Patrick Modiano là nhà văn lớn của văn học Pháp từ nửa sau thế kỉ XX tới nay. Ông là chủ sở hữu của những phần quà văn học danh giá như Goncourt (1978), Nobel (2014) bởi “cái nghệ thuật của kí ức nhưng ông đã vận dụng để gợi nên những phận người bẽ bàng, khó thỏa nguyện nhất” (theo Viện Hàn lâm Thụy Điển).
Sự trở đi trở lại của những chủ đề về kí ức, sự lãng quên, truy tầm bản thể, đánh mất căn cước trên cái nền của một Paris, một nước Pháp thời bị chiếm đóng trong hồ hết tiểu thuyết của Patrick Modiano đã kiến tạo và định hình một lối viết “kiểu Modiano” khó bề trộn lẫn với bất kì tác gia nào khác. Triển khai những chủ đề đó trong hơn 40 tiểu thuyết, Modiano thường sử dụng motif một nhân vật nam “tôi” lần theo những dấu vết để ngược về thời quá vãng, tìm kiếm những chân dung người đã bị thời kì phủ bụi tới nhòe mờ. Hành trình đó, một cách kì lạ, luôn có sự hiện hữu song hành của những người phụ nữ trẻ tuổi. Họ vừa đóng một vai trò đặc trưng quan trọng lúc trở thành một phần kí ức của những người đi tìm thời kì đã mất, vừa mang nặng biết bao tổn thương riêng tư của những tư nhân dưới sự tác động mạnh mẽ của một thời cuộc đầy biến động lúc bấy giờ.
Nhà văn Patrick Modiano
1. Những bóng hình mờ ảo
Nhân vật nữ, đặc trưng là những nhân vật trẻ tuổi, trong tiểu thuyết Patrick Modiano thường xuất hiện và chiếm lấy phần lớn kí ức của các nhân vật nam chính trong hành trình tìm về quá khứ. Dẫu vậy, chân dung và lai lịch của nhân vật nữ vẫn xuất hiện như những bóng hình mờ ảo của một thời đã xa: ko rõ tên, ko rõ tuổi, ko nhân thân, ko lai lịch, ko nghề nghiệp và ko ngừng dịch chuyển. Nói cách khác, sự hiện hữu của họ luôn bị chìm khuất trong hai lớp sương mù: sương mù quá khứ và sương mù thời cuộc.
Tính danh là yếu tố tối quan trọng trong việc xác định sự hiện hữu của mỗi người, là khởi đầu của hành trình tìm kiếm bản sắc hay căn cước. Thế nhưng, nhân vật của Patrick Modiano hầu như đều biến động tính danh. Trong Ở quán cà phê của tuổi xanh lạc lối, nhân vật nữ chính thuở đầu được biết tới với cái tên Louki. Song đó chỉ là cái tên nhưng những thực khách thân thuộc của quán Le Condé đặt cho nàng. Ở , cái tên Chantal Grippay cũng được đổi từ Joséphine Grippay, hay Annie Astrand của quá khứ nay đã đổi cả tên lẫn họ thành Agnès Vincent. Khái niệm tên thật trở thành bất khả, lúc tính danh liên tục bị thay đổi và ko có bất kỳ chứng cớ nào, ngay cả những ghi chép ở các sổ niên giám, các danh bạ, các phiếu khảo sát của cảnh sát… cũng ko chứng thực đó là tên thật của một người nào đó. Họ có thể là bất kì người nào hoặc là ko người nào trong số những cái tên đó là họ cả. Sự hiện hữu của nhân vật lúc nhìn từ góc độ tính danh, rõ ràng đã mang những tín hiệu của những bóng hình mờ ảo hơn là một thực thể xác định.
Chịu tác động lí thuyết trôi dạt của Guy Debord(1), liên kết với nhãn quang nhạy cảm, nắm bắt được thực chất, ko khí của một Paris, một nước Pháp thời chiếm đóng, và sau cuối là trải nghiệm tư nhân, Patrick Modiano luôn khắc hoạ nhân vật mang tính trôi dạt đậm đặc. Nhân vật nữ cũng ko nằm ngoài đặc trưng thông minh đó của Patrick Modiano. Họ trôi dạt trong ko gian, thời kì và trong trường kí ức của tha nhân một cách biến động. Nhân vật của ông ko ngừng dịch chuyển theo từng con phố của Paris nhưng ko mấy lúc theo một dự kiến nào cụ thể. Những vị trí, ko gian dường như có một ma lực chi phối và dẫn lối bước chân thường xuyên rơi vào trạng thái vô định của các nhân vật. Louki của Ở quán cà phê của tuổi xanh lạc lối cũng đã bước vào Le Condé theo cách đó. Ngoài ra, vì phải lẩn trốn những người chồng, người yêu cũ, sự theo dõi của cảnh sát, sự truy tìm của những kẻ nguy hiểm, nhân vật nữ phải ko ngừng thay đổi vị trí ẩn náu. Cùng với khát khao được đoạn tuyệt với cuộc đời cũ, mở ra một tương lai bớt u ám hơn, ko gian trôi dạt của các nhân vật nữ ko chỉ bó hẹp trong Paris, nước Pháp nhưng mở rộng tới London, Anh, Bỉ… theo trục đường vượt biên. Dẫu thế, với một thân phận của kẻ ko căn cước, họ vẫn bị trôi dạt và rồi lại phải quay trở về nơi họ đã muốn rời xa mãi mãi.
Ko chỉ trôi dạt trong ko gian, những cô gái trẻ trong tiểu thuyết Patrick Modiano còn trôi dạt trong các liên kết xã hội. Cũng như cái cách nhưng ko gian hút lấy con người, mỗi con người cũng tạo ra một ma lực nào đó và kéo lấy người khác về phía mình. Và trong tiểu thuyết Patrick Modiano, nhân vật nữ luôn ẩn chứa một ma lực đặc trưng đối với các nhân vật nam chính. Họ ngay tức khắc gắn kết với nhau thành một vài với những biến thể không giống nhau: người phụ nữ lớn tuổi với một cậu nhỏ con, một cô gái với một cậu học trò, sinh viên nhỏ hơn vài tuổi, một người phụ nữ với một người đàn ông… Những con người trôi dạt, vô tình gặp nhau, nhanh chóng gắn kết nhưng cũng nhanh chóng tách rời. Thế nên hình ảnh của những cô gái trong kí ức của những nhân vật nam tuy rất ấn tượng, từ tính danh, ngoại hình, hành trạng, giọng nói, mùi hương… tới mức chỉ cần một tín hiệu thân thuộc là tất cả những vọng âm quá khứ ngay tức khắc vang lên, gợi nhớ về một con người của một thời quá vãng, song chính sự kết nối và tan rã chóng vánh làm cho chân dung của những cô gái trong kí ức chỉ là những mảnh vỡ rời rạc. Những nỗ lực tái tạo chân dung một con người nói chung và một cô gái nói riêng trở thành bất khả hơn bao giờ hết, lúc những minh chứng, dấu vết chứng tỏ sự hiện hữu có bản sắc, có căn cước còn sót lại trên hiện vật và trong kí ức vừa ít ỏi vừa mung lung, biến động tới vậy.
Sự mất tích là tín hiệu cho thấy sự hiện hữu mỏng manh, hư ảo của một con người. Ko ít nhân vật nữ chính – những bóng hình quá khứ nhưng nhân vật nam “tôi” thao thiết tìm kiếm – đều mất tích một cách đột ngột và đầy bất minh. Louki được người tiếp tân khách sạn báo rằng nàng đã nhảy lầu tự vẫn. Jacqueline một ngày ko còn trở về căn phòng khách sạn cô đang ở cùng “tôi”. Annie Astrard bất thần bỏ lại cậu nhỏ Jean giữa một khu phố xa lạ. Denise bị mất tích sau lúc cô và Guy Roland tách ra trong quá trình vượt biên sang Bỉ… Cứ như thế, tiểu thuyết Patrick Modiano dày đặc những cuộc tách rời đột ngột, để lại nhiều chấn thương cho những nhân vật nam chính là “tôi” – vốn là người đã gắn kết thâm thúy với họ trong suốt hành trình trôi dạt. Và điều đó cũng có thể là nguyên nhân của việc các nhân vật của Patrick Modiano luôn thấp thỏm trong nỗi lo lắng, sự tự ti bị bỏ rơi bất kỳ lúc nào. Lúc nhìn từ ngày nay, sự mất tích đột ngột của các nhân vật nữ luôn khiến các nhân vật nam chính “tôi” ko ngừng hoài nghi và nỗ lực truy tìm lại hình ảnh của những người phụ nữ đó. Họ là người nào, họ có thật sự đã từng tồn tại hay ko… là những câu hỏi nhưng “tôi” ko dễ dàng đưa ra những xác quyết cuối cùng.
Khắc hoạ số phận của con người trong guồng quay của lịch sử, Patrick Modiano tỏ ra đặc trưng nhạy cảm lúc nhìn rõ nỗi khốn khổ, sự khắc khoải của những tư nhân vùng ngoại biên – những người chịu tác động nặng nề nhất của thời cuộc hắc ám, biến động. Những nhân vật nữ của ông nói riêng và nhân vật của ông nói chung luôn phải đối diện với nguy cơ bị xoá sổ trên mọi phương diện: tính danh, căn cước, bản thể, lai lịch, và cuối cùng là sự hiện hữu. Để chống lại điều đó, họ lựa chọn việc xoá đi những gì có thể là dấu vết của mình, theo những cách nhưng các nhân vật nữ của ông đã làm. Lựa chọn đó gây ra những chấn thương, nhưng trước hết là với chính các cô gái trẻ đó: phải trở thành một người khác, phải quay lưng trở mặt với những người mình gắn kết, và hơn hết là sự một sự hiện hữu như những bóng hình mờ ảo trong kí ức của tha nhân.
2. Hiện thân của tình yêu, nỗi đau và kí ức
Một cách đặc trưng, những nhân vật nam chính “tôi”, chủ thể của những cuộc truy tầm quá khứ, trên hành trình trôi dạt luôn bị kéo về những phụ nữ trẻ tuổi và nhanh chóng trở thành người đồng hành với họ. Những cô gái trẻ tuổi – nhan sắc xinh đẹp, là vũ nữ hoặc kĩ nữ, ko lai lịch, dường như luôn phải chịu đựng một nỗi đau nào đó – đã tạo ra một từ trường làm cho “tôi” ko thể “tránh khỏi việc trôi dạt về phía nó”. “Tôi” của Từ thăm thẳm quên lãng đã gặp Jacqueline và Gérard Van Bever vào một buổi tối của mùa đông những năm 1960. Diễn ra từ đó, “tôi” đã luôn hiện diện và song hành với Jacqueline để tới cuối cùng, anh đã tuân theo lời nàng lấy cắp chiếc vali của một gã ưa thích nàng hòng kiếm tiền đi sang Mallorca. “Tôi” của Một gánh xiếc qua đã gặp Gisèle lúc hai người tới đồn cảnh sát để trả lời thẩm vấn. Ngay sau cuộc trò chuyện, Gisèle tới ở nhà của “tôi”, từ đó “tôi” theo nàng tới mọi nơi nàng muốn tới và luôn đợi nàng trở về sau mỗi lần nàng rời đi. Trong Để em khỏi lạc trong khu phố, “tôi” lúc còn là cậu nhỏ Jean bé nhỏ cũng sẵn sàng theo chân của một người phụ nữ sang Thụy Sĩ nhưng ko có bất kỳ sự băn khoăn hay kháng cự nào…
Có thể thấy, dù tính chất mối quan hệ giữa nhân vật “tôi” và các cô gái không giống nhau ở mỗi tác phẩm song thực chất của mối quan hệ đó dường như rất giống nhau. Cả hai đều là những phận người trôi dạt ở những năm Paris bị chiếm đóng. Họ là dân nhập cư, những kẻ bên lề, ko căn cước, ko lai lịch, luôn bị theo dõi, bắt bớ và bị đẩy vào những công việc, những phi vụ mờ ám để có thể tồn tại. Tình thế hiện sinh quá đỗi cheo leo đó làm cho những người xa lạ dễ bị trôi dạt về phía nhau và bám lấy nhau nhưng ko cần quá nhiều thời kì, quá nhiều lí do. Tìm thấy một người có thể song hành trên chặng đường trôi dạt có nhẽ là một hạnh phúc, đối với người luôn có tự ti bị bỏ rơi như “tôi” và cả đối với những người phụ nữ trẻ luôn bất an như Louki. Song việc người đồng hành mất tích ngay trong những lúc cả hai đang trên đường đi tới những vùng đất mới để đoạn tuyệt với quá khứ, tìm kiếm một cuộc đời mới đầy hi vọng càng làm cho nhân vật “tôi” bị sốc, thậm chí đó trở thành vết thương ko ngừng giày vò họ cho tới tận những năm tháng sau này.
Việc bị trôi dạt nằm ngoài dự liệu làm cho sự vận chuyển của các nhân vật trở thành biến động tới mức có những người bị ám ảnh bởi những điểm cố định hòng “tìm cách cứu khỏi lãng quên những con bướm bay thoáng chốc quanh một ngọn đèn”, để có thể lưu giữ “một khuôn mặt”(2). Nếu nhìn hành trình tìm kiếm quá khứ của các nhân vật “tôi” ko phải trong ko gian vật lí Paris, nước Pháp, nhưng trong ko gian trừu tượng – ko gian kí ức, thì các nhân vật “tôi” cũng ko tránh được tình trạng bị trôi dạt. Họ ko có những mốc thời kì, những điểm ko gian cụ thể để tìm kiếm, cũng ko có những gương mặt người định sẵn để tham vấn. Duy chỉ có hình ảnh của những người phụ nữ là điều nhưng các nhân vật “tôi” ko ngừng tìm kiếm. Vì thế, có thể xem nhân vật nữ chính là những điểm cố định trong ko gian kí ức của các nhân vật nam chính “tôi”. Lần theo những dấu vết của những cô gái đó, các nhân vật nam thực sự tìm thấy lại kí ức của mình – từ hoàn cảnh sống tới những xúc cảm của những tháng ngày tưởng như đã lùi vào xa xăm mãi mãi ko thể tìm lại như cái cách Guy Roland (Phố của những cửa hiệu u tối) – một thám tử bị mất sự ghi nhớ, đang sống dưới một tính danh giả và lai lịch giả – trong hành trình tìm kiếm lại “bản mặt” của mình, đã lần theo vô vàn những dấu vết của một người nào đó có thể là anh ta. Trong ko gian kí ức mờ mịt, hình ảnh của một cô gái tên Denise là một trong những điểm cố định của hành trình vô định kia. Hay nói cách khác, những cô gái trẻ là chìa khóa giúp anh mở từng lớp cửa quá khứ để có thể tiệm cận hơn với căn cước nhưng anh đã thất lạc lúc xưa.
Trở thành người song hành cùng nhân vật chính, nhân vật nữ nhập vai trò trung tâm trong tiểu thuyết của Patrick Modiano. Là những con người nhưng sự tồn tại chỉ như những bóng hình mờ ảo giữa những biến động của thời cuộc, trong màn sương mù của kí ức, nhân vật nữ cũng mang vác chung số phận của biết bao phận người lúc đó: mất tính danh, ko căn cước, thất lạc bản thể và thất lạc cả cõi người. Dẫu thế, sự hiện hữu của họ và việc mang tới cho những nhân vật nam những cảm nhận hạnh phúc, những tổn thương thâm thúy thật sự làm cho một quãng đời của các nhân vật nam trở thành sáng rõ hơn – bởi họ là những “điểm cố định”, là kí ức ko bao giờ có thể mờ phai.
Lúc so sánh công cuộc “đi tìm thời kì đã mất” của mình với Marcel Proust, Patrick Modiano cho rằng: “Kí ức của Proust làm sống dậy quá khứ trong từng cụ thể nhỏ nhất, như một bức tranh sống. Tôi có cảm giác ngày nay kí ức ít tin chắc hơn vào chính nó và nó cứ phải ko ngừng đấu tranh chống lại chứng mất sự ghi nhớ và quên lãng. Vì cái lớp, cái khối lãng quên phủ lên tất cả đó, người ta chỉ có thể năm bắt được những mẩu quá khứ, những dấu vết đứt đoạn, những số phận con người thoáng qua và gần như ko thể chộp lấy được.”(3) Song với nghệ thuật khắc họa những nhân vật nữ thông qua những mảnh vỡ rời rạc, thông qua những dấu vết đứt đoạn nhưng thời kì còn chưa xóa nhòa lại làm nổi trội lên số phận của những con người bên lề trong thời kì u ám của Paris, của nước Pháp những năm bị chiếm đóng. Họ cùng những nhân vật khác trong tiểu thuyết của Modiano đã ko ngừng phải khắc khoải đi tìm câu trả lời cho sự hiện hữu của mình: Làm thế nào để có thể tồn tại nhưng ko cần mất tích, và làm thế nào để mất tích nhưng vẫn có thể hoặc có dịp tìm lại được chính mình? Câu hỏi đó còn vang vọng tới ngày nay và cả tương lai – lúc thời cuộc vẫn ko ngừng tạo ra những bất an cho con người nói chung và cho mỗi phận người nói riêng
V.N.B.D
—————-
1. Xem thêm: Trần Thanh Nhàn, Tiểu thuyết Patrick Modiano nhìn từ “lí thuyết về sự trôi dạt” của Guy Debord, https://jshe.ued.udn.vn (cập nhật ngày 27/5/2022).
2. Patrick Modiano, Ở quán cà phê của tuổi xanh lạc lối, Cao Việt Dũng dịch, Nxb Văn học, Hà Nội, 2020, tr.16.
3. Patrick Modiano, Diễn từ nhận giải Nobel 2014 của Patrick Modiano, Nguyên Ngọc dịch, https://breadandrose.com (cập nhật ngày 27/5/2022).
Bạn thấy bài viết Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Địa lý
#Nhân #vật #nữ #trong #tiểu #thuyết #Patrick #Modiano #Tác #giả #Võ #Nguyễn #Bích #Duyên
Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên
Hình Ảnh về: Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên
Video về: Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên
Wiki về Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên
Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên -
Patrick Modiano là nhà văn lớn của văn học Pháp từ nửa sau thế kỉ XX tới nay. Ông là chủ sở hữu của những phần quà văn học danh giá như Goncourt (1978), Nobel (2014) bởi “cái nghệ thuật của kí ức nhưng ông đã vận dụng để gợi nên những phận người bẽ bàng, khó thỏa nguyện nhất” (theo Viện Hàn lâm Thụy Điển).
Sự trở đi trở lại của những chủ đề về kí ức, sự lãng quên, truy tầm bản thể, đánh mất căn cước trên cái nền của một Paris, một nước Pháp thời bị chiếm đóng trong hồ hết tiểu thuyết của Patrick Modiano đã kiến tạo và định hình một lối viết “kiểu Modiano” khó bề trộn lẫn với bất kì tác gia nào khác. Triển khai những chủ đề đó trong hơn 40 tiểu thuyết, Modiano thường sử dụng motif một nhân vật nam “tôi” lần theo những dấu vết để ngược về thời quá vãng, tìm kiếm những chân dung người đã bị thời kì phủ bụi tới nhòe mờ. Hành trình đó, một cách kì lạ, luôn có sự hiện hữu song hành của những người phụ nữ trẻ tuổi. Họ vừa đóng một vai trò đặc trưng quan trọng lúc trở thành một phần kí ức của những người đi tìm thời kì đã mất, vừa mang nặng biết bao tổn thương riêng tư của những tư nhân dưới sự tác động mạnh mẽ của một thời cuộc đầy biến động lúc bấy giờ.
Nhà văn Patrick Modiano
1. Những bóng hình mờ ảo
Nhân vật nữ, đặc trưng là những nhân vật trẻ tuổi, trong tiểu thuyết Patrick Modiano thường xuất hiện và chiếm lấy phần lớn kí ức của các nhân vật nam chính trong hành trình tìm về quá khứ. Dẫu vậy, chân dung và lai lịch của nhân vật nữ vẫn xuất hiện như những bóng hình mờ ảo của một thời đã xa: ko rõ tên, ko rõ tuổi, ko nhân thân, ko lai lịch, ko nghề nghiệp và ko ngừng dịch chuyển. Nói cách khác, sự hiện hữu của họ luôn bị chìm khuất trong hai lớp sương mù: sương mù quá khứ và sương mù thời cuộc.
Tính danh là yếu tố tối quan trọng trong việc xác định sự hiện hữu của mỗi người, là khởi đầu của hành trình tìm kiếm bản sắc hay căn cước. Thế nhưng, nhân vật của Patrick Modiano hầu như đều biến động tính danh. Trong Ở quán cà phê của tuổi xanh lạc lối, nhân vật nữ chính thuở đầu được biết tới với cái tên Louki. Song đó chỉ là cái tên nhưng những thực khách thân thuộc của quán Le Condé đặt cho nàng. Ở , cái tên Chantal Grippay cũng được đổi từ Joséphine Grippay, hay Annie Astrand của quá khứ nay đã đổi cả tên lẫn họ thành Agnès Vincent. Khái niệm tên thật trở thành bất khả, lúc tính danh liên tục bị thay đổi và ko có bất kỳ chứng cớ nào, ngay cả những ghi chép ở các sổ niên giám, các danh bạ, các phiếu khảo sát của cảnh sát… cũng ko chứng thực đó là tên thật của một người nào đó. Họ có thể là bất kì người nào hoặc là ko người nào trong số những cái tên đó là họ cả. Sự hiện hữu của nhân vật lúc nhìn từ góc độ tính danh, rõ ràng đã mang những tín hiệu của những bóng hình mờ ảo hơn là một thực thể xác định.
Chịu tác động lí thuyết trôi dạt của Guy Debord(1), liên kết với nhãn quang nhạy cảm, nắm bắt được thực chất, ko khí của một Paris, một nước Pháp thời chiếm đóng, và sau cuối là trải nghiệm tư nhân, Patrick Modiano luôn khắc hoạ nhân vật mang tính trôi dạt đậm đặc. Nhân vật nữ cũng ko nằm ngoài đặc trưng thông minh đó của Patrick Modiano. Họ trôi dạt trong ko gian, thời kì và trong trường kí ức của tha nhân một cách biến động. Nhân vật của ông ko ngừng dịch chuyển theo từng con phố của Paris nhưng ko mấy lúc theo một dự kiến nào cụ thể. Những vị trí, ko gian dường như có một ma lực chi phối và dẫn lối bước chân thường xuyên rơi vào trạng thái vô định của các nhân vật. Louki của Ở quán cà phê của tuổi xanh lạc lối cũng đã bước vào Le Condé theo cách đó. Ngoài ra, vì phải lẩn trốn những người chồng, người yêu cũ, sự theo dõi của cảnh sát, sự truy tìm của những kẻ nguy hiểm, nhân vật nữ phải ko ngừng thay đổi vị trí ẩn náu. Cùng với khát khao được đoạn tuyệt với cuộc đời cũ, mở ra một tương lai bớt u ám hơn, ko gian trôi dạt của các nhân vật nữ ko chỉ bó hẹp trong Paris, nước Pháp nhưng mở rộng tới London, Anh, Bỉ… theo trục đường vượt biên. Dẫu thế, với một thân phận của kẻ ko căn cước, họ vẫn bị trôi dạt và rồi lại phải quay trở về nơi họ đã muốn rời xa mãi mãi.
Ko chỉ trôi dạt trong ko gian, những cô gái trẻ trong tiểu thuyết Patrick Modiano còn trôi dạt trong các liên kết xã hội. Cũng như cái cách nhưng ko gian hút lấy con người, mỗi con người cũng tạo ra một ma lực nào đó và kéo lấy người khác về phía mình. Và trong tiểu thuyết Patrick Modiano, nhân vật nữ luôn ẩn chứa một ma lực đặc trưng đối với các nhân vật nam chính. Họ ngay tức khắc gắn kết với nhau thành một vài với những biến thể không giống nhau: người phụ nữ lớn tuổi với một cậu nhỏ con, một cô gái với một cậu học trò, sinh viên nhỏ hơn vài tuổi, một người phụ nữ với một người đàn ông… Những con người trôi dạt, vô tình gặp nhau, nhanh chóng gắn kết nhưng cũng nhanh chóng tách rời. Thế nên hình ảnh của những cô gái trong kí ức của những nhân vật nam tuy rất ấn tượng, từ tính danh, ngoại hình, hành trạng, giọng nói, mùi hương… tới mức chỉ cần một tín hiệu thân thuộc là tất cả những vọng âm quá khứ ngay tức khắc vang lên, gợi nhớ về một con người của một thời quá vãng, song chính sự kết nối và tan rã chóng vánh làm cho chân dung của những cô gái trong kí ức chỉ là những mảnh vỡ rời rạc. Những nỗ lực tái tạo chân dung một con người nói chung và một cô gái nói riêng trở thành bất khả hơn bao giờ hết, lúc những minh chứng, dấu vết chứng tỏ sự hiện hữu có bản sắc, có căn cước còn sót lại trên hiện vật và trong kí ức vừa ít ỏi vừa mung lung, biến động tới vậy.
Sự mất tích là tín hiệu cho thấy sự hiện hữu mỏng manh, hư ảo của một con người. Ko ít nhân vật nữ chính – những bóng hình quá khứ nhưng nhân vật nam “tôi” thao thiết tìm kiếm – đều mất tích một cách đột ngột và đầy bất minh. Louki được người tiếp tân khách sạn báo rằng nàng đã nhảy lầu tự vẫn. Jacqueline một ngày ko còn trở về căn phòng khách sạn cô đang ở cùng “tôi”. Annie Astrard bất thần bỏ lại cậu nhỏ Jean giữa một khu phố xa lạ. Denise bị mất tích sau lúc cô và Guy Roland tách ra trong quá trình vượt biên sang Bỉ… Cứ như thế, tiểu thuyết Patrick Modiano dày đặc những cuộc tách rời đột ngột, để lại nhiều chấn thương cho những nhân vật nam chính là “tôi” – vốn là người đã gắn kết thâm thúy với họ trong suốt hành trình trôi dạt. Và điều đó cũng có thể là nguyên nhân của việc các nhân vật của Patrick Modiano luôn thấp thỏm trong nỗi lo lắng, sự tự ti bị bỏ rơi bất kỳ lúc nào. Lúc nhìn từ ngày nay, sự mất tích đột ngột của các nhân vật nữ luôn khiến các nhân vật nam chính “tôi” ko ngừng hoài nghi và nỗ lực truy tìm lại hình ảnh của những người phụ nữ đó. Họ là người nào, họ có thật sự đã từng tồn tại hay ko… là những câu hỏi nhưng “tôi” ko dễ dàng đưa ra những xác quyết cuối cùng.
Khắc hoạ số phận của con người trong guồng quay của lịch sử, Patrick Modiano tỏ ra đặc trưng nhạy cảm lúc nhìn rõ nỗi khốn khổ, sự khắc khoải của những tư nhân vùng ngoại biên – những người chịu tác động nặng nề nhất của thời cuộc hắc ám, biến động. Những nhân vật nữ của ông nói riêng và nhân vật của ông nói chung luôn phải đối diện với nguy cơ bị xoá sổ trên mọi phương diện: tính danh, căn cước, bản thể, lai lịch, và cuối cùng là sự hiện hữu. Để chống lại điều đó, họ lựa chọn việc xoá đi những gì có thể là dấu vết của mình, theo những cách nhưng các nhân vật nữ của ông đã làm. Lựa chọn đó gây ra những chấn thương, nhưng trước hết là với chính các cô gái trẻ đó: phải trở thành một người khác, phải quay lưng trở mặt với những người mình gắn kết, và hơn hết là sự một sự hiện hữu như những bóng hình mờ ảo trong kí ức của tha nhân.
2. Hiện thân của tình yêu, nỗi đau và kí ức
Một cách đặc trưng, những nhân vật nam chính “tôi”, chủ thể của những cuộc truy tầm quá khứ, trên hành trình trôi dạt luôn bị kéo về những phụ nữ trẻ tuổi và nhanh chóng trở thành người đồng hành với họ. Những cô gái trẻ tuổi – nhan sắc xinh đẹp, là vũ nữ hoặc kĩ nữ, ko lai lịch, dường như luôn phải chịu đựng một nỗi đau nào đó – đã tạo ra một từ trường làm cho “tôi” ko thể “tránh khỏi việc trôi dạt về phía nó”. “Tôi” của Từ thăm thẳm quên lãng đã gặp Jacqueline và Gérard Van Bever vào một buổi tối của mùa đông những năm 1960. Diễn ra từ đó, “tôi” đã luôn hiện diện và song hành với Jacqueline để tới cuối cùng, anh đã tuân theo lời nàng lấy cắp chiếc vali của một gã ưa thích nàng hòng kiếm tiền đi sang Mallorca. “Tôi” của Một gánh xiếc qua đã gặp Gisèle lúc hai người tới đồn cảnh sát để trả lời thẩm vấn. Ngay sau cuộc trò chuyện, Gisèle tới ở nhà của “tôi”, từ đó “tôi” theo nàng tới mọi nơi nàng muốn tới và luôn đợi nàng trở về sau mỗi lần nàng rời đi. Trong Để em khỏi lạc trong khu phố, “tôi” lúc còn là cậu nhỏ Jean bé nhỏ cũng sẵn sàng theo chân của một người phụ nữ sang Thụy Sĩ nhưng ko có bất kỳ sự băn khoăn hay kháng cự nào…
Có thể thấy, dù tính chất mối quan hệ giữa nhân vật “tôi” và các cô gái không giống nhau ở mỗi tác phẩm song thực chất của mối quan hệ đó dường như rất giống nhau. Cả hai đều là những phận người trôi dạt ở những năm Paris bị chiếm đóng. Họ là dân nhập cư, những kẻ bên lề, ko căn cước, ko lai lịch, luôn bị theo dõi, bắt bớ và bị đẩy vào những công việc, những phi vụ mờ ám để có thể tồn tại. Tình thế hiện sinh quá đỗi cheo leo đó làm cho những người xa lạ dễ bị trôi dạt về phía nhau và bám lấy nhau nhưng ko cần quá nhiều thời kì, quá nhiều lí do. Tìm thấy một người có thể song hành trên chặng đường trôi dạt có nhẽ là một hạnh phúc, đối với người luôn có tự ti bị bỏ rơi như “tôi” và cả đối với những người phụ nữ trẻ luôn bất an như Louki. Song việc người đồng hành mất tích ngay trong những lúc cả hai đang trên đường đi tới những vùng đất mới để đoạn tuyệt với quá khứ, tìm kiếm một cuộc đời mới đầy hi vọng càng làm cho nhân vật “tôi” bị sốc, thậm chí đó trở thành vết thương ko ngừng giày vò họ cho tới tận những năm tháng sau này.
Việc bị trôi dạt nằm ngoài dự liệu làm cho sự vận chuyển của các nhân vật trở thành biến động tới mức có những người bị ám ảnh bởi những điểm cố định hòng “tìm cách cứu khỏi lãng quên những con bướm bay thoáng chốc quanh một ngọn đèn”, để có thể lưu giữ “một khuôn mặt”(2). Nếu nhìn hành trình tìm kiếm quá khứ của các nhân vật “tôi” ko phải trong ko gian vật lí Paris, nước Pháp, nhưng trong ko gian trừu tượng – ko gian kí ức, thì các nhân vật “tôi” cũng ko tránh được tình trạng bị trôi dạt. Họ ko có những mốc thời kì, những điểm ko gian cụ thể để tìm kiếm, cũng ko có những gương mặt người định sẵn để tham vấn. Duy chỉ có hình ảnh của những người phụ nữ là điều nhưng các nhân vật “tôi” ko ngừng tìm kiếm. Vì thế, có thể xem nhân vật nữ chính là những điểm cố định trong ko gian kí ức của các nhân vật nam chính “tôi”. Lần theo những dấu vết của những cô gái đó, các nhân vật nam thực sự tìm thấy lại kí ức của mình – từ hoàn cảnh sống tới những xúc cảm của những tháng ngày tưởng như đã lùi vào xa xăm mãi mãi ko thể tìm lại như cái cách Guy Roland (Phố của những cửa hiệu u tối) – một thám tử bị mất sự ghi nhớ, đang sống dưới một tính danh giả và lai lịch giả – trong hành trình tìm kiếm lại “bản mặt” của mình, đã lần theo vô vàn những dấu vết của một người nào đó có thể là anh ta. Trong ko gian kí ức mờ mịt, hình ảnh của một cô gái tên Denise là một trong những điểm cố định của hành trình vô định kia. Hay nói cách khác, những cô gái trẻ là chìa khóa giúp anh mở từng lớp cửa quá khứ để có thể tiệm cận hơn với căn cước nhưng anh đã thất lạc lúc xưa.
Trở thành người song hành cùng nhân vật chính, nhân vật nữ nhập vai trò trung tâm trong tiểu thuyết của Patrick Modiano. Là những con người nhưng sự tồn tại chỉ như những bóng hình mờ ảo giữa những biến động của thời cuộc, trong màn sương mù của kí ức, nhân vật nữ cũng mang vác chung số phận của biết bao phận người lúc đó: mất tính danh, ko căn cước, thất lạc bản thể và thất lạc cả cõi người. Dẫu thế, sự hiện hữu của họ và việc mang tới cho những nhân vật nam những cảm nhận hạnh phúc, những tổn thương thâm thúy thật sự làm cho một quãng đời của các nhân vật nam trở thành sáng rõ hơn – bởi họ là những “điểm cố định”, là kí ức ko bao giờ có thể mờ phai.
Lúc so sánh công cuộc “đi tìm thời kì đã mất” của mình với Marcel Proust, Patrick Modiano cho rằng: “Kí ức của Proust làm sống dậy quá khứ trong từng cụ thể nhỏ nhất, như một bức tranh sống. Tôi có cảm giác ngày nay kí ức ít tin chắc hơn vào chính nó và nó cứ phải ko ngừng đấu tranh chống lại chứng mất sự ghi nhớ và quên lãng. Vì cái lớp, cái khối lãng quên phủ lên tất cả đó, người ta chỉ có thể năm bắt được những mẩu quá khứ, những dấu vết đứt đoạn, những số phận con người thoáng qua và gần như ko thể chộp lấy được.”(3) Song với nghệ thuật khắc họa những nhân vật nữ thông qua những mảnh vỡ rời rạc, thông qua những dấu vết đứt đoạn nhưng thời kì còn chưa xóa nhòa lại làm nổi trội lên số phận của những con người bên lề trong thời kì u ám của Paris, của nước Pháp những năm bị chiếm đóng. Họ cùng những nhân vật khác trong tiểu thuyết của Modiano đã ko ngừng phải khắc khoải đi tìm câu trả lời cho sự hiện hữu của mình: Làm thế nào để có thể tồn tại nhưng ko cần mất tích, và làm thế nào để mất tích nhưng vẫn có thể hoặc có dịp tìm lại được chính mình? Câu hỏi đó còn vang vọng tới ngày nay và cả tương lai – lúc thời cuộc vẫn ko ngừng tạo ra những bất an cho con người nói chung và cho mỗi phận người nói riêng
V.N.B.D
—————-
1. Xem thêm: Trần Thanh Nhàn, Tiểu thuyết Patrick Modiano nhìn từ “lí thuyết về sự trôi dạt” của Guy Debord, https://jshe.ued.udn.vn (cập nhật ngày 27/5/2022).
2. Patrick Modiano, Ở quán cà phê của tuổi xanh lạc lối, Cao Việt Dũng dịch, Nxb Văn học, Hà Nội, 2020, tr.16.
3. Patrick Modiano, Diễn từ nhận giải Nobel 2014 của Patrick Modiano, Nguyên Ngọc dịch, https://breadandrose.com (cập nhật ngày 27/5/2022).
Bạn thấy bài viết Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Địa lý
#Nhân #vật #nữ #trong #tiểu #thuyết #Patrick #Modiano #Tác #giả #Võ #Nguyễn #Bích #Duyên
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” border-radius: 5px; -webkit-border-radius: 5px; border: 2px solid #1c4a97; padding: 10px 20px;”>
Bạn đang xem: Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên tại bangtuanhoan.edu.vn
Patrick Modiano là nhà văn lớn của văn học Pháp từ nửa sau thế kỉ XX tới nay. Ông là chủ sở hữu của những phần quà văn học danh giá như Goncourt (1978), Nobel (2014) bởi “cái nghệ thuật của kí ức nhưng ông đã vận dụng để gợi nên những phận người bẽ bàng, khó thỏa nguyện nhất” (theo Viện Hàn lâm Thụy Điển).
Sự trở đi trở lại của những chủ đề về kí ức, sự lãng quên, truy tầm bản thể, đánh mất căn cước trên cái nền của một Paris, một nước Pháp thời bị chiếm đóng trong hồ hết tiểu thuyết của Patrick Modiano đã kiến tạo và định hình một lối viết “kiểu Modiano” khó bề trộn lẫn với bất kì tác gia nào khác. Triển khai những chủ đề đó trong hơn 40 tiểu thuyết, Modiano thường sử dụng motif một nhân vật nam “tôi” lần theo những dấu vết để ngược về thời quá vãng, tìm kiếm những chân dung người đã bị thời kì phủ bụi tới nhòe mờ. Hành trình đó, một cách kì lạ, luôn có sự hiện hữu song hành của những người phụ nữ trẻ tuổi. Họ vừa đóng một vai trò đặc trưng quan trọng lúc trở thành một phần kí ức của những người đi tìm thời kì đã mất, vừa mang nặng biết bao tổn thương riêng tư của những tư nhân dưới sự tác động mạnh mẽ của một thời cuộc đầy biến động lúc bấy giờ.
Nhà văn Patrick Modiano
1. Những bóng hình mờ ảo
Nhân vật nữ, đặc trưng là những nhân vật trẻ tuổi, trong tiểu thuyết Patrick Modiano thường xuất hiện và chiếm lấy phần lớn kí ức của các nhân vật nam chính trong hành trình tìm về quá khứ. Dẫu vậy, chân dung và lai lịch của nhân vật nữ vẫn xuất hiện như những bóng hình mờ ảo của một thời đã xa: ko rõ tên, ko rõ tuổi, ko nhân thân, ko lai lịch, ko nghề nghiệp và ko ngừng dịch chuyển. Nói cách khác, sự hiện hữu của họ luôn bị chìm khuất trong hai lớp sương mù: sương mù quá khứ và sương mù thời cuộc.
Tính danh là yếu tố tối quan trọng trong việc xác định sự hiện hữu của mỗi người, là khởi đầu của hành trình tìm kiếm bản sắc hay căn cước. Thế nhưng, nhân vật của Patrick Modiano hầu như đều biến động tính danh. Trong Ở quán cà phê của tuổi xanh lạc lối, nhân vật nữ chính thuở đầu được biết tới với cái tên Louki. Song đó chỉ là cái tên nhưng những thực khách thân thuộc của quán Le Condé đặt cho nàng. Ở , cái tên Chantal Grippay cũng được đổi từ Joséphine Grippay, hay Annie Astrand của quá khứ nay đã đổi cả tên lẫn họ thành Agnès Vincent. Khái niệm tên thật trở thành bất khả, lúc tính danh liên tục bị thay đổi và ko có bất kỳ chứng cớ nào, ngay cả những ghi chép ở các sổ niên giám, các danh bạ, các phiếu khảo sát của cảnh sát… cũng ko chứng thực đó là tên thật của một người nào đó. Họ có thể là bất kì người nào hoặc là ko người nào trong số những cái tên đó là họ cả. Sự hiện hữu của nhân vật lúc nhìn từ góc độ tính danh, rõ ràng đã mang những tín hiệu của những bóng hình mờ ảo hơn là một thực thể xác định.
Chịu tác động lí thuyết trôi dạt của Guy Debord(1), liên kết với nhãn quang nhạy cảm, nắm bắt được thực chất, ko khí của một Paris, một nước Pháp thời chiếm đóng, và sau cuối là trải nghiệm tư nhân, Patrick Modiano luôn khắc hoạ nhân vật mang tính trôi dạt đậm đặc. Nhân vật nữ cũng ko nằm ngoài đặc trưng thông minh đó của Patrick Modiano. Họ trôi dạt trong ko gian, thời kì và trong trường kí ức của tha nhân một cách biến động. Nhân vật của ông ko ngừng dịch chuyển theo từng con phố của Paris nhưng ko mấy lúc theo một dự kiến nào cụ thể. Những vị trí, ko gian dường như có một ma lực chi phối và dẫn lối bước chân thường xuyên rơi vào trạng thái vô định của các nhân vật. Louki của Ở quán cà phê của tuổi xanh lạc lối cũng đã bước vào Le Condé theo cách đó. Ngoài ra, vì phải lẩn trốn những người chồng, người yêu cũ, sự theo dõi của cảnh sát, sự truy tìm của những kẻ nguy hiểm, nhân vật nữ phải ko ngừng thay đổi vị trí ẩn náu. Cùng với khát khao được đoạn tuyệt với cuộc đời cũ, mở ra một tương lai bớt u ám hơn, ko gian trôi dạt của các nhân vật nữ ko chỉ bó hẹp trong Paris, nước Pháp nhưng mở rộng tới London, Anh, Bỉ… theo trục đường vượt biên. Dẫu thế, với một thân phận của kẻ ko căn cước, họ vẫn bị trôi dạt và rồi lại phải quay trở về nơi họ đã muốn rời xa mãi mãi.
Ko chỉ trôi dạt trong ko gian, những cô gái trẻ trong tiểu thuyết Patrick Modiano còn trôi dạt trong các liên kết xã hội. Cũng như cái cách nhưng ko gian hút lấy con người, mỗi con người cũng tạo ra một ma lực nào đó và kéo lấy người khác về phía mình. Và trong tiểu thuyết Patrick Modiano, nhân vật nữ luôn ẩn chứa một ma lực đặc trưng đối với các nhân vật nam chính. Họ ngay tức khắc gắn kết với nhau thành một vài với những biến thể không giống nhau: người phụ nữ lớn tuổi với một cậu nhỏ con, một cô gái với một cậu học trò, sinh viên nhỏ hơn vài tuổi, một người phụ nữ với một người đàn ông… Những con người trôi dạt, vô tình gặp nhau, nhanh chóng gắn kết nhưng cũng nhanh chóng tách rời. Thế nên hình ảnh của những cô gái trong kí ức của những nhân vật nam tuy rất ấn tượng, từ tính danh, ngoại hình, hành trạng, giọng nói, mùi hương… tới mức chỉ cần một tín hiệu thân thuộc là tất cả những vọng âm quá khứ ngay tức khắc vang lên, gợi nhớ về một con người của một thời quá vãng, song chính sự kết nối và tan rã chóng vánh làm cho chân dung của những cô gái trong kí ức chỉ là những mảnh vỡ rời rạc. Những nỗ lực tái tạo chân dung một con người nói chung và một cô gái nói riêng trở thành bất khả hơn bao giờ hết, lúc những minh chứng, dấu vết chứng tỏ sự hiện hữu có bản sắc, có căn cước còn sót lại trên hiện vật và trong kí ức vừa ít ỏi vừa mung lung, biến động tới vậy.
Sự mất tích là tín hiệu cho thấy sự hiện hữu mỏng manh, hư ảo của một con người. Ko ít nhân vật nữ chính – những bóng hình quá khứ nhưng nhân vật nam “tôi” thao thiết tìm kiếm – đều mất tích một cách đột ngột và đầy bất minh. Louki được người tiếp tân khách sạn báo rằng nàng đã nhảy lầu tự vẫn. Jacqueline một ngày ko còn trở về căn phòng khách sạn cô đang ở cùng “tôi”. Annie Astrard bất thần bỏ lại cậu nhỏ Jean giữa một khu phố xa lạ. Denise bị mất tích sau lúc cô và Guy Roland tách ra trong quá trình vượt biên sang Bỉ… Cứ như thế, tiểu thuyết Patrick Modiano dày đặc những cuộc tách rời đột ngột, để lại nhiều chấn thương cho những nhân vật nam chính là “tôi” – vốn là người đã gắn kết thâm thúy với họ trong suốt hành trình trôi dạt. Và điều đó cũng có thể là nguyên nhân của việc các nhân vật của Patrick Modiano luôn thấp thỏm trong nỗi lo lắng, sự tự ti bị bỏ rơi bất kỳ lúc nào. Lúc nhìn từ ngày nay, sự mất tích đột ngột của các nhân vật nữ luôn khiến các nhân vật nam chính “tôi” ko ngừng hoài nghi và nỗ lực truy tìm lại hình ảnh của những người phụ nữ đó. Họ là người nào, họ có thật sự đã từng tồn tại hay ko… là những câu hỏi nhưng “tôi” ko dễ dàng đưa ra những xác quyết cuối cùng.
Khắc hoạ số phận của con người trong guồng quay của lịch sử, Patrick Modiano tỏ ra đặc trưng nhạy cảm lúc nhìn rõ nỗi khốn khổ, sự khắc khoải của những tư nhân vùng ngoại biên – những người chịu tác động nặng nề nhất của thời cuộc hắc ám, biến động. Những nhân vật nữ của ông nói riêng và nhân vật của ông nói chung luôn phải đối diện với nguy cơ bị xoá sổ trên mọi phương diện: tính danh, căn cước, bản thể, lai lịch, và cuối cùng là sự hiện hữu. Để chống lại điều đó, họ lựa chọn việc xoá đi những gì có thể là dấu vết của mình, theo những cách nhưng các nhân vật nữ của ông đã làm. Lựa chọn đó gây ra những chấn thương, nhưng trước hết là với chính các cô gái trẻ đó: phải trở thành một người khác, phải quay lưng trở mặt với những người mình gắn kết, và hơn hết là sự một sự hiện hữu như những bóng hình mờ ảo trong kí ức của tha nhân.
2. Hiện thân của tình yêu, nỗi đau và kí ức
Một cách đặc trưng, những nhân vật nam chính “tôi”, chủ thể của những cuộc truy tầm quá khứ, trên hành trình trôi dạt luôn bị kéo về những phụ nữ trẻ tuổi và nhanh chóng trở thành người đồng hành với họ. Những cô gái trẻ tuổi – nhan sắc xinh đẹp, là vũ nữ hoặc kĩ nữ, ko lai lịch, dường như luôn phải chịu đựng một nỗi đau nào đó – đã tạo ra một từ trường làm cho “tôi” ko thể “tránh khỏi việc trôi dạt về phía nó”. “Tôi” của Từ thăm thẳm quên lãng đã gặp Jacqueline và Gérard Van Bever vào một buổi tối của mùa đông những năm 1960. Diễn ra từ đó, “tôi” đã luôn hiện diện và song hành với Jacqueline để tới cuối cùng, anh đã tuân theo lời nàng lấy cắp chiếc vali của một gã ưa thích nàng hòng kiếm tiền đi sang Mallorca. “Tôi” của Một gánh xiếc qua đã gặp Gisèle lúc hai người tới đồn cảnh sát để trả lời thẩm vấn. Ngay sau cuộc trò chuyện, Gisèle tới ở nhà của “tôi”, từ đó “tôi” theo nàng tới mọi nơi nàng muốn tới và luôn đợi nàng trở về sau mỗi lần nàng rời đi. Trong Để em khỏi lạc trong khu phố, “tôi” lúc còn là cậu nhỏ Jean bé nhỏ cũng sẵn sàng theo chân của một người phụ nữ sang Thụy Sĩ nhưng ko có bất kỳ sự băn khoăn hay kháng cự nào…
Có thể thấy, dù tính chất mối quan hệ giữa nhân vật “tôi” và các cô gái không giống nhau ở mỗi tác phẩm song thực chất của mối quan hệ đó dường như rất giống nhau. Cả hai đều là những phận người trôi dạt ở những năm Paris bị chiếm đóng. Họ là dân nhập cư, những kẻ bên lề, ko căn cước, ko lai lịch, luôn bị theo dõi, bắt bớ và bị đẩy vào những công việc, những phi vụ mờ ám để có thể tồn tại. Tình thế hiện sinh quá đỗi cheo leo đó làm cho những người xa lạ dễ bị trôi dạt về phía nhau và bám lấy nhau nhưng ko cần quá nhiều thời kì, quá nhiều lí do. Tìm thấy một người có thể song hành trên chặng đường trôi dạt có nhẽ là một hạnh phúc, đối với người luôn có tự ti bị bỏ rơi như “tôi” và cả đối với những người phụ nữ trẻ luôn bất an như Louki. Song việc người đồng hành mất tích ngay trong những lúc cả hai đang trên đường đi tới những vùng đất mới để đoạn tuyệt với quá khứ, tìm kiếm một cuộc đời mới đầy hi vọng càng làm cho nhân vật “tôi” bị sốc, thậm chí đó trở thành vết thương ko ngừng giày vò họ cho tới tận những năm tháng sau này.
Việc bị trôi dạt nằm ngoài dự liệu làm cho sự vận chuyển của các nhân vật trở thành biến động tới mức có những người bị ám ảnh bởi những điểm cố định hòng “tìm cách cứu khỏi lãng quên những con bướm bay thoáng chốc quanh một ngọn đèn”, để có thể lưu giữ “một khuôn mặt”(2). Nếu nhìn hành trình tìm kiếm quá khứ của các nhân vật “tôi” ko phải trong ko gian vật lí Paris, nước Pháp, nhưng trong ko gian trừu tượng – ko gian kí ức, thì các nhân vật “tôi” cũng ko tránh được tình trạng bị trôi dạt. Họ ko có những mốc thời kì, những điểm ko gian cụ thể để tìm kiếm, cũng ko có những gương mặt người định sẵn để tham vấn. Duy chỉ có hình ảnh của những người phụ nữ là điều nhưng các nhân vật “tôi” ko ngừng tìm kiếm. Vì thế, có thể xem nhân vật nữ chính là những điểm cố định trong ko gian kí ức của các nhân vật nam chính “tôi”. Lần theo những dấu vết của những cô gái đó, các nhân vật nam thực sự tìm thấy lại kí ức của mình – từ hoàn cảnh sống tới những xúc cảm của những tháng ngày tưởng như đã lùi vào xa xăm mãi mãi ko thể tìm lại như cái cách Guy Roland (Phố của những cửa hiệu u tối) – một thám tử bị mất sự ghi nhớ, đang sống dưới một tính danh giả và lai lịch giả – trong hành trình tìm kiếm lại “bản mặt” của mình, đã lần theo vô vàn những dấu vết của một người nào đó có thể là anh ta. Trong ko gian kí ức mờ mịt, hình ảnh của một cô gái tên Denise là một trong những điểm cố định của hành trình vô định kia. Hay nói cách khác, những cô gái trẻ là chìa khóa giúp anh mở từng lớp cửa quá khứ để có thể tiệm cận hơn với căn cước nhưng anh đã thất lạc lúc xưa.
Trở thành người song hành cùng nhân vật chính, nhân vật nữ nhập vai trò trung tâm trong tiểu thuyết của Patrick Modiano. Là những con người nhưng sự tồn tại chỉ như những bóng hình mờ ảo giữa những biến động của thời cuộc, trong màn sương mù của kí ức, nhân vật nữ cũng mang vác chung số phận của biết bao phận người lúc đó: mất tính danh, ko căn cước, thất lạc bản thể và thất lạc cả cõi người. Dẫu thế, sự hiện hữu của họ và việc mang tới cho những nhân vật nam những cảm nhận hạnh phúc, những tổn thương thâm thúy thật sự làm cho một quãng đời của các nhân vật nam trở thành sáng rõ hơn – bởi họ là những “điểm cố định”, là kí ức ko bao giờ có thể mờ phai.
Lúc so sánh công cuộc “đi tìm thời kì đã mất” của mình với Marcel Proust, Patrick Modiano cho rằng: “Kí ức của Proust làm sống dậy quá khứ trong từng cụ thể nhỏ nhất, như một bức tranh sống. Tôi có cảm giác ngày nay kí ức ít tin chắc hơn vào chính nó và nó cứ phải ko ngừng đấu tranh chống lại chứng mất sự ghi nhớ và quên lãng. Vì cái lớp, cái khối lãng quên phủ lên tất cả đó, người ta chỉ có thể năm bắt được những mẩu quá khứ, những dấu vết đứt đoạn, những số phận con người thoáng qua và gần như ko thể chộp lấy được.”(3) Song với nghệ thuật khắc họa những nhân vật nữ thông qua những mảnh vỡ rời rạc, thông qua những dấu vết đứt đoạn nhưng thời kì còn chưa xóa nhòa lại làm nổi trội lên số phận của những con người bên lề trong thời kì u ám của Paris, của nước Pháp những năm bị chiếm đóng. Họ cùng những nhân vật khác trong tiểu thuyết của Modiano đã ko ngừng phải khắc khoải đi tìm câu trả lời cho sự hiện hữu của mình: Làm thế nào để có thể tồn tại nhưng ko cần mất tích, và làm thế nào để mất tích nhưng vẫn có thể hoặc có dịp tìm lại được chính mình? Câu hỏi đó còn vang vọng tới ngày nay và cả tương lai – lúc thời cuộc vẫn ko ngừng tạo ra những bất an cho con người nói chung và cho mỗi phận người nói riêng
V.N.B.D
—————-
1. Xem thêm: Trần Thanh Nhàn, Tiểu thuyết Patrick Modiano nhìn từ “lí thuyết về sự trôi dạt” của Guy Debord, https://jshe.ued.udn.vn (cập nhật ngày 27/5/2022).
2. Patrick Modiano, Ở quán cà phê của tuổi xanh lạc lối, Cao Việt Dũng dịch, Nxb Văn học, Hà Nội, 2020, tr.16.
3. Patrick Modiano, Diễn từ nhận giải Nobel 2014 của Patrick Modiano, Nguyên Ngọc dịch, https://breadandrose.com (cập nhật ngày 27/5/2022).
Bạn thấy bài viết Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Địa lý
#Nhân #vật #nữ #trong #tiểu #thuyết #Patrick #Modiano #Tác #giả #Võ #Nguyễn #Bích #Duyên
[/box]
#Nhân #vật #nữ #trong #tiểu #thuyết #Patrick #Modiano #Tác #giả #Võ #Nguyễn #Bích #Duyên
Bạn thấy bài viết Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Nhớ để nguồn: Nhân vật nữ trong tiểu thuyết Patrick Modiano – Tác giả: Võ Nguyễn Bích Duyên tại bangtuanhoan.edu.vn
Chuyên mục: Kiến thức chung