Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Hình Ảnh về: Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Video về: Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Wiki về Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến -
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến – Bài làm 1
Nguyễn Khuyến có nhiều bài thơ viết về mùa thu bằng chữ Hán và chữ Nôm. Thu vịnh là một trong ba bài thơ Nôm nổi tiếng: Thu điếu, Thu ẩm và Thu vịnh. Chùm thơ này đã tôn vinh Nguyễn Khuyến lên vị trí hàng đầu trong các thi sĩ viết về mùa thu của quê hương, làng cảnh Việt Nam.
Đáng xem xét là các cụ thể trong bài thơ này đều rút ra từ cảnh vật thân quen của quê hương tác giả. Vùng đồng chiêm trũng Bình Lục một năm chỉ cấy được một mùa, còn toàn là ngập nước. Trong làng có vô số ao chuôm với những bờ tre loanh quanh bao bọc những mái tranh nghèo.
Mở đầu bài thơ là hình ảnh bầu trời rộng lớn, mênh mông:
Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lưa thưa gió hắt hiu.
Xanh ngắt là xanh thăm thẳm, mấy từng cao là rất cao, tưởng như có nhiều lớp, nhiều tầng. Trên cái nền là bầu trời rộng lớn nổi trội lên hình ảnh thanh nhã của cần trúc (cây trúc non dáng cong cong như chiếc cần câu) đang đung đưa khe khẽ trước gió thu.
Gió hắt hiu là gió rất nhẹ và như chứa chất tâm trạng bên trong. Tất cả dường như có một mối thông cảm thầm lặng, sâu kín, tinh tế và khó nắm bắt.,. Sự lay động rất nhẹ của cần trúc càng làm tăng thêm cái nín thinh, sâu thẳm của bầu trời.
Bầu trời lại như dồn hết cái sâu lắng vào bên trong cần trúc, để cho nó vừa như đung đưa nhưng cũng vừa như đứng yên. Đó là nét động và nét tĩnh của cảnh thu.
Hai câu đề chấm phá hai nét phong cảnh đơn sợ, thanh thoát nhưng hoà điệu nhịp nhàng với tâm hồn tác giả. Trong đó, mọi cụ thể, sắc màu, đường nét, cử động đều rất hài hoà. Thi sĩ mới nói tới trời thu nhưng ta đã thấy cả hồn thu trong đó.
Hai câu luận:
Nước biếc trông như tầng khói phủ,
Song thưa để mặc bóng trăng vào.
Nước biếc là thuốc nước đặc trưng của mùa thu lúc khí trời mở màn se lạnh. Sáng sớm và chiều tối, trên mặt ao, mặt hồ có một lớp sương mỏng trông như khói phủ. Cảnh mặt nước khói sương phổ biến đấy qua con mắt và tâm hồn thi sĩ đã trở thành một dáng thu ngâm vịnh.
Tầng khói phủ khác làn khói phụ vì sương đã trở thành dày hơn, nhiều lớp hơn, có chiều cao, độ sâu, như chất chứa cái gì đó ở bên trong. Nước biếc cỏ tầng khói phủ thì thuốc nước ko còn biếc nữa nhưng lãn vào làn khói lam mờ, hoá mung lung, huyền ảo. Đó là dáng thu dưới mặt đất, sau dáng thu trên bầu trời.
Hình ảnh song thưa gợi ý thanh thoát, linh động. Bóng trăng vào qua song thưa để ngỏ thì bóng trăng trở thành mênh mông hơn, lặng lẽ hơn.
Nếu ở câu trên là một trạng thái có chiều cao, có độ sâu thì ở câu này lại là một trạng thái mở ra thành một bề rộng, mặc dù bj giới hạn bởi khung cửa sổ song thưa nhưng vẫn cứ mênh mông ở ý nghĩa bên trong, ở ý thức và âm điệu,., nhưng trạng thái nào thì cũng đều u tịch và chất chứa suy tư.
Cảnh vật trong bốn câu thơ đầu được mô tả ở những thời khắc không giống nhau. Nhìn thấy màu trời xanh ngắt; cần trúc lưa thưa là lúc đang trưa. Mặt nước biếc trông như tầng khói phủ là lúc hoàng hôn và bóng trăng tràn qua song thưa là lúc trời đã vào đêm… Mỗi cảnh một vẻ đẹp không giống nhau, nhưng mối dây liên kết giữa chúng lại chính là sự nhất quán trong tâm tư tác giả.
Ngòi bút cũng theo diễn biến tâm tư nhưng chọn ra mấy nét tiêu biểu kia. Tuy không giống nhau nhựng dường như các hình ảnh trên đều cùng gợi lên trạng thái lặng im, ẩn giấu sự thông cảm, giao hoà giữa tâm hồn tác giả và hồn thu.
Tâm trạng chủ đạo đấy chi phối cách nhìn, cách nghĩ của Nguyễn Khuyến:
Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái,
Một tiếng trên ko, ngỗng nước nào ?
Sau lúc nhìn mặt nước khói phủ, ngắm ánh trăng tràn qua song thưa, thi sĩ trông ra bờ giậu ngoài sân, ở đó, nở mấy chùm hoa. Điều lạ là bỗng dưng, thi sĩ cảm thấy đó là hoa năm ngoái.
Ở trên, cảnh vật được mô tả qua con mắt nhìn có vẻ khách quan, tới đây xúc cảm của trái tim đã khoác lên cảnh vật màu sắc chủ quan. Hoa nở trước mắt hẳn hoi nhưng cảm thấy là hoa năm ngoái. Điều gì đã xảy ra trong lòng người? Con người đang ở trong hiện nay nhưng như lùi về quá khử hay bóng vía quá khứ hiện về trong thực tại?
Âm điệu câu thơ theo nhịp 4/1/2: Từ Mấy chùm trước giậu tới hoa năm ngoái có một đoạn suy tư, ngẫm nghĩ và sau đó đột nhiên xuất hiện cảm giác lạ lùng là hoa năm ngoái chú ko phải hoa năm nay. Cảm giác đấy khiến thi sĩ nghe tiếng ngỗng trên ko vang vọng nhưng giật thột băn khoăn tự hỏi: ngỗng nước nào ? Mặc dù âm thanh đấy đã quá thân thuộc mỗi độ thu về.
Nếu như trong bốn câu thơ trên, cảnh vật hài hoà, giao cảm với nhau thì tới đây, con người hoà hợp với cảnh vật trong một nỗi niềm u uất. Cảnh vật trình bày tâm tư con người và tâm tư con người trình bày qua cách nhìn cảnh vật.
Tương tự, cảnh vật được mô tả qua đôi mắt và trái tim rung cảm của thi sĩ. Mùa thu tới, thi sĩ nhìn hoa trước sân, nghe tiếng chim kêu trên trời vẳng xuống nhưng trỗi dậy cả một niềm xót xa, lặng lẽ nhưng như nẫu ruột, chết lòng. Chiều sâu của tâm hồn thi sĩ lắng đọng vào chiều sâu của câu thơ là vậy.
Trước cảnh thu và hồn thu khiến thi hứng dạt dào, thi sĩ toan cất bút, nhưng nghĩ đi nghĩ lại, đột nhiên thấy thẹn với ông Đào nên đành thôi:
Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào.
Thi sĩ thẹn nỗi gì vậy? Thẹn vì tài thơ thua kém hay thẹn vì mình chưa có được tư cách trong sáng và khí phách cứng cỏi như Đào Tiềm? Lôgic của bài thơ là từ cảnh tới tình, từ tình tới người. Lời thơ trong cấu kết có cái gì đó lửng lơ nhưng kín đáo, do đó càng làm tăng thêm chất suy tư của cả bài thơ.
Nguyễn Khuyến mô tả cảnh thu ở quê hương mình, từ mây trời, ngọn trúc, mặt nước, ánh trăng tới chùm hoa trước giậu, tiếng ngỗng trên ko… để dẫn tới xúc cảm đầy suy tư ẩn chứa trong cảnh vật. Thông qua đó, ông gửỉ gắm tâm trạng xót xa, tiếc nuối trước tình trạng quốc gia rơi vào tay giặc ngoại xâm, quá khứ tốt lành ko còn nữa nhưng mình thì lực bất tòng tâm.
Thu vịnh là một bài , góp phần khẳng định tình yêu quê hương quốc gia thắm thiết trong thơ Nguyễn Khuyến, trình bày qua tình yêu tự nhiên tha thiết. Trình độ nghệ thuật của bài thơ đã đạt tới mức điêu luyện, tinh tế, ko dễ mấy người nào sánh được.
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến – Bài làm 2
Nhắc tới Nguyễn Khuyến người ta nhớ tới những sáng tác của ông về mùa thu. Trong đó có nhiều bài thơ viết về mùa thu bằng chữ Hán và chữ Nôm.
Bài thơ “Thu vịnh” là một trong ba bài thơ Nôm nổi tiếng: Thu điếu, Thu ẩm và Thu vịnh. Chính chùm thơ về mùa thu này đã giúp Nguyễn Khuyến bước lên vị trí hàng đầu trong các thi sĩ viết về mùa thu.
Những câu thơ nhẹ nhõm dễ đi vào lòng người, sẽ ko người nào có thể quên, lúc nhắc tới thơ về mùa thu Việt Nam, Thu Vịnh như là một trong 3 bài thơ đặc sản của thơ văn viết về mùa thu.
Mọi cảnh vật thân thuộc xuất hiện , vùng đồng chiêm trũng Bình Lục, ngập nước với ao hồ, bờ tre bao bọc-một biểu tượng thân thuộc của làng quê Việt Nam. Mở đầu bài thơ Thu vịnh là một hình ảnh đầy thân thuộc như thế:
Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lưa thưa gió hắt hiu.
Hình ảnh ấn tượng nhất của mùa thu có nhẽ là bầu trời, đó là màu xanh ngắt là xanh thăm thẳm, mấy từng cao là rất cao, tưởng như có nhiều lớp, nhiều tầng. Trên cái nền là bầu trời rộng lớn là hình ảnh thanh nhã của cần trúc đang đung đưa khe khẽ trước gió thu.
Gió ko mạnh ko ồ ạt ko mang cái nóng như mùa hè, cũng ko âm u như gió mùa đông, nhưng nhẹ nhõm hắt hiu, đúng chất của một ngọn gió mùa thu, chứa đựng nhiều tâm trạng ẩn trong đó.
Sự lay động rất nhẹ của cần trúc ngày càng làm tăng thêm cái yên ắng , sâu thẳm của bầu trời. Hình ảnh bầu trời thu và cần trúc tạo nên mối liên hệ chặt chẽ, động làm nổi trội tĩnh, mọi thứ như hòa quyện với nhau.
Ko ngừng lại ở nét chấm phá ở hai câu đề, với cảnh vật hòa quyện với nhau, hai câu luận lại mô tả cảnh vật thật như chốn bồng lai, có bóng trăng:
Nước biếc trông như tầng khói phủ,
Song thưa để mặc bóng trăng vào.
Thuốc nước biếc là màu nước đặc trưng của dòng nước vào thu lúc khí trời mở màn se lạnh. Thu chính là thời khắc giao mùa giữa mùa hè và mùa đông cho nên, vừa có gió se, vừa có sương mỏng vờn trên mặt nước.
Cảnh mặt nước khói sương phổ biến đấy qua con mắt tinh tế và tâm hồn thi sĩ nhạy cảm đã trở thành yểu điệu có hồn. Lớp sương đấy như một dày thêm, ko phải phảng phất nữa nhưng là như tầng khói phủ.
Nước biếc có tầng khói phủ cho nên thuốc nước ko còn biếc nữa nhưng hoá mung lung, huyền ảo. Đó là tiết thu dưới mặt đất, nét đặc trưng nhất.
Hình ảnh “song thưa“ để mặc bóng trăng vào gợi ý thanh thoát, linh động. Bóng trăng vào qua song thưa để ngỏ cho nên bóng trăng trở thành mênh mông hơn, lặng lẽ hơn.
Ko gian ko được mở ra theo chiều cao nhưng còn mở ra vẻ mênh mông rộng lớn theo chiều rộng, nhưng mọi thứ đều yên ắng và u tịch
Vẫn với tâm trạng yên ắng, có chút gợn buồn chi phối cách nhìn, cách nghĩ của Nguyễn Khuyến, cho nên quang cảnh thu được tiếp tục chấm phá với những ngôn từ:
“Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái,
Một tiếng trên ko, ngỗng nước nào?”
Vẫn với những hình ảnh thân thuộc, sau mặt nước khói phủ, ngắm ánh trăng tràn qua song thưa, thi sĩ trông ra bờ giậu ngoài sân, ở đó, nở mấy chùm hoa. Điều lạ là thi sĩ cảm thấy đó là hoa năm ngoái. Nếu như cảnh vật được mô tả qua con mắt nhìn có vẻ khách quan, thì xúc cảm của trái tim đã khoác lên cảnh vật màu sắc chủ quan.
Vì sao tác giả lại thấy giậu hoa lại là hoa năm ngoái. Điều gì đang xảy ra trong lòng người? Con người đang ở trong hiện nay nhưng tâm trí như lùi về quá khử hay bóng vía quá khứ đang trùm lấy hiện thực. Câu hỏi tu từ xuất hiện, hay chính là nỗi băn khoăn của tác giả.
Cảnh trời đất vào thu, với quang cảnh trời cao, nước xanh lè khói phủ rồi những âm thanh thân thuộc, nhưng quang cảnh đấy đang hòa vào một nỗi niềm u uất trình bày sâu trong tâm tư con người tác giả.
Trước quang cảnh thu và hồn thu khiến thi hứng dạt dào, thi sĩ toan cất bút, nhưng nghĩ đi nghĩ lại, bỗng thấy thẹn với ông Đào nên đành thôi:
“Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào”
Nhắc tới ông Đào, thi sĩ thấy thẹn? Thẹn vì tài thơ thua kém hay thẹn vì mình chưa có được tư cách trong sáng và khí phách cứng cỏi như Đào Tiềm? Việc sử dụng điển tích điển cố ở đây tạo nên ý tứ sâu xa của tác và càng làm tăng thêm chất suy tư của cả bài thơ.
Mọi cảnh vật mùa thu xuất hiện theo chiều cao và cả chiều rộng, những hình ảnh thân thuộc và cả những nét đặc trưng của mùa thu nữa nhưng đều phảng phất tâm trạng xót xa tiếc nuối trước tình trạng quốc gia rơi vào tay giặc ngoại xâm, quá khứ tốt lành ko còn nữa nhưng bản thân mình thì lực bất tòng tâm.
Thu vịnh là một trong số bài thơ hay, khẳng định tình yêu quê hương quốc gia thắm thiết trong thơ Nguyễn Khuyến, trình bày qua tình yêu tự nhiên tha thiết.
Hồn thơ phóng khoáng, chỉ với những hình ảnh thân thuộc, vài nét chấm phá, bài thơ chỉ với 8 câu nhưng như vẽ ra bao viễn cảnh tươi đẹp. Sự tinh tế trong dùng từ để vịnh mùa thu cũng đạt tới mức điêu luyện tinh tế.
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến – Bài làm 3
Nhắc tới thơ viết về đề tài tình yêu ko thể ko nhắc tới Xuân Diệu; nhắc tới thơ ca cách mệnh ko thể ko nhắc tới Tố Hữu; còn nếu nhắc tới thơ viết về mùa thu, chúng ta ko thể nào ko nhắc tới cái tên Nguyễn Khuyến. Ông có cả một chùm thơ hay viết về mùa thu gồm 3 bài : Thu Vịnh, Thu Điếu, Thu Ẩm.
Cả ba bài trong chùm thơ thu đều lấy bối cảnh là làng quê hương tác giả. Đó là vùng đồng chiêm trũng Bình Lục một năm chỉ cấy được một mùa, còn lại toàn là ngập nước. Làng quê Bình Lục đấy cũng bình dị như biết bao làng quê thân thuộc khác, có vô số ao chuôm với những bờ tre loanh quanh bao bọc những mái tranh nghèo.
Nếu như trong “Thu điếu” bức tranh mùa thu được cảm nhận theo chiều ko gian từ gần rồi tới cao, xa thì ở “Thu Vịnh”, thi sĩ thưởng thức bức tranh thu kể từ cao xuống thấp. Mở đầu bài thơ là hình ảnh bầu trời rộng lớn, mênh mông, xanh trong rất tiêu biểu của mùa thu nơi thôn quê:
“Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lưa thưa gió hắt hiu”
“ Xanh ngắt” có tức là xanh thăm thẳm, dường như trời thu trong thơ Nguyễn Khuyến luôn được bao phủ bởi sắc màu “xanh ngắt” đấy. Ví dụ như trong “Thu ẩm” ông viết:
“Da trời người nào nhuộm nhưng xanh ngắt”
Hay ở “Thu điếu”:
“Tầng mây lửng lơ trời xanh ngắt”
Xanh ngắt là sắc xanh trong, mở ra một ko gian rất rộng, rất cao. Đặc trưng, lúc liên kết với “mấy từng cao” càng làm ko gian thêm rộng lớn, thăm thẳm. Mấy từng cao gợi cho chúng ra cảm giác là rất cao, tưởng như có nhiều lớp, nhiều tầng. Trên cái nền là bầu trời rộng lớn nổi trội lên hình ảnh thanh nhã của cần trúc.
Ko phải là “khóm trúc” nhưng là “cần trúc”, là cây trúc non dáng cong cong như chiếc cần câu đang đung đưa khe khẽ trước gió thu “hắt hiu” thổi. Gió hắt hiu là gió rất nhẹ, gió thổi ko vội vàng cũng nhưng cũng ko lưu luyến, gợi lên chút cảm giác hững hờ.
Tới cả gió thu cũng đậm chất thu, phảng phất buồn như chứa chất tâm trạng bên trong. Tất cả dường như có một mối thông cảm thầm lặng, sâu kín, tinh tế và khó nắm bắt. Giữa cái nền “xanh ngắt”, sự lay động rất nhẹ của cần trúc càng làm tăng thêm cái nín thinh, sâu thẳm của bầu trời.
Bầu trời lại như dồn hết cái sâu lắng vào bên trong cần trúc, để cho nó vừa như đung đưa nhưng cũng vừa như đứng yên. Đó là nét động và nét tĩnh của cảnh thu, cũng chính là đặc tài trong dụng nghệ lấy động tả tĩnh của thi sĩ Nguyễn Khuyến.
Thông qua hai câu đề này, thi sĩ đã chấm phá hai nét phong cảnh đơn sơ, thanh thoát nhưng hoà điệu nhịp nhàng với tâm hồn tác giả. Trong đó, mọi cụ thể, sắc màu, đường nét, cử động đều rất hài hoà. Thi sĩ mới chỉ nói tới trời thu nhưng ta đã thấy cả hồn thu trong đó vậy!
“Nước biếc trông như tầng khói phủ
Song thưa để mặc bóng trăng vào”
Hai câu luận tiếp tục phác thảo rõ nét hơn cảnh sắc của mùa thu. Nước biếc là thuốc nước đặc trưng của mùa thu lúc khí trời mở màn se lạnh. “Biếc” ở đây chỉ sắc xanh của nước: vừa xanh, vừa trong; còn gợi lên hình ảnh vừa yên ắng vừa như sáng nhấp nhánh.
Mùa thu, vào sáng sớm và chiều tối, trên mặt ao, mặt hồ có một lớp sương mỏng trông như khói phủ. Cảnh mặt nước khói sương phổ biến đấy qua con mắt và tâm hồn thi sĩ đã trở thành một dáng thu ngâm vịnh. Cách sử dụng “tầng khói phủ” cũng đem lại hiệu ứng gợi hình, gợi cảm hơn hẳn.
Ko phải “làn” nhưng lại là “tầng”. Tầng khói phủ khác làn khói phủ vì sương đã trở thành dày hơn, nhiều lớp hơn, có chiều cao, độ sâu, như chất chứa cái gì đó ở bên trong. Nước biếc cỏ tầng khói phủ thì thuốc nước ko còn biếc nữa nhưng hòa lẫn vào làn khói lam mờ, trở thành mung lung, huyền ảo.
Cách so sánh này thấy sự rất lạ mắt, rất thơ!
Từ bầu trời nhìn xuống mặt nước, rồi lại từ mặt ngước lên bầu trời. Tuy nhiên, quang cảnh thu càng làm nên thơ mộng lúc được dát lên mình màu trắng bạc của ánh trăng. Hình ảnh song thưa gợi ý thanh thoát, linh động.
Bóng trăng vào qua song thưa để ngỏ thì bóng trăng trở thành mênh mông hơn, lặng lẽ hơn. Nếu ở câu trên là một trạng thái có chiều cao, có độ sâu thì ở câu này lại là một trạng thái mở ra thành một bề rộng, mặc dù bị giới hạn bởi khung cửa sổ song thưa nhưng vẫn cứ mênh mông ở ý nghĩa bên trong, ở ý thức và âm điệu, những trạng thái nào thì cũng đều u tịch và chất chứa suy tư.
Cảnh thu trong bốn câu thơ đầu được mô tả ở những thời khắc không giống nhau. Nhìn thấy màu trời xanh ngắt; cần trúc là lúc đang trưa; mặt nước biếc trông như tầng khói phủ là lúc hoàng hôn và bóng trăng tràn qua song thưa là lúc trời đã vào đêm… Cảnh sắc chuyển biến theo thời kì, nhưng lại nhất quán trong ý thơ, trong tâm tư của hồn thi sĩ.
Tới hai câu thơ trong thực, tác giả viết:
“Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái
Một tiếng trên ko, ngỗng nước nào”
Sau lúc nhìn mặt nước khói phủ lại tới ngắm ánh trăng tràn qua song thưa; lúc này thi sĩ trông ra bờ giậu ngoài sân thấy mấy chùm hoa đã nở. Hoa nở thì đâu có gì lạ? Điều lạ là bỗng dưng, thi sĩ cảm thấy đó là hoa năm ngoái.
Nếu như ở 4 câu trên, cảnh vật được mô tả qua con mắt nhìn có vẻ khách quan, thì tới đây xúc cảm của trái tim đã khoác lên cảnh vật màu sắc chủ quan. Rõ ràng là thấy hoa nở ngay trước mắt, nhưng thi sĩ lại cảm thấy đó là hoa nở từ năm ngoái.
Phải chăng con người đang ở hiện nay nhưng như lùi về quá khứ? Hay quá khứ đang tìm về với thực tại mới đúng đây?
Ở hai câu thơ này, âm điệu theo nhịp 4/1/2. Từ Mấy chùm trước giậu tới hoa năm ngoái có một đoạn suy tư, ngẫm nghĩ và sau đó đột nhiên xuất hiện cảm giác lạ lùng là hoa năm ngoái chứ ko phải hoa năm nay. Cảm giác đấy khiến thi sĩ nghe tiếng ngỗng trên ko vang vọng nhưng giật thột băn khoăn tự hỏi: ngỗng nước nào?
Nếu như bốn câu đầu, cảnh vật hài hoà, giao cảm với nhau thì tới đây, con người hoà hợp với cảnh vật trong một nỗi niềm u uất. Cảnh vật trình bày tâm tư con người và tâm tư con người trình bày qua cách nhìn cảnh vật. Tương tự, cảnh vật được mô tả qua đôi mắt và trái tim rung cảm của thi sĩ.
Mùa thu tới, thi sĩ nhìn hoa trước sân, nghe tiếng chim kêu trên trời vẳng xuống nhưng trỗi dậy cả một niềm xót xa, lặng lẽ nhưng như nẫu ruột, chết lòng. Chiều sâu của tâm hồn thi sĩ lắng đọng vào chiều sâu của câu thơ là vậy. Quả ứng với câu:
“ Cảnh nào cảnh chẳng đeo tình
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
Đứng trước cảnh thu, cảm nhận hồn thu khiến cảm hứng làm thơ của thi sĩ bỗng dạt dào. Ông toan cất bút nhưng rồi lại ngập ngừng:
“Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào.”
Thi sĩ thẹn với ông Đào, là thẹn điều gì? Thẹn vì tài thơ thua kém hay thẹn vì mình chưa có được tư cách trong sáng và khí phách cứng cỏi như Đào Tiềm? Câu hỏi đấy còn lửng lơ bỏ ngỏ.
Một chữ “thẹn” vừa khiến nhịp thơ chùng xuống, vừa thấy được sự kính trọng, sùng bái của thi sĩ với người thi sĩ nhà Đường ko màng lợi danh. Lời thơ trong cấu kết có cái gì đó lửng lơ nhưng kín đáo, do đó càng làm tăng thêm chất suy tư của cả bài thơ.
Ko thể phủ nhận “Thu vịnh” là một trong những bài thơ đỉnh cao viết về đề tài mùa thu, về làng cảnh trong nền văn học Việt Nam. Bài thơ ko chỉ khắc họa bức tranh mùa thu thôn quê đẹp bình dị, mộc mạc nhưng thân thiện, qua đó còn trình bày cái tâm của người thi sĩ yêu làng quê, quốc gia; người thi sĩ có tâm hồn cũng trong sáng, mộc mạc như chính cảnh sắc thu quê.
Phân mục: Hỏi đápt
#Phân #tích #bài #thơ #Thu #vịnh #của #Nguyễn #Khuyến
Xem thêm: Trị giá của hàng hóa là gì?
[rule_{ruleNumber}]
#Phân #tích #bài #thơ #Thu #vịnh #của #Nguyễn #Khuyến
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Hình Ảnh về: Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Video về: Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Wiki về Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến -
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Hình Ảnh về: Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Video về: Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Wiki về Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến -
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến – Bài làm 1
Nguyễn Khuyến có nhiều bài thơ viết về mùa thu bằng chữ Hán và chữ Nôm. Thu vịnh là một trong ba bài thơ Nôm nổi tiếng: Thu điếu, Thu ẩm và Thu vịnh. Chùm thơ này đã tôn vinh Nguyễn Khuyến lên vị trí hàng đầu trong các thi sĩ viết về mùa thu của quê hương, làng cảnh Việt Nam.
Đáng xem xét là các cụ thể trong bài thơ này đều rút ra từ cảnh vật thân quen của quê hương tác giả. Vùng đồng chiêm trũng Bình Lục một năm chỉ cấy được một mùa, còn toàn là ngập nước. Trong làng có vô số ao chuôm với những bờ tre loanh quanh bao bọc những mái tranh nghèo.
Mở đầu bài thơ là hình ảnh bầu trời rộng lớn, mênh mông:
Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lưa thưa gió hắt hiu.
Xanh ngắt là xanh thăm thẳm, mấy từng cao là rất cao, tưởng như có nhiều lớp, nhiều tầng. Trên cái nền là bầu trời rộng lớn nổi trội lên hình ảnh thanh nhã của cần trúc (cây trúc non dáng cong cong như chiếc cần câu) đang đung đưa khe khẽ trước gió thu.
Gió hắt hiu là gió rất nhẹ và như chứa chất tâm trạng bên trong. Tất cả dường như có một mối thông cảm thầm lặng, sâu kín, tinh tế và khó nắm bắt.,. Sự lay động rất nhẹ của cần trúc càng làm tăng thêm cái nín thinh, sâu thẳm của bầu trời.
Bầu trời lại như dồn hết cái sâu lắng vào bên trong cần trúc, để cho nó vừa như đung đưa nhưng cũng vừa như đứng yên. Đó là nét động và nét tĩnh của cảnh thu.
Hai câu đề chấm phá hai nét phong cảnh đơn sợ, thanh thoát nhưng hoà điệu nhịp nhàng với tâm hồn tác giả. Trong đó, mọi cụ thể, sắc màu, đường nét, cử động đều rất hài hoà. Thi sĩ mới nói tới trời thu nhưng ta đã thấy cả hồn thu trong đó.
Hai câu luận:
Nước biếc trông như tầng khói phủ,
Song thưa để mặc bóng trăng vào.
Nước biếc là thuốc nước đặc trưng của mùa thu lúc khí trời mở màn se lạnh. Sáng sớm và chiều tối, trên mặt ao, mặt hồ có một lớp sương mỏng trông như khói phủ. Cảnh mặt nước khói sương phổ biến đấy qua con mắt và tâm hồn thi sĩ đã trở thành một dáng thu ngâm vịnh.
Tầng khói phủ khác làn khói phụ vì sương đã trở thành dày hơn, nhiều lớp hơn, có chiều cao, độ sâu, như chất chứa cái gì đó ở bên trong. Nước biếc cỏ tầng khói phủ thì thuốc nước ko còn biếc nữa nhưng lãn vào làn khói lam mờ, hoá mung lung, huyền ảo. Đó là dáng thu dưới mặt đất, sau dáng thu trên bầu trời.
Hình ảnh song thưa gợi ý thanh thoát, linh động. Bóng trăng vào qua song thưa để ngỏ thì bóng trăng trở thành mênh mông hơn, lặng lẽ hơn.
Nếu ở câu trên là một trạng thái có chiều cao, có độ sâu thì ở câu này lại là một trạng thái mở ra thành một bề rộng, mặc dù bj giới hạn bởi khung cửa sổ song thưa nhưng vẫn cứ mênh mông ở ý nghĩa bên trong, ở ý thức và âm điệu,., nhưng trạng thái nào thì cũng đều u tịch và chất chứa suy tư.
Cảnh vật trong bốn câu thơ đầu được mô tả ở những thời khắc không giống nhau. Nhìn thấy màu trời xanh ngắt; cần trúc lưa thưa là lúc đang trưa. Mặt nước biếc trông như tầng khói phủ là lúc hoàng hôn và bóng trăng tràn qua song thưa là lúc trời đã vào đêm… Mỗi cảnh một vẻ đẹp không giống nhau, nhưng mối dây liên kết giữa chúng lại chính là sự nhất quán trong tâm tư tác giả.
Ngòi bút cũng theo diễn biến tâm tư nhưng chọn ra mấy nét tiêu biểu kia. Tuy không giống nhau nhựng dường như các hình ảnh trên đều cùng gợi lên trạng thái lặng im, ẩn giấu sự thông cảm, giao hoà giữa tâm hồn tác giả và hồn thu.
Tâm trạng chủ đạo đấy chi phối cách nhìn, cách nghĩ của Nguyễn Khuyến:
Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái,
Một tiếng trên ko, ngỗng nước nào ?
Sau lúc nhìn mặt nước khói phủ, ngắm ánh trăng tràn qua song thưa, thi sĩ trông ra bờ giậu ngoài sân, ở đó, nở mấy chùm hoa. Điều lạ là bỗng dưng, thi sĩ cảm thấy đó là hoa năm ngoái.
Ở trên, cảnh vật được mô tả qua con mắt nhìn có vẻ khách quan, tới đây xúc cảm của trái tim đã khoác lên cảnh vật màu sắc chủ quan. Hoa nở trước mắt hẳn hoi nhưng cảm thấy là hoa năm ngoái. Điều gì đã xảy ra trong lòng người? Con người đang ở trong hiện nay nhưng như lùi về quá khử hay bóng vía quá khứ hiện về trong thực tại?
Âm điệu câu thơ theo nhịp 4/1/2: Từ Mấy chùm trước giậu tới hoa năm ngoái có một đoạn suy tư, ngẫm nghĩ và sau đó đột nhiên xuất hiện cảm giác lạ lùng là hoa năm ngoái chú ko phải hoa năm nay. Cảm giác đấy khiến thi sĩ nghe tiếng ngỗng trên ko vang vọng nhưng giật thột băn khoăn tự hỏi: ngỗng nước nào ? Mặc dù âm thanh đấy đã quá thân thuộc mỗi độ thu về.
Nếu như trong bốn câu thơ trên, cảnh vật hài hoà, giao cảm với nhau thì tới đây, con người hoà hợp với cảnh vật trong một nỗi niềm u uất. Cảnh vật trình bày tâm tư con người và tâm tư con người trình bày qua cách nhìn cảnh vật.
Tương tự, cảnh vật được mô tả qua đôi mắt và trái tim rung cảm của thi sĩ. Mùa thu tới, thi sĩ nhìn hoa trước sân, nghe tiếng chim kêu trên trời vẳng xuống nhưng trỗi dậy cả một niềm xót xa, lặng lẽ nhưng như nẫu ruột, chết lòng. Chiều sâu của tâm hồn thi sĩ lắng đọng vào chiều sâu của câu thơ là vậy.
Trước cảnh thu và hồn thu khiến thi hứng dạt dào, thi sĩ toan cất bút, nhưng nghĩ đi nghĩ lại, đột nhiên thấy thẹn với ông Đào nên đành thôi:
Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào.
Thi sĩ thẹn nỗi gì vậy? Thẹn vì tài thơ thua kém hay thẹn vì mình chưa có được tư cách trong sáng và khí phách cứng cỏi như Đào Tiềm? Lôgic của bài thơ là từ cảnh tới tình, từ tình tới người. Lời thơ trong cấu kết có cái gì đó lửng lơ nhưng kín đáo, do đó càng làm tăng thêm chất suy tư của cả bài thơ.
Nguyễn Khuyến mô tả cảnh thu ở quê hương mình, từ mây trời, ngọn trúc, mặt nước, ánh trăng tới chùm hoa trước giậu, tiếng ngỗng trên ko… để dẫn tới xúc cảm đầy suy tư ẩn chứa trong cảnh vật. Thông qua đó, ông gửỉ gắm tâm trạng xót xa, tiếc nuối trước tình trạng quốc gia rơi vào tay giặc ngoại xâm, quá khứ tốt lành ko còn nữa nhưng mình thì lực bất tòng tâm.
Thu vịnh là một bài , góp phần khẳng định tình yêu quê hương quốc gia thắm thiết trong thơ Nguyễn Khuyến, trình bày qua tình yêu tự nhiên tha thiết. Trình độ nghệ thuật của bài thơ đã đạt tới mức điêu luyện, tinh tế, ko dễ mấy người nào sánh được.
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến – Bài làm 2
Nhắc tới Nguyễn Khuyến người ta nhớ tới những sáng tác của ông về mùa thu. Trong đó có nhiều bài thơ viết về mùa thu bằng chữ Hán và chữ Nôm.
Bài thơ “Thu vịnh” là một trong ba bài thơ Nôm nổi tiếng: Thu điếu, Thu ẩm và Thu vịnh. Chính chùm thơ về mùa thu này đã giúp Nguyễn Khuyến bước lên vị trí hàng đầu trong các thi sĩ viết về mùa thu.
Những câu thơ nhẹ nhõm dễ đi vào lòng người, sẽ ko người nào có thể quên, lúc nhắc tới thơ về mùa thu Việt Nam, Thu Vịnh như là một trong 3 bài thơ đặc sản của thơ văn viết về mùa thu.
Mọi cảnh vật thân thuộc xuất hiện , vùng đồng chiêm trũng Bình Lục, ngập nước với ao hồ, bờ tre bao bọc-một biểu tượng thân thuộc của làng quê Việt Nam. Mở đầu bài thơ Thu vịnh là một hình ảnh đầy thân thuộc như thế:
Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lưa thưa gió hắt hiu.
Hình ảnh ấn tượng nhất của mùa thu có nhẽ là bầu trời, đó là màu xanh ngắt là xanh thăm thẳm, mấy từng cao là rất cao, tưởng như có nhiều lớp, nhiều tầng. Trên cái nền là bầu trời rộng lớn là hình ảnh thanh nhã của cần trúc đang đung đưa khe khẽ trước gió thu.
Gió ko mạnh ko ồ ạt ko mang cái nóng như mùa hè, cũng ko âm u như gió mùa đông, nhưng nhẹ nhõm hắt hiu, đúng chất của một ngọn gió mùa thu, chứa đựng nhiều tâm trạng ẩn trong đó.
Sự lay động rất nhẹ của cần trúc ngày càng làm tăng thêm cái yên ắng , sâu thẳm của bầu trời. Hình ảnh bầu trời thu và cần trúc tạo nên mối liên hệ chặt chẽ, động làm nổi trội tĩnh, mọi thứ như hòa quyện với nhau.
Ko ngừng lại ở nét chấm phá ở hai câu đề, với cảnh vật hòa quyện với nhau, hai câu luận lại mô tả cảnh vật thật như chốn bồng lai, có bóng trăng:
Nước biếc trông như tầng khói phủ,
Song thưa để mặc bóng trăng vào.
Thuốc nước biếc là màu nước đặc trưng của dòng nước vào thu lúc khí trời mở màn se lạnh. Thu chính là thời khắc giao mùa giữa mùa hè và mùa đông cho nên, vừa có gió se, vừa có sương mỏng vờn trên mặt nước.
Cảnh mặt nước khói sương phổ biến đấy qua con mắt tinh tế và tâm hồn thi sĩ nhạy cảm đã trở thành yểu điệu có hồn. Lớp sương đấy như một dày thêm, ko phải phảng phất nữa nhưng là như tầng khói phủ.
Nước biếc có tầng khói phủ cho nên thuốc nước ko còn biếc nữa nhưng hoá mung lung, huyền ảo. Đó là tiết thu dưới mặt đất, nét đặc trưng nhất.
Hình ảnh “song thưa“ để mặc bóng trăng vào gợi ý thanh thoát, linh động. Bóng trăng vào qua song thưa để ngỏ cho nên bóng trăng trở thành mênh mông hơn, lặng lẽ hơn.
Ko gian ko được mở ra theo chiều cao nhưng còn mở ra vẻ mênh mông rộng lớn theo chiều rộng, nhưng mọi thứ đều yên ắng và u tịch
Vẫn với tâm trạng yên ắng, có chút gợn buồn chi phối cách nhìn, cách nghĩ của Nguyễn Khuyến, cho nên quang cảnh thu được tiếp tục chấm phá với những ngôn từ:
“Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái,
Một tiếng trên ko, ngỗng nước nào?”
Vẫn với những hình ảnh thân thuộc, sau mặt nước khói phủ, ngắm ánh trăng tràn qua song thưa, thi sĩ trông ra bờ giậu ngoài sân, ở đó, nở mấy chùm hoa. Điều lạ là thi sĩ cảm thấy đó là hoa năm ngoái. Nếu như cảnh vật được mô tả qua con mắt nhìn có vẻ khách quan, thì xúc cảm của trái tim đã khoác lên cảnh vật màu sắc chủ quan.
Vì sao tác giả lại thấy giậu hoa lại là hoa năm ngoái. Điều gì đang xảy ra trong lòng người? Con người đang ở trong hiện nay nhưng tâm trí như lùi về quá khử hay bóng vía quá khứ đang trùm lấy hiện thực. Câu hỏi tu từ xuất hiện, hay chính là nỗi băn khoăn của tác giả.
Cảnh trời đất vào thu, với quang cảnh trời cao, nước xanh lè khói phủ rồi những âm thanh thân thuộc, nhưng quang cảnh đấy đang hòa vào một nỗi niềm u uất trình bày sâu trong tâm tư con người tác giả.
Trước quang cảnh thu và hồn thu khiến thi hứng dạt dào, thi sĩ toan cất bút, nhưng nghĩ đi nghĩ lại, bỗng thấy thẹn với ông Đào nên đành thôi:
“Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào”
Nhắc tới ông Đào, thi sĩ thấy thẹn? Thẹn vì tài thơ thua kém hay thẹn vì mình chưa có được tư cách trong sáng và khí phách cứng cỏi như Đào Tiềm? Việc sử dụng điển tích điển cố ở đây tạo nên ý tứ sâu xa của tác và càng làm tăng thêm chất suy tư của cả bài thơ.
Mọi cảnh vật mùa thu xuất hiện theo chiều cao và cả chiều rộng, những hình ảnh thân thuộc và cả những nét đặc trưng của mùa thu nữa nhưng đều phảng phất tâm trạng xót xa tiếc nuối trước tình trạng quốc gia rơi vào tay giặc ngoại xâm, quá khứ tốt lành ko còn nữa nhưng bản thân mình thì lực bất tòng tâm.
Thu vịnh là một trong số bài thơ hay, khẳng định tình yêu quê hương quốc gia thắm thiết trong thơ Nguyễn Khuyến, trình bày qua tình yêu tự nhiên tha thiết.
Hồn thơ phóng khoáng, chỉ với những hình ảnh thân thuộc, vài nét chấm phá, bài thơ chỉ với 8 câu nhưng như vẽ ra bao viễn cảnh tươi đẹp. Sự tinh tế trong dùng từ để vịnh mùa thu cũng đạt tới mức điêu luyện tinh tế.
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến – Bài làm 3
Nhắc tới thơ viết về đề tài tình yêu ko thể ko nhắc tới Xuân Diệu; nhắc tới thơ ca cách mệnh ko thể ko nhắc tới Tố Hữu; còn nếu nhắc tới thơ viết về mùa thu, chúng ta ko thể nào ko nhắc tới cái tên Nguyễn Khuyến. Ông có cả một chùm thơ hay viết về mùa thu gồm 3 bài : Thu Vịnh, Thu Điếu, Thu Ẩm.
Cả ba bài trong chùm thơ thu đều lấy bối cảnh là làng quê hương tác giả. Đó là vùng đồng chiêm trũng Bình Lục một năm chỉ cấy được một mùa, còn lại toàn là ngập nước. Làng quê Bình Lục đấy cũng bình dị như biết bao làng quê thân thuộc khác, có vô số ao chuôm với những bờ tre loanh quanh bao bọc những mái tranh nghèo.
Nếu như trong “Thu điếu” bức tranh mùa thu được cảm nhận theo chiều ko gian từ gần rồi tới cao, xa thì ở “Thu Vịnh”, thi sĩ thưởng thức bức tranh thu kể từ cao xuống thấp. Mở đầu bài thơ là hình ảnh bầu trời rộng lớn, mênh mông, xanh trong rất tiêu biểu của mùa thu nơi thôn quê:
“Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lưa thưa gió hắt hiu”
“ Xanh ngắt” có tức là xanh thăm thẳm, dường như trời thu trong thơ Nguyễn Khuyến luôn được bao phủ bởi sắc màu “xanh ngắt” đấy. Ví dụ như trong “Thu ẩm” ông viết:
“Da trời người nào nhuộm nhưng xanh ngắt”
Hay ở “Thu điếu”:
“Tầng mây lửng lơ trời xanh ngắt”
Xanh ngắt là sắc xanh trong, mở ra một ko gian rất rộng, rất cao. Đặc trưng, lúc liên kết với “mấy từng cao” càng làm ko gian thêm rộng lớn, thăm thẳm. Mấy từng cao gợi cho chúng ra cảm giác là rất cao, tưởng như có nhiều lớp, nhiều tầng. Trên cái nền là bầu trời rộng lớn nổi trội lên hình ảnh thanh nhã của cần trúc.
Ko phải là “khóm trúc” nhưng là “cần trúc”, là cây trúc non dáng cong cong như chiếc cần câu đang đung đưa khe khẽ trước gió thu “hắt hiu” thổi. Gió hắt hiu là gió rất nhẹ, gió thổi ko vội vàng cũng nhưng cũng ko lưu luyến, gợi lên chút cảm giác hững hờ.
Tới cả gió thu cũng đậm chất thu, phảng phất buồn như chứa chất tâm trạng bên trong. Tất cả dường như có một mối thông cảm thầm lặng, sâu kín, tinh tế và khó nắm bắt. Giữa cái nền “xanh ngắt”, sự lay động rất nhẹ của cần trúc càng làm tăng thêm cái nín thinh, sâu thẳm của bầu trời.
Bầu trời lại như dồn hết cái sâu lắng vào bên trong cần trúc, để cho nó vừa như đung đưa nhưng cũng vừa như đứng yên. Đó là nét động và nét tĩnh của cảnh thu, cũng chính là đặc tài trong dụng nghệ lấy động tả tĩnh của thi sĩ Nguyễn Khuyến.
Thông qua hai câu đề này, thi sĩ đã chấm phá hai nét phong cảnh đơn sơ, thanh thoát nhưng hoà điệu nhịp nhàng với tâm hồn tác giả. Trong đó, mọi cụ thể, sắc màu, đường nét, cử động đều rất hài hoà. Thi sĩ mới chỉ nói tới trời thu nhưng ta đã thấy cả hồn thu trong đó vậy!
“Nước biếc trông như tầng khói phủ
Song thưa để mặc bóng trăng vào”
Hai câu luận tiếp tục phác thảo rõ nét hơn cảnh sắc của mùa thu. Nước biếc là thuốc nước đặc trưng của mùa thu lúc khí trời mở màn se lạnh. “Biếc” ở đây chỉ sắc xanh của nước: vừa xanh, vừa trong; còn gợi lên hình ảnh vừa yên ắng vừa như sáng nhấp nhánh.
Mùa thu, vào sáng sớm và chiều tối, trên mặt ao, mặt hồ có một lớp sương mỏng trông như khói phủ. Cảnh mặt nước khói sương phổ biến đấy qua con mắt và tâm hồn thi sĩ đã trở thành một dáng thu ngâm vịnh. Cách sử dụng “tầng khói phủ” cũng đem lại hiệu ứng gợi hình, gợi cảm hơn hẳn.
Ko phải “làn” nhưng lại là “tầng”. Tầng khói phủ khác làn khói phủ vì sương đã trở thành dày hơn, nhiều lớp hơn, có chiều cao, độ sâu, như chất chứa cái gì đó ở bên trong. Nước biếc cỏ tầng khói phủ thì thuốc nước ko còn biếc nữa nhưng hòa lẫn vào làn khói lam mờ, trở thành mung lung, huyền ảo.
Cách so sánh này thấy sự rất lạ mắt, rất thơ!
Từ bầu trời nhìn xuống mặt nước, rồi lại từ mặt ngước lên bầu trời. Tuy nhiên, quang cảnh thu càng làm nên thơ mộng lúc được dát lên mình màu trắng bạc của ánh trăng. Hình ảnh song thưa gợi ý thanh thoát, linh động.
Bóng trăng vào qua song thưa để ngỏ thì bóng trăng trở thành mênh mông hơn, lặng lẽ hơn. Nếu ở câu trên là một trạng thái có chiều cao, có độ sâu thì ở câu này lại là một trạng thái mở ra thành một bề rộng, mặc dù bị giới hạn bởi khung cửa sổ song thưa nhưng vẫn cứ mênh mông ở ý nghĩa bên trong, ở ý thức và âm điệu, những trạng thái nào thì cũng đều u tịch và chất chứa suy tư.
Cảnh thu trong bốn câu thơ đầu được mô tả ở những thời khắc không giống nhau. Nhìn thấy màu trời xanh ngắt; cần trúc là lúc đang trưa; mặt nước biếc trông như tầng khói phủ là lúc hoàng hôn và bóng trăng tràn qua song thưa là lúc trời đã vào đêm… Cảnh sắc chuyển biến theo thời kì, nhưng lại nhất quán trong ý thơ, trong tâm tư của hồn thi sĩ.
Tới hai câu thơ trong thực, tác giả viết:
“Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái
Một tiếng trên ko, ngỗng nước nào”
Sau lúc nhìn mặt nước khói phủ lại tới ngắm ánh trăng tràn qua song thưa; lúc này thi sĩ trông ra bờ giậu ngoài sân thấy mấy chùm hoa đã nở. Hoa nở thì đâu có gì lạ? Điều lạ là bỗng dưng, thi sĩ cảm thấy đó là hoa năm ngoái.
Nếu như ở 4 câu trên, cảnh vật được mô tả qua con mắt nhìn có vẻ khách quan, thì tới đây xúc cảm của trái tim đã khoác lên cảnh vật màu sắc chủ quan. Rõ ràng là thấy hoa nở ngay trước mắt, nhưng thi sĩ lại cảm thấy đó là hoa nở từ năm ngoái.
Phải chăng con người đang ở hiện nay nhưng như lùi về quá khứ? Hay quá khứ đang tìm về với thực tại mới đúng đây?
Ở hai câu thơ này, âm điệu theo nhịp 4/1/2. Từ Mấy chùm trước giậu tới hoa năm ngoái có một đoạn suy tư, ngẫm nghĩ và sau đó đột nhiên xuất hiện cảm giác lạ lùng là hoa năm ngoái chứ ko phải hoa năm nay. Cảm giác đấy khiến thi sĩ nghe tiếng ngỗng trên ko vang vọng nhưng giật thột băn khoăn tự hỏi: ngỗng nước nào?
Nếu như bốn câu đầu, cảnh vật hài hoà, giao cảm với nhau thì tới đây, con người hoà hợp với cảnh vật trong một nỗi niềm u uất. Cảnh vật trình bày tâm tư con người và tâm tư con người trình bày qua cách nhìn cảnh vật. Tương tự, cảnh vật được mô tả qua đôi mắt và trái tim rung cảm của thi sĩ.
Mùa thu tới, thi sĩ nhìn hoa trước sân, nghe tiếng chim kêu trên trời vẳng xuống nhưng trỗi dậy cả một niềm xót xa, lặng lẽ nhưng như nẫu ruột, chết lòng. Chiều sâu của tâm hồn thi sĩ lắng đọng vào chiều sâu của câu thơ là vậy. Quả ứng với câu:
“ Cảnh nào cảnh chẳng đeo tình
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
Đứng trước cảnh thu, cảm nhận hồn thu khiến cảm hứng làm thơ của thi sĩ bỗng dạt dào. Ông toan cất bút nhưng rồi lại ngập ngừng:
“Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào.”
Thi sĩ thẹn với ông Đào, là thẹn điều gì? Thẹn vì tài thơ thua kém hay thẹn vì mình chưa có được tư cách trong sáng và khí phách cứng cỏi như Đào Tiềm? Câu hỏi đấy còn lửng lơ bỏ ngỏ.
Một chữ “thẹn” vừa khiến nhịp thơ chùng xuống, vừa thấy được sự kính trọng, sùng bái của thi sĩ với người thi sĩ nhà Đường ko màng lợi danh. Lời thơ trong cấu kết có cái gì đó lửng lơ nhưng kín đáo, do đó càng làm tăng thêm chất suy tư của cả bài thơ.
Ko thể phủ nhận “Thu vịnh” là một trong những bài thơ đỉnh cao viết về đề tài mùa thu, về làng cảnh trong nền văn học Việt Nam. Bài thơ ko chỉ khắc họa bức tranh mùa thu thôn quê đẹp bình dị, mộc mạc nhưng thân thiện, qua đó còn trình bày cái tâm của người thi sĩ yêu làng quê, quốc gia; người thi sĩ có tâm hồn cũng trong sáng, mộc mạc như chính cảnh sắc thu quê.
Phân mục: Hỏi đápt
#Phân #tích #bài #thơ #Thu #vịnh #của #Nguyễn #Khuyến
Xem thêm: Trị giá của hàng hóa là gì?
[rule_{ruleNumber}]
#Phân #tích #bài #thơ #Thu #vịnh #của #Nguyễn #Khuyến
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến” src=”https://vi.wikipedia.org/w/index.php?search=Ph%C3%A2n%20t%C3%ADch%20b%C3%A0i%20th%C6%A1%20Thu%20v%E1%BB%8Bnh%20c%E1%BB%A7a%20Nguy%E1%BB%85n%20Khuy%E1%BA%BFn%20&title=Ph%C3%A2n%20t%C3%ADch%20b%C3%A0i%20th%C6%A1%20Thu%20v%E1%BB%8Bnh%20c%E1%BB%A7a%20Nguy%E1%BB%85n%20Khuy%E1%BA%BFn%20&ns0=1″>
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến -
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến – Bài làm 1
Nguyễn Khuyến có nhiều bài thơ viết về mùa thu bằng chữ Hán và chữ Nôm. Thu vịnh là một trong ba bài thơ Nôm nổi tiếng: Thu điếu, Thu ẩm và Thu vịnh. Chùm thơ này đã tôn vinh Nguyễn Khuyến lên vị trí hàng đầu trong các thi sĩ viết về mùa thu của quê hương, làng cảnh Việt Nam.
Đáng xem xét là các cụ thể trong bài thơ này đều rút ra từ cảnh vật thân quen của quê hương tác giả. Vùng đồng chiêm trũng Bình Lục một năm chỉ cấy được một mùa, còn toàn là ngập nước. Trong làng có vô số ao chuôm với những bờ tre loanh quanh bao bọc những mái tranh nghèo.
Mở đầu bài thơ là hình ảnh bầu trời rộng lớn, mênh mông:
Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lưa thưa gió hắt hiu.
Xanh ngắt là xanh thăm thẳm, mấy từng cao là rất cao, tưởng như có nhiều lớp, nhiều tầng. Trên cái nền là bầu trời rộng lớn nổi trội lên hình ảnh thanh nhã của cần trúc (cây trúc non dáng cong cong như chiếc cần câu) đang đung đưa khe khẽ trước gió thu.
Gió hắt hiu là gió rất nhẹ và như chứa chất tâm trạng bên trong. Tất cả dường như có một mối thông cảm thầm lặng, sâu kín, tinh tế và khó nắm bắt.,. Sự lay động rất nhẹ của cần trúc càng làm tăng thêm cái nín thinh, sâu thẳm của bầu trời.
Bầu trời lại như dồn hết cái sâu lắng vào bên trong cần trúc, để cho nó vừa như đung đưa nhưng cũng vừa như đứng yên. Đó là nét động và nét tĩnh của cảnh thu.
Hai câu đề chấm phá hai nét phong cảnh đơn sợ, thanh thoát nhưng hoà điệu nhịp nhàng với tâm hồn tác giả. Trong đó, mọi cụ thể, sắc màu, đường nét, cử động đều rất hài hoà. Thi sĩ mới nói tới trời thu nhưng ta đã thấy cả hồn thu trong đó.
Hai câu luận:
Nước biếc trông như tầng khói phủ,
Song thưa để mặc bóng trăng vào.
Nước biếc là thuốc nước đặc trưng của mùa thu lúc khí trời mở màn se lạnh. Sáng sớm và chiều tối, trên mặt ao, mặt hồ có một lớp sương mỏng trông như khói phủ. Cảnh mặt nước khói sương phổ biến đấy qua con mắt và tâm hồn thi sĩ đã trở thành một dáng thu ngâm vịnh.
Tầng khói phủ khác làn khói phụ vì sương đã trở thành dày hơn, nhiều lớp hơn, có chiều cao, độ sâu, như chất chứa cái gì đó ở bên trong. Nước biếc cỏ tầng khói phủ thì thuốc nước ko còn biếc nữa nhưng lãn vào làn khói lam mờ, hoá mung lung, huyền ảo. Đó là dáng thu dưới mặt đất, sau dáng thu trên bầu trời.
Hình ảnh song thưa gợi ý thanh thoát, linh động. Bóng trăng vào qua song thưa để ngỏ thì bóng trăng trở thành mênh mông hơn, lặng lẽ hơn.
Nếu ở câu trên là một trạng thái có chiều cao, có độ sâu thì ở câu này lại là một trạng thái mở ra thành một bề rộng, mặc dù bj giới hạn bởi khung cửa sổ song thưa nhưng vẫn cứ mênh mông ở ý nghĩa bên trong, ở ý thức và âm điệu,., nhưng trạng thái nào thì cũng đều u tịch và chất chứa suy tư.
Cảnh vật trong bốn câu thơ đầu được mô tả ở những thời khắc không giống nhau. Nhìn thấy màu trời xanh ngắt; cần trúc lưa thưa là lúc đang trưa. Mặt nước biếc trông như tầng khói phủ là lúc hoàng hôn và bóng trăng tràn qua song thưa là lúc trời đã vào đêm… Mỗi cảnh một vẻ đẹp không giống nhau, nhưng mối dây liên kết giữa chúng lại chính là sự nhất quán trong tâm tư tác giả.
Ngòi bút cũng theo diễn biến tâm tư nhưng chọn ra mấy nét tiêu biểu kia. Tuy không giống nhau nhựng dường như các hình ảnh trên đều cùng gợi lên trạng thái lặng im, ẩn giấu sự thông cảm, giao hoà giữa tâm hồn tác giả và hồn thu.
Tâm trạng chủ đạo đấy chi phối cách nhìn, cách nghĩ của Nguyễn Khuyến:
Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái,
Một tiếng trên ko, ngỗng nước nào ?
Sau lúc nhìn mặt nước khói phủ, ngắm ánh trăng tràn qua song thưa, thi sĩ trông ra bờ giậu ngoài sân, ở đó, nở mấy chùm hoa. Điều lạ là bỗng dưng, thi sĩ cảm thấy đó là hoa năm ngoái.
Ở trên, cảnh vật được mô tả qua con mắt nhìn có vẻ khách quan, tới đây xúc cảm của trái tim đã khoác lên cảnh vật màu sắc chủ quan. Hoa nở trước mắt hẳn hoi nhưng cảm thấy là hoa năm ngoái. Điều gì đã xảy ra trong lòng người? Con người đang ở trong hiện nay nhưng như lùi về quá khử hay bóng vía quá khứ hiện về trong thực tại?
Âm điệu câu thơ theo nhịp 4/1/2: Từ Mấy chùm trước giậu tới hoa năm ngoái có một đoạn suy tư, ngẫm nghĩ và sau đó đột nhiên xuất hiện cảm giác lạ lùng là hoa năm ngoái chú ko phải hoa năm nay. Cảm giác đấy khiến thi sĩ nghe tiếng ngỗng trên ko vang vọng nhưng giật thột băn khoăn tự hỏi: ngỗng nước nào ? Mặc dù âm thanh đấy đã quá thân thuộc mỗi độ thu về.
Nếu như trong bốn câu thơ trên, cảnh vật hài hoà, giao cảm với nhau thì tới đây, con người hoà hợp với cảnh vật trong một nỗi niềm u uất. Cảnh vật trình bày tâm tư con người và tâm tư con người trình bày qua cách nhìn cảnh vật.
Tương tự, cảnh vật được mô tả qua đôi mắt và trái tim rung cảm của thi sĩ. Mùa thu tới, thi sĩ nhìn hoa trước sân, nghe tiếng chim kêu trên trời vẳng xuống nhưng trỗi dậy cả một niềm xót xa, lặng lẽ nhưng như nẫu ruột, chết lòng. Chiều sâu của tâm hồn thi sĩ lắng đọng vào chiều sâu của câu thơ là vậy.
Trước cảnh thu và hồn thu khiến thi hứng dạt dào, thi sĩ toan cất bút, nhưng nghĩ đi nghĩ lại, đột nhiên thấy thẹn với ông Đào nên đành thôi:
Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào.
Thi sĩ thẹn nỗi gì vậy? Thẹn vì tài thơ thua kém hay thẹn vì mình chưa có được tư cách trong sáng và khí phách cứng cỏi như Đào Tiềm? Lôgic của bài thơ là từ cảnh tới tình, từ tình tới người. Lời thơ trong cấu kết có cái gì đó lửng lơ nhưng kín đáo, do đó càng làm tăng thêm chất suy tư của cả bài thơ.
Nguyễn Khuyến mô tả cảnh thu ở quê hương mình, từ mây trời, ngọn trúc, mặt nước, ánh trăng tới chùm hoa trước giậu, tiếng ngỗng trên ko… để dẫn tới xúc cảm đầy suy tư ẩn chứa trong cảnh vật. Thông qua đó, ông gửỉ gắm tâm trạng xót xa, tiếc nuối trước tình trạng quốc gia rơi vào tay giặc ngoại xâm, quá khứ tốt lành ko còn nữa nhưng mình thì lực bất tòng tâm.
Thu vịnh là một bài , góp phần khẳng định tình yêu quê hương quốc gia thắm thiết trong thơ Nguyễn Khuyến, trình bày qua tình yêu tự nhiên tha thiết. Trình độ nghệ thuật của bài thơ đã đạt tới mức điêu luyện, tinh tế, ko dễ mấy người nào sánh được.
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến – Bài làm 2
Nhắc tới Nguyễn Khuyến người ta nhớ tới những sáng tác của ông về mùa thu. Trong đó có nhiều bài thơ viết về mùa thu bằng chữ Hán và chữ Nôm.
Bài thơ “Thu vịnh” là một trong ba bài thơ Nôm nổi tiếng: Thu điếu, Thu ẩm và Thu vịnh. Chính chùm thơ về mùa thu này đã giúp Nguyễn Khuyến bước lên vị trí hàng đầu trong các thi sĩ viết về mùa thu.
Những câu thơ nhẹ nhõm dễ đi vào lòng người, sẽ ko người nào có thể quên, lúc nhắc tới thơ về mùa thu Việt Nam, Thu Vịnh như là một trong 3 bài thơ đặc sản của thơ văn viết về mùa thu.
Mọi cảnh vật thân thuộc xuất hiện , vùng đồng chiêm trũng Bình Lục, ngập nước với ao hồ, bờ tre bao bọc-một biểu tượng thân thuộc của làng quê Việt Nam. Mở đầu bài thơ Thu vịnh là một hình ảnh đầy thân thuộc như thế:
Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lưa thưa gió hắt hiu.
Hình ảnh ấn tượng nhất của mùa thu có nhẽ là bầu trời, đó là màu xanh ngắt là xanh thăm thẳm, mấy từng cao là rất cao, tưởng như có nhiều lớp, nhiều tầng. Trên cái nền là bầu trời rộng lớn là hình ảnh thanh nhã của cần trúc đang đung đưa khe khẽ trước gió thu.
Gió ko mạnh ko ồ ạt ko mang cái nóng như mùa hè, cũng ko âm u như gió mùa đông, nhưng nhẹ nhõm hắt hiu, đúng chất của một ngọn gió mùa thu, chứa đựng nhiều tâm trạng ẩn trong đó.
Sự lay động rất nhẹ của cần trúc ngày càng làm tăng thêm cái yên ắng , sâu thẳm của bầu trời. Hình ảnh bầu trời thu và cần trúc tạo nên mối liên hệ chặt chẽ, động làm nổi trội tĩnh, mọi thứ như hòa quyện với nhau.
Ko ngừng lại ở nét chấm phá ở hai câu đề, với cảnh vật hòa quyện với nhau, hai câu luận lại mô tả cảnh vật thật như chốn bồng lai, có bóng trăng:
Nước biếc trông như tầng khói phủ,
Song thưa để mặc bóng trăng vào.
Thuốc nước biếc là màu nước đặc trưng của dòng nước vào thu lúc khí trời mở màn se lạnh. Thu chính là thời khắc giao mùa giữa mùa hè và mùa đông cho nên, vừa có gió se, vừa có sương mỏng vờn trên mặt nước.
Cảnh mặt nước khói sương phổ biến đấy qua con mắt tinh tế và tâm hồn thi sĩ nhạy cảm đã trở thành yểu điệu có hồn. Lớp sương đấy như một dày thêm, ko phải phảng phất nữa nhưng là như tầng khói phủ.
Nước biếc có tầng khói phủ cho nên thuốc nước ko còn biếc nữa nhưng hoá mung lung, huyền ảo. Đó là tiết thu dưới mặt đất, nét đặc trưng nhất.
Hình ảnh “song thưa“ để mặc bóng trăng vào gợi ý thanh thoát, linh động. Bóng trăng vào qua song thưa để ngỏ cho nên bóng trăng trở thành mênh mông hơn, lặng lẽ hơn.
Ko gian ko được mở ra theo chiều cao nhưng còn mở ra vẻ mênh mông rộng lớn theo chiều rộng, nhưng mọi thứ đều yên ắng và u tịch
Vẫn với tâm trạng yên ắng, có chút gợn buồn chi phối cách nhìn, cách nghĩ của Nguyễn Khuyến, cho nên quang cảnh thu được tiếp tục chấm phá với những ngôn từ:
“Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái,
Một tiếng trên ko, ngỗng nước nào?”
Vẫn với những hình ảnh thân thuộc, sau mặt nước khói phủ, ngắm ánh trăng tràn qua song thưa, thi sĩ trông ra bờ giậu ngoài sân, ở đó, nở mấy chùm hoa. Điều lạ là thi sĩ cảm thấy đó là hoa năm ngoái. Nếu như cảnh vật được mô tả qua con mắt nhìn có vẻ khách quan, thì xúc cảm của trái tim đã khoác lên cảnh vật màu sắc chủ quan.
Vì sao tác giả lại thấy giậu hoa lại là hoa năm ngoái. Điều gì đang xảy ra trong lòng người? Con người đang ở trong hiện nay nhưng tâm trí như lùi về quá khử hay bóng vía quá khứ đang trùm lấy hiện thực. Câu hỏi tu từ xuất hiện, hay chính là nỗi băn khoăn của tác giả.
Cảnh trời đất vào thu, với quang cảnh trời cao, nước xanh lè khói phủ rồi những âm thanh thân thuộc, nhưng quang cảnh đấy đang hòa vào một nỗi niềm u uất trình bày sâu trong tâm tư con người tác giả.
Trước quang cảnh thu và hồn thu khiến thi hứng dạt dào, thi sĩ toan cất bút, nhưng nghĩ đi nghĩ lại, bỗng thấy thẹn với ông Đào nên đành thôi:
“Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào”
Nhắc tới ông Đào, thi sĩ thấy thẹn? Thẹn vì tài thơ thua kém hay thẹn vì mình chưa có được tư cách trong sáng và khí phách cứng cỏi như Đào Tiềm? Việc sử dụng điển tích điển cố ở đây tạo nên ý tứ sâu xa của tác và càng làm tăng thêm chất suy tư của cả bài thơ.
Mọi cảnh vật mùa thu xuất hiện theo chiều cao và cả chiều rộng, những hình ảnh thân thuộc và cả những nét đặc trưng của mùa thu nữa nhưng đều phảng phất tâm trạng xót xa tiếc nuối trước tình trạng quốc gia rơi vào tay giặc ngoại xâm, quá khứ tốt lành ko còn nữa nhưng bản thân mình thì lực bất tòng tâm.
Thu vịnh là một trong số bài thơ hay, khẳng định tình yêu quê hương quốc gia thắm thiết trong thơ Nguyễn Khuyến, trình bày qua tình yêu tự nhiên tha thiết.
Hồn thơ phóng khoáng, chỉ với những hình ảnh thân thuộc, vài nét chấm phá, bài thơ chỉ với 8 câu nhưng như vẽ ra bao viễn cảnh tươi đẹp. Sự tinh tế trong dùng từ để vịnh mùa thu cũng đạt tới mức điêu luyện tinh tế.
Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến – Bài làm 3
Nhắc tới thơ viết về đề tài tình yêu ko thể ko nhắc tới Xuân Diệu; nhắc tới thơ ca cách mệnh ko thể ko nhắc tới Tố Hữu; còn nếu nhắc tới thơ viết về mùa thu, chúng ta ko thể nào ko nhắc tới cái tên Nguyễn Khuyến. Ông có cả một chùm thơ hay viết về mùa thu gồm 3 bài : Thu Vịnh, Thu Điếu, Thu Ẩm.
Cả ba bài trong chùm thơ thu đều lấy bối cảnh là làng quê hương tác giả. Đó là vùng đồng chiêm trũng Bình Lục một năm chỉ cấy được một mùa, còn lại toàn là ngập nước. Làng quê Bình Lục đấy cũng bình dị như biết bao làng quê thân thuộc khác, có vô số ao chuôm với những bờ tre loanh quanh bao bọc những mái tranh nghèo.
Nếu như trong “Thu điếu” bức tranh mùa thu được cảm nhận theo chiều ko gian từ gần rồi tới cao, xa thì ở “Thu Vịnh”, thi sĩ thưởng thức bức tranh thu kể từ cao xuống thấp. Mở đầu bài thơ là hình ảnh bầu trời rộng lớn, mênh mông, xanh trong rất tiêu biểu của mùa thu nơi thôn quê:
“Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lưa thưa gió hắt hiu”
“ Xanh ngắt” có tức là xanh thăm thẳm, dường như trời thu trong thơ Nguyễn Khuyến luôn được bao phủ bởi sắc màu “xanh ngắt” đấy. Ví dụ như trong “Thu ẩm” ông viết:
“Da trời người nào nhuộm nhưng xanh ngắt”
Hay ở “Thu điếu”:
“Tầng mây lửng lơ trời xanh ngắt”
Xanh ngắt là sắc xanh trong, mở ra một ko gian rất rộng, rất cao. Đặc trưng, lúc liên kết với “mấy từng cao” càng làm ko gian thêm rộng lớn, thăm thẳm. Mấy từng cao gợi cho chúng ra cảm giác là rất cao, tưởng như có nhiều lớp, nhiều tầng. Trên cái nền là bầu trời rộng lớn nổi trội lên hình ảnh thanh nhã của cần trúc.
Ko phải là “khóm trúc” nhưng là “cần trúc”, là cây trúc non dáng cong cong như chiếc cần câu đang đung đưa khe khẽ trước gió thu “hắt hiu” thổi. Gió hắt hiu là gió rất nhẹ, gió thổi ko vội vàng cũng nhưng cũng ko lưu luyến, gợi lên chút cảm giác hững hờ.
Tới cả gió thu cũng đậm chất thu, phảng phất buồn như chứa chất tâm trạng bên trong. Tất cả dường như có một mối thông cảm thầm lặng, sâu kín, tinh tế và khó nắm bắt. Giữa cái nền “xanh ngắt”, sự lay động rất nhẹ của cần trúc càng làm tăng thêm cái nín thinh, sâu thẳm của bầu trời.
Bầu trời lại như dồn hết cái sâu lắng vào bên trong cần trúc, để cho nó vừa như đung đưa nhưng cũng vừa như đứng yên. Đó là nét động và nét tĩnh của cảnh thu, cũng chính là đặc tài trong dụng nghệ lấy động tả tĩnh của thi sĩ Nguyễn Khuyến.
Thông qua hai câu đề này, thi sĩ đã chấm phá hai nét phong cảnh đơn sơ, thanh thoát nhưng hoà điệu nhịp nhàng với tâm hồn tác giả. Trong đó, mọi cụ thể, sắc màu, đường nét, cử động đều rất hài hoà. Thi sĩ mới chỉ nói tới trời thu nhưng ta đã thấy cả hồn thu trong đó vậy!
“Nước biếc trông như tầng khói phủ
Song thưa để mặc bóng trăng vào”
Hai câu luận tiếp tục phác thảo rõ nét hơn cảnh sắc của mùa thu. Nước biếc là thuốc nước đặc trưng của mùa thu lúc khí trời mở màn se lạnh. “Biếc” ở đây chỉ sắc xanh của nước: vừa xanh, vừa trong; còn gợi lên hình ảnh vừa yên ắng vừa như sáng nhấp nhánh.
Mùa thu, vào sáng sớm và chiều tối, trên mặt ao, mặt hồ có một lớp sương mỏng trông như khói phủ. Cảnh mặt nước khói sương phổ biến đấy qua con mắt và tâm hồn thi sĩ đã trở thành một dáng thu ngâm vịnh. Cách sử dụng “tầng khói phủ” cũng đem lại hiệu ứng gợi hình, gợi cảm hơn hẳn.
Ko phải “làn” nhưng lại là “tầng”. Tầng khói phủ khác làn khói phủ vì sương đã trở thành dày hơn, nhiều lớp hơn, có chiều cao, độ sâu, như chất chứa cái gì đó ở bên trong. Nước biếc cỏ tầng khói phủ thì thuốc nước ko còn biếc nữa nhưng hòa lẫn vào làn khói lam mờ, trở thành mung lung, huyền ảo.
Cách so sánh này thấy sự rất lạ mắt, rất thơ!
Từ bầu trời nhìn xuống mặt nước, rồi lại từ mặt ngước lên bầu trời. Tuy nhiên, quang cảnh thu càng làm nên thơ mộng lúc được dát lên mình màu trắng bạc của ánh trăng. Hình ảnh song thưa gợi ý thanh thoát, linh động.
Bóng trăng vào qua song thưa để ngỏ thì bóng trăng trở thành mênh mông hơn, lặng lẽ hơn. Nếu ở câu trên là một trạng thái có chiều cao, có độ sâu thì ở câu này lại là một trạng thái mở ra thành một bề rộng, mặc dù bị giới hạn bởi khung cửa sổ song thưa nhưng vẫn cứ mênh mông ở ý nghĩa bên trong, ở ý thức và âm điệu, những trạng thái nào thì cũng đều u tịch và chất chứa suy tư.
Cảnh thu trong bốn câu thơ đầu được mô tả ở những thời khắc không giống nhau. Nhìn thấy màu trời xanh ngắt; cần trúc là lúc đang trưa; mặt nước biếc trông như tầng khói phủ là lúc hoàng hôn và bóng trăng tràn qua song thưa là lúc trời đã vào đêm… Cảnh sắc chuyển biến theo thời kì, nhưng lại nhất quán trong ý thơ, trong tâm tư của hồn thi sĩ.
Tới hai câu thơ trong thực, tác giả viết:
“Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái
Một tiếng trên ko, ngỗng nước nào”
Sau lúc nhìn mặt nước khói phủ lại tới ngắm ánh trăng tràn qua song thưa; lúc này thi sĩ trông ra bờ giậu ngoài sân thấy mấy chùm hoa đã nở. Hoa nở thì đâu có gì lạ? Điều lạ là bỗng dưng, thi sĩ cảm thấy đó là hoa năm ngoái.
Nếu như ở 4 câu trên, cảnh vật được mô tả qua con mắt nhìn có vẻ khách quan, thì tới đây xúc cảm của trái tim đã khoác lên cảnh vật màu sắc chủ quan. Rõ ràng là thấy hoa nở ngay trước mắt, nhưng thi sĩ lại cảm thấy đó là hoa nở từ năm ngoái.
Phải chăng con người đang ở hiện nay nhưng như lùi về quá khứ? Hay quá khứ đang tìm về với thực tại mới đúng đây?
Ở hai câu thơ này, âm điệu theo nhịp 4/1/2. Từ Mấy chùm trước giậu tới hoa năm ngoái có một đoạn suy tư, ngẫm nghĩ và sau đó đột nhiên xuất hiện cảm giác lạ lùng là hoa năm ngoái chứ ko phải hoa năm nay. Cảm giác đấy khiến thi sĩ nghe tiếng ngỗng trên ko vang vọng nhưng giật thột băn khoăn tự hỏi: ngỗng nước nào?
Nếu như bốn câu đầu, cảnh vật hài hoà, giao cảm với nhau thì tới đây, con người hoà hợp với cảnh vật trong một nỗi niềm u uất. Cảnh vật trình bày tâm tư con người và tâm tư con người trình bày qua cách nhìn cảnh vật. Tương tự, cảnh vật được mô tả qua đôi mắt và trái tim rung cảm của thi sĩ.
Mùa thu tới, thi sĩ nhìn hoa trước sân, nghe tiếng chim kêu trên trời vẳng xuống nhưng trỗi dậy cả một niềm xót xa, lặng lẽ nhưng như nẫu ruột, chết lòng. Chiều sâu của tâm hồn thi sĩ lắng đọng vào chiều sâu của câu thơ là vậy. Quả ứng với câu:
“ Cảnh nào cảnh chẳng đeo tình
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
Đứng trước cảnh thu, cảm nhận hồn thu khiến cảm hứng làm thơ của thi sĩ bỗng dạt dào. Ông toan cất bút nhưng rồi lại ngập ngừng:
“Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào.”
Thi sĩ thẹn với ông Đào, là thẹn điều gì? Thẹn vì tài thơ thua kém hay thẹn vì mình chưa có được tư cách trong sáng và khí phách cứng cỏi như Đào Tiềm? Câu hỏi đấy còn lửng lơ bỏ ngỏ.
Một chữ “thẹn” vừa khiến nhịp thơ chùng xuống, vừa thấy được sự kính trọng, sùng bái của thi sĩ với người thi sĩ nhà Đường ko màng lợi danh. Lời thơ trong cấu kết có cái gì đó lửng lơ nhưng kín đáo, do đó càng làm tăng thêm chất suy tư của cả bài thơ.
Ko thể phủ nhận “Thu vịnh” là một trong những bài thơ đỉnh cao viết về đề tài mùa thu, về làng cảnh trong nền văn học Việt Nam. Bài thơ ko chỉ khắc họa bức tranh mùa thu thôn quê đẹp bình dị, mộc mạc nhưng thân thiện, qua đó còn trình bày cái tâm của người thi sĩ yêu làng quê, quốc gia; người thi sĩ có tâm hồn cũng trong sáng, mộc mạc như chính cảnh sắc thu quê.
Phân mục: Hỏi đápt
#Phân #tích #bài #thơ #Thu #vịnh #của #Nguyễn #Khuyến
Xem thêm: Trị giá của hàng hóa là gì?
[rule_{ruleNumber}]
#Phân #tích #bài #thơ #Thu #vịnh #của #Nguyễn #Khuyến
[/box]
#Phân #tích #bài #thơ #Thu #vịnh #của #Nguyễn #Khuyến
Bạn thấy bài viết Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Nhớ để nguồn: Phân tích bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến tại bangtuanhoan.edu.vn
Chuyên mục: Kiến thức chung