Văn bản Ngôi nhà truyền thống của người Êđê đã giúp người đọc tưởng tượng khá rõ ràng, cụ thể những đặc điểm từ ngoài vào trong như vật liệu, đường nét bên trong ngôi nhà và đặc thù là hình ảnh cây cầu. thang. Tất cả những nét đặc trưng đó đều mang đậm ý nghĩa văn hóa và thiêng liêng thâm thúy, trình bày cơ chế mẹ đẻ của người Êđê.
– Phần 1 (từ đầu… ông Ama Ha): Bên ngoài ngôi nhà của người Êđê
– Phần 2 (Trong nhà… lên và xuống): Bên trong ngôi nhà của người Êđê
Nói tới ngôi nhà truyền thống của người Êđê, một biểu tượng của văn hóa dân tộc, chưa hẳn đã chứa đựng nhiều nét văn hóa rực rỡ và là niềm tự hào của người Êđê.
– Mô tả cụ thể, giúp người đọc tưởng tượng chân thực và có những hiểu biết cụ thể về nhà dài Êđê
Văn phong thích hợp với nội dung văn bản, liên kết hài hoà giữa các phương thức thuyết minh, mô tả và tự sự.
(VOV5) – Nhà dài là ngôi nhà lớn của đại gia đình và là một nét đặc trưng của cơ chế mẫu hệ của người Êđê. Là một nơi ở chung, đôi lúc thuộc cả một gia đình, và thường được mở rộng mỗi lúc thành viên nữ trong gia đình làm nhà, có truyền thuyết cho rằng ngôi nhà dài giống như tiếng chiêng (vì nó đứng trên cùng của nhà dài). Đánh chiêng thì cuối nhà chỉ nghe được tiếng chiêng, ra khỏi nhà thì ko còn nghe tiếng chiêng nữa).
Nhà dài của người Êđê là nhà sàn, làm bằng tre, gỗ, sàn và tường xung quanh nhà được làm bằng tre già hoặc thân cây dương, lợp tranh. Nhà dài thường lợp bằng cỏ tranh. Mái tranh thành từng chùm, ngọn buông thõng xuống mái, rễ uốn cong xuống phía trong. Người Êđê thường làm nhà theo hướng bắc nam. Nhìn từ xa, ngôi nhà giống như một chiếc thuyền. Nói tới chiều dài là nói tới số lượng xà ngang (đê) tương ứng với một cặp cột. Nhà có bao nhiêu đê thì có bao nhiêu phòng. TS Nguyễn Duy Thiệu, Phó Giám đốc Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam cho biết: “Độ dài của ngôi nhà dài phụ thuộc vào việc gia chủ của ngôi nhà dài đó có thịnh vượng hay ko. Ngày xưa, có những ngôi nhà dài rất trong Đời thứ 3, con cháu trong nhà, tức là cháu của bà chủ lấy chồng, cứ lớn dần lên tương tự, thậm chí có cả cháu chắt của bà chủ cũng lấy chồng, theo tài liệu của người Pháp đã mô tả rằng. Tôi có, nghe nói vào thời Pháp, có một ngôi nhà giống nhà ông Ama Ha hơn, dài hơn 200 mét.
Mặt đứng của ngôi nhà gồm hai phần rõ rệt. Từ cửa chính bước vào là một phần rộng, chiếm 1/3 gọi là Gah, phần còn lại gọi là Ok. Gác là nơi tiếp khách, có bếp tiếp khách và là nơi sinh hoạt của gia đình, nơi thờ tự thần linh, chỗ ngủ của những người đàn ông chưa vợ, nơi đặt nhiều đồ vật quý giá. Gah và Ok được cách trở bởi cột Kmeh Kpang có khắc hình, trong đó cột phía đông là cột chính, kế bên là chiếc phản để chủ gia đình ngồi lúc họp, còn cột phía tây là cột trống nơi có là trống đại được đặt trên chiếc ghế Kpan cao 0,50m, dài 10-20m để nhạc công ngồi đánh cồng, trống, chiêng. Dưới gầm ghế thường là nơi để cồng chiêng. Sát vách sau cột đông là nơi cất chum. Kế bên bếp của khách còn có bếp để nấu bếp lúc có lễ. Chị Đàm Thị Hợp, cán bộ Cơ quan sưu tầm Ngoài trời, Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam giới thiệu về ngôi nhà dài tiêu biểu của người Êđê tại Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam: Đây là một ngôi nhà giàu, giàu có. ngay đó trong các đồ tạo tác trong phòng khách, được gọi là Gah. Đây là phòng khách, nơi tổ chức các lễ hội, tuy trong phạm vi gia đình nhưng vẫn mang tính chất số đông nên lúc tổ chức lễ hội dòng tộc mời rất đông những người xung quanh. Chẳng hạn, dân làng tới tham gia nên phòng khách này thường là nơi sinh hoạt số đông của người Êđê. Ở đây người ta trưng bày rất nhiều đồ dùng như ché rượu cần, chiêng, lư đồng… là những tài sản rất quý giá đối với người Êđê. Nếu số lượng đồ vật này nhiều hơn thì có thể hiểu đây là một gia đình rất giàu có.
Trong mỗi ngôi nhà dài, người Êđê chạm khắc nhiều hình con vật như voi, cua, cá … Sự giàu có của gia chủ được trình bày trên những hoa văn đó. Bà Đàm Thị Hợp cho biết thêm: Ví dụ như họa tiết con voi thì gia đình nào sở hữu voi thật mới có quyền chạm khắc họa tiết con voi lên đó. Một số hoa văn khác như hoa văn kỳ đà, rồng, cua, rùa… là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Êđê. Người ta khắc cự đà trên xà ngang với mong muốn mang lại cho gia đình những điều may mắn và ngăn chặn, xua đuổi rủi ro. Đặc thù rồng có vây, râu, sừng nhô ra hình cá. Theo các chuyên gia, đây là hoa văn nguyên bản của người Êđê, ko bị trộn lẫn với các dân tộc khác.
Cầu thang là điểm nhấn của nhà dài Ê Đê gắn liền với hai cửa nhà dài, cửa trước dành cho nam và nam, cửa sau dành cho nữ. Bà Đàm Thị Hợp khẳng định: Thông thường, người Ê Đê có 2 cầu thang là cầu thang trước và cầu thang sau. Cầu thang phía trước thường trở lại hướng Bắc và được gọi là cầu thang chính. Đối với những gia đình giàu có ngày xưa, cầu thang chính luôn có 2 cầu thang để lên xuống là cầu thang nam và cầu thang nữ. Ở cầu thang nữ luôn có hình bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang nam ko có nhiều hoa văn chạm khắc, thường chỉ là một cây gỗ, sau đó chạm khắc các bậc đi lên, đi xuống.
Nhà dài ko chỉ là ko gian sinh hoạt nhưng mà còn là nơi kết đoàn các thế hệ đồng bào Êđê. Lúc con gái đi lấy chồng, ngôi nhà được cơi nới thêm cho đôi vợ chồng mới. Rồi tới đời cháu gái, nhà tiếp nối nhau. Cứ thế, ngôi nhà cứ dài ra, chở che cho cuộc sống của nhiều thế hệ… Trong ko gian đấy, cả gia đình đêm đêm quây quần bên bếp lửa. Phụ nữ con gái dệt vải và thêu thùa; đàn ông sửa máy cày, cuốc; Người già kể sử thi và đọc thơ cho trẻ em nghe. Cũng trong ko gian đó, những nghi lễ, phong tục của người Êđê được trình bày trọn vẹn như vong linh lớn của dân tộc này.
(Theo Lan Anh, ngôi nhà truyền thống của người Êđê:
Ngôi nhà dài như tiếng cồng chiêng, báo VOV5, ngày 23/12/2013)
II. Câu hỏi vận dụng kiến thức về tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Êđê
Câu hỏi 1: Từ hình minh họa, hãy chỉ ra những cụ thể nhưng mà văn bản nhắc đến tới (nhà dài, cầu thang, hoa văn chạm khắc, v.v.).
Câu trả lời:
– Nhà dài của người Êđê là nhà sàn, làm bằng tre, gỗ, sàn và tường xung quanh nhà được làm bằng cây trúc già hoặc tre già, lợp tranh. Rêu thành từng chùm, ngọn buông thõng xuống mái, phần rễ cong xuống phía trong.
– Trong nhà có chạm khắc nhiều con vật như voi, cua, cá trên xà nhà. Các hoa văn khác như cự đà, rồng, cua, rùa … thường là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Êđê.
– Cầu thang được gắn vào hai cửa của nhà dài, cửa trước dành cho khách và nam, cửa sau dành cho nữ. Ở cầu thang nữ có hình bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang nam thường chỉ là một cây gỗ, sau đó chạm trổ các bậc để lên xuống.
Câu 2: Vì sao ngôi nhà được nhắc đến trong văn bản được gọi là “nhà truyền thống của người Êđê”?
Câu trả lời:
Ngôi nhà được nhắc tới trong văn bản là “ngôi nhà truyền thống” bởi nó có từ lâu đời, chứa đựng những trị giá văn hóa, tôn giáo của người Êđê.
Câu hỏi 3: Ngôi nhà và sinh hoạt của người Êđê được mô tả trong văn bản trên gợi nhớ những cụ thể nào trong văn bản Thắng lợi Mtao Mxây của Đăm Săn?
Câu trả lời:
Nội dung thắng lợi Mtao Mxây trong văn bản Đăm Săn được gợi lại những cụ thể nào:
Nhà của Mtao Mxây dựng đỉnh hiên hình vầng trăng, đỉnh cầu thang lợp ngói mũi chim. Ngôi nhà của vị trưởng lão giàu có này trông thật đẹp. Cầu thang rộng lợp lá tatami, người người chạy xuôi ngược, bưng bát vẫn ko sợ chật chội.
“Hãy đánh tất cả để dầm bên dưới bị gãy, và dầm phía trên sẽ bị gãy …”
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Ngữ văn 10 Chân trời thông minh
——————————
Ở trên Trường bangtuanhoan.edu.vn Với các bạn Tổng quan về Tác giả – Tác phẩm: Nhà truyền thống Êđê trong SGK Ngữ văn 10 Những chân trời thông minh theo chương trình sách mới. Chúng tôi kỳ vọng rằng bạn đã có được những kiến thức có lợi lúc đọc bài viết này. Trường bangtuanhoan.edu.vn Đã có giới thiệu đầy đủ về tác giả bộ sách mới Cánh diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn vào trang chủ của trường bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng cho năm học mới. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: Trường bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn lớp 10, Ngữ văn 10
[rule_{ruleNumber}]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê bao gồm hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê – SGK Văn 10 Chân trời thông minh.
Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Xem nhanh nội dung1 I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê1.1 1. Xuất xứ1.2 2. Tóm tắt1.3 3. Bố cục1.4 4. Trị giá nội dung 1.5 5. Trị giá nghệ thuật 1.6 6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê1.7 7. Sơ đồ tư duy2 II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
1. Xuất xứ
– Văn bản được in trên Báo VOV5, ngày 23/12/2013, theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê, Nhà dài như tiếng chuông ngân
2. Tóm tắt
Văn bản Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê đã giúp độc giả tưởng tượng khá rõ ràng, cụ thể về những đặc điểm từ ngoài vào trong như vật liệu, đặc điểm bên trong của ngôi nhà và đặc thù là hình ảnh chiếc cầu thang. Tất cả những đặc điểm đó đều mang đậm ý nghĩa văn hóa thiêng thâm thúy, đại diện cho cơ chế mẫu quyền của người dân Ê-đê.
3. Bố cục
– Phần 1 (từ đầu … ông Ama Ha): Bên ngoài ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 2 (Trong ngôi nhà …lên xuống): Bên trong ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 3 (Còn lại): Ý nghĩa ngôi nhà của người Ê-đê
4. Trị giá nội dung
Nói về ngôi nhà truyền thống của người Ê- Đê, một biểu tượng của văn hóa dân tộc, chưa đựng nhiều nét văn hóa rực rỡ và niềm tự hào của người Ê-đê.
5. Trị giá nghệ thuật
– Mô tả cụ thể, giúp người đọc tưởng tượng chân thực và có những tri thức cụ thể về nhà dài Ê-đê
– Ngôn từ rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu
– Văn phong thích hợp với nội dung văn bản, liên kết hài hòa giữa phương thức thuyết minh, mô tả và tự sự
6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê
(VOV5) – Nhà dài là ngôi nhà lớn của một đại gia đình và là nét đặc trưng của cơ chế mẫu hệ của người Êđê. Là nơi ở chung có lúc là của cả một dòng tộc và thường xuyên được nối dài thêm mỗi lúc một thành viên nữ trong gia đình xây dựng thất gia nên có huyền thoại rằng nhà dài như tiếng chiêng ngân (vì đứng ở đầu nhà dài đánh chiêng thì cuối nhà chỉ còn nghe rất nhỏ, ra khỏi nhà là ko còn nghe thấy tiếng chiêng nữa).
Nhà dài của người Ê đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa và bằng gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp cỏ tranh. Nhà dài thường được lợp bằng cỏ tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuôi mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong. Người Ê đê thường làm nhà theo hướng Bắc- Nam. Nhìn từ xa ngôi nhà có hình dáng một cái thuyền. Lúc nói tới chiều dài thì nói tới số lượng dầm ngang (đê) tương ứng với một vài cột. Nhà có bao nhiêu đê là có bấy nhiêu gian. Tiến sĩ Nguyễn Duy Thiệu, Phó Giám đốc Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam, cho biết:Nhà dài, dài tới bao nhiêu thì tùy thuộc vào chủ nhà dài đấy có thịnh vượng hay ko. Trước đây, có những nhà rất là dài. Tới thế hệ thứ 3, con của các cô con gái trong nhà, tức là cháu của bà chủ nhà đấy lấy chồng thì tiếp tục nối dài ra như thế, thậm chí chắt của bà chủ nhà lấy chồng thì cũng nối dài ra như thế. Theo như tài liệu của người Pháp mô tả lại nhưng mà tôi có thì người ta nói trong thời Pháp, có ngôi nhà như ngôi nhà của ông hơn Ama Ha dài hơn 200 m
Ko gian nhà chạy theo chiều dọc gồm hai phần rõ rệt. Từ cửa chính đi vào là một phần rộng, chiếm 1/3 gọi là Gah, phần còn lại gọi là Ôk. Gah là nơi tiếp khách, có bếp cho khách và là nơi sinh hoạt chung của gia đình, là nơi cúng thần, là chỗ ngủ của đàn ông chưa vợ, là nơi đặt nhiều đồ vật quý. Gah và Ôk được ngăn bởi vi cột Kmeh Kpăng có khắc hình, trong đó cột phía đông là cột chủ, kế bên kê một bộ phản để người đứng đầu gia đình ngồi lúc họp hành, trong lúc đó cột phía Tây là cột trống nơi có đặt chiếc trống đại trên ghế Kpan cao 0,50m, dài từ 10 – 20m để nhạc công ngồi đánh chiêng, trống, cồng. Gầm ghế thường là nơi để cồng chiêng. Sát vách phía sau hàng cột phía đông là nơi để hàng ché. Kế bên bếp khách còn có bếp nấu bếp lúc có lễ thức. Chị Đàm Thị Hợp, cán bộ Phòng Cơ quan sưu tầm ngoài trời, Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam giới thiệu về ngôi nhà dài tiêu biểu của người Ê đê tại Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam: Đây là một ngôi nhà giàu có, giàu có ngay ở trong những hiện vật để trong phòng khách, nơi người ta gọi là Gah. Đây là phòng khách, nơi tổ chức những lễ hội tuy ở trong phạm vi gia đình nhưng nó vẫn có tính chất số đông nên lúc tổ chức những lễ hội do gia đình thôi nhưng người ta mời rất đông mọi người ở xung quanh. Ví dụ dân làng tới để tham gia cùng do vậy phòng khách này là nơi thường mang tính chất số đông của người Ê đê. Người ta bày rất nhiều đồ dùng ở đây, ví dụ như ché rượu cần, cồng chiêng, nồi đồng… là những tài sản rất có trị giá với người Ê đê. Nếu số lượng những đồ vật này càng nhiều thì có thể hiểu rằng đây là một gia đình rất giàu có.
Trong mỗi ngôi nhà dài, người Ê đê chạm khắc rất nhiều hình con vật như voi, cua, cá… Sự giàu có của chủ nhà được trình bày trên những hoa văn đó. Chị Đàm Thị Hợp cho biết thêm:Ví dụ hoa văn hình con voi phải những gia đình nào sở hữu những con voi thật thì mới có quyền chạm khắc hoa văn hình con voi ở trên đấy. Một số hoa văn khác như là hoa văn con kỳ đà, con rồng, cua, rùa… là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê đê. Người ta khắc những con kỳ đà trên xà ngang với mong muốn sẽ mang tới cho gia đình nhà mình những điều may mắn và ngăn chặn, mang đi những rủi ro. Đặc thù là con rồng có vây hình con cá, râu, sừng nhô lên. Theo các chuyên gia, đây là hoa văn nguyên thủy của người Êđê ko trộn lẫn với các dân tộc khác.
Cầu thang là một điểm nhấn của nhà dài người Ê-đê gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cửa phía sau dành cho phụ nữ. Chị Đàm Thị Hợp khẳng định: Thường nhà người Ê đê có 2 cầu thang, cầu thang phía trước và cầu thang phía sau. Cầu thang phía trước thường hướng về phía Bắc và được gọi là cầu thang chính. Đối với những gia đình giàu có ngày xưa, cầu thang chính bao giờ cũng có 2 cầu thang để lên xuống, cầu thang đực và cầu thang cái. Trên cầu thang cái bao giờ cũng có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực ko có hoa văn chạm khắc nhiều, thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Nhà dài ko chỉ là môi trường sống nhưng mà còn là nơi gắn kết bao thế hệ dòng tộc của người Ê đê. Lúc người con gái lấy chồng, căn nhà được nối dài để làm nơi ở cho đôi vợ chồng mới. Rồi tới đời cháu gái, ngôi nhà lại tiếp tục nối. Cứ như thế, nhà cứ dài ra, mãi chở che cho cuộc sống của nhiều thế hệ… Trong ko gian đấy, đêm đêm cả đại gia đình quây quần sum họp bên bếp lửa. Ðàn bà con gái dệt vải, thêu thùa; đàn ông sửa lại cái cày, cái cuốc; người già thì kể sử thi, đọc truyện thơ cho con trẻ. Cũng trong ko gian đấy, các lễ thức, tập tục của người Ê đê được trình bày trọn vẹn như hồn cốt đại nghìn của dân tộc này.
(Theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê:Nhà dài như tiếng chiêng ngân, Báo VOV5, ngày 23-12-2013)
7. Sơ đồ tư duy
II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Câu 1: Từ hình minh họa, bạn hãy chỉ ra những cụ thể nhưng mà văn bản nhắc đến (nhà dài, cầu thang, hoa văn chạm khắc…).
Lời giải:
– Nhà dài của người Ê-đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp có tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuống mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong.
– Trong nhà chạm khắc nhiều hình con vật như voi, cua, cá… lên xà nhà. Những hoa văn khác như hoa văn con kì đà, con rồng, cua, rùa… thường là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê-đê.
– Cầu thang gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cừa phía sau dành cho phụ nữ. Trên cầu thang cái có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Câu 2: Vì sao ngôi nhà nói tới trong văn bản được gọi là “ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê”?
Lời giải:
Ngôi nhà được nói tới trong văn bản là “ngôi nhà truyền thống” vì có từ rất lâu đời, chứa đựng những trị giá văn hóa, tôn giáo của người dân Ê-đê.
Câu 3: Ngôi nhà và sinh hoạt của người Ê-đê được mô tả trong văn bản trên gợi nhớ những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây?
Lời giải:
Những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây được gợi nhớ tới là:
Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình mặt trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Ngôi nhà của lão tù trưởng nhà giàu này trông quả thực là đẹp. Cầu thang rộng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống nhưng mà khiêng một ché đuê vẫn ko sợ chật.
“Hãy đánh lên tất cả cho ở dưới vỡ toác các cây đòn ngạch, cho ở trên gãy nát các cây xà ngang, ..”
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Chân trời thông minh
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê trong bộ SGK Văn 10 Chân trời thông minh theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê bao gồm hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê – SGK Văn 10 Chân trời thông minh.
Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Xem nhanh nội dung1 I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê1.1 1. Xuất xứ1.2 2. Tóm tắt1.3 3. Bố cục1.4 4. Trị giá nội dung 1.5 5. Trị giá nghệ thuật 1.6 6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê1.7 7. Sơ đồ tư duy2 II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
1. Xuất xứ
– Văn bản được in trên Báo VOV5, ngày 23/12/2013, theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê, Nhà dài như tiếng chuông ngân
2. Tóm tắt
Văn bản Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê đã giúp độc giả tưởng tượng khá rõ ràng, cụ thể về những đặc điểm từ ngoài vào trong như vật liệu, đặc điểm bên trong của ngôi nhà và đặc thù là hình ảnh chiếc cầu thang. Tất cả những đặc điểm đó đều mang đậm ý nghĩa văn hóa thiêng thâm thúy, đại diện cho cơ chế mẫu quyền của người dân Ê-đê.
3. Bố cục
– Phần 1 (từ đầu … ông Ama Ha): Bên ngoài ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 2 (Trong ngôi nhà …lên xuống): Bên trong ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 3 (Còn lại): Ý nghĩa ngôi nhà của người Ê-đê
4. Trị giá nội dung
Nói về ngôi nhà truyền thống của người Ê- Đê, một biểu tượng của văn hóa dân tộc, chưa đựng nhiều nét văn hóa rực rỡ và niềm tự hào của người Ê-đê.
5. Trị giá nghệ thuật
– Mô tả cụ thể, giúp người đọc tưởng tượng chân thực và có những tri thức cụ thể về nhà dài Ê-đê
– Ngôn từ rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu
– Văn phong thích hợp với nội dung văn bản, liên kết hài hòa giữa phương thức thuyết minh, mô tả và tự sự
6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê
(VOV5) – Nhà dài là ngôi nhà lớn của một đại gia đình và là nét đặc trưng của cơ chế mẫu hệ của người Êđê. Là nơi ở chung có lúc là của cả một dòng tộc và thường xuyên được nối dài thêm mỗi lúc một thành viên nữ trong gia đình xây dựng thất gia nên có huyền thoại rằng nhà dài như tiếng chiêng ngân (vì đứng ở đầu nhà dài đánh chiêng thì cuối nhà chỉ còn nghe rất nhỏ, ra khỏi nhà là ko còn nghe thấy tiếng chiêng nữa).
Nhà dài của người Ê đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa và bằng gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp cỏ tranh. Nhà dài thường được lợp bằng cỏ tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuôi mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong. Người Ê đê thường làm nhà theo hướng Bắc- Nam. Nhìn từ xa ngôi nhà có hình dáng một cái thuyền. Lúc nói tới chiều dài thì nói tới số lượng dầm ngang (đê) tương ứng với một vài cột. Nhà có bao nhiêu đê là có bấy nhiêu gian. Tiến sĩ Nguyễn Duy Thiệu, Phó Giám đốc Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam, cho biết:Nhà dài, dài tới bao nhiêu thì tùy thuộc vào chủ nhà dài đấy có thịnh vượng hay ko. Trước đây, có những nhà rất là dài. Tới thế hệ thứ 3, con của các cô con gái trong nhà, tức là cháu của bà chủ nhà đấy lấy chồng thì tiếp tục nối dài ra như thế, thậm chí chắt của bà chủ nhà lấy chồng thì cũng nối dài ra như thế. Theo như tài liệu của người Pháp mô tả lại nhưng mà tôi có thì người ta nói trong thời Pháp, có ngôi nhà như ngôi nhà của ông hơn Ama Ha dài hơn 200 m
Ko gian nhà chạy theo chiều dọc gồm hai phần rõ rệt. Từ cửa chính đi vào là một phần rộng, chiếm 1/3 gọi là Gah, phần còn lại gọi là Ôk. Gah là nơi tiếp khách, có bếp cho khách và là nơi sinh hoạt chung của gia đình, là nơi cúng thần, là chỗ ngủ của đàn ông chưa vợ, là nơi đặt nhiều đồ vật quý. Gah và Ôk được ngăn bởi vi cột Kmeh Kpăng có khắc hình, trong đó cột phía đông là cột chủ, kế bên kê một bộ phản để người đứng đầu gia đình ngồi lúc họp hành, trong lúc đó cột phía Tây là cột trống nơi có đặt chiếc trống đại trên ghế Kpan cao 0,50m, dài từ 10 – 20m để nhạc công ngồi đánh chiêng, trống, cồng. Gầm ghế thường là nơi để cồng chiêng. Sát vách phía sau hàng cột phía đông là nơi để hàng ché. Kế bên bếp khách còn có bếp nấu bếp lúc có lễ thức. Chị Đàm Thị Hợp, cán bộ Phòng Cơ quan sưu tầm ngoài trời, Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam giới thiệu về ngôi nhà dài tiêu biểu của người Ê đê tại Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam: Đây là một ngôi nhà giàu có, giàu có ngay ở trong những hiện vật để trong phòng khách, nơi người ta gọi là Gah. Đây là phòng khách, nơi tổ chức những lễ hội tuy ở trong phạm vi gia đình nhưng nó vẫn có tính chất số đông nên lúc tổ chức những lễ hội do gia đình thôi nhưng người ta mời rất đông mọi người ở xung quanh. Ví dụ dân làng tới để tham gia cùng do vậy phòng khách này là nơi thường mang tính chất số đông của người Ê đê. Người ta bày rất nhiều đồ dùng ở đây, ví dụ như ché rượu cần, cồng chiêng, nồi đồng… là những tài sản rất có trị giá với người Ê đê. Nếu số lượng những đồ vật này càng nhiều thì có thể hiểu rằng đây là một gia đình rất giàu có.
Trong mỗi ngôi nhà dài, người Ê đê chạm khắc rất nhiều hình con vật như voi, cua, cá… Sự giàu có của chủ nhà được trình bày trên những hoa văn đó. Chị Đàm Thị Hợp cho biết thêm:Ví dụ hoa văn hình con voi phải những gia đình nào sở hữu những con voi thật thì mới có quyền chạm khắc hoa văn hình con voi ở trên đấy. Một số hoa văn khác như là hoa văn con kỳ đà, con rồng, cua, rùa… là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê đê. Người ta khắc những con kỳ đà trên xà ngang với mong muốn sẽ mang tới cho gia đình nhà mình những điều may mắn và ngăn chặn, mang đi những rủi ro. Đặc thù là con rồng có vây hình con cá, râu, sừng nhô lên. Theo các chuyên gia, đây là hoa văn nguyên thủy của người Êđê ko trộn lẫn với các dân tộc khác.
Cầu thang là một điểm nhấn của nhà dài người Ê-đê gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cửa phía sau dành cho phụ nữ. Chị Đàm Thị Hợp khẳng định: Thường nhà người Ê đê có 2 cầu thang, cầu thang phía trước và cầu thang phía sau. Cầu thang phía trước thường hướng về phía Bắc và được gọi là cầu thang chính. Đối với những gia đình giàu có ngày xưa, cầu thang chính bao giờ cũng có 2 cầu thang để lên xuống, cầu thang đực và cầu thang cái. Trên cầu thang cái bao giờ cũng có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực ko có hoa văn chạm khắc nhiều, thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Nhà dài ko chỉ là môi trường sống nhưng mà còn là nơi gắn kết bao thế hệ dòng tộc của người Ê đê. Lúc người con gái lấy chồng, căn nhà được nối dài để làm nơi ở cho đôi vợ chồng mới. Rồi tới đời cháu gái, ngôi nhà lại tiếp tục nối. Cứ như thế, nhà cứ dài ra, mãi chở che cho cuộc sống của nhiều thế hệ… Trong ko gian đấy, đêm đêm cả đại gia đình quây quần sum họp bên bếp lửa. Ðàn bà con gái dệt vải, thêu thùa; đàn ông sửa lại cái cày, cái cuốc; người già thì kể sử thi, đọc truyện thơ cho con trẻ. Cũng trong ko gian đấy, các lễ thức, tập tục của người Ê đê được trình bày trọn vẹn như hồn cốt đại nghìn của dân tộc này.
(Theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê:Nhà dài như tiếng chiêng ngân, Báo VOV5, ngày 23-12-2013)
7. Sơ đồ tư duy
II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Câu 1: Từ hình minh họa, bạn hãy chỉ ra những cụ thể nhưng mà văn bản nhắc đến (nhà dài, cầu thang, hoa văn chạm khắc…).
Lời giải:
– Nhà dài của người Ê-đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp có tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuống mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong.
– Trong nhà chạm khắc nhiều hình con vật như voi, cua, cá… lên xà nhà. Những hoa văn khác như hoa văn con kì đà, con rồng, cua, rùa… thường là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê-đê.
– Cầu thang gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cừa phía sau dành cho phụ nữ. Trên cầu thang cái có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Câu 2: Vì sao ngôi nhà nói tới trong văn bản được gọi là “ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê”?
Lời giải:
Ngôi nhà được nói tới trong văn bản là “ngôi nhà truyền thống” vì có từ rất lâu đời, chứa đựng những trị giá văn hóa, tôn giáo của người dân Ê-đê.
Câu 3: Ngôi nhà và sinh hoạt của người Ê-đê được mô tả trong văn bản trên gợi nhớ những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây?
Lời giải:
Những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây được gợi nhớ tới là:
Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình mặt trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Ngôi nhà của lão tù trưởng nhà giàu này trông quả thực là đẹp. Cầu thang rộng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống nhưng mà khiêng một ché đuê vẫn ko sợ chật.
“Hãy đánh lên tất cả cho ở dưới vỡ toác các cây đòn ngạch, cho ở trên gãy nát các cây xà ngang, ..”
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Chân trời thông minh
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê trong bộ SGK Văn 10 Chân trời thông minh theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10
Hình Ảnh về: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10
Video về: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10
Wiki về Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10
Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 -
Văn bản Ngôi nhà truyền thống của người Êđê đã giúp người đọc tưởng tượng khá rõ ràng, cụ thể những đặc điểm từ ngoài vào trong như vật liệu, đường nét bên trong ngôi nhà và đặc thù là hình ảnh cây cầu. thang. Tất cả những nét đặc trưng đó đều mang đậm ý nghĩa văn hóa và thiêng liêng thâm thúy, trình bày cơ chế mẹ đẻ của người Êđê.
- Phần 1 (từ đầu… ông Ama Ha): Bên ngoài ngôi nhà của người Êđê
- Phần 2 (Trong nhà… lên và xuống): Bên trong ngôi nhà của người Êđê
Nói tới ngôi nhà truyền thống của người Êđê, một biểu tượng của văn hóa dân tộc, chưa hẳn đã chứa đựng nhiều nét văn hóa rực rỡ và là niềm tự hào của người Êđê.
- Mô tả cụ thể, giúp người đọc tưởng tượng chân thực và có những hiểu biết cụ thể về nhà dài Êđê
Văn phong thích hợp với nội dung văn bản, liên kết hài hoà giữa các phương thức thuyết minh, mô tả và tự sự.
(VOV5) - Nhà dài là ngôi nhà lớn của đại gia đình và là một nét đặc trưng của cơ chế mẫu hệ của người Êđê. Là một nơi ở chung, đôi lúc thuộc cả một gia đình, và thường được mở rộng mỗi lúc thành viên nữ trong gia đình làm nhà, có truyền thuyết cho rằng ngôi nhà dài giống như tiếng chiêng (vì nó đứng trên cùng của nhà dài). Đánh chiêng thì cuối nhà chỉ nghe được tiếng chiêng, ra khỏi nhà thì ko còn nghe tiếng chiêng nữa).
Nhà dài của người Êđê là nhà sàn, làm bằng tre, gỗ, sàn và tường xung quanh nhà được làm bằng tre già hoặc thân cây dương, lợp tranh. Nhà dài thường lợp bằng cỏ tranh. Mái tranh thành từng chùm, ngọn buông thõng xuống mái, rễ uốn cong xuống phía trong. Người Êđê thường làm nhà theo hướng bắc nam. Nhìn từ xa, ngôi nhà giống như một chiếc thuyền. Nói tới chiều dài là nói tới số lượng xà ngang (đê) tương ứng với một cặp cột. Nhà có bao nhiêu đê thì có bao nhiêu phòng. TS Nguyễn Duy Thiệu, Phó Giám đốc Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam cho biết: "Độ dài của ngôi nhà dài phụ thuộc vào việc gia chủ của ngôi nhà dài đó có thịnh vượng hay ko. Ngày xưa, có những ngôi nhà dài rất trong Đời thứ 3, con cháu trong nhà, tức là cháu của bà chủ lấy chồng, cứ lớn dần lên tương tự, thậm chí có cả cháu chắt của bà chủ cũng lấy chồng, theo tài liệu của người Pháp đã mô tả rằng. Tôi có, nghe nói vào thời Pháp, có một ngôi nhà giống nhà ông Ama Ha hơn, dài hơn 200 mét.
Mặt đứng của ngôi nhà gồm hai phần rõ rệt. Từ cửa chính bước vào là một phần rộng, chiếm 1/3 gọi là Gah, phần còn lại gọi là Ok. Gác là nơi tiếp khách, có bếp tiếp khách và là nơi sinh hoạt của gia đình, nơi thờ tự thần linh, chỗ ngủ của những người đàn ông chưa vợ, nơi đặt nhiều đồ vật quý giá. Gah và Ok được cách trở bởi cột Kmeh Kpang có khắc hình, trong đó cột phía đông là cột chính, kế bên là chiếc phản để chủ gia đình ngồi lúc họp, còn cột phía tây là cột trống nơi có là trống đại được đặt trên chiếc ghế Kpan cao 0,50m, dài 10-20m để nhạc công ngồi đánh cồng, trống, chiêng. Dưới gầm ghế thường là nơi để cồng chiêng. Sát vách sau cột đông là nơi cất chum. Kế bên bếp của khách còn có bếp để nấu bếp lúc có lễ. Chị Đàm Thị Hợp, cán bộ Cơ quan sưu tầm Ngoài trời, Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam giới thiệu về ngôi nhà dài tiêu biểu của người Êđê tại Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam: Đây là một ngôi nhà giàu, giàu có. ngay đó trong các đồ tạo tác trong phòng khách, được gọi là Gah. Đây là phòng khách, nơi tổ chức các lễ hội, tuy trong phạm vi gia đình nhưng vẫn mang tính chất số đông nên lúc tổ chức lễ hội dòng tộc mời rất đông những người xung quanh. Chẳng hạn, dân làng tới tham gia nên phòng khách này thường là nơi sinh hoạt số đông của người Êđê. Ở đây người ta trưng bày rất nhiều đồ dùng như ché rượu cần, chiêng, lư đồng… là những tài sản rất quý giá đối với người Êđê. Nếu số lượng đồ vật này nhiều hơn thì có thể hiểu đây là một gia đình rất giàu có.
Trong mỗi ngôi nhà dài, người Êđê chạm khắc nhiều hình con vật như voi, cua, cá ... Sự giàu có của gia chủ được trình bày trên những hoa văn đó. Bà Đàm Thị Hợp cho biết thêm: Ví dụ như họa tiết con voi thì gia đình nào sở hữu voi thật mới có quyền chạm khắc họa tiết con voi lên đó. Một số hoa văn khác như hoa văn kỳ đà, rồng, cua, rùa… là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Êđê. Người ta khắc cự đà trên xà ngang với mong muốn mang lại cho gia đình những điều may mắn và ngăn chặn, xua đuổi rủi ro. Đặc thù rồng có vây, râu, sừng nhô ra hình cá. Theo các chuyên gia, đây là hoa văn nguyên bản của người Êđê, ko bị trộn lẫn với các dân tộc khác.
Cầu thang là điểm nhấn của nhà dài Ê Đê gắn liền với hai cửa nhà dài, cửa trước dành cho nam và nam, cửa sau dành cho nữ. Bà Đàm Thị Hợp khẳng định: Thông thường, người Ê Đê có 2 cầu thang là cầu thang trước và cầu thang sau. Cầu thang phía trước thường trở lại hướng Bắc và được gọi là cầu thang chính. Đối với những gia đình giàu có ngày xưa, cầu thang chính luôn có 2 cầu thang để lên xuống là cầu thang nam và cầu thang nữ. Ở cầu thang nữ luôn có hình bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang nam ko có nhiều hoa văn chạm khắc, thường chỉ là một cây gỗ, sau đó chạm khắc các bậc đi lên, đi xuống.
Nhà dài ko chỉ là ko gian sinh hoạt nhưng mà còn là nơi kết đoàn các thế hệ đồng bào Êđê. Lúc con gái đi lấy chồng, ngôi nhà được cơi nới thêm cho đôi vợ chồng mới. Rồi tới đời cháu gái, nhà tiếp nối nhau. Cứ thế, ngôi nhà cứ dài ra, chở che cho cuộc sống của nhiều thế hệ… Trong ko gian đấy, cả gia đình đêm đêm quây quần bên bếp lửa. Phụ nữ con gái dệt vải và thêu thùa; đàn ông sửa máy cày, cuốc; Người già kể sử thi và đọc thơ cho trẻ em nghe. Cũng trong ko gian đó, những nghi lễ, phong tục của người Êđê được trình bày trọn vẹn như vong linh lớn của dân tộc này.
(Theo Lan Anh, ngôi nhà truyền thống của người Êđê:
Ngôi nhà dài như tiếng cồng chiêng, báo VOV5, ngày 23/12/2013)
II. Câu hỏi vận dụng kiến thức về tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Êđê
Câu hỏi 1: Từ hình minh họa, hãy chỉ ra những cụ thể nhưng mà văn bản nhắc đến tới (nhà dài, cầu thang, hoa văn chạm khắc, v.v.).
Câu trả lời:
- Nhà dài của người Êđê là nhà sàn, làm bằng tre, gỗ, sàn và tường xung quanh nhà được làm bằng cây trúc già hoặc tre già, lợp tranh. Rêu thành từng chùm, ngọn buông thõng xuống mái, phần rễ cong xuống phía trong.
- Trong nhà có chạm khắc nhiều con vật như voi, cua, cá trên xà nhà. Các hoa văn khác như cự đà, rồng, cua, rùa ... thường là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Êđê.
- Cầu thang được gắn vào hai cửa của nhà dài, cửa trước dành cho khách và nam, cửa sau dành cho nữ. Ở cầu thang nữ có hình bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang nam thường chỉ là một cây gỗ, sau đó chạm trổ các bậc để lên xuống.
Câu 2: Vì sao ngôi nhà được nhắc đến trong văn bản được gọi là “nhà truyền thống của người Êđê”?
Câu trả lời:
Ngôi nhà được nhắc tới trong văn bản là “ngôi nhà truyền thống” bởi nó có từ lâu đời, chứa đựng những trị giá văn hóa, tôn giáo của người Êđê.
Câu hỏi 3: Ngôi nhà và sinh hoạt của người Êđê được mô tả trong văn bản trên gợi nhớ những cụ thể nào trong văn bản Thắng lợi Mtao Mxây của Đăm Săn?
Câu trả lời:
Nội dung thắng lợi Mtao Mxây trong văn bản Đăm Săn được gợi lại những cụ thể nào:
Nhà của Mtao Mxây dựng đỉnh hiên hình vầng trăng, đỉnh cầu thang lợp ngói mũi chim. Ngôi nhà của vị trưởng lão giàu có này trông thật đẹp. Cầu thang rộng lợp lá tatami, người người chạy xuôi ngược, bưng bát vẫn ko sợ chật chội.
"Hãy đánh tất cả để dầm bên dưới bị gãy, và dầm phía trên sẽ bị gãy ..."
>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Ngữ văn 10 Chân trời thông minh
——————————
Ở trên Trường bangtuanhoan.edu.vn Với các bạn Tổng quan về Tác giả - Tác phẩm: Nhà truyền thống Êđê trong SGK Ngữ văn 10 Những chân trời thông minh theo chương trình sách mới. Chúng tôi kỳ vọng rằng bạn đã có được những kiến thức có lợi lúc đọc bài viết này. Trường bangtuanhoan.edu.vn Đã có giới thiệu đầy đủ về tác giả bộ sách mới Cánh diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn vào trang chủ của trường bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng cho năm học mới. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: Trường bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn lớp 10, Ngữ văn 10
[rule_{ruleNumber}]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê bao gồm hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê – SGK Văn 10 Chân trời thông minh.
Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Xem nhanh nội dung1 I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê1.1 1. Xuất xứ1.2 2. Tóm tắt1.3 3. Bố cục1.4 4. Trị giá nội dung 1.5 5. Trị giá nghệ thuật 1.6 6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê1.7 7. Sơ đồ tư duy2 II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
1. Xuất xứ
– Văn bản được in trên Báo VOV5, ngày 23/12/2013, theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê, Nhà dài như tiếng chuông ngân
2. Tóm tắt
Văn bản Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê đã giúp độc giả tưởng tượng khá rõ ràng, cụ thể về những đặc điểm từ ngoài vào trong như vật liệu, đặc điểm bên trong của ngôi nhà và đặc thù là hình ảnh chiếc cầu thang. Tất cả những đặc điểm đó đều mang đậm ý nghĩa văn hóa thiêng thâm thúy, đại diện cho cơ chế mẫu quyền của người dân Ê-đê.
3. Bố cục
– Phần 1 (từ đầu … ông Ama Ha): Bên ngoài ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 2 (Trong ngôi nhà …lên xuống): Bên trong ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 3 (Còn lại): Ý nghĩa ngôi nhà của người Ê-đê
4. Trị giá nội dung
Nói về ngôi nhà truyền thống của người Ê- Đê, một biểu tượng của văn hóa dân tộc, chưa đựng nhiều nét văn hóa rực rỡ và niềm tự hào của người Ê-đê.
5. Trị giá nghệ thuật
– Mô tả cụ thể, giúp người đọc tưởng tượng chân thực và có những tri thức cụ thể về nhà dài Ê-đê
– Ngôn từ rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu
– Văn phong thích hợp với nội dung văn bản, liên kết hài hòa giữa phương thức thuyết minh, mô tả và tự sự
6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê
(VOV5) – Nhà dài là ngôi nhà lớn của một đại gia đình và là nét đặc trưng của cơ chế mẫu hệ của người Êđê. Là nơi ở chung có lúc là của cả một dòng tộc và thường xuyên được nối dài thêm mỗi lúc một thành viên nữ trong gia đình xây dựng thất gia nên có huyền thoại rằng nhà dài như tiếng chiêng ngân (vì đứng ở đầu nhà dài đánh chiêng thì cuối nhà chỉ còn nghe rất nhỏ, ra khỏi nhà là ko còn nghe thấy tiếng chiêng nữa).
Nhà dài của người Ê đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa và bằng gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp cỏ tranh. Nhà dài thường được lợp bằng cỏ tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuôi mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong. Người Ê đê thường làm nhà theo hướng Bắc- Nam. Nhìn từ xa ngôi nhà có hình dáng một cái thuyền. Lúc nói tới chiều dài thì nói tới số lượng dầm ngang (đê) tương ứng với một vài cột. Nhà có bao nhiêu đê là có bấy nhiêu gian. Tiến sĩ Nguyễn Duy Thiệu, Phó Giám đốc Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam, cho biết:Nhà dài, dài tới bao nhiêu thì tùy thuộc vào chủ nhà dài đấy có thịnh vượng hay ko. Trước đây, có những nhà rất là dài. Tới thế hệ thứ 3, con của các cô con gái trong nhà, tức là cháu của bà chủ nhà đấy lấy chồng thì tiếp tục nối dài ra như thế, thậm chí chắt của bà chủ nhà lấy chồng thì cũng nối dài ra như thế. Theo như tài liệu của người Pháp mô tả lại nhưng mà tôi có thì người ta nói trong thời Pháp, có ngôi nhà như ngôi nhà của ông hơn Ama Ha dài hơn 200 m
Ko gian nhà chạy theo chiều dọc gồm hai phần rõ rệt. Từ cửa chính đi vào là một phần rộng, chiếm 1/3 gọi là Gah, phần còn lại gọi là Ôk. Gah là nơi tiếp khách, có bếp cho khách và là nơi sinh hoạt chung của gia đình, là nơi cúng thần, là chỗ ngủ của đàn ông chưa vợ, là nơi đặt nhiều đồ vật quý. Gah và Ôk được ngăn bởi vi cột Kmeh Kpăng có khắc hình, trong đó cột phía đông là cột chủ, kế bên kê một bộ phản để người đứng đầu gia đình ngồi lúc họp hành, trong lúc đó cột phía Tây là cột trống nơi có đặt chiếc trống đại trên ghế Kpan cao 0,50m, dài từ 10 – 20m để nhạc công ngồi đánh chiêng, trống, cồng. Gầm ghế thường là nơi để cồng chiêng. Sát vách phía sau hàng cột phía đông là nơi để hàng ché. Kế bên bếp khách còn có bếp nấu bếp lúc có lễ thức. Chị Đàm Thị Hợp, cán bộ Phòng Cơ quan sưu tầm ngoài trời, Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam giới thiệu về ngôi nhà dài tiêu biểu của người Ê đê tại Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam: Đây là một ngôi nhà giàu có, giàu có ngay ở trong những hiện vật để trong phòng khách, nơi người ta gọi là Gah. Đây là phòng khách, nơi tổ chức những lễ hội tuy ở trong phạm vi gia đình nhưng nó vẫn có tính chất số đông nên lúc tổ chức những lễ hội do gia đình thôi nhưng người ta mời rất đông mọi người ở xung quanh. Ví dụ dân làng tới để tham gia cùng do vậy phòng khách này là nơi thường mang tính chất số đông của người Ê đê. Người ta bày rất nhiều đồ dùng ở đây, ví dụ như ché rượu cần, cồng chiêng, nồi đồng… là những tài sản rất có trị giá với người Ê đê. Nếu số lượng những đồ vật này càng nhiều thì có thể hiểu rằng đây là một gia đình rất giàu có.
Trong mỗi ngôi nhà dài, người Ê đê chạm khắc rất nhiều hình con vật như voi, cua, cá… Sự giàu có của chủ nhà được trình bày trên những hoa văn đó. Chị Đàm Thị Hợp cho biết thêm:Ví dụ hoa văn hình con voi phải những gia đình nào sở hữu những con voi thật thì mới có quyền chạm khắc hoa văn hình con voi ở trên đấy. Một số hoa văn khác như là hoa văn con kỳ đà, con rồng, cua, rùa… là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê đê. Người ta khắc những con kỳ đà trên xà ngang với mong muốn sẽ mang tới cho gia đình nhà mình những điều may mắn và ngăn chặn, mang đi những rủi ro. Đặc thù là con rồng có vây hình con cá, râu, sừng nhô lên. Theo các chuyên gia, đây là hoa văn nguyên thủy của người Êđê ko trộn lẫn với các dân tộc khác.
Cầu thang là một điểm nhấn của nhà dài người Ê-đê gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cửa phía sau dành cho phụ nữ. Chị Đàm Thị Hợp khẳng định: Thường nhà người Ê đê có 2 cầu thang, cầu thang phía trước và cầu thang phía sau. Cầu thang phía trước thường hướng về phía Bắc và được gọi là cầu thang chính. Đối với những gia đình giàu có ngày xưa, cầu thang chính bao giờ cũng có 2 cầu thang để lên xuống, cầu thang đực và cầu thang cái. Trên cầu thang cái bao giờ cũng có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực ko có hoa văn chạm khắc nhiều, thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Nhà dài ko chỉ là môi trường sống nhưng mà còn là nơi gắn kết bao thế hệ dòng tộc của người Ê đê. Lúc người con gái lấy chồng, căn nhà được nối dài để làm nơi ở cho đôi vợ chồng mới. Rồi tới đời cháu gái, ngôi nhà lại tiếp tục nối. Cứ như thế, nhà cứ dài ra, mãi chở che cho cuộc sống của nhiều thế hệ… Trong ko gian đấy, đêm đêm cả đại gia đình quây quần sum họp bên bếp lửa. Ðàn bà con gái dệt vải, thêu thùa; đàn ông sửa lại cái cày, cái cuốc; người già thì kể sử thi, đọc truyện thơ cho con trẻ. Cũng trong ko gian đấy, các lễ thức, tập tục của người Ê đê được trình bày trọn vẹn như hồn cốt đại nghìn của dân tộc này.
(Theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê:Nhà dài như tiếng chiêng ngân, Báo VOV5, ngày 23-12-2013)
7. Sơ đồ tư duy
II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Câu 1: Từ hình minh họa, bạn hãy chỉ ra những cụ thể nhưng mà văn bản nhắc đến (nhà dài, cầu thang, hoa văn chạm khắc…).
Lời giải:
– Nhà dài của người Ê-đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp có tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuống mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong.
– Trong nhà chạm khắc nhiều hình con vật như voi, cua, cá… lên xà nhà. Những hoa văn khác như hoa văn con kì đà, con rồng, cua, rùa… thường là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê-đê.
– Cầu thang gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cừa phía sau dành cho phụ nữ. Trên cầu thang cái có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Câu 2: Vì sao ngôi nhà nói tới trong văn bản được gọi là “ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê”?
Lời giải:
Ngôi nhà được nói tới trong văn bản là “ngôi nhà truyền thống” vì có từ rất lâu đời, chứa đựng những trị giá văn hóa, tôn giáo của người dân Ê-đê.
Câu 3: Ngôi nhà và sinh hoạt của người Ê-đê được mô tả trong văn bản trên gợi nhớ những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây?
Lời giải:
Những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây được gợi nhớ tới là:
Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình mặt trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Ngôi nhà của lão tù trưởng nhà giàu này trông quả thực là đẹp. Cầu thang rộng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống nhưng mà khiêng một ché đuê vẫn ko sợ chật.
“Hãy đánh lên tất cả cho ở dưới vỡ toác các cây đòn ngạch, cho ở trên gãy nát các cây xà ngang, ..”
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Chân trời thông minh
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê trong bộ SGK Văn 10 Chân trời thông minh theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê bao gồm hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê – SGK Văn 10 Chân trời thông minh.
Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Xem nhanh nội dung1 I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê1.1 1. Xuất xứ1.2 2. Tóm tắt1.3 3. Bố cục1.4 4. Trị giá nội dung 1.5 5. Trị giá nghệ thuật 1.6 6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê1.7 7. Sơ đồ tư duy2 II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
1. Xuất xứ
– Văn bản được in trên Báo VOV5, ngày 23/12/2013, theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê, Nhà dài như tiếng chuông ngân
2. Tóm tắt
Văn bản Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê đã giúp độc giả tưởng tượng khá rõ ràng, cụ thể về những đặc điểm từ ngoài vào trong như vật liệu, đặc điểm bên trong của ngôi nhà và đặc thù là hình ảnh chiếc cầu thang. Tất cả những đặc điểm đó đều mang đậm ý nghĩa văn hóa thiêng thâm thúy, đại diện cho cơ chế mẫu quyền của người dân Ê-đê.
3. Bố cục
– Phần 1 (từ đầu … ông Ama Ha): Bên ngoài ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 2 (Trong ngôi nhà …lên xuống): Bên trong ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 3 (Còn lại): Ý nghĩa ngôi nhà của người Ê-đê
4. Trị giá nội dung
Nói về ngôi nhà truyền thống của người Ê- Đê, một biểu tượng của văn hóa dân tộc, chưa đựng nhiều nét văn hóa rực rỡ và niềm tự hào của người Ê-đê.
5. Trị giá nghệ thuật
– Mô tả cụ thể, giúp người đọc tưởng tượng chân thực và có những tri thức cụ thể về nhà dài Ê-đê
– Ngôn từ rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu
– Văn phong thích hợp với nội dung văn bản, liên kết hài hòa giữa phương thức thuyết minh, mô tả và tự sự
6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê
(VOV5) – Nhà dài là ngôi nhà lớn của một đại gia đình và là nét đặc trưng của cơ chế mẫu hệ của người Êđê. Là nơi ở chung có lúc là của cả một dòng tộc và thường xuyên được nối dài thêm mỗi lúc một thành viên nữ trong gia đình xây dựng thất gia nên có huyền thoại rằng nhà dài như tiếng chiêng ngân (vì đứng ở đầu nhà dài đánh chiêng thì cuối nhà chỉ còn nghe rất nhỏ, ra khỏi nhà là ko còn nghe thấy tiếng chiêng nữa).
Nhà dài của người Ê đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa và bằng gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp cỏ tranh. Nhà dài thường được lợp bằng cỏ tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuôi mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong. Người Ê đê thường làm nhà theo hướng Bắc- Nam. Nhìn từ xa ngôi nhà có hình dáng một cái thuyền. Lúc nói tới chiều dài thì nói tới số lượng dầm ngang (đê) tương ứng với một vài cột. Nhà có bao nhiêu đê là có bấy nhiêu gian. Tiến sĩ Nguyễn Duy Thiệu, Phó Giám đốc Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam, cho biết:Nhà dài, dài tới bao nhiêu thì tùy thuộc vào chủ nhà dài đấy có thịnh vượng hay ko. Trước đây, có những nhà rất là dài. Tới thế hệ thứ 3, con của các cô con gái trong nhà, tức là cháu của bà chủ nhà đấy lấy chồng thì tiếp tục nối dài ra như thế, thậm chí chắt của bà chủ nhà lấy chồng thì cũng nối dài ra như thế. Theo như tài liệu của người Pháp mô tả lại nhưng mà tôi có thì người ta nói trong thời Pháp, có ngôi nhà như ngôi nhà của ông hơn Ama Ha dài hơn 200 m
Ko gian nhà chạy theo chiều dọc gồm hai phần rõ rệt. Từ cửa chính đi vào là một phần rộng, chiếm 1/3 gọi là Gah, phần còn lại gọi là Ôk. Gah là nơi tiếp khách, có bếp cho khách và là nơi sinh hoạt chung của gia đình, là nơi cúng thần, là chỗ ngủ của đàn ông chưa vợ, là nơi đặt nhiều đồ vật quý. Gah và Ôk được ngăn bởi vi cột Kmeh Kpăng có khắc hình, trong đó cột phía đông là cột chủ, kế bên kê một bộ phản để người đứng đầu gia đình ngồi lúc họp hành, trong lúc đó cột phía Tây là cột trống nơi có đặt chiếc trống đại trên ghế Kpan cao 0,50m, dài từ 10 – 20m để nhạc công ngồi đánh chiêng, trống, cồng. Gầm ghế thường là nơi để cồng chiêng. Sát vách phía sau hàng cột phía đông là nơi để hàng ché. Kế bên bếp khách còn có bếp nấu bếp lúc có lễ thức. Chị Đàm Thị Hợp, cán bộ Phòng Cơ quan sưu tầm ngoài trời, Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam giới thiệu về ngôi nhà dài tiêu biểu của người Ê đê tại Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam: Đây là một ngôi nhà giàu có, giàu có ngay ở trong những hiện vật để trong phòng khách, nơi người ta gọi là Gah. Đây là phòng khách, nơi tổ chức những lễ hội tuy ở trong phạm vi gia đình nhưng nó vẫn có tính chất số đông nên lúc tổ chức những lễ hội do gia đình thôi nhưng người ta mời rất đông mọi người ở xung quanh. Ví dụ dân làng tới để tham gia cùng do vậy phòng khách này là nơi thường mang tính chất số đông của người Ê đê. Người ta bày rất nhiều đồ dùng ở đây, ví dụ như ché rượu cần, cồng chiêng, nồi đồng… là những tài sản rất có trị giá với người Ê đê. Nếu số lượng những đồ vật này càng nhiều thì có thể hiểu rằng đây là một gia đình rất giàu có.
Trong mỗi ngôi nhà dài, người Ê đê chạm khắc rất nhiều hình con vật như voi, cua, cá… Sự giàu có của chủ nhà được trình bày trên những hoa văn đó. Chị Đàm Thị Hợp cho biết thêm:Ví dụ hoa văn hình con voi phải những gia đình nào sở hữu những con voi thật thì mới có quyền chạm khắc hoa văn hình con voi ở trên đấy. Một số hoa văn khác như là hoa văn con kỳ đà, con rồng, cua, rùa… là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê đê. Người ta khắc những con kỳ đà trên xà ngang với mong muốn sẽ mang tới cho gia đình nhà mình những điều may mắn và ngăn chặn, mang đi những rủi ro. Đặc thù là con rồng có vây hình con cá, râu, sừng nhô lên. Theo các chuyên gia, đây là hoa văn nguyên thủy của người Êđê ko trộn lẫn với các dân tộc khác.
Cầu thang là một điểm nhấn của nhà dài người Ê-đê gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cửa phía sau dành cho phụ nữ. Chị Đàm Thị Hợp khẳng định: Thường nhà người Ê đê có 2 cầu thang, cầu thang phía trước và cầu thang phía sau. Cầu thang phía trước thường hướng về phía Bắc và được gọi là cầu thang chính. Đối với những gia đình giàu có ngày xưa, cầu thang chính bao giờ cũng có 2 cầu thang để lên xuống, cầu thang đực và cầu thang cái. Trên cầu thang cái bao giờ cũng có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực ko có hoa văn chạm khắc nhiều, thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Nhà dài ko chỉ là môi trường sống nhưng mà còn là nơi gắn kết bao thế hệ dòng tộc của người Ê đê. Lúc người con gái lấy chồng, căn nhà được nối dài để làm nơi ở cho đôi vợ chồng mới. Rồi tới đời cháu gái, ngôi nhà lại tiếp tục nối. Cứ như thế, nhà cứ dài ra, mãi chở che cho cuộc sống của nhiều thế hệ… Trong ko gian đấy, đêm đêm cả đại gia đình quây quần sum họp bên bếp lửa. Ðàn bà con gái dệt vải, thêu thùa; đàn ông sửa lại cái cày, cái cuốc; người già thì kể sử thi, đọc truyện thơ cho con trẻ. Cũng trong ko gian đấy, các lễ thức, tập tục của người Ê đê được trình bày trọn vẹn như hồn cốt đại nghìn của dân tộc này.
(Theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê:Nhà dài như tiếng chiêng ngân, Báo VOV5, ngày 23-12-2013)
7. Sơ đồ tư duy
II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Câu 1: Từ hình minh họa, bạn hãy chỉ ra những cụ thể nhưng mà văn bản nhắc đến (nhà dài, cầu thang, hoa văn chạm khắc…).
Lời giải:
– Nhà dài của người Ê-đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp có tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuống mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong.
– Trong nhà chạm khắc nhiều hình con vật như voi, cua, cá… lên xà nhà. Những hoa văn khác như hoa văn con kì đà, con rồng, cua, rùa… thường là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê-đê.
– Cầu thang gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cừa phía sau dành cho phụ nữ. Trên cầu thang cái có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Câu 2: Vì sao ngôi nhà nói tới trong văn bản được gọi là “ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê”?
Lời giải:
Ngôi nhà được nói tới trong văn bản là “ngôi nhà truyền thống” vì có từ rất lâu đời, chứa đựng những trị giá văn hóa, tôn giáo của người dân Ê-đê.
Câu 3: Ngôi nhà và sinh hoạt của người Ê-đê được mô tả trong văn bản trên gợi nhớ những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây?
Lời giải:
Những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây được gợi nhớ tới là:
Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình mặt trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Ngôi nhà của lão tù trưởng nhà giàu này trông quả thực là đẹp. Cầu thang rộng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống nhưng mà khiêng một ché đuê vẫn ko sợ chật.
“Hãy đánh lên tất cả cho ở dưới vỡ toác các cây đòn ngạch, cho ở trên gãy nát các cây xà ngang, ..”
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Chân trời thông minh
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê trong bộ SGK Văn 10 Chân trời thông minh theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” Độ dài của ngôi nhà dài phụ thuộc vào việc gia chủ của ngôi nhà dài đó có thịnh vượng hay ko. Ngày xưa, có những ngôi nhà dài rất trong Đời thứ 3, con cháu trong nhà, tức là cháu của bà chủ lấy chồng, cứ lớn dần lên tương tự, thậm chí có cả cháu chắt của bà chủ cũng lấy chồng, theo tài liệu của người Pháp đã mô tả rằng. Tôi có, nghe nói vào thời Pháp, có một ngôi nhà giống nhà ông Ama Ha hơn, dài hơn 200 mét.
Mặt đứng của ngôi nhà gồm hai phần rõ rệt. Từ cửa chính bước vào là một phần rộng, chiếm 1/3 gọi là Gah, phần còn lại gọi là Ok. Gác là nơi tiếp khách, có bếp tiếp khách và là nơi sinh hoạt của gia đình, nơi thờ tự thần linh, chỗ ngủ của những người đàn ông chưa vợ, nơi đặt nhiều đồ vật quý giá. Gah và Ok được cách trở bởi cột Kmeh Kpang có khắc hình, trong đó cột phía đông là cột chính, kế bên là chiếc phản để chủ gia đình ngồi lúc họp, còn cột phía tây là cột trống nơi có là trống đại được đặt trên chiếc ghế Kpan cao 0,50m, dài 10-20m để nhạc công ngồi đánh cồng, trống, chiêng. Dưới gầm ghế thường là nơi để cồng chiêng. Sát vách sau cột đông là nơi cất chum. Kế bên bếp của khách còn có bếp để nấu bếp lúc có lễ. Chị Đàm Thị Hợp, cán bộ Cơ quan sưu tầm Ngoài trời, Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam giới thiệu về ngôi nhà dài tiêu biểu của người Êđê tại Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam: Đây là một ngôi nhà giàu, giàu có. ngay đó trong các đồ tạo tác trong phòng khách, được gọi là Gah. Đây là phòng khách, nơi tổ chức các lễ hội, tuy trong phạm vi gia đình nhưng vẫn mang tính chất số đông nên lúc tổ chức lễ hội dòng tộc mời rất đông những người xung quanh. Chẳng hạn, dân làng tới tham gia nên phòng khách này thường là nơi sinh hoạt số đông của người Êđê. Ở đây người ta trưng bày rất nhiều đồ dùng như ché rượu cần, chiêng, lư đồng… là những tài sản rất quý giá đối với người Êđê. Nếu số lượng đồ vật này nhiều hơn thì có thể hiểu đây là một gia đình rất giàu có.
Trong mỗi ngôi nhà dài, người Êđê chạm khắc nhiều hình con vật như voi, cua, cá … Sự giàu có của gia chủ được trình bày trên những hoa văn đó. Bà Đàm Thị Hợp cho biết thêm: Ví dụ như họa tiết con voi thì gia đình nào sở hữu voi thật mới có quyền chạm khắc họa tiết con voi lên đó. Một số hoa văn khác như hoa văn kỳ đà, rồng, cua, rùa… là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Êđê. Người ta khắc cự đà trên xà ngang với mong muốn mang lại cho gia đình những điều may mắn và ngăn chặn, xua đuổi rủi ro. Đặc thù rồng có vây, râu, sừng nhô ra hình cá. Theo các chuyên gia, đây là hoa văn nguyên bản của người Êđê, ko bị trộn lẫn với các dân tộc khác.
Cầu thang là điểm nhấn của nhà dài Ê Đê gắn liền với hai cửa nhà dài, cửa trước dành cho nam và nam, cửa sau dành cho nữ. Bà Đàm Thị Hợp khẳng định: Thông thường, người Ê Đê có 2 cầu thang là cầu thang trước và cầu thang sau. Cầu thang phía trước thường trở lại hướng Bắc và được gọi là cầu thang chính. Đối với những gia đình giàu có ngày xưa, cầu thang chính luôn có 2 cầu thang để lên xuống là cầu thang nam và cầu thang nữ. Ở cầu thang nữ luôn có hình bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang nam ko có nhiều hoa văn chạm khắc, thường chỉ là một cây gỗ, sau đó chạm khắc các bậc đi lên, đi xuống.
Nhà dài ko chỉ là ko gian sinh hoạt nhưng mà còn là nơi kết đoàn các thế hệ đồng bào Êđê. Lúc con gái đi lấy chồng, ngôi nhà được cơi nới thêm cho đôi vợ chồng mới. Rồi tới đời cháu gái, nhà tiếp nối nhau. Cứ thế, ngôi nhà cứ dài ra, chở che cho cuộc sống của nhiều thế hệ… Trong ko gian đấy, cả gia đình đêm đêm quây quần bên bếp lửa. Phụ nữ con gái dệt vải và thêu thùa; đàn ông sửa máy cày, cuốc; Người già kể sử thi và đọc thơ cho trẻ em nghe. Cũng trong ko gian đó, những nghi lễ, phong tục của người Êđê được trình bày trọn vẹn như vong linh lớn của dân tộc này.
(Theo Lan Anh, ngôi nhà truyền thống của người Êđê:
Ngôi nhà dài như tiếng cồng chiêng, báo VOV5, ngày 23/12/2013)
II. Câu hỏi vận dụng kiến thức về tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Êđê
Câu hỏi 1: Từ hình minh họa, hãy chỉ ra những cụ thể nhưng mà văn bản nhắc đến tới (nhà dài, cầu thang, hoa văn chạm khắc, v.v.).
Câu trả lời:
– Nhà dài của người Êđê là nhà sàn, làm bằng tre, gỗ, sàn và tường xung quanh nhà được làm bằng cây trúc già hoặc tre già, lợp tranh. Rêu thành từng chùm, ngọn buông thõng xuống mái, phần rễ cong xuống phía trong.
– Trong nhà có chạm khắc nhiều con vật như voi, cua, cá trên xà nhà. Các hoa văn khác như cự đà, rồng, cua, rùa … thường là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Êđê.
– Cầu thang được gắn vào hai cửa của nhà dài, cửa trước dành cho khách và nam, cửa sau dành cho nữ. Ở cầu thang nữ có hình bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang nam thường chỉ là một cây gỗ, sau đó chạm trổ các bậc để lên xuống.
Câu 2: Vì sao ngôi nhà được nhắc đến trong văn bản được gọi là “nhà truyền thống của người Êđê”?
Câu trả lời:
Ngôi nhà được nhắc tới trong văn bản là “ngôi nhà truyền thống” bởi nó có từ lâu đời, chứa đựng những trị giá văn hóa, tôn giáo của người Êđê.
Câu hỏi 3: Ngôi nhà và sinh hoạt của người Êđê được mô tả trong văn bản trên gợi nhớ những cụ thể nào trong văn bản Thắng lợi Mtao Mxây của Đăm Săn?
Câu trả lời:
Nội dung thắng lợi Mtao Mxây trong văn bản Đăm Săn được gợi lại những cụ thể nào:
Nhà của Mtao Mxây dựng đỉnh hiên hình vầng trăng, đỉnh cầu thang lợp ngói mũi chim. Ngôi nhà của vị trưởng lão giàu có này trông thật đẹp. Cầu thang rộng lợp lá tatami, người người chạy xuôi ngược, bưng bát vẫn ko sợ chật chội.
“Hãy đánh tất cả để dầm bên dưới bị gãy, và dầm phía trên sẽ bị gãy …”
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Ngữ văn 10 Chân trời thông minh
——————————
Ở trên Trường bangtuanhoan.edu.vn Với các bạn Tổng quan về Tác giả – Tác phẩm: Nhà truyền thống Êđê trong SGK Ngữ văn 10 Những chân trời thông minh theo chương trình sách mới. Chúng tôi kỳ vọng rằng bạn đã có được những kiến thức có lợi lúc đọc bài viết này. Trường bangtuanhoan.edu.vn Đã có giới thiệu đầy đủ về tác giả bộ sách mới Cánh diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn vào trang chủ của trường bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng cho năm học mới. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: Trường bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn lớp 10, Ngữ văn 10
[rule_{ruleNumber}]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê bao gồm hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê – SGK Văn 10 Chân trời thông minh.
Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Xem nhanh nội dung1 I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê1.1 1. Xuất xứ1.2 2. Tóm tắt1.3 3. Bố cục1.4 4. Trị giá nội dung 1.5 5. Trị giá nghệ thuật 1.6 6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê1.7 7. Sơ đồ tư duy2 II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
1. Xuất xứ
– Văn bản được in trên Báo VOV5, ngày 23/12/2013, theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê, Nhà dài như tiếng chuông ngân
2. Tóm tắt
Văn bản Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê đã giúp độc giả tưởng tượng khá rõ ràng, cụ thể về những đặc điểm từ ngoài vào trong như vật liệu, đặc điểm bên trong của ngôi nhà và đặc thù là hình ảnh chiếc cầu thang. Tất cả những đặc điểm đó đều mang đậm ý nghĩa văn hóa thiêng thâm thúy, đại diện cho cơ chế mẫu quyền của người dân Ê-đê.
3. Bố cục
– Phần 1 (từ đầu … ông Ama Ha): Bên ngoài ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 2 (Trong ngôi nhà …lên xuống): Bên trong ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 3 (Còn lại): Ý nghĩa ngôi nhà của người Ê-đê
4. Trị giá nội dung
Nói về ngôi nhà truyền thống của người Ê- Đê, một biểu tượng của văn hóa dân tộc, chưa đựng nhiều nét văn hóa rực rỡ và niềm tự hào của người Ê-đê.
5. Trị giá nghệ thuật
– Mô tả cụ thể, giúp người đọc tưởng tượng chân thực và có những tri thức cụ thể về nhà dài Ê-đê
– Ngôn từ rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu
– Văn phong thích hợp với nội dung văn bản, liên kết hài hòa giữa phương thức thuyết minh, mô tả và tự sự
6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê
(VOV5) – Nhà dài là ngôi nhà lớn của một đại gia đình và là nét đặc trưng của cơ chế mẫu hệ của người Êđê. Là nơi ở chung có lúc là của cả một dòng tộc và thường xuyên được nối dài thêm mỗi lúc một thành viên nữ trong gia đình xây dựng thất gia nên có huyền thoại rằng nhà dài như tiếng chiêng ngân (vì đứng ở đầu nhà dài đánh chiêng thì cuối nhà chỉ còn nghe rất nhỏ, ra khỏi nhà là ko còn nghe thấy tiếng chiêng nữa).
Nhà dài của người Ê đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa và bằng gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp cỏ tranh. Nhà dài thường được lợp bằng cỏ tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuôi mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong. Người Ê đê thường làm nhà theo hướng Bắc- Nam. Nhìn từ xa ngôi nhà có hình dáng một cái thuyền. Lúc nói tới chiều dài thì nói tới số lượng dầm ngang (đê) tương ứng với một vài cột. Nhà có bao nhiêu đê là có bấy nhiêu gian. Tiến sĩ Nguyễn Duy Thiệu, Phó Giám đốc Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam, cho biết:Nhà dài, dài tới bao nhiêu thì tùy thuộc vào chủ nhà dài đấy có thịnh vượng hay ko. Trước đây, có những nhà rất là dài. Tới thế hệ thứ 3, con của các cô con gái trong nhà, tức là cháu của bà chủ nhà đấy lấy chồng thì tiếp tục nối dài ra như thế, thậm chí chắt của bà chủ nhà lấy chồng thì cũng nối dài ra như thế. Theo như tài liệu của người Pháp mô tả lại nhưng mà tôi có thì người ta nói trong thời Pháp, có ngôi nhà như ngôi nhà của ông hơn Ama Ha dài hơn 200 m
Ko gian nhà chạy theo chiều dọc gồm hai phần rõ rệt. Từ cửa chính đi vào là một phần rộng, chiếm 1/3 gọi là Gah, phần còn lại gọi là Ôk. Gah là nơi tiếp khách, có bếp cho khách và là nơi sinh hoạt chung của gia đình, là nơi cúng thần, là chỗ ngủ của đàn ông chưa vợ, là nơi đặt nhiều đồ vật quý. Gah và Ôk được ngăn bởi vi cột Kmeh Kpăng có khắc hình, trong đó cột phía đông là cột chủ, kế bên kê một bộ phản để người đứng đầu gia đình ngồi lúc họp hành, trong lúc đó cột phía Tây là cột trống nơi có đặt chiếc trống đại trên ghế Kpan cao 0,50m, dài từ 10 – 20m để nhạc công ngồi đánh chiêng, trống, cồng. Gầm ghế thường là nơi để cồng chiêng. Sát vách phía sau hàng cột phía đông là nơi để hàng ché. Kế bên bếp khách còn có bếp nấu bếp lúc có lễ thức. Chị Đàm Thị Hợp, cán bộ Phòng Cơ quan sưu tầm ngoài trời, Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam giới thiệu về ngôi nhà dài tiêu biểu của người Ê đê tại Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam: Đây là một ngôi nhà giàu có, giàu có ngay ở trong những hiện vật để trong phòng khách, nơi người ta gọi là Gah. Đây là phòng khách, nơi tổ chức những lễ hội tuy ở trong phạm vi gia đình nhưng nó vẫn có tính chất số đông nên lúc tổ chức những lễ hội do gia đình thôi nhưng người ta mời rất đông mọi người ở xung quanh. Ví dụ dân làng tới để tham gia cùng do vậy phòng khách này là nơi thường mang tính chất số đông của người Ê đê. Người ta bày rất nhiều đồ dùng ở đây, ví dụ như ché rượu cần, cồng chiêng, nồi đồng… là những tài sản rất có trị giá với người Ê đê. Nếu số lượng những đồ vật này càng nhiều thì có thể hiểu rằng đây là một gia đình rất giàu có.
Trong mỗi ngôi nhà dài, người Ê đê chạm khắc rất nhiều hình con vật như voi, cua, cá… Sự giàu có của chủ nhà được trình bày trên những hoa văn đó. Chị Đàm Thị Hợp cho biết thêm:Ví dụ hoa văn hình con voi phải những gia đình nào sở hữu những con voi thật thì mới có quyền chạm khắc hoa văn hình con voi ở trên đấy. Một số hoa văn khác như là hoa văn con kỳ đà, con rồng, cua, rùa… là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê đê. Người ta khắc những con kỳ đà trên xà ngang với mong muốn sẽ mang tới cho gia đình nhà mình những điều may mắn và ngăn chặn, mang đi những rủi ro. Đặc thù là con rồng có vây hình con cá, râu, sừng nhô lên. Theo các chuyên gia, đây là hoa văn nguyên thủy của người Êđê ko trộn lẫn với các dân tộc khác.
Cầu thang là một điểm nhấn của nhà dài người Ê-đê gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cửa phía sau dành cho phụ nữ. Chị Đàm Thị Hợp khẳng định: Thường nhà người Ê đê có 2 cầu thang, cầu thang phía trước và cầu thang phía sau. Cầu thang phía trước thường hướng về phía Bắc và được gọi là cầu thang chính. Đối với những gia đình giàu có ngày xưa, cầu thang chính bao giờ cũng có 2 cầu thang để lên xuống, cầu thang đực và cầu thang cái. Trên cầu thang cái bao giờ cũng có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực ko có hoa văn chạm khắc nhiều, thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Nhà dài ko chỉ là môi trường sống nhưng mà còn là nơi gắn kết bao thế hệ dòng tộc của người Ê đê. Lúc người con gái lấy chồng, căn nhà được nối dài để làm nơi ở cho đôi vợ chồng mới. Rồi tới đời cháu gái, ngôi nhà lại tiếp tục nối. Cứ như thế, nhà cứ dài ra, mãi chở che cho cuộc sống của nhiều thế hệ… Trong ko gian đấy, đêm đêm cả đại gia đình quây quần sum họp bên bếp lửa. Ðàn bà con gái dệt vải, thêu thùa; đàn ông sửa lại cái cày, cái cuốc; người già thì kể sử thi, đọc truyện thơ cho con trẻ. Cũng trong ko gian đấy, các lễ thức, tập tục của người Ê đê được trình bày trọn vẹn như hồn cốt đại nghìn của dân tộc này.
(Theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê:Nhà dài như tiếng chiêng ngân, Báo VOV5, ngày 23-12-2013)
7. Sơ đồ tư duy
II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Câu 1: Từ hình minh họa, bạn hãy chỉ ra những cụ thể nhưng mà văn bản nhắc đến (nhà dài, cầu thang, hoa văn chạm khắc…).
Lời giải:
– Nhà dài của người Ê-đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp có tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuống mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong.
– Trong nhà chạm khắc nhiều hình con vật như voi, cua, cá… lên xà nhà. Những hoa văn khác như hoa văn con kì đà, con rồng, cua, rùa… thường là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê-đê.
– Cầu thang gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cừa phía sau dành cho phụ nữ. Trên cầu thang cái có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Câu 2: Vì sao ngôi nhà nói tới trong văn bản được gọi là “ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê”?
Lời giải:
Ngôi nhà được nói tới trong văn bản là “ngôi nhà truyền thống” vì có từ rất lâu đời, chứa đựng những trị giá văn hóa, tôn giáo của người dân Ê-đê.
Câu 3: Ngôi nhà và sinh hoạt của người Ê-đê được mô tả trong văn bản trên gợi nhớ những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây?
Lời giải:
Những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây được gợi nhớ tới là:
Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình mặt trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Ngôi nhà của lão tù trưởng nhà giàu này trông quả thực là đẹp. Cầu thang rộng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống nhưng mà khiêng một ché đuê vẫn ko sợ chật.
“Hãy đánh lên tất cả cho ở dưới vỡ toác các cây đòn ngạch, cho ở trên gãy nát các cây xà ngang, ..”
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Chân trời thông minh
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê trong bộ SGK Văn 10 Chân trời thông minh theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_2_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
[rule_3_plain]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê bao gồm hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê – SGK Văn 10 Chân trời thông minh.
Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Xem nhanh nội dung1 I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê1.1 1. Xuất xứ1.2 2. Tóm tắt1.3 3. Bố cục1.4 4. Trị giá nội dung 1.5 5. Trị giá nghệ thuật 1.6 6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê1.7 7. Sơ đồ tư duy2 II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
I. Nói chung tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
1. Xuất xứ
– Văn bản được in trên Báo VOV5, ngày 23/12/2013, theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê, Nhà dài như tiếng chuông ngân
2. Tóm tắt
Văn bản Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê đã giúp độc giả tưởng tượng khá rõ ràng, cụ thể về những đặc điểm từ ngoài vào trong như vật liệu, đặc điểm bên trong của ngôi nhà và đặc thù là hình ảnh chiếc cầu thang. Tất cả những đặc điểm đó đều mang đậm ý nghĩa văn hóa thiêng thâm thúy, đại diện cho cơ chế mẫu quyền của người dân Ê-đê.
3. Bố cục
– Phần 1 (từ đầu … ông Ama Ha): Bên ngoài ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 2 (Trong ngôi nhà …lên xuống): Bên trong ngôi nhà của người Ê-đê
– Phần 3 (Còn lại): Ý nghĩa ngôi nhà của người Ê-đê
4. Trị giá nội dung
Nói về ngôi nhà truyền thống của người Ê- Đê, một biểu tượng của văn hóa dân tộc, chưa đựng nhiều nét văn hóa rực rỡ và niềm tự hào của người Ê-đê.
5. Trị giá nghệ thuật
– Mô tả cụ thể, giúp người đọc tưởng tượng chân thực và có những tri thức cụ thể về nhà dài Ê-đê
– Ngôn từ rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu
– Văn phong thích hợp với nội dung văn bản, liên kết hài hòa giữa phương thức thuyết minh, mô tả và tự sự
6. Ngôi nhà truyền thống của người Ê-Đê
(VOV5) – Nhà dài là ngôi nhà lớn của một đại gia đình và là nét đặc trưng của cơ chế mẫu hệ của người Êđê. Là nơi ở chung có lúc là của cả một dòng tộc và thường xuyên được nối dài thêm mỗi lúc một thành viên nữ trong gia đình xây dựng thất gia nên có huyền thoại rằng nhà dài như tiếng chiêng ngân (vì đứng ở đầu nhà dài đánh chiêng thì cuối nhà chỉ còn nghe rất nhỏ, ra khỏi nhà là ko còn nghe thấy tiếng chiêng nữa).
Nhà dài của người Ê đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa và bằng gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp cỏ tranh. Nhà dài thường được lợp bằng cỏ tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuôi mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong. Người Ê đê thường làm nhà theo hướng Bắc- Nam. Nhìn từ xa ngôi nhà có hình dáng một cái thuyền. Lúc nói tới chiều dài thì nói tới số lượng dầm ngang (đê) tương ứng với một vài cột. Nhà có bao nhiêu đê là có bấy nhiêu gian. Tiến sĩ Nguyễn Duy Thiệu, Phó Giám đốc Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam, cho biết:Nhà dài, dài tới bao nhiêu thì tùy thuộc vào chủ nhà dài đấy có thịnh vượng hay ko. Trước đây, có những nhà rất là dài. Tới thế hệ thứ 3, con của các cô con gái trong nhà, tức là cháu của bà chủ nhà đấy lấy chồng thì tiếp tục nối dài ra như thế, thậm chí chắt của bà chủ nhà lấy chồng thì cũng nối dài ra như thế. Theo như tài liệu của người Pháp mô tả lại nhưng mà tôi có thì người ta nói trong thời Pháp, có ngôi nhà như ngôi nhà của ông hơn Ama Ha dài hơn 200 m
Ko gian nhà chạy theo chiều dọc gồm hai phần rõ rệt. Từ cửa chính đi vào là một phần rộng, chiếm 1/3 gọi là Gah, phần còn lại gọi là Ôk. Gah là nơi tiếp khách, có bếp cho khách và là nơi sinh hoạt chung của gia đình, là nơi cúng thần, là chỗ ngủ của đàn ông chưa vợ, là nơi đặt nhiều đồ vật quý. Gah và Ôk được ngăn bởi vi cột Kmeh Kpăng có khắc hình, trong đó cột phía đông là cột chủ, kế bên kê một bộ phản để người đứng đầu gia đình ngồi lúc họp hành, trong lúc đó cột phía Tây là cột trống nơi có đặt chiếc trống đại trên ghế Kpan cao 0,50m, dài từ 10 – 20m để nhạc công ngồi đánh chiêng, trống, cồng. Gầm ghế thường là nơi để cồng chiêng. Sát vách phía sau hàng cột phía đông là nơi để hàng ché. Kế bên bếp khách còn có bếp nấu bếp lúc có lễ thức. Chị Đàm Thị Hợp, cán bộ Phòng Cơ quan sưu tầm ngoài trời, Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam giới thiệu về ngôi nhà dài tiêu biểu của người Ê đê tại Cơ quan sưu tầm Dân tộc học Việt Nam: Đây là một ngôi nhà giàu có, giàu có ngay ở trong những hiện vật để trong phòng khách, nơi người ta gọi là Gah. Đây là phòng khách, nơi tổ chức những lễ hội tuy ở trong phạm vi gia đình nhưng nó vẫn có tính chất số đông nên lúc tổ chức những lễ hội do gia đình thôi nhưng người ta mời rất đông mọi người ở xung quanh. Ví dụ dân làng tới để tham gia cùng do vậy phòng khách này là nơi thường mang tính chất số đông của người Ê đê. Người ta bày rất nhiều đồ dùng ở đây, ví dụ như ché rượu cần, cồng chiêng, nồi đồng… là những tài sản rất có trị giá với người Ê đê. Nếu số lượng những đồ vật này càng nhiều thì có thể hiểu rằng đây là một gia đình rất giàu có.
Trong mỗi ngôi nhà dài, người Ê đê chạm khắc rất nhiều hình con vật như voi, cua, cá… Sự giàu có của chủ nhà được trình bày trên những hoa văn đó. Chị Đàm Thị Hợp cho biết thêm:Ví dụ hoa văn hình con voi phải những gia đình nào sở hữu những con voi thật thì mới có quyền chạm khắc hoa văn hình con voi ở trên đấy. Một số hoa văn khác như là hoa văn con kỳ đà, con rồng, cua, rùa… là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê đê. Người ta khắc những con kỳ đà trên xà ngang với mong muốn sẽ mang tới cho gia đình nhà mình những điều may mắn và ngăn chặn, mang đi những rủi ro. Đặc thù là con rồng có vây hình con cá, râu, sừng nhô lên. Theo các chuyên gia, đây là hoa văn nguyên thủy của người Êđê ko trộn lẫn với các dân tộc khác.
Cầu thang là một điểm nhấn của nhà dài người Ê-đê gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cửa phía sau dành cho phụ nữ. Chị Đàm Thị Hợp khẳng định: Thường nhà người Ê đê có 2 cầu thang, cầu thang phía trước và cầu thang phía sau. Cầu thang phía trước thường hướng về phía Bắc và được gọi là cầu thang chính. Đối với những gia đình giàu có ngày xưa, cầu thang chính bao giờ cũng có 2 cầu thang để lên xuống, cầu thang đực và cầu thang cái. Trên cầu thang cái bao giờ cũng có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực ko có hoa văn chạm khắc nhiều, thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Nhà dài ko chỉ là môi trường sống nhưng mà còn là nơi gắn kết bao thế hệ dòng tộc của người Ê đê. Lúc người con gái lấy chồng, căn nhà được nối dài để làm nơi ở cho đôi vợ chồng mới. Rồi tới đời cháu gái, ngôi nhà lại tiếp tục nối. Cứ như thế, nhà cứ dài ra, mãi chở che cho cuộc sống của nhiều thế hệ… Trong ko gian đấy, đêm đêm cả đại gia đình quây quần sum họp bên bếp lửa. Ðàn bà con gái dệt vải, thêu thùa; đàn ông sửa lại cái cày, cái cuốc; người già thì kể sử thi, đọc truyện thơ cho con trẻ. Cũng trong ko gian đấy, các lễ thức, tập tục của người Ê đê được trình bày trọn vẹn như hồn cốt đại nghìn của dân tộc này.
(Theo Lan Anh, Nhà truyền thống của người Ê-đê:Nhà dài như tiếng chiêng ngân, Báo VOV5, ngày 23-12-2013)
7. Sơ đồ tư duy
II. Câu hỏi vận dụng tri thức tác phẩm Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê
Câu 1: Từ hình minh họa, bạn hãy chỉ ra những cụ thể nhưng mà văn bản nhắc đến (nhà dài, cầu thang, hoa văn chạm khắc…).
Lời giải:
– Nhà dài của người Ê-đê là nhà sàn, làm bằng tre nứa gỗ, mặt sàn và vách tường xung quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân tre già đập dập, mái lợp có tranh. Tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuống mái, gốc bẻ gập xuống vào bên trong.
– Trong nhà chạm khắc nhiều hình con vật như voi, cua, cá… lên xà nhà. Những hoa văn khác như hoa văn con kì đà, con rồng, cua, rùa… thường là những con vật xuất hiện trong tôn giáo của người Ê-đê.
– Cầu thang gắn với hai cửa của nhà dài, cửa phía trước dành cho khách và nam giới, cừa phía sau dành cho phụ nữ. Trên cầu thang cái có hình ảnh bầu sữa mẹ và vầng trăng khuyết, còn cầu thang đực thường chỉ là một cây gỗ sau đó chạm khắc những bậc để lên xuống.
Câu 2: Vì sao ngôi nhà nói tới trong văn bản được gọi là “ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê”?
Lời giải:
Ngôi nhà được nói tới trong văn bản là “ngôi nhà truyền thống” vì có từ rất lâu đời, chứa đựng những trị giá văn hóa, tôn giáo của người dân Ê-đê.
Câu 3: Ngôi nhà và sinh hoạt của người Ê-đê được mô tả trong văn bản trên gợi nhớ những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây?
Lời giải:
Những cụ thể nào trong văn bản Đăm Săn thắng lợi Mtao Mxây được gợi nhớ tới là:
Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình mặt trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Ngôi nhà của lão tù trưởng nhà giàu này trông quả thực là đẹp. Cầu thang rộng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống nhưng mà khiêng một ché đuê vẫn ko sợ chật.
“Hãy đánh lên tất cả cho ở dưới vỡ toác các cây đòn ngạch, cho ở trên gãy nát các cây xà ngang, ..”
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Chân trời thông minh
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê trong bộ SGK Văn 10 Chân trời thông minh theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10
[/box]
#Ngôi #nhà #truyền #thống #của #người #Êđê #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn
Bạn thấy bài viết Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Nhớ để nguồn: Ngôi nhà truyền thống của người Ê-đê (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 tại bangtuanhoan.edu.vn
Chuyên mục: Kiến thức chung