Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10
Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 -
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản bao gồm Giới thiệu tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – SGK Văn 10 Kết nối tri thức.
Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa
– Ông là người có công lớn trong việc hoàn thiện thơ hai-cư, đưa nó trở thành thể thơ lạ mắt nhất của Nhật Bản
– Là người ghi lại sự hiện diện của các tác giả nữ trong truyền thống thơ hai-cư.
– Trước bà, thơ hai-cư của tác giả nữ thường bị khinh thường và lãng quên
– Bà đã trở thành một tiếng nói thơ ca lạ mắt, được nhiều người thích thú
– Ông còn là họa sĩ tài giỏi, nổi tiếng với những bức tranh có đề các bài thơ hai-cư do chính ông sáng tác.
1. Thể thơ hai-cư
Thơ Hai-cư được coi là một trong số những thể thơ cổ lạ mắt hàng đầu của Nhật Bản nói riêng và của toàn cầu nói chung.
Đây là thể thơ vào loại ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết, ngắt nhịp thành 3 đoạn, theo trật tự thường là: 5 âm – 7 âm – 5 âm
Tứ thơ: Mỗi bài thơ hai-kư đều có một tứ thơ nhất mực và thường chỉ ghi lại một phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời khắc nhất mực, để từ đó khơi gợi lên một xúc cảm, một suy tư nào đó.
2. Bố cục
Văn bản gồm 3 bài thơ, tuần tự của ba tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa.
3. Trị giá nội dung
Thơ Hai cư ghi lại phong cảnh, sự vật, sự việc cụ thể, bình dị trong một khoảnh khắc của thực tại chợt hiện lên trước mắt thi sĩ. Trình bày triết lý Thiền trong sự tương giao hòa hợp, sự vận động chuyển đổi, sự đồng đẳng của vạn vật, tình yêu quê hương, non sông, con người…
4. Trị giá nghệ thuật
Thể thơ hai-cư
– Hình thức: Ngắn gọn, gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn, thường theo trật tự 5-7-5.
– Quý ngữ: Là những từ chỉ mùa hoặc những hình ảnh tiêu biểu cho mùa (hoa đào, hoa mai, chim oanh, chim yến – chim quyên, tiếng ve – trăng, sương, tiếng dế,…).
– Tiếng nói: Chấm phá, gợi chứ ko tả, để nhiều khoảng trống cho độc giả tưởng tượng, đồng thông minh.
5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
Bài mẫu số 1
Ba – sô là một danh sĩ lỗi lạc thời kỳ Edo của Nhật Bản. Những tác phẩm của ông để lại nhiều trị giá, phổ thông ko những trong nước nhưng mà còn nổi tiếng khắp toàn cầu. Thơ ông là sự dung hợp và hài hoà giữa tự nhiên và tấm lòng của người thi sĩ, nhẹ nhõm, bình dị nhưng mà trong sáng, thân thiện. Những bài thơ Hai cư tiêu biểu cho hồn thơ đấy của ông.
” Đất khách mười mùa sương
về thăm quê ngoảnh lại
Ê-đô là cố quốc.”
Sau hơn mười năm ròng xa cách quê nhà, sống ở vùng đất Edo bận rộn với cuộc sống thường nhật, ông trở về quê hương trong thú vui của người con bao năm xa quê nhưng vẫn đong đầy tình cảm với vùng đất thương yêu – nơi đã cùng ông gắn bó suốt một khoảng thời kì. Với Ba sô giờ đây, Edo như quê hương thứ hai của mình vậy, vẫn khôn nguôi nỗi nhớ da diết về cõi “cố quốc”. Phải chăng, thi sĩ đang muốn nhắn nhủ mỗi người nên trân trọng những gì thân thiện gắn bó quanh ta, những nơi ta đi và ta tới đều để lại những dấu ấn và kỉ niệm khó phai nên được trân trọng như một điều đẹp tươi nhất. Bài thơ tuy ngắn gọn nhưng mà đong đầy những xúc cảm tâm thành, bình dị, xinh xẻo nhưng mà quá đỗi đáng quý, đáng yêu.
Qua bài thơ thứ hai, tình cảm lớn lao dành cho quê hương non sông càng được tác giả trình bày rõ với những dòng xúc cảm thấm đẫm:
“Chim đỗ vũ hót ở Kinh đô nhưng mà nhớ Kinh đô.”
Sau bao năm bôn ba, phiêu bạt nơi xứ người, đứng trên mảnh đất kinh đô nơi quê nhà, tác giả nghe tiếng chim đỗ vũ hót nhưng mà dâng lên nỗi nhớ. Tiếng đỗ vũ hót giữa ko gian rộng lớn kinh đô gợi nên vẻ vắng lặng, u tịch, ko gian yên ắng đượm buồn khiến lòng người thổn thức. Đứng trên đất kinh đô nhưng mà hồn lại nhớ kinh đô, thời khắc ngày nay nhớ về quá khứ nhớ về những tháng ngày kinh đô tươi đẹp, nhân dân được phồn vinh, no đủ, thịnh vượng. Kinh đô giờ đây hoang tàn chẳng còn vẻ huy hoàng xưa cũ. Niềm tiếc nuối quá khứ cho thấy được tình yêu quê hương thiết tha của thi sĩ trước thực tại nhiều đau thương.
Tiếp tới, tình mẫu tử được cất lên thật nghẹn ngào quá tiếng thơ:
“Lệ trào sốt dẻo tan trên tay tóc mẹ làn sương thu.”
Tình cảm mẹ con luôn thiêng liêng và cao quý nhất. Trở về lúc mẹ đã mất chỉ còn lại nắm tóc bạc trên bàn tay nhưng mà lòng đớn đau, uất nghẹn, niềm tiếc hận khôn nguôi. Dòng lệ sốt dẻo buông trên làn tóc mẹ là tiếng lòng thổn thức tâm can nơi đáy hồn con. Làn sương thu mỏng manh cũng mang màu buồn của nỗi vô vọng khôn nguôi lúc đứa con mất đi mẹ mãi mãi.
“Tiếng vượn hú não nùng
hay tiếng trẻ bị bỏ rơi than khóc?
gió mùa thu tê tái.”
Qua bài thơ thứ 5, ta thấy được ở thi sĩ một tấm lòng nhân ái. Tiếng vượn hú trong rừng xa não nùng, thê lương khiến người thi sĩ liên tưởng tới niềm đau của những đứa trẻ thơ. Chúng bị bỏ rơi giữa cuộc đời, thiếu đi tình thương của người thân, thiếu đi trái tim nhân ái của nhân loại, chúng trở thành cô độc giữa cuộc đời chính mình. Gió thu về khiến nỗi đau đấy càng tê tái, càng buồn, càng xót xa hơn. Ta như cảm thu được hình ảnh đầy thương cảm của những đứa trẻ mồ côi trong tiếng khóc đau thương giữa dòng đời nghiệt ngã. Những kiếp người xấu số đấy, sao ko thể ko thương tâm, động lòng cho được?
“Mưa đông giăng đầy trời
chú khỉ con thầm ước
có một chiếc áo tơi.”
Những vần thơ chứa chan niềm yêu tự nhiên, vạn vật. Xót xa trước cảnh chú khỉ con run lạnh giữa cái lạnh, cái ướt của cơn mưa mùa đông, thi sĩ đã viết nên vần thơ bộc bạch xúc cảm đấy. Đó phải chăng còn là hình ảnh ẩn dụ cho những kiếp người lao động nghèo khổ trong xã hội xưa kia. Họ làm lụng vất vả, sống cũng không phải dư dả, cái nghèo cái đói vẫn cứ đeo bám lấy họ. Lời thơ chính là tiếng nói thương cảm và gửi gắm niềm ước mơ nhỏ nhoi về cuộc sống hạnh phúc, vươn tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống của con người.
“Từ bốn phương trời xa cánh hoa đào lở tở gợn sóng hồ Bi-oa.”
Quang cảnh mùa xuân nơi hồ Bi-oa thật ấn tượng và xinh đẹp. Giữa khoảng ko bốn bề cánh hoa đào hồng phai rơi lở tở. Mỗi đợt gió nhẹ thổi qua, cành đào rơi theo chiều gió, chạm vào dòng nước, sóng gợn lăn tăn, quang cảnh thật nhẹ nhõm, bình yên. Vạn vật dường như có sự tương giao, hoà hợp tạo nên bức tranh sinh động, thanh thoát lạ thường.
“Vắng lặng u trầm thấm sâu vào đá tiếng ve ngâm.”
Vẻ u tịch vắng lặng của ko gian được gợi lên qua vẻ u trầm của đá, có tiếng ve ngân – thứ âm thanh thân thuộc của mùa hè nhưng tiếng ve đấy ko đủ để giúp bức tranh trở thành sống động hơn. Tiếng ve thấm sâu vào đá, âm thanh giao hoà với vạn vật tạo nên ý vị thâm thúy. Qua cái nhìn tinh tế cùng cách cảm nhận lạ mắt, bài thơ tựa như nốt nhạc lạ mắt của mùa hè dành riêng cho đời sống. Giữa tâm hồn thi sĩ có sự giao cảm với tự nhiên để cảm nhận, chiêm nghiệm và tâm tình, đó chính là trong cảnh có hồn, trong tâm có cảnh.
Những bài thơ Hai cư tùy ngắn với số lượng âm tiết ít nhưng luôn mang lại cho người đọc những xúc cảm và ấn tượng vô cùng lớn. Đặc thù là đối với thi sĩ Ba sô người cầm bút tài năng đã viết nên những tuyệt phẩm vô cùng trị giá, để lại cho thế hệ ngày mai những vần thơ ý vị, giàu có về tư tưởng. Đọc thơ Hai cư, ta như được đắm mình vào trong toàn cầu tự nhiên, trong trường liên tưởng với những xúc cảm thẩm mỹ vô cùng lớn. Cùng với tác giả, người đọc trở thành những người đồng thông minh lý thú và hữu ích.
Bài mẫu số 2
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ma-su-ô Ba-sô (1644 – 1694), thi sĩ bậc thầy về thơ Hai-cư của Nhật. Ông xuất thân trong một gia đình thuộc dòng dõi võ sĩ đạo Sa-mu-rai của xứ I-ga.
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ba dòng (đoạn) thơ Hai cư có tính năng không giống nhau: Dòng thứ nhất dùng để giới thiệu; Dòng thứ hai tiếp tục ý trên và sẵn sàng cho dòng thứ ba; Dòng thứ ba: Kết lại tứ thơ, nhưng thường ko bao giờ rõ ràng và đủ ý nhưng mà phải mở ra những suy tư xúc cảm cho người đọc.
Trong mỗi bài thơ đều phải có quý ngữ (từ chỉ mùa). Mỗi bài thơ là một khoảnh khắc của cảnh vật và đỉnh điểm của xúc cảm.
Thơ Hai-cư bao giờ cũng có nội dung liên quan tới tự nhiên và đưa ra những triết lí về tự nhiên
Bài 1: Là nỗi cảm về Ê-đô (Ê-đô là Tô-ki-ô ngày nay). Đã mười mùa sương xa quên, tức là mười năm đằng đẵng thi sĩ sống ở Ê-đô. Có một lần trở về quê cha đất tổ ông ko thể nào quên được Ê-đô. Mười mùa sương gợi lòng lạnh giá của kẻ xa quê. Vậy nhưng mà về quê lại nhớ Ê-đô. Tình yêu quê hương non sông đã hòa làm một.
Bài 2: Ki-ô-tô là nơi Ba-sô sống thời trẻ (1666 – 1672). Sau đó ông chuyển tới Ê-đô. Hai mươi năm sau trở lại Ki-ô-tô nghe tiếng chim đỗ vũ hót ông đã làm bài thơ này. Bài thơ là sự hoài cảm qua tiếng chim đỗ vũ, loài chim báo mùa hè, tiếng khắc khoải gọi lại kỉ niệm một thời tuổi xanh. Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn buồn, vui mơ hồ về một thời xa xắm. Thơ Ba-sô đã gây ấn tượng đầy lãng mạn. Giữthơ cũng bồng bềnh trong khẳng định thầm lặng của nỗi nhớ, sự hoài cảm.
Bài 3: Một mớ tóc bạc di vật còn lại của mẹ, cầm trên tay nhưng mà Ba-sô rưng rưng dòng lệ chảy. Nỗi lòng thương cảm xót xa lúc mẹ ko còn. Hình ảnh “làn xương thu” mơ hồ gợi nỗi buồn trống vắng bởi công sinh thành, dưỡng dục chưa được báo đền. Tình mẫu tử khiến người đọc cũng rưng rưng.
Bài 4: Người đọc bắt gặp nỗi buồn nhân thế. Bố mẹ đẻ ra con ko nuôi được vì nghèo khổ nhưng mà mang bỏ trong rừng sâu. Sự thực đấy đi vào thơ gợi lên biết bao nỗi buồn tê tái. Tiếng vượn hú ko phải rùng rợn nhưng mà “não nùng” cả ruột gan, ko còn nỗi buồn nhưng mà là nỗi đau nhân thế. Tiếng trẻ “than khóc” vì bị bỏ rơi ko phải vì cha mẹ nó độc ác nhưng mà vì cực chẳng đã, ko nuôi nổi. Nỗi buồn đấy gửi vào gió sắm thu tê tái. Nỗi buồn đấy đã nâng bổng trị giá thơ Ba-sô tới đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo. Điều đáng nói trong cái buồn đấy có nỗi đau đời, càng đau hơn vì “đau đời có cứu được đời đâu”.
Bài 5: Vẻ đẹp về khát vọng trong tâm hồn thi sĩ. Mưa giăng, một chú khỉ con thầm ước (khát vọng) có một chiếc áo tơi để che mưa. Mượn mưa để nói về một hiện thực nào đó trong cuộc đời (đói khổ, rét mướt chẳng hạn). Chú khỉ con đấy là một sinh mạng một con người, một kiếp người và là con người chung trong cuộc đời. Chú khỉ mong hay nhân vật trữ tình mong mỏi làm thế nào để khỏi đói rét, khỏi khổ. Vẻ đẹp tâm hồn đấy nhấp nhánh trị giá nhân đạo thiết thực.
Bài 6: Chúng ta bắt gặp cánh “hoa đào lở tở” và sóng nước hồ Bi-oa. Hoa đào lở tở hoa rụng báo hiệu mùa xuân ở Nhật Bản đã qua. Đây là thời kì chuyển giao mùa.
Cái nhỏ nhỏ nhất, đơn sơ nhất, tưởng như ko có sinh linh nhưng cũng vẫn mang trong mình mối tương quan giao hòa, chuyển hóa của vũ trụ. Một cánh hoa đào mỏng tanh tí xíu cũng khiến hồ Bi-oa nổi sóng.
Bài 7: Ta bắt gặp “tiếng ve ngân”, đặc trưng của mùa hè. Sự liên tưởng về giao mùa được hòa cảm trong cái nhìn, sự cảm giao và lắng tai âm thanh. Xúc cảm đấy củạ thi sĩ thật tinh tế. Hình ảnh thơ rất đẹp: Hoa đào, hồ Bi-oa và tiếngve ngân ko chỉ lan tỏa trong ko gian nhưng mà còn thấm sâu vào đá, đang vật chất biểu tượng cho tính cứng cỏi. Câu thơ đằm trong cảm nhận thâm thúy, thắm trong cái tình của con người với tự nhiên, tạo vật.
Bài 8: Thực chất Ba-sô rất thích đi lãng du (đi nhiều nơi trên non sông). Con người đã tới lúc này (bài thơ này tác giả sáng tác trước lúc mất) còn có khát vọng gì nữa lúc gần đất xa trời rồi. Ko! Ba-sô vẫn có khát vọng sống để đi tiếp cuộc du hành. Khát vọng sống ko phải để tận hưởng nhưng mà thực hiện thị hiếu của mình, du hành trên non sông. Sáng sủa biết bao! Bài thơ ko chỉ nói lên tình yêu của thi sĩ với cuộc sống nhưng mà còn là sứ mệnh của thi nhân. Yêu đời, yêu người, yêu cái đẹp, Ba-sô sẽ còn mãi làm thơ về cuộc đời này ngay cả lúc mộng hồn đã rời sang toàn cầu bên kia.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
[rule_{ruleNumber}]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản bao gồm Giới thiệu tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – SGK Văn 10 Kết nối tri thức.
Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa
Xem nhanh nội dung1 I. Giới thiệu tác giả1.1 1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)1.2 2. Chi-ô (1703 – 1775)1.3 3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)2 II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản2.1 1. Thể thơ hai-cư2.2 2. Bố cục 2.3 3. Trị giá nội dung2.4 4. Trị giá nghệ thuật2.5 5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
I. Giới thiệu tác giả
1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)
– Là thi sĩ nổi tiếng của văn học Nhật
– Ông là người có công lớn trong việc hoàn thiện thơ hai-cư, đưa nó trở thành thể thơ lạ mắt nhất của Nhật Bản
2. Chi-ô (1703 – 1775)
– Là người ghi lại sự hiện diện của các tác giả nữ trong truyền thống thơ hai-cư.
– Trước bà, thơ hai-cư của tác giả nữ thường bị khinh thường và lãng quên
– Bà đã trở thành một tiếng nói thơ ca lạ mắt, được nhiều người thích thú
3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)
– Là thi sĩ kiêm tu sĩ Phật giáo
– Ông còn là họa sĩ tài giỏi, nổi tiếng với những bức tranh có đề các bài thơ hai-cư do chính ông sáng tác.
II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản
1. Thể thơ hai-cư
Thơ Hai-cư được coi là một trong số những thể thơ cổ lạ mắt hàng đầu của Nhật Bản nói riêng và của toàn cầu nói chung.
Đây là thể thơ vào loại ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết, ngắt nhịp thành 3 đoạn, theo trật tự thường là: 5 âm – 7 âm – 5 âm
Tứ thơ: Mỗi bài thơ hai-kư đều có một tứ thơ nhất mực và thường chỉ ghi lại một phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời khắc nhất mực, để từ đó khơi gợi lên một xúc cảm, một suy tư nào đó.
2. Bố cục
Văn bản gồm 3 bài thơ, tuần tự của ba tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa.
3. Trị giá nội dung
Thơ Hai cư ghi lại phong cảnh, sự vật, sự việc cụ thể, bình dị trong một khoảnh khắc của thực tại chợt hiện lên trước mắt thi sĩ. Trình bày triết lý Thiền trong sự tương giao hòa hợp, sự vận động chuyển đổi, sự đồng đẳng của vạn vật, tình yêu quê hương, non sông, con người…
4. Trị giá nghệ thuật
Thể thơ hai-cư
– Hình thức: Ngắn gọn, gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn, thường theo trật tự 5-7-5.
– Quý ngữ: Là những từ chỉ mùa hoặc những hình ảnh tiêu biểu cho mùa (hoa đào, hoa mai, chim oanh, chim yến – chim quyên, tiếng ve – trăng, sương, tiếng dế,…).
– Tiếng nói: Chấm phá, gợi chứ ko tả, để nhiều khoảng trống cho độc giả tưởng tượng, đồng thông minh.
5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
Bài mẫu số 1
Ba – sô là một danh sĩ lỗi lạc thời kỳ Edo của Nhật Bản. Những tác phẩm của ông để lại nhiều trị giá, phổ thông ko những trong nước nhưng mà còn nổi tiếng khắp toàn cầu. Thơ ông là sự dung hợp và hài hoà giữa tự nhiên và tấm lòng của người thi sĩ, nhẹ nhõm, bình dị nhưng mà trong sáng, thân thiện. Những bài thơ Hai cư tiêu biểu cho hồn thơ đấy của ông.
” Đất khách mười mùa sươngvề thăm quê ngoảnh lạiÊ-đô là cố quốc.”
Sau hơn mười năm ròng xa cách quê nhà, sống ở vùng đất Edo bận rộn với cuộc sống thường nhật, ông trở về quê hương trong thú vui của người con bao năm xa quê nhưng vẫn đong đầy tình cảm với vùng đất thương yêu – nơi đã cùng ông gắn bó suốt một khoảng thời kì. Với Ba sô giờ đây, Edo như quê hương thứ hai của mình vậy, vẫn khôn nguôi nỗi nhớ da diết về cõi “cố quốc”. Phải chăng, thi sĩ đang muốn nhắn nhủ mỗi người nên trân trọng những gì thân thiện gắn bó quanh ta, những nơi ta đi và ta tới đều để lại những dấu ấn và kỉ niệm khó phai nên được trân trọng như một điều đẹp tươi nhất. Bài thơ tuy ngắn gọn nhưng mà đong đầy những xúc cảm tâm thành, bình dị, xinh xẻo nhưng mà quá đỗi đáng quý, đáng yêu.
Qua bài thơ thứ hai, tình cảm lớn lao dành cho quê hương non sông càng được tác giả trình bày rõ với những dòng xúc cảm thấm đẫm:
“Chim đỗ vũ hót ở Kinh đô nhưng mà nhớ Kinh đô.”
Sau bao năm bôn ba, phiêu bạt nơi xứ người, đứng trên mảnh đất kinh đô nơi quê nhà, tác giả nghe tiếng chim đỗ vũ hót nhưng mà dâng lên nỗi nhớ. Tiếng đỗ vũ hót giữa ko gian rộng lớn kinh đô gợi nên vẻ vắng lặng, u tịch, ko gian yên ắng đượm buồn khiến lòng người thổn thức. Đứng trên đất kinh đô nhưng mà hồn lại nhớ kinh đô, thời khắc ngày nay nhớ về quá khứ nhớ về những tháng ngày kinh đô tươi đẹp, nhân dân được phồn vinh, no đủ, thịnh vượng. Kinh đô giờ đây hoang tàn chẳng còn vẻ huy hoàng xưa cũ. Niềm tiếc nuối quá khứ cho thấy được tình yêu quê hương thiết tha của thi sĩ trước thực tại nhiều đau thương.
Tiếp tới, tình mẫu tử được cất lên thật nghẹn ngào quá tiếng thơ:
“Lệ trào sốt dẻo tan trên tay tóc mẹ làn sương thu.”
Tình cảm mẹ con luôn thiêng liêng và cao quý nhất. Trở về lúc mẹ đã mất chỉ còn lại nắm tóc bạc trên bàn tay nhưng mà lòng đớn đau, uất nghẹn, niềm tiếc hận khôn nguôi. Dòng lệ sốt dẻo buông trên làn tóc mẹ là tiếng lòng thổn thức tâm can nơi đáy hồn con. Làn sương thu mỏng manh cũng mang màu buồn của nỗi vô vọng khôn nguôi lúc đứa con mất đi mẹ mãi mãi.
“Tiếng vượn hú não nềhay tiếng trẻ bị bỏ rơi than khóc?gió mùa thu tê tái.”
Qua bài thơ thứ 5, ta thấy được ở thi sĩ một tấm lòng nhân ái. Tiếng vượn hú trong rừng xa não nùng, thê lương khiến người thi sĩ liên tưởng tới niềm đau của những đứa trẻ thơ. Chúng bị bỏ rơi giữa cuộc đời, thiếu đi tình thương của người thân, thiếu đi trái tim nhân ái của nhân loại, chúng trở thành cô độc giữa cuộc đời chính mình. Gió thu về khiến nỗi đau đấy càng tê tái, càng buồn, càng xót xa hơn. Ta như cảm thu được hình ảnh đầy thương cảm của những đứa trẻ mồ côi trong tiếng khóc đau thương giữa dòng đời nghiệt ngã. Những kiếp người xấu số đấy, sao ko thể ko thương tâm, động lòng cho được?
“Mưa đông giăng đầy trờichú khỉ con thầm ướccó một chiếc áo tơi.”
Những vần thơ chứa chan niềm yêu tự nhiên, vạn vật. Xót xa trước cảnh chú khỉ con run lạnh giữa cái lạnh, cái ướt của cơn mưa mùa đông, thi sĩ đã viết nên vần thơ bộc bạch xúc cảm đấy. Đó phải chăng còn là hình ảnh ẩn dụ cho những kiếp người lao động nghèo khổ trong xã hội xưa kia. Họ làm lụng vất vả, sống cũng không phải dư dả, cái nghèo cái đói vẫn cứ đeo bám lấy họ. Lời thơ chính là tiếng nói thương cảm và gửi gắm niềm ước mơ nhỏ nhoi về cuộc sống hạnh phúc, vươn tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống của con người.
“Từ bốn phương trời xa cánh hoa đào lở tở gợn sóng hồ Bi-oa.”
Quang cảnh mùa xuân nơi hồ Bi-oa thật ấn tượng và xinh đẹp. Giữa khoảng ko bốn bề cánh hoa đào hồng phai rơi lở tở. Mỗi đợt gió nhẹ thổi qua, cành đào rơi theo chiều gió, chạm vào dòng nước, sóng gợn lăn tăn, quang cảnh thật nhẹ nhõm, bình yên. Vạn vật dường như có sự tương giao, hoà hợp tạo nên bức tranh sinh động, thanh thoát lạ thường.
“Vắng lặng u trầm thấm sâu vào đá tiếng ve ngâm.”
Vẻ u tịch vắng lặng của ko gian được gợi lên qua vẻ u trầm của đá, có tiếng ve ngân – thứ âm thanh thân thuộc của mùa hè nhưng tiếng ve đấy ko đủ để giúp bức tranh trở thành sống động hơn. Tiếng ve thấm sâu vào đá, âm thanh giao hoà với vạn vật tạo nên ý vị thâm thúy. Qua cái nhìn tinh tế cùng cách cảm nhận lạ mắt, bài thơ tựa như nốt nhạc lạ mắt của mùa hè dành riêng cho đời sống. Giữa tâm hồn thi sĩ có sự giao cảm với tự nhiên để cảm nhận, chiêm nghiệm và tâm tình, đó chính là trong cảnh có hồn, trong tâm có cảnh.
Những bài thơ Hai cư tùy ngắn với số lượng âm tiết ít nhưng luôn mang lại cho người đọc những xúc cảm và ấn tượng vô cùng lớn. Đặc thù là đối với thi sĩ Ba sô người cầm bút tài năng đã viết nên những tuyệt phẩm vô cùng trị giá, để lại cho thế hệ ngày mai những vần thơ ý vị, giàu có về tư tưởng. Đọc thơ Hai cư, ta như được đắm mình vào trong toàn cầu tự nhiên, trong trường liên tưởng với những xúc cảm thẩm mỹ vô cùng lớn. Cùng với tác giả, người đọc trở thành những người đồng thông minh lý thú và hữu ích.
Bài mẫu số 2
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ma-su-ô Ba-sô (1644 – 1694), thi sĩ bậc thầy về thơ Hai-cư của Nhật. Ông xuất thân trong một gia đình thuộc dòng dõi võ sĩ đạo Sa-mu-rai của xứ I-ga.
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ba dòng (đoạn) thơ Hai cư có tính năng không giống nhau: Dòng thứ nhất dùng để giới thiệu; Dòng thứ hai tiếp tục ý trên và sẵn sàng cho dòng thứ ba; Dòng thứ ba: Kết lại tứ thơ, nhưng thường ko bao giờ rõ ràng và đủ ý nhưng mà phải mở ra những suy tư xúc cảm cho người đọc.
Trong mỗi bài thơ đều phải có quý ngữ (từ chỉ mùa). Mỗi bài thơ là một khoảnh khắc của cảnh vật và đỉnh điểm của xúc cảm.
Thơ Hai-cư bao giờ cũng có nội dung liên quan tới tự nhiên và đưa ra những triết lí về tự nhiên
Bài 1: Là nỗi cảm về Ê-đô (Ê-đô là Tô-ki-ô ngày nay). Đã mười mùa sương xa quên, tức là mười năm đằng đẵng thi sĩ sống ở Ê-đô. Có một lần trở về quê cha đất tổ ông ko thể nào quên được Ê-đô. Mười mùa sương gợi lòng lạnh giá của kẻ xa quê. Vậy nhưng mà về quê lại nhớ Ê-đô. Tình yêu quê hương non sông đã hòa làm một.
Bài 2: Ki-ô-tô là nơi Ba-sô sống thời trẻ (1666 – 1672). Sau đó ông chuyển tới Ê-đô. Hai mươi năm sau trở lại Ki-ô-tô nghe tiếng chim đỗ vũ hót ông đã làm bài thơ này. Bài thơ là sự hoài cảm qua tiếng chim đỗ vũ, loài chim báo mùa hè, tiếng khắc khoải gọi lại kỉ niệm một thời tuổi xanh. Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn buồn, vui mơ hồ về một thời xa xắm. Thơ Ba-sô đã gây ấn tượng đầy lãng mạn. Giữthơ cũng bồng bềnh trong khẳng định thầm lặng của nỗi nhớ, sự hoài cảm.
Bài 3: Một mớ tóc bạc di vật còn lại của mẹ, cầm trên tay nhưng mà Ba-sô rưng rưng dòng lệ chảy. Nỗi lòng thương cảm xót xa lúc mẹ ko còn. Hình ảnh “làn xương thu” mơ hồ gợi nỗi buồn trống vắng bởi công sinh thành, dưỡng dục chưa được báo đền. Tình mẫu tử khiến người đọc cũng rưng rưng.
Bài 4: Người đọc bắt gặp nỗi buồn nhân thế. Bố mẹ đẻ ra con ko nuôi được vì nghèo khổ nhưng mà mang bỏ trong rừng sâu. Sự thực đấy đi vào thơ gợi lên biết bao nỗi buồn tê tái. Tiếng vượn hú ko phải rùng rợn nhưng mà “não nùng” cả ruột gan, ko còn nỗi buồn nhưng mà là nỗi đau nhân thế. Tiếng trẻ “than khóc” vì bị bỏ rơi ko phải vì cha mẹ nó độc ác nhưng mà vì cực chẳng đã, ko nuôi nổi. Nỗi buồn đấy gửi vào gió sắm thu tê tái. Nỗi buồn đấy đã nâng bổng trị giá thơ Ba-sô tới đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo. Điều đáng nói trong cái buồn đấy có nỗi đau đời, càng đau hơn vì “đau đời có cứu được đời đâu”.
Bài 5: Vẻ đẹp về khát vọng trong tâm hồn thi sĩ. Mưa giăng, một chú khỉ con thầm ước (khát vọng) có một chiếc áo tơi để che mưa. Mượn mưa để nói về một hiện thực nào đó trong cuộc đời (đói khổ, rét mướt chẳng hạn). Chú khỉ con đấy là một sinh mạng một con người, một kiếp người và là con người chung trong cuộc đời. Chú khỉ mong hay nhân vật trữ tình mong mỏi làm thế nào để khỏi đói rét, khỏi khổ. Vẻ đẹp tâm hồn đấy nhấp nhánh trị giá nhân đạo thiết thực.
Bài 6: Chúng ta bắt gặp cánh “hoa đào lở tở” và sóng nước hồ Bi-oa. Hoa đào lở tở hoa rụng báo hiệu mùa xuân ở Nhật Bản đã qua. Đây là thời kì chuyển giao mùa.
Cái nhỏ nhỏ nhất, đơn sơ nhất, tưởng như ko có sinh linh nhưng cũng vẫn mang trong mình mối tương quan giao hòa, chuyển hóa của vũ trụ. Một cánh hoa đào mỏng tanh tí xíu cũng khiến hồ Bi-oa nổi sóng.
Bài 7: Ta bắt gặp “tiếng ve ngân”, đặc trưng của mùa hè. Sự liên tưởng về giao mùa được hòa cảm trong cái nhìn, sự cảm giao và lắng tai âm thanh. Xúc cảm đấy củạ thi sĩ thật tinh tế. Hình ảnh thơ rất đẹp: Hoa đào, hồ Bi-oa và tiếngve ngân ko chỉ lan tỏa trong ko gian nhưng mà còn thấm sâu vào đá, đang vật chất biểu tượng cho tính cứng cỏi. Câu thơ đằm trong cảm nhận thâm thúy, thắm trong cái tình của con người với tự nhiên, tạo vật.
Bài 8: Thực chất Ba-sô rất thích đi lãng du (đi nhiều nơi trên non sông). Con người đã tới lúc này (bài thơ này tác giả sáng tác trước lúc mất) còn có khát vọng gì nữa lúc gần đất xa trời rồi. Ko! Ba-sô vẫn có khát vọng sống để đi tiếp cuộc du hành. Khát vọng sống ko phải để tận hưởng nhưng mà thực hiện thị hiếu của mình, du hành trên non sông. Sáng sủa biết bao! Bài thơ ko chỉ nói lên tình yêu của thi sĩ với cuộc sống nhưng mà còn là sứ mệnh của thi nhân. Yêu đời, yêu người, yêu cái đẹp, Ba-sô sẽ còn mãi làm thơ về cuộc đời này ngay cả lúc mộng hồn đã rời sang toàn cầu bên kia.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản bao gồm Giới thiệu tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – SGK Văn 10 Kết nối tri thức.
Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa
Xem nhanh nội dung1 I. Giới thiệu tác giả1.1 1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)1.2 2. Chi-ô (1703 – 1775)1.3 3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)2 II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản2.1 1. Thể thơ hai-cư2.2 2. Bố cục 2.3 3. Trị giá nội dung2.4 4. Trị giá nghệ thuật2.5 5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
I. Giới thiệu tác giả
1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)
– Là thi sĩ nổi tiếng của văn học Nhật
– Ông là người có công lớn trong việc hoàn thiện thơ hai-cư, đưa nó trở thành thể thơ lạ mắt nhất của Nhật Bản
2. Chi-ô (1703 – 1775)
– Là người ghi lại sự hiện diện của các tác giả nữ trong truyền thống thơ hai-cư.
– Trước bà, thơ hai-cư của tác giả nữ thường bị khinh thường và lãng quên
– Bà đã trở thành một tiếng nói thơ ca lạ mắt, được nhiều người thích thú
3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)
– Là thi sĩ kiêm tu sĩ Phật giáo
– Ông còn là họa sĩ tài giỏi, nổi tiếng với những bức tranh có đề các bài thơ hai-cư do chính ông sáng tác.
II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản
1. Thể thơ hai-cư
Thơ Hai-cư được coi là một trong số những thể thơ cổ lạ mắt hàng đầu của Nhật Bản nói riêng và của toàn cầu nói chung.
Đây là thể thơ vào loại ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết, ngắt nhịp thành 3 đoạn, theo trật tự thường là: 5 âm – 7 âm – 5 âm
Tứ thơ: Mỗi bài thơ hai-kư đều có một tứ thơ nhất mực và thường chỉ ghi lại một phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời khắc nhất mực, để từ đó khơi gợi lên một xúc cảm, một suy tư nào đó.
2. Bố cục
Văn bản gồm 3 bài thơ, tuần tự của ba tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa.
3. Trị giá nội dung
Thơ Hai cư ghi lại phong cảnh, sự vật, sự việc cụ thể, bình dị trong một khoảnh khắc của thực tại chợt hiện lên trước mắt thi sĩ. Trình bày triết lý Thiền trong sự tương giao hòa hợp, sự vận động chuyển đổi, sự đồng đẳng của vạn vật, tình yêu quê hương, non sông, con người…
4. Trị giá nghệ thuật
Thể thơ hai-cư
– Hình thức: Ngắn gọn, gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn, thường theo trật tự 5-7-5.
– Quý ngữ: Là những từ chỉ mùa hoặc những hình ảnh tiêu biểu cho mùa (hoa đào, hoa mai, chim oanh, chim yến – chim quyên, tiếng ve – trăng, sương, tiếng dế,…).
– Tiếng nói: Chấm phá, gợi chứ ko tả, để nhiều khoảng trống cho độc giả tưởng tượng, đồng thông minh.
5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
Bài mẫu số 1
Ba – sô là một danh sĩ lỗi lạc thời kỳ Edo của Nhật Bản. Những tác phẩm của ông để lại nhiều trị giá, phổ thông ko những trong nước nhưng mà còn nổi tiếng khắp toàn cầu. Thơ ông là sự dung hợp và hài hoà giữa tự nhiên và tấm lòng của người thi sĩ, nhẹ nhõm, bình dị nhưng mà trong sáng, thân thiện. Những bài thơ Hai cư tiêu biểu cho hồn thơ đấy của ông.
” Đất khách mười mùa sươngvề thăm quê ngoảnh lạiÊ-đô là cố quốc.”
Sau hơn mười năm ròng xa cách quê nhà, sống ở vùng đất Edo bận rộn với cuộc sống thường nhật, ông trở về quê hương trong thú vui của người con bao năm xa quê nhưng vẫn đong đầy tình cảm với vùng đất thương yêu – nơi đã cùng ông gắn bó suốt một khoảng thời kì. Với Ba sô giờ đây, Edo như quê hương thứ hai của mình vậy, vẫn khôn nguôi nỗi nhớ da diết về cõi “cố quốc”. Phải chăng, thi sĩ đang muốn nhắn nhủ mỗi người nên trân trọng những gì thân thiện gắn bó quanh ta, những nơi ta đi và ta tới đều để lại những dấu ấn và kỉ niệm khó phai nên được trân trọng như một điều đẹp tươi nhất. Bài thơ tuy ngắn gọn nhưng mà đong đầy những xúc cảm tâm thành, bình dị, xinh xẻo nhưng mà quá đỗi đáng quý, đáng yêu.
Qua bài thơ thứ hai, tình cảm lớn lao dành cho quê hương non sông càng được tác giả trình bày rõ với những dòng xúc cảm thấm đẫm:
“Chim đỗ vũ hót ở Kinh đô nhưng mà nhớ Kinh đô.”
Sau bao năm bôn ba, phiêu bạt nơi xứ người, đứng trên mảnh đất kinh đô nơi quê nhà, tác giả nghe tiếng chim đỗ vũ hót nhưng mà dâng lên nỗi nhớ. Tiếng đỗ vũ hót giữa ko gian rộng lớn kinh đô gợi nên vẻ vắng lặng, u tịch, ko gian yên ắng đượm buồn khiến lòng người thổn thức. Đứng trên đất kinh đô nhưng mà hồn lại nhớ kinh đô, thời khắc ngày nay nhớ về quá khứ nhớ về những tháng ngày kinh đô tươi đẹp, nhân dân được phồn vinh, no đủ, thịnh vượng. Kinh đô giờ đây hoang tàn chẳng còn vẻ huy hoàng xưa cũ. Niềm tiếc nuối quá khứ cho thấy được tình yêu quê hương thiết tha của thi sĩ trước thực tại nhiều đau thương.
Tiếp tới, tình mẫu tử được cất lên thật nghẹn ngào quá tiếng thơ:
“Lệ trào sốt dẻo tan trên tay tóc mẹ làn sương thu.”
Tình cảm mẹ con luôn thiêng liêng và cao quý nhất. Trở về lúc mẹ đã mất chỉ còn lại nắm tóc bạc trên bàn tay nhưng mà lòng đớn đau, uất nghẹn, niềm tiếc hận khôn nguôi. Dòng lệ sốt dẻo buông trên làn tóc mẹ là tiếng lòng thổn thức tâm can nơi đáy hồn con. Làn sương thu mỏng manh cũng mang màu buồn của nỗi vô vọng khôn nguôi lúc đứa con mất đi mẹ mãi mãi.
“Tiếng vượn hú não nềhay tiếng trẻ bị bỏ rơi than khóc?gió mùa thu tê tái.”
Qua bài thơ thứ 5, ta thấy được ở thi sĩ một tấm lòng nhân ái. Tiếng vượn hú trong rừng xa não nùng, thê lương khiến người thi sĩ liên tưởng tới niềm đau của những đứa trẻ thơ. Chúng bị bỏ rơi giữa cuộc đời, thiếu đi tình thương của người thân, thiếu đi trái tim nhân ái của nhân loại, chúng trở thành cô độc giữa cuộc đời chính mình. Gió thu về khiến nỗi đau đấy càng tê tái, càng buồn, càng xót xa hơn. Ta như cảm thu được hình ảnh đầy thương cảm của những đứa trẻ mồ côi trong tiếng khóc đau thương giữa dòng đời nghiệt ngã. Những kiếp người xấu số đấy, sao ko thể ko thương tâm, động lòng cho được?
“Mưa đông giăng đầy trờichú khỉ con thầm ướccó một chiếc áo tơi.”
Những vần thơ chứa chan niềm yêu tự nhiên, vạn vật. Xót xa trước cảnh chú khỉ con run lạnh giữa cái lạnh, cái ướt của cơn mưa mùa đông, thi sĩ đã viết nên vần thơ bộc bạch xúc cảm đấy. Đó phải chăng còn là hình ảnh ẩn dụ cho những kiếp người lao động nghèo khổ trong xã hội xưa kia. Họ làm lụng vất vả, sống cũng không phải dư dả, cái nghèo cái đói vẫn cứ đeo bám lấy họ. Lời thơ chính là tiếng nói thương cảm và gửi gắm niềm ước mơ nhỏ nhoi về cuộc sống hạnh phúc, vươn tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống của con người.
“Từ bốn phương trời xa cánh hoa đào lở tở gợn sóng hồ Bi-oa.”
Quang cảnh mùa xuân nơi hồ Bi-oa thật ấn tượng và xinh đẹp. Giữa khoảng ko bốn bề cánh hoa đào hồng phai rơi lở tở. Mỗi đợt gió nhẹ thổi qua, cành đào rơi theo chiều gió, chạm vào dòng nước, sóng gợn lăn tăn, quang cảnh thật nhẹ nhõm, bình yên. Vạn vật dường như có sự tương giao, hoà hợp tạo nên bức tranh sinh động, thanh thoát lạ thường.
“Vắng lặng u trầm thấm sâu vào đá tiếng ve ngâm.”
Vẻ u tịch vắng lặng của ko gian được gợi lên qua vẻ u trầm của đá, có tiếng ve ngân – thứ âm thanh thân thuộc của mùa hè nhưng tiếng ve đấy ko đủ để giúp bức tranh trở thành sống động hơn. Tiếng ve thấm sâu vào đá, âm thanh giao hoà với vạn vật tạo nên ý vị thâm thúy. Qua cái nhìn tinh tế cùng cách cảm nhận lạ mắt, bài thơ tựa như nốt nhạc lạ mắt của mùa hè dành riêng cho đời sống. Giữa tâm hồn thi sĩ có sự giao cảm với tự nhiên để cảm nhận, chiêm nghiệm và tâm tình, đó chính là trong cảnh có hồn, trong tâm có cảnh.
Những bài thơ Hai cư tùy ngắn với số lượng âm tiết ít nhưng luôn mang lại cho người đọc những xúc cảm và ấn tượng vô cùng lớn. Đặc thù là đối với thi sĩ Ba sô người cầm bút tài năng đã viết nên những tuyệt phẩm vô cùng trị giá, để lại cho thế hệ ngày mai những vần thơ ý vị, giàu có về tư tưởng. Đọc thơ Hai cư, ta như được đắm mình vào trong toàn cầu tự nhiên, trong trường liên tưởng với những xúc cảm thẩm mỹ vô cùng lớn. Cùng với tác giả, người đọc trở thành những người đồng thông minh lý thú và hữu ích.
Bài mẫu số 2
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ma-su-ô Ba-sô (1644 – 1694), thi sĩ bậc thầy về thơ Hai-cư của Nhật. Ông xuất thân trong một gia đình thuộc dòng dõi võ sĩ đạo Sa-mu-rai của xứ I-ga.
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ba dòng (đoạn) thơ Hai cư có tính năng không giống nhau: Dòng thứ nhất dùng để giới thiệu; Dòng thứ hai tiếp tục ý trên và sẵn sàng cho dòng thứ ba; Dòng thứ ba: Kết lại tứ thơ, nhưng thường ko bao giờ rõ ràng và đủ ý nhưng mà phải mở ra những suy tư xúc cảm cho người đọc.
Trong mỗi bài thơ đều phải có quý ngữ (từ chỉ mùa). Mỗi bài thơ là một khoảnh khắc của cảnh vật và đỉnh điểm của xúc cảm.
Thơ Hai-cư bao giờ cũng có nội dung liên quan tới tự nhiên và đưa ra những triết lí về tự nhiên
Bài 1: Là nỗi cảm về Ê-đô (Ê-đô là Tô-ki-ô ngày nay). Đã mười mùa sương xa quên, tức là mười năm đằng đẵng thi sĩ sống ở Ê-đô. Có một lần trở về quê cha đất tổ ông ko thể nào quên được Ê-đô. Mười mùa sương gợi lòng lạnh giá của kẻ xa quê. Vậy nhưng mà về quê lại nhớ Ê-đô. Tình yêu quê hương non sông đã hòa làm một.
Bài 2: Ki-ô-tô là nơi Ba-sô sống thời trẻ (1666 – 1672). Sau đó ông chuyển tới Ê-đô. Hai mươi năm sau trở lại Ki-ô-tô nghe tiếng chim đỗ vũ hót ông đã làm bài thơ này. Bài thơ là sự hoài cảm qua tiếng chim đỗ vũ, loài chim báo mùa hè, tiếng khắc khoải gọi lại kỉ niệm một thời tuổi xanh. Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn buồn, vui mơ hồ về một thời xa xắm. Thơ Ba-sô đã gây ấn tượng đầy lãng mạn. Giữthơ cũng bồng bềnh trong khẳng định thầm lặng của nỗi nhớ, sự hoài cảm.
Bài 3: Một mớ tóc bạc di vật còn lại của mẹ, cầm trên tay nhưng mà Ba-sô rưng rưng dòng lệ chảy. Nỗi lòng thương cảm xót xa lúc mẹ ko còn. Hình ảnh “làn xương thu” mơ hồ gợi nỗi buồn trống vắng bởi công sinh thành, dưỡng dục chưa được báo đền. Tình mẫu tử khiến người đọc cũng rưng rưng.
Bài 4: Người đọc bắt gặp nỗi buồn nhân thế. Bố mẹ đẻ ra con ko nuôi được vì nghèo khổ nhưng mà mang bỏ trong rừng sâu. Sự thực đấy đi vào thơ gợi lên biết bao nỗi buồn tê tái. Tiếng vượn hú ko phải rùng rợn nhưng mà “não nùng” cả ruột gan, ko còn nỗi buồn nhưng mà là nỗi đau nhân thế. Tiếng trẻ “than khóc” vì bị bỏ rơi ko phải vì cha mẹ nó độc ác nhưng mà vì cực chẳng đã, ko nuôi nổi. Nỗi buồn đấy gửi vào gió sắm thu tê tái. Nỗi buồn đấy đã nâng bổng trị giá thơ Ba-sô tới đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo. Điều đáng nói trong cái buồn đấy có nỗi đau đời, càng đau hơn vì “đau đời có cứu được đời đâu”.
Bài 5: Vẻ đẹp về khát vọng trong tâm hồn thi sĩ. Mưa giăng, một chú khỉ con thầm ước (khát vọng) có một chiếc áo tơi để che mưa. Mượn mưa để nói về một hiện thực nào đó trong cuộc đời (đói khổ, rét mướt chẳng hạn). Chú khỉ con đấy là một sinh mạng một con người, một kiếp người và là con người chung trong cuộc đời. Chú khỉ mong hay nhân vật trữ tình mong mỏi làm thế nào để khỏi đói rét, khỏi khổ. Vẻ đẹp tâm hồn đấy nhấp nhánh trị giá nhân đạo thiết thực.
Bài 6: Chúng ta bắt gặp cánh “hoa đào lở tở” và sóng nước hồ Bi-oa. Hoa đào lở tở hoa rụng báo hiệu mùa xuân ở Nhật Bản đã qua. Đây là thời kì chuyển giao mùa.
Cái nhỏ nhỏ nhất, đơn sơ nhất, tưởng như ko có sinh linh nhưng cũng vẫn mang trong mình mối tương quan giao hòa, chuyển hóa của vũ trụ. Một cánh hoa đào mỏng tanh tí xíu cũng khiến hồ Bi-oa nổi sóng.
Bài 7: Ta bắt gặp “tiếng ve ngân”, đặc trưng của mùa hè. Sự liên tưởng về giao mùa được hòa cảm trong cái nhìn, sự cảm giao và lắng tai âm thanh. Xúc cảm đấy củạ thi sĩ thật tinh tế. Hình ảnh thơ rất đẹp: Hoa đào, hồ Bi-oa và tiếngve ngân ko chỉ lan tỏa trong ko gian nhưng mà còn thấm sâu vào đá, đang vật chất biểu tượng cho tính cứng cỏi. Câu thơ đằm trong cảm nhận thâm thúy, thắm trong cái tình của con người với tự nhiên, tạo vật.
Bài 8: Thực chất Ba-sô rất thích đi lãng du (đi nhiều nơi trên non sông). Con người đã tới lúc này (bài thơ này tác giả sáng tác trước lúc mất) còn có khát vọng gì nữa lúc gần đất xa trời rồi. Ko! Ba-sô vẫn có khát vọng sống để đi tiếp cuộc du hành. Khát vọng sống ko phải để tận hưởng nhưng mà thực hiện thị hiếu của mình, du hành trên non sông. Sáng sủa biết bao! Bài thơ ko chỉ nói lên tình yêu của thi sĩ với cuộc sống nhưng mà còn là sứ mệnh của thi nhân. Yêu đời, yêu người, yêu cái đẹp, Ba-sô sẽ còn mãi làm thơ về cuộc đời này ngay cả lúc mộng hồn đã rời sang toàn cầu bên kia.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10
Hình Ảnh về: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10
Video về: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10
Wiki về Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10
Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 -
Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10
Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 -
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản bao gồm Giới thiệu tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – SGK Văn 10 Kết nối tri thức.
Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa
– Ông là người có công lớn trong việc hoàn thiện thơ hai-cư, đưa nó trở thành thể thơ lạ mắt nhất của Nhật Bản
– Là người ghi lại sự hiện diện của các tác giả nữ trong truyền thống thơ hai-cư.
– Trước bà, thơ hai-cư của tác giả nữ thường bị khinh thường và lãng quên
– Bà đã trở thành một tiếng nói thơ ca lạ mắt, được nhiều người thích thú
– Ông còn là họa sĩ tài giỏi, nổi tiếng với những bức tranh có đề các bài thơ hai-cư do chính ông sáng tác.
1. Thể thơ hai-cư
Thơ Hai-cư được coi là một trong số những thể thơ cổ lạ mắt hàng đầu của Nhật Bản nói riêng và của toàn cầu nói chung.
Đây là thể thơ vào loại ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết, ngắt nhịp thành 3 đoạn, theo trật tự thường là: 5 âm – 7 âm – 5 âm
Tứ thơ: Mỗi bài thơ hai-kư đều có một tứ thơ nhất mực và thường chỉ ghi lại một phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời khắc nhất mực, để từ đó khơi gợi lên một xúc cảm, một suy tư nào đó.
2. Bố cục
Văn bản gồm 3 bài thơ, tuần tự của ba tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa.
3. Trị giá nội dung
Thơ Hai cư ghi lại phong cảnh, sự vật, sự việc cụ thể, bình dị trong một khoảnh khắc của thực tại chợt hiện lên trước mắt thi sĩ. Trình bày triết lý Thiền trong sự tương giao hòa hợp, sự vận động chuyển đổi, sự đồng đẳng của vạn vật, tình yêu quê hương, non sông, con người…
4. Trị giá nghệ thuật
Thể thơ hai-cư
– Hình thức: Ngắn gọn, gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn, thường theo trật tự 5-7-5.
– Quý ngữ: Là những từ chỉ mùa hoặc những hình ảnh tiêu biểu cho mùa (hoa đào, hoa mai, chim oanh, chim yến – chim quyên, tiếng ve – trăng, sương, tiếng dế,…).
– Tiếng nói: Chấm phá, gợi chứ ko tả, để nhiều khoảng trống cho độc giả tưởng tượng, đồng thông minh.
5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
Bài mẫu số 1
Ba – sô là một danh sĩ lỗi lạc thời kỳ Edo của Nhật Bản. Những tác phẩm của ông để lại nhiều trị giá, phổ thông ko những trong nước nhưng mà còn nổi tiếng khắp toàn cầu. Thơ ông là sự dung hợp và hài hoà giữa tự nhiên và tấm lòng của người thi sĩ, nhẹ nhõm, bình dị nhưng mà trong sáng, thân thiện. Những bài thơ Hai cư tiêu biểu cho hồn thơ đấy của ông.
” Đất khách mười mùa sương
về thăm quê ngoảnh lại
Ê-đô là cố quốc.”
Sau hơn mười năm ròng xa cách quê nhà, sống ở vùng đất Edo bận rộn với cuộc sống thường nhật, ông trở về quê hương trong thú vui của người con bao năm xa quê nhưng vẫn đong đầy tình cảm với vùng đất thương yêu – nơi đã cùng ông gắn bó suốt một khoảng thời kì. Với Ba sô giờ đây, Edo như quê hương thứ hai của mình vậy, vẫn khôn nguôi nỗi nhớ da diết về cõi “cố quốc”. Phải chăng, thi sĩ đang muốn nhắn nhủ mỗi người nên trân trọng những gì thân thiện gắn bó quanh ta, những nơi ta đi và ta tới đều để lại những dấu ấn và kỉ niệm khó phai nên được trân trọng như một điều đẹp tươi nhất. Bài thơ tuy ngắn gọn nhưng mà đong đầy những xúc cảm tâm thành, bình dị, xinh xẻo nhưng mà quá đỗi đáng quý, đáng yêu.
Qua bài thơ thứ hai, tình cảm lớn lao dành cho quê hương non sông càng được tác giả trình bày rõ với những dòng xúc cảm thấm đẫm:
“Chim đỗ vũ hót ở Kinh đô nhưng mà nhớ Kinh đô.”
Sau bao năm bôn ba, phiêu bạt nơi xứ người, đứng trên mảnh đất kinh đô nơi quê nhà, tác giả nghe tiếng chim đỗ vũ hót nhưng mà dâng lên nỗi nhớ. Tiếng đỗ vũ hót giữa ko gian rộng lớn kinh đô gợi nên vẻ vắng lặng, u tịch, ko gian yên ắng đượm buồn khiến lòng người thổn thức. Đứng trên đất kinh đô nhưng mà hồn lại nhớ kinh đô, thời khắc ngày nay nhớ về quá khứ nhớ về những tháng ngày kinh đô tươi đẹp, nhân dân được phồn vinh, no đủ, thịnh vượng. Kinh đô giờ đây hoang tàn chẳng còn vẻ huy hoàng xưa cũ. Niềm tiếc nuối quá khứ cho thấy được tình yêu quê hương thiết tha của thi sĩ trước thực tại nhiều đau thương.
Tiếp tới, tình mẫu tử được cất lên thật nghẹn ngào quá tiếng thơ:
“Lệ trào sốt dẻo tan trên tay tóc mẹ làn sương thu.”
Tình cảm mẹ con luôn thiêng liêng và cao quý nhất. Trở về lúc mẹ đã mất chỉ còn lại nắm tóc bạc trên bàn tay nhưng mà lòng đớn đau, uất nghẹn, niềm tiếc hận khôn nguôi. Dòng lệ sốt dẻo buông trên làn tóc mẹ là tiếng lòng thổn thức tâm can nơi đáy hồn con. Làn sương thu mỏng manh cũng mang màu buồn của nỗi vô vọng khôn nguôi lúc đứa con mất đi mẹ mãi mãi.
“Tiếng vượn hú não nùng
hay tiếng trẻ bị bỏ rơi than khóc?
gió mùa thu tê tái.”
Qua bài thơ thứ 5, ta thấy được ở thi sĩ một tấm lòng nhân ái. Tiếng vượn hú trong rừng xa não nùng, thê lương khiến người thi sĩ liên tưởng tới niềm đau của những đứa trẻ thơ. Chúng bị bỏ rơi giữa cuộc đời, thiếu đi tình thương của người thân, thiếu đi trái tim nhân ái của nhân loại, chúng trở thành cô độc giữa cuộc đời chính mình. Gió thu về khiến nỗi đau đấy càng tê tái, càng buồn, càng xót xa hơn. Ta như cảm thu được hình ảnh đầy thương cảm của những đứa trẻ mồ côi trong tiếng khóc đau thương giữa dòng đời nghiệt ngã. Những kiếp người xấu số đấy, sao ko thể ko thương tâm, động lòng cho được?
“Mưa đông giăng đầy trời
chú khỉ con thầm ước
có một chiếc áo tơi.”
Những vần thơ chứa chan niềm yêu tự nhiên, vạn vật. Xót xa trước cảnh chú khỉ con run lạnh giữa cái lạnh, cái ướt của cơn mưa mùa đông, thi sĩ đã viết nên vần thơ bộc bạch xúc cảm đấy. Đó phải chăng còn là hình ảnh ẩn dụ cho những kiếp người lao động nghèo khổ trong xã hội xưa kia. Họ làm lụng vất vả, sống cũng không phải dư dả, cái nghèo cái đói vẫn cứ đeo bám lấy họ. Lời thơ chính là tiếng nói thương cảm và gửi gắm niềm ước mơ nhỏ nhoi về cuộc sống hạnh phúc, vươn tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống của con người.
“Từ bốn phương trời xa cánh hoa đào lở tở gợn sóng hồ Bi-oa.”
Quang cảnh mùa xuân nơi hồ Bi-oa thật ấn tượng và xinh đẹp. Giữa khoảng ko bốn bề cánh hoa đào hồng phai rơi lở tở. Mỗi đợt gió nhẹ thổi qua, cành đào rơi theo chiều gió, chạm vào dòng nước, sóng gợn lăn tăn, quang cảnh thật nhẹ nhõm, bình yên. Vạn vật dường như có sự tương giao, hoà hợp tạo nên bức tranh sinh động, thanh thoát lạ thường.
“Vắng lặng u trầm thấm sâu vào đá tiếng ve ngâm.”
Vẻ u tịch vắng lặng của ko gian được gợi lên qua vẻ u trầm của đá, có tiếng ve ngân – thứ âm thanh thân thuộc của mùa hè nhưng tiếng ve đấy ko đủ để giúp bức tranh trở thành sống động hơn. Tiếng ve thấm sâu vào đá, âm thanh giao hoà với vạn vật tạo nên ý vị thâm thúy. Qua cái nhìn tinh tế cùng cách cảm nhận lạ mắt, bài thơ tựa như nốt nhạc lạ mắt của mùa hè dành riêng cho đời sống. Giữa tâm hồn thi sĩ có sự giao cảm với tự nhiên để cảm nhận, chiêm nghiệm và tâm tình, đó chính là trong cảnh có hồn, trong tâm có cảnh.
Những bài thơ Hai cư tùy ngắn với số lượng âm tiết ít nhưng luôn mang lại cho người đọc những xúc cảm và ấn tượng vô cùng lớn. Đặc thù là đối với thi sĩ Ba sô người cầm bút tài năng đã viết nên những tuyệt phẩm vô cùng trị giá, để lại cho thế hệ ngày mai những vần thơ ý vị, giàu có về tư tưởng. Đọc thơ Hai cư, ta như được đắm mình vào trong toàn cầu tự nhiên, trong trường liên tưởng với những xúc cảm thẩm mỹ vô cùng lớn. Cùng với tác giả, người đọc trở thành những người đồng thông minh lý thú và hữu ích.
Bài mẫu số 2
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ma-su-ô Ba-sô (1644 – 1694), thi sĩ bậc thầy về thơ Hai-cư của Nhật. Ông xuất thân trong một gia đình thuộc dòng dõi võ sĩ đạo Sa-mu-rai của xứ I-ga.
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ba dòng (đoạn) thơ Hai cư có tính năng không giống nhau: Dòng thứ nhất dùng để giới thiệu; Dòng thứ hai tiếp tục ý trên và sẵn sàng cho dòng thứ ba; Dòng thứ ba: Kết lại tứ thơ, nhưng thường ko bao giờ rõ ràng và đủ ý nhưng mà phải mở ra những suy tư xúc cảm cho người đọc.
Trong mỗi bài thơ đều phải có quý ngữ (từ chỉ mùa). Mỗi bài thơ là một khoảnh khắc của cảnh vật và đỉnh điểm của xúc cảm.
Thơ Hai-cư bao giờ cũng có nội dung liên quan tới tự nhiên và đưa ra những triết lí về tự nhiên
Bài 1: Là nỗi cảm về Ê-đô (Ê-đô là Tô-ki-ô ngày nay). Đã mười mùa sương xa quên, tức là mười năm đằng đẵng thi sĩ sống ở Ê-đô. Có một lần trở về quê cha đất tổ ông ko thể nào quên được Ê-đô. Mười mùa sương gợi lòng lạnh giá của kẻ xa quê. Vậy nhưng mà về quê lại nhớ Ê-đô. Tình yêu quê hương non sông đã hòa làm một.
Bài 2: Ki-ô-tô là nơi Ba-sô sống thời trẻ (1666 – 1672). Sau đó ông chuyển tới Ê-đô. Hai mươi năm sau trở lại Ki-ô-tô nghe tiếng chim đỗ vũ hót ông đã làm bài thơ này. Bài thơ là sự hoài cảm qua tiếng chim đỗ vũ, loài chim báo mùa hè, tiếng khắc khoải gọi lại kỉ niệm một thời tuổi xanh. Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn buồn, vui mơ hồ về một thời xa xắm. Thơ Ba-sô đã gây ấn tượng đầy lãng mạn. Giữthơ cũng bồng bềnh trong khẳng định thầm lặng của nỗi nhớ, sự hoài cảm.
Bài 3: Một mớ tóc bạc di vật còn lại của mẹ, cầm trên tay nhưng mà Ba-sô rưng rưng dòng lệ chảy. Nỗi lòng thương cảm xót xa lúc mẹ ko còn. Hình ảnh “làn xương thu” mơ hồ gợi nỗi buồn trống vắng bởi công sinh thành, dưỡng dục chưa được báo đền. Tình mẫu tử khiến người đọc cũng rưng rưng.
Bài 4: Người đọc bắt gặp nỗi buồn nhân thế. Bố mẹ đẻ ra con ko nuôi được vì nghèo khổ nhưng mà mang bỏ trong rừng sâu. Sự thực đấy đi vào thơ gợi lên biết bao nỗi buồn tê tái. Tiếng vượn hú ko phải rùng rợn nhưng mà “não nùng” cả ruột gan, ko còn nỗi buồn nhưng mà là nỗi đau nhân thế. Tiếng trẻ “than khóc” vì bị bỏ rơi ko phải vì cha mẹ nó độc ác nhưng mà vì cực chẳng đã, ko nuôi nổi. Nỗi buồn đấy gửi vào gió sắm thu tê tái. Nỗi buồn đấy đã nâng bổng trị giá thơ Ba-sô tới đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo. Điều đáng nói trong cái buồn đấy có nỗi đau đời, càng đau hơn vì “đau đời có cứu được đời đâu”.
Bài 5: Vẻ đẹp về khát vọng trong tâm hồn thi sĩ. Mưa giăng, một chú khỉ con thầm ước (khát vọng) có một chiếc áo tơi để che mưa. Mượn mưa để nói về một hiện thực nào đó trong cuộc đời (đói khổ, rét mướt chẳng hạn). Chú khỉ con đấy là một sinh mạng một con người, một kiếp người và là con người chung trong cuộc đời. Chú khỉ mong hay nhân vật trữ tình mong mỏi làm thế nào để khỏi đói rét, khỏi khổ. Vẻ đẹp tâm hồn đấy nhấp nhánh trị giá nhân đạo thiết thực.
Bài 6: Chúng ta bắt gặp cánh “hoa đào lở tở” và sóng nước hồ Bi-oa. Hoa đào lở tở hoa rụng báo hiệu mùa xuân ở Nhật Bản đã qua. Đây là thời kì chuyển giao mùa.
Cái nhỏ nhỏ nhất, đơn sơ nhất, tưởng như ko có sinh linh nhưng cũng vẫn mang trong mình mối tương quan giao hòa, chuyển hóa của vũ trụ. Một cánh hoa đào mỏng tanh tí xíu cũng khiến hồ Bi-oa nổi sóng.
Bài 7: Ta bắt gặp “tiếng ve ngân”, đặc trưng của mùa hè. Sự liên tưởng về giao mùa được hòa cảm trong cái nhìn, sự cảm giao và lắng tai âm thanh. Xúc cảm đấy củạ thi sĩ thật tinh tế. Hình ảnh thơ rất đẹp: Hoa đào, hồ Bi-oa và tiếngve ngân ko chỉ lan tỏa trong ko gian nhưng mà còn thấm sâu vào đá, đang vật chất biểu tượng cho tính cứng cỏi. Câu thơ đằm trong cảm nhận thâm thúy, thắm trong cái tình của con người với tự nhiên, tạo vật.
Bài 8: Thực chất Ba-sô rất thích đi lãng du (đi nhiều nơi trên non sông). Con người đã tới lúc này (bài thơ này tác giả sáng tác trước lúc mất) còn có khát vọng gì nữa lúc gần đất xa trời rồi. Ko! Ba-sô vẫn có khát vọng sống để đi tiếp cuộc du hành. Khát vọng sống ko phải để tận hưởng nhưng mà thực hiện thị hiếu của mình, du hành trên non sông. Sáng sủa biết bao! Bài thơ ko chỉ nói lên tình yêu của thi sĩ với cuộc sống nhưng mà còn là sứ mệnh của thi nhân. Yêu đời, yêu người, yêu cái đẹp, Ba-sô sẽ còn mãi làm thơ về cuộc đời này ngay cả lúc mộng hồn đã rời sang toàn cầu bên kia.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
[rule_{ruleNumber}]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản bao gồm Giới thiệu tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – SGK Văn 10 Kết nối tri thức.
Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa
Xem nhanh nội dung1 I. Giới thiệu tác giả1.1 1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)1.2 2. Chi-ô (1703 – 1775)1.3 3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)2 II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản2.1 1. Thể thơ hai-cư2.2 2. Bố cục 2.3 3. Trị giá nội dung2.4 4. Trị giá nghệ thuật2.5 5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
I. Giới thiệu tác giả
1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)
– Là thi sĩ nổi tiếng của văn học Nhật
– Ông là người có công lớn trong việc hoàn thiện thơ hai-cư, đưa nó trở thành thể thơ lạ mắt nhất của Nhật Bản
2. Chi-ô (1703 – 1775)
– Là người ghi lại sự hiện diện của các tác giả nữ trong truyền thống thơ hai-cư.
– Trước bà, thơ hai-cư của tác giả nữ thường bị khinh thường và lãng quên
– Bà đã trở thành một tiếng nói thơ ca lạ mắt, được nhiều người thích thú
3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)
– Là thi sĩ kiêm tu sĩ Phật giáo
– Ông còn là họa sĩ tài giỏi, nổi tiếng với những bức tranh có đề các bài thơ hai-cư do chính ông sáng tác.
II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản
1. Thể thơ hai-cư
Thơ Hai-cư được coi là một trong số những thể thơ cổ lạ mắt hàng đầu của Nhật Bản nói riêng và của toàn cầu nói chung.
Đây là thể thơ vào loại ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết, ngắt nhịp thành 3 đoạn, theo trật tự thường là: 5 âm – 7 âm – 5 âm
Tứ thơ: Mỗi bài thơ hai-kư đều có một tứ thơ nhất mực và thường chỉ ghi lại một phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời khắc nhất mực, để từ đó khơi gợi lên một xúc cảm, một suy tư nào đó.
2. Bố cục
Văn bản gồm 3 bài thơ, tuần tự của ba tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa.
3. Trị giá nội dung
Thơ Hai cư ghi lại phong cảnh, sự vật, sự việc cụ thể, bình dị trong một khoảnh khắc của thực tại chợt hiện lên trước mắt thi sĩ. Trình bày triết lý Thiền trong sự tương giao hòa hợp, sự vận động chuyển đổi, sự đồng đẳng của vạn vật, tình yêu quê hương, non sông, con người…
4. Trị giá nghệ thuật
Thể thơ hai-cư
– Hình thức: Ngắn gọn, gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn, thường theo trật tự 5-7-5.
– Quý ngữ: Là những từ chỉ mùa hoặc những hình ảnh tiêu biểu cho mùa (hoa đào, hoa mai, chim oanh, chim yến – chim quyên, tiếng ve – trăng, sương, tiếng dế,…).
– Tiếng nói: Chấm phá, gợi chứ ko tả, để nhiều khoảng trống cho độc giả tưởng tượng, đồng thông minh.
5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
Bài mẫu số 1
Ba – sô là một danh sĩ lỗi lạc thời kỳ Edo của Nhật Bản. Những tác phẩm của ông để lại nhiều trị giá, phổ thông ko những trong nước nhưng mà còn nổi tiếng khắp toàn cầu. Thơ ông là sự dung hợp và hài hoà giữa tự nhiên và tấm lòng của người thi sĩ, nhẹ nhõm, bình dị nhưng mà trong sáng, thân thiện. Những bài thơ Hai cư tiêu biểu cho hồn thơ đấy của ông.
” Đất khách mười mùa sươngvề thăm quê ngoảnh lạiÊ-đô là cố quốc.”
Sau hơn mười năm ròng xa cách quê nhà, sống ở vùng đất Edo bận rộn với cuộc sống thường nhật, ông trở về quê hương trong thú vui của người con bao năm xa quê nhưng vẫn đong đầy tình cảm với vùng đất thương yêu – nơi đã cùng ông gắn bó suốt một khoảng thời kì. Với Ba sô giờ đây, Edo như quê hương thứ hai của mình vậy, vẫn khôn nguôi nỗi nhớ da diết về cõi “cố quốc”. Phải chăng, thi sĩ đang muốn nhắn nhủ mỗi người nên trân trọng những gì thân thiện gắn bó quanh ta, những nơi ta đi và ta tới đều để lại những dấu ấn và kỉ niệm khó phai nên được trân trọng như một điều đẹp tươi nhất. Bài thơ tuy ngắn gọn nhưng mà đong đầy những xúc cảm tâm thành, bình dị, xinh xẻo nhưng mà quá đỗi đáng quý, đáng yêu.
Qua bài thơ thứ hai, tình cảm lớn lao dành cho quê hương non sông càng được tác giả trình bày rõ với những dòng xúc cảm thấm đẫm:
“Chim đỗ vũ hót ở Kinh đô nhưng mà nhớ Kinh đô.”
Sau bao năm bôn ba, phiêu bạt nơi xứ người, đứng trên mảnh đất kinh đô nơi quê nhà, tác giả nghe tiếng chim đỗ vũ hót nhưng mà dâng lên nỗi nhớ. Tiếng đỗ vũ hót giữa ko gian rộng lớn kinh đô gợi nên vẻ vắng lặng, u tịch, ko gian yên ắng đượm buồn khiến lòng người thổn thức. Đứng trên đất kinh đô nhưng mà hồn lại nhớ kinh đô, thời khắc ngày nay nhớ về quá khứ nhớ về những tháng ngày kinh đô tươi đẹp, nhân dân được phồn vinh, no đủ, thịnh vượng. Kinh đô giờ đây hoang tàn chẳng còn vẻ huy hoàng xưa cũ. Niềm tiếc nuối quá khứ cho thấy được tình yêu quê hương thiết tha của thi sĩ trước thực tại nhiều đau thương.
Tiếp tới, tình mẫu tử được cất lên thật nghẹn ngào quá tiếng thơ:
“Lệ trào sốt dẻo tan trên tay tóc mẹ làn sương thu.”
Tình cảm mẹ con luôn thiêng liêng và cao quý nhất. Trở về lúc mẹ đã mất chỉ còn lại nắm tóc bạc trên bàn tay nhưng mà lòng đớn đau, uất nghẹn, niềm tiếc hận khôn nguôi. Dòng lệ sốt dẻo buông trên làn tóc mẹ là tiếng lòng thổn thức tâm can nơi đáy hồn con. Làn sương thu mỏng manh cũng mang màu buồn của nỗi vô vọng khôn nguôi lúc đứa con mất đi mẹ mãi mãi.
“Tiếng vượn hú não nềhay tiếng trẻ bị bỏ rơi than khóc?gió mùa thu tê tái.”
Qua bài thơ thứ 5, ta thấy được ở thi sĩ một tấm lòng nhân ái. Tiếng vượn hú trong rừng xa não nùng, thê lương khiến người thi sĩ liên tưởng tới niềm đau của những đứa trẻ thơ. Chúng bị bỏ rơi giữa cuộc đời, thiếu đi tình thương của người thân, thiếu đi trái tim nhân ái của nhân loại, chúng trở thành cô độc giữa cuộc đời chính mình. Gió thu về khiến nỗi đau đấy càng tê tái, càng buồn, càng xót xa hơn. Ta như cảm thu được hình ảnh đầy thương cảm của những đứa trẻ mồ côi trong tiếng khóc đau thương giữa dòng đời nghiệt ngã. Những kiếp người xấu số đấy, sao ko thể ko thương tâm, động lòng cho được?
“Mưa đông giăng đầy trờichú khỉ con thầm ướccó một chiếc áo tơi.”
Những vần thơ chứa chan niềm yêu tự nhiên, vạn vật. Xót xa trước cảnh chú khỉ con run lạnh giữa cái lạnh, cái ướt của cơn mưa mùa đông, thi sĩ đã viết nên vần thơ bộc bạch xúc cảm đấy. Đó phải chăng còn là hình ảnh ẩn dụ cho những kiếp người lao động nghèo khổ trong xã hội xưa kia. Họ làm lụng vất vả, sống cũng không phải dư dả, cái nghèo cái đói vẫn cứ đeo bám lấy họ. Lời thơ chính là tiếng nói thương cảm và gửi gắm niềm ước mơ nhỏ nhoi về cuộc sống hạnh phúc, vươn tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống của con người.
“Từ bốn phương trời xa cánh hoa đào lở tở gợn sóng hồ Bi-oa.”
Quang cảnh mùa xuân nơi hồ Bi-oa thật ấn tượng và xinh đẹp. Giữa khoảng ko bốn bề cánh hoa đào hồng phai rơi lở tở. Mỗi đợt gió nhẹ thổi qua, cành đào rơi theo chiều gió, chạm vào dòng nước, sóng gợn lăn tăn, quang cảnh thật nhẹ nhõm, bình yên. Vạn vật dường như có sự tương giao, hoà hợp tạo nên bức tranh sinh động, thanh thoát lạ thường.
“Vắng lặng u trầm thấm sâu vào đá tiếng ve ngâm.”
Vẻ u tịch vắng lặng của ko gian được gợi lên qua vẻ u trầm của đá, có tiếng ve ngân – thứ âm thanh thân thuộc của mùa hè nhưng tiếng ve đấy ko đủ để giúp bức tranh trở thành sống động hơn. Tiếng ve thấm sâu vào đá, âm thanh giao hoà với vạn vật tạo nên ý vị thâm thúy. Qua cái nhìn tinh tế cùng cách cảm nhận lạ mắt, bài thơ tựa như nốt nhạc lạ mắt của mùa hè dành riêng cho đời sống. Giữa tâm hồn thi sĩ có sự giao cảm với tự nhiên để cảm nhận, chiêm nghiệm và tâm tình, đó chính là trong cảnh có hồn, trong tâm có cảnh.
Những bài thơ Hai cư tùy ngắn với số lượng âm tiết ít nhưng luôn mang lại cho người đọc những xúc cảm và ấn tượng vô cùng lớn. Đặc thù là đối với thi sĩ Ba sô người cầm bút tài năng đã viết nên những tuyệt phẩm vô cùng trị giá, để lại cho thế hệ ngày mai những vần thơ ý vị, giàu có về tư tưởng. Đọc thơ Hai cư, ta như được đắm mình vào trong toàn cầu tự nhiên, trong trường liên tưởng với những xúc cảm thẩm mỹ vô cùng lớn. Cùng với tác giả, người đọc trở thành những người đồng thông minh lý thú và hữu ích.
Bài mẫu số 2
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ma-su-ô Ba-sô (1644 – 1694), thi sĩ bậc thầy về thơ Hai-cư của Nhật. Ông xuất thân trong một gia đình thuộc dòng dõi võ sĩ đạo Sa-mu-rai của xứ I-ga.
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ba dòng (đoạn) thơ Hai cư có tính năng không giống nhau: Dòng thứ nhất dùng để giới thiệu; Dòng thứ hai tiếp tục ý trên và sẵn sàng cho dòng thứ ba; Dòng thứ ba: Kết lại tứ thơ, nhưng thường ko bao giờ rõ ràng và đủ ý nhưng mà phải mở ra những suy tư xúc cảm cho người đọc.
Trong mỗi bài thơ đều phải có quý ngữ (từ chỉ mùa). Mỗi bài thơ là một khoảnh khắc của cảnh vật và đỉnh điểm của xúc cảm.
Thơ Hai-cư bao giờ cũng có nội dung liên quan tới tự nhiên và đưa ra những triết lí về tự nhiên
Bài 1: Là nỗi cảm về Ê-đô (Ê-đô là Tô-ki-ô ngày nay). Đã mười mùa sương xa quên, tức là mười năm đằng đẵng thi sĩ sống ở Ê-đô. Có một lần trở về quê cha đất tổ ông ko thể nào quên được Ê-đô. Mười mùa sương gợi lòng lạnh giá của kẻ xa quê. Vậy nhưng mà về quê lại nhớ Ê-đô. Tình yêu quê hương non sông đã hòa làm một.
Bài 2: Ki-ô-tô là nơi Ba-sô sống thời trẻ (1666 – 1672). Sau đó ông chuyển tới Ê-đô. Hai mươi năm sau trở lại Ki-ô-tô nghe tiếng chim đỗ vũ hót ông đã làm bài thơ này. Bài thơ là sự hoài cảm qua tiếng chim đỗ vũ, loài chim báo mùa hè, tiếng khắc khoải gọi lại kỉ niệm một thời tuổi xanh. Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn buồn, vui mơ hồ về một thời xa xắm. Thơ Ba-sô đã gây ấn tượng đầy lãng mạn. Giữthơ cũng bồng bềnh trong khẳng định thầm lặng của nỗi nhớ, sự hoài cảm.
Bài 3: Một mớ tóc bạc di vật còn lại của mẹ, cầm trên tay nhưng mà Ba-sô rưng rưng dòng lệ chảy. Nỗi lòng thương cảm xót xa lúc mẹ ko còn. Hình ảnh “làn xương thu” mơ hồ gợi nỗi buồn trống vắng bởi công sinh thành, dưỡng dục chưa được báo đền. Tình mẫu tử khiến người đọc cũng rưng rưng.
Bài 4: Người đọc bắt gặp nỗi buồn nhân thế. Bố mẹ đẻ ra con ko nuôi được vì nghèo khổ nhưng mà mang bỏ trong rừng sâu. Sự thực đấy đi vào thơ gợi lên biết bao nỗi buồn tê tái. Tiếng vượn hú ko phải rùng rợn nhưng mà “não nùng” cả ruột gan, ko còn nỗi buồn nhưng mà là nỗi đau nhân thế. Tiếng trẻ “than khóc” vì bị bỏ rơi ko phải vì cha mẹ nó độc ác nhưng mà vì cực chẳng đã, ko nuôi nổi. Nỗi buồn đấy gửi vào gió sắm thu tê tái. Nỗi buồn đấy đã nâng bổng trị giá thơ Ba-sô tới đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo. Điều đáng nói trong cái buồn đấy có nỗi đau đời, càng đau hơn vì “đau đời có cứu được đời đâu”.
Bài 5: Vẻ đẹp về khát vọng trong tâm hồn thi sĩ. Mưa giăng, một chú khỉ con thầm ước (khát vọng) có một chiếc áo tơi để che mưa. Mượn mưa để nói về một hiện thực nào đó trong cuộc đời (đói khổ, rét mướt chẳng hạn). Chú khỉ con đấy là một sinh mạng một con người, một kiếp người và là con người chung trong cuộc đời. Chú khỉ mong hay nhân vật trữ tình mong mỏi làm thế nào để khỏi đói rét, khỏi khổ. Vẻ đẹp tâm hồn đấy nhấp nhánh trị giá nhân đạo thiết thực.
Bài 6: Chúng ta bắt gặp cánh “hoa đào lở tở” và sóng nước hồ Bi-oa. Hoa đào lở tở hoa rụng báo hiệu mùa xuân ở Nhật Bản đã qua. Đây là thời kì chuyển giao mùa.
Cái nhỏ nhỏ nhất, đơn sơ nhất, tưởng như ko có sinh linh nhưng cũng vẫn mang trong mình mối tương quan giao hòa, chuyển hóa của vũ trụ. Một cánh hoa đào mỏng tanh tí xíu cũng khiến hồ Bi-oa nổi sóng.
Bài 7: Ta bắt gặp “tiếng ve ngân”, đặc trưng của mùa hè. Sự liên tưởng về giao mùa được hòa cảm trong cái nhìn, sự cảm giao và lắng tai âm thanh. Xúc cảm đấy củạ thi sĩ thật tinh tế. Hình ảnh thơ rất đẹp: Hoa đào, hồ Bi-oa và tiếngve ngân ko chỉ lan tỏa trong ko gian nhưng mà còn thấm sâu vào đá, đang vật chất biểu tượng cho tính cứng cỏi. Câu thơ đằm trong cảm nhận thâm thúy, thắm trong cái tình của con người với tự nhiên, tạo vật.
Bài 8: Thực chất Ba-sô rất thích đi lãng du (đi nhiều nơi trên non sông). Con người đã tới lúc này (bài thơ này tác giả sáng tác trước lúc mất) còn có khát vọng gì nữa lúc gần đất xa trời rồi. Ko! Ba-sô vẫn có khát vọng sống để đi tiếp cuộc du hành. Khát vọng sống ko phải để tận hưởng nhưng mà thực hiện thị hiếu của mình, du hành trên non sông. Sáng sủa biết bao! Bài thơ ko chỉ nói lên tình yêu của thi sĩ với cuộc sống nhưng mà còn là sứ mệnh của thi nhân. Yêu đời, yêu người, yêu cái đẹp, Ba-sô sẽ còn mãi làm thơ về cuộc đời này ngay cả lúc mộng hồn đã rời sang toàn cầu bên kia.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản bao gồm Giới thiệu tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – SGK Văn 10 Kết nối tri thức.
Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa
Xem nhanh nội dung1 I. Giới thiệu tác giả1.1 1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)1.2 2. Chi-ô (1703 – 1775)1.3 3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)2 II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản2.1 1. Thể thơ hai-cư2.2 2. Bố cục 2.3 3. Trị giá nội dung2.4 4. Trị giá nghệ thuật2.5 5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
I. Giới thiệu tác giả
1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)
– Là thi sĩ nổi tiếng của văn học Nhật
– Ông là người có công lớn trong việc hoàn thiện thơ hai-cư, đưa nó trở thành thể thơ lạ mắt nhất của Nhật Bản
2. Chi-ô (1703 – 1775)
– Là người ghi lại sự hiện diện của các tác giả nữ trong truyền thống thơ hai-cư.
– Trước bà, thơ hai-cư của tác giả nữ thường bị khinh thường và lãng quên
– Bà đã trở thành một tiếng nói thơ ca lạ mắt, được nhiều người thích thú
3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)
– Là thi sĩ kiêm tu sĩ Phật giáo
– Ông còn là họa sĩ tài giỏi, nổi tiếng với những bức tranh có đề các bài thơ hai-cư do chính ông sáng tác.
II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản
1. Thể thơ hai-cư
Thơ Hai-cư được coi là một trong số những thể thơ cổ lạ mắt hàng đầu của Nhật Bản nói riêng và của toàn cầu nói chung.
Đây là thể thơ vào loại ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết, ngắt nhịp thành 3 đoạn, theo trật tự thường là: 5 âm – 7 âm – 5 âm
Tứ thơ: Mỗi bài thơ hai-kư đều có một tứ thơ nhất mực và thường chỉ ghi lại một phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời khắc nhất mực, để từ đó khơi gợi lên một xúc cảm, một suy tư nào đó.
2. Bố cục
Văn bản gồm 3 bài thơ, tuần tự của ba tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa.
3. Trị giá nội dung
Thơ Hai cư ghi lại phong cảnh, sự vật, sự việc cụ thể, bình dị trong một khoảnh khắc của thực tại chợt hiện lên trước mắt thi sĩ. Trình bày triết lý Thiền trong sự tương giao hòa hợp, sự vận động chuyển đổi, sự đồng đẳng của vạn vật, tình yêu quê hương, non sông, con người…
4. Trị giá nghệ thuật
Thể thơ hai-cư
– Hình thức: Ngắn gọn, gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn, thường theo trật tự 5-7-5.
– Quý ngữ: Là những từ chỉ mùa hoặc những hình ảnh tiêu biểu cho mùa (hoa đào, hoa mai, chim oanh, chim yến – chim quyên, tiếng ve – trăng, sương, tiếng dế,…).
– Tiếng nói: Chấm phá, gợi chứ ko tả, để nhiều khoảng trống cho độc giả tưởng tượng, đồng thông minh.
5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
Bài mẫu số 1
Ba – sô là một danh sĩ lỗi lạc thời kỳ Edo của Nhật Bản. Những tác phẩm của ông để lại nhiều trị giá, phổ thông ko những trong nước nhưng mà còn nổi tiếng khắp toàn cầu. Thơ ông là sự dung hợp và hài hoà giữa tự nhiên và tấm lòng của người thi sĩ, nhẹ nhõm, bình dị nhưng mà trong sáng, thân thiện. Những bài thơ Hai cư tiêu biểu cho hồn thơ đấy của ông.
” Đất khách mười mùa sươngvề thăm quê ngoảnh lạiÊ-đô là cố quốc.”
Sau hơn mười năm ròng xa cách quê nhà, sống ở vùng đất Edo bận rộn với cuộc sống thường nhật, ông trở về quê hương trong thú vui của người con bao năm xa quê nhưng vẫn đong đầy tình cảm với vùng đất thương yêu – nơi đã cùng ông gắn bó suốt một khoảng thời kì. Với Ba sô giờ đây, Edo như quê hương thứ hai của mình vậy, vẫn khôn nguôi nỗi nhớ da diết về cõi “cố quốc”. Phải chăng, thi sĩ đang muốn nhắn nhủ mỗi người nên trân trọng những gì thân thiện gắn bó quanh ta, những nơi ta đi và ta tới đều để lại những dấu ấn và kỉ niệm khó phai nên được trân trọng như một điều đẹp tươi nhất. Bài thơ tuy ngắn gọn nhưng mà đong đầy những xúc cảm tâm thành, bình dị, xinh xẻo nhưng mà quá đỗi đáng quý, đáng yêu.
Qua bài thơ thứ hai, tình cảm lớn lao dành cho quê hương non sông càng được tác giả trình bày rõ với những dòng xúc cảm thấm đẫm:
“Chim đỗ vũ hót ở Kinh đô nhưng mà nhớ Kinh đô.”
Sau bao năm bôn ba, phiêu bạt nơi xứ người, đứng trên mảnh đất kinh đô nơi quê nhà, tác giả nghe tiếng chim đỗ vũ hót nhưng mà dâng lên nỗi nhớ. Tiếng đỗ vũ hót giữa ko gian rộng lớn kinh đô gợi nên vẻ vắng lặng, u tịch, ko gian yên ắng đượm buồn khiến lòng người thổn thức. Đứng trên đất kinh đô nhưng mà hồn lại nhớ kinh đô, thời khắc ngày nay nhớ về quá khứ nhớ về những tháng ngày kinh đô tươi đẹp, nhân dân được phồn vinh, no đủ, thịnh vượng. Kinh đô giờ đây hoang tàn chẳng còn vẻ huy hoàng xưa cũ. Niềm tiếc nuối quá khứ cho thấy được tình yêu quê hương thiết tha của thi sĩ trước thực tại nhiều đau thương.
Tiếp tới, tình mẫu tử được cất lên thật nghẹn ngào quá tiếng thơ:
“Lệ trào sốt dẻo tan trên tay tóc mẹ làn sương thu.”
Tình cảm mẹ con luôn thiêng liêng và cao quý nhất. Trở về lúc mẹ đã mất chỉ còn lại nắm tóc bạc trên bàn tay nhưng mà lòng đớn đau, uất nghẹn, niềm tiếc hận khôn nguôi. Dòng lệ sốt dẻo buông trên làn tóc mẹ là tiếng lòng thổn thức tâm can nơi đáy hồn con. Làn sương thu mỏng manh cũng mang màu buồn của nỗi vô vọng khôn nguôi lúc đứa con mất đi mẹ mãi mãi.
“Tiếng vượn hú não nềhay tiếng trẻ bị bỏ rơi than khóc?gió mùa thu tê tái.”
Qua bài thơ thứ 5, ta thấy được ở thi sĩ một tấm lòng nhân ái. Tiếng vượn hú trong rừng xa não nùng, thê lương khiến người thi sĩ liên tưởng tới niềm đau của những đứa trẻ thơ. Chúng bị bỏ rơi giữa cuộc đời, thiếu đi tình thương của người thân, thiếu đi trái tim nhân ái của nhân loại, chúng trở thành cô độc giữa cuộc đời chính mình. Gió thu về khiến nỗi đau đấy càng tê tái, càng buồn, càng xót xa hơn. Ta như cảm thu được hình ảnh đầy thương cảm của những đứa trẻ mồ côi trong tiếng khóc đau thương giữa dòng đời nghiệt ngã. Những kiếp người xấu số đấy, sao ko thể ko thương tâm, động lòng cho được?
“Mưa đông giăng đầy trờichú khỉ con thầm ướccó một chiếc áo tơi.”
Những vần thơ chứa chan niềm yêu tự nhiên, vạn vật. Xót xa trước cảnh chú khỉ con run lạnh giữa cái lạnh, cái ướt của cơn mưa mùa đông, thi sĩ đã viết nên vần thơ bộc bạch xúc cảm đấy. Đó phải chăng còn là hình ảnh ẩn dụ cho những kiếp người lao động nghèo khổ trong xã hội xưa kia. Họ làm lụng vất vả, sống cũng không phải dư dả, cái nghèo cái đói vẫn cứ đeo bám lấy họ. Lời thơ chính là tiếng nói thương cảm và gửi gắm niềm ước mơ nhỏ nhoi về cuộc sống hạnh phúc, vươn tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống của con người.
“Từ bốn phương trời xa cánh hoa đào lở tở gợn sóng hồ Bi-oa.”
Quang cảnh mùa xuân nơi hồ Bi-oa thật ấn tượng và xinh đẹp. Giữa khoảng ko bốn bề cánh hoa đào hồng phai rơi lở tở. Mỗi đợt gió nhẹ thổi qua, cành đào rơi theo chiều gió, chạm vào dòng nước, sóng gợn lăn tăn, quang cảnh thật nhẹ nhõm, bình yên. Vạn vật dường như có sự tương giao, hoà hợp tạo nên bức tranh sinh động, thanh thoát lạ thường.
“Vắng lặng u trầm thấm sâu vào đá tiếng ve ngâm.”
Vẻ u tịch vắng lặng của ko gian được gợi lên qua vẻ u trầm của đá, có tiếng ve ngân – thứ âm thanh thân thuộc của mùa hè nhưng tiếng ve đấy ko đủ để giúp bức tranh trở thành sống động hơn. Tiếng ve thấm sâu vào đá, âm thanh giao hoà với vạn vật tạo nên ý vị thâm thúy. Qua cái nhìn tinh tế cùng cách cảm nhận lạ mắt, bài thơ tựa như nốt nhạc lạ mắt của mùa hè dành riêng cho đời sống. Giữa tâm hồn thi sĩ có sự giao cảm với tự nhiên để cảm nhận, chiêm nghiệm và tâm tình, đó chính là trong cảnh có hồn, trong tâm có cảnh.
Những bài thơ Hai cư tùy ngắn với số lượng âm tiết ít nhưng luôn mang lại cho người đọc những xúc cảm và ấn tượng vô cùng lớn. Đặc thù là đối với thi sĩ Ba sô người cầm bút tài năng đã viết nên những tuyệt phẩm vô cùng trị giá, để lại cho thế hệ ngày mai những vần thơ ý vị, giàu có về tư tưởng. Đọc thơ Hai cư, ta như được đắm mình vào trong toàn cầu tự nhiên, trong trường liên tưởng với những xúc cảm thẩm mỹ vô cùng lớn. Cùng với tác giả, người đọc trở thành những người đồng thông minh lý thú và hữu ích.
Bài mẫu số 2
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ma-su-ô Ba-sô (1644 – 1694), thi sĩ bậc thầy về thơ Hai-cư của Nhật. Ông xuất thân trong một gia đình thuộc dòng dõi võ sĩ đạo Sa-mu-rai của xứ I-ga.
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ba dòng (đoạn) thơ Hai cư có tính năng không giống nhau: Dòng thứ nhất dùng để giới thiệu; Dòng thứ hai tiếp tục ý trên và sẵn sàng cho dòng thứ ba; Dòng thứ ba: Kết lại tứ thơ, nhưng thường ko bao giờ rõ ràng và đủ ý nhưng mà phải mở ra những suy tư xúc cảm cho người đọc.
Trong mỗi bài thơ đều phải có quý ngữ (từ chỉ mùa). Mỗi bài thơ là một khoảnh khắc của cảnh vật và đỉnh điểm của xúc cảm.
Thơ Hai-cư bao giờ cũng có nội dung liên quan tới tự nhiên và đưa ra những triết lí về tự nhiên
Bài 1: Là nỗi cảm về Ê-đô (Ê-đô là Tô-ki-ô ngày nay). Đã mười mùa sương xa quên, tức là mười năm đằng đẵng thi sĩ sống ở Ê-đô. Có một lần trở về quê cha đất tổ ông ko thể nào quên được Ê-đô. Mười mùa sương gợi lòng lạnh giá của kẻ xa quê. Vậy nhưng mà về quê lại nhớ Ê-đô. Tình yêu quê hương non sông đã hòa làm một.
Bài 2: Ki-ô-tô là nơi Ba-sô sống thời trẻ (1666 – 1672). Sau đó ông chuyển tới Ê-đô. Hai mươi năm sau trở lại Ki-ô-tô nghe tiếng chim đỗ vũ hót ông đã làm bài thơ này. Bài thơ là sự hoài cảm qua tiếng chim đỗ vũ, loài chim báo mùa hè, tiếng khắc khoải gọi lại kỉ niệm một thời tuổi xanh. Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn buồn, vui mơ hồ về một thời xa xắm. Thơ Ba-sô đã gây ấn tượng đầy lãng mạn. Giữthơ cũng bồng bềnh trong khẳng định thầm lặng của nỗi nhớ, sự hoài cảm.
Bài 3: Một mớ tóc bạc di vật còn lại của mẹ, cầm trên tay nhưng mà Ba-sô rưng rưng dòng lệ chảy. Nỗi lòng thương cảm xót xa lúc mẹ ko còn. Hình ảnh “làn xương thu” mơ hồ gợi nỗi buồn trống vắng bởi công sinh thành, dưỡng dục chưa được báo đền. Tình mẫu tử khiến người đọc cũng rưng rưng.
Bài 4: Người đọc bắt gặp nỗi buồn nhân thế. Bố mẹ đẻ ra con ko nuôi được vì nghèo khổ nhưng mà mang bỏ trong rừng sâu. Sự thực đấy đi vào thơ gợi lên biết bao nỗi buồn tê tái. Tiếng vượn hú ko phải rùng rợn nhưng mà “não nùng” cả ruột gan, ko còn nỗi buồn nhưng mà là nỗi đau nhân thế. Tiếng trẻ “than khóc” vì bị bỏ rơi ko phải vì cha mẹ nó độc ác nhưng mà vì cực chẳng đã, ko nuôi nổi. Nỗi buồn đấy gửi vào gió sắm thu tê tái. Nỗi buồn đấy đã nâng bổng trị giá thơ Ba-sô tới đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo. Điều đáng nói trong cái buồn đấy có nỗi đau đời, càng đau hơn vì “đau đời có cứu được đời đâu”.
Bài 5: Vẻ đẹp về khát vọng trong tâm hồn thi sĩ. Mưa giăng, một chú khỉ con thầm ước (khát vọng) có một chiếc áo tơi để che mưa. Mượn mưa để nói về một hiện thực nào đó trong cuộc đời (đói khổ, rét mướt chẳng hạn). Chú khỉ con đấy là một sinh mạng một con người, một kiếp người và là con người chung trong cuộc đời. Chú khỉ mong hay nhân vật trữ tình mong mỏi làm thế nào để khỏi đói rét, khỏi khổ. Vẻ đẹp tâm hồn đấy nhấp nhánh trị giá nhân đạo thiết thực.
Bài 6: Chúng ta bắt gặp cánh “hoa đào lở tở” và sóng nước hồ Bi-oa. Hoa đào lở tở hoa rụng báo hiệu mùa xuân ở Nhật Bản đã qua. Đây là thời kì chuyển giao mùa.
Cái nhỏ nhỏ nhất, đơn sơ nhất, tưởng như ko có sinh linh nhưng cũng vẫn mang trong mình mối tương quan giao hòa, chuyển hóa của vũ trụ. Một cánh hoa đào mỏng tanh tí xíu cũng khiến hồ Bi-oa nổi sóng.
Bài 7: Ta bắt gặp “tiếng ve ngân”, đặc trưng của mùa hè. Sự liên tưởng về giao mùa được hòa cảm trong cái nhìn, sự cảm giao và lắng tai âm thanh. Xúc cảm đấy củạ thi sĩ thật tinh tế. Hình ảnh thơ rất đẹp: Hoa đào, hồ Bi-oa và tiếngve ngân ko chỉ lan tỏa trong ko gian nhưng mà còn thấm sâu vào đá, đang vật chất biểu tượng cho tính cứng cỏi. Câu thơ đằm trong cảm nhận thâm thúy, thắm trong cái tình của con người với tự nhiên, tạo vật.
Bài 8: Thực chất Ba-sô rất thích đi lãng du (đi nhiều nơi trên non sông). Con người đã tới lúc này (bài thơ này tác giả sáng tác trước lúc mất) còn có khát vọng gì nữa lúc gần đất xa trời rồi. Ko! Ba-sô vẫn có khát vọng sống để đi tiếp cuộc du hành. Khát vọng sống ko phải để tận hưởng nhưng mà thực hiện thị hiếu của mình, du hành trên non sông. Sáng sủa biết bao! Bài thơ ko chỉ nói lên tình yêu của thi sĩ với cuộc sống nhưng mà còn là sứ mệnh của thi nhân. Yêu đời, yêu người, yêu cái đẹp, Ba-sô sẽ còn mãi làm thơ về cuộc đời này ngay cả lúc mộng hồn đã rời sang toàn cầu bên kia.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” text-align:center;”>Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa
– Ông là người có công lớn trong việc hoàn thiện thơ hai-cư, đưa nó trở thành thể thơ lạ mắt nhất của Nhật Bản
– Là người ghi lại sự hiện diện của các tác giả nữ trong truyền thống thơ hai-cư.
– Trước bà, thơ hai-cư của tác giả nữ thường bị khinh thường và lãng quên
– Bà đã trở thành một tiếng nói thơ ca lạ mắt, được nhiều người thích thú
– Ông còn là họa sĩ tài giỏi, nổi tiếng với những bức tranh có đề các bài thơ hai-cư do chính ông sáng tác.
1. Thể thơ hai-cư
Thơ Hai-cư được coi là một trong số những thể thơ cổ lạ mắt hàng đầu của Nhật Bản nói riêng và của toàn cầu nói chung.
Đây là thể thơ vào loại ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết, ngắt nhịp thành 3 đoạn, theo trật tự thường là: 5 âm – 7 âm – 5 âm
Tứ thơ: Mỗi bài thơ hai-kư đều có một tứ thơ nhất mực và thường chỉ ghi lại một phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời khắc nhất mực, để từ đó khơi gợi lên một xúc cảm, một suy tư nào đó.
2. Bố cục
Văn bản gồm 3 bài thơ, tuần tự của ba tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa.
3. Trị giá nội dung
Thơ Hai cư ghi lại phong cảnh, sự vật, sự việc cụ thể, bình dị trong một khoảnh khắc của thực tại chợt hiện lên trước mắt thi sĩ. Trình bày triết lý Thiền trong sự tương giao hòa hợp, sự vận động chuyển đổi, sự đồng đẳng của vạn vật, tình yêu quê hương, non sông, con người…
4. Trị giá nghệ thuật
Thể thơ hai-cư
– Hình thức: Ngắn gọn, gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn, thường theo trật tự 5-7-5.
– Quý ngữ: Là những từ chỉ mùa hoặc những hình ảnh tiêu biểu cho mùa (hoa đào, hoa mai, chim oanh, chim yến – chim quyên, tiếng ve – trăng, sương, tiếng dế,…).
– Tiếng nói: Chấm phá, gợi chứ ko tả, để nhiều khoảng trống cho độc giả tưởng tượng, đồng thông minh.
5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
Bài mẫu số 1
Ba – sô là một danh sĩ lỗi lạc thời kỳ Edo của Nhật Bản. Những tác phẩm của ông để lại nhiều trị giá, phổ thông ko những trong nước nhưng mà còn nổi tiếng khắp toàn cầu. Thơ ông là sự dung hợp và hài hoà giữa tự nhiên và tấm lòng của người thi sĩ, nhẹ nhõm, bình dị nhưng mà trong sáng, thân thiện. Những bài thơ Hai cư tiêu biểu cho hồn thơ đấy của ông.
” Đất khách mười mùa sương
về thăm quê ngoảnh lại
Ê-đô là cố quốc.”
Sau hơn mười năm ròng xa cách quê nhà, sống ở vùng đất Edo bận rộn với cuộc sống thường nhật, ông trở về quê hương trong thú vui của người con bao năm xa quê nhưng vẫn đong đầy tình cảm với vùng đất thương yêu – nơi đã cùng ông gắn bó suốt một khoảng thời kì. Với Ba sô giờ đây, Edo như quê hương thứ hai của mình vậy, vẫn khôn nguôi nỗi nhớ da diết về cõi “cố quốc”. Phải chăng, thi sĩ đang muốn nhắn nhủ mỗi người nên trân trọng những gì thân thiện gắn bó quanh ta, những nơi ta đi và ta tới đều để lại những dấu ấn và kỉ niệm khó phai nên được trân trọng như một điều đẹp tươi nhất. Bài thơ tuy ngắn gọn nhưng mà đong đầy những xúc cảm tâm thành, bình dị, xinh xẻo nhưng mà quá đỗi đáng quý, đáng yêu.
Qua bài thơ thứ hai, tình cảm lớn lao dành cho quê hương non sông càng được tác giả trình bày rõ với những dòng xúc cảm thấm đẫm:
“Chim đỗ vũ hót ở Kinh đô nhưng mà nhớ Kinh đô.”
Sau bao năm bôn ba, phiêu bạt nơi xứ người, đứng trên mảnh đất kinh đô nơi quê nhà, tác giả nghe tiếng chim đỗ vũ hót nhưng mà dâng lên nỗi nhớ. Tiếng đỗ vũ hót giữa ko gian rộng lớn kinh đô gợi nên vẻ vắng lặng, u tịch, ko gian yên ắng đượm buồn khiến lòng người thổn thức. Đứng trên đất kinh đô nhưng mà hồn lại nhớ kinh đô, thời khắc ngày nay nhớ về quá khứ nhớ về những tháng ngày kinh đô tươi đẹp, nhân dân được phồn vinh, no đủ, thịnh vượng. Kinh đô giờ đây hoang tàn chẳng còn vẻ huy hoàng xưa cũ. Niềm tiếc nuối quá khứ cho thấy được tình yêu quê hương thiết tha của thi sĩ trước thực tại nhiều đau thương.
Tiếp tới, tình mẫu tử được cất lên thật nghẹn ngào quá tiếng thơ:
“Lệ trào sốt dẻo tan trên tay tóc mẹ làn sương thu.”
Tình cảm mẹ con luôn thiêng liêng và cao quý nhất. Trở về lúc mẹ đã mất chỉ còn lại nắm tóc bạc trên bàn tay nhưng mà lòng đớn đau, uất nghẹn, niềm tiếc hận khôn nguôi. Dòng lệ sốt dẻo buông trên làn tóc mẹ là tiếng lòng thổn thức tâm can nơi đáy hồn con. Làn sương thu mỏng manh cũng mang màu buồn của nỗi vô vọng khôn nguôi lúc đứa con mất đi mẹ mãi mãi.
“Tiếng vượn hú não nùng
hay tiếng trẻ bị bỏ rơi than khóc?
gió mùa thu tê tái.”
Qua bài thơ thứ 5, ta thấy được ở thi sĩ một tấm lòng nhân ái. Tiếng vượn hú trong rừng xa não nùng, thê lương khiến người thi sĩ liên tưởng tới niềm đau của những đứa trẻ thơ. Chúng bị bỏ rơi giữa cuộc đời, thiếu đi tình thương của người thân, thiếu đi trái tim nhân ái của nhân loại, chúng trở thành cô độc giữa cuộc đời chính mình. Gió thu về khiến nỗi đau đấy càng tê tái, càng buồn, càng xót xa hơn. Ta như cảm thu được hình ảnh đầy thương cảm của những đứa trẻ mồ côi trong tiếng khóc đau thương giữa dòng đời nghiệt ngã. Những kiếp người xấu số đấy, sao ko thể ko thương tâm, động lòng cho được?
“Mưa đông giăng đầy trời
chú khỉ con thầm ước
có một chiếc áo tơi.”
Những vần thơ chứa chan niềm yêu tự nhiên, vạn vật. Xót xa trước cảnh chú khỉ con run lạnh giữa cái lạnh, cái ướt của cơn mưa mùa đông, thi sĩ đã viết nên vần thơ bộc bạch xúc cảm đấy. Đó phải chăng còn là hình ảnh ẩn dụ cho những kiếp người lao động nghèo khổ trong xã hội xưa kia. Họ làm lụng vất vả, sống cũng không phải dư dả, cái nghèo cái đói vẫn cứ đeo bám lấy họ. Lời thơ chính là tiếng nói thương cảm và gửi gắm niềm ước mơ nhỏ nhoi về cuộc sống hạnh phúc, vươn tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống của con người.
“Từ bốn phương trời xa cánh hoa đào lở tở gợn sóng hồ Bi-oa.”
Quang cảnh mùa xuân nơi hồ Bi-oa thật ấn tượng và xinh đẹp. Giữa khoảng ko bốn bề cánh hoa đào hồng phai rơi lở tở. Mỗi đợt gió nhẹ thổi qua, cành đào rơi theo chiều gió, chạm vào dòng nước, sóng gợn lăn tăn, quang cảnh thật nhẹ nhõm, bình yên. Vạn vật dường như có sự tương giao, hoà hợp tạo nên bức tranh sinh động, thanh thoát lạ thường.
“Vắng lặng u trầm thấm sâu vào đá tiếng ve ngâm.”
Vẻ u tịch vắng lặng của ko gian được gợi lên qua vẻ u trầm của đá, có tiếng ve ngân – thứ âm thanh thân thuộc của mùa hè nhưng tiếng ve đấy ko đủ để giúp bức tranh trở thành sống động hơn. Tiếng ve thấm sâu vào đá, âm thanh giao hoà với vạn vật tạo nên ý vị thâm thúy. Qua cái nhìn tinh tế cùng cách cảm nhận lạ mắt, bài thơ tựa như nốt nhạc lạ mắt của mùa hè dành riêng cho đời sống. Giữa tâm hồn thi sĩ có sự giao cảm với tự nhiên để cảm nhận, chiêm nghiệm và tâm tình, đó chính là trong cảnh có hồn, trong tâm có cảnh.
Những bài thơ Hai cư tùy ngắn với số lượng âm tiết ít nhưng luôn mang lại cho người đọc những xúc cảm và ấn tượng vô cùng lớn. Đặc thù là đối với thi sĩ Ba sô người cầm bút tài năng đã viết nên những tuyệt phẩm vô cùng trị giá, để lại cho thế hệ ngày mai những vần thơ ý vị, giàu có về tư tưởng. Đọc thơ Hai cư, ta như được đắm mình vào trong toàn cầu tự nhiên, trong trường liên tưởng với những xúc cảm thẩm mỹ vô cùng lớn. Cùng với tác giả, người đọc trở thành những người đồng thông minh lý thú và hữu ích.
Bài mẫu số 2
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ma-su-ô Ba-sô (1644 – 1694), thi sĩ bậc thầy về thơ Hai-cư của Nhật. Ông xuất thân trong một gia đình thuộc dòng dõi võ sĩ đạo Sa-mu-rai của xứ I-ga.
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ba dòng (đoạn) thơ Hai cư có tính năng không giống nhau: Dòng thứ nhất dùng để giới thiệu; Dòng thứ hai tiếp tục ý trên và sẵn sàng cho dòng thứ ba; Dòng thứ ba: Kết lại tứ thơ, nhưng thường ko bao giờ rõ ràng và đủ ý nhưng mà phải mở ra những suy tư xúc cảm cho người đọc.
Trong mỗi bài thơ đều phải có quý ngữ (từ chỉ mùa). Mỗi bài thơ là một khoảnh khắc của cảnh vật và đỉnh điểm của xúc cảm.
Thơ Hai-cư bao giờ cũng có nội dung liên quan tới tự nhiên và đưa ra những triết lí về tự nhiên
Bài 1: Là nỗi cảm về Ê-đô (Ê-đô là Tô-ki-ô ngày nay). Đã mười mùa sương xa quên, tức là mười năm đằng đẵng thi sĩ sống ở Ê-đô. Có một lần trở về quê cha đất tổ ông ko thể nào quên được Ê-đô. Mười mùa sương gợi lòng lạnh giá của kẻ xa quê. Vậy nhưng mà về quê lại nhớ Ê-đô. Tình yêu quê hương non sông đã hòa làm một.
Bài 2: Ki-ô-tô là nơi Ba-sô sống thời trẻ (1666 – 1672). Sau đó ông chuyển tới Ê-đô. Hai mươi năm sau trở lại Ki-ô-tô nghe tiếng chim đỗ vũ hót ông đã làm bài thơ này. Bài thơ là sự hoài cảm qua tiếng chim đỗ vũ, loài chim báo mùa hè, tiếng khắc khoải gọi lại kỉ niệm một thời tuổi xanh. Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn buồn, vui mơ hồ về một thời xa xắm. Thơ Ba-sô đã gây ấn tượng đầy lãng mạn. Giữthơ cũng bồng bềnh trong khẳng định thầm lặng của nỗi nhớ, sự hoài cảm.
Bài 3: Một mớ tóc bạc di vật còn lại của mẹ, cầm trên tay nhưng mà Ba-sô rưng rưng dòng lệ chảy. Nỗi lòng thương cảm xót xa lúc mẹ ko còn. Hình ảnh “làn xương thu” mơ hồ gợi nỗi buồn trống vắng bởi công sinh thành, dưỡng dục chưa được báo đền. Tình mẫu tử khiến người đọc cũng rưng rưng.
Bài 4: Người đọc bắt gặp nỗi buồn nhân thế. Bố mẹ đẻ ra con ko nuôi được vì nghèo khổ nhưng mà mang bỏ trong rừng sâu. Sự thực đấy đi vào thơ gợi lên biết bao nỗi buồn tê tái. Tiếng vượn hú ko phải rùng rợn nhưng mà “não nùng” cả ruột gan, ko còn nỗi buồn nhưng mà là nỗi đau nhân thế. Tiếng trẻ “than khóc” vì bị bỏ rơi ko phải vì cha mẹ nó độc ác nhưng mà vì cực chẳng đã, ko nuôi nổi. Nỗi buồn đấy gửi vào gió sắm thu tê tái. Nỗi buồn đấy đã nâng bổng trị giá thơ Ba-sô tới đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo. Điều đáng nói trong cái buồn đấy có nỗi đau đời, càng đau hơn vì “đau đời có cứu được đời đâu”.
Bài 5: Vẻ đẹp về khát vọng trong tâm hồn thi sĩ. Mưa giăng, một chú khỉ con thầm ước (khát vọng) có một chiếc áo tơi để che mưa. Mượn mưa để nói về một hiện thực nào đó trong cuộc đời (đói khổ, rét mướt chẳng hạn). Chú khỉ con đấy là một sinh mạng một con người, một kiếp người và là con người chung trong cuộc đời. Chú khỉ mong hay nhân vật trữ tình mong mỏi làm thế nào để khỏi đói rét, khỏi khổ. Vẻ đẹp tâm hồn đấy nhấp nhánh trị giá nhân đạo thiết thực.
Bài 6: Chúng ta bắt gặp cánh “hoa đào lở tở” và sóng nước hồ Bi-oa. Hoa đào lở tở hoa rụng báo hiệu mùa xuân ở Nhật Bản đã qua. Đây là thời kì chuyển giao mùa.
Cái nhỏ nhỏ nhất, đơn sơ nhất, tưởng như ko có sinh linh nhưng cũng vẫn mang trong mình mối tương quan giao hòa, chuyển hóa của vũ trụ. Một cánh hoa đào mỏng tanh tí xíu cũng khiến hồ Bi-oa nổi sóng.
Bài 7: Ta bắt gặp “tiếng ve ngân”, đặc trưng của mùa hè. Sự liên tưởng về giao mùa được hòa cảm trong cái nhìn, sự cảm giao và lắng tai âm thanh. Xúc cảm đấy củạ thi sĩ thật tinh tế. Hình ảnh thơ rất đẹp: Hoa đào, hồ Bi-oa và tiếngve ngân ko chỉ lan tỏa trong ko gian nhưng mà còn thấm sâu vào đá, đang vật chất biểu tượng cho tính cứng cỏi. Câu thơ đằm trong cảm nhận thâm thúy, thắm trong cái tình của con người với tự nhiên, tạo vật.
Bài 8: Thực chất Ba-sô rất thích đi lãng du (đi nhiều nơi trên non sông). Con người đã tới lúc này (bài thơ này tác giả sáng tác trước lúc mất) còn có khát vọng gì nữa lúc gần đất xa trời rồi. Ko! Ba-sô vẫn có khát vọng sống để đi tiếp cuộc du hành. Khát vọng sống ko phải để tận hưởng nhưng mà thực hiện thị hiếu của mình, du hành trên non sông. Sáng sủa biết bao! Bài thơ ko chỉ nói lên tình yêu của thi sĩ với cuộc sống nhưng mà còn là sứ mệnh của thi nhân. Yêu đời, yêu người, yêu cái đẹp, Ba-sô sẽ còn mãi làm thơ về cuộc đời này ngay cả lúc mộng hồn đã rời sang toàn cầu bên kia.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
[rule_{ruleNumber}]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản bao gồm Giới thiệu tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – SGK Văn 10 Kết nối tri thức.
Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa
Xem nhanh nội dung1 I. Giới thiệu tác giả1.1 1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)1.2 2. Chi-ô (1703 – 1775)1.3 3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)2 II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản2.1 1. Thể thơ hai-cư2.2 2. Bố cục 2.3 3. Trị giá nội dung2.4 4. Trị giá nghệ thuật2.5 5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
I. Giới thiệu tác giả
1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)
– Là thi sĩ nổi tiếng của văn học Nhật
– Ông là người có công lớn trong việc hoàn thiện thơ hai-cư, đưa nó trở thành thể thơ lạ mắt nhất của Nhật Bản
2. Chi-ô (1703 – 1775)
– Là người ghi lại sự hiện diện của các tác giả nữ trong truyền thống thơ hai-cư.
– Trước bà, thơ hai-cư của tác giả nữ thường bị khinh thường và lãng quên
– Bà đã trở thành một tiếng nói thơ ca lạ mắt, được nhiều người thích thú
3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)
– Là thi sĩ kiêm tu sĩ Phật giáo
– Ông còn là họa sĩ tài giỏi, nổi tiếng với những bức tranh có đề các bài thơ hai-cư do chính ông sáng tác.
II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản
1. Thể thơ hai-cư
Thơ Hai-cư được coi là một trong số những thể thơ cổ lạ mắt hàng đầu của Nhật Bản nói riêng và của toàn cầu nói chung.
Đây là thể thơ vào loại ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết, ngắt nhịp thành 3 đoạn, theo trật tự thường là: 5 âm – 7 âm – 5 âm
Tứ thơ: Mỗi bài thơ hai-kư đều có một tứ thơ nhất mực và thường chỉ ghi lại một phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời khắc nhất mực, để từ đó khơi gợi lên một xúc cảm, một suy tư nào đó.
2. Bố cục
Văn bản gồm 3 bài thơ, tuần tự của ba tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa.
3. Trị giá nội dung
Thơ Hai cư ghi lại phong cảnh, sự vật, sự việc cụ thể, bình dị trong một khoảnh khắc của thực tại chợt hiện lên trước mắt thi sĩ. Trình bày triết lý Thiền trong sự tương giao hòa hợp, sự vận động chuyển đổi, sự đồng đẳng của vạn vật, tình yêu quê hương, non sông, con người…
4. Trị giá nghệ thuật
Thể thơ hai-cư
– Hình thức: Ngắn gọn, gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn, thường theo trật tự 5-7-5.
– Quý ngữ: Là những từ chỉ mùa hoặc những hình ảnh tiêu biểu cho mùa (hoa đào, hoa mai, chim oanh, chim yến – chim quyên, tiếng ve – trăng, sương, tiếng dế,…).
– Tiếng nói: Chấm phá, gợi chứ ko tả, để nhiều khoảng trống cho độc giả tưởng tượng, đồng thông minh.
5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
Bài mẫu số 1
Ba – sô là một danh sĩ lỗi lạc thời kỳ Edo của Nhật Bản. Những tác phẩm của ông để lại nhiều trị giá, phổ thông ko những trong nước nhưng mà còn nổi tiếng khắp toàn cầu. Thơ ông là sự dung hợp và hài hoà giữa tự nhiên và tấm lòng của người thi sĩ, nhẹ nhõm, bình dị nhưng mà trong sáng, thân thiện. Những bài thơ Hai cư tiêu biểu cho hồn thơ đấy của ông.
” Đất khách mười mùa sươngvề thăm quê ngoảnh lạiÊ-đô là cố quốc.”
Sau hơn mười năm ròng xa cách quê nhà, sống ở vùng đất Edo bận rộn với cuộc sống thường nhật, ông trở về quê hương trong thú vui của người con bao năm xa quê nhưng vẫn đong đầy tình cảm với vùng đất thương yêu – nơi đã cùng ông gắn bó suốt một khoảng thời kì. Với Ba sô giờ đây, Edo như quê hương thứ hai của mình vậy, vẫn khôn nguôi nỗi nhớ da diết về cõi “cố quốc”. Phải chăng, thi sĩ đang muốn nhắn nhủ mỗi người nên trân trọng những gì thân thiện gắn bó quanh ta, những nơi ta đi và ta tới đều để lại những dấu ấn và kỉ niệm khó phai nên được trân trọng như một điều đẹp tươi nhất. Bài thơ tuy ngắn gọn nhưng mà đong đầy những xúc cảm tâm thành, bình dị, xinh xẻo nhưng mà quá đỗi đáng quý, đáng yêu.
Qua bài thơ thứ hai, tình cảm lớn lao dành cho quê hương non sông càng được tác giả trình bày rõ với những dòng xúc cảm thấm đẫm:
“Chim đỗ vũ hót ở Kinh đô nhưng mà nhớ Kinh đô.”
Sau bao năm bôn ba, phiêu bạt nơi xứ người, đứng trên mảnh đất kinh đô nơi quê nhà, tác giả nghe tiếng chim đỗ vũ hót nhưng mà dâng lên nỗi nhớ. Tiếng đỗ vũ hót giữa ko gian rộng lớn kinh đô gợi nên vẻ vắng lặng, u tịch, ko gian yên ắng đượm buồn khiến lòng người thổn thức. Đứng trên đất kinh đô nhưng mà hồn lại nhớ kinh đô, thời khắc ngày nay nhớ về quá khứ nhớ về những tháng ngày kinh đô tươi đẹp, nhân dân được phồn vinh, no đủ, thịnh vượng. Kinh đô giờ đây hoang tàn chẳng còn vẻ huy hoàng xưa cũ. Niềm tiếc nuối quá khứ cho thấy được tình yêu quê hương thiết tha của thi sĩ trước thực tại nhiều đau thương.
Tiếp tới, tình mẫu tử được cất lên thật nghẹn ngào quá tiếng thơ:
“Lệ trào sốt dẻo tan trên tay tóc mẹ làn sương thu.”
Tình cảm mẹ con luôn thiêng liêng và cao quý nhất. Trở về lúc mẹ đã mất chỉ còn lại nắm tóc bạc trên bàn tay nhưng mà lòng đớn đau, uất nghẹn, niềm tiếc hận khôn nguôi. Dòng lệ sốt dẻo buông trên làn tóc mẹ là tiếng lòng thổn thức tâm can nơi đáy hồn con. Làn sương thu mỏng manh cũng mang màu buồn của nỗi vô vọng khôn nguôi lúc đứa con mất đi mẹ mãi mãi.
“Tiếng vượn hú não nềhay tiếng trẻ bị bỏ rơi than khóc?gió mùa thu tê tái.”
Qua bài thơ thứ 5, ta thấy được ở thi sĩ một tấm lòng nhân ái. Tiếng vượn hú trong rừng xa não nùng, thê lương khiến người thi sĩ liên tưởng tới niềm đau của những đứa trẻ thơ. Chúng bị bỏ rơi giữa cuộc đời, thiếu đi tình thương của người thân, thiếu đi trái tim nhân ái của nhân loại, chúng trở thành cô độc giữa cuộc đời chính mình. Gió thu về khiến nỗi đau đấy càng tê tái, càng buồn, càng xót xa hơn. Ta như cảm thu được hình ảnh đầy thương cảm của những đứa trẻ mồ côi trong tiếng khóc đau thương giữa dòng đời nghiệt ngã. Những kiếp người xấu số đấy, sao ko thể ko thương tâm, động lòng cho được?
“Mưa đông giăng đầy trờichú khỉ con thầm ướccó một chiếc áo tơi.”
Những vần thơ chứa chan niềm yêu tự nhiên, vạn vật. Xót xa trước cảnh chú khỉ con run lạnh giữa cái lạnh, cái ướt của cơn mưa mùa đông, thi sĩ đã viết nên vần thơ bộc bạch xúc cảm đấy. Đó phải chăng còn là hình ảnh ẩn dụ cho những kiếp người lao động nghèo khổ trong xã hội xưa kia. Họ làm lụng vất vả, sống cũng không phải dư dả, cái nghèo cái đói vẫn cứ đeo bám lấy họ. Lời thơ chính là tiếng nói thương cảm và gửi gắm niềm ước mơ nhỏ nhoi về cuộc sống hạnh phúc, vươn tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống của con người.
“Từ bốn phương trời xa cánh hoa đào lở tở gợn sóng hồ Bi-oa.”
Quang cảnh mùa xuân nơi hồ Bi-oa thật ấn tượng và xinh đẹp. Giữa khoảng ko bốn bề cánh hoa đào hồng phai rơi lở tở. Mỗi đợt gió nhẹ thổi qua, cành đào rơi theo chiều gió, chạm vào dòng nước, sóng gợn lăn tăn, quang cảnh thật nhẹ nhõm, bình yên. Vạn vật dường như có sự tương giao, hoà hợp tạo nên bức tranh sinh động, thanh thoát lạ thường.
“Vắng lặng u trầm thấm sâu vào đá tiếng ve ngâm.”
Vẻ u tịch vắng lặng của ko gian được gợi lên qua vẻ u trầm của đá, có tiếng ve ngân – thứ âm thanh thân thuộc của mùa hè nhưng tiếng ve đấy ko đủ để giúp bức tranh trở thành sống động hơn. Tiếng ve thấm sâu vào đá, âm thanh giao hoà với vạn vật tạo nên ý vị thâm thúy. Qua cái nhìn tinh tế cùng cách cảm nhận lạ mắt, bài thơ tựa như nốt nhạc lạ mắt của mùa hè dành riêng cho đời sống. Giữa tâm hồn thi sĩ có sự giao cảm với tự nhiên để cảm nhận, chiêm nghiệm và tâm tình, đó chính là trong cảnh có hồn, trong tâm có cảnh.
Những bài thơ Hai cư tùy ngắn với số lượng âm tiết ít nhưng luôn mang lại cho người đọc những xúc cảm và ấn tượng vô cùng lớn. Đặc thù là đối với thi sĩ Ba sô người cầm bút tài năng đã viết nên những tuyệt phẩm vô cùng trị giá, để lại cho thế hệ ngày mai những vần thơ ý vị, giàu có về tư tưởng. Đọc thơ Hai cư, ta như được đắm mình vào trong toàn cầu tự nhiên, trong trường liên tưởng với những xúc cảm thẩm mỹ vô cùng lớn. Cùng với tác giả, người đọc trở thành những người đồng thông minh lý thú và hữu ích.
Bài mẫu số 2
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ma-su-ô Ba-sô (1644 – 1694), thi sĩ bậc thầy về thơ Hai-cư của Nhật. Ông xuất thân trong một gia đình thuộc dòng dõi võ sĩ đạo Sa-mu-rai của xứ I-ga.
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ba dòng (đoạn) thơ Hai cư có tính năng không giống nhau: Dòng thứ nhất dùng để giới thiệu; Dòng thứ hai tiếp tục ý trên và sẵn sàng cho dòng thứ ba; Dòng thứ ba: Kết lại tứ thơ, nhưng thường ko bao giờ rõ ràng và đủ ý nhưng mà phải mở ra những suy tư xúc cảm cho người đọc.
Trong mỗi bài thơ đều phải có quý ngữ (từ chỉ mùa). Mỗi bài thơ là một khoảnh khắc của cảnh vật và đỉnh điểm của xúc cảm.
Thơ Hai-cư bao giờ cũng có nội dung liên quan tới tự nhiên và đưa ra những triết lí về tự nhiên
Bài 1: Là nỗi cảm về Ê-đô (Ê-đô là Tô-ki-ô ngày nay). Đã mười mùa sương xa quên, tức là mười năm đằng đẵng thi sĩ sống ở Ê-đô. Có một lần trở về quê cha đất tổ ông ko thể nào quên được Ê-đô. Mười mùa sương gợi lòng lạnh giá của kẻ xa quê. Vậy nhưng mà về quê lại nhớ Ê-đô. Tình yêu quê hương non sông đã hòa làm một.
Bài 2: Ki-ô-tô là nơi Ba-sô sống thời trẻ (1666 – 1672). Sau đó ông chuyển tới Ê-đô. Hai mươi năm sau trở lại Ki-ô-tô nghe tiếng chim đỗ vũ hót ông đã làm bài thơ này. Bài thơ là sự hoài cảm qua tiếng chim đỗ vũ, loài chim báo mùa hè, tiếng khắc khoải gọi lại kỉ niệm một thời tuổi xanh. Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn buồn, vui mơ hồ về một thời xa xắm. Thơ Ba-sô đã gây ấn tượng đầy lãng mạn. Giữthơ cũng bồng bềnh trong khẳng định thầm lặng của nỗi nhớ, sự hoài cảm.
Bài 3: Một mớ tóc bạc di vật còn lại của mẹ, cầm trên tay nhưng mà Ba-sô rưng rưng dòng lệ chảy. Nỗi lòng thương cảm xót xa lúc mẹ ko còn. Hình ảnh “làn xương thu” mơ hồ gợi nỗi buồn trống vắng bởi công sinh thành, dưỡng dục chưa được báo đền. Tình mẫu tử khiến người đọc cũng rưng rưng.
Bài 4: Người đọc bắt gặp nỗi buồn nhân thế. Bố mẹ đẻ ra con ko nuôi được vì nghèo khổ nhưng mà mang bỏ trong rừng sâu. Sự thực đấy đi vào thơ gợi lên biết bao nỗi buồn tê tái. Tiếng vượn hú ko phải rùng rợn nhưng mà “não nùng” cả ruột gan, ko còn nỗi buồn nhưng mà là nỗi đau nhân thế. Tiếng trẻ “than khóc” vì bị bỏ rơi ko phải vì cha mẹ nó độc ác nhưng mà vì cực chẳng đã, ko nuôi nổi. Nỗi buồn đấy gửi vào gió sắm thu tê tái. Nỗi buồn đấy đã nâng bổng trị giá thơ Ba-sô tới đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo. Điều đáng nói trong cái buồn đấy có nỗi đau đời, càng đau hơn vì “đau đời có cứu được đời đâu”.
Bài 5: Vẻ đẹp về khát vọng trong tâm hồn thi sĩ. Mưa giăng, một chú khỉ con thầm ước (khát vọng) có một chiếc áo tơi để che mưa. Mượn mưa để nói về một hiện thực nào đó trong cuộc đời (đói khổ, rét mướt chẳng hạn). Chú khỉ con đấy là một sinh mạng một con người, một kiếp người và là con người chung trong cuộc đời. Chú khỉ mong hay nhân vật trữ tình mong mỏi làm thế nào để khỏi đói rét, khỏi khổ. Vẻ đẹp tâm hồn đấy nhấp nhánh trị giá nhân đạo thiết thực.
Bài 6: Chúng ta bắt gặp cánh “hoa đào lở tở” và sóng nước hồ Bi-oa. Hoa đào lở tở hoa rụng báo hiệu mùa xuân ở Nhật Bản đã qua. Đây là thời kì chuyển giao mùa.
Cái nhỏ nhỏ nhất, đơn sơ nhất, tưởng như ko có sinh linh nhưng cũng vẫn mang trong mình mối tương quan giao hòa, chuyển hóa của vũ trụ. Một cánh hoa đào mỏng tanh tí xíu cũng khiến hồ Bi-oa nổi sóng.
Bài 7: Ta bắt gặp “tiếng ve ngân”, đặc trưng của mùa hè. Sự liên tưởng về giao mùa được hòa cảm trong cái nhìn, sự cảm giao và lắng tai âm thanh. Xúc cảm đấy củạ thi sĩ thật tinh tế. Hình ảnh thơ rất đẹp: Hoa đào, hồ Bi-oa và tiếngve ngân ko chỉ lan tỏa trong ko gian nhưng mà còn thấm sâu vào đá, đang vật chất biểu tượng cho tính cứng cỏi. Câu thơ đằm trong cảm nhận thâm thúy, thắm trong cái tình của con người với tự nhiên, tạo vật.
Bài 8: Thực chất Ba-sô rất thích đi lãng du (đi nhiều nơi trên non sông). Con người đã tới lúc này (bài thơ này tác giả sáng tác trước lúc mất) còn có khát vọng gì nữa lúc gần đất xa trời rồi. Ko! Ba-sô vẫn có khát vọng sống để đi tiếp cuộc du hành. Khát vọng sống ko phải để tận hưởng nhưng mà thực hiện thị hiếu của mình, du hành trên non sông. Sáng sủa biết bao! Bài thơ ko chỉ nói lên tình yêu của thi sĩ với cuộc sống nhưng mà còn là sứ mệnh của thi nhân. Yêu đời, yêu người, yêu cái đẹp, Ba-sô sẽ còn mãi làm thơ về cuộc đời này ngay cả lúc mộng hồn đã rời sang toàn cầu bên kia.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản bao gồm Giới thiệu tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – SGK Văn 10 Kết nối tri thức.
Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa
Xem nhanh nội dung1 I. Giới thiệu tác giả1.1 1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)1.2 2. Chi-ô (1703 – 1775)1.3 3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)2 II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản2.1 1. Thể thơ hai-cư2.2 2. Bố cục 2.3 3. Trị giá nội dung2.4 4. Trị giá nghệ thuật2.5 5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
I. Giới thiệu tác giả
1. Mát-chư-ô Ba-sô (1644 – 1694)
– Là thi sĩ nổi tiếng của văn học Nhật
– Ông là người có công lớn trong việc hoàn thiện thơ hai-cư, đưa nó trở thành thể thơ lạ mắt nhất của Nhật Bản
2. Chi-ô (1703 – 1775)
– Là người ghi lại sự hiện diện của các tác giả nữ trong truyền thống thơ hai-cư.
– Trước bà, thơ hai-cư của tác giả nữ thường bị khinh thường và lãng quên
– Bà đã trở thành một tiếng nói thơ ca lạ mắt, được nhiều người thích thú
3. Cô-ba-y-a-si Ít-sa (1763 – 1828)
– Là thi sĩ kiêm tu sĩ Phật giáo
– Ông còn là họa sĩ tài giỏi, nổi tiếng với những bức tranh có đề các bài thơ hai-cư do chính ông sáng tác.
II. Nói chung tác phẩm Chùm thơ hai-cư Nhật Bản
1. Thể thơ hai-cư
Thơ Hai-cư được coi là một trong số những thể thơ cổ lạ mắt hàng đầu của Nhật Bản nói riêng và của toàn cầu nói chung.
Đây là thể thơ vào loại ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết, ngắt nhịp thành 3 đoạn, theo trật tự thường là: 5 âm – 7 âm – 5 âm
Tứ thơ: Mỗi bài thơ hai-kư đều có một tứ thơ nhất mực và thường chỉ ghi lại một phong cảnh với vài sự vật cụ thể, trong một thời khắc nhất mực, để từ đó khơi gợi lên một xúc cảm, một suy tư nào đó.
2. Bố cục
Văn bản gồm 3 bài thơ, tuần tự của ba tác giả Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa.
3. Trị giá nội dung
Thơ Hai cư ghi lại phong cảnh, sự vật, sự việc cụ thể, bình dị trong một khoảnh khắc của thực tại chợt hiện lên trước mắt thi sĩ. Trình bày triết lý Thiền trong sự tương giao hòa hợp, sự vận động chuyển đổi, sự đồng đẳng của vạn vật, tình yêu quê hương, non sông, con người…
4. Trị giá nghệ thuật
Thể thơ hai-cư
– Hình thức: Ngắn gọn, gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn, thường theo trật tự 5-7-5.
– Quý ngữ: Là những từ chỉ mùa hoặc những hình ảnh tiêu biểu cho mùa (hoa đào, hoa mai, chim oanh, chim yến – chim quyên, tiếng ve – trăng, sương, tiếng dế,…).
– Tiếng nói: Chấm phá, gợi chứ ko tả, để nhiều khoảng trống cho độc giả tưởng tượng, đồng thông minh.
5. Bài văn mẫu phân tích về thơ Hai-cư
Bài mẫu số 1
Ba – sô là một danh sĩ lỗi lạc thời kỳ Edo của Nhật Bản. Những tác phẩm của ông để lại nhiều trị giá, phổ thông ko những trong nước nhưng mà còn nổi tiếng khắp toàn cầu. Thơ ông là sự dung hợp và hài hoà giữa tự nhiên và tấm lòng của người thi sĩ, nhẹ nhõm, bình dị nhưng mà trong sáng, thân thiện. Những bài thơ Hai cư tiêu biểu cho hồn thơ đấy của ông.
” Đất khách mười mùa sươngvề thăm quê ngoảnh lạiÊ-đô là cố quốc.”
Sau hơn mười năm ròng xa cách quê nhà, sống ở vùng đất Edo bận rộn với cuộc sống thường nhật, ông trở về quê hương trong thú vui của người con bao năm xa quê nhưng vẫn đong đầy tình cảm với vùng đất thương yêu – nơi đã cùng ông gắn bó suốt một khoảng thời kì. Với Ba sô giờ đây, Edo như quê hương thứ hai của mình vậy, vẫn khôn nguôi nỗi nhớ da diết về cõi “cố quốc”. Phải chăng, thi sĩ đang muốn nhắn nhủ mỗi người nên trân trọng những gì thân thiện gắn bó quanh ta, những nơi ta đi và ta tới đều để lại những dấu ấn và kỉ niệm khó phai nên được trân trọng như một điều đẹp tươi nhất. Bài thơ tuy ngắn gọn nhưng mà đong đầy những xúc cảm tâm thành, bình dị, xinh xẻo nhưng mà quá đỗi đáng quý, đáng yêu.
Qua bài thơ thứ hai, tình cảm lớn lao dành cho quê hương non sông càng được tác giả trình bày rõ với những dòng xúc cảm thấm đẫm:
“Chim đỗ vũ hót ở Kinh đô nhưng mà nhớ Kinh đô.”
Sau bao năm bôn ba, phiêu bạt nơi xứ người, đứng trên mảnh đất kinh đô nơi quê nhà, tác giả nghe tiếng chim đỗ vũ hót nhưng mà dâng lên nỗi nhớ. Tiếng đỗ vũ hót giữa ko gian rộng lớn kinh đô gợi nên vẻ vắng lặng, u tịch, ko gian yên ắng đượm buồn khiến lòng người thổn thức. Đứng trên đất kinh đô nhưng mà hồn lại nhớ kinh đô, thời khắc ngày nay nhớ về quá khứ nhớ về những tháng ngày kinh đô tươi đẹp, nhân dân được phồn vinh, no đủ, thịnh vượng. Kinh đô giờ đây hoang tàn chẳng còn vẻ huy hoàng xưa cũ. Niềm tiếc nuối quá khứ cho thấy được tình yêu quê hương thiết tha của thi sĩ trước thực tại nhiều đau thương.
Tiếp tới, tình mẫu tử được cất lên thật nghẹn ngào quá tiếng thơ:
“Lệ trào sốt dẻo tan trên tay tóc mẹ làn sương thu.”
Tình cảm mẹ con luôn thiêng liêng và cao quý nhất. Trở về lúc mẹ đã mất chỉ còn lại nắm tóc bạc trên bàn tay nhưng mà lòng đớn đau, uất nghẹn, niềm tiếc hận khôn nguôi. Dòng lệ sốt dẻo buông trên làn tóc mẹ là tiếng lòng thổn thức tâm can nơi đáy hồn con. Làn sương thu mỏng manh cũng mang màu buồn của nỗi vô vọng khôn nguôi lúc đứa con mất đi mẹ mãi mãi.
“Tiếng vượn hú não nềhay tiếng trẻ bị bỏ rơi than khóc?gió mùa thu tê tái.”
Qua bài thơ thứ 5, ta thấy được ở thi sĩ một tấm lòng nhân ái. Tiếng vượn hú trong rừng xa não nùng, thê lương khiến người thi sĩ liên tưởng tới niềm đau của những đứa trẻ thơ. Chúng bị bỏ rơi giữa cuộc đời, thiếu đi tình thương của người thân, thiếu đi trái tim nhân ái của nhân loại, chúng trở thành cô độc giữa cuộc đời chính mình. Gió thu về khiến nỗi đau đấy càng tê tái, càng buồn, càng xót xa hơn. Ta như cảm thu được hình ảnh đầy thương cảm của những đứa trẻ mồ côi trong tiếng khóc đau thương giữa dòng đời nghiệt ngã. Những kiếp người xấu số đấy, sao ko thể ko thương tâm, động lòng cho được?
“Mưa đông giăng đầy trờichú khỉ con thầm ướccó một chiếc áo tơi.”
Những vần thơ chứa chan niềm yêu tự nhiên, vạn vật. Xót xa trước cảnh chú khỉ con run lạnh giữa cái lạnh, cái ướt của cơn mưa mùa đông, thi sĩ đã viết nên vần thơ bộc bạch xúc cảm đấy. Đó phải chăng còn là hình ảnh ẩn dụ cho những kiếp người lao động nghèo khổ trong xã hội xưa kia. Họ làm lụng vất vả, sống cũng không phải dư dả, cái nghèo cái đói vẫn cứ đeo bám lấy họ. Lời thơ chính là tiếng nói thương cảm và gửi gắm niềm ước mơ nhỏ nhoi về cuộc sống hạnh phúc, vươn tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống của con người.
“Từ bốn phương trời xa cánh hoa đào lở tở gợn sóng hồ Bi-oa.”
Quang cảnh mùa xuân nơi hồ Bi-oa thật ấn tượng và xinh đẹp. Giữa khoảng ko bốn bề cánh hoa đào hồng phai rơi lở tở. Mỗi đợt gió nhẹ thổi qua, cành đào rơi theo chiều gió, chạm vào dòng nước, sóng gợn lăn tăn, quang cảnh thật nhẹ nhõm, bình yên. Vạn vật dường như có sự tương giao, hoà hợp tạo nên bức tranh sinh động, thanh thoát lạ thường.
“Vắng lặng u trầm thấm sâu vào đá tiếng ve ngâm.”
Vẻ u tịch vắng lặng của ko gian được gợi lên qua vẻ u trầm của đá, có tiếng ve ngân – thứ âm thanh thân thuộc của mùa hè nhưng tiếng ve đấy ko đủ để giúp bức tranh trở thành sống động hơn. Tiếng ve thấm sâu vào đá, âm thanh giao hoà với vạn vật tạo nên ý vị thâm thúy. Qua cái nhìn tinh tế cùng cách cảm nhận lạ mắt, bài thơ tựa như nốt nhạc lạ mắt của mùa hè dành riêng cho đời sống. Giữa tâm hồn thi sĩ có sự giao cảm với tự nhiên để cảm nhận, chiêm nghiệm và tâm tình, đó chính là trong cảnh có hồn, trong tâm có cảnh.
Những bài thơ Hai cư tùy ngắn với số lượng âm tiết ít nhưng luôn mang lại cho người đọc những xúc cảm và ấn tượng vô cùng lớn. Đặc thù là đối với thi sĩ Ba sô người cầm bút tài năng đã viết nên những tuyệt phẩm vô cùng trị giá, để lại cho thế hệ ngày mai những vần thơ ý vị, giàu có về tư tưởng. Đọc thơ Hai cư, ta như được đắm mình vào trong toàn cầu tự nhiên, trong trường liên tưởng với những xúc cảm thẩm mỹ vô cùng lớn. Cùng với tác giả, người đọc trở thành những người đồng thông minh lý thú và hữu ích.
Bài mẫu số 2
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ma-su-ô Ba-sô (1644 – 1694), thi sĩ bậc thầy về thơ Hai-cư của Nhật. Ông xuất thân trong một gia đình thuộc dòng dõi võ sĩ đạo Sa-mu-rai của xứ I-ga.
Hai-cư là thể loại thơ ca truyền thống Nhật Bản. Đây là thể thơ ngắn nhất toàn cầu, chỉ có 17 âm tiết. Trong tiếng Nhật 17 âm tiết đó được viết thành một hàng, lúc phiên âm La tinh nó mới được ngắt thanh ba đoạn theo trật tự 5/7/5. Cá biệt có những bài có 19 âm tiết.
Ba dòng (đoạn) thơ Hai cư có tính năng không giống nhau: Dòng thứ nhất dùng để giới thiệu; Dòng thứ hai tiếp tục ý trên và sẵn sàng cho dòng thứ ba; Dòng thứ ba: Kết lại tứ thơ, nhưng thường ko bao giờ rõ ràng và đủ ý nhưng mà phải mở ra những suy tư xúc cảm cho người đọc.
Trong mỗi bài thơ đều phải có quý ngữ (từ chỉ mùa). Mỗi bài thơ là một khoảnh khắc của cảnh vật và đỉnh điểm của xúc cảm.
Thơ Hai-cư bao giờ cũng có nội dung liên quan tới tự nhiên và đưa ra những triết lí về tự nhiên
Bài 1: Là nỗi cảm về Ê-đô (Ê-đô là Tô-ki-ô ngày nay). Đã mười mùa sương xa quên, tức là mười năm đằng đẵng thi sĩ sống ở Ê-đô. Có một lần trở về quê cha đất tổ ông ko thể nào quên được Ê-đô. Mười mùa sương gợi lòng lạnh giá của kẻ xa quê. Vậy nhưng mà về quê lại nhớ Ê-đô. Tình yêu quê hương non sông đã hòa làm một.
Bài 2: Ki-ô-tô là nơi Ba-sô sống thời trẻ (1666 – 1672). Sau đó ông chuyển tới Ê-đô. Hai mươi năm sau trở lại Ki-ô-tô nghe tiếng chim đỗ vũ hót ông đã làm bài thơ này. Bài thơ là sự hoài cảm qua tiếng chim đỗ vũ, loài chim báo mùa hè, tiếng khắc khoải gọi lại kỉ niệm một thời tuổi xanh. Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn buồn, vui mơ hồ về một thời xa xắm. Thơ Ba-sô đã gây ấn tượng đầy lãng mạn. Giữthơ cũng bồng bềnh trong khẳng định thầm lặng của nỗi nhớ, sự hoài cảm.
Bài 3: Một mớ tóc bạc di vật còn lại của mẹ, cầm trên tay nhưng mà Ba-sô rưng rưng dòng lệ chảy. Nỗi lòng thương cảm xót xa lúc mẹ ko còn. Hình ảnh “làn xương thu” mơ hồ gợi nỗi buồn trống vắng bởi công sinh thành, dưỡng dục chưa được báo đền. Tình mẫu tử khiến người đọc cũng rưng rưng.
Bài 4: Người đọc bắt gặp nỗi buồn nhân thế. Bố mẹ đẻ ra con ko nuôi được vì nghèo khổ nhưng mà mang bỏ trong rừng sâu. Sự thực đấy đi vào thơ gợi lên biết bao nỗi buồn tê tái. Tiếng vượn hú ko phải rùng rợn nhưng mà “não nùng” cả ruột gan, ko còn nỗi buồn nhưng mà là nỗi đau nhân thế. Tiếng trẻ “than khóc” vì bị bỏ rơi ko phải vì cha mẹ nó độc ác nhưng mà vì cực chẳng đã, ko nuôi nổi. Nỗi buồn đấy gửi vào gió sắm thu tê tái. Nỗi buồn đấy đã nâng bổng trị giá thơ Ba-sô tới đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo. Điều đáng nói trong cái buồn đấy có nỗi đau đời, càng đau hơn vì “đau đời có cứu được đời đâu”.
Bài 5: Vẻ đẹp về khát vọng trong tâm hồn thi sĩ. Mưa giăng, một chú khỉ con thầm ước (khát vọng) có một chiếc áo tơi để che mưa. Mượn mưa để nói về một hiện thực nào đó trong cuộc đời (đói khổ, rét mướt chẳng hạn). Chú khỉ con đấy là một sinh mạng một con người, một kiếp người và là con người chung trong cuộc đời. Chú khỉ mong hay nhân vật trữ tình mong mỏi làm thế nào để khỏi đói rét, khỏi khổ. Vẻ đẹp tâm hồn đấy nhấp nhánh trị giá nhân đạo thiết thực.
Bài 6: Chúng ta bắt gặp cánh “hoa đào lở tở” và sóng nước hồ Bi-oa. Hoa đào lở tở hoa rụng báo hiệu mùa xuân ở Nhật Bản đã qua. Đây là thời kì chuyển giao mùa.
Cái nhỏ nhỏ nhất, đơn sơ nhất, tưởng như ko có sinh linh nhưng cũng vẫn mang trong mình mối tương quan giao hòa, chuyển hóa của vũ trụ. Một cánh hoa đào mỏng tanh tí xíu cũng khiến hồ Bi-oa nổi sóng.
Bài 7: Ta bắt gặp “tiếng ve ngân”, đặc trưng của mùa hè. Sự liên tưởng về giao mùa được hòa cảm trong cái nhìn, sự cảm giao và lắng tai âm thanh. Xúc cảm đấy củạ thi sĩ thật tinh tế. Hình ảnh thơ rất đẹp: Hoa đào, hồ Bi-oa và tiếngve ngân ko chỉ lan tỏa trong ko gian nhưng mà còn thấm sâu vào đá, đang vật chất biểu tượng cho tính cứng cỏi. Câu thơ đằm trong cảm nhận thâm thúy, thắm trong cái tình của con người với tự nhiên, tạo vật.
Bài 8: Thực chất Ba-sô rất thích đi lãng du (đi nhiều nơi trên non sông). Con người đã tới lúc này (bài thơ này tác giả sáng tác trước lúc mất) còn có khát vọng gì nữa lúc gần đất xa trời rồi. Ko! Ba-sô vẫn có khát vọng sống để đi tiếp cuộc du hành. Khát vọng sống ko phải để tận hưởng nhưng mà thực hiện thị hiếu của mình, du hành trên non sông. Sáng sủa biết bao! Bài thơ ko chỉ nói lên tình yêu của thi sĩ với cuộc sống nhưng mà còn là sứ mệnh của thi nhân. Yêu đời, yêu người, yêu cái đẹp, Ba-sô sẽ còn mãi làm thơ về cuộc đời này ngay cả lúc mộng hồn đã rời sang toàn cầu bên kia.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
[/box]
#Chùm #thơ #haicư #Nhật #Bản #Mátchưô #Basô #Chiô #Côbayasi #Ítsa #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Bạn thấy bài viết Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Nhớ để nguồn: Chùm thơ hai-cư Nhật Bản – Mát-chư-ô Ba-sô, Chi-ô, Cô-ba-y-a-si Ít-sa (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 tại bangtuanhoan.edu.vn
Chuyên mục: Kiến thức chung