Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất)
Hình Ảnh về: Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất)
Video về: Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất)
Wiki về Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất)
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất) –
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp tăng lên, cụ thể từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò chuyên văn. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
1. Mở bài:
– Giới thiệu nói chung tác giả, tác phẩm.
– Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường.
– “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967).
2. Thân bài
* LĐ1: Khát quát
* LĐ2: Nội dung phân tích
– Sóng và những cung bậc tâm trạng ( khổ 1)
+ Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng.
+ Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha.
+ Thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn.
– Sóng và khát vọng tình yêu ( khổ 2, 3, 4)
+ Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế.
+ Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tình yêu.
+ Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực trước ko gian rộng lớn của sóng biển.
+ Nỗi nhớ trong tình yêu được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt
+ Xuân Quỳnh diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng .
+ Hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh.
– Nỗi nhớ – tình yêu và ước nguyện thủy chung ( khổ 6)
+ Thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra.
+ Xuân Quỳnh tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn.
– Thi sĩ chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng (3 khổ cuối)
+ Thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người
+ Lo lắng, khắc khoải về sựu ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người
* LĐ3: Rực rỡ nghệ thuật
3. Kết bài:
Thâu tóm lại nội dung phân tích
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 1
Tình yêu là một đề tài thân thuộc trong thơ ca. Nhưng ko phải vì thế nhưng mà nó trở thành đơn điệu và nhàm chán. Mỗi bài thơ, mỗi thi sĩ là một toàn cầu riêng, một nhu cầu, khát khao riêng ko người nào giống người nào. Chẳng thế nhưng mà ta gặp Xuân Diệu trong thi đàn Việt Nam với chất men say tình yêu nồng nàn, mãnh liệt, người tự cho mình là “kẻ uống tình yêu dập cả môi”. Ta gặp Nguyễn Bính “người thân quê” sống động, da diết … và thật bất thần lúc gặp nữ sĩ với tâm hồn dào dạt và say đắm trong tình yêu – Xuân Quỳnh – Thơ tình yêu của Xuân Quỳnh tâm thành nhưng ko kém phần cháy bỏng nồng say. Điều đó trình bày ko ít trong bài “Sóng”.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bổi hổi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức
Dầu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ.
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Bài thơ ra đời vào năm 1967. Vào thời kì đó, có thể nói rất ít những bài thơ kiểu này, nhất là với các thi sĩ nữ. Nếu có, phần lớn đều gắn bó với nhiệm vụ cách mệnh, gắn bó sứ mệnh thiêng liêng cao cả của dân tộc. Rất ít thi sĩ tự bứt mình ra khỏi ko khí chung để tìm cái gọi là riêng tư, sâu kín trong tâm linh mình. Hình như mọi người tránh và cố tình tránh… Nói tương tự, để thấy rằng “Sóng” của Xuân Quỳnh là một bài thơ có nhiều điều đáng chú ý.
Viết về sông, biển và thuyền để nói lên tình yêu trai gái ta đã gặp trong thơ Xuân Diệu với bài “Biển” … ngay trong Xuân Quỳnh cũng có “Thuyền và biển” … nhưng tìm một bài nói lên nỗi băn khoăn day dứt như “Sóng” có nhẽ là chưa. Tới với “Sóng”, ta được gặp một “Xuân Quỳnh” nồng nàn, mãnh liệt, gặp một con người yêu tha thiết và cháy bỏng xoành xoạch muốn bứt mình ra để tìm tới một cái gì đó rõ ràng, cụ thể. Trong cuộc sống, Xuân Quỳnh trình bày khá rõ cái phong cách này: Đã yêu người nào thì yêu hết mình, đã ghét người nào thì ghét cay ghét đắng. Chính vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh vẫn giữ được vẻ tận tụy, dứt khoát rõ ràng đó. Ở “Sóng”, điều này cũng trình bày:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mở còn thức
Có nhẽ là sức mạnh của tình yêu, niềm say mê và nỗi lòng cuồng nhiệt đã cuốn con người vào toàn cầu thần tiên, thơ mộng. Tất cả những toan lo, tính toán, những phức tạp, rối rắm trên cõi đời để nhường chỗ cho ước mơ, cho khát vọng đắm say trong lòng người tất cả những gì tồn tại bên ngoài đều chôn hết, xua hết ra ngoài ý tưởng. Khẳng định nỗi lòng, thi sĩ đưa ra trạng thái “trong mơ còn thức” để thuyết phục. Tôi còn nhớ, có một thi sĩ lúc bộc bạch nỗi lòng của mình với người yêu cũng nói:
Anh yêu em anh chỉ thấy em thôi
Lúc đứng lúc ngồi lúc nào cũng nhớ”
Trạng thái canh cánh, xao xuyến, bứt rứt như cắn xé, cào cấu như hối thúc lòng người. Người đàn ông đứng ngồi ko yên thì ở đây, Xuân Quỳnh lại ngủ, thức ko yên. Nào có kém gì đâu. Đã yêu nhau thường nhớ thường mong, thường đợi chờ nên ko thể ko có cái phút đứng ngồi ko yên. Từ xa xưa ông cha ta cũng có câu:
Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi
Như dứng đống lửa như ngồi đống than
Chính vì lẽ đó nhưng mà mở đầu bài thơ cũng nói lên cái tâm trạng băn khoăn trạng thái ko ổn định trong tâm hồn mình:
Dữ dội và dịu êm
Ôn ào và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Hai trạng thái tâm lí ngược nhau lại được dồn trong một văn cảnh cụ thể hơn là trong một con người, ở cùng một lúc. Đương nhiên nói “dữ dội”, “ồn ĩ”, “lặng lẽ” là nói về sóng nhưng trong bài thơ này là sóng em, và em là sóng, hai câu thơ này hòa lẫn trong nhau, quyện vào nhau. Đọc hai câu thơ tưởng như đã là một sự khập khiễng, trái ngược vậy nhưng mà trái lại rất có logich và hợp pháp. Có được tương tự, hẳn phải nói lên thi sĩ và cái tài bộc lộ tâm lí. Đọc cả khổ thơ ta cũng như lắng mình trong đó, nghe được tiếng thổn thức của lòng người. Cả khổ thơ là một trạng thái khá cô đọng của xúc cảm. Con người thân thơ ko bình lặng, ko giản đơn nhưng mà có nét gì đó trán trở, day dứt. Đọc câu thơ ta nghe như tiếng sóng vỗ, như thấy được từng đợt sóng dặt dìu. Tiếng nói thơ mang đầy âm thanh nhưng cũng gợi hình. Tiếng sóng ko bình lặng, ko dặt dìu, nhẹ nhõm hôn nhẹ lên bờ cát, ko ôm ấp, vỗ về hay nũng nịu nhưng mà “dữ dội” nhưng mà “ồn ĩ”, nhưng “dịu êm và lặng lẽ”. Thi sĩ phả vào dòng thơ một tí hơi thở nhưng mà câu thơ sống động hẳn lên, nghe như có tiếng động đậy. Nhẽ ra trong trạng thái tầm thường – thì phải biết (nên sửa là viết) là “dừ dội” và “ồn ĩ”, “dịu êm” và “lặng lẽ”.
Song nếu như thế thì chẳng còn gì để sóng “ko hiểu nổi” để sóng phải “tìm ra tận bể”. Hai câu thơ dưới trình bày nỗi khát vọng tìm tòi tới tột độ. Câu thơ tưởng dường như căng lên chợt bật ra, vậy là thỏa mãn. Trong cuộc sống có gì bực bội, thống khổ hơn lúc chính mình lại ko hiểu nổi mình, ko lí giải được mình, mình là người nào có nhẽ cái sức mạnh lớn nhất muốn lật tung cái “sâu kín” đó là mình phải tìm được tận cùng nó. Cái ý nghĩa này, còn theo đuổi thi sĩ tới tận cùng của bài thơ. Khát vọng được hòa mình vào bể lớn của cuộc đời, bể lớn của tình yêu cứ thôi thúc, hối thúc.
Từ “ko hiểu nối mình” thi sĩ liên tục đặt ra những băn khoăn, thắc mắc. Cuối cùng để tự dằn vặt mình, bởi lẽ hỏi cũng chỉ để nhưng mà hỏi. Hỏi cho vơi bớt nỗi lòng:
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Qui luật của tự nhiên là sóng và gió, nhưng còn tình cảm giảng giải từ đâu… Đây là một điều cực khó, vẫn là nỗi băn khoăn dằn dỗi trong nỗi lòng mình. Vậy là nỗi lo lắng, thảng thốt “ko biết nừa”. Thơ ngây xen chút bất lực. Mọi câu hỏi đặt ra đều tha thiết tìm được nơi khơi nguồn, nơi “mở đầu” của sự vật. Có tương tự nỗi lòng người mới thỏa mãn.
Trằn trọc với khổ thơ ta nghe thấy nỗi lòng thi sĩ trằn trọc nhịp thơ trong khổ thơ thay đổi lúc 3/2, lúc 2/3 linh hoạt nhưng ko xuôi ko thẳng, ko tầm thường nhưng cũng dằn vặt, cũng suy nghĩ cũng tìm tòi.
Xưa, nay rất nhiều thi sĩ đặt ra câu hỏi về tình yêu. Nhưng tình yêu là tình cảm, là xúc cảm làm sao biết được nó như thế nào, tới từ đâu… và nhiều nữa, nhưng tất cả đều bất lực. Ngay tới Xuân Diệu – một thi sĩ tình nổi tiếng, một con người luôn khát khao giao cảm với đời luôn yêu, say đắm trong tình yêu, người nhưng mà:
Trong phút giây chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình tới ngất ngư
Người “uống” tình yêu, “cái” tình yêu tới “dập cả môi” cũng bất lực:
Đố người nào khái niệm được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiểu
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu
Có người phải thốt lên rằng “có gì lạ quá đi thôi”! Khó quá! Nhưng tình yêu là thế. Làm sao, có thể cảnh giác được trong tình yêu. Nó tới lúc nào ta đâu có biết và chiếm ta lúc nào ta đâu có hay. Quay lại khổ thơ của Xuân Quỳnh ta gặp câu thổ lộ:
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Một câu hỏi rất con gái, nhẹ nhõm, bối rối, lẫn chút đắm say, ngọt ngào, nũng .nịu. Nói thế, ko có tức là khổ thơ chỉ thuần tuý và cảm . xúc con người chỉ đơn. thuần là yêu say đắm nhưng mà bên tình yêu, bên sự nồng nàn còn là sự suy nghĩ, tìm tòi yêu cầu một câu trả lời dù ít thôi nhưng phải có… Nhưng … cuối cùng câu hỏi vẫn để đó, thi sĩ bất lực..- làm sao nhưng mà có thể trả lời nổi… Một ánh mắt bâng quơ, một câu nói vô tình nhiều lúc cũng làm cho người ta về tương tư chứ ko huống chi lại có một khoảng thời kì dài nỗi khát vọng tình yêu cứ bổi hổi, cứ xao xuyến trong ngực trẻ.
Tình yêu trong thơ Xuân’Quỳnh ko giản đơn. Mến thương cháy bỏng, nồng nàn nhưng ko vì thế nhưng mà nông cạn:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Điệp từ “em nghĩ” nhắc đi nhắc lại hai lần càng làm rõ hơn sự suy nghĩ trong lòng người. “Em nghĩ” có tức là em đã thao thức, đã lo lắng, đã đặt ra nhiều câu hỏi… chứ ko phải em chỉ quen bồng bềnh, quen si mê, tới chỉ yêu và thuần tuý là yêu. Xưa nay ko hiểu người “chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì” tình yêu đã làm họ mù quáng, quên đi tất cả. Họ nhìn vào cõi hư vô, mộng ước, chỉ quen tận hưởng chứ ko biết suy nghĩ.
Tình yêu thường đồng hành với nỗi nhớ, sự mong đợi, vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh điều đó trình bày khá rõ. Yêu cuồng nhiệt thì nhớ cũng nát tan. Nỗi nhớ cứ dâng lên tầng tầng, lớp lớp như từng đợt sóng:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Đọc khổ thơ, tìm thấy vị trí của con sóng và cũng tìm thấy được nỗi nhớ trong lòng người. Con sóng nhớ bờ, sớn.g thao thức ngày đêm. ko ngủ được. Nói “con sóng dưới lòng sâu” “con sóng trên mặt nước” thi sĩ muốn nói tới sự toàn diện. Dù tận dưới đáy sông hay ngay trên bề mặt sóng vẫn chỉ nhớ bờ, thương bờ. Nỗi nhớ mong tưởng dường như tới tột độ. Nhớ nhau tới trằn trọc. Tới nỗi trong ca dao người xưa thường nói “đèn nhớ người nào nhưng mà đèn ko tắt”.
Nỗi nhớ của con sóng chính là nỗi nhớ của con người, nỗi nhớ tầng từng lớp lớp đan xen nhau, tiếp nối nhau, thôi thúc, hối thúc. Nói sóng để nói tới nỗi lòng mình. Nhớ nhau, nên thời kì như dài hơn:
Tháng giêng ngày dài lắm
Biết nhưng mà làm sao em”
Giấc ngủ cũng như chập chờn:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức”
Khổ thơ được viết theo thể tăng dần, xúc cảm trong thơ được đun nóng tới tận cùng dào dạt… nóng bỏng. Trong thơ mình, lúc nói về nỗi nhớ Xuân Quỳnh cũng đã viết:
Những ngày ko gặp nhau
Biển bạc dầu thương nhớ
Những ngày ko gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
(Thuyền và biển)
Phải nói rằng, trong tình yêu Xuân Quỳnh yêu hết mình. Yêu cuồng nhiệt, đắm say, cháy bỏng, nồng ‘nàn. Thi sĩ tha thiết tắm mình trong nguồn cảm hứng vô tận này. Yêu nồng nàn tương tự nhưng trong Xuân Quỳnh vẫn có nét dịu dàng của con gái. vẫn biết là yêu tới nát tan, nhưng ko vồn vập, ồn ĩ như Xuân Diệu. Người muốn “riết”, “say” muốn “hôn” và cuối cùng là muốn “cắn” (“hỡi Xuân Hồng ta muốn cắn vào ngươi”) trong thơ ông tình yêu ko bình lặng. Xuân Diệu mạnh mẽ táo tợn:
“Đã hôn rồi hôn lại
Cho tới mãi muôn thuở
Tới tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”
(Biển)
Càng tới cuối bài thơ Xuân Quỳnh càng tỏ ra mình là một con người thâm thúy, thủy chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh là tình yêu từ hai phía, ơ đây, nhân vật trữ tình đã có nhân vật để hướng tới chứ ko vu vơ. Hơn nữa, tình cảm, tâm hồn của nhân vật trữ tình ko phải là bi quan, chán nản nhưng mà tràn đầy hi vọng. Đọc bài thơ, ko hề gặp cái tư tưởng: “Tương tư thức mấy đêm rồi. Biết cho người nào hỡi người nào người biết cho”.
Khổ thơ tiếp khẳng định được điều đó:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Tới đây thi sĩ đã đưa ra khái niệm ko gian để nói lên mức độ thủy chung. Hai từ “dẫu xuôi” “dẫu ngược, “phương Bắc” “phương Nam” là những từ cụ thể khẳng định sự thủy chung khoảng ko gian, vị trí đặt ra trong khổ thơ nói lên độ dài nỗi cách trở, gian lao của thực tiễn với con người. Phương hướng, khoảng cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại trình bày rõ sự thủy chung bấy nhiêu “một phương”. Câu thơ của Xuân Quỳnh như một lời khẳng định, rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát, rõ’ràng. Khổ thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng đưa ra được sự quyết tâm của con người. Tình yêu sẽ thắng lợi tất cả, nếu như đó là tình yêu sống động, thủy chung phải khẳng định rằng “cho dù có đi đâu ta cũng ko quên được nhau”. Lời thơ vang lên như một lời thề nguyện đọc lên cứ rưng rưng xúc động. Đã có bài hát khẳng định về điều này: “Dù thời kì xa xôi, dù đường dài xa xôi. Em vẫn như ngày xưa. Mến yêu anh trọn đời”. Thơ Xuân Quỳnh cũrig hướng về điều đó tuy cách diễn tả có khác.
Hình như để khẳng định thêm cho lời nói của mình thi sĩ đã đưa ra hàng loạt các dẫn chứng về tự nhiên, tạo vật. Tất cả rồi sẽ thắng lợi nếu có sự nhẫn nại, có sức mạnh. Mọi vật rồi sẽ đoạt được nếu con người có ý chí, quyết tâm:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Hàng loạt các thử thách được: đưa ra “Sóng”, cuộc đời và “biển” rộng là thế, dài là thế nhưng đều bị đoạt được. Con sóng được Xuân Quỳnh ví như tình yêu “bổi hổi trong ngực trẻ”. Nhân vật xem nước được lan ra thành trăm con sóng nhỏ đã trình bày một ước mong, khát vọng tới tha thiết.
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Khổ thơ kết là một ước muốn khôn xiết. Ko có tình yêu cuộc sống tha thiết, ko có sự dam mê tới tột cùng, ko có sự thủy chung làm sao có được những câu thơ tương tự. Trong ước mong vẫn lẫn chút băn khoăn của “làm sao được tan ra”. Nhưng cũng phải thấy rằng chỉ có tình yêu thế nào đó thì mới có được ước mong tương tự. Mong muốn xé tan mình, hòa lẫn với bể đời rộng lớn, bứt mình ra khỏi những nhọc nhằn, toan lo, tính toán để ngập mình trong tình yêu, tuổi xanh, ngọt ngào và hạnh phúc.
Ước mong tồn tại vĩnh hằng trên cõi đời này thôi thúc, hối thúc. Lời thơ, ý chí, nhịp thơ có phần nhanh hơn, mạnh hơn, gấp gáp hơn. Bài thơ kết thúc nhưng mà lời thơ còn vang vọng mãi, ồ ạt của sóng, ước muốn tung mình vào bể tình yêu ngày càng nhiệt thành.
Bài thơ dẫn dắt người đọc qua nhiều nỗi cách trở, mất còn, nhớ, thương, kì vọng, cuối cùng vẫn quy góp về một mối tình yêu mãnh liệt, khoáng đạt, sâu đắm, thủy chung.
Cấu trúc bài thơ được xác lập theo.cấu trúc đan xen hình tượng: sóng – bờ (khổ thứ 5), sau đó là anh em (khổ 3, 4) rồi lại.sóng – bờ (khổ 7). Lớp lớp sóng đan xen nhau tới lui tương tự biển mới lặng dần đi nhường chỗ cho những suy tư về cuộc đời.
Bài thơ viết theo thể 4 câu 5 chữ rất dễ bộc lộ tình cảm tâm thành của thi sĩ. Trong tình yêu sao ko có phút trằn trọc, giận hờn, thương nhớ. Nhưng xưa nay, trong thơ tình, nhất là thơ của các nữ sĩ người ta thường chỉ bắt gặp sự nhẹ nhõm, yếu ớt, thầm kín chứ ít người nào thấy sự mạnh mẽ, táo tợn. Phải chăng chính vì điều này nhưng mà phong cách thơ Xuân Quỳnh đã nổi rõ khẳng định thêm sức mạnh của “phái yếu”. Xưa nay, ta thường gặp sự hậm hực trong bài thơ của phái “mày râu”.
Anh yêu em tới nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Anh yêu em lặng lẽ ko kỳ vọng
Lúc rụt rè lúc hậm hực lòng ghen tuông”
(Tôi yêu em – Puskin)
Còn Xuân Quỳnh trình bày sự mạnh mẽ, dứt khoát, thủy chung, nồng chắy và cũng thắc mắc, cũng có phút bực mình, trằn trọc.
“Sóng” ra đời cách đây đã gần 30 năm nhưng độ nồng nàn, đắm say của nó vẫn ko phai giảm trong lòng người. Có thể nói, trong phút giây này, nhiều bạn trẻ đọc thơ vẫn còn giật thót thấy “sợ”. Yêu hết mình, hết lòng vì nhau, mến thương thân thiện và thủy chung đó là một tình yêu đẹp song ko dễ gì nhưng mà có được. Đọc thơ Xưân Quỳnh phần nào đó ta hiểu được con người thân thơ. Trong cuộc sống thi sĩ đều tận tụy với con cái, mến thương chúng rất mực, hết lòng vì chúng, với chồng cũng vậy, một người vợ thủy chung và đảm đang… Thơ Xuân Quỳnh và con người Xuân Quỳnh. Lúc nhận xét về phong cách Xuân Quỳnh. Võ Văn Trực nói: “Điều đáng quí ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, thành thật trong quan hệ bạn hữu, với xã hội và trong cả tình yêu. Chị ko vòng vèo, giấu giếm một điều gì. Mỗi dòng thơ, mỗi trang thơ đều phơi bày một tình cảm và suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ, ta có thế biết được khá kỹ đời tư của chị. Thành thật, đây là* then chốt của thơ Xuân Quỳnh”.
Phong cách Xuân Quỳnh về sau này vẫn thế. “Thuyền và biển” càng khẳng định sự tương đồng rõ hơn trong con người này. Đáng tiếc, cuộc đời đã ..cướp đi một cây bút đầy tài năng và kỳ vọng. Song dù ko còn nữa nhưng thơ Xuân Quỳnh, những bài thơ tình cảm cho con trẻ “Như lời ru trên mặt đất”, “Tiếng gà trưa”, “Chuyện cố tích nhân loại” tới cả những bài thơ tình yêu “Thuyền và biển”, “Sóng”… đều thu được nhiều lôi cuốn trong lòng người.
Thơ Xuân Quỳnh sẽ còn in đậm trong tâm trí nhiều độc giả hôm nay và ngày mai.
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967) và đã để lại nhiều xúc cảm cho người đọc.
Sóng là một hình tượng động, bình ổn chính vì vậy nhưng mà sóng được các thi sĩ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình yêu. Nếu Xuân Diệu mượn sóng để biểu tượng cho tình yêu thì Xuân Quỳnh lại mượn sóng để biểu tượng cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu với thật nhiều những khát khao và biến động. Hai hình tượng sóng và em luôn sánh duyên sánh cặp với nhau, sóng là em và em cũng là sóng. Sóng và em hòa quyện với nhau, soi chiếu nhau, tôn lên những vẻ đẹp vừa nhiều chủng loại lại vừa phong phú.
Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm điệu và nhịp độ. Âm điệu trong bài thơ là một trong những yếu tố hàng đầu của thi ca. Nó gây ấn tượng trực tiếp, trước tiên với người đọc. Người đọc bị cuốn hút, bị tác động bởi độ ngân vang của từ ngữ, nhịp độ câu thơ. Và tất nhiên chi phối âm điệu thơ bao giờ cũng là trạng thái, xúc cảm của thi sĩ. Âm điệu của bài thơ sóng là âm điệu của những con sóng trên đại dương, nhịp độ của những con sóng liên tục, triền miên, vô hồi vô hạn, lúc dào dạt sôi nổi, lúc dịu êm sâu lắng, lúc dữ dội thét gào…Song, âm điệu của bài thơ ko chỉ đơn giản là âm điệu của những con sóng biển nhưng mà đó còn là hình ảnh ẩn dụ của con sóng lòng nhiều cung bậc, nhiều sắc thái xúc cảm của người phụ nữ trong tình yêu.
Mở đầu bài thơ là hình tượng sóng gắn liền với những cung bậc tâm trạng:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng. Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha. Thật tinh tế lúc thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn. Đó là quy luật cuộc đời hết mưa là nắng, hết giận là thương. Vì thế thi sĩ ko đảo trật tự từ “dịu êm, lặng lẽ” lên trước nhưng mà để sau, diễn tả thật đắc địa cái tính khí của tình yêu nhưng mà vẫn dịu dàng, tha thiết đầy nữ tính. Mỗi con sóng nhỏ nhỏ nhưng lại chất chứa trong nó bao khát vọng lớn:
Sông ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Xuân Quỳnh đã tìm ra cái quy luật của cuộc sống tình yêu là sự vận động: “ Bởi tình yêu muôn thuở/ Có lúc nào đứng yên”. Nếu sông ko hiểu nổi mình thì sóng sẽ dứt khoát từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp của sông để tìm ra biển lớn, để được trình bày mình, sống hết mình.
Với Xuân Quỳnh, biển bao giờ cũng khơi dậy những khát khao, ước vọng lớn lao: “Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ/ Nỗi khát vọng những phương trời chưa tới”. Đó ko phải là tư tưởng của người phụ nữ phóng túng, ngang tàn nhưng mà đó là khát vọng đẹp, khát vọng mạnh mẽ của trái tim ko chấp nhận sự chật hẹp, tù túng, tầm thường của tình yêu, dám vươn tới dù phải trải qua bão tố để tới với biển lớn tình yêu, tìm cho được sự đồng điệu, đồng cảm. Đây là một quan niệm sáng tỏ, rất quyết liệt, rất khát khao trong tình yêu nhưng ko cam chịu, nhẫn nhục. Tình yêu là thế đó, như biển kia ko thể lặng sóng, con người ko thể sống thiếu tình yêu, nhất là tuổi xanh.Ôi con sóng ngày xưa
…
Bổi hổi trong ngực trẻ
Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế. Đó là căn cốt của cuộc sống, là khát vọng muôn thuở của con người. Xuân Diệu từng nói: “Làm sao sống được nhưng mà ko yêu !”. Nhất là tuổi xanh, tình yêu lại càng nồng nàn, rộn rực, bổi hổi trong trái tim mỗi lúc khát khao yêu đương.
Trước muôn trùng sóng bể
…
Lúc nào ta yêu nhau
Biết bao thế hệ đi tìm lời giảng giải tình yêu là gì? Tình yêu tới bao giờ? Lúc nào? Vì sao con người yêu nhau? Nhưng
Nơi tình yêu mở đầu
Cũng là nơi khó nhất
Trái tim dù biết hát
Nhưng chuyện tình dễ đâu
Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tất cả. Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực: “Trước muôn trùng sóng bể” – trước ko gian rộng lớn người ta thường nghĩ tới cái hư vô hay cái độc thân, nhỏ nhỏ, hữu hạn của con người, kiếp người, nhưng Xuân Quỳnh lại nghĩ về anh – em, nghĩ về biển và sóng, sóng và gió, nơi mở đầu tình yêu của anh và em. Cái tôi trữ tình cảm nhận quy luật của tình yêu, nó cũng thật khó hiểu, bất thần như tự nhiên vậy. Nó chiếm lĩnh tâm hồn ta để rồi có lúc lại vượt ra ngoài tầm kiểm soát của lí trí, tới – đi tự dưng, và rất mỏng manh.
Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ, chẳng biết tự bao giờ ca dao đã ghi lại cái xúc cảm thật tâm thành và nóng bỏng của lòng người trong nỗi nhớ tình yêu: “Nhớ người nào ra ngẩn vào ngơ”, “Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống than”. Tới với Xuân Quỳnh, nỗi nhớ trong tình yêu cũng được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt như thế, nhưng theo một cách khác:
Con sóng dưới lòng sâu
…
Cả trong mơ còn còn thức
Khổ thơ dôi hẳn hai câu thơ để đủ sức ôm chứa những xúc cảm vô bờ của nỗi nhớ tình yêu. Hoài Thanh đã từng nhận định: dòng xúc cảm quá đỗi sôi nổi khiến câu chữ ko thể đi theo những đường viền có sẵn, ý thơ xô đẩy, phạm vi thơ phải lung lay. Khổ thơ này được nhận định là hay nhất trong bài, có người nói đó là cái đỉnh của Sóng. Bởi Xuân Quỳnh đã diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng “cả trong mơ còn thức”
Tác giả đã sử dụng hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh. Sự so sánh cộng hưởng diễn tả cái nỗi nhớ vô hạn tuyệt đích trong tình yêu. Lời thơ giản dị nhưng ý thơ thì đạt tới độ sâu lắng, thấm thía khôn xiết.
Nhớ và khát khao về một tình yêu hạnh phúc, Xuân Quỳnh nguyện dâng trọn trái tim cho người mình yêu, thật tâm thành, táo tợn, mạnh mẽ, thủy chung:
Dẫu xuôi về phương Bắc
…
Hướng về anh một phương
Dù ngược dù xuôi, dù Nam dù Bắc, dù xa xôi khó khăn, trắc trở,…thì lòng em vẫn nghĩ về anh, hướng về anh một phương. Thật mãnh liệt như ca dao:
Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Tầng sâu của ngôn từ là thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra. Biết rằng ngay trong cảm thức của chính mình, thi sĩ luôn có những dự cảm, lo lắng về sự tàn phai, tan vỡ cùng với những bất trắc, bởi “Lời yêu mỏng manh như màu khói”…Thế nhưng Xuân Quỳnh vẫn tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn:
Trái tim em nằm trong lồng ngực
Phút giây nào em chẳng đập vì anh
Ba khổ cuối của bài thơ là những chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng:
Ở ngoài kia đại dương
…
Để nghìn năm còn vỗ
Cuộc đời thi sĩ dù phải chịu nhiều đắng cay, tan vỡ trong tình yêu nhưng người phụ nữ đó vẫn hồn nhiên, tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hi vọng và tin vào hạnh phúc, tương lai. Nếu sóng là em, bờ là anh thì khát vọng của sóng là luôn hướng vào bờ, tìm vào nơi nương tựa của cuộc đời. Xuân Quỳnh rút ra một triết lí: quy luật của tự nhiên cũng như quy luật của cuộc đời, ko thể nào khác được. Xuân Quỳnh vẫn luôn khát khao tìm về bến đỗ của đời mình như con sóng kia dù còn muôn vàn khó khăn, cách trở. Bằng sự chiêm nghiệm của trái tim nhạy cảm, thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Lo lắng, khắc khoải về sự ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người ko chỉ có ở Xuân Quỳnh nhưng mà trong thơ ca trung đại, nhiều thi sĩ như Hồ Xuân Hương cũng đã cảm thu được điều đó: “Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại”. Rồi tới Xuân Diệu – ông hoàng thơ tình cũng vội vã cuống quýt muốn tắt nắng, buộc gió để được tận hưởng hương sắc cuộc đời:
Xuân đương tới, tức là xuân đương qua
Xuân còn non tức là xuân sẽ già
Nếu Xuân Diệu chạy đua với thời kì để được tận hưởng những phút giây ngắn ngủi của đời người thì trái lại, ở Xuân Quỳnh: thời kì – cuộc đời càng ngắn, càng nhiều nỗi lo thì nữ sĩ càng khát khao gắn bó với cuộc đời, càng muốn được hi sinh, hiến dâng cho tình yêu nhiều hơn:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ
Thi sĩ muốn hóa thân, hòa tan thành trăm con sóng nhỏ để nghìn năm, muôn thuở hát mãi khúc tình khúc biển khát bờ. Qua đó ta có thể thấy được khát vọng của một trái tim muốn được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời ko còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả lúc chết đi rồi
Đó chính là sự thánh thiện trong trái tim người phụ nữ giàu mến thương – Xuân Quỳnh.
Bài thơ đã vận dụng thành công thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, đối lập liên kết với thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp độ. Tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp mang đậm phong cách và phong cách của tác giả thông qua những trắc trở, suy tư và khát vọng trong tình yêu.
Tóm lại, thông qua bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm tới độc giả một quan niệm về tình yêu vĩnh cửu, vĩnh hằng . Càng đọc “Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những người phụ nữ Việt Nam, thủy chung, son sắc, luôn sống hết mình với một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một thi sĩ nữ của tình yêu lứa đôi và là “nữ đế của thi ca tình yêu”.
—/—
Với các bài văn mẫu Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và biên soạn trên đây, kỳ vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
[rule_{ruleNumber}]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_3_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp tăng lên, cụ thể từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò chuyên văn. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Xem nhanh nội dung1 Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi2 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 13 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
1. Mở bài:
– Giới thiệu nói chung tác giả, tác phẩm.
– Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường.
– “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967).
2. Thân bài
* LĐ1: Khát quát
* LĐ2: Nội dung phân tích
– Sóng và những cung bậc tâm trạng ( khổ 1)
+ Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng.
+ Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha.
+ Thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn.
– Sóng và khát vọng tình yêu ( khổ 2, 3, 4)
+ Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế.
+ Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tình yêu.
+ Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực trước ko gian rộng lớn của sóng biển.
+ Nỗi nhớ trong tình yêu được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt
+ Xuân Quỳnh diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng .
+ Hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh.
– Nỗi nhớ – tình yêu và ước nguyện thủy chung ( khổ 6)
+ Thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra.
+ Xuân Quỳnh tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn.
– Thi sĩ chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng (3 khổ cuối)
+ Thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người
+ Lo lắng, khắc khoải về sựu ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người
* LĐ3: Rực rỡ nghệ thuật
3. Kết bài:
Thâu tóm lại nội dung phân tích
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 1
Tình yêu là một đề tài thân thuộc trong thơ ca. Nhưng ko phải vì thế nhưng mà nó trở thành đơn điệu và nhàm chán. Mỗi bài thơ, mỗi thi sĩ là một toàn cầu riêng, một nhu cầu, khát khao riêng ko người nào giống người nào. Chẳng thế nhưng mà ta gặp Xuân Diệu trong thi đàn Việt Nam với chất men say tình yêu nồng nàn, mãnh liệt, người tự cho mình là “kẻ uống tình yêu dập cả môi”. Ta gặp Nguyễn Bính “người thân quê” sống động, da diết … và thật bất thần lúc gặp nữ sĩ với tâm hồn dào dạt và say đắm trong tình yêu – Xuân Quỳnh – Thơ tình yêu của Xuân Quỳnh tâm thành nhưng ko kém phần cháy bỏng nồng say. Điều đó trình bày ko ít trong bài “Sóng”.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bổi hổi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức
Dầu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ.
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Bài thơ ra đời vào năm 1967. Vào thời kì đó, có thể nói rất ít những bài thơ kiểu này, nhất là với các thi sĩ nữ. Nếu có, phần lớn đều gắn bó với nhiệm vụ cách mệnh, gắn bó sứ mệnh thiêng liêng cao cả của dân tộc. Rất ít thi sĩ tự bứt mình ra khỏi ko khí chung để tìm cái gọi là riêng tư, sâu kín trong tâm linh mình. Hình như mọi người tránh và cố tình tránh… Nói tương tự, để thấy rằng “Sóng” của Xuân Quỳnh là một bài thơ có nhiều điều đáng chú ý.
Viết về sông, biển và thuyền để nói lên tình yêu trai gái ta đã gặp trong thơ Xuân Diệu với bài “Biển” … ngay trong Xuân Quỳnh cũng có “Thuyền và biển” … nhưng tìm một bài nói lên nỗi băn khoăn day dứt như “Sóng” có nhẽ là chưa. Tới với “Sóng”, ta được gặp một “Xuân Quỳnh” nồng nàn, mãnh liệt, gặp một con người yêu tha thiết và cháy bỏng xoành xoạch muốn bứt mình ra để tìm tới một cái gì đó rõ ràng, cụ thể. Trong cuộc sống, Xuân Quỳnh trình bày khá rõ cái phong cách này: Đã yêu người nào thì yêu hết mình, đã ghét người nào thì ghét cay ghét đắng. Chính vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh vẫn giữ được vẻ tận tụy, dứt khoát rõ ràng đó. Ở “Sóng”, điều này cũng trình bày:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mở còn thức
Có nhẽ là sức mạnh của tình yêu, niềm say mê và nỗi lòng cuồng nhiệt đã cuốn con người vào toàn cầu thần tiên, thơ mộng. Tất cả những toan lo, tính toán, những phức tạp, rối rắm trên cõi đời để nhường chỗ cho ước mơ, cho khát vọng đắm say trong lòng người tất cả những gì tồn tại bên ngoài đều chôn hết, xua hết ra ngoài ý tưởng. Khẳng định nỗi lòng, thi sĩ đưa ra trạng thái “trong mơ còn thức” để thuyết phục. Tôi còn nhớ, có một thi sĩ lúc bộc bạch nỗi lòng của mình với người yêu cũng nói:
Anh yêu em anh chỉ thấy em thôi
Lúc đứng lúc ngồi lúc nào cũng nhớ”
Trạng thái canh cánh, xao xuyến, bứt rứt như cắn xé, cào cấu như hối thúc lòng người. Người đàn ông đứng ngồi ko yên thì ở đây, Xuân Quỳnh lại ngủ, thức ko yên. Nào có kém gì đâu. Đã yêu nhau thường nhớ thường mong, thường đợi chờ nên ko thể ko có cái phút đứng ngồi ko yên. Từ xa xưa ông cha ta cũng có câu:
Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi
Như dứng đống lửa như ngồi đống than
Chính vì lẽ đó nhưng mà mở đầu bài thơ cũng nói lên cái tâm trạng băn khoăn trạng thái ko ổn định trong tâm hồn mình:
Dữ dội và dịu êm
Ôn ào và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Hai trạng thái tâm lí ngược nhau lại được dồn trong một văn cảnh cụ thể hơn là trong một con người, ở cùng một lúc. Đương nhiên nói “dữ dội”, “ồn ĩ”, “lặng lẽ” là nói về sóng nhưng trong bài thơ này là sóng em, và em là sóng, hai câu thơ này hòa lẫn trong nhau, quyện vào nhau. Đọc hai câu thơ tưởng như đã là một sự khập khiễng, trái ngược vậy nhưng mà trái lại rất có logich và hợp pháp. Có được tương tự, hẳn phải nói lên thi sĩ và cái tài bộc lộ tâm lí. Đọc cả khổ thơ ta cũng như lắng mình trong đó, nghe được tiếng thổn thức của lòng người. Cả khổ thơ là một trạng thái khá cô đọng của xúc cảm. Con người thân thơ ko bình lặng, ko giản đơn nhưng mà có nét gì đó trán trở, day dứt. Đọc câu thơ ta nghe như tiếng sóng vỗ, như thấy được từng đợt sóng dặt dìu. Tiếng nói thơ mang đầy âm thanh nhưng cũng gợi hình. Tiếng sóng ko bình lặng, ko dặt dìu, nhẹ nhõm hôn nhẹ lên bờ cát, ko ôm ấp, vỗ về hay nũng nịu nhưng mà “dữ dội” nhưng mà “ồn ĩ”, nhưng “dịu êm và lặng lẽ”. Thi sĩ phả vào dòng thơ một tí hơi thở nhưng mà câu thơ sống động hẳn lên, nghe như có tiếng động đậy. Nhẽ ra trong trạng thái tầm thường – thì phải biết (nên sửa là viết) là “dừ dội” và “ồn ĩ”, “dịu êm” và “lặng lẽ”.
Song nếu như thế thì chẳng còn gì để sóng “ko hiểu nổi” để sóng phải “tìm ra tận bể”. Hai câu thơ dưới trình bày nỗi khát vọng tìm tòi tới tột độ. Câu thơ tưởng dường như căng lên chợt bật ra, vậy là thỏa mãn. Trong cuộc sống có gì bực bội, thống khổ hơn lúc chính mình lại ko hiểu nổi mình, ko lí giải được mình, mình là người nào có nhẽ cái sức mạnh lớn nhất muốn lật tung cái “sâu kín” đó là mình phải tìm được tận cùng nó. Cái ý nghĩa này, còn theo đuổi thi sĩ tới tận cùng của bài thơ. Khát vọng được hòa mình vào bể lớn của cuộc đời, bể lớn của tình yêu cứ thôi thúc, hối thúc.
Từ “ko hiểu nối mình” thi sĩ liên tục đặt ra những băn khoăn, thắc mắc. Cuối cùng để tự dằn vặt mình, bởi lẽ hỏi cũng chỉ để nhưng mà hỏi. Hỏi cho vơi bớt nỗi lòng:
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Qui luật của tự nhiên là sóng và gió, nhưng còn tình cảm giảng giải từ đâu… Đây là một điều cực khó, vẫn là nỗi băn khoăn dằn dỗi trong nỗi lòng mình. Vậy là nỗi lo lắng, thảng thốt “ko biết nừa”. Thơ ngây xen chút bất lực. Mọi câu hỏi đặt ra đều tha thiết tìm được nơi khơi nguồn, nơi “mở đầu” của sự vật. Có tương tự nỗi lòng người mới thỏa mãn.
Trằn trọc với khổ thơ ta nghe thấy nỗi lòng thi sĩ trằn trọc nhịp thơ trong khổ thơ thay đổi lúc 3/2, lúc 2/3 linh hoạt nhưng ko xuôi ko thẳng, ko tầm thường nhưng cũng dằn vặt, cũng suy nghĩ cũng tìm tòi.
Xưa, nay rất nhiều thi sĩ đặt ra câu hỏi về tình yêu. Nhưng tình yêu là tình cảm, là xúc cảm làm sao biết được nó như thế nào, tới từ đâu… và nhiều nữa, nhưng tất cả đều bất lực. Ngay tới Xuân Diệu – một thi sĩ tình nổi tiếng, một con người luôn khát khao giao cảm với đời luôn yêu, say đắm trong tình yêu, người nhưng mà:
Trong phút giây chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình tới ngất ngư
Người “uống” tình yêu, “cái” tình yêu tới “dập cả môi” cũng bất lực:
Đố người nào khái niệm được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiểu
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu
Có người phải thốt lên rằng “có gì lạ quá đi thôi”! Khó quá! Nhưng tình yêu là thế. Làm sao, có thể cảnh giác được trong tình yêu. Nó tới lúc nào ta đâu có biết và chiếm ta lúc nào ta đâu có hay. Quay lại khổ thơ của Xuân Quỳnh ta gặp câu thổ lộ:
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Một câu hỏi rất con gái, nhẹ nhõm, bối rối, lẫn chút đắm say, ngọt ngào, nũng .nịu. Nói thế, ko có tức là khổ thơ chỉ thuần tuý và cảm . xúc con người chỉ đơn. thuần là yêu say đắm nhưng mà bên tình yêu, bên sự nồng nàn còn là sự suy nghĩ, tìm tòi yêu cầu một câu trả lời dù ít thôi nhưng phải có… Nhưng … cuối cùng câu hỏi vẫn để đó, thi sĩ bất lực..- làm sao nhưng mà có thể trả lời nổi… Một ánh mắt bâng quơ, một câu nói vô tình nhiều lúc cũng làm cho người ta về tương tư chứ ko huống chi lại có một khoảng thời kì dài nỗi khát vọng tình yêu cứ bổi hổi, cứ xao xuyến trong ngực trẻ.
Tình yêu trong thơ Xuân’Quỳnh ko giản đơn. Mến thương cháy bỏng, nồng nàn nhưng ko vì thế nhưng mà nông cạn:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Điệp từ “em nghĩ” nhắc đi nhắc lại hai lần càng làm rõ hơn sự suy nghĩ trong lòng người. “Em nghĩ” có tức là em đã thao thức, đã lo lắng, đã đặt ra nhiều câu hỏi… chứ ko phải em chỉ quen bồng bềnh, quen si mê, tới chỉ yêu và thuần tuý là yêu. Xưa nay ko hiểu người “chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì” tình yêu đã làm họ mù quáng, quên đi tất cả. Họ nhìn vào cõi hư vô, mộng ước, chỉ quen tận hưởng chứ ko biết suy nghĩ.
Tình yêu thường đồng hành với nỗi nhớ, sự mong đợi, vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh điều đó trình bày khá rõ. Yêu cuồng nhiệt thì nhớ cũng nát tan. Nỗi nhớ cứ dâng lên tầng tầng, lớp lớp như từng đợt sóng:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Đọc khổ thơ, tìm thấy vị trí của con sóng và cũng tìm thấy được nỗi nhớ trong lòng người. Con sóng nhớ bờ, sớn.g thao thức ngày đêm. ko ngủ được. Nói “con sóng dưới lòng sâu” “con sóng trên mặt nước” thi sĩ muốn nói tới sự toàn diện. Dù tận dưới đáy sông hay ngay trên bề mặt sóng vẫn chỉ nhớ bờ, thương bờ. Nỗi nhớ mong tưởng dường như tới tột độ. Nhớ nhau tới trằn trọc. Tới nỗi trong ca dao người xưa thường nói “đèn nhớ người nào nhưng mà đèn ko tắt”.
Nỗi nhớ của con sóng chính là nỗi nhớ của con người, nỗi nhớ tầng từng lớp lớp đan xen nhau, tiếp nối nhau, thôi thúc, hối thúc. Nói sóng để nói tới nỗi lòng mình. Nhớ nhau, nên thời kì như dài hơn:
Tháng giêng ngày dài lắm
Biết nhưng mà làm sao em”
Giấc ngủ cũng như chập chờn:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức”
Khổ thơ được viết theo thể tăng dần, xúc cảm trong thơ được đun nóng tới tận cùng dào dạt… nóng bỏng. Trong thơ mình, lúc nói về nỗi nhớ Xuân Quỳnh cũng đã viết:
Những ngày ko gặp nhau
Biển bạc dầu thương nhớ
Những ngày ko gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
(Thuyền và biển)
Phải nói rằng, trong tình yêu Xuân Quỳnh yêu hết mình. Yêu cuồng nhiệt, đắm say, cháy bỏng, nồng ‘nàn. Thi sĩ tha thiết tắm mình trong nguồn cảm hứng vô tận này. Yêu nồng nàn tương tự nhưng trong Xuân Quỳnh vẫn có nét dịu dàng của con gái. vẫn biết là yêu tới nát tan, nhưng ko vồn vập, ồn ĩ như Xuân Diệu. Người muốn “riết”, “say” muốn “hôn” và cuối cùng là muốn “cắn” (“hỡi Xuân Hồng ta muốn cắn vào ngươi”) trong thơ ông tình yêu ko bình lặng. Xuân Diệu mạnh mẽ táo tợn:
“Đã hôn rồi hôn lại
Cho tới mãi muôn thuở
Tới tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”
(Biển)
Càng tới cuối bài thơ Xuân Quỳnh càng tỏ ra mình là một con người thâm thúy, thủy chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh là tình yêu từ hai phía, ơ đây, nhân vật trữ tình đã có nhân vật để hướng tới chứ ko vu vơ. Hơn nữa, tình cảm, tâm hồn của nhân vật trữ tình ko phải là bi quan, chán nản nhưng mà tràn đầy hi vọng. Đọc bài thơ, ko hề gặp cái tư tưởng: “Tương tư thức mấy đêm rồi. Biết cho người nào hỡi người nào người biết cho”.
Khổ thơ tiếp khẳng định được điều đó:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Tới đây thi sĩ đã đưa ra khái niệm ko gian để nói lên mức độ thủy chung. Hai từ “dẫu xuôi” “dẫu ngược, “phương Bắc” “phương Nam” là những từ cụ thể khẳng định sự thủy chung khoảng ko gian, vị trí đặt ra trong khổ thơ nói lên độ dài nỗi cách trở, gian lao của thực tiễn với con người. Phương hướng, khoảng cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại trình bày rõ sự thủy chung bấy nhiêu “một phương”. Câu thơ của Xuân Quỳnh như một lời khẳng định, rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát, rõ’ràng. Khổ thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng đưa ra được sự quyết tâm của con người. Tình yêu sẽ thắng lợi tất cả, nếu như đó là tình yêu sống động, thủy chung phải khẳng định rằng “cho dù có đi đâu ta cũng ko quên được nhau”. Lời thơ vang lên như một lời thề nguyện đọc lên cứ rưng rưng xúc động. Đã có bài hát khẳng định về điều này: “Dù thời kì xa xôi, dù đường dài xa xôi. Em vẫn như ngày xưa. Mến yêu anh trọn đời”. Thơ Xuân Quỳnh cũrig hướng về điều đó tuy cách diễn tả có khác.
Hình như để khẳng định thêm cho lời nói của mình thi sĩ đã đưa ra hàng loạt các dẫn chứng về tự nhiên, tạo vật. Tất cả rồi sẽ thắng lợi nếu có sự nhẫn nại, có sức mạnh. Mọi vật rồi sẽ đoạt được nếu con người có ý chí, quyết tâm:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Hàng loạt các thử thách được: đưa ra “Sóng”, cuộc đời và “biển” rộng là thế, dài là thế nhưng đều bị đoạt được. Con sóng được Xuân Quỳnh ví như tình yêu “bổi hổi trong ngực trẻ”. Nhân vật xem nước được lan ra thành trăm con sóng nhỏ đã trình bày một ước mong, khát vọng tới tha thiết.
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Khổ thơ kết là một ước muốn khôn xiết. Ko có tình yêu cuộc sống tha thiết, ko có sự dam mê tới tột cùng, ko có sự thủy chung làm sao có được những câu thơ tương tự. Trong ước mong vẫn lẫn chút băn khoăn của “làm sao được tan ra”. Nhưng cũng phải thấy rằng chỉ có tình yêu thế nào đó thì mới có được ước mong tương tự. Mong muốn xé tan mình, hòa lẫn với bể đời rộng lớn, bứt mình ra khỏi những nhọc nhằn, toan lo, tính toán để ngập mình trong tình yêu, tuổi xanh, ngọt ngào và hạnh phúc.
Ước mong tồn tại vĩnh hằng trên cõi đời này thôi thúc, hối thúc. Lời thơ, ý chí, nhịp thơ có phần nhanh hơn, mạnh hơn, gấp gáp hơn. Bài thơ kết thúc nhưng mà lời thơ còn vang vọng mãi, ồ ạt của sóng, ước muốn tung mình vào bể tình yêu ngày càng nhiệt thành.
Bài thơ dẫn dắt người đọc qua nhiều nỗi cách trở, mất còn, nhớ, thương, kì vọng, cuối cùng vẫn quy góp về một mối tình yêu mãnh liệt, khoáng đạt, sâu đắm, thủy chung.
Cấu trúc bài thơ được xác lập theo.cấu trúc đan xen hình tượng: sóng – bờ (khổ thứ 5), sau đó là anh em (khổ 3, 4) rồi lại.sóng – bờ (khổ 7). Lớp lớp sóng đan xen nhau tới lui tương tự biển mới lặng dần đi nhường chỗ cho những suy tư về cuộc đời.
Bài thơ viết theo thể 4 câu 5 chữ rất dễ bộc lộ tình cảm tâm thành của thi sĩ. Trong tình yêu sao ko có phút trằn trọc, giận hờn, thương nhớ. Nhưng xưa nay, trong thơ tình, nhất là thơ của các nữ sĩ người ta thường chỉ bắt gặp sự nhẹ nhõm, yếu ớt, thầm kín chứ ít người nào thấy sự mạnh mẽ, táo tợn. Phải chăng chính vì điều này nhưng mà phong cách thơ Xuân Quỳnh đã nổi rõ khẳng định thêm sức mạnh của “phái yếu”. Xưa nay, ta thường gặp sự hậm hực trong bài thơ của phái “mày râu”.
Anh yêu em tới nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Anh yêu em lặng lẽ ko kỳ vọng
Lúc rụt rè lúc hậm hực lòng ghen tuông”
(Tôi yêu em – Puskin)
Còn Xuân Quỳnh trình bày sự mạnh mẽ, dứt khoát, thủy chung, nồng chắy và cũng thắc mắc, cũng có phút bực mình, trằn trọc.
“Sóng” ra đời cách đây đã gần 30 năm nhưng độ nồng nàn, đắm say của nó vẫn ko phai giảm trong lòng người. Có thể nói, trong phút giây này, nhiều bạn trẻ đọc thơ vẫn còn giật thót thấy “sợ”. Yêu hết mình, hết lòng vì nhau, mến thương thân thiện và thủy chung đó là một tình yêu đẹp song ko dễ gì nhưng mà có được. Đọc thơ Xưân Quỳnh phần nào đó ta hiểu được con người thân thơ. Trong cuộc sống thi sĩ đều tận tụy với con cái, mến thương chúng rất mực, hết lòng vì chúng, với chồng cũng vậy, một người vợ thủy chung và đảm đang… Thơ Xuân Quỳnh và con người Xuân Quỳnh. Lúc nhận xét về phong cách Xuân Quỳnh. Võ Văn Trực nói: “Điều đáng quí ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, thành thật trong quan hệ bạn hữu, với xã hội và trong cả tình yêu. Chị ko vòng vèo, giấu giếm một điều gì. Mỗi dòng thơ, mỗi trang thơ đều phơi bày một tình cảm và suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ, ta có thế biết được khá kỹ đời tư của chị. Thành thật, đây là* then chốt của thơ Xuân Quỳnh”.
Phong cách Xuân Quỳnh về sau này vẫn thế. “Thuyền và biển” càng khẳng định sự tương đồng rõ hơn trong con người này. Đáng tiếc, cuộc đời đã ..cướp đi một cây bút đầy tài năng và kỳ vọng. Song dù ko còn nữa nhưng thơ Xuân Quỳnh, những bài thơ tình cảm cho con trẻ “Như lời ru trên mặt đất”, “Tiếng gà trưa”, “Chuyện cố tích nhân loại” tới cả những bài thơ tình yêu “Thuyền và biển”, “Sóng”… đều thu được nhiều lôi cuốn trong lòng người.
Thơ Xuân Quỳnh sẽ còn in đậm trong tâm trí nhiều độc giả hôm nay và ngày mai.
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967) và đã để lại nhiều xúc cảm cho người đọc.
Sóng là một hình tượng động, bình ổn chính vì vậy nhưng mà sóng được các thi sĩ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình yêu. Nếu Xuân Diệu mượn sóng để biểu tượng cho tình yêu thì Xuân Quỳnh lại mượn sóng để biểu tượng cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu với thật nhiều những khát khao và biến động. Hai hình tượng sóng và em luôn sánh duyên sánh cặp với nhau, sóng là em và em cũng là sóng. Sóng và em hòa quyện với nhau, soi chiếu nhau, tôn lên những vẻ đẹp vừa nhiều chủng loại lại vừa phong phú.
Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm điệu và nhịp độ. Âm điệu trong bài thơ là một trong những yếu tố hàng đầu của thi ca. Nó gây ấn tượng trực tiếp, trước tiên với người đọc. Người đọc bị cuốn hút, bị tác động bởi độ ngân vang của từ ngữ, nhịp độ câu thơ. Và tất nhiên chi phối âm điệu thơ bao giờ cũng là trạng thái, xúc cảm của thi sĩ. Âm điệu của bài thơ sóng là âm điệu của những con sóng trên đại dương, nhịp độ của những con sóng liên tục, triền miên, vô hồi vô hạn, lúc dào dạt sôi nổi, lúc dịu êm sâu lắng, lúc dữ dội thét gào…Song, âm điệu của bài thơ ko chỉ đơn giản là âm điệu của những con sóng biển nhưng mà đó còn là hình ảnh ẩn dụ của con sóng lòng nhiều cung bậc, nhiều sắc thái xúc cảm của người phụ nữ trong tình yêu.
Mở đầu bài thơ là hình tượng sóng gắn liền với những cung bậc tâm trạng:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng. Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha. Thật tinh tế lúc thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn. Đó là quy luật cuộc đời hết mưa là nắng, hết giận là thương. Vì thế thi sĩ ko đảo trật tự từ “dịu êm, lặng lẽ” lên trước nhưng mà để sau, diễn tả thật đắc địa cái tính khí của tình yêu nhưng mà vẫn dịu dàng, tha thiết đầy nữ tính. Mỗi con sóng nhỏ nhỏ nhưng lại chất chứa trong nó bao khát vọng lớn:
Sông ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Xuân Quỳnh đã tìm ra cái quy luật của cuộc sống tình yêu là sự vận động: “ Bởi tình yêu muôn thuở/ Có lúc nào đứng yên”. Nếu sông ko hiểu nổi mình thì sóng sẽ dứt khoát từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp của sông để tìm ra biển lớn, để được trình bày mình, sống hết mình.
Với Xuân Quỳnh, biển bao giờ cũng khơi dậy những khát khao, ước vọng lớn lao: “Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ/ Nỗi khát vọng những phương trời chưa tới”. Đó ko phải là tư tưởng của người phụ nữ phóng túng, ngang tàn nhưng mà đó là khát vọng đẹp, khát vọng mạnh mẽ của trái tim ko chấp nhận sự chật hẹp, tù túng, tầm thường của tình yêu, dám vươn tới dù phải trải qua bão tố để tới với biển lớn tình yêu, tìm cho được sự đồng điệu, đồng cảm. Đây là một quan niệm sáng tỏ, rất quyết liệt, rất khát khao trong tình yêu nhưng ko cam chịu, nhẫn nhục. Tình yêu là thế đó, như biển kia ko thể lặng sóng, con người ko thể sống thiếu tình yêu, nhất là tuổi xanh.Ôi con sóng ngày xưa
…
Bổi hổi trong ngực trẻ
Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế. Đó là căn cốt của cuộc sống, là khát vọng muôn thuở của con người. Xuân Diệu từng nói: “Làm sao sống được nhưng mà ko yêu !”. Nhất là tuổi xanh, tình yêu lại càng nồng nàn, rộn rực, bổi hổi trong trái tim mỗi lúc khát khao yêu đương.
Trước muôn trùng sóng bể
…
Lúc nào ta yêu nhau
Biết bao thế hệ đi tìm lời giảng giải tình yêu là gì? Tình yêu tới bao giờ? Lúc nào? Vì sao con người yêu nhau? Nhưng
Nơi tình yêu mở đầu
Cũng là nơi khó nhất
Trái tim dù biết hát
Nhưng chuyện tình dễ đâu
Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tất cả. Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực: “Trước muôn trùng sóng bể” – trước ko gian rộng lớn người ta thường nghĩ tới cái hư vô hay cái độc thân, nhỏ nhỏ, hữu hạn của con người, kiếp người, nhưng Xuân Quỳnh lại nghĩ về anh – em, nghĩ về biển và sóng, sóng và gió, nơi mở đầu tình yêu của anh và em. Cái tôi trữ tình cảm nhận quy luật của tình yêu, nó cũng thật khó hiểu, bất thần như tự nhiên vậy. Nó chiếm lĩnh tâm hồn ta để rồi có lúc lại vượt ra ngoài tầm kiểm soát của lí trí, tới – đi tự dưng, và rất mỏng manh.
Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ, chẳng biết tự bao giờ ca dao đã ghi lại cái xúc cảm thật tâm thành và nóng bỏng của lòng người trong nỗi nhớ tình yêu: “Nhớ người nào ra ngẩn vào ngơ”, “Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống than”. Tới với Xuân Quỳnh, nỗi nhớ trong tình yêu cũng được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt như thế, nhưng theo một cách khác:
Con sóng dưới lòng sâu
…
Cả trong mơ còn còn thức
Khổ thơ dôi hẳn hai câu thơ để đủ sức ôm chứa những xúc cảm vô bờ của nỗi nhớ tình yêu. Hoài Thanh đã từng nhận định: dòng xúc cảm quá đỗi sôi nổi khiến câu chữ ko thể đi theo những đường viền có sẵn, ý thơ xô đẩy, phạm vi thơ phải lung lay. Khổ thơ này được nhận định là hay nhất trong bài, có người nói đó là cái đỉnh của Sóng. Bởi Xuân Quỳnh đã diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng “cả trong mơ còn thức”
Tác giả đã sử dụng hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh. Sự so sánh cộng hưởng diễn tả cái nỗi nhớ vô hạn tuyệt đích trong tình yêu. Lời thơ giản dị nhưng ý thơ thì đạt tới độ sâu lắng, thấm thía khôn xiết.
Nhớ và khát khao về một tình yêu hạnh phúc, Xuân Quỳnh nguyện dâng trọn trái tim cho người mình yêu, thật tâm thành, táo tợn, mạnh mẽ, thủy chung:
Dẫu xuôi về phương Bắc
…
Hướng về anh một phương
Dù ngược dù xuôi, dù Nam dù Bắc, dù xa xôi khó khăn, trắc trở,…thì lòng em vẫn nghĩ về anh, hướng về anh một phương. Thật mãnh liệt như ca dao:
Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Tầng sâu của ngôn từ là thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra. Biết rằng ngay trong cảm thức của chính mình, thi sĩ luôn có những dự cảm, lo lắng về sự tàn phai, tan vỡ cùng với những bất trắc, bởi “Lời yêu mỏng manh như màu khói”…Thế nhưng Xuân Quỳnh vẫn tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn:
Trái tim em nằm trong lồng ngực
Phút giây nào em chẳng đập vì anh
Ba khổ cuối của bài thơ là những chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng:
Ở ngoài kia đại dương
…
Để nghìn năm còn vỗ
Cuộc đời thi sĩ dù phải chịu nhiều đắng cay, tan vỡ trong tình yêu nhưng người phụ nữ đó vẫn hồn nhiên, tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hi vọng và tin vào hạnh phúc, tương lai. Nếu sóng là em, bờ là anh thì khát vọng của sóng là luôn hướng vào bờ, tìm vào nơi nương tựa của cuộc đời. Xuân Quỳnh rút ra một triết lí: quy luật của tự nhiên cũng như quy luật của cuộc đời, ko thể nào khác được. Xuân Quỳnh vẫn luôn khát khao tìm về bến đỗ của đời mình như con sóng kia dù còn muôn vàn khó khăn, cách trở. Bằng sự chiêm nghiệm của trái tim nhạy cảm, thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Lo lắng, khắc khoải về sự ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người ko chỉ có ở Xuân Quỳnh nhưng mà trong thơ ca trung đại, nhiều thi sĩ như Hồ Xuân Hương cũng đã cảm thu được điều đó: “Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại”. Rồi tới Xuân Diệu – ông hoàng thơ tình cũng vội vã cuống quýt muốn tắt nắng, buộc gió để được tận hưởng hương sắc cuộc đời:
Xuân đương tới, tức là xuân đương qua
Xuân còn non tức là xuân sẽ già
Nếu Xuân Diệu chạy đua với thời kì để được tận hưởng những phút giây ngắn ngủi của đời người thì trái lại, ở Xuân Quỳnh: thời kì – cuộc đời càng ngắn, càng nhiều nỗi lo thì nữ sĩ càng khát khao gắn bó với cuộc đời, càng muốn được hi sinh, hiến dâng cho tình yêu nhiều hơn:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ
Thi sĩ muốn hóa thân, hòa tan thành trăm con sóng nhỏ để nghìn năm, muôn thuở hát mãi khúc tình khúc biển khát bờ. Qua đó ta có thể thấy được khát vọng của một trái tim muốn được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời ko còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả lúc chết đi rồi
Đó chính là sự thánh thiện trong trái tim người phụ nữ giàu mến thương – Xuân Quỳnh.
Bài thơ đã vận dụng thành công thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, đối lập liên kết với thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp độ. Tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp mang đậm phong cách và phong cách của tác giả thông qua những trắc trở, suy tư và khát vọng trong tình yêu.
Tóm lại, thông qua bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm tới độc giả một quan niệm về tình yêu vĩnh cửu, vĩnh hằng . Càng đọc “Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những người phụ nữ Việt Nam, thủy chung, son sắc, luôn sống hết mình với một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một thi sĩ nữ của tình yêu lứa đôi và là “nữ đế của thi ca tình yêu”.
—/—
Với các bài văn mẫu Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và biên soạn trên đây, kỳ vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_2_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_2_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_3_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp tăng lên, cụ thể từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò chuyên văn. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Xem nhanh nội dung1 Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi2 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 13 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
1. Mở bài:
– Giới thiệu nói chung tác giả, tác phẩm.
– Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường.
– “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967).
2. Thân bài
* LĐ1: Khát quát
* LĐ2: Nội dung phân tích
– Sóng và những cung bậc tâm trạng ( khổ 1)
+ Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng.
+ Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha.
+ Thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn.
– Sóng và khát vọng tình yêu ( khổ 2, 3, 4)
+ Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế.
+ Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tình yêu.
+ Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực trước ko gian rộng lớn của sóng biển.
+ Nỗi nhớ trong tình yêu được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt
+ Xuân Quỳnh diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng .
+ Hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh.
– Nỗi nhớ – tình yêu và ước nguyện thủy chung ( khổ 6)
+ Thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra.
+ Xuân Quỳnh tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn.
– Thi sĩ chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng (3 khổ cuối)
+ Thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người
+ Lo lắng, khắc khoải về sựu ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người
* LĐ3: Rực rỡ nghệ thuật
3. Kết bài:
Thâu tóm lại nội dung phân tích
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 1
Tình yêu là một đề tài thân thuộc trong thơ ca. Nhưng ko phải vì thế nhưng mà nó trở thành đơn điệu và nhàm chán. Mỗi bài thơ, mỗi thi sĩ là một toàn cầu riêng, một nhu cầu, khát khao riêng ko người nào giống người nào. Chẳng thế nhưng mà ta gặp Xuân Diệu trong thi đàn Việt Nam với chất men say tình yêu nồng nàn, mãnh liệt, người tự cho mình là “kẻ uống tình yêu dập cả môi”. Ta gặp Nguyễn Bính “người thân quê” sống động, da diết … và thật bất thần lúc gặp nữ sĩ với tâm hồn dào dạt và say đắm trong tình yêu – Xuân Quỳnh – Thơ tình yêu của Xuân Quỳnh tâm thành nhưng ko kém phần cháy bỏng nồng say. Điều đó trình bày ko ít trong bài “Sóng”.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bổi hổi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức
Dầu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ.
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Bài thơ ra đời vào năm 1967. Vào thời kì đó, có thể nói rất ít những bài thơ kiểu này, nhất là với các thi sĩ nữ. Nếu có, phần lớn đều gắn bó với nhiệm vụ cách mệnh, gắn bó sứ mệnh thiêng liêng cao cả của dân tộc. Rất ít thi sĩ tự bứt mình ra khỏi ko khí chung để tìm cái gọi là riêng tư, sâu kín trong tâm linh mình. Hình như mọi người tránh và cố tình tránh… Nói tương tự, để thấy rằng “Sóng” của Xuân Quỳnh là một bài thơ có nhiều điều đáng chú ý.
Viết về sông, biển và thuyền để nói lên tình yêu trai gái ta đã gặp trong thơ Xuân Diệu với bài “Biển” … ngay trong Xuân Quỳnh cũng có “Thuyền và biển” … nhưng tìm một bài nói lên nỗi băn khoăn day dứt như “Sóng” có nhẽ là chưa. Tới với “Sóng”, ta được gặp một “Xuân Quỳnh” nồng nàn, mãnh liệt, gặp một con người yêu tha thiết và cháy bỏng xoành xoạch muốn bứt mình ra để tìm tới một cái gì đó rõ ràng, cụ thể. Trong cuộc sống, Xuân Quỳnh trình bày khá rõ cái phong cách này: Đã yêu người nào thì yêu hết mình, đã ghét người nào thì ghét cay ghét đắng. Chính vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh vẫn giữ được vẻ tận tụy, dứt khoát rõ ràng đó. Ở “Sóng”, điều này cũng trình bày:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mở còn thức
Có nhẽ là sức mạnh của tình yêu, niềm say mê và nỗi lòng cuồng nhiệt đã cuốn con người vào toàn cầu thần tiên, thơ mộng. Tất cả những toan lo, tính toán, những phức tạp, rối rắm trên cõi đời để nhường chỗ cho ước mơ, cho khát vọng đắm say trong lòng người tất cả những gì tồn tại bên ngoài đều chôn hết, xua hết ra ngoài ý tưởng. Khẳng định nỗi lòng, thi sĩ đưa ra trạng thái “trong mơ còn thức” để thuyết phục. Tôi còn nhớ, có một thi sĩ lúc bộc bạch nỗi lòng của mình với người yêu cũng nói:
Anh yêu em anh chỉ thấy em thôi
Lúc đứng lúc ngồi lúc nào cũng nhớ”
Trạng thái canh cánh, xao xuyến, bứt rứt như cắn xé, cào cấu như hối thúc lòng người. Người đàn ông đứng ngồi ko yên thì ở đây, Xuân Quỳnh lại ngủ, thức ko yên. Nào có kém gì đâu. Đã yêu nhau thường nhớ thường mong, thường đợi chờ nên ko thể ko có cái phút đứng ngồi ko yên. Từ xa xưa ông cha ta cũng có câu:
Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi
Như dứng đống lửa như ngồi đống than
Chính vì lẽ đó nhưng mà mở đầu bài thơ cũng nói lên cái tâm trạng băn khoăn trạng thái ko ổn định trong tâm hồn mình:
Dữ dội và dịu êm
Ôn ào và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Hai trạng thái tâm lí ngược nhau lại được dồn trong một văn cảnh cụ thể hơn là trong một con người, ở cùng một lúc. Đương nhiên nói “dữ dội”, “ồn ĩ”, “lặng lẽ” là nói về sóng nhưng trong bài thơ này là sóng em, và em là sóng, hai câu thơ này hòa lẫn trong nhau, quyện vào nhau. Đọc hai câu thơ tưởng như đã là một sự khập khiễng, trái ngược vậy nhưng mà trái lại rất có logich và hợp pháp. Có được tương tự, hẳn phải nói lên thi sĩ và cái tài bộc lộ tâm lí. Đọc cả khổ thơ ta cũng như lắng mình trong đó, nghe được tiếng thổn thức của lòng người. Cả khổ thơ là một trạng thái khá cô đọng của xúc cảm. Con người thân thơ ko bình lặng, ko giản đơn nhưng mà có nét gì đó trán trở, day dứt. Đọc câu thơ ta nghe như tiếng sóng vỗ, như thấy được từng đợt sóng dặt dìu. Tiếng nói thơ mang đầy âm thanh nhưng cũng gợi hình. Tiếng sóng ko bình lặng, ko dặt dìu, nhẹ nhõm hôn nhẹ lên bờ cát, ko ôm ấp, vỗ về hay nũng nịu nhưng mà “dữ dội” nhưng mà “ồn ĩ”, nhưng “dịu êm và lặng lẽ”. Thi sĩ phả vào dòng thơ một tí hơi thở nhưng mà câu thơ sống động hẳn lên, nghe như có tiếng động đậy. Nhẽ ra trong trạng thái tầm thường – thì phải biết (nên sửa là viết) là “dừ dội” và “ồn ĩ”, “dịu êm” và “lặng lẽ”.
Song nếu như thế thì chẳng còn gì để sóng “ko hiểu nổi” để sóng phải “tìm ra tận bể”. Hai câu thơ dưới trình bày nỗi khát vọng tìm tòi tới tột độ. Câu thơ tưởng dường như căng lên chợt bật ra, vậy là thỏa mãn. Trong cuộc sống có gì bực bội, thống khổ hơn lúc chính mình lại ko hiểu nổi mình, ko lí giải được mình, mình là người nào có nhẽ cái sức mạnh lớn nhất muốn lật tung cái “sâu kín” đó là mình phải tìm được tận cùng nó. Cái ý nghĩa này, còn theo đuổi thi sĩ tới tận cùng của bài thơ. Khát vọng được hòa mình vào bể lớn của cuộc đời, bể lớn của tình yêu cứ thôi thúc, hối thúc.
Từ “ko hiểu nối mình” thi sĩ liên tục đặt ra những băn khoăn, thắc mắc. Cuối cùng để tự dằn vặt mình, bởi lẽ hỏi cũng chỉ để nhưng mà hỏi. Hỏi cho vơi bớt nỗi lòng:
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Qui luật của tự nhiên là sóng và gió, nhưng còn tình cảm giảng giải từ đâu… Đây là một điều cực khó, vẫn là nỗi băn khoăn dằn dỗi trong nỗi lòng mình. Vậy là nỗi lo lắng, thảng thốt “ko biết nừa”. Thơ ngây xen chút bất lực. Mọi câu hỏi đặt ra đều tha thiết tìm được nơi khơi nguồn, nơi “mở đầu” của sự vật. Có tương tự nỗi lòng người mới thỏa mãn.
Trằn trọc với khổ thơ ta nghe thấy nỗi lòng thi sĩ trằn trọc nhịp thơ trong khổ thơ thay đổi lúc 3/2, lúc 2/3 linh hoạt nhưng ko xuôi ko thẳng, ko tầm thường nhưng cũng dằn vặt, cũng suy nghĩ cũng tìm tòi.
Xưa, nay rất nhiều thi sĩ đặt ra câu hỏi về tình yêu. Nhưng tình yêu là tình cảm, là xúc cảm làm sao biết được nó như thế nào, tới từ đâu… và nhiều nữa, nhưng tất cả đều bất lực. Ngay tới Xuân Diệu – một thi sĩ tình nổi tiếng, một con người luôn khát khao giao cảm với đời luôn yêu, say đắm trong tình yêu, người nhưng mà:
Trong phút giây chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình tới ngất ngư
Người “uống” tình yêu, “cái” tình yêu tới “dập cả môi” cũng bất lực:
Đố người nào khái niệm được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiểu
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu
Có người phải thốt lên rằng “có gì lạ quá đi thôi”! Khó quá! Nhưng tình yêu là thế. Làm sao, có thể cảnh giác được trong tình yêu. Nó tới lúc nào ta đâu có biết và chiếm ta lúc nào ta đâu có hay. Quay lại khổ thơ của Xuân Quỳnh ta gặp câu thổ lộ:
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Một câu hỏi rất con gái, nhẹ nhõm, bối rối, lẫn chút đắm say, ngọt ngào, nũng .nịu. Nói thế, ko có tức là khổ thơ chỉ thuần tuý và cảm . xúc con người chỉ đơn. thuần là yêu say đắm nhưng mà bên tình yêu, bên sự nồng nàn còn là sự suy nghĩ, tìm tòi yêu cầu một câu trả lời dù ít thôi nhưng phải có… Nhưng … cuối cùng câu hỏi vẫn để đó, thi sĩ bất lực..- làm sao nhưng mà có thể trả lời nổi… Một ánh mắt bâng quơ, một câu nói vô tình nhiều lúc cũng làm cho người ta về tương tư chứ ko huống chi lại có một khoảng thời kì dài nỗi khát vọng tình yêu cứ bổi hổi, cứ xao xuyến trong ngực trẻ.
Tình yêu trong thơ Xuân’Quỳnh ko giản đơn. Mến thương cháy bỏng, nồng nàn nhưng ko vì thế nhưng mà nông cạn:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Điệp từ “em nghĩ” nhắc đi nhắc lại hai lần càng làm rõ hơn sự suy nghĩ trong lòng người. “Em nghĩ” có tức là em đã thao thức, đã lo lắng, đã đặt ra nhiều câu hỏi… chứ ko phải em chỉ quen bồng bềnh, quen si mê, tới chỉ yêu và thuần tuý là yêu. Xưa nay ko hiểu người “chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì” tình yêu đã làm họ mù quáng, quên đi tất cả. Họ nhìn vào cõi hư vô, mộng ước, chỉ quen tận hưởng chứ ko biết suy nghĩ.
Tình yêu thường đồng hành với nỗi nhớ, sự mong đợi, vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh điều đó trình bày khá rõ. Yêu cuồng nhiệt thì nhớ cũng nát tan. Nỗi nhớ cứ dâng lên tầng tầng, lớp lớp như từng đợt sóng:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Đọc khổ thơ, tìm thấy vị trí của con sóng và cũng tìm thấy được nỗi nhớ trong lòng người. Con sóng nhớ bờ, sớn.g thao thức ngày đêm. ko ngủ được. Nói “con sóng dưới lòng sâu” “con sóng trên mặt nước” thi sĩ muốn nói tới sự toàn diện. Dù tận dưới đáy sông hay ngay trên bề mặt sóng vẫn chỉ nhớ bờ, thương bờ. Nỗi nhớ mong tưởng dường như tới tột độ. Nhớ nhau tới trằn trọc. Tới nỗi trong ca dao người xưa thường nói “đèn nhớ người nào nhưng mà đèn ko tắt”.
Nỗi nhớ của con sóng chính là nỗi nhớ của con người, nỗi nhớ tầng từng lớp lớp đan xen nhau, tiếp nối nhau, thôi thúc, hối thúc. Nói sóng để nói tới nỗi lòng mình. Nhớ nhau, nên thời kì như dài hơn:
Tháng giêng ngày dài lắm
Biết nhưng mà làm sao em”
Giấc ngủ cũng như chập chờn:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức”
Khổ thơ được viết theo thể tăng dần, xúc cảm trong thơ được đun nóng tới tận cùng dào dạt… nóng bỏng. Trong thơ mình, lúc nói về nỗi nhớ Xuân Quỳnh cũng đã viết:
Những ngày ko gặp nhau
Biển bạc dầu thương nhớ
Những ngày ko gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
(Thuyền và biển)
Phải nói rằng, trong tình yêu Xuân Quỳnh yêu hết mình. Yêu cuồng nhiệt, đắm say, cháy bỏng, nồng ‘nàn. Thi sĩ tha thiết tắm mình trong nguồn cảm hứng vô tận này. Yêu nồng nàn tương tự nhưng trong Xuân Quỳnh vẫn có nét dịu dàng của con gái. vẫn biết là yêu tới nát tan, nhưng ko vồn vập, ồn ĩ như Xuân Diệu. Người muốn “riết”, “say” muốn “hôn” và cuối cùng là muốn “cắn” (“hỡi Xuân Hồng ta muốn cắn vào ngươi”) trong thơ ông tình yêu ko bình lặng. Xuân Diệu mạnh mẽ táo tợn:
“Đã hôn rồi hôn lại
Cho tới mãi muôn thuở
Tới tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”
(Biển)
Càng tới cuối bài thơ Xuân Quỳnh càng tỏ ra mình là một con người thâm thúy, thủy chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh là tình yêu từ hai phía, ơ đây, nhân vật trữ tình đã có nhân vật để hướng tới chứ ko vu vơ. Hơn nữa, tình cảm, tâm hồn của nhân vật trữ tình ko phải là bi quan, chán nản nhưng mà tràn đầy hi vọng. Đọc bài thơ, ko hề gặp cái tư tưởng: “Tương tư thức mấy đêm rồi. Biết cho người nào hỡi người nào người biết cho”.
Khổ thơ tiếp khẳng định được điều đó:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Tới đây thi sĩ đã đưa ra khái niệm ko gian để nói lên mức độ thủy chung. Hai từ “dẫu xuôi” “dẫu ngược, “phương Bắc” “phương Nam” là những từ cụ thể khẳng định sự thủy chung khoảng ko gian, vị trí đặt ra trong khổ thơ nói lên độ dài nỗi cách trở, gian lao của thực tiễn với con người. Phương hướng, khoảng cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại trình bày rõ sự thủy chung bấy nhiêu “một phương”. Câu thơ của Xuân Quỳnh như một lời khẳng định, rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát, rõ’ràng. Khổ thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng đưa ra được sự quyết tâm của con người. Tình yêu sẽ thắng lợi tất cả, nếu như đó là tình yêu sống động, thủy chung phải khẳng định rằng “cho dù có đi đâu ta cũng ko quên được nhau”. Lời thơ vang lên như một lời thề nguyện đọc lên cứ rưng rưng xúc động. Đã có bài hát khẳng định về điều này: “Dù thời kì xa xôi, dù đường dài xa xôi. Em vẫn như ngày xưa. Mến yêu anh trọn đời”. Thơ Xuân Quỳnh cũrig hướng về điều đó tuy cách diễn tả có khác.
Hình như để khẳng định thêm cho lời nói của mình thi sĩ đã đưa ra hàng loạt các dẫn chứng về tự nhiên, tạo vật. Tất cả rồi sẽ thắng lợi nếu có sự nhẫn nại, có sức mạnh. Mọi vật rồi sẽ đoạt được nếu con người có ý chí, quyết tâm:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Hàng loạt các thử thách được: đưa ra “Sóng”, cuộc đời và “biển” rộng là thế, dài là thế nhưng đều bị đoạt được. Con sóng được Xuân Quỳnh ví như tình yêu “bổi hổi trong ngực trẻ”. Nhân vật xem nước được lan ra thành trăm con sóng nhỏ đã trình bày một ước mong, khát vọng tới tha thiết.
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Khổ thơ kết là một ước muốn khôn xiết. Ko có tình yêu cuộc sống tha thiết, ko có sự dam mê tới tột cùng, ko có sự thủy chung làm sao có được những câu thơ tương tự. Trong ước mong vẫn lẫn chút băn khoăn của “làm sao được tan ra”. Nhưng cũng phải thấy rằng chỉ có tình yêu thế nào đó thì mới có được ước mong tương tự. Mong muốn xé tan mình, hòa lẫn với bể đời rộng lớn, bứt mình ra khỏi những nhọc nhằn, toan lo, tính toán để ngập mình trong tình yêu, tuổi xanh, ngọt ngào và hạnh phúc.
Ước mong tồn tại vĩnh hằng trên cõi đời này thôi thúc, hối thúc. Lời thơ, ý chí, nhịp thơ có phần nhanh hơn, mạnh hơn, gấp gáp hơn. Bài thơ kết thúc nhưng mà lời thơ còn vang vọng mãi, ồ ạt của sóng, ước muốn tung mình vào bể tình yêu ngày càng nhiệt thành.
Bài thơ dẫn dắt người đọc qua nhiều nỗi cách trở, mất còn, nhớ, thương, kì vọng, cuối cùng vẫn quy góp về một mối tình yêu mãnh liệt, khoáng đạt, sâu đắm, thủy chung.
Cấu trúc bài thơ được xác lập theo.cấu trúc đan xen hình tượng: sóng – bờ (khổ thứ 5), sau đó là anh em (khổ 3, 4) rồi lại.sóng – bờ (khổ 7). Lớp lớp sóng đan xen nhau tới lui tương tự biển mới lặng dần đi nhường chỗ cho những suy tư về cuộc đời.
Bài thơ viết theo thể 4 câu 5 chữ rất dễ bộc lộ tình cảm tâm thành của thi sĩ. Trong tình yêu sao ko có phút trằn trọc, giận hờn, thương nhớ. Nhưng xưa nay, trong thơ tình, nhất là thơ của các nữ sĩ người ta thường chỉ bắt gặp sự nhẹ nhõm, yếu ớt, thầm kín chứ ít người nào thấy sự mạnh mẽ, táo tợn. Phải chăng chính vì điều này nhưng mà phong cách thơ Xuân Quỳnh đã nổi rõ khẳng định thêm sức mạnh của “phái yếu”. Xưa nay, ta thường gặp sự hậm hực trong bài thơ của phái “mày râu”.
Anh yêu em tới nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Anh yêu em lặng lẽ ko kỳ vọng
Lúc rụt rè lúc hậm hực lòng ghen tuông”
(Tôi yêu em – Puskin)
Còn Xuân Quỳnh trình bày sự mạnh mẽ, dứt khoát, thủy chung, nồng chắy và cũng thắc mắc, cũng có phút bực mình, trằn trọc.
“Sóng” ra đời cách đây đã gần 30 năm nhưng độ nồng nàn, đắm say của nó vẫn ko phai giảm trong lòng người. Có thể nói, trong phút giây này, nhiều bạn trẻ đọc thơ vẫn còn giật thót thấy “sợ”. Yêu hết mình, hết lòng vì nhau, mến thương thân thiện và thủy chung đó là một tình yêu đẹp song ko dễ gì nhưng mà có được. Đọc thơ Xưân Quỳnh phần nào đó ta hiểu được con người thân thơ. Trong cuộc sống thi sĩ đều tận tụy với con cái, mến thương chúng rất mực, hết lòng vì chúng, với chồng cũng vậy, một người vợ thủy chung và đảm đang… Thơ Xuân Quỳnh và con người Xuân Quỳnh. Lúc nhận xét về phong cách Xuân Quỳnh. Võ Văn Trực nói: “Điều đáng quí ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, thành thật trong quan hệ bạn hữu, với xã hội và trong cả tình yêu. Chị ko vòng vèo, giấu giếm một điều gì. Mỗi dòng thơ, mỗi trang thơ đều phơi bày một tình cảm và suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ, ta có thế biết được khá kỹ đời tư của chị. Thành thật, đây là* then chốt của thơ Xuân Quỳnh”.
Phong cách Xuân Quỳnh về sau này vẫn thế. “Thuyền và biển” càng khẳng định sự tương đồng rõ hơn trong con người này. Đáng tiếc, cuộc đời đã ..cướp đi một cây bút đầy tài năng và kỳ vọng. Song dù ko còn nữa nhưng thơ Xuân Quỳnh, những bài thơ tình cảm cho con trẻ “Như lời ru trên mặt đất”, “Tiếng gà trưa”, “Chuyện cố tích nhân loại” tới cả những bài thơ tình yêu “Thuyền và biển”, “Sóng”… đều thu được nhiều lôi cuốn trong lòng người.
Thơ Xuân Quỳnh sẽ còn in đậm trong tâm trí nhiều độc giả hôm nay và ngày mai.
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967) và đã để lại nhiều xúc cảm cho người đọc.
Sóng là một hình tượng động, bình ổn chính vì vậy nhưng mà sóng được các thi sĩ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình yêu. Nếu Xuân Diệu mượn sóng để biểu tượng cho tình yêu thì Xuân Quỳnh lại mượn sóng để biểu tượng cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu với thật nhiều những khát khao và biến động. Hai hình tượng sóng và em luôn sánh duyên sánh cặp với nhau, sóng là em và em cũng là sóng. Sóng và em hòa quyện với nhau, soi chiếu nhau, tôn lên những vẻ đẹp vừa nhiều chủng loại lại vừa phong phú.
Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm điệu và nhịp độ. Âm điệu trong bài thơ là một trong những yếu tố hàng đầu của thi ca. Nó gây ấn tượng trực tiếp, trước tiên với người đọc. Người đọc bị cuốn hút, bị tác động bởi độ ngân vang của từ ngữ, nhịp độ câu thơ. Và tất nhiên chi phối âm điệu thơ bao giờ cũng là trạng thái, xúc cảm của thi sĩ. Âm điệu của bài thơ sóng là âm điệu của những con sóng trên đại dương, nhịp độ của những con sóng liên tục, triền miên, vô hồi vô hạn, lúc dào dạt sôi nổi, lúc dịu êm sâu lắng, lúc dữ dội thét gào…Song, âm điệu của bài thơ ko chỉ đơn giản là âm điệu của những con sóng biển nhưng mà đó còn là hình ảnh ẩn dụ của con sóng lòng nhiều cung bậc, nhiều sắc thái xúc cảm của người phụ nữ trong tình yêu.
Mở đầu bài thơ là hình tượng sóng gắn liền với những cung bậc tâm trạng:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng. Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha. Thật tinh tế lúc thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn. Đó là quy luật cuộc đời hết mưa là nắng, hết giận là thương. Vì thế thi sĩ ko đảo trật tự từ “dịu êm, lặng lẽ” lên trước nhưng mà để sau, diễn tả thật đắc địa cái tính khí của tình yêu nhưng mà vẫn dịu dàng, tha thiết đầy nữ tính. Mỗi con sóng nhỏ nhỏ nhưng lại chất chứa trong nó bao khát vọng lớn:
Sông ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Xuân Quỳnh đã tìm ra cái quy luật của cuộc sống tình yêu là sự vận động: “ Bởi tình yêu muôn thuở/ Có lúc nào đứng yên”. Nếu sông ko hiểu nổi mình thì sóng sẽ dứt khoát từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp của sông để tìm ra biển lớn, để được trình bày mình, sống hết mình.
Với Xuân Quỳnh, biển bao giờ cũng khơi dậy những khát khao, ước vọng lớn lao: “Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ/ Nỗi khát vọng những phương trời chưa tới”. Đó ko phải là tư tưởng của người phụ nữ phóng túng, ngang tàn nhưng mà đó là khát vọng đẹp, khát vọng mạnh mẽ của trái tim ko chấp nhận sự chật hẹp, tù túng, tầm thường của tình yêu, dám vươn tới dù phải trải qua bão tố để tới với biển lớn tình yêu, tìm cho được sự đồng điệu, đồng cảm. Đây là một quan niệm sáng tỏ, rất quyết liệt, rất khát khao trong tình yêu nhưng ko cam chịu, nhẫn nhục. Tình yêu là thế đó, như biển kia ko thể lặng sóng, con người ko thể sống thiếu tình yêu, nhất là tuổi xanh.Ôi con sóng ngày xưa
…
Bổi hổi trong ngực trẻ
Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế. Đó là căn cốt của cuộc sống, là khát vọng muôn thuở của con người. Xuân Diệu từng nói: “Làm sao sống được nhưng mà ko yêu !”. Nhất là tuổi xanh, tình yêu lại càng nồng nàn, rộn rực, bổi hổi trong trái tim mỗi lúc khát khao yêu đương.
Trước muôn trùng sóng bể
…
Lúc nào ta yêu nhau
Biết bao thế hệ đi tìm lời giảng giải tình yêu là gì? Tình yêu tới bao giờ? Lúc nào? Vì sao con người yêu nhau? Nhưng
Nơi tình yêu mở đầu
Cũng là nơi khó nhất
Trái tim dù biết hát
Nhưng chuyện tình dễ đâu
Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tất cả. Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực: “Trước muôn trùng sóng bể” – trước ko gian rộng lớn người ta thường nghĩ tới cái hư vô hay cái độc thân, nhỏ nhỏ, hữu hạn của con người, kiếp người, nhưng Xuân Quỳnh lại nghĩ về anh – em, nghĩ về biển và sóng, sóng và gió, nơi mở đầu tình yêu của anh và em. Cái tôi trữ tình cảm nhận quy luật của tình yêu, nó cũng thật khó hiểu, bất thần như tự nhiên vậy. Nó chiếm lĩnh tâm hồn ta để rồi có lúc lại vượt ra ngoài tầm kiểm soát của lí trí, tới – đi tự dưng, và rất mỏng manh.
Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ, chẳng biết tự bao giờ ca dao đã ghi lại cái xúc cảm thật tâm thành và nóng bỏng của lòng người trong nỗi nhớ tình yêu: “Nhớ người nào ra ngẩn vào ngơ”, “Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống than”. Tới với Xuân Quỳnh, nỗi nhớ trong tình yêu cũng được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt như thế, nhưng theo một cách khác:
Con sóng dưới lòng sâu
…
Cả trong mơ còn còn thức
Khổ thơ dôi hẳn hai câu thơ để đủ sức ôm chứa những xúc cảm vô bờ của nỗi nhớ tình yêu. Hoài Thanh đã từng nhận định: dòng xúc cảm quá đỗi sôi nổi khiến câu chữ ko thể đi theo những đường viền có sẵn, ý thơ xô đẩy, phạm vi thơ phải lung lay. Khổ thơ này được nhận định là hay nhất trong bài, có người nói đó là cái đỉnh của Sóng. Bởi Xuân Quỳnh đã diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng “cả trong mơ còn thức”
Tác giả đã sử dụng hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh. Sự so sánh cộng hưởng diễn tả cái nỗi nhớ vô hạn tuyệt đích trong tình yêu. Lời thơ giản dị nhưng ý thơ thì đạt tới độ sâu lắng, thấm thía khôn xiết.
Nhớ và khát khao về một tình yêu hạnh phúc, Xuân Quỳnh nguyện dâng trọn trái tim cho người mình yêu, thật tâm thành, táo tợn, mạnh mẽ, thủy chung:
Dẫu xuôi về phương Bắc
…
Hướng về anh một phương
Dù ngược dù xuôi, dù Nam dù Bắc, dù xa xôi khó khăn, trắc trở,…thì lòng em vẫn nghĩ về anh, hướng về anh một phương. Thật mãnh liệt như ca dao:
Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Tầng sâu của ngôn từ là thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra. Biết rằng ngay trong cảm thức của chính mình, thi sĩ luôn có những dự cảm, lo lắng về sự tàn phai, tan vỡ cùng với những bất trắc, bởi “Lời yêu mỏng manh như màu khói”…Thế nhưng Xuân Quỳnh vẫn tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn:
Trái tim em nằm trong lồng ngực
Phút giây nào em chẳng đập vì anh
Ba khổ cuối của bài thơ là những chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng:
Ở ngoài kia đại dương
…
Để nghìn năm còn vỗ
Cuộc đời thi sĩ dù phải chịu nhiều đắng cay, tan vỡ trong tình yêu nhưng người phụ nữ đó vẫn hồn nhiên, tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hi vọng và tin vào hạnh phúc, tương lai. Nếu sóng là em, bờ là anh thì khát vọng của sóng là luôn hướng vào bờ, tìm vào nơi nương tựa của cuộc đời. Xuân Quỳnh rút ra một triết lí: quy luật của tự nhiên cũng như quy luật của cuộc đời, ko thể nào khác được. Xuân Quỳnh vẫn luôn khát khao tìm về bến đỗ của đời mình như con sóng kia dù còn muôn vàn khó khăn, cách trở. Bằng sự chiêm nghiệm của trái tim nhạy cảm, thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Lo lắng, khắc khoải về sự ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người ko chỉ có ở Xuân Quỳnh nhưng mà trong thơ ca trung đại, nhiều thi sĩ như Hồ Xuân Hương cũng đã cảm thu được điều đó: “Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại”. Rồi tới Xuân Diệu – ông hoàng thơ tình cũng vội vã cuống quýt muốn tắt nắng, buộc gió để được tận hưởng hương sắc cuộc đời:
Xuân đương tới, tức là xuân đương qua
Xuân còn non tức là xuân sẽ già
Nếu Xuân Diệu chạy đua với thời kì để được tận hưởng những phút giây ngắn ngủi của đời người thì trái lại, ở Xuân Quỳnh: thời kì – cuộc đời càng ngắn, càng nhiều nỗi lo thì nữ sĩ càng khát khao gắn bó với cuộc đời, càng muốn được hi sinh, hiến dâng cho tình yêu nhiều hơn:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ
Thi sĩ muốn hóa thân, hòa tan thành trăm con sóng nhỏ để nghìn năm, muôn thuở hát mãi khúc tình khúc biển khát bờ. Qua đó ta có thể thấy được khát vọng của một trái tim muốn được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời ko còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả lúc chết đi rồi
Đó chính là sự thánh thiện trong trái tim người phụ nữ giàu mến thương – Xuân Quỳnh.
Bài thơ đã vận dụng thành công thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, đối lập liên kết với thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp độ. Tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp mang đậm phong cách và phong cách của tác giả thông qua những trắc trở, suy tư và khát vọng trong tình yêu.
Tóm lại, thông qua bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm tới độc giả một quan niệm về tình yêu vĩnh cửu, vĩnh hằng . Càng đọc “Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những người phụ nữ Việt Nam, thủy chung, son sắc, luôn sống hết mình với một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một thi sĩ nữ của tình yêu lứa đôi và là “nữ đế của thi ca tình yêu”.
—/—
Với các bài văn mẫu Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và biên soạn trên đây, kỳ vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học sinh giỏi(hay nhất)
Hình Ảnh về: Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học sinh giỏi(hay nhất)
Video về: Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học sinh giỏi(hay nhất)
Wiki về Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học sinh giỏi(hay nhất)
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học sinh giỏi(hay nhất) -
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất)
Hình Ảnh về: Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất)
Video về: Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất)
Wiki về Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất)
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất) -
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp tăng lên, cụ thể từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò chuyên văn. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
1. Mở bài:
– Giới thiệu nói chung tác giả, tác phẩm.
– Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường.
– “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967).
2. Thân bài
* LĐ1: Khát quát
* LĐ2: Nội dung phân tích
– Sóng và những cung bậc tâm trạng ( khổ 1)
+ Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng.
+ Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha.
+ Thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn.
– Sóng và khát vọng tình yêu ( khổ 2, 3, 4)
+ Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế.
+ Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tình yêu.
+ Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực trước ko gian rộng lớn của sóng biển.
+ Nỗi nhớ trong tình yêu được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt
+ Xuân Quỳnh diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng .
+ Hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh.
– Nỗi nhớ – tình yêu và ước nguyện thủy chung ( khổ 6)
+ Thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra.
+ Xuân Quỳnh tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn.
– Thi sĩ chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng (3 khổ cuối)
+ Thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người
+ Lo lắng, khắc khoải về sựu ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người
* LĐ3: Rực rỡ nghệ thuật
3. Kết bài:
Thâu tóm lại nội dung phân tích
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 1
Tình yêu là một đề tài thân thuộc trong thơ ca. Nhưng ko phải vì thế nhưng mà nó trở thành đơn điệu và nhàm chán. Mỗi bài thơ, mỗi thi sĩ là một toàn cầu riêng, một nhu cầu, khát khao riêng ko người nào giống người nào. Chẳng thế nhưng mà ta gặp Xuân Diệu trong thi đàn Việt Nam với chất men say tình yêu nồng nàn, mãnh liệt, người tự cho mình là “kẻ uống tình yêu dập cả môi”. Ta gặp Nguyễn Bính “người thân quê” sống động, da diết … và thật bất thần lúc gặp nữ sĩ với tâm hồn dào dạt và say đắm trong tình yêu – Xuân Quỳnh – Thơ tình yêu của Xuân Quỳnh tâm thành nhưng ko kém phần cháy bỏng nồng say. Điều đó trình bày ko ít trong bài “Sóng”.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bổi hổi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức
Dầu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ.
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Bài thơ ra đời vào năm 1967. Vào thời kì đó, có thể nói rất ít những bài thơ kiểu này, nhất là với các thi sĩ nữ. Nếu có, phần lớn đều gắn bó với nhiệm vụ cách mệnh, gắn bó sứ mệnh thiêng liêng cao cả của dân tộc. Rất ít thi sĩ tự bứt mình ra khỏi ko khí chung để tìm cái gọi là riêng tư, sâu kín trong tâm linh mình. Hình như mọi người tránh và cố tình tránh… Nói tương tự, để thấy rằng “Sóng” của Xuân Quỳnh là một bài thơ có nhiều điều đáng chú ý.
Viết về sông, biển và thuyền để nói lên tình yêu trai gái ta đã gặp trong thơ Xuân Diệu với bài “Biển” … ngay trong Xuân Quỳnh cũng có “Thuyền và biển” … nhưng tìm một bài nói lên nỗi băn khoăn day dứt như “Sóng” có nhẽ là chưa. Tới với “Sóng”, ta được gặp một “Xuân Quỳnh” nồng nàn, mãnh liệt, gặp một con người yêu tha thiết và cháy bỏng xoành xoạch muốn bứt mình ra để tìm tới một cái gì đó rõ ràng, cụ thể. Trong cuộc sống, Xuân Quỳnh trình bày khá rõ cái phong cách này: Đã yêu người nào thì yêu hết mình, đã ghét người nào thì ghét cay ghét đắng. Chính vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh vẫn giữ được vẻ tận tụy, dứt khoát rõ ràng đó. Ở “Sóng”, điều này cũng trình bày:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mở còn thức
Có nhẽ là sức mạnh của tình yêu, niềm say mê và nỗi lòng cuồng nhiệt đã cuốn con người vào toàn cầu thần tiên, thơ mộng. Tất cả những toan lo, tính toán, những phức tạp, rối rắm trên cõi đời để nhường chỗ cho ước mơ, cho khát vọng đắm say trong lòng người tất cả những gì tồn tại bên ngoài đều chôn hết, xua hết ra ngoài ý tưởng. Khẳng định nỗi lòng, thi sĩ đưa ra trạng thái “trong mơ còn thức” để thuyết phục. Tôi còn nhớ, có một thi sĩ lúc bộc bạch nỗi lòng của mình với người yêu cũng nói:
Anh yêu em anh chỉ thấy em thôi
Lúc đứng lúc ngồi lúc nào cũng nhớ”
Trạng thái canh cánh, xao xuyến, bứt rứt như cắn xé, cào cấu như hối thúc lòng người. Người đàn ông đứng ngồi ko yên thì ở đây, Xuân Quỳnh lại ngủ, thức ko yên. Nào có kém gì đâu. Đã yêu nhau thường nhớ thường mong, thường đợi chờ nên ko thể ko có cái phút đứng ngồi ko yên. Từ xa xưa ông cha ta cũng có câu:
Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi
Như dứng đống lửa như ngồi đống than
Chính vì lẽ đó nhưng mà mở đầu bài thơ cũng nói lên cái tâm trạng băn khoăn trạng thái ko ổn định trong tâm hồn mình:
Dữ dội và dịu êm
Ôn ào và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Hai trạng thái tâm lí ngược nhau lại được dồn trong một văn cảnh cụ thể hơn là trong một con người, ở cùng một lúc. Đương nhiên nói “dữ dội”, “ồn ĩ”, “lặng lẽ” là nói về sóng nhưng trong bài thơ này là sóng em, và em là sóng, hai câu thơ này hòa lẫn trong nhau, quyện vào nhau. Đọc hai câu thơ tưởng như đã là một sự khập khiễng, trái ngược vậy nhưng mà trái lại rất có logich và hợp pháp. Có được tương tự, hẳn phải nói lên thi sĩ và cái tài bộc lộ tâm lí. Đọc cả khổ thơ ta cũng như lắng mình trong đó, nghe được tiếng thổn thức của lòng người. Cả khổ thơ là một trạng thái khá cô đọng của xúc cảm. Con người thân thơ ko bình lặng, ko giản đơn nhưng mà có nét gì đó trán trở, day dứt. Đọc câu thơ ta nghe như tiếng sóng vỗ, như thấy được từng đợt sóng dặt dìu. Tiếng nói thơ mang đầy âm thanh nhưng cũng gợi hình. Tiếng sóng ko bình lặng, ko dặt dìu, nhẹ nhõm hôn nhẹ lên bờ cát, ko ôm ấp, vỗ về hay nũng nịu nhưng mà “dữ dội” nhưng mà “ồn ĩ”, nhưng “dịu êm và lặng lẽ”. Thi sĩ phả vào dòng thơ một tí hơi thở nhưng mà câu thơ sống động hẳn lên, nghe như có tiếng động đậy. Nhẽ ra trong trạng thái tầm thường – thì phải biết (nên sửa là viết) là “dừ dội” và “ồn ĩ”, “dịu êm” và “lặng lẽ”.
Song nếu như thế thì chẳng còn gì để sóng “ko hiểu nổi” để sóng phải “tìm ra tận bể”. Hai câu thơ dưới trình bày nỗi khát vọng tìm tòi tới tột độ. Câu thơ tưởng dường như căng lên chợt bật ra, vậy là thỏa mãn. Trong cuộc sống có gì bực bội, thống khổ hơn lúc chính mình lại ko hiểu nổi mình, ko lí giải được mình, mình là người nào có nhẽ cái sức mạnh lớn nhất muốn lật tung cái “sâu kín” đó là mình phải tìm được tận cùng nó. Cái ý nghĩa này, còn theo đuổi thi sĩ tới tận cùng của bài thơ. Khát vọng được hòa mình vào bể lớn của cuộc đời, bể lớn của tình yêu cứ thôi thúc, hối thúc.
Từ “ko hiểu nối mình” thi sĩ liên tục đặt ra những băn khoăn, thắc mắc. Cuối cùng để tự dằn vặt mình, bởi lẽ hỏi cũng chỉ để nhưng mà hỏi. Hỏi cho vơi bớt nỗi lòng:
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Qui luật của tự nhiên là sóng và gió, nhưng còn tình cảm giảng giải từ đâu… Đây là một điều cực khó, vẫn là nỗi băn khoăn dằn dỗi trong nỗi lòng mình. Vậy là nỗi lo lắng, thảng thốt “ko biết nừa”. Thơ ngây xen chút bất lực. Mọi câu hỏi đặt ra đều tha thiết tìm được nơi khơi nguồn, nơi “mở đầu” của sự vật. Có tương tự nỗi lòng người mới thỏa mãn.
Trằn trọc với khổ thơ ta nghe thấy nỗi lòng thi sĩ trằn trọc nhịp thơ trong khổ thơ thay đổi lúc 3/2, lúc 2/3 linh hoạt nhưng ko xuôi ko thẳng, ko tầm thường nhưng cũng dằn vặt, cũng suy nghĩ cũng tìm tòi.
Xưa, nay rất nhiều thi sĩ đặt ra câu hỏi về tình yêu. Nhưng tình yêu là tình cảm, là xúc cảm làm sao biết được nó như thế nào, tới từ đâu… và nhiều nữa, nhưng tất cả đều bất lực. Ngay tới Xuân Diệu – một thi sĩ tình nổi tiếng, một con người luôn khát khao giao cảm với đời luôn yêu, say đắm trong tình yêu, người nhưng mà:
Trong phút giây chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình tới ngất ngư
Người “uống” tình yêu, “cái” tình yêu tới “dập cả môi” cũng bất lực:
Đố người nào khái niệm được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiểu
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu
Có người phải thốt lên rằng “có gì lạ quá đi thôi”! Khó quá! Nhưng tình yêu là thế. Làm sao, có thể cảnh giác được trong tình yêu. Nó tới lúc nào ta đâu có biết và chiếm ta lúc nào ta đâu có hay. Quay lại khổ thơ của Xuân Quỳnh ta gặp câu thổ lộ:
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Một câu hỏi rất con gái, nhẹ nhõm, bối rối, lẫn chút đắm say, ngọt ngào, nũng .nịu. Nói thế, ko có tức là khổ thơ chỉ thuần tuý và cảm . xúc con người chỉ đơn. thuần là yêu say đắm nhưng mà bên tình yêu, bên sự nồng nàn còn là sự suy nghĩ, tìm tòi yêu cầu một câu trả lời dù ít thôi nhưng phải có… Nhưng … cuối cùng câu hỏi vẫn để đó, thi sĩ bất lực..- làm sao nhưng mà có thể trả lời nổi… Một ánh mắt bâng quơ, một câu nói vô tình nhiều lúc cũng làm cho người ta về tương tư chứ ko huống chi lại có một khoảng thời kì dài nỗi khát vọng tình yêu cứ bổi hổi, cứ xao xuyến trong ngực trẻ.
Tình yêu trong thơ Xuân’Quỳnh ko giản đơn. Mến thương cháy bỏng, nồng nàn nhưng ko vì thế nhưng mà nông cạn:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Điệp từ “em nghĩ” nhắc đi nhắc lại hai lần càng làm rõ hơn sự suy nghĩ trong lòng người. “Em nghĩ” có tức là em đã thao thức, đã lo lắng, đã đặt ra nhiều câu hỏi… chứ ko phải em chỉ quen bồng bềnh, quen si mê, tới chỉ yêu và thuần tuý là yêu. Xưa nay ko hiểu người “chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì” tình yêu đã làm họ mù quáng, quên đi tất cả. Họ nhìn vào cõi hư vô, mộng ước, chỉ quen tận hưởng chứ ko biết suy nghĩ.
Tình yêu thường đồng hành với nỗi nhớ, sự mong đợi, vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh điều đó trình bày khá rõ. Yêu cuồng nhiệt thì nhớ cũng nát tan. Nỗi nhớ cứ dâng lên tầng tầng, lớp lớp như từng đợt sóng:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Đọc khổ thơ, tìm thấy vị trí của con sóng và cũng tìm thấy được nỗi nhớ trong lòng người. Con sóng nhớ bờ, sớn.g thao thức ngày đêm. ko ngủ được. Nói “con sóng dưới lòng sâu” “con sóng trên mặt nước” thi sĩ muốn nói tới sự toàn diện. Dù tận dưới đáy sông hay ngay trên bề mặt sóng vẫn chỉ nhớ bờ, thương bờ. Nỗi nhớ mong tưởng dường như tới tột độ. Nhớ nhau tới trằn trọc. Tới nỗi trong ca dao người xưa thường nói “đèn nhớ người nào nhưng mà đèn ko tắt”.
Nỗi nhớ của con sóng chính là nỗi nhớ của con người, nỗi nhớ tầng từng lớp lớp đan xen nhau, tiếp nối nhau, thôi thúc, hối thúc. Nói sóng để nói tới nỗi lòng mình. Nhớ nhau, nên thời kì như dài hơn:
Tháng giêng ngày dài lắm
Biết nhưng mà làm sao em”
Giấc ngủ cũng như chập chờn:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức”
Khổ thơ được viết theo thể tăng dần, xúc cảm trong thơ được đun nóng tới tận cùng dào dạt… nóng bỏng. Trong thơ mình, lúc nói về nỗi nhớ Xuân Quỳnh cũng đã viết:
Những ngày ko gặp nhau
Biển bạc dầu thương nhớ
Những ngày ko gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
(Thuyền và biển)
Phải nói rằng, trong tình yêu Xuân Quỳnh yêu hết mình. Yêu cuồng nhiệt, đắm say, cháy bỏng, nồng ‘nàn. Thi sĩ tha thiết tắm mình trong nguồn cảm hứng vô tận này. Yêu nồng nàn tương tự nhưng trong Xuân Quỳnh vẫn có nét dịu dàng của con gái. vẫn biết là yêu tới nát tan, nhưng ko vồn vập, ồn ĩ như Xuân Diệu. Người muốn “riết”, “say” muốn “hôn” và cuối cùng là muốn “cắn” (“hỡi Xuân Hồng ta muốn cắn vào ngươi”) trong thơ ông tình yêu ko bình lặng. Xuân Diệu mạnh mẽ táo tợn:
“Đã hôn rồi hôn lại
Cho tới mãi muôn thuở
Tới tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”
(Biển)
Càng tới cuối bài thơ Xuân Quỳnh càng tỏ ra mình là một con người thâm thúy, thủy chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh là tình yêu từ hai phía, ơ đây, nhân vật trữ tình đã có nhân vật để hướng tới chứ ko vu vơ. Hơn nữa, tình cảm, tâm hồn của nhân vật trữ tình ko phải là bi quan, chán nản nhưng mà tràn đầy hi vọng. Đọc bài thơ, ko hề gặp cái tư tưởng: “Tương tư thức mấy đêm rồi. Biết cho người nào hỡi người nào người biết cho”.
Khổ thơ tiếp khẳng định được điều đó:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Tới đây thi sĩ đã đưa ra khái niệm ko gian để nói lên mức độ thủy chung. Hai từ “dẫu xuôi” “dẫu ngược, “phương Bắc” “phương Nam” là những từ cụ thể khẳng định sự thủy chung khoảng ko gian, vị trí đặt ra trong khổ thơ nói lên độ dài nỗi cách trở, gian lao của thực tiễn với con người. Phương hướng, khoảng cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại trình bày rõ sự thủy chung bấy nhiêu “một phương”. Câu thơ của Xuân Quỳnh như một lời khẳng định, rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát, rõ’ràng. Khổ thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng đưa ra được sự quyết tâm của con người. Tình yêu sẽ thắng lợi tất cả, nếu như đó là tình yêu sống động, thủy chung phải khẳng định rằng “cho dù có đi đâu ta cũng ko quên được nhau”. Lời thơ vang lên như một lời thề nguyện đọc lên cứ rưng rưng xúc động. Đã có bài hát khẳng định về điều này: “Dù thời kì xa xôi, dù đường dài xa xôi. Em vẫn như ngày xưa. Mến yêu anh trọn đời”. Thơ Xuân Quỳnh cũrig hướng về điều đó tuy cách diễn tả có khác.
Hình như để khẳng định thêm cho lời nói của mình thi sĩ đã đưa ra hàng loạt các dẫn chứng về tự nhiên, tạo vật. Tất cả rồi sẽ thắng lợi nếu có sự nhẫn nại, có sức mạnh. Mọi vật rồi sẽ đoạt được nếu con người có ý chí, quyết tâm:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Hàng loạt các thử thách được: đưa ra “Sóng”, cuộc đời và “biển” rộng là thế, dài là thế nhưng đều bị đoạt được. Con sóng được Xuân Quỳnh ví như tình yêu “bổi hổi trong ngực trẻ”. Nhân vật xem nước được lan ra thành trăm con sóng nhỏ đã trình bày một ước mong, khát vọng tới tha thiết.
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Khổ thơ kết là một ước muốn khôn xiết. Ko có tình yêu cuộc sống tha thiết, ko có sự dam mê tới tột cùng, ko có sự thủy chung làm sao có được những câu thơ tương tự. Trong ước mong vẫn lẫn chút băn khoăn của “làm sao được tan ra”. Nhưng cũng phải thấy rằng chỉ có tình yêu thế nào đó thì mới có được ước mong tương tự. Mong muốn xé tan mình, hòa lẫn với bể đời rộng lớn, bứt mình ra khỏi những nhọc nhằn, toan lo, tính toán để ngập mình trong tình yêu, tuổi xanh, ngọt ngào và hạnh phúc.
Ước mong tồn tại vĩnh hằng trên cõi đời này thôi thúc, hối thúc. Lời thơ, ý chí, nhịp thơ có phần nhanh hơn, mạnh hơn, gấp gáp hơn. Bài thơ kết thúc nhưng mà lời thơ còn vang vọng mãi, ồ ạt của sóng, ước muốn tung mình vào bể tình yêu ngày càng nhiệt thành.
Bài thơ dẫn dắt người đọc qua nhiều nỗi cách trở, mất còn, nhớ, thương, kì vọng, cuối cùng vẫn quy góp về một mối tình yêu mãnh liệt, khoáng đạt, sâu đắm, thủy chung.
Cấu trúc bài thơ được xác lập theo.cấu trúc đan xen hình tượng: sóng – bờ (khổ thứ 5), sau đó là anh em (khổ 3, 4) rồi lại.sóng – bờ (khổ 7). Lớp lớp sóng đan xen nhau tới lui tương tự biển mới lặng dần đi nhường chỗ cho những suy tư về cuộc đời.
Bài thơ viết theo thể 4 câu 5 chữ rất dễ bộc lộ tình cảm tâm thành của thi sĩ. Trong tình yêu sao ko có phút trằn trọc, giận hờn, thương nhớ. Nhưng xưa nay, trong thơ tình, nhất là thơ của các nữ sĩ người ta thường chỉ bắt gặp sự nhẹ nhõm, yếu ớt, thầm kín chứ ít người nào thấy sự mạnh mẽ, táo tợn. Phải chăng chính vì điều này nhưng mà phong cách thơ Xuân Quỳnh đã nổi rõ khẳng định thêm sức mạnh của “phái yếu”. Xưa nay, ta thường gặp sự hậm hực trong bài thơ của phái “mày râu”.
Anh yêu em tới nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Anh yêu em lặng lẽ ko kỳ vọng
Lúc rụt rè lúc hậm hực lòng ghen tuông”
(Tôi yêu em – Puskin)
Còn Xuân Quỳnh trình bày sự mạnh mẽ, dứt khoát, thủy chung, nồng chắy và cũng thắc mắc, cũng có phút bực mình, trằn trọc.
“Sóng” ra đời cách đây đã gần 30 năm nhưng độ nồng nàn, đắm say của nó vẫn ko phai giảm trong lòng người. Có thể nói, trong phút giây này, nhiều bạn trẻ đọc thơ vẫn còn giật thót thấy “sợ”. Yêu hết mình, hết lòng vì nhau, mến thương thân thiện và thủy chung đó là một tình yêu đẹp song ko dễ gì nhưng mà có được. Đọc thơ Xưân Quỳnh phần nào đó ta hiểu được con người thân thơ. Trong cuộc sống thi sĩ đều tận tụy với con cái, mến thương chúng rất mực, hết lòng vì chúng, với chồng cũng vậy, một người vợ thủy chung và đảm đang… Thơ Xuân Quỳnh và con người Xuân Quỳnh. Lúc nhận xét về phong cách Xuân Quỳnh. Võ Văn Trực nói: “Điều đáng quí ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, thành thật trong quan hệ bạn hữu, với xã hội và trong cả tình yêu. Chị ko vòng vèo, giấu giếm một điều gì. Mỗi dòng thơ, mỗi trang thơ đều phơi bày một tình cảm và suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ, ta có thế biết được khá kỹ đời tư của chị. Thành thật, đây là* then chốt của thơ Xuân Quỳnh”.
Phong cách Xuân Quỳnh về sau này vẫn thế. “Thuyền và biển” càng khẳng định sự tương đồng rõ hơn trong con người này. Đáng tiếc, cuộc đời đã ..cướp đi một cây bút đầy tài năng và kỳ vọng. Song dù ko còn nữa nhưng thơ Xuân Quỳnh, những bài thơ tình cảm cho con trẻ “Như lời ru trên mặt đất”, “Tiếng gà trưa”, “Chuyện cố tích nhân loại” tới cả những bài thơ tình yêu “Thuyền và biển”, “Sóng”… đều thu được nhiều lôi cuốn trong lòng người.
Thơ Xuân Quỳnh sẽ còn in đậm trong tâm trí nhiều độc giả hôm nay và ngày mai.
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967) và đã để lại nhiều xúc cảm cho người đọc.
Sóng là một hình tượng động, bình ổn chính vì vậy nhưng mà sóng được các thi sĩ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình yêu. Nếu Xuân Diệu mượn sóng để biểu tượng cho tình yêu thì Xuân Quỳnh lại mượn sóng để biểu tượng cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu với thật nhiều những khát khao và biến động. Hai hình tượng sóng và em luôn sánh duyên sánh cặp với nhau, sóng là em và em cũng là sóng. Sóng và em hòa quyện với nhau, soi chiếu nhau, tôn lên những vẻ đẹp vừa nhiều chủng loại lại vừa phong phú.
Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm điệu và nhịp độ. Âm điệu trong bài thơ là một trong những yếu tố hàng đầu của thi ca. Nó gây ấn tượng trực tiếp, trước tiên với người đọc. Người đọc bị cuốn hút, bị tác động bởi độ ngân vang của từ ngữ, nhịp độ câu thơ. Và tất nhiên chi phối âm điệu thơ bao giờ cũng là trạng thái, xúc cảm của thi sĩ. Âm điệu của bài thơ sóng là âm điệu của những con sóng trên đại dương, nhịp độ của những con sóng liên tục, triền miên, vô hồi vô hạn, lúc dào dạt sôi nổi, lúc dịu êm sâu lắng, lúc dữ dội thét gào…Song, âm điệu của bài thơ ko chỉ đơn giản là âm điệu của những con sóng biển nhưng mà đó còn là hình ảnh ẩn dụ của con sóng lòng nhiều cung bậc, nhiều sắc thái xúc cảm của người phụ nữ trong tình yêu.
Mở đầu bài thơ là hình tượng sóng gắn liền với những cung bậc tâm trạng:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng. Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha. Thật tinh tế lúc thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn. Đó là quy luật cuộc đời hết mưa là nắng, hết giận là thương. Vì thế thi sĩ ko đảo trật tự từ “dịu êm, lặng lẽ” lên trước nhưng mà để sau, diễn tả thật đắc địa cái tính khí của tình yêu nhưng mà vẫn dịu dàng, tha thiết đầy nữ tính. Mỗi con sóng nhỏ nhỏ nhưng lại chất chứa trong nó bao khát vọng lớn:
Sông ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Xuân Quỳnh đã tìm ra cái quy luật của cuộc sống tình yêu là sự vận động: “ Bởi tình yêu muôn thuở/ Có lúc nào đứng yên”. Nếu sông ko hiểu nổi mình thì sóng sẽ dứt khoát từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp của sông để tìm ra biển lớn, để được trình bày mình, sống hết mình.
Với Xuân Quỳnh, biển bao giờ cũng khơi dậy những khát khao, ước vọng lớn lao: “Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ/ Nỗi khát vọng những phương trời chưa tới”. Đó ko phải là tư tưởng của người phụ nữ phóng túng, ngang tàn nhưng mà đó là khát vọng đẹp, khát vọng mạnh mẽ của trái tim ko chấp nhận sự chật hẹp, tù túng, tầm thường của tình yêu, dám vươn tới dù phải trải qua bão tố để tới với biển lớn tình yêu, tìm cho được sự đồng điệu, đồng cảm. Đây là một quan niệm sáng tỏ, rất quyết liệt, rất khát khao trong tình yêu nhưng ko cam chịu, nhẫn nhục. Tình yêu là thế đó, như biển kia ko thể lặng sóng, con người ko thể sống thiếu tình yêu, nhất là tuổi xanh.Ôi con sóng ngày xưa
…
Bổi hổi trong ngực trẻ
Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế. Đó là căn cốt của cuộc sống, là khát vọng muôn thuở của con người. Xuân Diệu từng nói: “Làm sao sống được nhưng mà ko yêu !”. Nhất là tuổi xanh, tình yêu lại càng nồng nàn, rộn rực, bổi hổi trong trái tim mỗi lúc khát khao yêu đương.
Trước muôn trùng sóng bể
…
Lúc nào ta yêu nhau
Biết bao thế hệ đi tìm lời giảng giải tình yêu là gì? Tình yêu tới bao giờ? Lúc nào? Vì sao con người yêu nhau? Nhưng
Nơi tình yêu mở đầu
Cũng là nơi khó nhất
Trái tim dù biết hát
Nhưng chuyện tình dễ đâu
Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tất cả. Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực: “Trước muôn trùng sóng bể” – trước ko gian rộng lớn người ta thường nghĩ tới cái hư vô hay cái độc thân, nhỏ nhỏ, hữu hạn của con người, kiếp người, nhưng Xuân Quỳnh lại nghĩ về anh – em, nghĩ về biển và sóng, sóng và gió, nơi mở đầu tình yêu của anh và em. Cái tôi trữ tình cảm nhận quy luật của tình yêu, nó cũng thật khó hiểu, bất thần như tự nhiên vậy. Nó chiếm lĩnh tâm hồn ta để rồi có lúc lại vượt ra ngoài tầm kiểm soát của lí trí, tới – đi tự dưng, và rất mỏng manh.
Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ, chẳng biết tự bao giờ ca dao đã ghi lại cái xúc cảm thật tâm thành và nóng bỏng của lòng người trong nỗi nhớ tình yêu: “Nhớ người nào ra ngẩn vào ngơ”, “Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống than”. Tới với Xuân Quỳnh, nỗi nhớ trong tình yêu cũng được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt như thế, nhưng theo một cách khác:
Con sóng dưới lòng sâu
…
Cả trong mơ còn còn thức
Khổ thơ dôi hẳn hai câu thơ để đủ sức ôm chứa những xúc cảm vô bờ của nỗi nhớ tình yêu. Hoài Thanh đã từng nhận định: dòng xúc cảm quá đỗi sôi nổi khiến câu chữ ko thể đi theo những đường viền có sẵn, ý thơ xô đẩy, phạm vi thơ phải lung lay. Khổ thơ này được nhận định là hay nhất trong bài, có người nói đó là cái đỉnh của Sóng. Bởi Xuân Quỳnh đã diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng “cả trong mơ còn thức”
Tác giả đã sử dụng hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh. Sự so sánh cộng hưởng diễn tả cái nỗi nhớ vô hạn tuyệt đích trong tình yêu. Lời thơ giản dị nhưng ý thơ thì đạt tới độ sâu lắng, thấm thía khôn xiết.
Nhớ và khát khao về một tình yêu hạnh phúc, Xuân Quỳnh nguyện dâng trọn trái tim cho người mình yêu, thật tâm thành, táo tợn, mạnh mẽ, thủy chung:
Dẫu xuôi về phương Bắc
…
Hướng về anh một phương
Dù ngược dù xuôi, dù Nam dù Bắc, dù xa xôi khó khăn, trắc trở,…thì lòng em vẫn nghĩ về anh, hướng về anh một phương. Thật mãnh liệt như ca dao:
Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Tầng sâu của ngôn từ là thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra. Biết rằng ngay trong cảm thức của chính mình, thi sĩ luôn có những dự cảm, lo lắng về sự tàn phai, tan vỡ cùng với những bất trắc, bởi “Lời yêu mỏng manh như màu khói”…Thế nhưng Xuân Quỳnh vẫn tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn:
Trái tim em nằm trong lồng ngực
Phút giây nào em chẳng đập vì anh
Ba khổ cuối của bài thơ là những chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng:
Ở ngoài kia đại dương
…
Để nghìn năm còn vỗ
Cuộc đời thi sĩ dù phải chịu nhiều đắng cay, tan vỡ trong tình yêu nhưng người phụ nữ đó vẫn hồn nhiên, tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hi vọng và tin vào hạnh phúc, tương lai. Nếu sóng là em, bờ là anh thì khát vọng của sóng là luôn hướng vào bờ, tìm vào nơi nương tựa của cuộc đời. Xuân Quỳnh rút ra một triết lí: quy luật của tự nhiên cũng như quy luật của cuộc đời, ko thể nào khác được. Xuân Quỳnh vẫn luôn khát khao tìm về bến đỗ của đời mình như con sóng kia dù còn muôn vàn khó khăn, cách trở. Bằng sự chiêm nghiệm của trái tim nhạy cảm, thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Lo lắng, khắc khoải về sự ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người ko chỉ có ở Xuân Quỳnh nhưng mà trong thơ ca trung đại, nhiều thi sĩ như Hồ Xuân Hương cũng đã cảm thu được điều đó: “Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại”. Rồi tới Xuân Diệu – ông hoàng thơ tình cũng vội vã cuống quýt muốn tắt nắng, buộc gió để được tận hưởng hương sắc cuộc đời:
Xuân đương tới, tức là xuân đương qua
Xuân còn non tức là xuân sẽ già
Nếu Xuân Diệu chạy đua với thời kì để được tận hưởng những phút giây ngắn ngủi của đời người thì trái lại, ở Xuân Quỳnh: thời kì – cuộc đời càng ngắn, càng nhiều nỗi lo thì nữ sĩ càng khát khao gắn bó với cuộc đời, càng muốn được hi sinh, hiến dâng cho tình yêu nhiều hơn:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ
Thi sĩ muốn hóa thân, hòa tan thành trăm con sóng nhỏ để nghìn năm, muôn thuở hát mãi khúc tình khúc biển khát bờ. Qua đó ta có thể thấy được khát vọng của một trái tim muốn được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời ko còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả lúc chết đi rồi
Đó chính là sự thánh thiện trong trái tim người phụ nữ giàu mến thương – Xuân Quỳnh.
Bài thơ đã vận dụng thành công thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, đối lập liên kết với thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp độ. Tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp mang đậm phong cách và phong cách của tác giả thông qua những trắc trở, suy tư và khát vọng trong tình yêu.
Tóm lại, thông qua bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm tới độc giả một quan niệm về tình yêu vĩnh cửu, vĩnh hằng . Càng đọc “Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những người phụ nữ Việt Nam, thủy chung, son sắc, luôn sống hết mình với một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một thi sĩ nữ của tình yêu lứa đôi và là “nữ đế của thi ca tình yêu”.
—/—
Với các bài văn mẫu Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và biên soạn trên đây, kỳ vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
[rule_{ruleNumber}]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_3_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp tăng lên, cụ thể từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò chuyên văn. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Xem nhanh nội dung1 Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi2 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 13 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
1. Mở bài:
– Giới thiệu nói chung tác giả, tác phẩm.
– Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường.
– “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967).
2. Thân bài
* LĐ1: Khát quát
* LĐ2: Nội dung phân tích
– Sóng và những cung bậc tâm trạng ( khổ 1)
+ Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng.
+ Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha.
+ Thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn.
– Sóng và khát vọng tình yêu ( khổ 2, 3, 4)
+ Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế.
+ Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tình yêu.
+ Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực trước ko gian rộng lớn của sóng biển.
+ Nỗi nhớ trong tình yêu được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt
+ Xuân Quỳnh diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng .
+ Hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh.
– Nỗi nhớ – tình yêu và ước nguyện thủy chung ( khổ 6)
+ Thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra.
+ Xuân Quỳnh tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn.
– Thi sĩ chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng (3 khổ cuối)
+ Thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người
+ Lo lắng, khắc khoải về sựu ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người
* LĐ3: Rực rỡ nghệ thuật
3. Kết bài:
Thâu tóm lại nội dung phân tích
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 1
Tình yêu là một đề tài thân thuộc trong thơ ca. Nhưng ko phải vì thế nhưng mà nó trở thành đơn điệu và nhàm chán. Mỗi bài thơ, mỗi thi sĩ là một toàn cầu riêng, một nhu cầu, khát khao riêng ko người nào giống người nào. Chẳng thế nhưng mà ta gặp Xuân Diệu trong thi đàn Việt Nam với chất men say tình yêu nồng nàn, mãnh liệt, người tự cho mình là “kẻ uống tình yêu dập cả môi”. Ta gặp Nguyễn Bính “người thân quê” sống động, da diết … và thật bất thần lúc gặp nữ sĩ với tâm hồn dào dạt và say đắm trong tình yêu – Xuân Quỳnh – Thơ tình yêu của Xuân Quỳnh tâm thành nhưng ko kém phần cháy bỏng nồng say. Điều đó trình bày ko ít trong bài “Sóng”.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bổi hổi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức
Dầu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ.
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Bài thơ ra đời vào năm 1967. Vào thời kì đó, có thể nói rất ít những bài thơ kiểu này, nhất là với các thi sĩ nữ. Nếu có, phần lớn đều gắn bó với nhiệm vụ cách mệnh, gắn bó sứ mệnh thiêng liêng cao cả của dân tộc. Rất ít thi sĩ tự bứt mình ra khỏi ko khí chung để tìm cái gọi là riêng tư, sâu kín trong tâm linh mình. Hình như mọi người tránh và cố tình tránh… Nói tương tự, để thấy rằng “Sóng” của Xuân Quỳnh là một bài thơ có nhiều điều đáng chú ý.
Viết về sông, biển và thuyền để nói lên tình yêu trai gái ta đã gặp trong thơ Xuân Diệu với bài “Biển” … ngay trong Xuân Quỳnh cũng có “Thuyền và biển” … nhưng tìm một bài nói lên nỗi băn khoăn day dứt như “Sóng” có nhẽ là chưa. Tới với “Sóng”, ta được gặp một “Xuân Quỳnh” nồng nàn, mãnh liệt, gặp một con người yêu tha thiết và cháy bỏng xoành xoạch muốn bứt mình ra để tìm tới một cái gì đó rõ ràng, cụ thể. Trong cuộc sống, Xuân Quỳnh trình bày khá rõ cái phong cách này: Đã yêu người nào thì yêu hết mình, đã ghét người nào thì ghét cay ghét đắng. Chính vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh vẫn giữ được vẻ tận tụy, dứt khoát rõ ràng đó. Ở “Sóng”, điều này cũng trình bày:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mở còn thức
Có nhẽ là sức mạnh của tình yêu, niềm say mê và nỗi lòng cuồng nhiệt đã cuốn con người vào toàn cầu thần tiên, thơ mộng. Tất cả những toan lo, tính toán, những phức tạp, rối rắm trên cõi đời để nhường chỗ cho ước mơ, cho khát vọng đắm say trong lòng người tất cả những gì tồn tại bên ngoài đều chôn hết, xua hết ra ngoài ý tưởng. Khẳng định nỗi lòng, thi sĩ đưa ra trạng thái “trong mơ còn thức” để thuyết phục. Tôi còn nhớ, có một thi sĩ lúc bộc bạch nỗi lòng của mình với người yêu cũng nói:
Anh yêu em anh chỉ thấy em thôi
Lúc đứng lúc ngồi lúc nào cũng nhớ”
Trạng thái canh cánh, xao xuyến, bứt rứt như cắn xé, cào cấu như hối thúc lòng người. Người đàn ông đứng ngồi ko yên thì ở đây, Xuân Quỳnh lại ngủ, thức ko yên. Nào có kém gì đâu. Đã yêu nhau thường nhớ thường mong, thường đợi chờ nên ko thể ko có cái phút đứng ngồi ko yên. Từ xa xưa ông cha ta cũng có câu:
Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi
Như dứng đống lửa như ngồi đống than
Chính vì lẽ đó nhưng mà mở đầu bài thơ cũng nói lên cái tâm trạng băn khoăn trạng thái ko ổn định trong tâm hồn mình:
Dữ dội và dịu êm
Ôn ào và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Hai trạng thái tâm lí ngược nhau lại được dồn trong một văn cảnh cụ thể hơn là trong một con người, ở cùng một lúc. Đương nhiên nói “dữ dội”, “ồn ĩ”, “lặng lẽ” là nói về sóng nhưng trong bài thơ này là sóng em, và em là sóng, hai câu thơ này hòa lẫn trong nhau, quyện vào nhau. Đọc hai câu thơ tưởng như đã là một sự khập khiễng, trái ngược vậy nhưng mà trái lại rất có logich và hợp pháp. Có được tương tự, hẳn phải nói lên thi sĩ và cái tài bộc lộ tâm lí. Đọc cả khổ thơ ta cũng như lắng mình trong đó, nghe được tiếng thổn thức của lòng người. Cả khổ thơ là một trạng thái khá cô đọng của xúc cảm. Con người thân thơ ko bình lặng, ko giản đơn nhưng mà có nét gì đó trán trở, day dứt. Đọc câu thơ ta nghe như tiếng sóng vỗ, như thấy được từng đợt sóng dặt dìu. Tiếng nói thơ mang đầy âm thanh nhưng cũng gợi hình. Tiếng sóng ko bình lặng, ko dặt dìu, nhẹ nhõm hôn nhẹ lên bờ cát, ko ôm ấp, vỗ về hay nũng nịu nhưng mà “dữ dội” nhưng mà “ồn ĩ”, nhưng “dịu êm và lặng lẽ”. Thi sĩ phả vào dòng thơ một tí hơi thở nhưng mà câu thơ sống động hẳn lên, nghe như có tiếng động đậy. Nhẽ ra trong trạng thái tầm thường – thì phải biết (nên sửa là viết) là “dừ dội” và “ồn ĩ”, “dịu êm” và “lặng lẽ”.
Song nếu như thế thì chẳng còn gì để sóng “ko hiểu nổi” để sóng phải “tìm ra tận bể”. Hai câu thơ dưới trình bày nỗi khát vọng tìm tòi tới tột độ. Câu thơ tưởng dường như căng lên chợt bật ra, vậy là thỏa mãn. Trong cuộc sống có gì bực bội, thống khổ hơn lúc chính mình lại ko hiểu nổi mình, ko lí giải được mình, mình là người nào có nhẽ cái sức mạnh lớn nhất muốn lật tung cái “sâu kín” đó là mình phải tìm được tận cùng nó. Cái ý nghĩa này, còn theo đuổi thi sĩ tới tận cùng của bài thơ. Khát vọng được hòa mình vào bể lớn của cuộc đời, bể lớn của tình yêu cứ thôi thúc, hối thúc.
Từ “ko hiểu nối mình” thi sĩ liên tục đặt ra những băn khoăn, thắc mắc. Cuối cùng để tự dằn vặt mình, bởi lẽ hỏi cũng chỉ để nhưng mà hỏi. Hỏi cho vơi bớt nỗi lòng:
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Qui luật của tự nhiên là sóng và gió, nhưng còn tình cảm giảng giải từ đâu… Đây là một điều cực khó, vẫn là nỗi băn khoăn dằn dỗi trong nỗi lòng mình. Vậy là nỗi lo lắng, thảng thốt “ko biết nừa”. Thơ ngây xen chút bất lực. Mọi câu hỏi đặt ra đều tha thiết tìm được nơi khơi nguồn, nơi “mở đầu” của sự vật. Có tương tự nỗi lòng người mới thỏa mãn.
Trằn trọc với khổ thơ ta nghe thấy nỗi lòng thi sĩ trằn trọc nhịp thơ trong khổ thơ thay đổi lúc 3/2, lúc 2/3 linh hoạt nhưng ko xuôi ko thẳng, ko tầm thường nhưng cũng dằn vặt, cũng suy nghĩ cũng tìm tòi.
Xưa, nay rất nhiều thi sĩ đặt ra câu hỏi về tình yêu. Nhưng tình yêu là tình cảm, là xúc cảm làm sao biết được nó như thế nào, tới từ đâu… và nhiều nữa, nhưng tất cả đều bất lực. Ngay tới Xuân Diệu – một thi sĩ tình nổi tiếng, một con người luôn khát khao giao cảm với đời luôn yêu, say đắm trong tình yêu, người nhưng mà:
Trong phút giây chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình tới ngất ngư
Người “uống” tình yêu, “cái” tình yêu tới “dập cả môi” cũng bất lực:
Đố người nào khái niệm được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiểu
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu
Có người phải thốt lên rằng “có gì lạ quá đi thôi”! Khó quá! Nhưng tình yêu là thế. Làm sao, có thể cảnh giác được trong tình yêu. Nó tới lúc nào ta đâu có biết và chiếm ta lúc nào ta đâu có hay. Quay lại khổ thơ của Xuân Quỳnh ta gặp câu thổ lộ:
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Một câu hỏi rất con gái, nhẹ nhõm, bối rối, lẫn chút đắm say, ngọt ngào, nũng .nịu. Nói thế, ko có tức là khổ thơ chỉ thuần tuý và cảm . xúc con người chỉ đơn. thuần là yêu say đắm nhưng mà bên tình yêu, bên sự nồng nàn còn là sự suy nghĩ, tìm tòi yêu cầu một câu trả lời dù ít thôi nhưng phải có… Nhưng … cuối cùng câu hỏi vẫn để đó, thi sĩ bất lực..- làm sao nhưng mà có thể trả lời nổi… Một ánh mắt bâng quơ, một câu nói vô tình nhiều lúc cũng làm cho người ta về tương tư chứ ko huống chi lại có một khoảng thời kì dài nỗi khát vọng tình yêu cứ bổi hổi, cứ xao xuyến trong ngực trẻ.
Tình yêu trong thơ Xuân’Quỳnh ko giản đơn. Mến thương cháy bỏng, nồng nàn nhưng ko vì thế nhưng mà nông cạn:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Điệp từ “em nghĩ” nhắc đi nhắc lại hai lần càng làm rõ hơn sự suy nghĩ trong lòng người. “Em nghĩ” có tức là em đã thao thức, đã lo lắng, đã đặt ra nhiều câu hỏi… chứ ko phải em chỉ quen bồng bềnh, quen si mê, tới chỉ yêu và thuần tuý là yêu. Xưa nay ko hiểu người “chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì” tình yêu đã làm họ mù quáng, quên đi tất cả. Họ nhìn vào cõi hư vô, mộng ước, chỉ quen tận hưởng chứ ko biết suy nghĩ.
Tình yêu thường đồng hành với nỗi nhớ, sự mong đợi, vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh điều đó trình bày khá rõ. Yêu cuồng nhiệt thì nhớ cũng nát tan. Nỗi nhớ cứ dâng lên tầng tầng, lớp lớp như từng đợt sóng:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Đọc khổ thơ, tìm thấy vị trí của con sóng và cũng tìm thấy được nỗi nhớ trong lòng người. Con sóng nhớ bờ, sớn.g thao thức ngày đêm. ko ngủ được. Nói “con sóng dưới lòng sâu” “con sóng trên mặt nước” thi sĩ muốn nói tới sự toàn diện. Dù tận dưới đáy sông hay ngay trên bề mặt sóng vẫn chỉ nhớ bờ, thương bờ. Nỗi nhớ mong tưởng dường như tới tột độ. Nhớ nhau tới trằn trọc. Tới nỗi trong ca dao người xưa thường nói “đèn nhớ người nào nhưng mà đèn ko tắt”.
Nỗi nhớ của con sóng chính là nỗi nhớ của con người, nỗi nhớ tầng từng lớp lớp đan xen nhau, tiếp nối nhau, thôi thúc, hối thúc. Nói sóng để nói tới nỗi lòng mình. Nhớ nhau, nên thời kì như dài hơn:
Tháng giêng ngày dài lắm
Biết nhưng mà làm sao em”
Giấc ngủ cũng như chập chờn:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức”
Khổ thơ được viết theo thể tăng dần, xúc cảm trong thơ được đun nóng tới tận cùng dào dạt… nóng bỏng. Trong thơ mình, lúc nói về nỗi nhớ Xuân Quỳnh cũng đã viết:
Những ngày ko gặp nhau
Biển bạc dầu thương nhớ
Những ngày ko gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
(Thuyền và biển)
Phải nói rằng, trong tình yêu Xuân Quỳnh yêu hết mình. Yêu cuồng nhiệt, đắm say, cháy bỏng, nồng ‘nàn. Thi sĩ tha thiết tắm mình trong nguồn cảm hứng vô tận này. Yêu nồng nàn tương tự nhưng trong Xuân Quỳnh vẫn có nét dịu dàng của con gái. vẫn biết là yêu tới nát tan, nhưng ko vồn vập, ồn ĩ như Xuân Diệu. Người muốn “riết”, “say” muốn “hôn” và cuối cùng là muốn “cắn” (“hỡi Xuân Hồng ta muốn cắn vào ngươi”) trong thơ ông tình yêu ko bình lặng. Xuân Diệu mạnh mẽ táo tợn:
“Đã hôn rồi hôn lại
Cho tới mãi muôn thuở
Tới tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”
(Biển)
Càng tới cuối bài thơ Xuân Quỳnh càng tỏ ra mình là một con người thâm thúy, thủy chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh là tình yêu từ hai phía, ơ đây, nhân vật trữ tình đã có nhân vật để hướng tới chứ ko vu vơ. Hơn nữa, tình cảm, tâm hồn của nhân vật trữ tình ko phải là bi quan, chán nản nhưng mà tràn đầy hi vọng. Đọc bài thơ, ko hề gặp cái tư tưởng: “Tương tư thức mấy đêm rồi. Biết cho người nào hỡi người nào người biết cho”.
Khổ thơ tiếp khẳng định được điều đó:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Tới đây thi sĩ đã đưa ra khái niệm ko gian để nói lên mức độ thủy chung. Hai từ “dẫu xuôi” “dẫu ngược, “phương Bắc” “phương Nam” là những từ cụ thể khẳng định sự thủy chung khoảng ko gian, vị trí đặt ra trong khổ thơ nói lên độ dài nỗi cách trở, gian lao của thực tiễn với con người. Phương hướng, khoảng cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại trình bày rõ sự thủy chung bấy nhiêu “một phương”. Câu thơ của Xuân Quỳnh như một lời khẳng định, rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát, rõ’ràng. Khổ thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng đưa ra được sự quyết tâm của con người. Tình yêu sẽ thắng lợi tất cả, nếu như đó là tình yêu sống động, thủy chung phải khẳng định rằng “cho dù có đi đâu ta cũng ko quên được nhau”. Lời thơ vang lên như một lời thề nguyện đọc lên cứ rưng rưng xúc động. Đã có bài hát khẳng định về điều này: “Dù thời kì xa xôi, dù đường dài xa xôi. Em vẫn như ngày xưa. Mến yêu anh trọn đời”. Thơ Xuân Quỳnh cũrig hướng về điều đó tuy cách diễn tả có khác.
Hình như để khẳng định thêm cho lời nói của mình thi sĩ đã đưa ra hàng loạt các dẫn chứng về tự nhiên, tạo vật. Tất cả rồi sẽ thắng lợi nếu có sự nhẫn nại, có sức mạnh. Mọi vật rồi sẽ đoạt được nếu con người có ý chí, quyết tâm:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Hàng loạt các thử thách được: đưa ra “Sóng”, cuộc đời và “biển” rộng là thế, dài là thế nhưng đều bị đoạt được. Con sóng được Xuân Quỳnh ví như tình yêu “bổi hổi trong ngực trẻ”. Nhân vật xem nước được lan ra thành trăm con sóng nhỏ đã trình bày một ước mong, khát vọng tới tha thiết.
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Khổ thơ kết là một ước muốn khôn xiết. Ko có tình yêu cuộc sống tha thiết, ko có sự dam mê tới tột cùng, ko có sự thủy chung làm sao có được những câu thơ tương tự. Trong ước mong vẫn lẫn chút băn khoăn của “làm sao được tan ra”. Nhưng cũng phải thấy rằng chỉ có tình yêu thế nào đó thì mới có được ước mong tương tự. Mong muốn xé tan mình, hòa lẫn với bể đời rộng lớn, bứt mình ra khỏi những nhọc nhằn, toan lo, tính toán để ngập mình trong tình yêu, tuổi xanh, ngọt ngào và hạnh phúc.
Ước mong tồn tại vĩnh hằng trên cõi đời này thôi thúc, hối thúc. Lời thơ, ý chí, nhịp thơ có phần nhanh hơn, mạnh hơn, gấp gáp hơn. Bài thơ kết thúc nhưng mà lời thơ còn vang vọng mãi, ồ ạt của sóng, ước muốn tung mình vào bể tình yêu ngày càng nhiệt thành.
Bài thơ dẫn dắt người đọc qua nhiều nỗi cách trở, mất còn, nhớ, thương, kì vọng, cuối cùng vẫn quy góp về một mối tình yêu mãnh liệt, khoáng đạt, sâu đắm, thủy chung.
Cấu trúc bài thơ được xác lập theo.cấu trúc đan xen hình tượng: sóng – bờ (khổ thứ 5), sau đó là anh em (khổ 3, 4) rồi lại.sóng – bờ (khổ 7). Lớp lớp sóng đan xen nhau tới lui tương tự biển mới lặng dần đi nhường chỗ cho những suy tư về cuộc đời.
Bài thơ viết theo thể 4 câu 5 chữ rất dễ bộc lộ tình cảm tâm thành của thi sĩ. Trong tình yêu sao ko có phút trằn trọc, giận hờn, thương nhớ. Nhưng xưa nay, trong thơ tình, nhất là thơ của các nữ sĩ người ta thường chỉ bắt gặp sự nhẹ nhõm, yếu ớt, thầm kín chứ ít người nào thấy sự mạnh mẽ, táo tợn. Phải chăng chính vì điều này nhưng mà phong cách thơ Xuân Quỳnh đã nổi rõ khẳng định thêm sức mạnh của “phái yếu”. Xưa nay, ta thường gặp sự hậm hực trong bài thơ của phái “mày râu”.
Anh yêu em tới nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Anh yêu em lặng lẽ ko kỳ vọng
Lúc rụt rè lúc hậm hực lòng ghen tuông”
(Tôi yêu em – Puskin)
Còn Xuân Quỳnh trình bày sự mạnh mẽ, dứt khoát, thủy chung, nồng chắy và cũng thắc mắc, cũng có phút bực mình, trằn trọc.
“Sóng” ra đời cách đây đã gần 30 năm nhưng độ nồng nàn, đắm say của nó vẫn ko phai giảm trong lòng người. Có thể nói, trong phút giây này, nhiều bạn trẻ đọc thơ vẫn còn giật thót thấy “sợ”. Yêu hết mình, hết lòng vì nhau, mến thương thân thiện và thủy chung đó là một tình yêu đẹp song ko dễ gì nhưng mà có được. Đọc thơ Xưân Quỳnh phần nào đó ta hiểu được con người thân thơ. Trong cuộc sống thi sĩ đều tận tụy với con cái, mến thương chúng rất mực, hết lòng vì chúng, với chồng cũng vậy, một người vợ thủy chung và đảm đang… Thơ Xuân Quỳnh và con người Xuân Quỳnh. Lúc nhận xét về phong cách Xuân Quỳnh. Võ Văn Trực nói: “Điều đáng quí ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, thành thật trong quan hệ bạn hữu, với xã hội và trong cả tình yêu. Chị ko vòng vèo, giấu giếm một điều gì. Mỗi dòng thơ, mỗi trang thơ đều phơi bày một tình cảm và suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ, ta có thế biết được khá kỹ đời tư của chị. Thành thật, đây là* then chốt của thơ Xuân Quỳnh”.
Phong cách Xuân Quỳnh về sau này vẫn thế. “Thuyền và biển” càng khẳng định sự tương đồng rõ hơn trong con người này. Đáng tiếc, cuộc đời đã ..cướp đi một cây bút đầy tài năng và kỳ vọng. Song dù ko còn nữa nhưng thơ Xuân Quỳnh, những bài thơ tình cảm cho con trẻ “Như lời ru trên mặt đất”, “Tiếng gà trưa”, “Chuyện cố tích nhân loại” tới cả những bài thơ tình yêu “Thuyền và biển”, “Sóng”… đều thu được nhiều lôi cuốn trong lòng người.
Thơ Xuân Quỳnh sẽ còn in đậm trong tâm trí nhiều độc giả hôm nay và ngày mai.
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967) và đã để lại nhiều xúc cảm cho người đọc.
Sóng là một hình tượng động, bình ổn chính vì vậy nhưng mà sóng được các thi sĩ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình yêu. Nếu Xuân Diệu mượn sóng để biểu tượng cho tình yêu thì Xuân Quỳnh lại mượn sóng để biểu tượng cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu với thật nhiều những khát khao và biến động. Hai hình tượng sóng và em luôn sánh duyên sánh cặp với nhau, sóng là em và em cũng là sóng. Sóng và em hòa quyện với nhau, soi chiếu nhau, tôn lên những vẻ đẹp vừa nhiều chủng loại lại vừa phong phú.
Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm điệu và nhịp độ. Âm điệu trong bài thơ là một trong những yếu tố hàng đầu của thi ca. Nó gây ấn tượng trực tiếp, trước tiên với người đọc. Người đọc bị cuốn hút, bị tác động bởi độ ngân vang của từ ngữ, nhịp độ câu thơ. Và tất nhiên chi phối âm điệu thơ bao giờ cũng là trạng thái, xúc cảm của thi sĩ. Âm điệu của bài thơ sóng là âm điệu của những con sóng trên đại dương, nhịp độ của những con sóng liên tục, triền miên, vô hồi vô hạn, lúc dào dạt sôi nổi, lúc dịu êm sâu lắng, lúc dữ dội thét gào…Song, âm điệu của bài thơ ko chỉ đơn giản là âm điệu của những con sóng biển nhưng mà đó còn là hình ảnh ẩn dụ của con sóng lòng nhiều cung bậc, nhiều sắc thái xúc cảm của người phụ nữ trong tình yêu.
Mở đầu bài thơ là hình tượng sóng gắn liền với những cung bậc tâm trạng:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng. Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha. Thật tinh tế lúc thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn. Đó là quy luật cuộc đời hết mưa là nắng, hết giận là thương. Vì thế thi sĩ ko đảo trật tự từ “dịu êm, lặng lẽ” lên trước nhưng mà để sau, diễn tả thật đắc địa cái tính khí của tình yêu nhưng mà vẫn dịu dàng, tha thiết đầy nữ tính. Mỗi con sóng nhỏ nhỏ nhưng lại chất chứa trong nó bao khát vọng lớn:
Sông ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Xuân Quỳnh đã tìm ra cái quy luật của cuộc sống tình yêu là sự vận động: “ Bởi tình yêu muôn thuở/ Có lúc nào đứng yên”. Nếu sông ko hiểu nổi mình thì sóng sẽ dứt khoát từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp của sông để tìm ra biển lớn, để được trình bày mình, sống hết mình.
Với Xuân Quỳnh, biển bao giờ cũng khơi dậy những khát khao, ước vọng lớn lao: “Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ/ Nỗi khát vọng những phương trời chưa tới”. Đó ko phải là tư tưởng của người phụ nữ phóng túng, ngang tàn nhưng mà đó là khát vọng đẹp, khát vọng mạnh mẽ của trái tim ko chấp nhận sự chật hẹp, tù túng, tầm thường của tình yêu, dám vươn tới dù phải trải qua bão tố để tới với biển lớn tình yêu, tìm cho được sự đồng điệu, đồng cảm. Đây là một quan niệm sáng tỏ, rất quyết liệt, rất khát khao trong tình yêu nhưng ko cam chịu, nhẫn nhục. Tình yêu là thế đó, như biển kia ko thể lặng sóng, con người ko thể sống thiếu tình yêu, nhất là tuổi xanh.Ôi con sóng ngày xưa
…
Bổi hổi trong ngực trẻ
Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế. Đó là căn cốt của cuộc sống, là khát vọng muôn thuở của con người. Xuân Diệu từng nói: “Làm sao sống được nhưng mà ko yêu !”. Nhất là tuổi xanh, tình yêu lại càng nồng nàn, rộn rực, bổi hổi trong trái tim mỗi lúc khát khao yêu đương.
Trước muôn trùng sóng bể
…
Lúc nào ta yêu nhau
Biết bao thế hệ đi tìm lời giảng giải tình yêu là gì? Tình yêu tới bao giờ? Lúc nào? Vì sao con người yêu nhau? Nhưng
Nơi tình yêu mở đầu
Cũng là nơi khó nhất
Trái tim dù biết hát
Nhưng chuyện tình dễ đâu
Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tất cả. Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực: “Trước muôn trùng sóng bể” – trước ko gian rộng lớn người ta thường nghĩ tới cái hư vô hay cái độc thân, nhỏ nhỏ, hữu hạn của con người, kiếp người, nhưng Xuân Quỳnh lại nghĩ về anh – em, nghĩ về biển và sóng, sóng và gió, nơi mở đầu tình yêu của anh và em. Cái tôi trữ tình cảm nhận quy luật của tình yêu, nó cũng thật khó hiểu, bất thần như tự nhiên vậy. Nó chiếm lĩnh tâm hồn ta để rồi có lúc lại vượt ra ngoài tầm kiểm soát của lí trí, tới – đi tự dưng, và rất mỏng manh.
Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ, chẳng biết tự bao giờ ca dao đã ghi lại cái xúc cảm thật tâm thành và nóng bỏng của lòng người trong nỗi nhớ tình yêu: “Nhớ người nào ra ngẩn vào ngơ”, “Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống than”. Tới với Xuân Quỳnh, nỗi nhớ trong tình yêu cũng được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt như thế, nhưng theo một cách khác:
Con sóng dưới lòng sâu
…
Cả trong mơ còn còn thức
Khổ thơ dôi hẳn hai câu thơ để đủ sức ôm chứa những xúc cảm vô bờ của nỗi nhớ tình yêu. Hoài Thanh đã từng nhận định: dòng xúc cảm quá đỗi sôi nổi khiến câu chữ ko thể đi theo những đường viền có sẵn, ý thơ xô đẩy, phạm vi thơ phải lung lay. Khổ thơ này được nhận định là hay nhất trong bài, có người nói đó là cái đỉnh của Sóng. Bởi Xuân Quỳnh đã diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng “cả trong mơ còn thức”
Tác giả đã sử dụng hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh. Sự so sánh cộng hưởng diễn tả cái nỗi nhớ vô hạn tuyệt đích trong tình yêu. Lời thơ giản dị nhưng ý thơ thì đạt tới độ sâu lắng, thấm thía khôn xiết.
Nhớ và khát khao về một tình yêu hạnh phúc, Xuân Quỳnh nguyện dâng trọn trái tim cho người mình yêu, thật tâm thành, táo tợn, mạnh mẽ, thủy chung:
Dẫu xuôi về phương Bắc
…
Hướng về anh một phương
Dù ngược dù xuôi, dù Nam dù Bắc, dù xa xôi khó khăn, trắc trở,…thì lòng em vẫn nghĩ về anh, hướng về anh một phương. Thật mãnh liệt như ca dao:
Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Tầng sâu của ngôn từ là thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra. Biết rằng ngay trong cảm thức của chính mình, thi sĩ luôn có những dự cảm, lo lắng về sự tàn phai, tan vỡ cùng với những bất trắc, bởi “Lời yêu mỏng manh như màu khói”…Thế nhưng Xuân Quỳnh vẫn tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn:
Trái tim em nằm trong lồng ngực
Phút giây nào em chẳng đập vì anh
Ba khổ cuối của bài thơ là những chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng:
Ở ngoài kia đại dương
…
Để nghìn năm còn vỗ
Cuộc đời thi sĩ dù phải chịu nhiều đắng cay, tan vỡ trong tình yêu nhưng người phụ nữ đó vẫn hồn nhiên, tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hi vọng và tin vào hạnh phúc, tương lai. Nếu sóng là em, bờ là anh thì khát vọng của sóng là luôn hướng vào bờ, tìm vào nơi nương tựa của cuộc đời. Xuân Quỳnh rút ra một triết lí: quy luật của tự nhiên cũng như quy luật của cuộc đời, ko thể nào khác được. Xuân Quỳnh vẫn luôn khát khao tìm về bến đỗ của đời mình như con sóng kia dù còn muôn vàn khó khăn, cách trở. Bằng sự chiêm nghiệm của trái tim nhạy cảm, thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Lo lắng, khắc khoải về sự ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người ko chỉ có ở Xuân Quỳnh nhưng mà trong thơ ca trung đại, nhiều thi sĩ như Hồ Xuân Hương cũng đã cảm thu được điều đó: “Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại”. Rồi tới Xuân Diệu – ông hoàng thơ tình cũng vội vã cuống quýt muốn tắt nắng, buộc gió để được tận hưởng hương sắc cuộc đời:
Xuân đương tới, tức là xuân đương qua
Xuân còn non tức là xuân sẽ già
Nếu Xuân Diệu chạy đua với thời kì để được tận hưởng những phút giây ngắn ngủi của đời người thì trái lại, ở Xuân Quỳnh: thời kì – cuộc đời càng ngắn, càng nhiều nỗi lo thì nữ sĩ càng khát khao gắn bó với cuộc đời, càng muốn được hi sinh, hiến dâng cho tình yêu nhiều hơn:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ
Thi sĩ muốn hóa thân, hòa tan thành trăm con sóng nhỏ để nghìn năm, muôn thuở hát mãi khúc tình khúc biển khát bờ. Qua đó ta có thể thấy được khát vọng của một trái tim muốn được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời ko còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả lúc chết đi rồi
Đó chính là sự thánh thiện trong trái tim người phụ nữ giàu mến thương – Xuân Quỳnh.
Bài thơ đã vận dụng thành công thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, đối lập liên kết với thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp độ. Tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp mang đậm phong cách và phong cách của tác giả thông qua những trắc trở, suy tư và khát vọng trong tình yêu.
Tóm lại, thông qua bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm tới độc giả một quan niệm về tình yêu vĩnh cửu, vĩnh hằng . Càng đọc “Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những người phụ nữ Việt Nam, thủy chung, son sắc, luôn sống hết mình với một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một thi sĩ nữ của tình yêu lứa đôi và là “nữ đế của thi ca tình yêu”.
—/—
Với các bài văn mẫu Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và biên soạn trên đây, kỳ vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_2_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_2_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_3_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp tăng lên, cụ thể từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò chuyên văn. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Xem nhanh nội dung1 Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi2 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 13 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
1. Mở bài:
– Giới thiệu nói chung tác giả, tác phẩm.
– Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường.
– “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967).
2. Thân bài
* LĐ1: Khát quát
* LĐ2: Nội dung phân tích
– Sóng và những cung bậc tâm trạng ( khổ 1)
+ Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng.
+ Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha.
+ Thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn.
– Sóng và khát vọng tình yêu ( khổ 2, 3, 4)
+ Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế.
+ Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tình yêu.
+ Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực trước ko gian rộng lớn của sóng biển.
+ Nỗi nhớ trong tình yêu được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt
+ Xuân Quỳnh diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng .
+ Hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh.
– Nỗi nhớ – tình yêu và ước nguyện thủy chung ( khổ 6)
+ Thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra.
+ Xuân Quỳnh tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn.
– Thi sĩ chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng (3 khổ cuối)
+ Thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người
+ Lo lắng, khắc khoải về sựu ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người
* LĐ3: Rực rỡ nghệ thuật
3. Kết bài:
Thâu tóm lại nội dung phân tích
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 1
Tình yêu là một đề tài thân thuộc trong thơ ca. Nhưng ko phải vì thế nhưng mà nó trở thành đơn điệu và nhàm chán. Mỗi bài thơ, mỗi thi sĩ là một toàn cầu riêng, một nhu cầu, khát khao riêng ko người nào giống người nào. Chẳng thế nhưng mà ta gặp Xuân Diệu trong thi đàn Việt Nam với chất men say tình yêu nồng nàn, mãnh liệt, người tự cho mình là “kẻ uống tình yêu dập cả môi”. Ta gặp Nguyễn Bính “người thân quê” sống động, da diết … và thật bất thần lúc gặp nữ sĩ với tâm hồn dào dạt và say đắm trong tình yêu – Xuân Quỳnh – Thơ tình yêu của Xuân Quỳnh tâm thành nhưng ko kém phần cháy bỏng nồng say. Điều đó trình bày ko ít trong bài “Sóng”.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bổi hổi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức
Dầu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ.
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Bài thơ ra đời vào năm 1967. Vào thời kì đó, có thể nói rất ít những bài thơ kiểu này, nhất là với các thi sĩ nữ. Nếu có, phần lớn đều gắn bó với nhiệm vụ cách mệnh, gắn bó sứ mệnh thiêng liêng cao cả của dân tộc. Rất ít thi sĩ tự bứt mình ra khỏi ko khí chung để tìm cái gọi là riêng tư, sâu kín trong tâm linh mình. Hình như mọi người tránh và cố tình tránh… Nói tương tự, để thấy rằng “Sóng” của Xuân Quỳnh là một bài thơ có nhiều điều đáng chú ý.
Viết về sông, biển và thuyền để nói lên tình yêu trai gái ta đã gặp trong thơ Xuân Diệu với bài “Biển” … ngay trong Xuân Quỳnh cũng có “Thuyền và biển” … nhưng tìm một bài nói lên nỗi băn khoăn day dứt như “Sóng” có nhẽ là chưa. Tới với “Sóng”, ta được gặp một “Xuân Quỳnh” nồng nàn, mãnh liệt, gặp một con người yêu tha thiết và cháy bỏng xoành xoạch muốn bứt mình ra để tìm tới một cái gì đó rõ ràng, cụ thể. Trong cuộc sống, Xuân Quỳnh trình bày khá rõ cái phong cách này: Đã yêu người nào thì yêu hết mình, đã ghét người nào thì ghét cay ghét đắng. Chính vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh vẫn giữ được vẻ tận tụy, dứt khoát rõ ràng đó. Ở “Sóng”, điều này cũng trình bày:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mở còn thức
Có nhẽ là sức mạnh của tình yêu, niềm say mê và nỗi lòng cuồng nhiệt đã cuốn con người vào toàn cầu thần tiên, thơ mộng. Tất cả những toan lo, tính toán, những phức tạp, rối rắm trên cõi đời để nhường chỗ cho ước mơ, cho khát vọng đắm say trong lòng người tất cả những gì tồn tại bên ngoài đều chôn hết, xua hết ra ngoài ý tưởng. Khẳng định nỗi lòng, thi sĩ đưa ra trạng thái “trong mơ còn thức” để thuyết phục. Tôi còn nhớ, có một thi sĩ lúc bộc bạch nỗi lòng của mình với người yêu cũng nói:
Anh yêu em anh chỉ thấy em thôi
Lúc đứng lúc ngồi lúc nào cũng nhớ”
Trạng thái canh cánh, xao xuyến, bứt rứt như cắn xé, cào cấu như hối thúc lòng người. Người đàn ông đứng ngồi ko yên thì ở đây, Xuân Quỳnh lại ngủ, thức ko yên. Nào có kém gì đâu. Đã yêu nhau thường nhớ thường mong, thường đợi chờ nên ko thể ko có cái phút đứng ngồi ko yên. Từ xa xưa ông cha ta cũng có câu:
Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi
Như dứng đống lửa như ngồi đống than
Chính vì lẽ đó nhưng mà mở đầu bài thơ cũng nói lên cái tâm trạng băn khoăn trạng thái ko ổn định trong tâm hồn mình:
Dữ dội và dịu êm
Ôn ào và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Hai trạng thái tâm lí ngược nhau lại được dồn trong một văn cảnh cụ thể hơn là trong một con người, ở cùng một lúc. Đương nhiên nói “dữ dội”, “ồn ĩ”, “lặng lẽ” là nói về sóng nhưng trong bài thơ này là sóng em, và em là sóng, hai câu thơ này hòa lẫn trong nhau, quyện vào nhau. Đọc hai câu thơ tưởng như đã là một sự khập khiễng, trái ngược vậy nhưng mà trái lại rất có logich và hợp pháp. Có được tương tự, hẳn phải nói lên thi sĩ và cái tài bộc lộ tâm lí. Đọc cả khổ thơ ta cũng như lắng mình trong đó, nghe được tiếng thổn thức của lòng người. Cả khổ thơ là một trạng thái khá cô đọng của xúc cảm. Con người thân thơ ko bình lặng, ko giản đơn nhưng mà có nét gì đó trán trở, day dứt. Đọc câu thơ ta nghe như tiếng sóng vỗ, như thấy được từng đợt sóng dặt dìu. Tiếng nói thơ mang đầy âm thanh nhưng cũng gợi hình. Tiếng sóng ko bình lặng, ko dặt dìu, nhẹ nhõm hôn nhẹ lên bờ cát, ko ôm ấp, vỗ về hay nũng nịu nhưng mà “dữ dội” nhưng mà “ồn ĩ”, nhưng “dịu êm và lặng lẽ”. Thi sĩ phả vào dòng thơ một tí hơi thở nhưng mà câu thơ sống động hẳn lên, nghe như có tiếng động đậy. Nhẽ ra trong trạng thái tầm thường – thì phải biết (nên sửa là viết) là “dừ dội” và “ồn ĩ”, “dịu êm” và “lặng lẽ”.
Song nếu như thế thì chẳng còn gì để sóng “ko hiểu nổi” để sóng phải “tìm ra tận bể”. Hai câu thơ dưới trình bày nỗi khát vọng tìm tòi tới tột độ. Câu thơ tưởng dường như căng lên chợt bật ra, vậy là thỏa mãn. Trong cuộc sống có gì bực bội, thống khổ hơn lúc chính mình lại ko hiểu nổi mình, ko lí giải được mình, mình là người nào có nhẽ cái sức mạnh lớn nhất muốn lật tung cái “sâu kín” đó là mình phải tìm được tận cùng nó. Cái ý nghĩa này, còn theo đuổi thi sĩ tới tận cùng của bài thơ. Khát vọng được hòa mình vào bể lớn của cuộc đời, bể lớn của tình yêu cứ thôi thúc, hối thúc.
Từ “ko hiểu nối mình” thi sĩ liên tục đặt ra những băn khoăn, thắc mắc. Cuối cùng để tự dằn vặt mình, bởi lẽ hỏi cũng chỉ để nhưng mà hỏi. Hỏi cho vơi bớt nỗi lòng:
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Qui luật của tự nhiên là sóng và gió, nhưng còn tình cảm giảng giải từ đâu… Đây là một điều cực khó, vẫn là nỗi băn khoăn dằn dỗi trong nỗi lòng mình. Vậy là nỗi lo lắng, thảng thốt “ko biết nừa”. Thơ ngây xen chút bất lực. Mọi câu hỏi đặt ra đều tha thiết tìm được nơi khơi nguồn, nơi “mở đầu” của sự vật. Có tương tự nỗi lòng người mới thỏa mãn.
Trằn trọc với khổ thơ ta nghe thấy nỗi lòng thi sĩ trằn trọc nhịp thơ trong khổ thơ thay đổi lúc 3/2, lúc 2/3 linh hoạt nhưng ko xuôi ko thẳng, ko tầm thường nhưng cũng dằn vặt, cũng suy nghĩ cũng tìm tòi.
Xưa, nay rất nhiều thi sĩ đặt ra câu hỏi về tình yêu. Nhưng tình yêu là tình cảm, là xúc cảm làm sao biết được nó như thế nào, tới từ đâu… và nhiều nữa, nhưng tất cả đều bất lực. Ngay tới Xuân Diệu – một thi sĩ tình nổi tiếng, một con người luôn khát khao giao cảm với đời luôn yêu, say đắm trong tình yêu, người nhưng mà:
Trong phút giây chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình tới ngất ngư
Người “uống” tình yêu, “cái” tình yêu tới “dập cả môi” cũng bất lực:
Đố người nào khái niệm được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiểu
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu
Có người phải thốt lên rằng “có gì lạ quá đi thôi”! Khó quá! Nhưng tình yêu là thế. Làm sao, có thể cảnh giác được trong tình yêu. Nó tới lúc nào ta đâu có biết và chiếm ta lúc nào ta đâu có hay. Quay lại khổ thơ của Xuân Quỳnh ta gặp câu thổ lộ:
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Một câu hỏi rất con gái, nhẹ nhõm, bối rối, lẫn chút đắm say, ngọt ngào, nũng .nịu. Nói thế, ko có tức là khổ thơ chỉ thuần tuý và cảm . xúc con người chỉ đơn. thuần là yêu say đắm nhưng mà bên tình yêu, bên sự nồng nàn còn là sự suy nghĩ, tìm tòi yêu cầu một câu trả lời dù ít thôi nhưng phải có… Nhưng … cuối cùng câu hỏi vẫn để đó, thi sĩ bất lực..- làm sao nhưng mà có thể trả lời nổi… Một ánh mắt bâng quơ, một câu nói vô tình nhiều lúc cũng làm cho người ta về tương tư chứ ko huống chi lại có một khoảng thời kì dài nỗi khát vọng tình yêu cứ bổi hổi, cứ xao xuyến trong ngực trẻ.
Tình yêu trong thơ Xuân’Quỳnh ko giản đơn. Mến thương cháy bỏng, nồng nàn nhưng ko vì thế nhưng mà nông cạn:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Điệp từ “em nghĩ” nhắc đi nhắc lại hai lần càng làm rõ hơn sự suy nghĩ trong lòng người. “Em nghĩ” có tức là em đã thao thức, đã lo lắng, đã đặt ra nhiều câu hỏi… chứ ko phải em chỉ quen bồng bềnh, quen si mê, tới chỉ yêu và thuần tuý là yêu. Xưa nay ko hiểu người “chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì” tình yêu đã làm họ mù quáng, quên đi tất cả. Họ nhìn vào cõi hư vô, mộng ước, chỉ quen tận hưởng chứ ko biết suy nghĩ.
Tình yêu thường đồng hành với nỗi nhớ, sự mong đợi, vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh điều đó trình bày khá rõ. Yêu cuồng nhiệt thì nhớ cũng nát tan. Nỗi nhớ cứ dâng lên tầng tầng, lớp lớp như từng đợt sóng:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Đọc khổ thơ, tìm thấy vị trí của con sóng và cũng tìm thấy được nỗi nhớ trong lòng người. Con sóng nhớ bờ, sớn.g thao thức ngày đêm. ko ngủ được. Nói “con sóng dưới lòng sâu” “con sóng trên mặt nước” thi sĩ muốn nói tới sự toàn diện. Dù tận dưới đáy sông hay ngay trên bề mặt sóng vẫn chỉ nhớ bờ, thương bờ. Nỗi nhớ mong tưởng dường như tới tột độ. Nhớ nhau tới trằn trọc. Tới nỗi trong ca dao người xưa thường nói “đèn nhớ người nào nhưng mà đèn ko tắt”.
Nỗi nhớ của con sóng chính là nỗi nhớ của con người, nỗi nhớ tầng từng lớp lớp đan xen nhau, tiếp nối nhau, thôi thúc, hối thúc. Nói sóng để nói tới nỗi lòng mình. Nhớ nhau, nên thời kì như dài hơn:
Tháng giêng ngày dài lắm
Biết nhưng mà làm sao em”
Giấc ngủ cũng như chập chờn:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức”
Khổ thơ được viết theo thể tăng dần, xúc cảm trong thơ được đun nóng tới tận cùng dào dạt… nóng bỏng. Trong thơ mình, lúc nói về nỗi nhớ Xuân Quỳnh cũng đã viết:
Những ngày ko gặp nhau
Biển bạc dầu thương nhớ
Những ngày ko gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
(Thuyền và biển)
Phải nói rằng, trong tình yêu Xuân Quỳnh yêu hết mình. Yêu cuồng nhiệt, đắm say, cháy bỏng, nồng ‘nàn. Thi sĩ tha thiết tắm mình trong nguồn cảm hứng vô tận này. Yêu nồng nàn tương tự nhưng trong Xuân Quỳnh vẫn có nét dịu dàng của con gái. vẫn biết là yêu tới nát tan, nhưng ko vồn vập, ồn ĩ như Xuân Diệu. Người muốn “riết”, “say” muốn “hôn” và cuối cùng là muốn “cắn” (“hỡi Xuân Hồng ta muốn cắn vào ngươi”) trong thơ ông tình yêu ko bình lặng. Xuân Diệu mạnh mẽ táo tợn:
“Đã hôn rồi hôn lại
Cho tới mãi muôn thuở
Tới tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”
(Biển)
Càng tới cuối bài thơ Xuân Quỳnh càng tỏ ra mình là một con người thâm thúy, thủy chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh là tình yêu từ hai phía, ơ đây, nhân vật trữ tình đã có nhân vật để hướng tới chứ ko vu vơ. Hơn nữa, tình cảm, tâm hồn của nhân vật trữ tình ko phải là bi quan, chán nản nhưng mà tràn đầy hi vọng. Đọc bài thơ, ko hề gặp cái tư tưởng: “Tương tư thức mấy đêm rồi. Biết cho người nào hỡi người nào người biết cho”.
Khổ thơ tiếp khẳng định được điều đó:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Tới đây thi sĩ đã đưa ra khái niệm ko gian để nói lên mức độ thủy chung. Hai từ “dẫu xuôi” “dẫu ngược, “phương Bắc” “phương Nam” là những từ cụ thể khẳng định sự thủy chung khoảng ko gian, vị trí đặt ra trong khổ thơ nói lên độ dài nỗi cách trở, gian lao của thực tiễn với con người. Phương hướng, khoảng cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại trình bày rõ sự thủy chung bấy nhiêu “một phương”. Câu thơ của Xuân Quỳnh như một lời khẳng định, rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát, rõ’ràng. Khổ thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng đưa ra được sự quyết tâm của con người. Tình yêu sẽ thắng lợi tất cả, nếu như đó là tình yêu sống động, thủy chung phải khẳng định rằng “cho dù có đi đâu ta cũng ko quên được nhau”. Lời thơ vang lên như một lời thề nguyện đọc lên cứ rưng rưng xúc động. Đã có bài hát khẳng định về điều này: “Dù thời kì xa xôi, dù đường dài xa xôi. Em vẫn như ngày xưa. Mến yêu anh trọn đời”. Thơ Xuân Quỳnh cũrig hướng về điều đó tuy cách diễn tả có khác.
Hình như để khẳng định thêm cho lời nói của mình thi sĩ đã đưa ra hàng loạt các dẫn chứng về tự nhiên, tạo vật. Tất cả rồi sẽ thắng lợi nếu có sự nhẫn nại, có sức mạnh. Mọi vật rồi sẽ đoạt được nếu con người có ý chí, quyết tâm:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Hàng loạt các thử thách được: đưa ra “Sóng”, cuộc đời và “biển” rộng là thế, dài là thế nhưng đều bị đoạt được. Con sóng được Xuân Quỳnh ví như tình yêu “bổi hổi trong ngực trẻ”. Nhân vật xem nước được lan ra thành trăm con sóng nhỏ đã trình bày một ước mong, khát vọng tới tha thiết.
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Khổ thơ kết là một ước muốn khôn xiết. Ko có tình yêu cuộc sống tha thiết, ko có sự dam mê tới tột cùng, ko có sự thủy chung làm sao có được những câu thơ tương tự. Trong ước mong vẫn lẫn chút băn khoăn của “làm sao được tan ra”. Nhưng cũng phải thấy rằng chỉ có tình yêu thế nào đó thì mới có được ước mong tương tự. Mong muốn xé tan mình, hòa lẫn với bể đời rộng lớn, bứt mình ra khỏi những nhọc nhằn, toan lo, tính toán để ngập mình trong tình yêu, tuổi xanh, ngọt ngào và hạnh phúc.
Ước mong tồn tại vĩnh hằng trên cõi đời này thôi thúc, hối thúc. Lời thơ, ý chí, nhịp thơ có phần nhanh hơn, mạnh hơn, gấp gáp hơn. Bài thơ kết thúc nhưng mà lời thơ còn vang vọng mãi, ồ ạt của sóng, ước muốn tung mình vào bể tình yêu ngày càng nhiệt thành.
Bài thơ dẫn dắt người đọc qua nhiều nỗi cách trở, mất còn, nhớ, thương, kì vọng, cuối cùng vẫn quy góp về một mối tình yêu mãnh liệt, khoáng đạt, sâu đắm, thủy chung.
Cấu trúc bài thơ được xác lập theo.cấu trúc đan xen hình tượng: sóng – bờ (khổ thứ 5), sau đó là anh em (khổ 3, 4) rồi lại.sóng – bờ (khổ 7). Lớp lớp sóng đan xen nhau tới lui tương tự biển mới lặng dần đi nhường chỗ cho những suy tư về cuộc đời.
Bài thơ viết theo thể 4 câu 5 chữ rất dễ bộc lộ tình cảm tâm thành của thi sĩ. Trong tình yêu sao ko có phút trằn trọc, giận hờn, thương nhớ. Nhưng xưa nay, trong thơ tình, nhất là thơ của các nữ sĩ người ta thường chỉ bắt gặp sự nhẹ nhõm, yếu ớt, thầm kín chứ ít người nào thấy sự mạnh mẽ, táo tợn. Phải chăng chính vì điều này nhưng mà phong cách thơ Xuân Quỳnh đã nổi rõ khẳng định thêm sức mạnh của “phái yếu”. Xưa nay, ta thường gặp sự hậm hực trong bài thơ của phái “mày râu”.
Anh yêu em tới nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Anh yêu em lặng lẽ ko kỳ vọng
Lúc rụt rè lúc hậm hực lòng ghen tuông”
(Tôi yêu em – Puskin)
Còn Xuân Quỳnh trình bày sự mạnh mẽ, dứt khoát, thủy chung, nồng chắy và cũng thắc mắc, cũng có phút bực mình, trằn trọc.
“Sóng” ra đời cách đây đã gần 30 năm nhưng độ nồng nàn, đắm say của nó vẫn ko phai giảm trong lòng người. Có thể nói, trong phút giây này, nhiều bạn trẻ đọc thơ vẫn còn giật thót thấy “sợ”. Yêu hết mình, hết lòng vì nhau, mến thương thân thiện và thủy chung đó là một tình yêu đẹp song ko dễ gì nhưng mà có được. Đọc thơ Xưân Quỳnh phần nào đó ta hiểu được con người thân thơ. Trong cuộc sống thi sĩ đều tận tụy với con cái, mến thương chúng rất mực, hết lòng vì chúng, với chồng cũng vậy, một người vợ thủy chung và đảm đang… Thơ Xuân Quỳnh và con người Xuân Quỳnh. Lúc nhận xét về phong cách Xuân Quỳnh. Võ Văn Trực nói: “Điều đáng quí ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, thành thật trong quan hệ bạn hữu, với xã hội và trong cả tình yêu. Chị ko vòng vèo, giấu giếm một điều gì. Mỗi dòng thơ, mỗi trang thơ đều phơi bày một tình cảm và suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ, ta có thế biết được khá kỹ đời tư của chị. Thành thật, đây là* then chốt của thơ Xuân Quỳnh”.
Phong cách Xuân Quỳnh về sau này vẫn thế. “Thuyền và biển” càng khẳng định sự tương đồng rõ hơn trong con người này. Đáng tiếc, cuộc đời đã ..cướp đi một cây bút đầy tài năng và kỳ vọng. Song dù ko còn nữa nhưng thơ Xuân Quỳnh, những bài thơ tình cảm cho con trẻ “Như lời ru trên mặt đất”, “Tiếng gà trưa”, “Chuyện cố tích nhân loại” tới cả những bài thơ tình yêu “Thuyền và biển”, “Sóng”… đều thu được nhiều lôi cuốn trong lòng người.
Thơ Xuân Quỳnh sẽ còn in đậm trong tâm trí nhiều độc giả hôm nay và ngày mai.
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967) và đã để lại nhiều xúc cảm cho người đọc.
Sóng là một hình tượng động, bình ổn chính vì vậy nhưng mà sóng được các thi sĩ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình yêu. Nếu Xuân Diệu mượn sóng để biểu tượng cho tình yêu thì Xuân Quỳnh lại mượn sóng để biểu tượng cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu với thật nhiều những khát khao và biến động. Hai hình tượng sóng và em luôn sánh duyên sánh cặp với nhau, sóng là em và em cũng là sóng. Sóng và em hòa quyện với nhau, soi chiếu nhau, tôn lên những vẻ đẹp vừa nhiều chủng loại lại vừa phong phú.
Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm điệu và nhịp độ. Âm điệu trong bài thơ là một trong những yếu tố hàng đầu của thi ca. Nó gây ấn tượng trực tiếp, trước tiên với người đọc. Người đọc bị cuốn hút, bị tác động bởi độ ngân vang của từ ngữ, nhịp độ câu thơ. Và tất nhiên chi phối âm điệu thơ bao giờ cũng là trạng thái, xúc cảm của thi sĩ. Âm điệu của bài thơ sóng là âm điệu của những con sóng trên đại dương, nhịp độ của những con sóng liên tục, triền miên, vô hồi vô hạn, lúc dào dạt sôi nổi, lúc dịu êm sâu lắng, lúc dữ dội thét gào…Song, âm điệu của bài thơ ko chỉ đơn giản là âm điệu của những con sóng biển nhưng mà đó còn là hình ảnh ẩn dụ của con sóng lòng nhiều cung bậc, nhiều sắc thái xúc cảm của người phụ nữ trong tình yêu.
Mở đầu bài thơ là hình tượng sóng gắn liền với những cung bậc tâm trạng:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng. Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha. Thật tinh tế lúc thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn. Đó là quy luật cuộc đời hết mưa là nắng, hết giận là thương. Vì thế thi sĩ ko đảo trật tự từ “dịu êm, lặng lẽ” lên trước nhưng mà để sau, diễn tả thật đắc địa cái tính khí của tình yêu nhưng mà vẫn dịu dàng, tha thiết đầy nữ tính. Mỗi con sóng nhỏ nhỏ nhưng lại chất chứa trong nó bao khát vọng lớn:
Sông ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Xuân Quỳnh đã tìm ra cái quy luật của cuộc sống tình yêu là sự vận động: “ Bởi tình yêu muôn thuở/ Có lúc nào đứng yên”. Nếu sông ko hiểu nổi mình thì sóng sẽ dứt khoát từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp của sông để tìm ra biển lớn, để được trình bày mình, sống hết mình.
Với Xuân Quỳnh, biển bao giờ cũng khơi dậy những khát khao, ước vọng lớn lao: “Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ/ Nỗi khát vọng những phương trời chưa tới”. Đó ko phải là tư tưởng của người phụ nữ phóng túng, ngang tàn nhưng mà đó là khát vọng đẹp, khát vọng mạnh mẽ của trái tim ko chấp nhận sự chật hẹp, tù túng, tầm thường của tình yêu, dám vươn tới dù phải trải qua bão tố để tới với biển lớn tình yêu, tìm cho được sự đồng điệu, đồng cảm. Đây là một quan niệm sáng tỏ, rất quyết liệt, rất khát khao trong tình yêu nhưng ko cam chịu, nhẫn nhục. Tình yêu là thế đó, như biển kia ko thể lặng sóng, con người ko thể sống thiếu tình yêu, nhất là tuổi xanh.Ôi con sóng ngày xưa
…
Bổi hổi trong ngực trẻ
Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế. Đó là căn cốt của cuộc sống, là khát vọng muôn thuở của con người. Xuân Diệu từng nói: “Làm sao sống được nhưng mà ko yêu !”. Nhất là tuổi xanh, tình yêu lại càng nồng nàn, rộn rực, bổi hổi trong trái tim mỗi lúc khát khao yêu đương.
Trước muôn trùng sóng bể
…
Lúc nào ta yêu nhau
Biết bao thế hệ đi tìm lời giảng giải tình yêu là gì? Tình yêu tới bao giờ? Lúc nào? Vì sao con người yêu nhau? Nhưng
Nơi tình yêu mở đầu
Cũng là nơi khó nhất
Trái tim dù biết hát
Nhưng chuyện tình dễ đâu
Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tất cả. Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực: “Trước muôn trùng sóng bể” – trước ko gian rộng lớn người ta thường nghĩ tới cái hư vô hay cái độc thân, nhỏ nhỏ, hữu hạn của con người, kiếp người, nhưng Xuân Quỳnh lại nghĩ về anh – em, nghĩ về biển và sóng, sóng và gió, nơi mở đầu tình yêu của anh và em. Cái tôi trữ tình cảm nhận quy luật của tình yêu, nó cũng thật khó hiểu, bất thần như tự nhiên vậy. Nó chiếm lĩnh tâm hồn ta để rồi có lúc lại vượt ra ngoài tầm kiểm soát của lí trí, tới – đi tự dưng, và rất mỏng manh.
Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ, chẳng biết tự bao giờ ca dao đã ghi lại cái xúc cảm thật tâm thành và nóng bỏng của lòng người trong nỗi nhớ tình yêu: “Nhớ người nào ra ngẩn vào ngơ”, “Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống than”. Tới với Xuân Quỳnh, nỗi nhớ trong tình yêu cũng được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt như thế, nhưng theo một cách khác:
Con sóng dưới lòng sâu
…
Cả trong mơ còn còn thức
Khổ thơ dôi hẳn hai câu thơ để đủ sức ôm chứa những xúc cảm vô bờ của nỗi nhớ tình yêu. Hoài Thanh đã từng nhận định: dòng xúc cảm quá đỗi sôi nổi khiến câu chữ ko thể đi theo những đường viền có sẵn, ý thơ xô đẩy, phạm vi thơ phải lung lay. Khổ thơ này được nhận định là hay nhất trong bài, có người nói đó là cái đỉnh của Sóng. Bởi Xuân Quỳnh đã diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng “cả trong mơ còn thức”
Tác giả đã sử dụng hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh. Sự so sánh cộng hưởng diễn tả cái nỗi nhớ vô hạn tuyệt đích trong tình yêu. Lời thơ giản dị nhưng ý thơ thì đạt tới độ sâu lắng, thấm thía khôn xiết.
Nhớ và khát khao về một tình yêu hạnh phúc, Xuân Quỳnh nguyện dâng trọn trái tim cho người mình yêu, thật tâm thành, táo tợn, mạnh mẽ, thủy chung:
Dẫu xuôi về phương Bắc
…
Hướng về anh một phương
Dù ngược dù xuôi, dù Nam dù Bắc, dù xa xôi khó khăn, trắc trở,…thì lòng em vẫn nghĩ về anh, hướng về anh một phương. Thật mãnh liệt như ca dao:
Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Tầng sâu của ngôn từ là thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra. Biết rằng ngay trong cảm thức của chính mình, thi sĩ luôn có những dự cảm, lo lắng về sự tàn phai, tan vỡ cùng với những bất trắc, bởi “Lời yêu mỏng manh như màu khói”…Thế nhưng Xuân Quỳnh vẫn tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn:
Trái tim em nằm trong lồng ngực
Phút giây nào em chẳng đập vì anh
Ba khổ cuối của bài thơ là những chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng:
Ở ngoài kia đại dương
…
Để nghìn năm còn vỗ
Cuộc đời thi sĩ dù phải chịu nhiều đắng cay, tan vỡ trong tình yêu nhưng người phụ nữ đó vẫn hồn nhiên, tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hi vọng và tin vào hạnh phúc, tương lai. Nếu sóng là em, bờ là anh thì khát vọng của sóng là luôn hướng vào bờ, tìm vào nơi nương tựa của cuộc đời. Xuân Quỳnh rút ra một triết lí: quy luật của tự nhiên cũng như quy luật của cuộc đời, ko thể nào khác được. Xuân Quỳnh vẫn luôn khát khao tìm về bến đỗ của đời mình như con sóng kia dù còn muôn vàn khó khăn, cách trở. Bằng sự chiêm nghiệm của trái tim nhạy cảm, thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Lo lắng, khắc khoải về sự ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người ko chỉ có ở Xuân Quỳnh nhưng mà trong thơ ca trung đại, nhiều thi sĩ như Hồ Xuân Hương cũng đã cảm thu được điều đó: “Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại”. Rồi tới Xuân Diệu – ông hoàng thơ tình cũng vội vã cuống quýt muốn tắt nắng, buộc gió để được tận hưởng hương sắc cuộc đời:
Xuân đương tới, tức là xuân đương qua
Xuân còn non tức là xuân sẽ già
Nếu Xuân Diệu chạy đua với thời kì để được tận hưởng những phút giây ngắn ngủi của đời người thì trái lại, ở Xuân Quỳnh: thời kì – cuộc đời càng ngắn, càng nhiều nỗi lo thì nữ sĩ càng khát khao gắn bó với cuộc đời, càng muốn được hi sinh, hiến dâng cho tình yêu nhiều hơn:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ
Thi sĩ muốn hóa thân, hòa tan thành trăm con sóng nhỏ để nghìn năm, muôn thuở hát mãi khúc tình khúc biển khát bờ. Qua đó ta có thể thấy được khát vọng của một trái tim muốn được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời ko còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả lúc chết đi rồi
Đó chính là sự thánh thiện trong trái tim người phụ nữ giàu mến thương – Xuân Quỳnh.
Bài thơ đã vận dụng thành công thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, đối lập liên kết với thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp độ. Tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp mang đậm phong cách và phong cách của tác giả thông qua những trắc trở, suy tư và khát vọng trong tình yêu.
Tóm lại, thông qua bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm tới độc giả một quan niệm về tình yêu vĩnh cửu, vĩnh hằng . Càng đọc “Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những người phụ nữ Việt Nam, thủy chung, son sắc, luôn sống hết mình với một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một thi sĩ nữ của tình yêu lứa đôi và là “nữ đế của thi ca tình yêu”.
—/—
Với các bài văn mẫu Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và biên soạn trên đây, kỳ vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học sinh giỏi(hay nhất) ” src=”https://vi.wikipedia.org/w/index.php?search=%20%20%20%20%20%20%20%20Ph%C3%A2n%20t%C3%ADch%20b%C3%A0i%20th%C6%A1%20S%C3%B3ng%20Xu%C3%A2n%20Qu%E1%BB%B3nh%20h%E1%BB%8Dc%20sinh%20gi%E1%BB%8Fi(hay%20nh%E1%BA%A5t)%20%20%20%20%20&title=%20%20%20%20%20%20%20%20Ph%C3%A2n%20t%C3%ADch%20b%C3%A0i%20th%C6%A1%20S%C3%B3ng%20Xu%C3%A2n%20Qu%E1%BB%B3nh%20h%E1%BB%8Dc%20sinh%20gi%E1%BB%8Fi(hay%20nh%E1%BA%A5t)%20%20%20%20%20&ns0=1″>
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
(hay nhất) –
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp tăng lên, cụ thể từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò chuyên văn. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
1. Mở bài:
– Giới thiệu nói chung tác giả, tác phẩm.
– Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường.
– “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967).
2. Thân bài
* LĐ1: Khát quát
* LĐ2: Nội dung phân tích
– Sóng và những cung bậc tâm trạng ( khổ 1)
+ Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng.
+ Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha.
+ Thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn.
– Sóng và khát vọng tình yêu ( khổ 2, 3, 4)
+ Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế.
+ Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tình yêu.
+ Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực trước ko gian rộng lớn của sóng biển.
+ Nỗi nhớ trong tình yêu được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt
+ Xuân Quỳnh diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng .
+ Hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh.
– Nỗi nhớ – tình yêu và ước nguyện thủy chung ( khổ 6)
+ Thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra.
+ Xuân Quỳnh tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn.
– Thi sĩ chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng (3 khổ cuối)
+ Thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người
+ Lo lắng, khắc khoải về sựu ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người
* LĐ3: Rực rỡ nghệ thuật
3. Kết bài:
Thâu tóm lại nội dung phân tích
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 1
Tình yêu là một đề tài thân thuộc trong thơ ca. Nhưng ko phải vì thế nhưng mà nó trở thành đơn điệu và nhàm chán. Mỗi bài thơ, mỗi thi sĩ là một toàn cầu riêng, một nhu cầu, khát khao riêng ko người nào giống người nào. Chẳng thế nhưng mà ta gặp Xuân Diệu trong thi đàn Việt Nam với chất men say tình yêu nồng nàn, mãnh liệt, người tự cho mình là “kẻ uống tình yêu dập cả môi”. Ta gặp Nguyễn Bính “người thân quê” sống động, da diết … và thật bất thần lúc gặp nữ sĩ với tâm hồn dào dạt và say đắm trong tình yêu – Xuân Quỳnh – Thơ tình yêu của Xuân Quỳnh tâm thành nhưng ko kém phần cháy bỏng nồng say. Điều đó trình bày ko ít trong bài “Sóng”.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bổi hổi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức
Dầu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ.
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Bài thơ ra đời vào năm 1967. Vào thời kì đó, có thể nói rất ít những bài thơ kiểu này, nhất là với các thi sĩ nữ. Nếu có, phần lớn đều gắn bó với nhiệm vụ cách mệnh, gắn bó sứ mệnh thiêng liêng cao cả của dân tộc. Rất ít thi sĩ tự bứt mình ra khỏi ko khí chung để tìm cái gọi là riêng tư, sâu kín trong tâm linh mình. Hình như mọi người tránh và cố tình tránh… Nói tương tự, để thấy rằng “Sóng” của Xuân Quỳnh là một bài thơ có nhiều điều đáng chú ý.
Viết về sông, biển và thuyền để nói lên tình yêu trai gái ta đã gặp trong thơ Xuân Diệu với bài “Biển” … ngay trong Xuân Quỳnh cũng có “Thuyền và biển” … nhưng tìm một bài nói lên nỗi băn khoăn day dứt như “Sóng” có nhẽ là chưa. Tới với “Sóng”, ta được gặp một “Xuân Quỳnh” nồng nàn, mãnh liệt, gặp một con người yêu tha thiết và cháy bỏng xoành xoạch muốn bứt mình ra để tìm tới một cái gì đó rõ ràng, cụ thể. Trong cuộc sống, Xuân Quỳnh trình bày khá rõ cái phong cách này: Đã yêu người nào thì yêu hết mình, đã ghét người nào thì ghét cay ghét đắng. Chính vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh vẫn giữ được vẻ tận tụy, dứt khoát rõ ràng đó. Ở “Sóng”, điều này cũng trình bày:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mở còn thức
Có nhẽ là sức mạnh của tình yêu, niềm say mê và nỗi lòng cuồng nhiệt đã cuốn con người vào toàn cầu thần tiên, thơ mộng. Tất cả những toan lo, tính toán, những phức tạp, rối rắm trên cõi đời để nhường chỗ cho ước mơ, cho khát vọng đắm say trong lòng người tất cả những gì tồn tại bên ngoài đều chôn hết, xua hết ra ngoài ý tưởng. Khẳng định nỗi lòng, thi sĩ đưa ra trạng thái “trong mơ còn thức” để thuyết phục. Tôi còn nhớ, có một thi sĩ lúc bộc bạch nỗi lòng của mình với người yêu cũng nói:
Anh yêu em anh chỉ thấy em thôi
Lúc đứng lúc ngồi lúc nào cũng nhớ”
Trạng thái canh cánh, xao xuyến, bứt rứt như cắn xé, cào cấu như hối thúc lòng người. Người đàn ông đứng ngồi ko yên thì ở đây, Xuân Quỳnh lại ngủ, thức ko yên. Nào có kém gì đâu. Đã yêu nhau thường nhớ thường mong, thường đợi chờ nên ko thể ko có cái phút đứng ngồi ko yên. Từ xa xưa ông cha ta cũng có câu:
Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi
Như dứng đống lửa như ngồi đống than
Chính vì lẽ đó nhưng mà mở đầu bài thơ cũng nói lên cái tâm trạng băn khoăn trạng thái ko ổn định trong tâm hồn mình:
Dữ dội và dịu êm
Ôn ào và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Hai trạng thái tâm lí ngược nhau lại được dồn trong một văn cảnh cụ thể hơn là trong một con người, ở cùng một lúc. Đương nhiên nói “dữ dội”, “ồn ĩ”, “lặng lẽ” là nói về sóng nhưng trong bài thơ này là sóng em, và em là sóng, hai câu thơ này hòa lẫn trong nhau, quyện vào nhau. Đọc hai câu thơ tưởng như đã là một sự khập khiễng, trái ngược vậy nhưng mà trái lại rất có logich và hợp pháp. Có được tương tự, hẳn phải nói lên thi sĩ và cái tài bộc lộ tâm lí. Đọc cả khổ thơ ta cũng như lắng mình trong đó, nghe được tiếng thổn thức của lòng người. Cả khổ thơ là một trạng thái khá cô đọng của xúc cảm. Con người thân thơ ko bình lặng, ko giản đơn nhưng mà có nét gì đó trán trở, day dứt. Đọc câu thơ ta nghe như tiếng sóng vỗ, như thấy được từng đợt sóng dặt dìu. Tiếng nói thơ mang đầy âm thanh nhưng cũng gợi hình. Tiếng sóng ko bình lặng, ko dặt dìu, nhẹ nhõm hôn nhẹ lên bờ cát, ko ôm ấp, vỗ về hay nũng nịu nhưng mà “dữ dội” nhưng mà “ồn ĩ”, nhưng “dịu êm và lặng lẽ”. Thi sĩ phả vào dòng thơ một tí hơi thở nhưng mà câu thơ sống động hẳn lên, nghe như có tiếng động đậy. Nhẽ ra trong trạng thái tầm thường – thì phải biết (nên sửa là viết) là “dừ dội” và “ồn ĩ”, “dịu êm” và “lặng lẽ”.
Song nếu như thế thì chẳng còn gì để sóng “ko hiểu nổi” để sóng phải “tìm ra tận bể”. Hai câu thơ dưới trình bày nỗi khát vọng tìm tòi tới tột độ. Câu thơ tưởng dường như căng lên chợt bật ra, vậy là thỏa mãn. Trong cuộc sống có gì bực bội, thống khổ hơn lúc chính mình lại ko hiểu nổi mình, ko lí giải được mình, mình là người nào có nhẽ cái sức mạnh lớn nhất muốn lật tung cái “sâu kín” đó là mình phải tìm được tận cùng nó. Cái ý nghĩa này, còn theo đuổi thi sĩ tới tận cùng của bài thơ. Khát vọng được hòa mình vào bể lớn của cuộc đời, bể lớn của tình yêu cứ thôi thúc, hối thúc.
Từ “ko hiểu nối mình” thi sĩ liên tục đặt ra những băn khoăn, thắc mắc. Cuối cùng để tự dằn vặt mình, bởi lẽ hỏi cũng chỉ để nhưng mà hỏi. Hỏi cho vơi bớt nỗi lòng:
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Qui luật của tự nhiên là sóng và gió, nhưng còn tình cảm giảng giải từ đâu… Đây là một điều cực khó, vẫn là nỗi băn khoăn dằn dỗi trong nỗi lòng mình. Vậy là nỗi lo lắng, thảng thốt “ko biết nừa”. Thơ ngây xen chút bất lực. Mọi câu hỏi đặt ra đều tha thiết tìm được nơi khơi nguồn, nơi “mở đầu” của sự vật. Có tương tự nỗi lòng người mới thỏa mãn.
Trằn trọc với khổ thơ ta nghe thấy nỗi lòng thi sĩ trằn trọc nhịp thơ trong khổ thơ thay đổi lúc 3/2, lúc 2/3 linh hoạt nhưng ko xuôi ko thẳng, ko tầm thường nhưng cũng dằn vặt, cũng suy nghĩ cũng tìm tòi.
Xưa, nay rất nhiều thi sĩ đặt ra câu hỏi về tình yêu. Nhưng tình yêu là tình cảm, là xúc cảm làm sao biết được nó như thế nào, tới từ đâu… và nhiều nữa, nhưng tất cả đều bất lực. Ngay tới Xuân Diệu – một thi sĩ tình nổi tiếng, một con người luôn khát khao giao cảm với đời luôn yêu, say đắm trong tình yêu, người nhưng mà:
Trong phút giây chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình tới ngất ngư
Người “uống” tình yêu, “cái” tình yêu tới “dập cả môi” cũng bất lực:
Đố người nào khái niệm được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiểu
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu
Có người phải thốt lên rằng “có gì lạ quá đi thôi”! Khó quá! Nhưng tình yêu là thế. Làm sao, có thể cảnh giác được trong tình yêu. Nó tới lúc nào ta đâu có biết và chiếm ta lúc nào ta đâu có hay. Quay lại khổ thơ của Xuân Quỳnh ta gặp câu thổ lộ:
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Một câu hỏi rất con gái, nhẹ nhõm, bối rối, lẫn chút đắm say, ngọt ngào, nũng .nịu. Nói thế, ko có tức là khổ thơ chỉ thuần tuý và cảm . xúc con người chỉ đơn. thuần là yêu say đắm nhưng mà bên tình yêu, bên sự nồng nàn còn là sự suy nghĩ, tìm tòi yêu cầu một câu trả lời dù ít thôi nhưng phải có… Nhưng … cuối cùng câu hỏi vẫn để đó, thi sĩ bất lực..- làm sao nhưng mà có thể trả lời nổi… Một ánh mắt bâng quơ, một câu nói vô tình nhiều lúc cũng làm cho người ta về tương tư chứ ko huống chi lại có một khoảng thời kì dài nỗi khát vọng tình yêu cứ bổi hổi, cứ xao xuyến trong ngực trẻ.
Tình yêu trong thơ Xuân’Quỳnh ko giản đơn. Mến thương cháy bỏng, nồng nàn nhưng ko vì thế nhưng mà nông cạn:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Điệp từ “em nghĩ” nhắc đi nhắc lại hai lần càng làm rõ hơn sự suy nghĩ trong lòng người. “Em nghĩ” có tức là em đã thao thức, đã lo lắng, đã đặt ra nhiều câu hỏi… chứ ko phải em chỉ quen bồng bềnh, quen si mê, tới chỉ yêu và thuần tuý là yêu. Xưa nay ko hiểu người “chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì” tình yêu đã làm họ mù quáng, quên đi tất cả. Họ nhìn vào cõi hư vô, mộng ước, chỉ quen tận hưởng chứ ko biết suy nghĩ.
Tình yêu thường đồng hành với nỗi nhớ, sự mong đợi, vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh điều đó trình bày khá rõ. Yêu cuồng nhiệt thì nhớ cũng nát tan. Nỗi nhớ cứ dâng lên tầng tầng, lớp lớp như từng đợt sóng:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Đọc khổ thơ, tìm thấy vị trí của con sóng và cũng tìm thấy được nỗi nhớ trong lòng người. Con sóng nhớ bờ, sớn.g thao thức ngày đêm. ko ngủ được. Nói “con sóng dưới lòng sâu” “con sóng trên mặt nước” thi sĩ muốn nói tới sự toàn diện. Dù tận dưới đáy sông hay ngay trên bề mặt sóng vẫn chỉ nhớ bờ, thương bờ. Nỗi nhớ mong tưởng dường như tới tột độ. Nhớ nhau tới trằn trọc. Tới nỗi trong ca dao người xưa thường nói “đèn nhớ người nào nhưng mà đèn ko tắt”.
Nỗi nhớ của con sóng chính là nỗi nhớ của con người, nỗi nhớ tầng từng lớp lớp đan xen nhau, tiếp nối nhau, thôi thúc, hối thúc. Nói sóng để nói tới nỗi lòng mình. Nhớ nhau, nên thời kì như dài hơn:
Tháng giêng ngày dài lắm
Biết nhưng mà làm sao em”
Giấc ngủ cũng như chập chờn:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức”
Khổ thơ được viết theo thể tăng dần, xúc cảm trong thơ được đun nóng tới tận cùng dào dạt… nóng bỏng. Trong thơ mình, lúc nói về nỗi nhớ Xuân Quỳnh cũng đã viết:
Những ngày ko gặp nhau
Biển bạc dầu thương nhớ
Những ngày ko gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
(Thuyền và biển)
Phải nói rằng, trong tình yêu Xuân Quỳnh yêu hết mình. Yêu cuồng nhiệt, đắm say, cháy bỏng, nồng ‘nàn. Thi sĩ tha thiết tắm mình trong nguồn cảm hứng vô tận này. Yêu nồng nàn tương tự nhưng trong Xuân Quỳnh vẫn có nét dịu dàng của con gái. vẫn biết là yêu tới nát tan, nhưng ko vồn vập, ồn ĩ như Xuân Diệu. Người muốn “riết”, “say” muốn “hôn” và cuối cùng là muốn “cắn” (“hỡi Xuân Hồng ta muốn cắn vào ngươi”) trong thơ ông tình yêu ko bình lặng. Xuân Diệu mạnh mẽ táo tợn:
“Đã hôn rồi hôn lại
Cho tới mãi muôn thuở
Tới tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”
(Biển)
Càng tới cuối bài thơ Xuân Quỳnh càng tỏ ra mình là một con người thâm thúy, thủy chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh là tình yêu từ hai phía, ơ đây, nhân vật trữ tình đã có nhân vật để hướng tới chứ ko vu vơ. Hơn nữa, tình cảm, tâm hồn của nhân vật trữ tình ko phải là bi quan, chán nản nhưng mà tràn đầy hi vọng. Đọc bài thơ, ko hề gặp cái tư tưởng: “Tương tư thức mấy đêm rồi. Biết cho người nào hỡi người nào người biết cho”.
Khổ thơ tiếp khẳng định được điều đó:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Tới đây thi sĩ đã đưa ra khái niệm ko gian để nói lên mức độ thủy chung. Hai từ “dẫu xuôi” “dẫu ngược, “phương Bắc” “phương Nam” là những từ cụ thể khẳng định sự thủy chung khoảng ko gian, vị trí đặt ra trong khổ thơ nói lên độ dài nỗi cách trở, gian lao của thực tiễn với con người. Phương hướng, khoảng cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại trình bày rõ sự thủy chung bấy nhiêu “một phương”. Câu thơ của Xuân Quỳnh như một lời khẳng định, rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát, rõ’ràng. Khổ thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng đưa ra được sự quyết tâm của con người. Tình yêu sẽ thắng lợi tất cả, nếu như đó là tình yêu sống động, thủy chung phải khẳng định rằng “cho dù có đi đâu ta cũng ko quên được nhau”. Lời thơ vang lên như một lời thề nguyện đọc lên cứ rưng rưng xúc động. Đã có bài hát khẳng định về điều này: “Dù thời kì xa xôi, dù đường dài xa xôi. Em vẫn như ngày xưa. Mến yêu anh trọn đời”. Thơ Xuân Quỳnh cũrig hướng về điều đó tuy cách diễn tả có khác.
Hình như để khẳng định thêm cho lời nói của mình thi sĩ đã đưa ra hàng loạt các dẫn chứng về tự nhiên, tạo vật. Tất cả rồi sẽ thắng lợi nếu có sự nhẫn nại, có sức mạnh. Mọi vật rồi sẽ đoạt được nếu con người có ý chí, quyết tâm:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Hàng loạt các thử thách được: đưa ra “Sóng”, cuộc đời và “biển” rộng là thế, dài là thế nhưng đều bị đoạt được. Con sóng được Xuân Quỳnh ví như tình yêu “bổi hổi trong ngực trẻ”. Nhân vật xem nước được lan ra thành trăm con sóng nhỏ đã trình bày một ước mong, khát vọng tới tha thiết.
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Khổ thơ kết là một ước muốn khôn xiết. Ko có tình yêu cuộc sống tha thiết, ko có sự dam mê tới tột cùng, ko có sự thủy chung làm sao có được những câu thơ tương tự. Trong ước mong vẫn lẫn chút băn khoăn của “làm sao được tan ra”. Nhưng cũng phải thấy rằng chỉ có tình yêu thế nào đó thì mới có được ước mong tương tự. Mong muốn xé tan mình, hòa lẫn với bể đời rộng lớn, bứt mình ra khỏi những nhọc nhằn, toan lo, tính toán để ngập mình trong tình yêu, tuổi xanh, ngọt ngào và hạnh phúc.
Ước mong tồn tại vĩnh hằng trên cõi đời này thôi thúc, hối thúc. Lời thơ, ý chí, nhịp thơ có phần nhanh hơn, mạnh hơn, gấp gáp hơn. Bài thơ kết thúc nhưng mà lời thơ còn vang vọng mãi, ồ ạt của sóng, ước muốn tung mình vào bể tình yêu ngày càng nhiệt thành.
Bài thơ dẫn dắt người đọc qua nhiều nỗi cách trở, mất còn, nhớ, thương, kì vọng, cuối cùng vẫn quy góp về một mối tình yêu mãnh liệt, khoáng đạt, sâu đắm, thủy chung.
Cấu trúc bài thơ được xác lập theo.cấu trúc đan xen hình tượng: sóng – bờ (khổ thứ 5), sau đó là anh em (khổ 3, 4) rồi lại.sóng – bờ (khổ 7). Lớp lớp sóng đan xen nhau tới lui tương tự biển mới lặng dần đi nhường chỗ cho những suy tư về cuộc đời.
Bài thơ viết theo thể 4 câu 5 chữ rất dễ bộc lộ tình cảm tâm thành của thi sĩ. Trong tình yêu sao ko có phút trằn trọc, giận hờn, thương nhớ. Nhưng xưa nay, trong thơ tình, nhất là thơ của các nữ sĩ người ta thường chỉ bắt gặp sự nhẹ nhõm, yếu ớt, thầm kín chứ ít người nào thấy sự mạnh mẽ, táo tợn. Phải chăng chính vì điều này nhưng mà phong cách thơ Xuân Quỳnh đã nổi rõ khẳng định thêm sức mạnh của “phái yếu”. Xưa nay, ta thường gặp sự hậm hực trong bài thơ của phái “mày râu”.
Anh yêu em tới nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Anh yêu em lặng lẽ ko kỳ vọng
Lúc rụt rè lúc hậm hực lòng ghen tuông”
(Tôi yêu em – Puskin)
Còn Xuân Quỳnh trình bày sự mạnh mẽ, dứt khoát, thủy chung, nồng chắy và cũng thắc mắc, cũng có phút bực mình, trằn trọc.
“Sóng” ra đời cách đây đã gần 30 năm nhưng độ nồng nàn, đắm say của nó vẫn ko phai giảm trong lòng người. Có thể nói, trong phút giây này, nhiều bạn trẻ đọc thơ vẫn còn giật thót thấy “sợ”. Yêu hết mình, hết lòng vì nhau, mến thương thân thiện và thủy chung đó là một tình yêu đẹp song ko dễ gì nhưng mà có được. Đọc thơ Xưân Quỳnh phần nào đó ta hiểu được con người thân thơ. Trong cuộc sống thi sĩ đều tận tụy với con cái, mến thương chúng rất mực, hết lòng vì chúng, với chồng cũng vậy, một người vợ thủy chung và đảm đang… Thơ Xuân Quỳnh và con người Xuân Quỳnh. Lúc nhận xét về phong cách Xuân Quỳnh. Võ Văn Trực nói: “Điều đáng quí ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, thành thật trong quan hệ bạn hữu, với xã hội và trong cả tình yêu. Chị ko vòng vèo, giấu giếm một điều gì. Mỗi dòng thơ, mỗi trang thơ đều phơi bày một tình cảm và suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ, ta có thế biết được khá kỹ đời tư của chị. Thành thật, đây là* then chốt của thơ Xuân Quỳnh”.
Phong cách Xuân Quỳnh về sau này vẫn thế. “Thuyền và biển” càng khẳng định sự tương đồng rõ hơn trong con người này. Đáng tiếc, cuộc đời đã ..cướp đi một cây bút đầy tài năng và kỳ vọng. Song dù ko còn nữa nhưng thơ Xuân Quỳnh, những bài thơ tình cảm cho con trẻ “Như lời ru trên mặt đất”, “Tiếng gà trưa”, “Chuyện cố tích nhân loại” tới cả những bài thơ tình yêu “Thuyền và biển”, “Sóng”… đều thu được nhiều lôi cuốn trong lòng người.
Thơ Xuân Quỳnh sẽ còn in đậm trong tâm trí nhiều độc giả hôm nay và ngày mai.
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967) và đã để lại nhiều xúc cảm cho người đọc.
Sóng là một hình tượng động, bình ổn chính vì vậy nhưng mà sóng được các thi sĩ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình yêu. Nếu Xuân Diệu mượn sóng để biểu tượng cho tình yêu thì Xuân Quỳnh lại mượn sóng để biểu tượng cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu với thật nhiều những khát khao và biến động. Hai hình tượng sóng và em luôn sánh duyên sánh cặp với nhau, sóng là em và em cũng là sóng. Sóng và em hòa quyện với nhau, soi chiếu nhau, tôn lên những vẻ đẹp vừa nhiều chủng loại lại vừa phong phú.
Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm điệu và nhịp độ. Âm điệu trong bài thơ là một trong những yếu tố hàng đầu của thi ca. Nó gây ấn tượng trực tiếp, trước tiên với người đọc. Người đọc bị cuốn hút, bị tác động bởi độ ngân vang của từ ngữ, nhịp độ câu thơ. Và tất nhiên chi phối âm điệu thơ bao giờ cũng là trạng thái, xúc cảm của thi sĩ. Âm điệu của bài thơ sóng là âm điệu của những con sóng trên đại dương, nhịp độ của những con sóng liên tục, triền miên, vô hồi vô hạn, lúc dào dạt sôi nổi, lúc dịu êm sâu lắng, lúc dữ dội thét gào…Song, âm điệu của bài thơ ko chỉ đơn giản là âm điệu của những con sóng biển nhưng mà đó còn là hình ảnh ẩn dụ của con sóng lòng nhiều cung bậc, nhiều sắc thái xúc cảm của người phụ nữ trong tình yêu.
Mở đầu bài thơ là hình tượng sóng gắn liền với những cung bậc tâm trạng:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng. Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha. Thật tinh tế lúc thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn. Đó là quy luật cuộc đời hết mưa là nắng, hết giận là thương. Vì thế thi sĩ ko đảo trật tự từ “dịu êm, lặng lẽ” lên trước nhưng mà để sau, diễn tả thật đắc địa cái tính khí của tình yêu nhưng mà vẫn dịu dàng, tha thiết đầy nữ tính. Mỗi con sóng nhỏ nhỏ nhưng lại chất chứa trong nó bao khát vọng lớn:
Sông ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Xuân Quỳnh đã tìm ra cái quy luật của cuộc sống tình yêu là sự vận động: “ Bởi tình yêu muôn thuở/ Có lúc nào đứng yên”. Nếu sông ko hiểu nổi mình thì sóng sẽ dứt khoát từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp của sông để tìm ra biển lớn, để được trình bày mình, sống hết mình.
Với Xuân Quỳnh, biển bao giờ cũng khơi dậy những khát khao, ước vọng lớn lao: “Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ/ Nỗi khát vọng những phương trời chưa tới”. Đó ko phải là tư tưởng của người phụ nữ phóng túng, ngang tàn nhưng mà đó là khát vọng đẹp, khát vọng mạnh mẽ của trái tim ko chấp nhận sự chật hẹp, tù túng, tầm thường của tình yêu, dám vươn tới dù phải trải qua bão tố để tới với biển lớn tình yêu, tìm cho được sự đồng điệu, đồng cảm. Đây là một quan niệm sáng tỏ, rất quyết liệt, rất khát khao trong tình yêu nhưng ko cam chịu, nhẫn nhục. Tình yêu là thế đó, như biển kia ko thể lặng sóng, con người ko thể sống thiếu tình yêu, nhất là tuổi xanh.Ôi con sóng ngày xưa
…
Bổi hổi trong ngực trẻ
Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế. Đó là căn cốt của cuộc sống, là khát vọng muôn thuở của con người. Xuân Diệu từng nói: “Làm sao sống được nhưng mà ko yêu !”. Nhất là tuổi xanh, tình yêu lại càng nồng nàn, rộn rực, bổi hổi trong trái tim mỗi lúc khát khao yêu đương.
Trước muôn trùng sóng bể
…
Lúc nào ta yêu nhau
Biết bao thế hệ đi tìm lời giảng giải tình yêu là gì? Tình yêu tới bao giờ? Lúc nào? Vì sao con người yêu nhau? Nhưng
Nơi tình yêu mở đầu
Cũng là nơi khó nhất
Trái tim dù biết hát
Nhưng chuyện tình dễ đâu
Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tất cả. Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực: “Trước muôn trùng sóng bể” – trước ko gian rộng lớn người ta thường nghĩ tới cái hư vô hay cái độc thân, nhỏ nhỏ, hữu hạn của con người, kiếp người, nhưng Xuân Quỳnh lại nghĩ về anh – em, nghĩ về biển và sóng, sóng và gió, nơi mở đầu tình yêu của anh và em. Cái tôi trữ tình cảm nhận quy luật của tình yêu, nó cũng thật khó hiểu, bất thần như tự nhiên vậy. Nó chiếm lĩnh tâm hồn ta để rồi có lúc lại vượt ra ngoài tầm kiểm soát của lí trí, tới – đi tự dưng, và rất mỏng manh.
Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ, chẳng biết tự bao giờ ca dao đã ghi lại cái xúc cảm thật tâm thành và nóng bỏng của lòng người trong nỗi nhớ tình yêu: “Nhớ người nào ra ngẩn vào ngơ”, “Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống than”. Tới với Xuân Quỳnh, nỗi nhớ trong tình yêu cũng được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt như thế, nhưng theo một cách khác:
Con sóng dưới lòng sâu
…
Cả trong mơ còn còn thức
Khổ thơ dôi hẳn hai câu thơ để đủ sức ôm chứa những xúc cảm vô bờ của nỗi nhớ tình yêu. Hoài Thanh đã từng nhận định: dòng xúc cảm quá đỗi sôi nổi khiến câu chữ ko thể đi theo những đường viền có sẵn, ý thơ xô đẩy, phạm vi thơ phải lung lay. Khổ thơ này được nhận định là hay nhất trong bài, có người nói đó là cái đỉnh của Sóng. Bởi Xuân Quỳnh đã diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng “cả trong mơ còn thức”
Tác giả đã sử dụng hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh. Sự so sánh cộng hưởng diễn tả cái nỗi nhớ vô hạn tuyệt đích trong tình yêu. Lời thơ giản dị nhưng ý thơ thì đạt tới độ sâu lắng, thấm thía khôn xiết.
Nhớ và khát khao về một tình yêu hạnh phúc, Xuân Quỳnh nguyện dâng trọn trái tim cho người mình yêu, thật tâm thành, táo tợn, mạnh mẽ, thủy chung:
Dẫu xuôi về phương Bắc
…
Hướng về anh một phương
Dù ngược dù xuôi, dù Nam dù Bắc, dù xa xôi khó khăn, trắc trở,…thì lòng em vẫn nghĩ về anh, hướng về anh một phương. Thật mãnh liệt như ca dao:
Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Tầng sâu của ngôn từ là thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra. Biết rằng ngay trong cảm thức của chính mình, thi sĩ luôn có những dự cảm, lo lắng về sự tàn phai, tan vỡ cùng với những bất trắc, bởi “Lời yêu mỏng manh như màu khói”…Thế nhưng Xuân Quỳnh vẫn tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn:
Trái tim em nằm trong lồng ngực
Phút giây nào em chẳng đập vì anh
Ba khổ cuối của bài thơ là những chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng:
Ở ngoài kia đại dương
…
Để nghìn năm còn vỗ
Cuộc đời thi sĩ dù phải chịu nhiều đắng cay, tan vỡ trong tình yêu nhưng người phụ nữ đó vẫn hồn nhiên, tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hi vọng và tin vào hạnh phúc, tương lai. Nếu sóng là em, bờ là anh thì khát vọng của sóng là luôn hướng vào bờ, tìm vào nơi nương tựa của cuộc đời. Xuân Quỳnh rút ra một triết lí: quy luật của tự nhiên cũng như quy luật của cuộc đời, ko thể nào khác được. Xuân Quỳnh vẫn luôn khát khao tìm về bến đỗ của đời mình như con sóng kia dù còn muôn vàn khó khăn, cách trở. Bằng sự chiêm nghiệm của trái tim nhạy cảm, thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Lo lắng, khắc khoải về sự ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người ko chỉ có ở Xuân Quỳnh nhưng mà trong thơ ca trung đại, nhiều thi sĩ như Hồ Xuân Hương cũng đã cảm thu được điều đó: “Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại”. Rồi tới Xuân Diệu – ông hoàng thơ tình cũng vội vã cuống quýt muốn tắt nắng, buộc gió để được tận hưởng hương sắc cuộc đời:
Xuân đương tới, tức là xuân đương qua
Xuân còn non tức là xuân sẽ già
Nếu Xuân Diệu chạy đua với thời kì để được tận hưởng những phút giây ngắn ngủi của đời người thì trái lại, ở Xuân Quỳnh: thời kì – cuộc đời càng ngắn, càng nhiều nỗi lo thì nữ sĩ càng khát khao gắn bó với cuộc đời, càng muốn được hi sinh, hiến dâng cho tình yêu nhiều hơn:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ
Thi sĩ muốn hóa thân, hòa tan thành trăm con sóng nhỏ để nghìn năm, muôn thuở hát mãi khúc tình khúc biển khát bờ. Qua đó ta có thể thấy được khát vọng của một trái tim muốn được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời ko còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả lúc chết đi rồi
Đó chính là sự thánh thiện trong trái tim người phụ nữ giàu mến thương – Xuân Quỳnh.
Bài thơ đã vận dụng thành công thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, đối lập liên kết với thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp độ. Tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp mang đậm phong cách và phong cách của tác giả thông qua những trắc trở, suy tư và khát vọng trong tình yêu.
Tóm lại, thông qua bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm tới độc giả một quan niệm về tình yêu vĩnh cửu, vĩnh hằng . Càng đọc “Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những người phụ nữ Việt Nam, thủy chung, son sắc, luôn sống hết mình với một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một thi sĩ nữ của tình yêu lứa đôi và là “nữ đế của thi ca tình yêu”.
—/—
Với các bài văn mẫu Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và biên soạn trên đây, kỳ vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
[rule_{ruleNumber}]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_3_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp tăng lên, cụ thể từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò chuyên văn. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Xem nhanh nội dung1 Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi2 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 13 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
1. Mở bài:
– Giới thiệu nói chung tác giả, tác phẩm.
– Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường.
– “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967).
2. Thân bài
* LĐ1: Khát quát
* LĐ2: Nội dung phân tích
– Sóng và những cung bậc tâm trạng ( khổ 1)
+ Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng.
+ Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha.
+ Thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn.
– Sóng và khát vọng tình yêu ( khổ 2, 3, 4)
+ Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế.
+ Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tình yêu.
+ Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực trước ko gian rộng lớn của sóng biển.
+ Nỗi nhớ trong tình yêu được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt
+ Xuân Quỳnh diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng .
+ Hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh.
– Nỗi nhớ – tình yêu và ước nguyện thủy chung ( khổ 6)
+ Thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra.
+ Xuân Quỳnh tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn.
– Thi sĩ chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng (3 khổ cuối)
+ Thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người
+ Lo lắng, khắc khoải về sựu ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người
* LĐ3: Rực rỡ nghệ thuật
3. Kết bài:
Thâu tóm lại nội dung phân tích
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 1
Tình yêu là một đề tài thân thuộc trong thơ ca. Nhưng ko phải vì thế nhưng mà nó trở thành đơn điệu và nhàm chán. Mỗi bài thơ, mỗi thi sĩ là một toàn cầu riêng, một nhu cầu, khát khao riêng ko người nào giống người nào. Chẳng thế nhưng mà ta gặp Xuân Diệu trong thi đàn Việt Nam với chất men say tình yêu nồng nàn, mãnh liệt, người tự cho mình là “kẻ uống tình yêu dập cả môi”. Ta gặp Nguyễn Bính “người thân quê” sống động, da diết … và thật bất thần lúc gặp nữ sĩ với tâm hồn dào dạt và say đắm trong tình yêu – Xuân Quỳnh – Thơ tình yêu của Xuân Quỳnh tâm thành nhưng ko kém phần cháy bỏng nồng say. Điều đó trình bày ko ít trong bài “Sóng”.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bổi hổi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức
Dầu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ.
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Bài thơ ra đời vào năm 1967. Vào thời kì đó, có thể nói rất ít những bài thơ kiểu này, nhất là với các thi sĩ nữ. Nếu có, phần lớn đều gắn bó với nhiệm vụ cách mệnh, gắn bó sứ mệnh thiêng liêng cao cả của dân tộc. Rất ít thi sĩ tự bứt mình ra khỏi ko khí chung để tìm cái gọi là riêng tư, sâu kín trong tâm linh mình. Hình như mọi người tránh và cố tình tránh… Nói tương tự, để thấy rằng “Sóng” của Xuân Quỳnh là một bài thơ có nhiều điều đáng chú ý.
Viết về sông, biển và thuyền để nói lên tình yêu trai gái ta đã gặp trong thơ Xuân Diệu với bài “Biển” … ngay trong Xuân Quỳnh cũng có “Thuyền và biển” … nhưng tìm một bài nói lên nỗi băn khoăn day dứt như “Sóng” có nhẽ là chưa. Tới với “Sóng”, ta được gặp một “Xuân Quỳnh” nồng nàn, mãnh liệt, gặp một con người yêu tha thiết và cháy bỏng xoành xoạch muốn bứt mình ra để tìm tới một cái gì đó rõ ràng, cụ thể. Trong cuộc sống, Xuân Quỳnh trình bày khá rõ cái phong cách này: Đã yêu người nào thì yêu hết mình, đã ghét người nào thì ghét cay ghét đắng. Chính vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh vẫn giữ được vẻ tận tụy, dứt khoát rõ ràng đó. Ở “Sóng”, điều này cũng trình bày:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mở còn thức
Có nhẽ là sức mạnh của tình yêu, niềm say mê và nỗi lòng cuồng nhiệt đã cuốn con người vào toàn cầu thần tiên, thơ mộng. Tất cả những toan lo, tính toán, những phức tạp, rối rắm trên cõi đời để nhường chỗ cho ước mơ, cho khát vọng đắm say trong lòng người tất cả những gì tồn tại bên ngoài đều chôn hết, xua hết ra ngoài ý tưởng. Khẳng định nỗi lòng, thi sĩ đưa ra trạng thái “trong mơ còn thức” để thuyết phục. Tôi còn nhớ, có một thi sĩ lúc bộc bạch nỗi lòng của mình với người yêu cũng nói:
Anh yêu em anh chỉ thấy em thôi
Lúc đứng lúc ngồi lúc nào cũng nhớ”
Trạng thái canh cánh, xao xuyến, bứt rứt như cắn xé, cào cấu như hối thúc lòng người. Người đàn ông đứng ngồi ko yên thì ở đây, Xuân Quỳnh lại ngủ, thức ko yên. Nào có kém gì đâu. Đã yêu nhau thường nhớ thường mong, thường đợi chờ nên ko thể ko có cái phút đứng ngồi ko yên. Từ xa xưa ông cha ta cũng có câu:
Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi
Như dứng đống lửa như ngồi đống than
Chính vì lẽ đó nhưng mà mở đầu bài thơ cũng nói lên cái tâm trạng băn khoăn trạng thái ko ổn định trong tâm hồn mình:
Dữ dội và dịu êm
Ôn ào và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Hai trạng thái tâm lí ngược nhau lại được dồn trong một văn cảnh cụ thể hơn là trong một con người, ở cùng một lúc. Đương nhiên nói “dữ dội”, “ồn ĩ”, “lặng lẽ” là nói về sóng nhưng trong bài thơ này là sóng em, và em là sóng, hai câu thơ này hòa lẫn trong nhau, quyện vào nhau. Đọc hai câu thơ tưởng như đã là một sự khập khiễng, trái ngược vậy nhưng mà trái lại rất có logich và hợp pháp. Có được tương tự, hẳn phải nói lên thi sĩ và cái tài bộc lộ tâm lí. Đọc cả khổ thơ ta cũng như lắng mình trong đó, nghe được tiếng thổn thức của lòng người. Cả khổ thơ là một trạng thái khá cô đọng của xúc cảm. Con người thân thơ ko bình lặng, ko giản đơn nhưng mà có nét gì đó trán trở, day dứt. Đọc câu thơ ta nghe như tiếng sóng vỗ, như thấy được từng đợt sóng dặt dìu. Tiếng nói thơ mang đầy âm thanh nhưng cũng gợi hình. Tiếng sóng ko bình lặng, ko dặt dìu, nhẹ nhõm hôn nhẹ lên bờ cát, ko ôm ấp, vỗ về hay nũng nịu nhưng mà “dữ dội” nhưng mà “ồn ĩ”, nhưng “dịu êm và lặng lẽ”. Thi sĩ phả vào dòng thơ một tí hơi thở nhưng mà câu thơ sống động hẳn lên, nghe như có tiếng động đậy. Nhẽ ra trong trạng thái tầm thường – thì phải biết (nên sửa là viết) là “dừ dội” và “ồn ĩ”, “dịu êm” và “lặng lẽ”.
Song nếu như thế thì chẳng còn gì để sóng “ko hiểu nổi” để sóng phải “tìm ra tận bể”. Hai câu thơ dưới trình bày nỗi khát vọng tìm tòi tới tột độ. Câu thơ tưởng dường như căng lên chợt bật ra, vậy là thỏa mãn. Trong cuộc sống có gì bực bội, thống khổ hơn lúc chính mình lại ko hiểu nổi mình, ko lí giải được mình, mình là người nào có nhẽ cái sức mạnh lớn nhất muốn lật tung cái “sâu kín” đó là mình phải tìm được tận cùng nó. Cái ý nghĩa này, còn theo đuổi thi sĩ tới tận cùng của bài thơ. Khát vọng được hòa mình vào bể lớn của cuộc đời, bể lớn của tình yêu cứ thôi thúc, hối thúc.
Từ “ko hiểu nối mình” thi sĩ liên tục đặt ra những băn khoăn, thắc mắc. Cuối cùng để tự dằn vặt mình, bởi lẽ hỏi cũng chỉ để nhưng mà hỏi. Hỏi cho vơi bớt nỗi lòng:
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Qui luật của tự nhiên là sóng và gió, nhưng còn tình cảm giảng giải từ đâu… Đây là một điều cực khó, vẫn là nỗi băn khoăn dằn dỗi trong nỗi lòng mình. Vậy là nỗi lo lắng, thảng thốt “ko biết nừa”. Thơ ngây xen chút bất lực. Mọi câu hỏi đặt ra đều tha thiết tìm được nơi khơi nguồn, nơi “mở đầu” của sự vật. Có tương tự nỗi lòng người mới thỏa mãn.
Trằn trọc với khổ thơ ta nghe thấy nỗi lòng thi sĩ trằn trọc nhịp thơ trong khổ thơ thay đổi lúc 3/2, lúc 2/3 linh hoạt nhưng ko xuôi ko thẳng, ko tầm thường nhưng cũng dằn vặt, cũng suy nghĩ cũng tìm tòi.
Xưa, nay rất nhiều thi sĩ đặt ra câu hỏi về tình yêu. Nhưng tình yêu là tình cảm, là xúc cảm làm sao biết được nó như thế nào, tới từ đâu… và nhiều nữa, nhưng tất cả đều bất lực. Ngay tới Xuân Diệu – một thi sĩ tình nổi tiếng, một con người luôn khát khao giao cảm với đời luôn yêu, say đắm trong tình yêu, người nhưng mà:
Trong phút giây chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình tới ngất ngư
Người “uống” tình yêu, “cái” tình yêu tới “dập cả môi” cũng bất lực:
Đố người nào khái niệm được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiểu
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu
Có người phải thốt lên rằng “có gì lạ quá đi thôi”! Khó quá! Nhưng tình yêu là thế. Làm sao, có thể cảnh giác được trong tình yêu. Nó tới lúc nào ta đâu có biết và chiếm ta lúc nào ta đâu có hay. Quay lại khổ thơ của Xuân Quỳnh ta gặp câu thổ lộ:
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Một câu hỏi rất con gái, nhẹ nhõm, bối rối, lẫn chút đắm say, ngọt ngào, nũng .nịu. Nói thế, ko có tức là khổ thơ chỉ thuần tuý và cảm . xúc con người chỉ đơn. thuần là yêu say đắm nhưng mà bên tình yêu, bên sự nồng nàn còn là sự suy nghĩ, tìm tòi yêu cầu một câu trả lời dù ít thôi nhưng phải có… Nhưng … cuối cùng câu hỏi vẫn để đó, thi sĩ bất lực..- làm sao nhưng mà có thể trả lời nổi… Một ánh mắt bâng quơ, một câu nói vô tình nhiều lúc cũng làm cho người ta về tương tư chứ ko huống chi lại có một khoảng thời kì dài nỗi khát vọng tình yêu cứ bổi hổi, cứ xao xuyến trong ngực trẻ.
Tình yêu trong thơ Xuân’Quỳnh ko giản đơn. Mến thương cháy bỏng, nồng nàn nhưng ko vì thế nhưng mà nông cạn:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Điệp từ “em nghĩ” nhắc đi nhắc lại hai lần càng làm rõ hơn sự suy nghĩ trong lòng người. “Em nghĩ” có tức là em đã thao thức, đã lo lắng, đã đặt ra nhiều câu hỏi… chứ ko phải em chỉ quen bồng bềnh, quen si mê, tới chỉ yêu và thuần tuý là yêu. Xưa nay ko hiểu người “chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì” tình yêu đã làm họ mù quáng, quên đi tất cả. Họ nhìn vào cõi hư vô, mộng ước, chỉ quen tận hưởng chứ ko biết suy nghĩ.
Tình yêu thường đồng hành với nỗi nhớ, sự mong đợi, vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh điều đó trình bày khá rõ. Yêu cuồng nhiệt thì nhớ cũng nát tan. Nỗi nhớ cứ dâng lên tầng tầng, lớp lớp như từng đợt sóng:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Đọc khổ thơ, tìm thấy vị trí của con sóng và cũng tìm thấy được nỗi nhớ trong lòng người. Con sóng nhớ bờ, sớn.g thao thức ngày đêm. ko ngủ được. Nói “con sóng dưới lòng sâu” “con sóng trên mặt nước” thi sĩ muốn nói tới sự toàn diện. Dù tận dưới đáy sông hay ngay trên bề mặt sóng vẫn chỉ nhớ bờ, thương bờ. Nỗi nhớ mong tưởng dường như tới tột độ. Nhớ nhau tới trằn trọc. Tới nỗi trong ca dao người xưa thường nói “đèn nhớ người nào nhưng mà đèn ko tắt”.
Nỗi nhớ của con sóng chính là nỗi nhớ của con người, nỗi nhớ tầng từng lớp lớp đan xen nhau, tiếp nối nhau, thôi thúc, hối thúc. Nói sóng để nói tới nỗi lòng mình. Nhớ nhau, nên thời kì như dài hơn:
Tháng giêng ngày dài lắm
Biết nhưng mà làm sao em”
Giấc ngủ cũng như chập chờn:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức”
Khổ thơ được viết theo thể tăng dần, xúc cảm trong thơ được đun nóng tới tận cùng dào dạt… nóng bỏng. Trong thơ mình, lúc nói về nỗi nhớ Xuân Quỳnh cũng đã viết:
Những ngày ko gặp nhau
Biển bạc dầu thương nhớ
Những ngày ko gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
(Thuyền và biển)
Phải nói rằng, trong tình yêu Xuân Quỳnh yêu hết mình. Yêu cuồng nhiệt, đắm say, cháy bỏng, nồng ‘nàn. Thi sĩ tha thiết tắm mình trong nguồn cảm hứng vô tận này. Yêu nồng nàn tương tự nhưng trong Xuân Quỳnh vẫn có nét dịu dàng của con gái. vẫn biết là yêu tới nát tan, nhưng ko vồn vập, ồn ĩ như Xuân Diệu. Người muốn “riết”, “say” muốn “hôn” và cuối cùng là muốn “cắn” (“hỡi Xuân Hồng ta muốn cắn vào ngươi”) trong thơ ông tình yêu ko bình lặng. Xuân Diệu mạnh mẽ táo tợn:
“Đã hôn rồi hôn lại
Cho tới mãi muôn thuở
Tới tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”
(Biển)
Càng tới cuối bài thơ Xuân Quỳnh càng tỏ ra mình là một con người thâm thúy, thủy chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh là tình yêu từ hai phía, ơ đây, nhân vật trữ tình đã có nhân vật để hướng tới chứ ko vu vơ. Hơn nữa, tình cảm, tâm hồn của nhân vật trữ tình ko phải là bi quan, chán nản nhưng mà tràn đầy hi vọng. Đọc bài thơ, ko hề gặp cái tư tưởng: “Tương tư thức mấy đêm rồi. Biết cho người nào hỡi người nào người biết cho”.
Khổ thơ tiếp khẳng định được điều đó:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Tới đây thi sĩ đã đưa ra khái niệm ko gian để nói lên mức độ thủy chung. Hai từ “dẫu xuôi” “dẫu ngược, “phương Bắc” “phương Nam” là những từ cụ thể khẳng định sự thủy chung khoảng ko gian, vị trí đặt ra trong khổ thơ nói lên độ dài nỗi cách trở, gian lao của thực tiễn với con người. Phương hướng, khoảng cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại trình bày rõ sự thủy chung bấy nhiêu “một phương”. Câu thơ của Xuân Quỳnh như một lời khẳng định, rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát, rõ’ràng. Khổ thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng đưa ra được sự quyết tâm của con người. Tình yêu sẽ thắng lợi tất cả, nếu như đó là tình yêu sống động, thủy chung phải khẳng định rằng “cho dù có đi đâu ta cũng ko quên được nhau”. Lời thơ vang lên như một lời thề nguyện đọc lên cứ rưng rưng xúc động. Đã có bài hát khẳng định về điều này: “Dù thời kì xa xôi, dù đường dài xa xôi. Em vẫn như ngày xưa. Mến yêu anh trọn đời”. Thơ Xuân Quỳnh cũrig hướng về điều đó tuy cách diễn tả có khác.
Hình như để khẳng định thêm cho lời nói của mình thi sĩ đã đưa ra hàng loạt các dẫn chứng về tự nhiên, tạo vật. Tất cả rồi sẽ thắng lợi nếu có sự nhẫn nại, có sức mạnh. Mọi vật rồi sẽ đoạt được nếu con người có ý chí, quyết tâm:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Hàng loạt các thử thách được: đưa ra “Sóng”, cuộc đời và “biển” rộng là thế, dài là thế nhưng đều bị đoạt được. Con sóng được Xuân Quỳnh ví như tình yêu “bổi hổi trong ngực trẻ”. Nhân vật xem nước được lan ra thành trăm con sóng nhỏ đã trình bày một ước mong, khát vọng tới tha thiết.
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Khổ thơ kết là một ước muốn khôn xiết. Ko có tình yêu cuộc sống tha thiết, ko có sự dam mê tới tột cùng, ko có sự thủy chung làm sao có được những câu thơ tương tự. Trong ước mong vẫn lẫn chút băn khoăn của “làm sao được tan ra”. Nhưng cũng phải thấy rằng chỉ có tình yêu thế nào đó thì mới có được ước mong tương tự. Mong muốn xé tan mình, hòa lẫn với bể đời rộng lớn, bứt mình ra khỏi những nhọc nhằn, toan lo, tính toán để ngập mình trong tình yêu, tuổi xanh, ngọt ngào và hạnh phúc.
Ước mong tồn tại vĩnh hằng trên cõi đời này thôi thúc, hối thúc. Lời thơ, ý chí, nhịp thơ có phần nhanh hơn, mạnh hơn, gấp gáp hơn. Bài thơ kết thúc nhưng mà lời thơ còn vang vọng mãi, ồ ạt của sóng, ước muốn tung mình vào bể tình yêu ngày càng nhiệt thành.
Bài thơ dẫn dắt người đọc qua nhiều nỗi cách trở, mất còn, nhớ, thương, kì vọng, cuối cùng vẫn quy góp về một mối tình yêu mãnh liệt, khoáng đạt, sâu đắm, thủy chung.
Cấu trúc bài thơ được xác lập theo.cấu trúc đan xen hình tượng: sóng – bờ (khổ thứ 5), sau đó là anh em (khổ 3, 4) rồi lại.sóng – bờ (khổ 7). Lớp lớp sóng đan xen nhau tới lui tương tự biển mới lặng dần đi nhường chỗ cho những suy tư về cuộc đời.
Bài thơ viết theo thể 4 câu 5 chữ rất dễ bộc lộ tình cảm tâm thành của thi sĩ. Trong tình yêu sao ko có phút trằn trọc, giận hờn, thương nhớ. Nhưng xưa nay, trong thơ tình, nhất là thơ của các nữ sĩ người ta thường chỉ bắt gặp sự nhẹ nhõm, yếu ớt, thầm kín chứ ít người nào thấy sự mạnh mẽ, táo tợn. Phải chăng chính vì điều này nhưng mà phong cách thơ Xuân Quỳnh đã nổi rõ khẳng định thêm sức mạnh của “phái yếu”. Xưa nay, ta thường gặp sự hậm hực trong bài thơ của phái “mày râu”.
Anh yêu em tới nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Anh yêu em lặng lẽ ko kỳ vọng
Lúc rụt rè lúc hậm hực lòng ghen tuông”
(Tôi yêu em – Puskin)
Còn Xuân Quỳnh trình bày sự mạnh mẽ, dứt khoát, thủy chung, nồng chắy và cũng thắc mắc, cũng có phút bực mình, trằn trọc.
“Sóng” ra đời cách đây đã gần 30 năm nhưng độ nồng nàn, đắm say của nó vẫn ko phai giảm trong lòng người. Có thể nói, trong phút giây này, nhiều bạn trẻ đọc thơ vẫn còn giật thót thấy “sợ”. Yêu hết mình, hết lòng vì nhau, mến thương thân thiện và thủy chung đó là một tình yêu đẹp song ko dễ gì nhưng mà có được. Đọc thơ Xưân Quỳnh phần nào đó ta hiểu được con người thân thơ. Trong cuộc sống thi sĩ đều tận tụy với con cái, mến thương chúng rất mực, hết lòng vì chúng, với chồng cũng vậy, một người vợ thủy chung và đảm đang… Thơ Xuân Quỳnh và con người Xuân Quỳnh. Lúc nhận xét về phong cách Xuân Quỳnh. Võ Văn Trực nói: “Điều đáng quí ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, thành thật trong quan hệ bạn hữu, với xã hội và trong cả tình yêu. Chị ko vòng vèo, giấu giếm một điều gì. Mỗi dòng thơ, mỗi trang thơ đều phơi bày một tình cảm và suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ, ta có thế biết được khá kỹ đời tư của chị. Thành thật, đây là* then chốt của thơ Xuân Quỳnh”.
Phong cách Xuân Quỳnh về sau này vẫn thế. “Thuyền và biển” càng khẳng định sự tương đồng rõ hơn trong con người này. Đáng tiếc, cuộc đời đã ..cướp đi một cây bút đầy tài năng và kỳ vọng. Song dù ko còn nữa nhưng thơ Xuân Quỳnh, những bài thơ tình cảm cho con trẻ “Như lời ru trên mặt đất”, “Tiếng gà trưa”, “Chuyện cố tích nhân loại” tới cả những bài thơ tình yêu “Thuyền và biển”, “Sóng”… đều thu được nhiều lôi cuốn trong lòng người.
Thơ Xuân Quỳnh sẽ còn in đậm trong tâm trí nhiều độc giả hôm nay và ngày mai.
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967) và đã để lại nhiều xúc cảm cho người đọc.
Sóng là một hình tượng động, bình ổn chính vì vậy nhưng mà sóng được các thi sĩ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình yêu. Nếu Xuân Diệu mượn sóng để biểu tượng cho tình yêu thì Xuân Quỳnh lại mượn sóng để biểu tượng cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu với thật nhiều những khát khao và biến động. Hai hình tượng sóng và em luôn sánh duyên sánh cặp với nhau, sóng là em và em cũng là sóng. Sóng và em hòa quyện với nhau, soi chiếu nhau, tôn lên những vẻ đẹp vừa nhiều chủng loại lại vừa phong phú.
Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm điệu và nhịp độ. Âm điệu trong bài thơ là một trong những yếu tố hàng đầu của thi ca. Nó gây ấn tượng trực tiếp, trước tiên với người đọc. Người đọc bị cuốn hút, bị tác động bởi độ ngân vang của từ ngữ, nhịp độ câu thơ. Và tất nhiên chi phối âm điệu thơ bao giờ cũng là trạng thái, xúc cảm của thi sĩ. Âm điệu của bài thơ sóng là âm điệu của những con sóng trên đại dương, nhịp độ của những con sóng liên tục, triền miên, vô hồi vô hạn, lúc dào dạt sôi nổi, lúc dịu êm sâu lắng, lúc dữ dội thét gào…Song, âm điệu của bài thơ ko chỉ đơn giản là âm điệu của những con sóng biển nhưng mà đó còn là hình ảnh ẩn dụ của con sóng lòng nhiều cung bậc, nhiều sắc thái xúc cảm của người phụ nữ trong tình yêu.
Mở đầu bài thơ là hình tượng sóng gắn liền với những cung bậc tâm trạng:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng. Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha. Thật tinh tế lúc thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn. Đó là quy luật cuộc đời hết mưa là nắng, hết giận là thương. Vì thế thi sĩ ko đảo trật tự từ “dịu êm, lặng lẽ” lên trước nhưng mà để sau, diễn tả thật đắc địa cái tính khí của tình yêu nhưng mà vẫn dịu dàng, tha thiết đầy nữ tính. Mỗi con sóng nhỏ nhỏ nhưng lại chất chứa trong nó bao khát vọng lớn:
Sông ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Xuân Quỳnh đã tìm ra cái quy luật của cuộc sống tình yêu là sự vận động: “ Bởi tình yêu muôn thuở/ Có lúc nào đứng yên”. Nếu sông ko hiểu nổi mình thì sóng sẽ dứt khoát từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp của sông để tìm ra biển lớn, để được trình bày mình, sống hết mình.
Với Xuân Quỳnh, biển bao giờ cũng khơi dậy những khát khao, ước vọng lớn lao: “Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ/ Nỗi khát vọng những phương trời chưa tới”. Đó ko phải là tư tưởng của người phụ nữ phóng túng, ngang tàn nhưng mà đó là khát vọng đẹp, khát vọng mạnh mẽ của trái tim ko chấp nhận sự chật hẹp, tù túng, tầm thường của tình yêu, dám vươn tới dù phải trải qua bão tố để tới với biển lớn tình yêu, tìm cho được sự đồng điệu, đồng cảm. Đây là một quan niệm sáng tỏ, rất quyết liệt, rất khát khao trong tình yêu nhưng ko cam chịu, nhẫn nhục. Tình yêu là thế đó, như biển kia ko thể lặng sóng, con người ko thể sống thiếu tình yêu, nhất là tuổi xanh.Ôi con sóng ngày xưa
…
Bổi hổi trong ngực trẻ
Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế. Đó là căn cốt của cuộc sống, là khát vọng muôn thuở của con người. Xuân Diệu từng nói: “Làm sao sống được nhưng mà ko yêu !”. Nhất là tuổi xanh, tình yêu lại càng nồng nàn, rộn rực, bổi hổi trong trái tim mỗi lúc khát khao yêu đương.
Trước muôn trùng sóng bể
…
Lúc nào ta yêu nhau
Biết bao thế hệ đi tìm lời giảng giải tình yêu là gì? Tình yêu tới bao giờ? Lúc nào? Vì sao con người yêu nhau? Nhưng
Nơi tình yêu mở đầu
Cũng là nơi khó nhất
Trái tim dù biết hát
Nhưng chuyện tình dễ đâu
Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tất cả. Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực: “Trước muôn trùng sóng bể” – trước ko gian rộng lớn người ta thường nghĩ tới cái hư vô hay cái độc thân, nhỏ nhỏ, hữu hạn của con người, kiếp người, nhưng Xuân Quỳnh lại nghĩ về anh – em, nghĩ về biển và sóng, sóng và gió, nơi mở đầu tình yêu của anh và em. Cái tôi trữ tình cảm nhận quy luật của tình yêu, nó cũng thật khó hiểu, bất thần như tự nhiên vậy. Nó chiếm lĩnh tâm hồn ta để rồi có lúc lại vượt ra ngoài tầm kiểm soát của lí trí, tới – đi tự dưng, và rất mỏng manh.
Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ, chẳng biết tự bao giờ ca dao đã ghi lại cái xúc cảm thật tâm thành và nóng bỏng của lòng người trong nỗi nhớ tình yêu: “Nhớ người nào ra ngẩn vào ngơ”, “Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống than”. Tới với Xuân Quỳnh, nỗi nhớ trong tình yêu cũng được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt như thế, nhưng theo một cách khác:
Con sóng dưới lòng sâu
…
Cả trong mơ còn còn thức
Khổ thơ dôi hẳn hai câu thơ để đủ sức ôm chứa những xúc cảm vô bờ của nỗi nhớ tình yêu. Hoài Thanh đã từng nhận định: dòng xúc cảm quá đỗi sôi nổi khiến câu chữ ko thể đi theo những đường viền có sẵn, ý thơ xô đẩy, phạm vi thơ phải lung lay. Khổ thơ này được nhận định là hay nhất trong bài, có người nói đó là cái đỉnh của Sóng. Bởi Xuân Quỳnh đã diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng “cả trong mơ còn thức”
Tác giả đã sử dụng hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh. Sự so sánh cộng hưởng diễn tả cái nỗi nhớ vô hạn tuyệt đích trong tình yêu. Lời thơ giản dị nhưng ý thơ thì đạt tới độ sâu lắng, thấm thía khôn xiết.
Nhớ và khát khao về một tình yêu hạnh phúc, Xuân Quỳnh nguyện dâng trọn trái tim cho người mình yêu, thật tâm thành, táo tợn, mạnh mẽ, thủy chung:
Dẫu xuôi về phương Bắc
…
Hướng về anh một phương
Dù ngược dù xuôi, dù Nam dù Bắc, dù xa xôi khó khăn, trắc trở,…thì lòng em vẫn nghĩ về anh, hướng về anh một phương. Thật mãnh liệt như ca dao:
Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Tầng sâu của ngôn từ là thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra. Biết rằng ngay trong cảm thức của chính mình, thi sĩ luôn có những dự cảm, lo lắng về sự tàn phai, tan vỡ cùng với những bất trắc, bởi “Lời yêu mỏng manh như màu khói”…Thế nhưng Xuân Quỳnh vẫn tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn:
Trái tim em nằm trong lồng ngực
Phút giây nào em chẳng đập vì anh
Ba khổ cuối của bài thơ là những chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng:
Ở ngoài kia đại dương
…
Để nghìn năm còn vỗ
Cuộc đời thi sĩ dù phải chịu nhiều đắng cay, tan vỡ trong tình yêu nhưng người phụ nữ đó vẫn hồn nhiên, tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hi vọng và tin vào hạnh phúc, tương lai. Nếu sóng là em, bờ là anh thì khát vọng của sóng là luôn hướng vào bờ, tìm vào nơi nương tựa của cuộc đời. Xuân Quỳnh rút ra một triết lí: quy luật của tự nhiên cũng như quy luật của cuộc đời, ko thể nào khác được. Xuân Quỳnh vẫn luôn khát khao tìm về bến đỗ của đời mình như con sóng kia dù còn muôn vàn khó khăn, cách trở. Bằng sự chiêm nghiệm của trái tim nhạy cảm, thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Lo lắng, khắc khoải về sự ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người ko chỉ có ở Xuân Quỳnh nhưng mà trong thơ ca trung đại, nhiều thi sĩ như Hồ Xuân Hương cũng đã cảm thu được điều đó: “Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại”. Rồi tới Xuân Diệu – ông hoàng thơ tình cũng vội vã cuống quýt muốn tắt nắng, buộc gió để được tận hưởng hương sắc cuộc đời:
Xuân đương tới, tức là xuân đương qua
Xuân còn non tức là xuân sẽ già
Nếu Xuân Diệu chạy đua với thời kì để được tận hưởng những phút giây ngắn ngủi của đời người thì trái lại, ở Xuân Quỳnh: thời kì – cuộc đời càng ngắn, càng nhiều nỗi lo thì nữ sĩ càng khát khao gắn bó với cuộc đời, càng muốn được hi sinh, hiến dâng cho tình yêu nhiều hơn:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ
Thi sĩ muốn hóa thân, hòa tan thành trăm con sóng nhỏ để nghìn năm, muôn thuở hát mãi khúc tình khúc biển khát bờ. Qua đó ta có thể thấy được khát vọng của một trái tim muốn được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời ko còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả lúc chết đi rồi
Đó chính là sự thánh thiện trong trái tim người phụ nữ giàu mến thương – Xuân Quỳnh.
Bài thơ đã vận dụng thành công thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, đối lập liên kết với thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp độ. Tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp mang đậm phong cách và phong cách của tác giả thông qua những trắc trở, suy tư và khát vọng trong tình yêu.
Tóm lại, thông qua bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm tới độc giả một quan niệm về tình yêu vĩnh cửu, vĩnh hằng . Càng đọc “Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những người phụ nữ Việt Nam, thủy chung, son sắc, luôn sống hết mình với một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một thi sĩ nữ của tình yêu lứa đôi và là “nữ đế của thi ca tình yêu”.
—/—
Với các bài văn mẫu Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và biên soạn trên đây, kỳ vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_2_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_2_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
[rule_3_plain]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏi #hay #nhất
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp tăng lên, cụ thể từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò chuyên văn. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Xem nhanh nội dung1 Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi2 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 13 Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Dàn ý Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi
1. Mở bài:
– Giới thiệu nói chung tác giả, tác phẩm.
– Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường.
– “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967).
2. Thân bài
* LĐ1: Khát quát
* LĐ2: Nội dung phân tích
– Sóng và những cung bậc tâm trạng ( khổ 1)
+ Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng.
+ Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha.
+ Thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn.
– Sóng và khát vọng tình yêu ( khổ 2, 3, 4)
+ Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế.
+ Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tình yêu.
+ Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực trước ko gian rộng lớn của sóng biển.
+ Nỗi nhớ trong tình yêu được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt
+ Xuân Quỳnh diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng .
+ Hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh.
– Nỗi nhớ – tình yêu và ước nguyện thủy chung ( khổ 6)
+ Thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra.
+ Xuân Quỳnh tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn.
– Thi sĩ chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng (3 khổ cuối)
+ Thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người
+ Lo lắng, khắc khoải về sựu ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người
* LĐ3: Rực rỡ nghệ thuật
3. Kết bài:
Thâu tóm lại nội dung phân tích
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 1
Tình yêu là một đề tài thân thuộc trong thơ ca. Nhưng ko phải vì thế nhưng mà nó trở thành đơn điệu và nhàm chán. Mỗi bài thơ, mỗi thi sĩ là một toàn cầu riêng, một nhu cầu, khát khao riêng ko người nào giống người nào. Chẳng thế nhưng mà ta gặp Xuân Diệu trong thi đàn Việt Nam với chất men say tình yêu nồng nàn, mãnh liệt, người tự cho mình là “kẻ uống tình yêu dập cả môi”. Ta gặp Nguyễn Bính “người thân quê” sống động, da diết … và thật bất thần lúc gặp nữ sĩ với tâm hồn dào dạt và say đắm trong tình yêu – Xuân Quỳnh – Thơ tình yêu của Xuân Quỳnh tâm thành nhưng ko kém phần cháy bỏng nồng say. Điều đó trình bày ko ít trong bài “Sóng”.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bổi hổi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức
Dầu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ.
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Bài thơ ra đời vào năm 1967. Vào thời kì đó, có thể nói rất ít những bài thơ kiểu này, nhất là với các thi sĩ nữ. Nếu có, phần lớn đều gắn bó với nhiệm vụ cách mệnh, gắn bó sứ mệnh thiêng liêng cao cả của dân tộc. Rất ít thi sĩ tự bứt mình ra khỏi ko khí chung để tìm cái gọi là riêng tư, sâu kín trong tâm linh mình. Hình như mọi người tránh và cố tình tránh… Nói tương tự, để thấy rằng “Sóng” của Xuân Quỳnh là một bài thơ có nhiều điều đáng chú ý.
Viết về sông, biển và thuyền để nói lên tình yêu trai gái ta đã gặp trong thơ Xuân Diệu với bài “Biển” … ngay trong Xuân Quỳnh cũng có “Thuyền và biển” … nhưng tìm một bài nói lên nỗi băn khoăn day dứt như “Sóng” có nhẽ là chưa. Tới với “Sóng”, ta được gặp một “Xuân Quỳnh” nồng nàn, mãnh liệt, gặp một con người yêu tha thiết và cháy bỏng xoành xoạch muốn bứt mình ra để tìm tới một cái gì đó rõ ràng, cụ thể. Trong cuộc sống, Xuân Quỳnh trình bày khá rõ cái phong cách này: Đã yêu người nào thì yêu hết mình, đã ghét người nào thì ghét cay ghét đắng. Chính vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh vẫn giữ được vẻ tận tụy, dứt khoát rõ ràng đó. Ở “Sóng”, điều này cũng trình bày:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mở còn thức
Có nhẽ là sức mạnh của tình yêu, niềm say mê và nỗi lòng cuồng nhiệt đã cuốn con người vào toàn cầu thần tiên, thơ mộng. Tất cả những toan lo, tính toán, những phức tạp, rối rắm trên cõi đời để nhường chỗ cho ước mơ, cho khát vọng đắm say trong lòng người tất cả những gì tồn tại bên ngoài đều chôn hết, xua hết ra ngoài ý tưởng. Khẳng định nỗi lòng, thi sĩ đưa ra trạng thái “trong mơ còn thức” để thuyết phục. Tôi còn nhớ, có một thi sĩ lúc bộc bạch nỗi lòng của mình với người yêu cũng nói:
Anh yêu em anh chỉ thấy em thôi
Lúc đứng lúc ngồi lúc nào cũng nhớ”
Trạng thái canh cánh, xao xuyến, bứt rứt như cắn xé, cào cấu như hối thúc lòng người. Người đàn ông đứng ngồi ko yên thì ở đây, Xuân Quỳnh lại ngủ, thức ko yên. Nào có kém gì đâu. Đã yêu nhau thường nhớ thường mong, thường đợi chờ nên ko thể ko có cái phút đứng ngồi ko yên. Từ xa xưa ông cha ta cũng có câu:
Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi
Như dứng đống lửa như ngồi đống than
Chính vì lẽ đó nhưng mà mở đầu bài thơ cũng nói lên cái tâm trạng băn khoăn trạng thái ko ổn định trong tâm hồn mình:
Dữ dội và dịu êm
Ôn ào và lặng lẽ
Sóng ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Hai trạng thái tâm lí ngược nhau lại được dồn trong một văn cảnh cụ thể hơn là trong một con người, ở cùng một lúc. Đương nhiên nói “dữ dội”, “ồn ĩ”, “lặng lẽ” là nói về sóng nhưng trong bài thơ này là sóng em, và em là sóng, hai câu thơ này hòa lẫn trong nhau, quyện vào nhau. Đọc hai câu thơ tưởng như đã là một sự khập khiễng, trái ngược vậy nhưng mà trái lại rất có logich và hợp pháp. Có được tương tự, hẳn phải nói lên thi sĩ và cái tài bộc lộ tâm lí. Đọc cả khổ thơ ta cũng như lắng mình trong đó, nghe được tiếng thổn thức của lòng người. Cả khổ thơ là một trạng thái khá cô đọng của xúc cảm. Con người thân thơ ko bình lặng, ko giản đơn nhưng mà có nét gì đó trán trở, day dứt. Đọc câu thơ ta nghe như tiếng sóng vỗ, như thấy được từng đợt sóng dặt dìu. Tiếng nói thơ mang đầy âm thanh nhưng cũng gợi hình. Tiếng sóng ko bình lặng, ko dặt dìu, nhẹ nhõm hôn nhẹ lên bờ cát, ko ôm ấp, vỗ về hay nũng nịu nhưng mà “dữ dội” nhưng mà “ồn ĩ”, nhưng “dịu êm và lặng lẽ”. Thi sĩ phả vào dòng thơ một tí hơi thở nhưng mà câu thơ sống động hẳn lên, nghe như có tiếng động đậy. Nhẽ ra trong trạng thái tầm thường – thì phải biết (nên sửa là viết) là “dừ dội” và “ồn ĩ”, “dịu êm” và “lặng lẽ”.
Song nếu như thế thì chẳng còn gì để sóng “ko hiểu nổi” để sóng phải “tìm ra tận bể”. Hai câu thơ dưới trình bày nỗi khát vọng tìm tòi tới tột độ. Câu thơ tưởng dường như căng lên chợt bật ra, vậy là thỏa mãn. Trong cuộc sống có gì bực bội, thống khổ hơn lúc chính mình lại ko hiểu nổi mình, ko lí giải được mình, mình là người nào có nhẽ cái sức mạnh lớn nhất muốn lật tung cái “sâu kín” đó là mình phải tìm được tận cùng nó. Cái ý nghĩa này, còn theo đuổi thi sĩ tới tận cùng của bài thơ. Khát vọng được hòa mình vào bể lớn của cuộc đời, bể lớn của tình yêu cứ thôi thúc, hối thúc.
Từ “ko hiểu nối mình” thi sĩ liên tục đặt ra những băn khoăn, thắc mắc. Cuối cùng để tự dằn vặt mình, bởi lẽ hỏi cũng chỉ để nhưng mà hỏi. Hỏi cho vơi bớt nỗi lòng:
Sóng kể từ gió
Gió kể từ đâu?
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Qui luật của tự nhiên là sóng và gió, nhưng còn tình cảm giảng giải từ đâu… Đây là một điều cực khó, vẫn là nỗi băn khoăn dằn dỗi trong nỗi lòng mình. Vậy là nỗi lo lắng, thảng thốt “ko biết nừa”. Thơ ngây xen chút bất lực. Mọi câu hỏi đặt ra đều tha thiết tìm được nơi khơi nguồn, nơi “mở đầu” của sự vật. Có tương tự nỗi lòng người mới thỏa mãn.
Trằn trọc với khổ thơ ta nghe thấy nỗi lòng thi sĩ trằn trọc nhịp thơ trong khổ thơ thay đổi lúc 3/2, lúc 2/3 linh hoạt nhưng ko xuôi ko thẳng, ko tầm thường nhưng cũng dằn vặt, cũng suy nghĩ cũng tìm tòi.
Xưa, nay rất nhiều thi sĩ đặt ra câu hỏi về tình yêu. Nhưng tình yêu là tình cảm, là xúc cảm làm sao biết được nó như thế nào, tới từ đâu… và nhiều nữa, nhưng tất cả đều bất lực. Ngay tới Xuân Diệu – một thi sĩ tình nổi tiếng, một con người luôn khát khao giao cảm với đời luôn yêu, say đắm trong tình yêu, người nhưng mà:
Trong phút giây chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình tới ngất ngư
Người “uống” tình yêu, “cái” tình yêu tới “dập cả môi” cũng bất lực:
Đố người nào khái niệm được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiểu
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu
Có người phải thốt lên rằng “có gì lạ quá đi thôi”! Khó quá! Nhưng tình yêu là thế. Làm sao, có thể cảnh giác được trong tình yêu. Nó tới lúc nào ta đâu có biết và chiếm ta lúc nào ta đâu có hay. Quay lại khổ thơ của Xuân Quỳnh ta gặp câu thổ lộ:
Em cũng ko biết nữa
Lúc nào ta yêu nhau
Một câu hỏi rất con gái, nhẹ nhõm, bối rối, lẫn chút đắm say, ngọt ngào, nũng .nịu. Nói thế, ko có tức là khổ thơ chỉ thuần tuý và cảm . xúc con người chỉ đơn. thuần là yêu say đắm nhưng mà bên tình yêu, bên sự nồng nàn còn là sự suy nghĩ, tìm tòi yêu cầu một câu trả lời dù ít thôi nhưng phải có… Nhưng … cuối cùng câu hỏi vẫn để đó, thi sĩ bất lực..- làm sao nhưng mà có thể trả lời nổi… Một ánh mắt bâng quơ, một câu nói vô tình nhiều lúc cũng làm cho người ta về tương tư chứ ko huống chi lại có một khoảng thời kì dài nỗi khát vọng tình yêu cứ bổi hổi, cứ xao xuyến trong ngực trẻ.
Tình yêu trong thơ Xuân’Quỳnh ko giản đơn. Mến thương cháy bỏng, nồng nàn nhưng ko vì thế nhưng mà nông cạn:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Điệp từ “em nghĩ” nhắc đi nhắc lại hai lần càng làm rõ hơn sự suy nghĩ trong lòng người. “Em nghĩ” có tức là em đã thao thức, đã lo lắng, đã đặt ra nhiều câu hỏi… chứ ko phải em chỉ quen bồng bềnh, quen si mê, tới chỉ yêu và thuần tuý là yêu. Xưa nay ko hiểu người “chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì” tình yêu đã làm họ mù quáng, quên đi tất cả. Họ nhìn vào cõi hư vô, mộng ước, chỉ quen tận hưởng chứ ko biết suy nghĩ.
Tình yêu thường đồng hành với nỗi nhớ, sự mong đợi, vì lẽ đó nhưng mà trong thơ Xuân Quỳnh điều đó trình bày khá rõ. Yêu cuồng nhiệt thì nhớ cũng nát tan. Nỗi nhớ cứ dâng lên tầng tầng, lớp lớp như từng đợt sóng:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm ko ngủ được
Đọc khổ thơ, tìm thấy vị trí của con sóng và cũng tìm thấy được nỗi nhớ trong lòng người. Con sóng nhớ bờ, sớn.g thao thức ngày đêm. ko ngủ được. Nói “con sóng dưới lòng sâu” “con sóng trên mặt nước” thi sĩ muốn nói tới sự toàn diện. Dù tận dưới đáy sông hay ngay trên bề mặt sóng vẫn chỉ nhớ bờ, thương bờ. Nỗi nhớ mong tưởng dường như tới tột độ. Nhớ nhau tới trằn trọc. Tới nỗi trong ca dao người xưa thường nói “đèn nhớ người nào nhưng mà đèn ko tắt”.
Nỗi nhớ của con sóng chính là nỗi nhớ của con người, nỗi nhớ tầng từng lớp lớp đan xen nhau, tiếp nối nhau, thôi thúc, hối thúc. Nói sóng để nói tới nỗi lòng mình. Nhớ nhau, nên thời kì như dài hơn:
Tháng giêng ngày dài lắm
Biết nhưng mà làm sao em”
Giấc ngủ cũng như chập chờn:
Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức”
Khổ thơ được viết theo thể tăng dần, xúc cảm trong thơ được đun nóng tới tận cùng dào dạt… nóng bỏng. Trong thơ mình, lúc nói về nỗi nhớ Xuân Quỳnh cũng đã viết:
Những ngày ko gặp nhau
Biển bạc dầu thương nhớ
Những ngày ko gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
(Thuyền và biển)
Phải nói rằng, trong tình yêu Xuân Quỳnh yêu hết mình. Yêu cuồng nhiệt, đắm say, cháy bỏng, nồng ‘nàn. Thi sĩ tha thiết tắm mình trong nguồn cảm hứng vô tận này. Yêu nồng nàn tương tự nhưng trong Xuân Quỳnh vẫn có nét dịu dàng của con gái. vẫn biết là yêu tới nát tan, nhưng ko vồn vập, ồn ĩ như Xuân Diệu. Người muốn “riết”, “say” muốn “hôn” và cuối cùng là muốn “cắn” (“hỡi Xuân Hồng ta muốn cắn vào ngươi”) trong thơ ông tình yêu ko bình lặng. Xuân Diệu mạnh mẽ táo tợn:
“Đã hôn rồi hôn lại
Cho tới mãi muôn thuở
Tới tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”
(Biển)
Càng tới cuối bài thơ Xuân Quỳnh càng tỏ ra mình là một con người thâm thúy, thủy chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh là tình yêu từ hai phía, ơ đây, nhân vật trữ tình đã có nhân vật để hướng tới chứ ko vu vơ. Hơn nữa, tình cảm, tâm hồn của nhân vật trữ tình ko phải là bi quan, chán nản nhưng mà tràn đầy hi vọng. Đọc bài thơ, ko hề gặp cái tư tưởng: “Tương tư thức mấy đêm rồi. Biết cho người nào hỡi người nào người biết cho”.
Khổ thơ tiếp khẳng định được điều đó:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Tới đây thi sĩ đã đưa ra khái niệm ko gian để nói lên mức độ thủy chung. Hai từ “dẫu xuôi” “dẫu ngược, “phương Bắc” “phương Nam” là những từ cụ thể khẳng định sự thủy chung khoảng ko gian, vị trí đặt ra trong khổ thơ nói lên độ dài nỗi cách trở, gian lao của thực tiễn với con người. Phương hướng, khoảng cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại trình bày rõ sự thủy chung bấy nhiêu “một phương”. Câu thơ của Xuân Quỳnh như một lời khẳng định, rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát, rõ’ràng. Khổ thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng đưa ra được sự quyết tâm của con người. Tình yêu sẽ thắng lợi tất cả, nếu như đó là tình yêu sống động, thủy chung phải khẳng định rằng “cho dù có đi đâu ta cũng ko quên được nhau”. Lời thơ vang lên như một lời thề nguyện đọc lên cứ rưng rưng xúc động. Đã có bài hát khẳng định về điều này: “Dù thời kì xa xôi, dù đường dài xa xôi. Em vẫn như ngày xưa. Mến yêu anh trọn đời”. Thơ Xuân Quỳnh cũrig hướng về điều đó tuy cách diễn tả có khác.
Hình như để khẳng định thêm cho lời nói của mình thi sĩ đã đưa ra hàng loạt các dẫn chứng về tự nhiên, tạo vật. Tất cả rồi sẽ thắng lợi nếu có sự nhẫn nại, có sức mạnh. Mọi vật rồi sẽ đoạt được nếu con người có ý chí, quyết tâm:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Hàng loạt các thử thách được: đưa ra “Sóng”, cuộc đời và “biển” rộng là thế, dài là thế nhưng đều bị đoạt được. Con sóng được Xuân Quỳnh ví như tình yêu “bổi hổi trong ngực trẻ”. Nhân vật xem nước được lan ra thành trăm con sóng nhỏ đã trình bày một ước mong, khát vọng tới tha thiết.
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ.
Khổ thơ kết là một ước muốn khôn xiết. Ko có tình yêu cuộc sống tha thiết, ko có sự dam mê tới tột cùng, ko có sự thủy chung làm sao có được những câu thơ tương tự. Trong ước mong vẫn lẫn chút băn khoăn của “làm sao được tan ra”. Nhưng cũng phải thấy rằng chỉ có tình yêu thế nào đó thì mới có được ước mong tương tự. Mong muốn xé tan mình, hòa lẫn với bể đời rộng lớn, bứt mình ra khỏi những nhọc nhằn, toan lo, tính toán để ngập mình trong tình yêu, tuổi xanh, ngọt ngào và hạnh phúc.
Ước mong tồn tại vĩnh hằng trên cõi đời này thôi thúc, hối thúc. Lời thơ, ý chí, nhịp thơ có phần nhanh hơn, mạnh hơn, gấp gáp hơn. Bài thơ kết thúc nhưng mà lời thơ còn vang vọng mãi, ồ ạt của sóng, ước muốn tung mình vào bể tình yêu ngày càng nhiệt thành.
Bài thơ dẫn dắt người đọc qua nhiều nỗi cách trở, mất còn, nhớ, thương, kì vọng, cuối cùng vẫn quy góp về một mối tình yêu mãnh liệt, khoáng đạt, sâu đắm, thủy chung.
Cấu trúc bài thơ được xác lập theo.cấu trúc đan xen hình tượng: sóng – bờ (khổ thứ 5), sau đó là anh em (khổ 3, 4) rồi lại.sóng – bờ (khổ 7). Lớp lớp sóng đan xen nhau tới lui tương tự biển mới lặng dần đi nhường chỗ cho những suy tư về cuộc đời.
Bài thơ viết theo thể 4 câu 5 chữ rất dễ bộc lộ tình cảm tâm thành của thi sĩ. Trong tình yêu sao ko có phút trằn trọc, giận hờn, thương nhớ. Nhưng xưa nay, trong thơ tình, nhất là thơ của các nữ sĩ người ta thường chỉ bắt gặp sự nhẹ nhõm, yếu ớt, thầm kín chứ ít người nào thấy sự mạnh mẽ, táo tợn. Phải chăng chính vì điều này nhưng mà phong cách thơ Xuân Quỳnh đã nổi rõ khẳng định thêm sức mạnh của “phái yếu”. Xưa nay, ta thường gặp sự hậm hực trong bài thơ của phái “mày râu”.
Anh yêu em tới nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Anh yêu em lặng lẽ ko kỳ vọng
Lúc rụt rè lúc hậm hực lòng ghen tuông”
(Tôi yêu em – Puskin)
Còn Xuân Quỳnh trình bày sự mạnh mẽ, dứt khoát, thủy chung, nồng chắy và cũng thắc mắc, cũng có phút bực mình, trằn trọc.
“Sóng” ra đời cách đây đã gần 30 năm nhưng độ nồng nàn, đắm say của nó vẫn ko phai giảm trong lòng người. Có thể nói, trong phút giây này, nhiều bạn trẻ đọc thơ vẫn còn giật thót thấy “sợ”. Yêu hết mình, hết lòng vì nhau, mến thương thân thiện và thủy chung đó là một tình yêu đẹp song ko dễ gì nhưng mà có được. Đọc thơ Xưân Quỳnh phần nào đó ta hiểu được con người thân thơ. Trong cuộc sống thi sĩ đều tận tụy với con cái, mến thương chúng rất mực, hết lòng vì chúng, với chồng cũng vậy, một người vợ thủy chung và đảm đang… Thơ Xuân Quỳnh và con người Xuân Quỳnh. Lúc nhận xét về phong cách Xuân Quỳnh. Võ Văn Trực nói: “Điều đáng quí ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, thành thật trong quan hệ bạn hữu, với xã hội và trong cả tình yêu. Chị ko vòng vèo, giấu giếm một điều gì. Mỗi dòng thơ, mỗi trang thơ đều phơi bày một tình cảm và suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ, ta có thế biết được khá kỹ đời tư của chị. Thành thật, đây là* then chốt của thơ Xuân Quỳnh”.
Phong cách Xuân Quỳnh về sau này vẫn thế. “Thuyền và biển” càng khẳng định sự tương đồng rõ hơn trong con người này. Đáng tiếc, cuộc đời đã ..cướp đi một cây bút đầy tài năng và kỳ vọng. Song dù ko còn nữa nhưng thơ Xuân Quỳnh, những bài thơ tình cảm cho con trẻ “Như lời ru trên mặt đất”, “Tiếng gà trưa”, “Chuyện cố tích nhân loại” tới cả những bài thơ tình yêu “Thuyền và biển”, “Sóng”… đều thu được nhiều lôi cuốn trong lòng người.
Thơ Xuân Quỳnh sẽ còn in đậm trong tâm trí nhiều độc giả hôm nay và ngày mai.
Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi – Bài mẫu 2
Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ tiêu biểu nhất của thơ ca hiện đại Việt Nam. Người yêu thơ mệnh danh chị là “Nữ đế của thi ca tình yêu”. Thơ của chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. “Sóng” là bài thơ hay nhất của Xuân Quỳnh viết về đề tài tình yêu được in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1967) và đã để lại nhiều xúc cảm cho người đọc.
Sóng là một hình tượng động, bình ổn chính vì vậy nhưng mà sóng được các thi sĩ chọn làm thi liệu để biểu tượng cho tình yêu. Nếu Xuân Diệu mượn sóng để biểu tượng cho tình yêu thì Xuân Quỳnh lại mượn sóng để biểu tượng cho những cung bậc tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu với thật nhiều những khát khao và biến động. Hai hình tượng sóng và em luôn sánh duyên sánh cặp với nhau, sóng là em và em cũng là sóng. Sóng và em hòa quyện với nhau, soi chiếu nhau, tôn lên những vẻ đẹp vừa nhiều chủng loại lại vừa phong phú.
Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm điệu và nhịp độ. Âm điệu trong bài thơ là một trong những yếu tố hàng đầu của thi ca. Nó gây ấn tượng trực tiếp, trước tiên với người đọc. Người đọc bị cuốn hút, bị tác động bởi độ ngân vang của từ ngữ, nhịp độ câu thơ. Và tất nhiên chi phối âm điệu thơ bao giờ cũng là trạng thái, xúc cảm của thi sĩ. Âm điệu của bài thơ sóng là âm điệu của những con sóng trên đại dương, nhịp độ của những con sóng liên tục, triền miên, vô hồi vô hạn, lúc dào dạt sôi nổi, lúc dịu êm sâu lắng, lúc dữ dội thét gào…Song, âm điệu của bài thơ ko chỉ đơn giản là âm điệu của những con sóng biển nhưng mà đó còn là hình ảnh ẩn dụ của con sóng lòng nhiều cung bậc, nhiều sắc thái xúc cảm của người phụ nữ trong tình yêu.
Mở đầu bài thơ là hình tượng sóng gắn liền với những cung bậc tâm trạng:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ĩ và lặng lẽ
Con sóng biển muôn thuở vẫn thế, lúc dữ dội – ồn ĩ, lúc dịu êm – lặng lẽ. Con sóng lúc tức giận thì ồ ạt xô bờ, phá phách cuốn đi tất cả những gì nó muốn, có lúc lại hiền hòa dịu êm sâu lắng. Hai thái cực của con sóng cũng là tranh chấp trong tâm trạng, xúc cảm của người phụ nữ lúc yêu, lúc nổi giông tố thì dữ dội, ồn ĩ, mạnh mẽ, lúc nguôi ngoai thì hiền hòa, dịu dàng, sâu lắng thiết tha. Thật tinh tế lúc thi sĩ nhìn thấy trong cái dữ dằn, dông bão của tình yêu chiều sâu của nó là êm dịu, lặng lẽ. Cái êm dịu, hiền hòa thắm thiết là căn cốt, là điểm về của mọi xáo trộn tâm hồn. Đó là quy luật cuộc đời hết mưa là nắng, hết giận là thương. Vì thế thi sĩ ko đảo trật tự từ “dịu êm, lặng lẽ” lên trước nhưng mà để sau, diễn tả thật đắc địa cái tính khí của tình yêu nhưng mà vẫn dịu dàng, tha thiết đầy nữ tính. Mỗi con sóng nhỏ nhỏ nhưng lại chất chứa trong nó bao khát vọng lớn:
Sông ko hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Xuân Quỳnh đã tìm ra cái quy luật của cuộc sống tình yêu là sự vận động: “ Bởi tình yêu muôn thuở/ Có lúc nào đứng yên”. Nếu sông ko hiểu nổi mình thì sóng sẽ dứt khoát từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp của sông để tìm ra biển lớn, để được trình bày mình, sống hết mình.
Với Xuân Quỳnh, biển bao giờ cũng khơi dậy những khát khao, ước vọng lớn lao: “Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ/ Nỗi khát vọng những phương trời chưa tới”. Đó ko phải là tư tưởng của người phụ nữ phóng túng, ngang tàn nhưng mà đó là khát vọng đẹp, khát vọng mạnh mẽ của trái tim ko chấp nhận sự chật hẹp, tù túng, tầm thường của tình yêu, dám vươn tới dù phải trải qua bão tố để tới với biển lớn tình yêu, tìm cho được sự đồng điệu, đồng cảm. Đây là một quan niệm sáng tỏ, rất quyết liệt, rất khát khao trong tình yêu nhưng ko cam chịu, nhẫn nhục. Tình yêu là thế đó, như biển kia ko thể lặng sóng, con người ko thể sống thiếu tình yêu, nhất là tuổi xanh.Ôi con sóng ngày xưa
…
Bổi hổi trong ngực trẻ
Cũng như sóng, tình yêu mãi mãi trường tồn, vĩnh cửu với thời kì ngày xưa – ngày nay và cả ngày sau cũng thế. Đó là căn cốt của cuộc sống, là khát vọng muôn thuở của con người. Xuân Diệu từng nói: “Làm sao sống được nhưng mà ko yêu !”. Nhất là tuổi xanh, tình yêu lại càng nồng nàn, rộn rực, bổi hổi trong trái tim mỗi lúc khát khao yêu đương.
Trước muôn trùng sóng bể
…
Lúc nào ta yêu nhau
Biết bao thế hệ đi tìm lời giảng giải tình yêu là gì? Tình yêu tới bao giờ? Lúc nào? Vì sao con người yêu nhau? Nhưng
Nơi tình yêu mở đầu
Cũng là nơi khó nhất
Trái tim dù biết hát
Nhưng chuyện tình dễ đâu
Tình yêu là toàn cầu đầy bí mật, dù người nào có là “nữ đế” của vương quốc tình yêu thì cũng khó có thể chiếm lĩnh, giải nghĩa được tất cả. Xuân Quỳnh cũng tự bộc bạch những băn khoăn, những nỗi niềm thật hồn nhiên, chân thực: “Trước muôn trùng sóng bể” – trước ko gian rộng lớn người ta thường nghĩ tới cái hư vô hay cái độc thân, nhỏ nhỏ, hữu hạn của con người, kiếp người, nhưng Xuân Quỳnh lại nghĩ về anh – em, nghĩ về biển và sóng, sóng và gió, nơi mở đầu tình yêu của anh và em. Cái tôi trữ tình cảm nhận quy luật của tình yêu, nó cũng thật khó hiểu, bất thần như tự nhiên vậy. Nó chiếm lĩnh tâm hồn ta để rồi có lúc lại vượt ra ngoài tầm kiểm soát của lí trí, tới – đi tự dưng, và rất mỏng manh.
Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ, chẳng biết tự bao giờ ca dao đã ghi lại cái xúc cảm thật tâm thành và nóng bỏng của lòng người trong nỗi nhớ tình yêu: “Nhớ người nào ra ngẩn vào ngơ”, “Nhớ người nào bổi hổi bổi hổi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống than”. Tới với Xuân Quỳnh, nỗi nhớ trong tình yêu cũng được diễn tả khắc khoải, da diết, mãnh liệt như thế, nhưng theo một cách khác:
Con sóng dưới lòng sâu
…
Cả trong mơ còn còn thức
Khổ thơ dôi hẳn hai câu thơ để đủ sức ôm chứa những xúc cảm vô bờ của nỗi nhớ tình yêu. Hoài Thanh đã từng nhận định: dòng xúc cảm quá đỗi sôi nổi khiến câu chữ ko thể đi theo những đường viền có sẵn, ý thơ xô đẩy, phạm vi thơ phải lung lay. Khổ thơ này được nhận định là hay nhất trong bài, có người nói đó là cái đỉnh của Sóng. Bởi Xuân Quỳnh đã diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng “cả trong mơ còn thức”
Tác giả đã sử dụng hai hình ảnh so sánh thật đắc địa: nỗi nhớ của sóng và em. Sóng thì nhớ bờ, em thì nhớ anh. Sự so sánh cộng hưởng diễn tả cái nỗi nhớ vô hạn tuyệt đích trong tình yêu. Lời thơ giản dị nhưng ý thơ thì đạt tới độ sâu lắng, thấm thía khôn xiết.
Nhớ và khát khao về một tình yêu hạnh phúc, Xuân Quỳnh nguyện dâng trọn trái tim cho người mình yêu, thật tâm thành, táo tợn, mạnh mẽ, thủy chung:
Dẫu xuôi về phương Bắc
…
Hướng về anh một phương
Dù ngược dù xuôi, dù Nam dù Bắc, dù xa xôi khó khăn, trắc trở,…thì lòng em vẫn nghĩ về anh, hướng về anh một phương. Thật mãnh liệt như ca dao:
Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua
Tầng sâu của ngôn từ là thông điệp về một tình yêu thủy chung. Một tình yêu mãnh liệt, thủy chung, kiên định, ko thay lòng đổi dạ dù có bất kỳ chuyện gì xảy ra. Biết rằng ngay trong cảm thức của chính mình, thi sĩ luôn có những dự cảm, lo lắng về sự tàn phai, tan vỡ cùng với những bất trắc, bởi “Lời yêu mỏng manh như màu khói”…Thế nhưng Xuân Quỳnh vẫn tin tình yêu là “Xuất xứ của muôn vàn khát vọng”. Đây chính là nét đẹp tuyệt vời trong quan niệm tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh. Một tình yêu mạng đậm truyền thống phương Đông giàu tính nhân văn:
Trái tim em nằm trong lồng ngực
Phút giây nào em chẳng đập vì anh
Ba khổ cuối của bài thơ là những chiêm nghiệm về tình yêu, cuộc đời và khát vọng:
Ở ngoài kia đại dương
…
Để nghìn năm còn vỗ
Cuộc đời thi sĩ dù phải chịu nhiều đắng cay, tan vỡ trong tình yêu nhưng người phụ nữ đó vẫn hồn nhiên, tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hi vọng và tin vào hạnh phúc, tương lai. Nếu sóng là em, bờ là anh thì khát vọng của sóng là luôn hướng vào bờ, tìm vào nơi nương tựa của cuộc đời. Xuân Quỳnh rút ra một triết lí: quy luật của tự nhiên cũng như quy luật của cuộc đời, ko thể nào khác được. Xuân Quỳnh vẫn luôn khát khao tìm về bến đỗ của đời mình như con sóng kia dù còn muôn vàn khó khăn, cách trở. Bằng sự chiêm nghiệm của trái tim nhạy cảm, thi sĩ nhìn thấy sự chảy trôi của thời kì, thấm thía cái vô hạn của thời kì, cái hữu hạn của kiếp người:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Lo lắng, khắc khoải về sự ngắn ngủi, nhỏ nhỏ mỏng manh của đời người ko chỉ có ở Xuân Quỳnh nhưng mà trong thơ ca trung đại, nhiều thi sĩ như Hồ Xuân Hương cũng đã cảm thu được điều đó: “Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại”. Rồi tới Xuân Diệu – ông hoàng thơ tình cũng vội vã cuống quýt muốn tắt nắng, buộc gió để được tận hưởng hương sắc cuộc đời:
Xuân đương tới, tức là xuân đương qua
Xuân còn non tức là xuân sẽ già
Nếu Xuân Diệu chạy đua với thời kì để được tận hưởng những phút giây ngắn ngủi của đời người thì trái lại, ở Xuân Quỳnh: thời kì – cuộc đời càng ngắn, càng nhiều nỗi lo thì nữ sĩ càng khát khao gắn bó với cuộc đời, càng muốn được hi sinh, hiến dâng cho tình yêu nhiều hơn:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để nghìn năm còn vỗ
Thi sĩ muốn hóa thân, hòa tan thành trăm con sóng nhỏ để nghìn năm, muôn thuở hát mãi khúc tình khúc biển khát bờ. Qua đó ta có thể thấy được khát vọng của một trái tim muốn được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời ko còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả lúc chết đi rồi
Đó chính là sự thánh thiện trong trái tim người phụ nữ giàu mến thương – Xuân Quỳnh.
Bài thơ đã vận dụng thành công thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, đối lập liên kết với thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp độ. Tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp mang đậm phong cách và phong cách của tác giả thông qua những trắc trở, suy tư và khát vọng trong tình yêu.
Tóm lại, thông qua bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm tới độc giả một quan niệm về tình yêu vĩnh cửu, vĩnh hằng . Càng đọc “Sóng” ta càng ngưỡng mộ hơn những người phụ nữ Việt Nam, thủy chung, son sắc, luôn sống hết mình với một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một thi sĩ nữ của tình yêu lứa đôi và là “nữ đế của thi ca tình yêu”.
—/—
Với các bài văn mẫu Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học trò giỏi do bangtuanhoan.edu.vn sưu tầm và biên soạn trên đây, kỳ vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12
[/box]
#Phân #tích #bài #thơ #Sóng #Xuân #Quỳnh #học #sinh #giỏihay #nhất
Bạn thấy bài viết Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học sinh giỏi(hay nhất) có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học sinh giỏi(hay nhất) bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Nhớ để nguồn: Phân tích bài thơ Sóng Xuân Quỳnh học sinh giỏi(hay nhất) tại bangtuanhoan.edu.vn
Chuyên mục: Kiến thức chung