảm của ông Tú dành cho người vợ tào khang của mình.
“Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công”
Ở đây, thi sĩ Tú Xương đã mượn thành ngữ dân gian để nói về cuộc đời của bà Tú. “Một duyên hai nợ” gợi ra nỗi vất vả, sự trớ trêu trong số phận của bà Tú. Bà chỉ có một cái “duyên” nhưng lại phải chịu tới tới hai “cái nợ” lúc trở thành vợ của ông Tú. Đôi vai gầy yếu của bà phải gồng gánh tất cả những công việc gia đình và cả những toan lo của cuộc sống, bà ko chỉ phải lo cho con nhưng còn phải gánh theo chồng. Cuộc sống hẩm hiu, thiệt thòi là vậy nhưng bà Tú ko hề oán thán nhưng vẫn chấp nhận “âu đành phận”, bà lặng thầm gánh vác tất cả, lặng thầm hi sinh vì chồng, vì con. Dù có phải trải qua bao sóng gió dãi dầu “năm nắng mười mưa” thì bà vẫn ko ngại khó, ngại khổ “dám quản công”.
Qua việc sử dụng linh hoạt phép đối liên kết vận dụng thành ngữ dân gian, Tú Xương đã hoàn thiện bức chân dung xinh xắn, đáng trân trọng của bà Tú: Chịu thương, chịu thương chịu khó, giàu đức hi sinh. Câu thơ còn như một lời tự trách của thi sĩ với sự “vô dụng”, bất lực của bản thân lúc chứng kiến sự vất vả của vợ nhưng ko thể làm gì.
“Cha mẹ thói thường ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như ko”
Hai câu thơ cuối như một lời trách móc, một lời chửi với “thói thường”, với sự bất lực của bản thân. “Thói thường” ở đây có thể hiểu là xã hội phong kiến nhiều bất công đã đẩy con người vào cảnh bần hàn. Ko chỉ chửi thói thường, ông còn chửi chính bàn thân mình “Có chồng hờ hững cũng như ko”. Bản thân ông là một người chồng, là trụ cột gia đình nhưng vì theo đuổi khát vọng công danh nhưng vô tình tạo nên bao nỗi khốn cùng cho vợ. Câu thơ trình bày rõ nét sự xót xa, bất lực của Tế Xương. Thế nhưng, qua việc trân trọng công lao của vợ, tự lên án sự “hờ hững” của bản thân ta lại thấy được tư cách đáng trân trọng của thi sĩ, đó là tình thương thâm thúy với vợ, sự tự ý thức về bản thân.
Có thể nói Thương vợ là lời tri ân thâm thúy nhưng Tú Xương dành cho vợ. Bài thơ ko chỉ dựng lên bức chân dung bà Tú, một người nữ giới chịu thương chịu thương chịu khó, mến thương chồng con, giàu đức hi sinh nhưng còn trình bày tình thương vợ, tư cách cao đẹp của thi sĩ.
——————-HẾT BÀI 1————————
Trên đây là phần Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ để có thêm tri thức trả lời, làm tập làm văn, các em có thể tham khảo thêm phần Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương và cùng với phần Soạn bài Thương vợ nữa nhé.
2. Cảm nhận về bài Thương Vợ của Tú Xương, mẫu số 2 (Chuẩn)
Tú Xương (1870-1907), tên thật là Trần Tế Xương, cuộc đời ngắn ngủi 37 năm của ông gắn liền với thời đoạn đau thương nhất của quốc gia lúc thực dân Pháp hoàn toàn nắm quyền thống trị trên quốc gia Việt Nam, triều đình phong kiến thì sợ hãi, nhu nhược trước quân thù, thối nát và khốn nạn với nhân dân. Tú Xương từ nhỏ đã nổi tiếng rằng người thông minh, thông minh, tôn thờ quan niệm “nhập thế tích cực” của Nho học, muốn tham gia vào chốn quan trường để giúp đời giúp nước. Thế nhưng khốn nỗi, cả cuộc đời ông dù gắn liền, tập trung hết tâm huyết vào khoa cử thế nhưng thi tới tận 8 lần nhưng vẫn bất đắc ý. Cuối cùng chỉ được chức tú tài, hữu danh vô thực, nhà cửa lại mất hết, điều đó đã để lại trong lòng ông những nỗi khốn khổ, đắng cay và phẫn uất vô cùng với cái xã hội Tây-ta thối nát, lộn lạo. Những xúc cảm đấy được ông trình bày rất rõ trong các tác phẩm thơ ca của mình. Dù cuộc đời có nhiều tủi nhục, khổ sở nhưng phúc phận cũng cho ông có được một người vợ hiền, đó là bà Phạm Thị Mẫn, người phụ nữ đại diện cho hình tượng người phụ nữ Việt Nam với sự tảo tần, thủy chung, chịu thương chịu thương chịu khó, cả đời hết lòng hy sinh cho gia đình. Hiểu được nỗi vất vả của vợ thế nên Tú Xương đã nhiều lần đưa hình ảnh bà vào thơ ca của mình như một hình mẫu tiêu biểu để trình bày sự trân trọng, mến thương, và thông cảm với sự vất vả của bà. Tiêu biểu là bài thơ Thương Vợ, một trong những bài thơ được biết tới nhiều nhất của Tú Xương trong mảng thơ trữ tình, kế bên lĩnh vực trào phúng vốn là sở trường của ông.
Dẫu là một bài thơ trữ tình thế nhưng Thương vợ vẫn nhấp nhoáng đâu đó cái nét trào phúng, vốn là nét riêng của Trần Tế Xương ko thể lộn lạo với bất kỳ thi sĩ nào. Ko chỉ vậy, với đề tài là người vợ thì Tú Xương vốn dĩ đã khác hẳn so với các thi sĩ cùng thời, ông là một trong số các thi sĩ chịu tác động thâm thúy của nền Nho học lâu đời nhưng lại có cái nhìn rất khoáng đạt và thương cảm về người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Kế bên đại thi hào Nguyễn Du nhìn về người con gái tài sắc vẹn toàn nhưng bạc phận Thúy Kiều với tư tưởng hiện thực và trị giá nhân đạo thâm thúy, thì Tú Xương lại có một bước tiến khác khá thú vị và lạ mắt lúc viết về người vợ tảo tần mưa nắng của mình bằng những câu từ tếu táo, thế nhưng ẩn chứa sâu trong đó là sự thông cảm thâm thúy, sự trân trọng, hàm ân với người vợ kết tóc của mình. Có thể nói rằng Tú Xương là một thi sĩ hiếm trong văn học Việt Nam, với những đề tài mới lạ, với giọng thơ trào phúng thâm thúy kế bên cuộc đời nhiều uất hận, đắng cay.
Trong bài thơ hình ảnh bà Tú hiện lên thông qua nỗi lòng thương yêu của Tú Xương trước hết là ở hai câu đề.
“Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng”
Ở câu khai đề tác giả đã tái tạo bối cảnh thời kì và ko gian mưu sinh của bà Tú. Với từ “quanh năm”, gợi cảm giác triền miên, từ ngày này qua ngày khác, mùa này qua mùa khác, năm này qua năm khác, dường như người phụ nữ này chẳng có lúc nào được ngơi nghỉ, đó là một khoảng thời kì rất khắc nghiệt của cả đời bà Tú. Thứ hai là ko gian “mom sông”, là chòm đất ở bờ sông nhô ra giữa lòng sông, có thuyền đò neo đậu, rất cheo leo, nguy hiểm ko hợp để làm ăn đi lại trong khoảng thời gian dài. Đấy thế nhưng bà Tú vẫn phải xông pha, chen lấn để tranh hàng, để giành khách kiếm miếng cơm manh áo cho cả gia đình. Từ bối cảnh khắc nghiệt, khó khăn tương tự hình ảnh bà Tú hiện lên với công việc giao thương vất vả và khốn cùng vô cùng. Tới câu thừa đề, lại là ý giảng giải cho những cái vất vả nặng nhọc nhưng một tay bà Tú phải đảm đương, đấy là bởi nỗi phải “Nuôi đủ năm con với một chồng”. Cả gia đình đều trông cậy vào việc bà Tú giao thương, bà phải gánh trên vai hai gánh nặng, một bên là 5 đứa con thơ dại, một bên là ông chồng, nhưng ông chồng này là gánh nặng đặc trưng, có một người thôi nhưng chẳng khác nào nuôi thêm 5 đứa con nữa. Viết tương tự, Tú Xương đang có hàm ý mỉa mai, trào phúng chính bản thân mình, mỉa mai bởi bản thân ông vốn là đàn ông sức dài vai rộng thế nhưng lại ko biết san sẻ, đỡ đần cùng vợ nuôi 5 đứa con. Nhưng đằng này ông lại chẳng khác nào mấy đứa con ngày ngày ăn bám, dựa vào từng đồng tiền nặng nhọc vợ kiếm được để sống cuộc đời đắng cay và bất mãn. Từ hai câu thơ trên ta thấy được xúc cảm của thi sĩ ko chỉ ngừng lại ở nỗi lòng thương vợ thâm thúy nhưng còn là nỗi tủi nhục, hổ thẹn với vợ và với chính bản thân mình vì sự vô năng bất lực trước cuộc đời, thấy xót xa cho cuộc đời khoa cử vô vọng, ko có khả năng đùm bọc vợ con, trái lại trở thành một gánh nặng để vợ phải một mình gồng gánh tất thảy. Kế bên ý giảng giải, câu thừa đề này còn bộc lộ thành tựu sau bao tháng ngày vất vả của bà Tú. Điều đó trình bày thông qua hai từ “nuôi đủ”, ko thừa cũng ko thiếu, tương tự với câu thành ngữ dân gian “Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm”. Có thể thấy rằng bà Tú là một người phụ nữ hết sức tảo tần, tháo vát, dù với công việc khó khăn, với hai gánh nặng đè trên đôi vai nhưng một tay bà vẫn đảm đương đâu vào đó, đảm bảo cho chồng con một cuộc sống đủ đầy. Hoàn thành xuất sắc trách nhiệm của một trụ cột kinh tế trong gia đình, thậm chí lớn lao hơn nhiều đấng mày râu khác trong việc đảm bảo đời sống vợ con. Có thể nói rằng đằng sau hai chữ nuôi đủ này ta thấy cả một cái sự hàm ân, trân trọng, ngưỡng mộ nhưng Tú Xương dành cho người vợ kết tóc của mình.
Bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương hay nhất
Hình ảnh bà Tú còn được tiếp tục tái tạo thông qua hai câu thực.
“Lặn lội thân cò lúc quãng vắng,
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông”.
Nghệ thuật nổi trội ở đây là nghệ thuật đảo cấu trúc, nhấn mạnh hai từ “lặn lội” và “ỉ eo” lúc đặt chúng ở đầu mỗi câu thực, đó cũng là hai động thái mưu sinh của bà Tú. Trước hết từ “lặn lội” là một từ tượng hình, gợi ra phết vẻ vất vả nhọc nhằn xông pha nơi đầu sóng ngọn gió của bà Tú, từ tượng thanh “ỉ eo” lại tái tạo hình ảnh của bà Tú trong công việc mưu sinh đời thường, đó những tiếng ì sèo mặc cả, ngã giá, bon chen, giành khách giữa buổi chợ đông, cốt sao để thu được nhiều lợi tức nhất. Tác giả cũng tái tạo lại bối cảnh làm việc của bà Tú, có phần cụ thể và cụ thể hơn. “Lúc quãng vắng” là bối cảnh ko gian vắng vẻ, hẻo lánh, đồng thời cũng cho chúng ta thấy bối cảnh thời kì lúc sáng sớm hoặc lúc tối muộn, cả ko gian và thời kì đều chứa đựng trong đó nhiều bất trắc nguy hiểm. “Buổi đò đông” cũng là một môi trường làm việc quá khó khăn, lắm bon chen, thị phi, đồng thời cũng ẩn chứa nhiều nguy cơ cho bà Tú trong lúc mải mưu sinh. Ko chỉ ngừng lại ở việc tái tạo hình ảnh bà Tú trong lao động bằng những cụ thể tả thực, nhưng Tú Xương còn dùng một hình ảnh ẩn dụ rất kinh điển trong ca dao Việt Nam đấy là “thân cò”. Hình ảnh này gợi ra thân ảnh bà Tú đang đơn độc, lầm lũi hặm hụi trong công việc mưu sinh trong bối cảnh công việc vất vả, nặng nhọc, vô cùng đáng thương. Đồng thời “thân cò” cũng gợi cho người đọc nghĩ về dáng vẻ, thân phận của người lao động, người phụ nữ trong xã hội cũ, ở họ đều có những đặc điểm chung là sự khốn khó, cam chịu và hoàn cảnh tội nghiệp.
Chuyển sang hai câu thơ luận hình ảnh của bà Tú tiếp tục hiện lên trong nỗi lòng mến thương và trân trọng của chồng.
“Một duyên, hai nợ, âu đành phận,
Năm nắng, mười mưa, dám quản công”
Tú Xương đã vận dụng một cách tài tình các thành ngữ dân gian để khắc họa những nỗi vất vả khốn cùng của bà Tú trong cả cuộc đời, trong cuộc hôn nhân với Trần Tế Xương. “Một duyên hai nợ”, xuất phát từ thuật ngữ “duyên nợ” của nhà Phật, ông đã thông minh bằng cách chêm xen các số từ “một”, “hai”, trình bày ý nghĩa thâm thúy rằng trong cuộc hôn nhân này, cái duyên thì chỉ có một, nhưng cái nợ thì có tới hai. Và bà Tú thực sự là người chịu nhiều thiệt thòi, bởi duyên ít nhưng nợ nhiều, hạnh phúc trạch áp chẳng có bao nhiêu, nhưng đắng cay khổ cực thì nhiều. Kế bên thành ngữ “duyên nợ” thì tác giả còn sử dụng thêm thành ngữ “năm nắng mười mưa”, nắng mưa đều là những yếu tố chỉ thời tiết bất lợi, trong bài thơ là ý chỉ sự khắc nghiệt của cuộc đời nhưng bà Tú phải gánh chịu. Kế bên nghệ thuật dùng thành ngữ, thì Tú Xương còn trình bày tính cách, tâm hồn của bà Tú trong các vế tiểu đối “âu đành phận”và “dám quản công”, trình bày sự nhẫn nhịn, cam chịu, ko nể nang than thân, trách phận của bà Tú, đồng thời cũng là đặc điểm chung của những người phụ nữ trong cơ chế phong kiến, một lòng thờ chồng, thờ con. Nổi trội lên vẻ đẹp tâm hồn của bà Tú đấy là đức hi sinh và lòng vị tha cao cả, xuất phát từ tấm lòng yêu chồng và thương con tha thiết. Tương tự qua sáu câu thơ đầu, bà Tú đã hiện lên với hai đặc điểm vừa đáng thương lại cũng vừa đáng trọng.
Thông qua nỗi lòng thương vợ bộc lộ dọc bài thơ thì hình ảnh ông Tú cũng hiện lên một cách nhấp nhoáng. Trước hết ông là một người biết mến thương, quý trọng và biết tri ân vợ, và trong bối cảnh xã hội xưa có được một người đàn ông biết mến thương quý trọng người bạn trăm năm của mình như thế là ko nhiều, bởi họ còn nặng tư tưởng trọng nam khinh nữ, nhất phu đa thê. Tình cảm mến thương của ông Tú được trình bày gián tiếp qua việc khắc họa hình ảnh bà Tú, đồng thời trình bày trực tiếp thông qua lời khen, lời ghi nhận công lao của ông Tú đối vợ “Nuôi đủ năm con với một chồng” theo lối nói hí hước, tếu táo và có chút tự trào.
Tú Xương cũng hiện lên là một người có tư cách thông qua những lời tự trách “một duyên hai nợ”, ông tự nhận mình là cái “nợ” nhưng bà Tú phải gánh chịu, phải trả ở kiếp này. Sự tự trách đấy còn được trình bày ở hai câu thơ cuối bài “Cha mẹ thói thường ăn ở bạc, Có chồng hờ hững cũng như ko!”, đó là tiếng chửi ném vào chính mình bởi thấy áy náy và day dứt vì ko hoàn thành trách nhiệm của một người đàn ông trong gia đình, sau đó là ném vào xã hội, cái xã hội để cho sự bất công được hiện diện một cách hiển nhiên. Tiếng chửi và lời tự trách nhấp nhoáng trong cả bài thơ là xuất phát từ ý thức trách của người chồng, người cha trong gia đình, đồng thời cũng là ý thức về sự bất lực của bản thân lúc lúc ko thể làm gì đỡ đần vợ con, về sự bất đắc ý trong công danh. Sự tự trách cũng là xuất phát từ lòng mến thương, sự thông cảm thâm thúy của ông Tú dành cho người vợ kết tóc của mình trong công cuộc mưu sinh, trong cuộc hôn nhân ko mấy mỹ mãn này với ông.
Qua bài thơ ta thấy hiện lên hình ảnh của một người phụ nữ vừa đáng thương vừa đáng trọng, đồng thời bộc lộ được rõ nét vẻ đẹp tâm hồn của bà Tú với đức hy sinh cao cả, sự đảm đang tháo vát, có lòng vị tha và lòng mến thương chồng con tha thiết. Không những thế ta còn thấy được sự mến thương của ông Tú đối với vợ mình và vẻ đẹp tư cách của ông qua những lời tự trách, trào phúng.
3. Cảm nhận bài thơ Thương Vợ của Tú Xương, mẫu số 3:
Trong lịch sử văn học nước ta xưa nay, thơ viết về vợ vốn ko nhiều. Do đó, thơ hay tức là viết chân thực, thâm thúy và xúc động về đề tài này lại càng hiếm hoi. Vì vậy có thể xem Trần Tế Xương là một trường hợp đặc trưng. Trong thơ mình, ông nói tới vợ rất nhiều lần.
Lúc thì lăm le bia đá bảng vàng cho vang mặt vợ. Hỏi ra quan đấy ăn lương vợ. Đem chuyện trăm năm giở lại bàn. Lúc thì Vuốt râu nịnh vợ con bu nó. Lại có lúc Viết vào giấy dán ngay lên cột. Hỏi mẹ mày dốt hay hay. Cao hứng và ngông nghênh hơn, nhà văn đã viết văn tế để tế sống vợ. Nhưng đỉnh cao mảng thơ này của ông phải nói là bài thơ Thương vợ:
Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như ko!
Đây là một bài thơ trữ tình – trào phúng đậm sắc dân gian đầy cảm động. Để bộc lộ lòng thương quý, hàm ân và trân trọng vợ mình, thi sĩ đã cực tả nỗi nhọc nhằn lao khổ của bà, người nữ giới đã một thân một bóng tảo tần nuôi con và chồng. Qua đây, ông ca tụng đức tính đảm đang, lòng hi sinh thầm lặng cao cả một bậc hiền phụ.
Trong hai câu thơ đầu, Tú Xương đã nói về sự vất vả và nhẫn nại của vợ mình một cách tự nhiên, thân tình, dí dỏm và hóm hỉnh. Ông vừa giới thiệu cái gánh nặng chồng con trên vai bà vừa cho thấy một cách gián tiếp tình cảm sâu nặng của mình dành cho vợ:
Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Những bài Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương tuyển chọn
Hai câu thơ là một lời chấm công. Trong câu thơ đầu, bản thân công việc giao thương tuy chưa đủ trình bày được sự vất vả hay nhẫn nại nhưng hoàn cảnh thời kì (quanh năm) và hoàn cảnh ko gian (ở mom sông) thì lại nói khá rõ về điều đó.
Quanh năm, chỉ hai tiếng đấy thôi cũng đã chứa đựng biết bao nhiêu là thời kì tiếp nối nhau triền miên ko dứt, suốt từ đầu năm tới cuối năm, cho dù mưa gió, nắng nôi, lúc nào cũng như lúc nào, bà vẫn miệt mài giao thương. Đó là hoàn cảnh thời kì. Còn hoàn cảnh ko gian, còn chỗ làm ăn? Đó là mom sông. Mom sông theo giáo sư Lê Trí Viễn là một địa thế thừa của lục địa ba bề là nước, đổ ùm xuống sông lúc nào ko biết chừng (Lê Trí Viễn – Những bài giảng văn ở Đại học, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1982). Bà Tú đã phải ngày này qua ngày khác, tháng này qua tháng khác, năm này qua năm khác, giao thương làm ăn ở cái mom sông chông chênh ko vững vàng gì đấy.
Vì sao bà phải vất vả tới tương tự?
Câu thơ thứ hai đã trả lời rõ:
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Thi sĩ đã tăng lên vợ mình lên hàng trụ cột của gia đình. Cả một gánh nặng sinh kế đã đặt lên vai người phụ nữ. Bà quanh năm nặng nhọc, vất vả, bất kế nguy hiểm, gian nan là để nuôi đủ năm con và một chồng tức là sáu mồm ăn hết thảy chưa kể cả chính mình. Nhưng đồng thời ông cũng đã tự hạ mình xuống thành ngang hàng với lũ con, nói đúng hơn là ông đứng cuối hàng sau năm con để vì thế thứ sáu Với một chồng trình bày rõ ra ông là ăn theo, ăn ké lũ con. Thi sĩ tự thấy mình là gánh nặng của vợ. Cách nói đấy hàm ý vừa hàm ân vừa tự hào nhưng lại có chút gì đó hối hận, ăn năn, mỉa mai mình một cách trầm lặng hóm hỉnh.
Tiếp theo là hai câu thực thi sĩ đã trình bày tình thương vợ của mình bằng cách mô tả cái vất vả, gian nan nhưng cũng là cái đảm đang của bà Tú:
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông
Mượn hình ảnh độc thân, vất vả của con cò trong ca dao xưa: con cò lặn lội bờ sông… ông trau chuốt thêm bằng bàn tay nghệ sĩ tài hoa của mình. Nếu ca dao thường dùng hình ảnh con cò để so sánh, ví von gián tiếp về người phụ nữ, nói rõ hơn là người vợ, người mẹ hặm hụi tảo tần thì ở đây Tú Xương đã tương đồng trực tiếp thân cò với thân phận người vợ. Thi sĩ lại dùng phép đảo ngữ Lặn lội thân cò để nhấn mạnh vào sự vất vả, lam lũ của vợ mình. Đã vậy cái quang cảnh ko gian kiếm ăn của thân cò ở đây ko phải chỉ là một cái bờ sông bất kì nào, có thể sôi động đông vui hay lặng lẽ, buồn thiu nhưng lại được thi sĩ xác định rõ là quãng vắng. Tất cả những điều vừa phân tích đều nhằm để nói và đã nói được cái vất vả gian truân thầm lặng của người vợ mang số phận thân cò.
Câu thơ tiếp theo nói thêm sự vật lộn với sinh kế của bà Tú. Gặp phải buổi đò đông (bến đông đò hay đò đông người) bà đều phải chịu cảnh bị xô đẩy, tranh giành nhau lời qua tiếng lại ỉ eo để mặc cả sắm bán như người nào. vốn con nhà dòng dõi, chẳng gì cũng là bà Tú vậy nhưng cũng phải lấm láp, phong trần. Thi sĩ hơn người nào hết đã thầm cảm thương cho hoàn cảnh và cả sự hi sinh thầm lặng của vợ mình. Chỉ vì gánh nặng áo cơm của chồng con nhưng bà Tú đã xông pha quên cả nguy hiểm, nặng nhọc… Câu thơ này tuy ko trực tiếp trích lời ca dao nhưng vẫn đâu đây nhấp nhoáng ý tình: Con đi mẹ dặn lời này, Sông sâu chớ lội, đò đầy khoan sang. Đó là lời dặn thân gái phải giữ mình. Song ở đây chỉ vì chồng con nhưng bà Tú phải đành lòng làm ngơ trước lời dặn đấy.
Chỉ với hai câu thơ bằng những từ ngữ gợi tả và cảm động, Tú Xương làm hiện lên rõ nét hình ảnh một người vợ thui thủi làm ăn, một mình toan lo lặn lội trong những quang cảnh ko gian và hoàn cảnh thời kì vất vả, gian nan nhất, đáng thương và đầy ái ngại nhất. Nhiều người cũng cho rằng đây là hai câu thơ hay nhất của bài thơ. Theo giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh, với hai câu thơ này Tú Xương không những đã nói chung được nỗi vất vả, khốn cùng, nhọc nhằn của bà Tú nhưng còn gợi lên được quang cảnh giao thương nơi bãi chợ bến sông của tỉnh Nam Định một thời.
Nếu bốn câu thơ đầu vừa phân tích hoàn toàn là lời ông Tú nói về vợ mình thì bốn câu sau lại trình bày giọng bà Tú tự than thân, trách phận chính mình. Nói đúng hơn là tới đây thi sĩ ko đứng ngoài khách quan để mô tả nữa, ông đã nhập thân vào nhân vật thảo ra lời bà vợ để than vãn giùm bà một cách chủ quan hơn:
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công
Duyên, tiếng nhà Phật có nghĩa rất rộng. Trong mối quan hệ vợ chồng, duyên là cái căn nguyên từ trước, do đó, nhưng vợ chồng lấy được nhau hoặc lấy phải nhau. Từ ý nghĩa vừa nói, dân gian ta đã làm thành một cặp khái niệm đối lập nhau: duyên và nợ (Một duyên, hai nợ, ba tình. Duyên dì anh nợ gì tôi, chẳng qua là cái nợ đời chi đây…). Tương tự trong dân gian Một duyên hai nợ là chỉ sự may rủi của đời người con gái. Nhưng ở đây trong thế đối ngẫu với câu dưới. Một duyên hai nợ trong câu thơ của Tú Xương lại có ý nghĩa khác hẳn: một, hai ko còn là số đếm nữa nhưng là số tính, số nhân: duyên chỉ có một nhưng nợ tới những hai duyên thì ít nhưng nợ thì nhiều. Bà Tú lấy được ông Tú ngẫm cho kĩ đó cũng là duyên. Ông cũng đỗ đạt hơn người thường một tí. Chỉ có vậy thôi. Chứ còn ông là chồng nhưng lại dở dở ương, khoán trắng
Tiền nong phó cho con mụ kiếm; Hỏi ra quan đấy ăn lương vợ… thì đúng là một thứ nợ đời. Duyên thì ít nhưng nợ thì nhiều là tương tự.
Cái vất vả, cực nhọc của lặn lội thân cò ở câu thơ trên tới đây đã được nâng lên thành cái vất vả, cực nhọc của một số phận là định mệnh của cả một kiếp người nên nặng nề và cay cực biết bao. Đã là số phận thì phải âu đành. Âu có tức là cam nhưng đành cũng là cam. Một câu thơ nhưng những hai lần cam chịu. Vì cam chịu nên Năm nắng mười mưa dám quản công là vậy. Cho dầu nắng mưa tới mấy (Năm nắng mười mưa) bà vẫn ko chút e ngại, chẳng tiếc chi công sức của mình. Dám quản công là ko những chỉ có ý nghĩa như vừa nói nhưng còn cho thấy ý khiêm nhượng. Nổi lên thêm từ hai câu thơ là đức tính hi sinh, nhẫn nhịn lặng thầm của bậc hiền phụ. Đây cũng là đức tính truyền thống của người phụ nữ Việt Nam từ xưa tới nay. Đã thấy tấm lòng thương vợ của thi sĩ là thấm thía và thâm thúy biết mấy.
Sau cuối, hai cấu kết của bài thơ là một lời nguyền rủa:
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như ko!
Thác lời của bà Tú, thi sĩ đã nguyền rủa chính cái tệ bạc và cái vô trò trống của người chồng tức là của chính mình. Tất cả nỗi thương vợ cùng với sự bất lực giận mình, giận đời đã lắng đọng trong tiếng nguyền rủa đầy day dứt, xót xa kia. Nhưng thực sự ông có tệ bạc, hờ hững với vợ mình ko? Điều này khó trả lời.
Nhưng ngẫm cho cùng, bài thơ này đã trả lời phần nào câu hỏi đấy. Hơn nữa, tự coi mình cũng như ko cũng như một người thừa, một kẻ hờ hững sống đấy nhưng cũng như đã chết thì tuy đó là lời rủa mình nhưng cũng là lời ca tụng và đề cao công ơn của vợ. Tuy là một lời nguyền rủa nhưng hai câu thơ kết vẫn đượm thắm màu sắc vui đùa. Thi sĩ phán xét tự trách mình cũng là cách bộc lộ sự thương cảm sâu xa với vợ. Ông nói ăn ở bạc nhưng lòng ông ko bạc, ko hờ hững với bà chút nào cả.
Tương tự Thương vợ đúng là một bài thơ hay cho ta tưởng tượng được nỗi lòng thương yêu mênh mông thật tâm và thâm thúy của thi sĩ đối với người vợ chịu thương, chịu thương chịu khó, hi sinh, nặng nhọc, vất vả một cách lặng thầm vì gánh nặng chồng con. Với một bài thơ trữ tình giàu hình ảnh, nhạc điệu, tiếng nói tự nhiên, dân dã, thi sĩ ko những đã trình bày được tình cảm đấy của mình nhưng còn tạo nên được một bức chân dung bất hủ có tính truyền thống của người phụ nữ Việt Nam với đầy đủ các đức tính đáng quý là đảm đang, cần mẫn, nhẫn nại, hi sinh.
4. Cảm nhận Thương Vợ của thi sĩ Tú Xương, mẫu số 4:
Thi sĩ Tú Xương tên thật là Trần Tế Xương là một trong những thi sĩ trào phúng của nền văn học Việt Nam thời đoạn cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Kế bên những tác phẩm mang ý nghĩa trào phúng phê phán, lên án xã hội cũ ông còn những tập thơ trữ tình rất lạ mắt. Một trong những tác phẩm tiêu biểu có trị giá lớn là bài thơ “Thương vợ”.
Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò lúc quãng vẵng,
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko!
Có thể nói ông là một trong những nhà văn, thi sĩ có cuộc đời long đong trong đường công danh, mặc dù là người thông minh nhưng ông đi thi tới lần thứ tám mới đậu được cái tú tài. Nhà nghèo lại đông con, nghề dạy học lại cập kênh trong xã hội suy vong lúc bấy giờ, chính vì thế bà Tú lại chính là người trụ cột trong gia đình lo cái ăn, cái mặc cho chồng con. Người vợ hiền đảm đang đấy đã cho ông cảm hứng sáng tác bài thơ “Thương vợ”. Đây cũng là nỗi lòng của chính ông muốn nói với người vợ đảm đang, tảo tần sớm hôm ko một lời oán thán. Mở đầu bài thơ Tú Xương đã nói chung phần nào nghề nghiệp của bà Tú và hoàn cảnh gia đình mình:
“Quanh năm giao thương ở mom sống,
Nuôi đủ năm con với một chồng”.
Cảm nhận về bài thơ Thương vợ của Tú Xương
Ông là trụ cột trong gia đình thế nhưng cuộc sống của gia đình lại dự vào việc giao thương chạy chợ của vợ. Tác giả dùng từ “mom” bao hàm tính chân thực rất rõ, đây là từ gợi hình ảnh rõ nét để người đọc thấy được nỗi gian truân của bà Tú giao thương quanh năm bên bờ sông Vị, nơi làm ăn là cái thế đất chông chênh, nhiều nguy hiểm. Câu thơ đầu tác giả cho chúng ta thấy tấm lòng của thi sĩ đối với việc giao thương nặng nhọc của vợ. Thế nhưng công việc giao thương vất vả đấy lại:
“Nuôi đủ năm con với một chồng”
Câu thơ tả hoàn cảnh rõ ràng “năm con với một chồng” ko phải trùng hợp nhưng ông lại sử dụng số đếm trong thơ. Nhưng ông đếm ở đây với mục tiêu vừa tăng thêm gánh nặng, sự vất vả tảo tần của bà Tú vì gia đình. Và tới ngay cả chồng cũng thành số đếm như một nghịch lý tức cười thay vì ít nhất chồng cũng phải nuôi đủ bản thân mình nhưng thực tiễn bà Tú lại là người nuôi chồng. Hoàn cảnh gia đình đã thế nhưng bà Tú gánh trên vai năm đứa con đã là vất vả, lại thêm một ông Tú trong nhà nữa. Câu thơ ẩn chứa nỗi niềm chua chát của tác giả về một gia đạo gặp nhiều khó khăn: đông con và mọt ông chồng ko làm được gì quanh năm chỉ đèn sách với thi cử. Để từ đó:
“Lặn lội thân cò lúc quãng vắng,
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông”
Hai câu thơ tiếp theo tiếng nói thơ đã tăng lên cấp độ mới, càng tô đậm thêm nỗi cực nhọc của người vợ. Từng chữ trong câu như những nét vẽ, gam màu tiếp nối nhau, hòa quyện và cùng bổ trợ làm tăng thêm nỗi cực nhọc của bà Tú. Người vợ của tú Xương đã “lặn lội” nhưng lại mang “thân cò”, rồi có lúc trong hoàn cảnh “quãng vắng”. Nỗi cực nhọc kiếm sống mưu sinh ở “mom sông” tưởng như ko thể nào nói hết được! Thi sĩ lấy hình ảnh “con cò” trong ca dao cổ: “Con cò lặn lội bờ sông…”, “Con cò đi đón cơn mưa…”, để tái tạo hình ảnh “thân cò” lầm lũi, đã đem lại cho người đọc bao liên tưởng cảm động về bà Tú, cũng như thân phận vất vả, cực khổ, của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội thời bấy giờ.
Hình ảnh lặn lội thân cò được tác giả mô phỏng trong thi ca dân:
“Con cò lặn lội bờ sông
Gánh tạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non”
Hai câu thơ tuy ngắn nhưng lại mang ý nghĩa gợi hình ảnh chân thực về bà Tú: Với tấm thân mảnh dẻ, yếu ớt bà Tú chịu dãi nắng dầm sương, bà còn phải lặn lội sớm trưa tất cả cũng chỉ vì miếng cơm manh áo. Tấm thân cò trong cái phản chiếu của nắng chiều là hình ảnh lẻ loi, hiu quạnh, lúc cần ko biết nương tựa vào đâu, chưa nói tới những nguy hiểm bất trắc đối với thân gái dặm trường. Câu thơ mang lại cho độc giả nhiều suy ngẫm, sự đồng cảm tới xót xa, tội nghiệp! Hình ảnh bà Tú đại diện cho những người phụ nữ trong xã hội thối nát bấy giờ.
Những người phụ nữ đấy chỉ biết lặng lẽ hi sinh cho chồng cho con, họ cam chịu sự xô đẩy của xã hội, để rồi Tú Xương lại chính là người nói lên tâm tư của vợ:
“Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công”
Hai người nên duyên với nhau được là do duyên phận trời se, vì thế nhưng bà “âu đành phận”. Đành phận lại như một sự cực chẳng đã, xếp lại, nén xuống những gì bất bình, tủi nhục của bản thân mình đã và đang từng ngày phải trải qua. Câu thơ khép lại bằng âm thanh nặng nề của từ phận lại càng làm cho câu thơ thích hợp với xúc cảm bị dồn nén vào trong. Bà Tú vất vả là thế, dầm mưa dãi nắng nhưng nào dám kể công lao với chồng, với con, nhưng luôn lặng lẽ dồn nén cam chịu.
“Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko”
Tình cảm của tác giả thương vợ chất chứa trong lòng tới nghẹn thở, lại ko thể giúp được người vợ hiền nhưng thi sĩ tự trách mình. Bản thân ông trở thành một mồm ăn cho vợ nuôi, điềm nhiên tận hưởng trong lúc vợ phải xuôi ngược tảo tần, nghe cũng đã có cái gì đó bất nhẫn. Tất cả tâm tư tình cảm đấy bùng nổ ở hai câu thơ kết “Cha mẹ thói thường…” như một lời chửi đổng với đời và cũng chính là lời xỉ vả mình. Câu thơ thất chua chát, đắng cay ông trách mình, hận mình đã để vợ vất vả, sống khổ cực luôn chạy đôn, chạy đáo lo cho gia đình. Nhưng thực tiễn bà Tú lại ko hề oán trách chồng con một lời nào. Cũng chính sự cam chịu, chịu thương chịu thương chịu khó nhưng ông lại càng thấy mình có lỗi, càng thấy oán trách bản thân hơn. Ở vào hoàn cảnh như thế ông coi mình là người ăn ở tệ bạc với vợ. Bà Tú có chồng nhưng cũng như ko vì bà chính là người nuôi sống gia đình.
Bằng tình cảm thật tâm, nghệ thuật sống động, Tú Xương đã mô tả phẩm chất tốt đẹp của người vợ, người phụ nữ giỏi giang, lam lũ, tảo tần nuôi chồng nuôi con. Bà Tú là đại diện cho những người phụ nữ Việt Nam xưa. Bao nhiêu công lao trong gia đình, ông Tú dành cho bà, ông chỉ nhận về cho mình một chữ “ko”.
Bài thơ xuyên suốt là tình cảm của tác giả dành cho người vợ hiền, ông dành sự kính trọng, mọi công lao, những gì tốt nhất dành cho bà Tú. Tiếng nói thơ dung dị, đời thường, sử dụng nhiều yếu tố dân gian, bài thơ có trị giá nhân văn thâm thúy.
5. Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ, mẫu số 5:
Hình ảnh của người phụ nữ luôn là đề tài muôn thuở cho nền văn học kim cổ Việt Nam. Tuy nhiên, thơ văn viết về người vợ bằng tình cảm của một người chồng đã ít nay lại viết về người vợ đang sống lại còn hiếm hoi hơn. Và Trần Tế Xương là một trong những bậc thức giả hiếm hoi của nền thơ ca trung đại Việt Nam đã đưa hình ảnh người vợ tảo tần của mình ngay lúc bà vẫn còn là một đoá hoa tươi tỉnh trên đường đời vào những dòng thơ trữ tình nhưng cũng ko kém phần trào phúng làm bật lên được đức hi sinh đảm đang, tấm lòng tháo vát chịu thương chịu thương chịu khó của người bạn trăm năm, bà Tú, qua đó cũng trình bày tấm lòng tri ân tới người vợ của mình:
Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko.
Trần Tế Xương, thường gọi là Tú Xương, sống trong buổi giao thời đầy nghèo khổ nửa thực dân Pháp – nửa phong kiến. Ông là người thông minh, ham học, hào hoa, phóng túng, có tài làm thơ hay nhưng lại long đong trên trục đường thi sử và nổi tiếng chủ yếu ở hai mảng thơ: trào phúng và trữ tình có pha chút giọng cười châm biếm sắc sảo bắt nguồn từ tâm huyết với dân, với nước, với đời. Ông từng được mệnh danh là thi sĩ trào phúng xuất sắc của văn học Việt Nam thời đoạn cuối thế kỉ XIX.
Kho tàng thơ văn của Tú Xương tuy ko nhiều chỉ với 100 bài, chủ yếu là thơ Nôm, gồm nhiều thể thơ như thất ngôn bát cú đường luật, lục bát,… và một số bài văn tế, phú, câu đối… nhưng có nhiều bài rất rực rỡ, đạt tới trình độ tuyệt mĩ về cả nội dung và nghệ thuật và được xem như những bài thơ bất tử. Minh chứng rõ ràng nhất đó là thi phẩm Thương vợ được viết bằng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Bài thơ nhắc đến tới nhiều khía cạnh trong xã hội, đồng thời cũng là tiếng lòng tha thiết, sự tri ân đầy xót xa của Tú Xương – nạn nhân của xã hội nhố nhăng, điên đảo biến con người trở thành vô trò trống với chính mình và gia đình, đối với bà Tú, qua đó, người đọc cũng phần nào thấy được những đức hi sinh to lớn của những người phụ nữ lúc bấy giờ hay của bà Tú đối với người chồng của mình.
Cảm nhận về bài thơ Thương vợ để thấy được tấm lòng, sự trân trọng của Tú Xương dành cho vợ của mình
Mở đầu tác phẩm, Tú Xương giới thiệu về hoàn cảnh và công việc mưu sinh của bà Tú, qua đó bộc bạch lòng hàm ân thật tâm đối với người vợ tảo tần sớm mai của mình:
Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Mạch xúc cảm của thi phẩm dần dần mở ra với bức tranh toàn cảnh đầy nỗi nặng nhọc, toan lo của bà Tú – tên thật là Phạm Thị Mẫn. Tác giả đã sử dụng “Quanh năm” – cụm từ chỉ một khoảng thời kì trường kì lặp đi lặp lại như một vòng tuần hoàn khép kín của tự nhiên để cực tả nỗi vất vả triền miên của bà Tú trải dài hết tháng ngày này sang tháng ngày khác, năm này qua năm nọ mặc cho nắng gắt hay mưa rào vẫn ko bỏ sót phút giây nào cả. Chỉ có thế thôi cũng đủ để lại trong lòng độc giả một ấn tượng khó phai về hình ảnh người vợ đầu tắt mặt tối vẹn toàn mọi sự trong gia đình như bà Tú. Chưa ngừng lại ở đó, cách cân đo, đong đếm như thế của thời kì còn góp phần làm bật lên cái ko gian, vị trí bán sỉ của bà Tú thông qua hình ảnh “mom sông”. Địa thế “mom sông” rất trắc trở, đầy rẫy những nguy hiểm khôn lường bởi lẽ đó chỉ là một doi đất nhô ra phía lòng sông nơi người làng chài thường tụ họp giao thương nên những lúc tiết trời khắc nghiệt, địa thế chông chênh mỏng manh kia sẽ dễ sạt lở, gây nhiều khó khăn cho bà Tú. Khó khăn là thế, gian nan là vậy nhưng bà Tú vẫn mạnh mẽ vượt qua, xoành xoạch nỗ lực để cho gia đình được no ấm:
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Với giọng thơ hóm hỉnh cùng tài năng trong nghệ thuật thơ trào phúng, câu thơ thứ hai như lời lên án gay gắt xã hội phong kiến xưa đã biến những người đàn ông vốn là những trụ cột vững chắc trong gia đình thành những kẻ vô trò trống chỉ biết sống dựa vào vợ, nhưng đặc trưng là “ăn lương vợ:
Trống hầu chưa dứt bố lên thang,
Hỏi ra quan đấy ăn lương vợ.
(Quan tại gia – Trần Tế Xương)
Đôi vai của bà Tú đã nặng nay còn nhân lên bội phần lúc bà “cực chẳng đã” trở thành trụ cột chính trong gia đình. Hai chữ “Nuôi đủ” là vừa đủ, vừa đủ nuôi, ko thiếu nhưng cũng ko thừa vang lên tạo cho câu thơ một âm điệu trang trọng nhưng cũng ko kém phần tự hào gợi tả sự đảm đang tột cùng nơi bà Tú lúc chỉ với công việc giao thương “quanh năm” ở nơi “mom sông” chông chênh, nguy hiểm nhưng bà vẫn có thể đảm bảo cuộc sống vật chất và ý thức đầy đủ cho “năm” đứa con và người chồng của mình. Không những thế, cách đặt hai danh từ số đếm “năm” và “một” song song với nhau tưởng hình như khập khiễng nhưng lại rất lạ mắt và mới lạ. Tú Xương tự giễu mình lúc so sánh bản thân ngang hàng với “năm đứa con thơ” vì ông là một “đứa con đặc trưng” ngầm tăng lên vị thế người vợ tảo tần của mình lên một cấp bậc thiêng liêng khác như một người “mẹ hiền” để có thể đề cao công lao của bà Tú một cách chí lí và chuẩn xác nhất. Hơn thế nữa, cấu trúc “năm” – “một” cùng liên từ “với” chất chứa bao nỗi hổ thẹn, buồn bực đã khắc hoạ nên chiếc đòn gánh nhưng ở giữa là đôi vai gầy guộc, nhỏ nhỏ của người phụ nữ chịu thương chịu thương chịu khó còn hai bên đều trĩu nặng với “năm con” và “một chồng” nhưng dường như sự khó khăn lại nghiêng lệch về phía người chồng vô trò trống nhiều hơn vì cơ chế “trọng nam khinh nữ” rẻ rúng trong xã hội cũ. Có thể nói, bà Tú “nuôi đủ” cho Tế Xương ko chỉ vẹn toàn cho ông “chăn ấm, nệm êm” nhưng còn lo cho ông đủ thứ quyền quý tốn kém khác để khiến ông phải nở mày nở mặt vì suy cho cùng, Tế Xương vẫn là một tú tài, là người có chí thi cử công danh:
Biết thuốc lá, biết chè tàu,
Cao lâu biết vị, hồng lâu biết mùi.
(Hỏi ông trời – Trần Tế Xương)
Hay:
Hôm qua anh tới chơi đây,
Giày “giôn” anh dận, “ô Tây” anh cầm.
(Đi hát mất ô – Trần Tế Xương)
Hai câu đề mở đầu thi phẩm tuy chỉ gói gọn trong mười bốn chữ nhưng đã trình bày được tất cả những đức tính cao đẹp nơi bà Tú với sự chịu thương chịu thương chịu khó, tảo tần ko quản nắng mưa để vẹn toàn mọi việc trong gia đình. Qua đó, Tú Xương cũng khôn khéo trình bày sự hàm ân của mình đối với bà Tú, đồng thời cũng phần nào mô tả sự hổ thẹn của tác giả lúc là một đấng nam nhi nhưng lại ko thể làm gì hỗ trợ vợ tới nỗi phải đặt mình trong mối tương quan với “năm đứa con thơ”. Thật xót xa!
Thấu hiểu được những nỗi toan lo, vất vả của người vợ lớn lao của mình, Tú Xương liên tưởng tới hình ảnh “con cò” năm xưa trong ca dao:
Con cò lặn lội bờ sông,
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non.
(Ca dao)
Để cực tả nỗi khổ tâm nhưng bà Tú đang trải qua trong hai câu thực:
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Tú Xương sử dụng “thân cò” chứ ko phải “con cò” như trong ca dao xưa vừa trình bày được phong cách riêng, sự thông minh mang tính chất thời đại trong phong cách thơ ca của thi sĩ, vừa tương đồng thân phận của bà Tú nói riêng và người phụ nữ nói chung với hình ảnh gầy guộc của “con cò” để nói lên sự khốn cùng trong cuộc sống của một người phụ nữ trụ cột. Tiếp đó, chữ “thân” tuy đơn giản nhưng nghe sao đắng cay quá, nó luôn gợi cho mọi người về một thứ gì đó nhỏ nhỏ tội nghiệp tới vô cùng. Và lúc xưa, thi sĩ Hồ Xuân Hương cũng đã từng ngậm ngùi trên trang giấy lúc nói tới chữ “thân” bạc phận:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
(Bánh trôi nước)
“Lúc quãng vắng” là một cụm từ rất đặc trưng vì nó ko chỉ gợi lên cái ko gian rợn ngợp cảm giác đơn nhất đầy nguy hiểm rình rập nơi bờ sông hẻo lánh, lạnh buốt lúc bấy giờ nhưng còn diễn tả thâm thúy nỗi khắc khoải về thời kì của sự tảo tần và một lúc được song hành cùng với giải pháp nghệ thuật đảo ngữ của từ láy “lặn lội”, hình ảnh giản dị, chất phát của người phụ nữ gầy guộc chân trần mưu sinh nơi rừng núi sông bãi vào đêm tối – thời kì nhưng những người phụ nữ khác đang hạnh phúc bên chồng con, đang tận hưởng những giấc ngủ say, hằng mong có thể kiếm thêm thu nhập để trang trải cuộc sống càng trở thành nổi trội và chói lọi hơn trong quang cảnh hiu quạnh tới ghê sợ nơi doi đất chông chênh.
Nếu như câu thơ thứ ba gợi nỗi cực nhọc đơn chiếc thì câu thơ thứ tư lại là sự vật lộn đầy gay cấn của bà Tú giữa thời buổi sắm bán đông đúc:
Kiêng kỵ mặt nước buổi đò đông.
Một lần nữa, giải pháp nghệ thuật đảo ngữ lại được sử dụng trong lời thơ của Tú Xương nhưng với từ láy tượng thanh “ỉ eo” gợi sự tấp nập, ồn ĩ để nhấn mạnh tính chất thường tình nơi chợ búa và sự lam lũ của người phụ nữ “năm con với một chồng”. Mặt khác, hình ảnh “buổi đò đông” cũng góp phần mạnh mẽ trong việc xây dựng hình tượng một bà Tú cần mẫn, tất bật và sự đông đúc, xô bồ đó đã từng được ca dao xưa nhắc tới:
Con ơi nhớ lấy câu này,
Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua.
Mặc dù vang vọng bên tai là lời dạy chân tình của ông cha ta: “Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua” nhưng bà Tú vẫn cứ một mực lao vào vào trận đánh tranh lặng thầm và dằng dai của những lần đôi co “ỉ eo”, chen chúc, tranh giành khách với các gian hàng khác, bất chấp người qua kẻ lại đếm nhiều ko xuể lúc “đò đông” để bươn chải miếng cơm, manh áo cho chồng, con vì chỉ lúc tấp nập như thế, thời cơ kiếm thêm thu nhập sẽ tăng vọt hơn “lúc quãng vắng” cho dù phải chịu cảnh đau nhức lúc “đầu đội trời, chân đạp đất”, tổn thương về thể xác lúc bị dòng người xô ngã. Ôi! Quả là một người phụ nữ chan hoà tình mến thương, bà đã đánh đổi cả bản thân mình nhưng chen lấn bán đi từng món hàng của mình để kiếm từng đồng tiền ít ỏi lo cho cuộc sống gia đình mình, thật đáng khâm phục!
Bằng cách đảo những từ láy hô ứng vừa giàu tính tạo hình vừa giàu tính biểu cảm “lặn lội”, “ỉ eo” lên ngay vị trí đầu câu thơ liên kết với hai hình ảnh đối nhau rất chỉnh “lúc quãng vắng” – “buổi đò đông” trong hai câu thực, hình tượng người vợ tháo vát vã mồ hôi chỗ đông đúc vì phải tranh giành, trào nước mắt nơi quạnh hiu lúc tìm được người dùng hiện lên với tất cả niềm tự hào của thi sĩ cả về thể chất mạnh mẽ lẫn ý thức thép của bà Tú dù trong mọi hoàn cảnh khắc khổ nhất.
Tới với những câu thơ tiếp theo, Tú Xương như nhập vai vào chủ thể trữ tình nhằm mượn lời tâm tư của vợ để ngầm ca tụng những công lao lặng thầm vì chồng vì con nhưng bà Tú đang gồng gánh trên vai:
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Theo quan niệm phong kiến xưa, “duyên” và “nợ” là hai khái niệm hết sức thiêng liêng về mối quan hệ vợ chồng do trời định sẵn, xuất phát từ số phận, từ sợi chỉ hồng của ông Tơ bà Nguyệt:
Kiếp người sao mãi long đong,
Ông tơ bà nguyệt bà Nguyệt chỉ hồng se duyên.
Thế nhưng lúc đi vào lời thơ của một bậc thức giả dè dặn kinh nghiệm như Tú Xương, khái niệm đó dường như đã đánh mất đi tính chất quyền quý của mình nhưng trở thành nặng nề vô cùng như một lời than vãn lúc “duyên” thì chỉ có một nhưng “nợ” lại hai:
Chồng gì anh, vợ gì tôi,
Chẳng qua là cái nợ đời chi đây.
(Ca dao)
Không những thế, cách sử dụng hai thành ngữ xưa song song với nhau “Một duyên hai nợ” – “năm nắng mười mưa” vừa đối nhau về từ: “một” – “hai”, “năm” – “mười”, vừa đối nhau về ý đã ko những làm cho nhạc thơ bỗng trầm lắng trước nỗi khổ tâm chồng chất ngày một dâng lên theo cấp số nhân của bà Tú nhưng còn trình bày rất rõ tài năng văn học điêu luyện của thi sĩ lúc biết vận dụng triệt để trị giá của các thành ngữ cùng các con số mộc mạc để thiêng liêng hoá hình ảnh bà Tú. Có thể nói, dẫu có khó khăn muôn trùng, gai góc trước mắt, “nợ” nghiêng về mình nhưng bà Tú chưa một lần chùn bước nhưng chỉ gật đầu nhẫn nhục cho qua và ba tiếng đối ứng thượng, hạ: “âu đành phận”, “dám quản công” đã trình bày được điều đó. Nguyên nhân dẫn tới sự cần mẫn, lặng thầm đầy cam chịu của bà Tú tuy giản đơn nhưng cũng rất cao quý: đó là vì mối nhân duyên thiên định và vì tương lai của đàn con nhỏ. Quả là một người mẹ, người vợ giàu đức hi sinh!
Từ việc pha trộn lời thơ đan xen những thành ngữ đã đạt tới độ tuyệt vời về nội dung với các phép đảo ngữ cực tinh tế cùng các ngành số nhân rất thực và chuẩn xác, thi sĩ Tú Xương đã khắc hoạ thành công tấm chân dung một người vợ kết tinh đầy đủ đức hi sinh, sự nhẫn nại, sự tảo tần chịu thương chịu thương chịu khó của người phụ nữ Việt Nam truyền thống trong hai câu luận. Qua đó, ông còn ngầm ý bộc bạch lòng hàm ân thâm thúy tới người vợ thân yêu của mình lúc bà đã quên đi cái tôi nhưng gánh vác hết mọi trách nhiệm của một trụ cột trong gia đình. Thật vậy:
Có con phải khổ vì con,
Có chồng phải gánh giang sơn nhà chồng.
(Kho tàng lục bát dân gian)
Vì quá thương vợ, quá thương cho phận đời nữ nhi nhưng lại sắm vai trụ cột, Tú Xương tự trách bản thân mình và thông qua đó cũng nói lên tiếng chửi vừa đắng cay vừa phẫn nộ cho thành kiến khe khắt “trọng nam khinh nữ” đã biến ông thành một kẻ vô trò trống:
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko.
Mạch xúc cảm của thi phẩm dường như có sự chuyển biến đột ngột lúc giờ đây, Tú Xương ko còn “ẩn mình” sau những vần thơ để tán tụng vợ nữa nhưng ông đã chịu xuất hiện để nói thay cho sự oán trách chồng, trách phận của bà Tú. “Cha mẹ thói thường” thật là một cách nói có phần thô cứng, xù xì nhưng lại rất thích hợp với phong cách thơ ca trào phúng của thi sĩ. Đó là sự giận đời, hận đời vì cái xã hội “Tây tàu nhố nhăng” lúc bấy giờ ko cho phép ông san sẻ gánh nặng gia đình cùng vợ.
Thêm vào đó, ít người nào biết được rằng đằng sau tiếng chửi đầy dứt khoát đấy lại là một thảm kịch của một con người chất chứa bao niềm phẫn uất, đau xót và tê tái:
Có chồng hờ hững cũng như ko.
Tú xương chửi “đời” nhưng cũng “tự chửi” mình, “tự chửi” cái thói thể diện của một đấng nam nhi đang trên đường công danh, thói gia trưởng chỉ biết ngồi than vãn sự đời, nhưng ko biết được mọi người xung quanh đang khổ cực vì mình. Tú xương coi mình như kẻ vô tâm, “ăn ở bạc” với vợ con, xoành xoạch “hờ hững” trong trách nhiệm và vai trò của một kẻ làm cha, làm chồng. Thật là “có chồng hờ hững cũng như ko”! Thế nhưng nếu nhìn nhận lại sự việc một cách sáng sủa thì Tú Xương ko hề đáng trách nhưng lại rất đáng thương bởi suy cho cùng, chính xã hội lem luốc kia đã đẩy ông, một tài năng xuất chúng vào bước đường cùng làm cho người vợ vốn thuộc dòng dõi cao quý phải chịu khổ. Thật đớn đau!:
Con gái nhà dòng lấy chồng kẻ chợ
Tiếng có miếng ko, gặp chăng hay chớ
(Văn tế sống vợ – Trần Tế Xương)
Hai câu thơ khép lại tác phẩm là lời tự rủa mát mình của Tú Xương nhưng lại mang đậm ý nghĩa lên án xã hội thâm thúy góp phần khẳng định tình cảm của ông đối với bà Tú là vô bờ bến. Người chồng đấy tuy “ăn lương vợ” nhưng ko hề “ở bạc”, “hờ hững” nhưng rất chu đáo, luôn dõi theo từng bước đi của bà trên đường đời và đặc trưng là luôn bộc bạch lòng hàm ân của mình đối với vợ. Thi phẩm kết thúc thật bất thần: vừa thấm đượm cái bi, cái xấu số trong niềm tây của tác giả, lại vừa dí dỏm, hí hước.
Nói tóm lại, bài thơ Thương vợ là một thi phẩm mang đậm tính nhân văn thâm thúy. Với chất thơ bình dị nhưng trữ tình pha chút trào phúng, Tú Xương đã ko những khắc họa nên một bức chân dung tuyệt đẹp về người vợ tảo tần, chịu thương chịu thương chịu khó của mình nhưng còn trình bày vẻ đẹp trong tư cách của bản thân và hình ảnh bà Tú cần mẫn, đầy toan lo đó chính là hình ảnh xinh xắn nhất của người phụ nữ Việt Nam lúc bấy giờ: vừa mộc mạc, chất phát, vừa rắn rỏi, mạnh mẽ.
—————–HẾT——————
Ngoài nội dung ở trên, các em có thể tìm hiểu thêm phần Thương vợ nhằm sẵn sàng cho bài học này.
Hơn nữa, Phân tích nhân vật Chí Phèo qua truyện ngắn Chí Phèo là một bài học quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 8 nhưng các em cần phải đặc trưng lưu tâm.
Kế bên nội dung đã học, các em cần sẵn sàng bài học sắp tới với phần Phân tích nghệ thuật trào phúng qua đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia trong Số đỏ để nắm vững những tri thức Ngữ Văn 11 của mình.
https://thuthuat.taimienphi.vn/cam-nhan-ve-bai-tho-thuong-vo-39282n
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Bạn thấy bài viết Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn học
#Cảm #nhận #về #bài #thơ #Thương #Vợ
[/box]
#Cảm #nhận #về #bài #thơ #Thương #Vợ
Bạn thấy bài viết Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Nhớ để nguồn: Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ tại bangtuanhoan.edu.vn
Chuyên mục: Kiến thức chung