Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu, ta sẽ thấy được sự liên kết hài hòa giữa yếu tố cổ điển, dân gian với yếu tố cách mệnh hiện đại. Chính vì thế nhưng thơ Tố Hữu có khả năng thấm sâu vào tâm hồn độc giả nhiều thế hệ. Hãy cùng bangtuanhoan.edu.vn tìm hiểu, cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Tố Hữu là một trong những thi sĩ lớn nhất và tiêu biểu nhất của nền thơ ca Việt Nam hiện đại. Ông là một người chiến sĩ với tư tưởng cộng sản, một thi sĩ mang tư tưởng cách mệnh. Vì thế, Tố Hữu được xem là ngọn cờ đầu của thơ ca cách mệnh. Nhắc tới Tố Hữu là nói tới một hồn thơ trữ tình – chính trị, rất thâm thúy và đặm đà bản sắc dân tộc. Suốt cuộc đời mình, thi sĩ đã viết về lý tưởng lớn, lẽ sống lớn, thú vui lớn, tình cảm lớn của người chí sĩ.
Tố Hữu còn gắn bó với dân thâm thúy, bởi vậy nhưng các tác phẩm của ông luôn thân thiện với nhân dân. Ông để lại một sự nghiệp văn học phong phú, giàu trị giá và tác phẩm Việt Bắc là một trong những áng thơ rực rỡ tiêu biểu cho hồn thơ của Tố Hữu. Kết tinh của tác phẩm này được lắng đọng trong mười câu thơ diễn tả nỗi nhớ của người về xuôi với cảnh tự nhiên và con người Việt Bắc hòa quyện thành bức tranh tứ bình. Hãy cùng cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Đôi nét về thi sĩ Tố Hữu và nói chung chung bài thơ Việt Bắc
Thi sĩ Tố Hữu được yêu quý bởi chất thơ rất riêng đầy sức thông minh. Với 6 tập thơ tiêu biểu như Từ đó, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn đều gắn liền với những chặng đường lớn của cách mệnh Việt Nam. Có nhẽ thế nhưng thơ ông được ví như cuốn biên niên sử bằng thơ của cách mệnh dân tộc. Ông đã hoàn chỉnh phong cách thơ của riêng mình, một cuộc đời thơ của mình nhưng ko thể lẫn với bất kỳ người nào.
Trước lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta nhận thấy đây là những áng thơ trong tập thơ cùng tên của Tố Hữu viết về thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Bài thơ Việt Bắc được xem là đỉnh cao của tác giả. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ là nhân sự kiện chiến dịch Điện Biên phủ thắng lợi, Trung ương Đảng và Chính phủ rời chiến khu từ Việt Bắc về thủ đô, Tố Hữu đã viết Việt Bắc.
Tác phẩm là một bức tranh trữ tình nhưng hoành tráng, bao quát cả một diện lớn về thời kì suốt 15 năm, với một ko gian rộng lớn là toàn thể Việt Bắc. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta sẽ thấy đây là đoạn rực rỡ và mang trị giá nội dung cũng như nghệ thuật lớn lao.
“Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hoà bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thuỷ chung”
Đây là một trong những đoạn thơ rực rỡ nhất trong tác phẩm. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua những áng thơ này, ta sẽ thấy phần nào vẻ đẹp của tác phẩm. Chỉ với 10 câu thơ nhưng cũng đủ tập trung nói tới một chủ đề và đạt tới sự toàn bích.
Đoạn thơ này được chia làm hai phần. Phần đầu gồm hai câu, nó như lời đưa đẩy trong các cuộc hát giao duyên. Trong đó, người đàn ông (người về xuôi) vừa ướm hỏi lòng người ở lại, vừa khẳng định những tình cảm trong lòng mình. Phần sau sẽ bao gồm 8 câu phân thành 4 cặp lục bát. Điểm rực rỡ hơn cả chính là cứ câu lục tả hoa thì câu bát tả người. Đoạn thơ như một bức tranh tứ bình diễn tả hoa và người Việt Bắc trong bốn mùa bằng những nét đặc trưng nhất của nơi đây. Cảnh sắc tự nhiên cũng như con người Việt Bắc được kết tinh một cách cô đúc và súc tích một cách đặc trưng trong đoạn thơ này.
Việt Bắc là bài thơ được viết theo hình thức đối đáp của dân gian. Hai câu thơ đầu, về tác dụng đối đáp, hai câu thơ đưa đẩy để nối tiếp các mảng đề tài trong một cuộc hát. Đó là người đàn ông ướm hỏi người con gái.
“Ta về mình có nhớ ta”
Lời hỏi mang giọng tình tứ với cách xưng hô ta mình – mình ta. Quan trọng hơn cả và tinh tế hơn cả chính là sự thanh lịch trong tình cảm. Ta về chẳng biết mình có nhớ ta ko, nhưng ngay cả lúc mình ko nhớ ta thì ta vẫn cứ nhớ mình – lời người về xuôi gửi gắm với người ở lại. “Ta” và “mình” là cách xưng hô thân tình trình bày tình quân dân, nhưng với tiếng nói mộc mạc, đã trình bày sự gắn bó như người thân trong một gia đình, như những người bạn tri kỷ lâu năm. Nay phải cách xa biết bao tâm tư, bao nhiêu lưu luyến ko nỡ xa vắng, tất cả sẽ kết thành nỗi nhớ. Nỗi nhớ đó mới duyên dáng và tế nhị biết bao:
“Ta về ta nhớ những hoa cùng người”.
Tương tự là người ra đi khẳng định tình cảm của mình bằng nỗi nhớ, chính là nỗi nhớ về những gì đẹp nhất của Việt Bắc. Đó là hoa và người. Trong nỗi nhớ của người đi, hai hình ảnh này là đồng hiện, soi chiếu vào nhau. Hoa là thứ đẹp nhất của tự nhiên, còn người ta lại là “hoa của đất”. Vì vậy, cứ nhớ tới người thì hiện hóng hoa và trái lại, hễ nhớ về hoa thì hiển hiện hình người bởi hoa và người đâu có thể tách rời.
Có thể thấy, tranh tứ bình là một trong những loại hình rất rộng rãi trong nghệ thuật thơ văn trung đại. Nó thường là một bộ tranh gồm bốn bức mô tả bốn mặt của một nhân vật nào đấy. Vì vậy, tự nó đã có ý nghĩa hoàn chỉnh. Ta đã từng gặp những bộ tranh tứ bình như tùng – cúc – trúc – mai, xuân – hạ – thu – đông, ngự – tiều – canh – mục, long – li – quy – phượng… Trong thơ ca, ta cũng từng bắt gặp rất nhiều như là cảnh “Trông bốn bề” trong Chinh phụ ngâm, đoạn “buồn trông” lúc Kiều ở lầu ngưng Bích, đoạn thơ mô tả thời oanh liệt của con hổ trong Nhớ rừng của Thế Lữ.
Lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta thấy tác giả đã mô tả được một cách toàn diện cũng như thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất. Thi sĩ Tố Hữu sử dụng lối vẽ tranh tứ bình rất thuần thục trong nhiều bài thơ, đoạn thơ này được xem là bộ tranh tứ bình tứ quý về hoa và người trong 4 mùa của Việt Bắc.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua hình ảnh mùa đông
Mở đầu với một hình ảnh mang tính nói chung, trong đó Việt Bắc hiện lên như một miền quê thật đẹp xiết bao:
“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao cài thắt lưng”
Gam màu cơ bản của bức tranh chính là màu xanh. Đó là một màu xanh mênh mang nhưng trầm tĩnh của rừng già. Nó gợi lên một miền quê êm đềm và yên ắng. Thế nhưng trên cái nền xanh đó, chúng ta nhìn thấy hoa chuối đỏ tươi, bập bùng cháy như những bó đuốc. Nếu người nào đã biết hoa chuối nở, sẽ thấy rằng thi sĩ chỉ viết hai chữ “đỏ tươi” nhưng cũng đủ gợi cho ta thấy hoa chuối đã làm sáng lên cả một góc rừng. Chính loài hoa đơn mộc bình lặng này lại làm cho cảnh rừng trở thành sống động hơn.
Ngoài ra, hoa chuối lại được tổ điểm bởi những tia nắng ở câu thứ hai càng làm cho ko khí vốn trầm tư của nơi này trở thành linh động và tươi sáng hơn. Trên cảnh nền đó, hình ảnh con người xuất hiện “đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”. Người đứng trên đỉnh đèo cao, ánh nắng chiếu vào lưỡi da trên thắt lưng làm lóe sáng. Hình ảnh này gợi lên tư thế vững chãi và sự tự tin của người làm chủ thú rừng. Thơ Tố Hữu thương mô tả con người trong tư thế đó, bài thơ “Lên Việt Bắc” được thi sĩ ghi lại:
“Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều.
Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo”.
Cũng là một hình ảnh đó, thế nhưng ở đoạn thơ trên nhà văn đã viết trong 4 câu thơ 28 chữ, còn ở bài Việt Bắc thì dường như thi sĩ đã cô đọng hơn vào 8 chữ. Tố Hữu ko đi vào vẽ kĩ nhưng chỉ chấm phá vài nét song cũng đủ cho ta tưởng tượng khá rõ về hình tượng. Như thế, tương ứng với một cảnh hoa là một dáng điệu của con người nhưng mỗi dáng điệu đó lại toát lên phẩm chất cao quý của người Việt Bắc.
Tự nhiên Việt Bắc trong hai câu thơ trên đã mở ra làm cho người đọc ngơ ngẩn, bởi vẻ đẹp rất trữ tình của núi rừng Tây Bắc nơi đây. Những bông hoa chuối đỏ tươi nở ra rực rỡ giữa mùa đông lạnh giá làm cho quang cảnh tự nhiên tuy lạnh giá nhưng lại vô cùng sinh động và ấm áp lòng người bởi sắc đỏ của hoa chuối rừng chính nét quyến rũ rất riêng. Hình ảnh người con gái đi hái măng, lấy nấm với con dao sắc nhọn là phương tiện làm việc đã trình bày được sự sinh động của con người trong công việc thường nhật của mình.
Ánh nắng của mùa đông đã làm cho ko khí trở thành ấm áp hơn bao giờ hết, ko phải là màu u ám, âm u nhưng chúng ta thường thấy trong những bài thơ khác mô tả về mùa đông. Mùa đông trong thơ của Tố Hữu vẫn đẹp, vẫn sinh động thu hút lòng người hơn bao giờ hết.
Bức tranh mùa xuân trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc thì hình ảnh về mùa xuân tươi đẹp khiến tâm hồn mỗi chúng ta cảm thấy xao xuyến. Bức tranh thứ hai này tiếp tục được thi sĩ mở ra với những nét chấm phá tiêu biểu. Trong hai câu thơ này, Tố Hữu đã khôn khéo và linh hoạt chuyển đổi thời kì từ mùa đông sang mùa xuân. Từ hình ảnh hoa chuối rừng đỏ tươi rực rỡ sang sắc hoa mơ trong trắng tinh khiết, trình bày ko khí mùa xuân đang ngập tràn trên mảnh đất Tây Bắc.
“Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”.
Tới đây, nền xanh trầm tĩnh đã nhường chỗ cho nền trắng tinh khiết của hoa mơ rừng. Hai từ “trắng rừng” khiến cảnh rừng như bừng sáng. Hoa mơ là tín hiệu báo trước lúc mùa xuân tới ở nơi đây, bởi loại hoa này thường chỉ ra vào mùa xuân, giống như hoa đào và hoa mai. Hình ảnh về một rừng hoa mơ trắng thơm ngát quyến rũ, làm say đắm lòng người được gợi mở trong câu thơ làm cho người đọc ngây ngất trước cảnh đẹp của tự nhiên. Hình ảnh người con gái chuốt từng sợi giang để làm dây gói bánh chưng, bánh tét, làm nón lá làm cho ko khí mùa xuân trở thành thân thiện ấm áp hơn bất kỳ lúc nào.
Ta nhận thấy rằng đây là hình ảnh có sức ám ảnh lớn đối với hồn thơ Tố Hữu. Bởi Việt Bắc trong nỗi nhớ của Tố Hữu dường như ko thể thiếu sắc hoa này. Sau này, trong tác phẩm “theo chân Bác”, thi sĩ cũng đã viết:
“Ôi sáng xuân nay, xuân 41
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bác về. Yên lặng. Con chim hót
Thánh thót bờ lau vui ngơ ngẩn”.
Trong cái nền cảnh đó, hiện lên con người Việt Bắc với những công việc thầm lặng “Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”. Hai chữ “chuốt từng” gợi ra biết bao sự cần mẫn, thận trọng và tài hoa. Ko biết người đan nón kia gửi gắm từng sợi giang nỗi niềm gì?.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua nét đẹp mùa hạ
“Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình”.
Trong những bức họa trên, chúng ta mới thấy được đường nét, màu sắc và ánh sáng. Tới đây, ta nghe thấy tiếng âm thanh của rừng, đó là tiếng nhạc ve. Chính nhạc ve đã làm mọi thứ trở thành xao động. Phải nói rằng trong các bức tranh tứ bình ở đây thì mùa hè Việt Bắc là rực rỡ hơn cả. Ve kêu gọi hè tới, hè về làm cho những rừng hổ phách ngả sang vàng. Người nào đã từng lên Việt Bắc, dễ thấy những hình ảnh kỳ lạ của rừng phách. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, những nét đẹp của mùa hạ tươi vui cũng là những ấn tượng sâu đậm lưu giữ trong tâm trí chúng ta.
Mùa hè của sự sôi động, nó khác hẳn với sự ấm áp của mùa đông cũng như sự tinh khôi của màu xuân. Lúc mùa hè tới thì rừng núi Việt Bắc râm ran tiếng ve kêu, màu vàng của hổ phách liên kết với tiếng ve làm cho tự nhiên nơi đây. Tiếng ve đã phá vỡ sự yên ắng và trình bày sự chuyển biến thời kì mạnh mẽ.
Trong những ngày cuối cùng của mùa xuân, những cây phách vẫn là màu xanh, nụ hoa vẫn náu kín trong những chiếc lá. Nhưng lúc những tiếng ve trước tiên của mùa hạ cất lên thì chúng nhất tề trổ hoa vàng. Chỉ đôi ba ngày cũng đủ khiến rừng phách trổ hoa vàng ruộm thật đẹp. Thi sĩ đã sử dụng chữ “đổ” cũng thật tinh tế và rực rỡ. Nó đã nhấn mạnh tới tính nhanh lẹ trong sự lay chuyển của màu sắc, đồng thời cũng diễn tả những trận mưa hoa vàng rừng phách mỗi lúc có một luồng gió ào qua.
Rõ ràng, gam màu tới đây đã thay đổi hẳn, sắc trắng đã nhường chỗ cho sắc vàng nổi trội. Và dường như, âm thanh đã làm thay đổi màu sắc. Trong phông cảnh đó, hình ảnh người lao động xuất hiện đầy nhẫn nại – đó là cô gái Việt Bắc đang hái măng một mình. Hình ảnh này trong thơ Tố Hữu đã làm tốt lên dáng điệu chịu thương chịu thương chịu khó, hay lam hay làm giàu sức hy sinh của những cô gái nơi đây.
Nét đẹp mùa thu trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
“Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung”
Bộ tranh tứ bình kết thúc bằng bức tranh thu. Ba bức tranh trên là cảnh ngày, riêng bức tranh mùa thu này lại là cảnh đêm. Bức tranh gợi lên ánh trăng rọi qua vòm lá tạo thành một quang cảnh huyền ảo “Rừng thu trăng rọi hòa bình”. Nó đã khiến ta nhớ tới một câu thơ cũng viết về đêm rừng Việt Bắc của Hồ Chí Minh: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”.
Có thể thấy, hình ảnh mùa thu trên núi rừng Việt Bắc thật dịu dàng, nên thơ và trữ tình với hình ảnh ánh trăng hòa bình trình bày sự tròn đầy và thủy chung trước sau như một của người dân nơi đây với cách mệnh.
Đây đúng là quang cảnh trữ tình dành cho những cuộc hát giao duyên, cho nên nó là cảnh cuối cùng. “Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung” – chữ “người nào” là cách nói xa xăm, ám chỉ người đang hát cùng với mình, làm cho lời lẽ trở thành tinh tế và tinh tứ hơn. Qua tiếng hát đó, ta cũng thấy được phẩm chất thủy chung và ân tình của người Việt Bắc. Bức tranh mùa thu Việt Bắc đã làm hoàn chỉnh bức tranh tuyệt mỹ của núi rừng. Vì thế, phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta ko thể quên lưu tâm tới những nét đẹp của mùa thu.
Nhận xét bài thơ lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc
Tương tự, bốn bức tranh tứ bình, bốn cảnh sắc với bốn dáng điệu đều mang một vẻ đẹp không giống nhau của tự nhiên và núi rừng Tây Bắc. Thi sĩ Tố Hữu đã thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất của quê hương cách mệnh. Điều thú vị hơn cả là đều hiện lên trong điệp khúc thương nhớ. Những chữ “nhớ” đứng ở đầu câu tạo nên âm hương mặn nhưng và da diết của nỗi nhớ. Trong nỗi nhớ đó, tất cả đều hiện lên lung linh hơn, huyền ảo hơn.
Với những nét chấm phá đơn sơ giản dị, vừa cổ điển lại hiện đại, đoạn thơ trên của Tố Hữu đã làm nổi trội được bức tranh cảnh và người qua bốn mùa của chiến khu Việt Bắc. Cảnh và người hòa hợp với nhau tô điểm cho nhau, đã làm cho bức tranh trở thành thân thiện thân quen, sống động và có hồn hơn. Tất cả đã tan chảy thành nỗi nhớ nhung quyến luyến thiết tha trong tâm hồn người cán bộ về xuôi.
Qua đoạn thơ này ta thấy tác giả Tố Hữu là người vô cùng thâm thúy, tinh tế trong tiếng nói cũng như trong quan sát. Ông đã khôn khéo gợi lên bức tranh tứ bình tự nhiên, con người Việt Bắc vô cùng tươi đẹp khiến người đọc ám ảnh khó quên.
Tóm lại, với 10 câu thơ ngắn gọn và súc tích, hài hòa trong câu lục tả cảnh, câu bát tả người, đã tạo nên bức tranh thời kì tuyệt đẹp đầy màu sắc. Qua đó, thi sĩ Tố Hữu cũng trình bày được tình cảm của mình với tự nhiên núi rừng Việt Bắc và sự thủy chung son sắc với những con người chất phát, hiền hòa nơi đây. Điều quan trọng hơn, qua việc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc nói riêng hay toàn thể bài thơ nói chung, chúng ta cần ghi nhớ công ơn to lớn của những chiến sĩ đã hi sinh và tranh đấu hết mình để chúng ta có được một tổ quốc hiền hòa và yên bình như hôm nay.
Kỳ vọng qua bài viết cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, bạn đã có thêm những tri thức hữu ích phục vụ cho quá trình học tập cũng như nghiên cứu về tác phẩm. Chúc bạn luôn học tốt!
Xem thêm >>> Tính dân tộc trong bài Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Vẻ đẹp tự nhiên trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Phân tích 8 câu đầu bài Việt Bắc của tác giả Tố Hữu [Bài viết HAY NHẤT]
Tu khoa
- soạn bài Nhớ Việt Bắc
- cảm nhận bài việt bắc khổ 1
- bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- cảm nhận khổ 7 bài thơ việt bắc
- cảm nhận 20 câu đầu bài thơ việt bắc
- cảm nhận khổ 4 5 bài thơ việt bắc
- tình quân dân trong bài thơ việt bắc
- phân tích 24 câu đầu bài thơ việt bắc
- buc tranh tu binh trong bai viet bac to huu
- tính dân tộc qua bài Việt Bắc, Tố Hữu
- bình giảng bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- nêu cảm nhận của em về 8 câu đầu bài việt bắc
- cảm nhận về bức tranh tứ bình trong bài thơ Việt Bắc
- bức tranh việt bắc ra quân là một bức tranh hùng tráng
- phân tích nỗi nhớ của người cán bộ Cách mệnh về xuôi đối với Việt Bắc
- việt Bắc trình bày rất đặm đà tính dân tộc trong nghệ thuật thơ Tố Hữu
- cảm nhận tâm trạng của ta và mình trong 8 câu thơ đầu bài thơ việt bắc
- bình giảng đoạn thơ: “Mình đi, có nhớ những ngày… đặm đà lòng son”
- phân tích bức tranh tứ bình trong việt bắc của thi sĩ tố hữu
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu, ta sẽ thấy được sự liên kết hài hòa giữa yếu tố cổ điển, dân gian với yếu tố cách mệnh hiện đại. Chính vì thế nhưng thơ Tố Hữu có khả năng thấm sâu vào tâm hồn độc giả nhiều thế hệ. Hãy cùng bangtuanhoan.edu.vn tìm hiểu, cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Tố Hữu là một trong những thi sĩ lớn nhất và tiêu biểu nhất của nền thơ ca Việt Nam hiện đại. Ông là một người chiến sĩ với tư tưởng cộng sản, một thi sĩ mang tư tưởng cách mệnh. Vì thế, Tố Hữu được xem là ngọn cờ đầu của thơ ca cách mệnh. Nhắc tới Tố Hữu là nói tới một hồn thơ trữ tình – chính trị, rất thâm thúy và đặm đà bản sắc dân tộc. Suốt cuộc đời mình, thi sĩ đã viết về lý tưởng lớn, lẽ sống lớn, thú vui lớn, tình cảm lớn của người chí sĩ.
Tố Hữu còn gắn bó với dân thâm thúy, bởi vậy nhưng các tác phẩm của ông luôn thân thiện với nhân dân. Ông để lại một sự nghiệp văn học phong phú, giàu trị giá và tác phẩm Việt Bắc là một trong những áng thơ rực rỡ tiêu biểu cho hồn thơ của Tố Hữu. Kết tinh của tác phẩm này được lắng đọng trong mười câu thơ diễn tả nỗi nhớ của người về xuôi với cảnh tự nhiên và con người Việt Bắc hòa quyện thành bức tranh tứ bình. Hãy cùng cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Đôi nét về thi sĩ Tố Hữu và nói chung chung bài thơ Việt Bắc
Thi sĩ Tố Hữu được yêu quý bởi chất thơ rất riêng đầy sức thông minh. Với 6 tập thơ tiêu biểu như Từ đó, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn đều gắn liền với những chặng đường lớn của cách mệnh Việt Nam. Có nhẽ thế nhưng thơ ông được ví như cuốn biên niên sử bằng thơ của cách mệnh dân tộc. Ông đã hoàn chỉnh phong cách thơ của riêng mình, một cuộc đời thơ của mình nhưng ko thể lẫn với bất kỳ người nào.
Trước lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta nhận thấy đây là những áng thơ trong tập thơ cùng tên của Tố Hữu viết về thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Bài thơ Việt Bắc được xem là đỉnh cao của tác giả. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ là nhân sự kiện chiến dịch Điện Biên phủ thắng lợi, Trung ương Đảng và Chính phủ rời chiến khu từ Việt Bắc về thủ đô, Tố Hữu đã viết Việt Bắc.
Tác phẩm là một bức tranh trữ tình nhưng hoành tráng, bao quát cả một diện lớn về thời kì suốt 15 năm, với một ko gian rộng lớn là toàn thể Việt Bắc. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta sẽ thấy đây là đoạn rực rỡ và mang trị giá nội dung cũng như nghệ thuật lớn lao.
“Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hoà bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thuỷ chung”
Đây là một trong những đoạn thơ rực rỡ nhất trong tác phẩm. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua những áng thơ này, ta sẽ thấy phần nào vẻ đẹp của tác phẩm. Chỉ với 10 câu thơ nhưng cũng đủ tập trung nói tới một chủ đề và đạt tới sự toàn bích.
Đoạn thơ này được chia làm hai phần. Phần đầu gồm hai câu, nó như lời đưa đẩy trong các cuộc hát giao duyên. Trong đó, người đàn ông (người về xuôi) vừa ướm hỏi lòng người ở lại, vừa khẳng định những tình cảm trong lòng mình. Phần sau sẽ bao gồm 8 câu phân thành 4 cặp lục bát. Điểm rực rỡ hơn cả chính là cứ câu lục tả hoa thì câu bát tả người. Đoạn thơ như một bức tranh tứ bình diễn tả hoa và người Việt Bắc trong bốn mùa bằng những nét đặc trưng nhất của nơi đây. Cảnh sắc tự nhiên cũng như con người Việt Bắc được kết tinh một cách cô đúc và súc tích một cách đặc trưng trong đoạn thơ này.
Việt Bắc là bài thơ được viết theo hình thức đối đáp của dân gian. Hai câu thơ đầu, về tác dụng đối đáp, hai câu thơ đưa đẩy để nối tiếp các mảng đề tài trong một cuộc hát. Đó là người đàn ông ướm hỏi người con gái.
“Ta về mình có nhớ ta”
Lời hỏi mang giọng tình tứ với cách xưng hô ta mình – mình ta. Quan trọng hơn cả và tinh tế hơn cả chính là sự thanh lịch trong tình cảm. Ta về chẳng biết mình có nhớ ta ko, nhưng ngay cả lúc mình ko nhớ ta thì ta vẫn cứ nhớ mình – lời người về xuôi gửi gắm với người ở lại. “Ta” và “mình” là cách xưng hô thân tình trình bày tình quân dân, nhưng với tiếng nói mộc mạc, đã trình bày sự gắn bó như người thân trong một gia đình, như những người bạn tri kỷ lâu năm. Nay phải cách xa biết bao tâm tư, bao nhiêu lưu luyến ko nỡ xa vắng, tất cả sẽ kết thành nỗi nhớ. Nỗi nhớ đó mới duyên dáng và tế nhị biết bao:
“Ta về ta nhớ những hoa cùng người”.
Tương tự là người ra đi khẳng định tình cảm của mình bằng nỗi nhớ, chính là nỗi nhớ về những gì đẹp nhất của Việt Bắc. Đó là hoa và người. Trong nỗi nhớ của người đi, hai hình ảnh này là đồng hiện, soi chiếu vào nhau. Hoa là thứ đẹp nhất của tự nhiên, còn người ta lại là “hoa của đất”. Vì vậy, cứ nhớ tới người thì hiện hóng hoa và trái lại, hễ nhớ về hoa thì hiển hiện hình người bởi hoa và người đâu có thể tách rời.
Có thể thấy, tranh tứ bình là một trong những loại hình rất rộng rãi trong nghệ thuật thơ văn trung đại. Nó thường là một bộ tranh gồm bốn bức mô tả bốn mặt của một nhân vật nào đấy. Vì vậy, tự nó đã có ý nghĩa hoàn chỉnh. Ta đã từng gặp những bộ tranh tứ bình như tùng – cúc – trúc – mai, xuân – hạ – thu – đông, ngự – tiều – canh – mục, long – li – quy – phượng… Trong thơ ca, ta cũng từng bắt gặp rất nhiều như là cảnh “Trông bốn bề” trong Chinh phụ ngâm, đoạn “buồn trông” lúc Kiều ở lầu ngưng Bích, đoạn thơ mô tả thời oanh liệt của con hổ trong Nhớ rừng của Thế Lữ.
Lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta thấy tác giả đã mô tả được một cách toàn diện cũng như thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất. Thi sĩ Tố Hữu sử dụng lối vẽ tranh tứ bình rất thuần thục trong nhiều bài thơ, đoạn thơ này được xem là bộ tranh tứ bình tứ quý về hoa và người trong 4 mùa của Việt Bắc.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua hình ảnh mùa đông
Mở đầu với một hình ảnh mang tính nói chung, trong đó Việt Bắc hiện lên như một miền quê thật đẹp xiết bao:
“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao cài thắt lưng”
Gam màu cơ bản của bức tranh chính là màu xanh. Đó là một màu xanh mênh mang nhưng trầm tĩnh của rừng già. Nó gợi lên một miền quê êm đềm và yên ắng. Thế nhưng trên cái nền xanh đó, chúng ta nhìn thấy hoa chuối đỏ tươi, bập bùng cháy như những bó đuốc. Nếu người nào đã biết hoa chuối nở, sẽ thấy rằng thi sĩ chỉ viết hai chữ “đỏ tươi” nhưng cũng đủ gợi cho ta thấy hoa chuối đã làm sáng lên cả một góc rừng. Chính loài hoa đơn mộc bình lặng này lại làm cho cảnh rừng trở thành sống động hơn.
Ngoài ra, hoa chuối lại được tổ điểm bởi những tia nắng ở câu thứ hai càng làm cho ko khí vốn trầm tư của nơi này trở thành linh động và tươi sáng hơn. Trên cảnh nền đó, hình ảnh con người xuất hiện “đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”. Người đứng trên đỉnh đèo cao, ánh nắng chiếu vào lưỡi da trên thắt lưng làm lóe sáng. Hình ảnh này gợi lên tư thế vững chãi và sự tự tin của người làm chủ thú rừng. Thơ Tố Hữu thương mô tả con người trong tư thế đó, bài thơ “Lên Việt Bắc” được thi sĩ ghi lại:
“Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều.
Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo”.
Cũng là một hình ảnh đó, thế nhưng ở đoạn thơ trên nhà văn đã viết trong 4 câu thơ 28 chữ, còn ở bài Việt Bắc thì dường như thi sĩ đã cô đọng hơn vào 8 chữ. Tố Hữu ko đi vào vẽ kĩ nhưng chỉ chấm phá vài nét song cũng đủ cho ta tưởng tượng khá rõ về hình tượng. Như thế, tương ứng với một cảnh hoa là một dáng điệu của con người nhưng mỗi dáng điệu đó lại toát lên phẩm chất cao quý của người Việt Bắc.
Tự nhiên Việt Bắc trong hai câu thơ trên đã mở ra làm cho người đọc ngơ ngẩn, bởi vẻ đẹp rất trữ tình của núi rừng Tây Bắc nơi đây. Những bông hoa chuối đỏ tươi nở ra rực rỡ giữa mùa đông lạnh giá làm cho quang cảnh tự nhiên tuy lạnh giá nhưng lại vô cùng sinh động và ấm áp lòng người bởi sắc đỏ của hoa chuối rừng chính nét quyến rũ rất riêng. Hình ảnh người con gái đi hái măng, lấy nấm với con dao sắc nhọn là phương tiện làm việc đã trình bày được sự sinh động của con người trong công việc thường nhật của mình.
Ánh nắng của mùa đông đã làm cho ko khí trở thành ấm áp hơn bao giờ hết, ko phải là màu u ám, âm u nhưng chúng ta thường thấy trong những bài thơ khác mô tả về mùa đông. Mùa đông trong thơ của Tố Hữu vẫn đẹp, vẫn sinh động thu hút lòng người hơn bao giờ hết.
Bức tranh mùa xuân trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc thì hình ảnh về mùa xuân tươi đẹp khiến tâm hồn mỗi chúng ta cảm thấy xao xuyến. Bức tranh thứ hai này tiếp tục được thi sĩ mở ra với những nét chấm phá tiêu biểu. Trong hai câu thơ này, Tố Hữu đã khôn khéo và linh hoạt chuyển đổi thời kì từ mùa đông sang mùa xuân. Từ hình ảnh hoa chuối rừng đỏ tươi rực rỡ sang sắc hoa mơ trong trắng tinh khiết, trình bày ko khí mùa xuân đang ngập tràn trên mảnh đất Tây Bắc.
“Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”.
Tới đây, nền xanh trầm tĩnh đã nhường chỗ cho nền trắng tinh khiết của hoa mơ rừng. Hai từ “trắng rừng” khiến cảnh rừng như bừng sáng. Hoa mơ là tín hiệu báo trước lúc mùa xuân tới ở nơi đây, bởi loại hoa này thường chỉ ra vào mùa xuân, giống như hoa đào và hoa mai. Hình ảnh về một rừng hoa mơ trắng thơm ngát quyến rũ, làm say đắm lòng người được gợi mở trong câu thơ làm cho người đọc ngây ngất trước cảnh đẹp của tự nhiên. Hình ảnh người con gái chuốt từng sợi giang để làm dây gói bánh chưng, bánh tét, làm nón lá làm cho ko khí mùa xuân trở thành thân thiện ấm áp hơn bất kỳ lúc nào.
Ta nhận thấy rằng đây là hình ảnh có sức ám ảnh lớn đối với hồn thơ Tố Hữu. Bởi Việt Bắc trong nỗi nhớ của Tố Hữu dường như ko thể thiếu sắc hoa này. Sau này, trong tác phẩm “theo chân Bác”, thi sĩ cũng đã viết:
“Ôi sáng xuân nay, xuân 41
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bác về. Yên lặng. Con chim hót
Thánh thót bờ lau vui ngơ ngẩn”.
Trong cái nền cảnh đó, hiện lên con người Việt Bắc với những công việc thầm lặng “Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”. Hai chữ “chuốt từng” gợi ra biết bao sự cần mẫn, thận trọng và tài hoa. Ko biết người đan nón kia gửi gắm từng sợi giang nỗi niềm gì?.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua nét đẹp mùa hạ
“Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình”.
Trong những bức họa trên, chúng ta mới thấy được đường nét, màu sắc và ánh sáng. Tới đây, ta nghe thấy tiếng âm thanh của rừng, đó là tiếng nhạc ve. Chính nhạc ve đã làm mọi thứ trở thành xao động. Phải nói rằng trong các bức tranh tứ bình ở đây thì mùa hè Việt Bắc là rực rỡ hơn cả. Ve kêu gọi hè tới, hè về làm cho những rừng hổ phách ngả sang vàng. Người nào đã từng lên Việt Bắc, dễ thấy những hình ảnh kỳ lạ của rừng phách. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, những nét đẹp của mùa hạ tươi vui cũng là những ấn tượng sâu đậm lưu giữ trong tâm trí chúng ta.
Mùa hè của sự sôi động, nó khác hẳn với sự ấm áp của mùa đông cũng như sự tinh khôi của màu xuân. Lúc mùa hè tới thì rừng núi Việt Bắc râm ran tiếng ve kêu, màu vàng của hổ phách liên kết với tiếng ve làm cho tự nhiên nơi đây. Tiếng ve đã phá vỡ sự yên ắng và trình bày sự chuyển biến thời kì mạnh mẽ.
Trong những ngày cuối cùng của mùa xuân, những cây phách vẫn là màu xanh, nụ hoa vẫn náu kín trong những chiếc lá. Nhưng lúc những tiếng ve trước tiên của mùa hạ cất lên thì chúng nhất tề trổ hoa vàng. Chỉ đôi ba ngày cũng đủ khiến rừng phách trổ hoa vàng ruộm thật đẹp. Thi sĩ đã sử dụng chữ “đổ” cũng thật tinh tế và rực rỡ. Nó đã nhấn mạnh tới tính nhanh lẹ trong sự lay chuyển của màu sắc, đồng thời cũng diễn tả những trận mưa hoa vàng rừng phách mỗi lúc có một luồng gió ào qua.
Rõ ràng, gam màu tới đây đã thay đổi hẳn, sắc trắng đã nhường chỗ cho sắc vàng nổi trội. Và dường như, âm thanh đã làm thay đổi màu sắc. Trong phông cảnh đó, hình ảnh người lao động xuất hiện đầy nhẫn nại – đó là cô gái Việt Bắc đang hái măng một mình. Hình ảnh này trong thơ Tố Hữu đã làm tốt lên dáng điệu chịu thương chịu thương chịu khó, hay lam hay làm giàu sức hy sinh của những cô gái nơi đây.
Nét đẹp mùa thu trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
“Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung”
Bộ tranh tứ bình kết thúc bằng bức tranh thu. Ba bức tranh trên là cảnh ngày, riêng bức tranh mùa thu này lại là cảnh đêm. Bức tranh gợi lên ánh trăng rọi qua vòm lá tạo thành một quang cảnh huyền ảo “Rừng thu trăng rọi hòa bình”. Nó đã khiến ta nhớ tới một câu thơ cũng viết về đêm rừng Việt Bắc của Hồ Chí Minh: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”.
Có thể thấy, hình ảnh mùa thu trên núi rừng Việt Bắc thật dịu dàng, nên thơ và trữ tình với hình ảnh ánh trăng hòa bình trình bày sự tròn đầy và thủy chung trước sau như một của người dân nơi đây với cách mệnh.
Đây đúng là quang cảnh trữ tình dành cho những cuộc hát giao duyên, cho nên nó là cảnh cuối cùng. “Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung” – chữ “người nào” là cách nói xa xăm, ám chỉ người đang hát cùng với mình, làm cho lời lẽ trở thành tinh tế và tinh tứ hơn. Qua tiếng hát đó, ta cũng thấy được phẩm chất thủy chung và ân tình của người Việt Bắc. Bức tranh mùa thu Việt Bắc đã làm hoàn chỉnh bức tranh tuyệt mỹ của núi rừng. Vì thế, phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta ko thể quên lưu tâm tới những nét đẹp của mùa thu.
Nhận xét bài thơ lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc
Tương tự, bốn bức tranh tứ bình, bốn cảnh sắc với bốn dáng điệu đều mang một vẻ đẹp không giống nhau của tự nhiên và núi rừng Tây Bắc. Thi sĩ Tố Hữu đã thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất của quê hương cách mệnh. Điều thú vị hơn cả là đều hiện lên trong điệp khúc thương nhớ. Những chữ “nhớ” đứng ở đầu câu tạo nên âm hương mặn nhưng và da diết của nỗi nhớ. Trong nỗi nhớ đó, tất cả đều hiện lên lung linh hơn, huyền ảo hơn.
Với những nét chấm phá đơn sơ giản dị, vừa cổ điển lại hiện đại, đoạn thơ trên của Tố Hữu đã làm nổi trội được bức tranh cảnh và người qua bốn mùa của chiến khu Việt Bắc. Cảnh và người hòa hợp với nhau tô điểm cho nhau, đã làm cho bức tranh trở thành thân thiện thân quen, sống động và có hồn hơn. Tất cả đã tan chảy thành nỗi nhớ nhung quyến luyến thiết tha trong tâm hồn người cán bộ về xuôi.
Qua đoạn thơ này ta thấy tác giả Tố Hữu là người vô cùng thâm thúy, tinh tế trong tiếng nói cũng như trong quan sát. Ông đã khôn khéo gợi lên bức tranh tứ bình tự nhiên, con người Việt Bắc vô cùng tươi đẹp khiến người đọc ám ảnh khó quên.
Tóm lại, với 10 câu thơ ngắn gọn và súc tích, hài hòa trong câu lục tả cảnh, câu bát tả người, đã tạo nên bức tranh thời kì tuyệt đẹp đầy màu sắc. Qua đó, thi sĩ Tố Hữu cũng trình bày được tình cảm của mình với tự nhiên núi rừng Việt Bắc và sự thủy chung son sắc với những con người chất phát, hiền hòa nơi đây. Điều quan trọng hơn, qua việc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc nói riêng hay toàn thể bài thơ nói chung, chúng ta cần ghi nhớ công ơn to lớn của những chiến sĩ đã hi sinh và tranh đấu hết mình để chúng ta có được một tổ quốc hiền hòa và yên bình như hôm nay.
Kỳ vọng qua bài viết cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, bạn đã có thêm những tri thức hữu ích phục vụ cho quá trình học tập cũng như nghiên cứu về tác phẩm. Chúc bạn luôn học tốt!
Xem thêm >>> Tính dân tộc trong bài Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Vẻ đẹp tự nhiên trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Phân tích 8 câu đầu bài Việt Bắc của tác giả Tố Hữu [Bài viết HAY NHẤT]
Tu khoa
- soạn bài Nhớ Việt Bắc
- cảm nhận bài việt bắc khổ 1
- bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- cảm nhận khổ 7 bài thơ việt bắc
- cảm nhận 20 câu đầu bài thơ việt bắc
- cảm nhận khổ 4 5 bài thơ việt bắc
- tình quân dân trong bài thơ việt bắc
- phân tích 24 câu đầu bài thơ việt bắc
- buc tranh tu binh trong bai viet bac to huu
- tính dân tộc qua bài Việt Bắc, Tố Hữu
- bình giảng bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- nêu cảm nhận của em về 8 câu đầu bài việt bắc
- cảm nhận về bức tranh tứ bình trong bài thơ Việt Bắc
- bức tranh việt bắc ra quân là một bức tranh hùng tráng
- phân tích nỗi nhớ của người cán bộ Cách mệnh về xuôi đối với Việt Bắc
- việt Bắc trình bày rất đặm đà tính dân tộc trong nghệ thuật thơ Tố Hữu
- cảm nhận tâm trạng của ta và mình trong 8 câu thơ đầu bài thơ việt bắc
- bình giảng đoạn thơ: “Mình đi, có nhớ những ngày… đặm đà lòng son”
- phân tích bức tranh tứ bình trong việt bắc của thi sĩ tố hữu
Bạn thấy bài viết Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn học
#Phân #tích #bức #tranh #tứ #bình #trong #Việt #Bắc #của #Tố #Hữu #Ngữ #Văn #lớp
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12
Hình Ảnh về: Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12
Video về: Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12
Wiki về Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 -
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu, ta sẽ thấy được sự liên kết hài hòa giữa yếu tố cổ điển, dân gian với yếu tố cách mệnh hiện đại. Chính vì thế nhưng thơ Tố Hữu có khả năng thấm sâu vào tâm hồn độc giả nhiều thế hệ. Hãy cùng bangtuanhoan.edu.vn tìm hiểu, cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Tố Hữu là một trong những thi sĩ lớn nhất và tiêu biểu nhất của nền thơ ca Việt Nam hiện đại. Ông là một người chiến sĩ với tư tưởng cộng sản, một thi sĩ mang tư tưởng cách mệnh. Vì thế, Tố Hữu được xem là ngọn cờ đầu của thơ ca cách mệnh. Nhắc tới Tố Hữu là nói tới một hồn thơ trữ tình – chính trị, rất thâm thúy và đặm đà bản sắc dân tộc. Suốt cuộc đời mình, thi sĩ đã viết về lý tưởng lớn, lẽ sống lớn, thú vui lớn, tình cảm lớn của người chí sĩ.
Tố Hữu còn gắn bó với dân thâm thúy, bởi vậy nhưng các tác phẩm của ông luôn thân thiện với nhân dân. Ông để lại một sự nghiệp văn học phong phú, giàu trị giá và tác phẩm Việt Bắc là một trong những áng thơ rực rỡ tiêu biểu cho hồn thơ của Tố Hữu. Kết tinh của tác phẩm này được lắng đọng trong mười câu thơ diễn tả nỗi nhớ của người về xuôi với cảnh tự nhiên và con người Việt Bắc hòa quyện thành bức tranh tứ bình. Hãy cùng cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Đôi nét về thi sĩ Tố Hữu và nói chung chung bài thơ Việt Bắc
Thi sĩ Tố Hữu được yêu quý bởi chất thơ rất riêng đầy sức thông minh. Với 6 tập thơ tiêu biểu như Từ đó, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn đều gắn liền với những chặng đường lớn của cách mệnh Việt Nam. Có nhẽ thế nhưng thơ ông được ví như cuốn biên niên sử bằng thơ của cách mệnh dân tộc. Ông đã hoàn chỉnh phong cách thơ của riêng mình, một cuộc đời thơ của mình nhưng ko thể lẫn với bất kỳ người nào.
Trước lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta nhận thấy đây là những áng thơ trong tập thơ cùng tên của Tố Hữu viết về thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Bài thơ Việt Bắc được xem là đỉnh cao của tác giả. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ là nhân sự kiện chiến dịch Điện Biên phủ thắng lợi, Trung ương Đảng và Chính phủ rời chiến khu từ Việt Bắc về thủ đô, Tố Hữu đã viết Việt Bắc.
Tác phẩm là một bức tranh trữ tình nhưng hoành tráng, bao quát cả một diện lớn về thời kì suốt 15 năm, với một ko gian rộng lớn là toàn thể Việt Bắc. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta sẽ thấy đây là đoạn rực rỡ và mang trị giá nội dung cũng như nghệ thuật lớn lao.
“Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hoà bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thuỷ chung”
Đây là một trong những đoạn thơ rực rỡ nhất trong tác phẩm. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua những áng thơ này, ta sẽ thấy phần nào vẻ đẹp của tác phẩm. Chỉ với 10 câu thơ nhưng cũng đủ tập trung nói tới một chủ đề và đạt tới sự toàn bích.
Đoạn thơ này được chia làm hai phần. Phần đầu gồm hai câu, nó như lời đưa đẩy trong các cuộc hát giao duyên. Trong đó, người đàn ông (người về xuôi) vừa ướm hỏi lòng người ở lại, vừa khẳng định những tình cảm trong lòng mình. Phần sau sẽ bao gồm 8 câu phân thành 4 cặp lục bát. Điểm rực rỡ hơn cả chính là cứ câu lục tả hoa thì câu bát tả người. Đoạn thơ như một bức tranh tứ bình diễn tả hoa và người Việt Bắc trong bốn mùa bằng những nét đặc trưng nhất của nơi đây. Cảnh sắc tự nhiên cũng như con người Việt Bắc được kết tinh một cách cô đúc và súc tích một cách đặc trưng trong đoạn thơ này.
Việt Bắc là bài thơ được viết theo hình thức đối đáp của dân gian. Hai câu thơ đầu, về tác dụng đối đáp, hai câu thơ đưa đẩy để nối tiếp các mảng đề tài trong một cuộc hát. Đó là người đàn ông ướm hỏi người con gái.
“Ta về mình có nhớ ta”
Lời hỏi mang giọng tình tứ với cách xưng hô ta mình – mình ta. Quan trọng hơn cả và tinh tế hơn cả chính là sự thanh lịch trong tình cảm. Ta về chẳng biết mình có nhớ ta ko, nhưng ngay cả lúc mình ko nhớ ta thì ta vẫn cứ nhớ mình – lời người về xuôi gửi gắm với người ở lại. “Ta” và “mình” là cách xưng hô thân tình trình bày tình quân dân, nhưng với tiếng nói mộc mạc, đã trình bày sự gắn bó như người thân trong một gia đình, như những người bạn tri kỷ lâu năm. Nay phải cách xa biết bao tâm tư, bao nhiêu lưu luyến ko nỡ xa vắng, tất cả sẽ kết thành nỗi nhớ. Nỗi nhớ đó mới duyên dáng và tế nhị biết bao:
“Ta về ta nhớ những hoa cùng người”.
Tương tự là người ra đi khẳng định tình cảm của mình bằng nỗi nhớ, chính là nỗi nhớ về những gì đẹp nhất của Việt Bắc. Đó là hoa và người. Trong nỗi nhớ của người đi, hai hình ảnh này là đồng hiện, soi chiếu vào nhau. Hoa là thứ đẹp nhất của tự nhiên, còn người ta lại là “hoa của đất”. Vì vậy, cứ nhớ tới người thì hiện hóng hoa và trái lại, hễ nhớ về hoa thì hiển hiện hình người bởi hoa và người đâu có thể tách rời.
Có thể thấy, tranh tứ bình là một trong những loại hình rất rộng rãi trong nghệ thuật thơ văn trung đại. Nó thường là một bộ tranh gồm bốn bức mô tả bốn mặt của một nhân vật nào đấy. Vì vậy, tự nó đã có ý nghĩa hoàn chỉnh. Ta đã từng gặp những bộ tranh tứ bình như tùng – cúc – trúc – mai, xuân – hạ – thu – đông, ngự – tiều – canh – mục, long – li – quy – phượng… Trong thơ ca, ta cũng từng bắt gặp rất nhiều như là cảnh “Trông bốn bề” trong Chinh phụ ngâm, đoạn “buồn trông” lúc Kiều ở lầu ngưng Bích, đoạn thơ mô tả thời oanh liệt của con hổ trong Nhớ rừng của Thế Lữ.
Lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta thấy tác giả đã mô tả được một cách toàn diện cũng như thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất. Thi sĩ Tố Hữu sử dụng lối vẽ tranh tứ bình rất thuần thục trong nhiều bài thơ, đoạn thơ này được xem là bộ tranh tứ bình tứ quý về hoa và người trong 4 mùa của Việt Bắc.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua hình ảnh mùa đông
Mở đầu với một hình ảnh mang tính nói chung, trong đó Việt Bắc hiện lên như một miền quê thật đẹp xiết bao:
“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao cài thắt lưng”
Gam màu cơ bản của bức tranh chính là màu xanh. Đó là một màu xanh mênh mang nhưng trầm tĩnh của rừng già. Nó gợi lên một miền quê êm đềm và yên ắng. Thế nhưng trên cái nền xanh đó, chúng ta nhìn thấy hoa chuối đỏ tươi, bập bùng cháy như những bó đuốc. Nếu người nào đã biết hoa chuối nở, sẽ thấy rằng thi sĩ chỉ viết hai chữ “đỏ tươi” nhưng cũng đủ gợi cho ta thấy hoa chuối đã làm sáng lên cả một góc rừng. Chính loài hoa đơn mộc bình lặng này lại làm cho cảnh rừng trở thành sống động hơn.
Ngoài ra, hoa chuối lại được tổ điểm bởi những tia nắng ở câu thứ hai càng làm cho ko khí vốn trầm tư của nơi này trở thành linh động và tươi sáng hơn. Trên cảnh nền đó, hình ảnh con người xuất hiện “đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”. Người đứng trên đỉnh đèo cao, ánh nắng chiếu vào lưỡi da trên thắt lưng làm lóe sáng. Hình ảnh này gợi lên tư thế vững chãi và sự tự tin của người làm chủ thú rừng. Thơ Tố Hữu thương mô tả con người trong tư thế đó, bài thơ “Lên Việt Bắc” được thi sĩ ghi lại:
“Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều.
Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo”.
Cũng là một hình ảnh đó, thế nhưng ở đoạn thơ trên nhà văn đã viết trong 4 câu thơ 28 chữ, còn ở bài Việt Bắc thì dường như thi sĩ đã cô đọng hơn vào 8 chữ. Tố Hữu ko đi vào vẽ kĩ nhưng chỉ chấm phá vài nét song cũng đủ cho ta tưởng tượng khá rõ về hình tượng. Như thế, tương ứng với một cảnh hoa là một dáng điệu của con người nhưng mỗi dáng điệu đó lại toát lên phẩm chất cao quý của người Việt Bắc.
Tự nhiên Việt Bắc trong hai câu thơ trên đã mở ra làm cho người đọc ngơ ngẩn, bởi vẻ đẹp rất trữ tình của núi rừng Tây Bắc nơi đây. Những bông hoa chuối đỏ tươi nở ra rực rỡ giữa mùa đông lạnh giá làm cho quang cảnh tự nhiên tuy lạnh giá nhưng lại vô cùng sinh động và ấm áp lòng người bởi sắc đỏ của hoa chuối rừng chính nét quyến rũ rất riêng. Hình ảnh người con gái đi hái măng, lấy nấm với con dao sắc nhọn là phương tiện làm việc đã trình bày được sự sinh động của con người trong công việc thường nhật của mình.
Ánh nắng của mùa đông đã làm cho ko khí trở thành ấm áp hơn bao giờ hết, ko phải là màu u ám, âm u nhưng chúng ta thường thấy trong những bài thơ khác mô tả về mùa đông. Mùa đông trong thơ của Tố Hữu vẫn đẹp, vẫn sinh động thu hút lòng người hơn bao giờ hết.
Bức tranh mùa xuân trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc thì hình ảnh về mùa xuân tươi đẹp khiến tâm hồn mỗi chúng ta cảm thấy xao xuyến. Bức tranh thứ hai này tiếp tục được thi sĩ mở ra với những nét chấm phá tiêu biểu. Trong hai câu thơ này, Tố Hữu đã khôn khéo và linh hoạt chuyển đổi thời kì từ mùa đông sang mùa xuân. Từ hình ảnh hoa chuối rừng đỏ tươi rực rỡ sang sắc hoa mơ trong trắng tinh khiết, trình bày ko khí mùa xuân đang ngập tràn trên mảnh đất Tây Bắc.
“Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”.
Tới đây, nền xanh trầm tĩnh đã nhường chỗ cho nền trắng tinh khiết của hoa mơ rừng. Hai từ “trắng rừng” khiến cảnh rừng như bừng sáng. Hoa mơ là tín hiệu báo trước lúc mùa xuân tới ở nơi đây, bởi loại hoa này thường chỉ ra vào mùa xuân, giống như hoa đào và hoa mai. Hình ảnh về một rừng hoa mơ trắng thơm ngát quyến rũ, làm say đắm lòng người được gợi mở trong câu thơ làm cho người đọc ngây ngất trước cảnh đẹp của tự nhiên. Hình ảnh người con gái chuốt từng sợi giang để làm dây gói bánh chưng, bánh tét, làm nón lá làm cho ko khí mùa xuân trở thành thân thiện ấm áp hơn bất kỳ lúc nào.
Ta nhận thấy rằng đây là hình ảnh có sức ám ảnh lớn đối với hồn thơ Tố Hữu. Bởi Việt Bắc trong nỗi nhớ của Tố Hữu dường như ko thể thiếu sắc hoa này. Sau này, trong tác phẩm “theo chân Bác”, thi sĩ cũng đã viết:
“Ôi sáng xuân nay, xuân 41
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bác về. Yên lặng. Con chim hót
Thánh thót bờ lau vui ngơ ngẩn”.
Trong cái nền cảnh đó, hiện lên con người Việt Bắc với những công việc thầm lặng “Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”. Hai chữ “chuốt từng” gợi ra biết bao sự cần mẫn, thận trọng và tài hoa. Ko biết người đan nón kia gửi gắm từng sợi giang nỗi niềm gì?.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua nét đẹp mùa hạ
“Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình”.
Trong những bức họa trên, chúng ta mới thấy được đường nét, màu sắc và ánh sáng. Tới đây, ta nghe thấy tiếng âm thanh của rừng, đó là tiếng nhạc ve. Chính nhạc ve đã làm mọi thứ trở thành xao động. Phải nói rằng trong các bức tranh tứ bình ở đây thì mùa hè Việt Bắc là rực rỡ hơn cả. Ve kêu gọi hè tới, hè về làm cho những rừng hổ phách ngả sang vàng. Người nào đã từng lên Việt Bắc, dễ thấy những hình ảnh kỳ lạ của rừng phách. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, những nét đẹp của mùa hạ tươi vui cũng là những ấn tượng sâu đậm lưu giữ trong tâm trí chúng ta.
Mùa hè của sự sôi động, nó khác hẳn với sự ấm áp của mùa đông cũng như sự tinh khôi của màu xuân. Lúc mùa hè tới thì rừng núi Việt Bắc râm ran tiếng ve kêu, màu vàng của hổ phách liên kết với tiếng ve làm cho tự nhiên nơi đây. Tiếng ve đã phá vỡ sự yên ắng và trình bày sự chuyển biến thời kì mạnh mẽ.
Trong những ngày cuối cùng của mùa xuân, những cây phách vẫn là màu xanh, nụ hoa vẫn náu kín trong những chiếc lá. Nhưng lúc những tiếng ve trước tiên của mùa hạ cất lên thì chúng nhất tề trổ hoa vàng. Chỉ đôi ba ngày cũng đủ khiến rừng phách trổ hoa vàng ruộm thật đẹp. Thi sĩ đã sử dụng chữ “đổ” cũng thật tinh tế và rực rỡ. Nó đã nhấn mạnh tới tính nhanh lẹ trong sự lay chuyển của màu sắc, đồng thời cũng diễn tả những trận mưa hoa vàng rừng phách mỗi lúc có một luồng gió ào qua.
Rõ ràng, gam màu tới đây đã thay đổi hẳn, sắc trắng đã nhường chỗ cho sắc vàng nổi trội. Và dường như, âm thanh đã làm thay đổi màu sắc. Trong phông cảnh đó, hình ảnh người lao động xuất hiện đầy nhẫn nại – đó là cô gái Việt Bắc đang hái măng một mình. Hình ảnh này trong thơ Tố Hữu đã làm tốt lên dáng điệu chịu thương chịu thương chịu khó, hay lam hay làm giàu sức hy sinh của những cô gái nơi đây.
Nét đẹp mùa thu trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
“Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung”
Bộ tranh tứ bình kết thúc bằng bức tranh thu. Ba bức tranh trên là cảnh ngày, riêng bức tranh mùa thu này lại là cảnh đêm. Bức tranh gợi lên ánh trăng rọi qua vòm lá tạo thành một quang cảnh huyền ảo “Rừng thu trăng rọi hòa bình”. Nó đã khiến ta nhớ tới một câu thơ cũng viết về đêm rừng Việt Bắc của Hồ Chí Minh: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”.
Có thể thấy, hình ảnh mùa thu trên núi rừng Việt Bắc thật dịu dàng, nên thơ và trữ tình với hình ảnh ánh trăng hòa bình trình bày sự tròn đầy và thủy chung trước sau như một của người dân nơi đây với cách mệnh.
Đây đúng là quang cảnh trữ tình dành cho những cuộc hát giao duyên, cho nên nó là cảnh cuối cùng. “Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung” – chữ “người nào” là cách nói xa xăm, ám chỉ người đang hát cùng với mình, làm cho lời lẽ trở thành tinh tế và tinh tứ hơn. Qua tiếng hát đó, ta cũng thấy được phẩm chất thủy chung và ân tình của người Việt Bắc. Bức tranh mùa thu Việt Bắc đã làm hoàn chỉnh bức tranh tuyệt mỹ của núi rừng. Vì thế, phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta ko thể quên lưu tâm tới những nét đẹp của mùa thu.
Nhận xét bài thơ lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc
Tương tự, bốn bức tranh tứ bình, bốn cảnh sắc với bốn dáng điệu đều mang một vẻ đẹp không giống nhau của tự nhiên và núi rừng Tây Bắc. Thi sĩ Tố Hữu đã thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất của quê hương cách mệnh. Điều thú vị hơn cả là đều hiện lên trong điệp khúc thương nhớ. Những chữ “nhớ” đứng ở đầu câu tạo nên âm hương mặn nhưng và da diết của nỗi nhớ. Trong nỗi nhớ đó, tất cả đều hiện lên lung linh hơn, huyền ảo hơn.
Với những nét chấm phá đơn sơ giản dị, vừa cổ điển lại hiện đại, đoạn thơ trên của Tố Hữu đã làm nổi trội được bức tranh cảnh và người qua bốn mùa của chiến khu Việt Bắc. Cảnh và người hòa hợp với nhau tô điểm cho nhau, đã làm cho bức tranh trở thành thân thiện thân quen, sống động và có hồn hơn. Tất cả đã tan chảy thành nỗi nhớ nhung quyến luyến thiết tha trong tâm hồn người cán bộ về xuôi.
Qua đoạn thơ này ta thấy tác giả Tố Hữu là người vô cùng thâm thúy, tinh tế trong tiếng nói cũng như trong quan sát. Ông đã khôn khéo gợi lên bức tranh tứ bình tự nhiên, con người Việt Bắc vô cùng tươi đẹp khiến người đọc ám ảnh khó quên.
Tóm lại, với 10 câu thơ ngắn gọn và súc tích, hài hòa trong câu lục tả cảnh, câu bát tả người, đã tạo nên bức tranh thời kì tuyệt đẹp đầy màu sắc. Qua đó, thi sĩ Tố Hữu cũng trình bày được tình cảm của mình với tự nhiên núi rừng Việt Bắc và sự thủy chung son sắc với những con người chất phát, hiền hòa nơi đây. Điều quan trọng hơn, qua việc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc nói riêng hay toàn thể bài thơ nói chung, chúng ta cần ghi nhớ công ơn to lớn của những chiến sĩ đã hi sinh và tranh đấu hết mình để chúng ta có được một tổ quốc hiền hòa và yên bình như hôm nay.
Kỳ vọng qua bài viết cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, bạn đã có thêm những tri thức hữu ích phục vụ cho quá trình học tập cũng như nghiên cứu về tác phẩm. Chúc bạn luôn học tốt!
Xem thêm >>> Tính dân tộc trong bài Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Vẻ đẹp tự nhiên trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Phân tích 8 câu đầu bài Việt Bắc của tác giả Tố Hữu [Bài viết HAY NHẤT]
Tu khoa
- soạn bài Nhớ Việt Bắc
- cảm nhận bài việt bắc khổ 1
- bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- cảm nhận khổ 7 bài thơ việt bắc
- cảm nhận 20 câu đầu bài thơ việt bắc
- cảm nhận khổ 4 5 bài thơ việt bắc
- tình quân dân trong bài thơ việt bắc
- phân tích 24 câu đầu bài thơ việt bắc
- buc tranh tu binh trong bai viet bac to huu
- tính dân tộc qua bài Việt Bắc, Tố Hữu
- bình giảng bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- nêu cảm nhận của em về 8 câu đầu bài việt bắc
- cảm nhận về bức tranh tứ bình trong bài thơ Việt Bắc
- bức tranh việt bắc ra quân là một bức tranh hùng tráng
- phân tích nỗi nhớ của người cán bộ Cách mệnh về xuôi đối với Việt Bắc
- việt Bắc trình bày rất đặm đà tính dân tộc trong nghệ thuật thơ Tố Hữu
- cảm nhận tâm trạng của ta và mình trong 8 câu thơ đầu bài thơ việt bắc
- bình giảng đoạn thơ: “Mình đi, có nhớ những ngày… đặm đà lòng son”
- phân tích bức tranh tứ bình trong việt bắc của thi sĩ tố hữu
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu, ta sẽ thấy được sự liên kết hài hòa giữa yếu tố cổ điển, dân gian với yếu tố cách mệnh hiện đại. Chính vì thế nhưng thơ Tố Hữu có khả năng thấm sâu vào tâm hồn độc giả nhiều thế hệ. Hãy cùng bangtuanhoan.edu.vn tìm hiểu, cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Tố Hữu là một trong những thi sĩ lớn nhất và tiêu biểu nhất của nền thơ ca Việt Nam hiện đại. Ông là một người chiến sĩ với tư tưởng cộng sản, một thi sĩ mang tư tưởng cách mệnh. Vì thế, Tố Hữu được xem là ngọn cờ đầu của thơ ca cách mệnh. Nhắc tới Tố Hữu là nói tới một hồn thơ trữ tình – chính trị, rất thâm thúy và đặm đà bản sắc dân tộc. Suốt cuộc đời mình, thi sĩ đã viết về lý tưởng lớn, lẽ sống lớn, thú vui lớn, tình cảm lớn của người chí sĩ.
Tố Hữu còn gắn bó với dân thâm thúy, bởi vậy nhưng các tác phẩm của ông luôn thân thiện với nhân dân. Ông để lại một sự nghiệp văn học phong phú, giàu trị giá và tác phẩm Việt Bắc là một trong những áng thơ rực rỡ tiêu biểu cho hồn thơ của Tố Hữu. Kết tinh của tác phẩm này được lắng đọng trong mười câu thơ diễn tả nỗi nhớ của người về xuôi với cảnh tự nhiên và con người Việt Bắc hòa quyện thành bức tranh tứ bình. Hãy cùng cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Đôi nét về thi sĩ Tố Hữu và nói chung chung bài thơ Việt Bắc
Thi sĩ Tố Hữu được yêu quý bởi chất thơ rất riêng đầy sức thông minh. Với 6 tập thơ tiêu biểu như Từ đó, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn đều gắn liền với những chặng đường lớn của cách mệnh Việt Nam. Có nhẽ thế nhưng thơ ông được ví như cuốn biên niên sử bằng thơ của cách mệnh dân tộc. Ông đã hoàn chỉnh phong cách thơ của riêng mình, một cuộc đời thơ của mình nhưng ko thể lẫn với bất kỳ người nào.
Trước lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta nhận thấy đây là những áng thơ trong tập thơ cùng tên của Tố Hữu viết về thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Bài thơ Việt Bắc được xem là đỉnh cao của tác giả. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ là nhân sự kiện chiến dịch Điện Biên phủ thắng lợi, Trung ương Đảng và Chính phủ rời chiến khu từ Việt Bắc về thủ đô, Tố Hữu đã viết Việt Bắc.
Tác phẩm là một bức tranh trữ tình nhưng hoành tráng, bao quát cả một diện lớn về thời kì suốt 15 năm, với một ko gian rộng lớn là toàn thể Việt Bắc. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta sẽ thấy đây là đoạn rực rỡ và mang trị giá nội dung cũng như nghệ thuật lớn lao.
“Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hoà bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thuỷ chung”
Đây là một trong những đoạn thơ rực rỡ nhất trong tác phẩm. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua những áng thơ này, ta sẽ thấy phần nào vẻ đẹp của tác phẩm. Chỉ với 10 câu thơ nhưng cũng đủ tập trung nói tới một chủ đề và đạt tới sự toàn bích.
Đoạn thơ này được chia làm hai phần. Phần đầu gồm hai câu, nó như lời đưa đẩy trong các cuộc hát giao duyên. Trong đó, người đàn ông (người về xuôi) vừa ướm hỏi lòng người ở lại, vừa khẳng định những tình cảm trong lòng mình. Phần sau sẽ bao gồm 8 câu phân thành 4 cặp lục bát. Điểm rực rỡ hơn cả chính là cứ câu lục tả hoa thì câu bát tả người. Đoạn thơ như một bức tranh tứ bình diễn tả hoa và người Việt Bắc trong bốn mùa bằng những nét đặc trưng nhất của nơi đây. Cảnh sắc tự nhiên cũng như con người Việt Bắc được kết tinh một cách cô đúc và súc tích một cách đặc trưng trong đoạn thơ này.
Việt Bắc là bài thơ được viết theo hình thức đối đáp của dân gian. Hai câu thơ đầu, về tác dụng đối đáp, hai câu thơ đưa đẩy để nối tiếp các mảng đề tài trong một cuộc hát. Đó là người đàn ông ướm hỏi người con gái.
“Ta về mình có nhớ ta”
Lời hỏi mang giọng tình tứ với cách xưng hô ta mình – mình ta. Quan trọng hơn cả và tinh tế hơn cả chính là sự thanh lịch trong tình cảm. Ta về chẳng biết mình có nhớ ta ko, nhưng ngay cả lúc mình ko nhớ ta thì ta vẫn cứ nhớ mình – lời người về xuôi gửi gắm với người ở lại. “Ta” và “mình” là cách xưng hô thân tình trình bày tình quân dân, nhưng với tiếng nói mộc mạc, đã trình bày sự gắn bó như người thân trong một gia đình, như những người bạn tri kỷ lâu năm. Nay phải cách xa biết bao tâm tư, bao nhiêu lưu luyến ko nỡ xa vắng, tất cả sẽ kết thành nỗi nhớ. Nỗi nhớ đó mới duyên dáng và tế nhị biết bao:
“Ta về ta nhớ những hoa cùng người”.
Tương tự là người ra đi khẳng định tình cảm của mình bằng nỗi nhớ, chính là nỗi nhớ về những gì đẹp nhất của Việt Bắc. Đó là hoa và người. Trong nỗi nhớ của người đi, hai hình ảnh này là đồng hiện, soi chiếu vào nhau. Hoa là thứ đẹp nhất của tự nhiên, còn người ta lại là “hoa của đất”. Vì vậy, cứ nhớ tới người thì hiện hóng hoa và trái lại, hễ nhớ về hoa thì hiển hiện hình người bởi hoa và người đâu có thể tách rời.
Có thể thấy, tranh tứ bình là một trong những loại hình rất rộng rãi trong nghệ thuật thơ văn trung đại. Nó thường là một bộ tranh gồm bốn bức mô tả bốn mặt của một nhân vật nào đấy. Vì vậy, tự nó đã có ý nghĩa hoàn chỉnh. Ta đã từng gặp những bộ tranh tứ bình như tùng – cúc – trúc – mai, xuân – hạ – thu – đông, ngự – tiều – canh – mục, long – li – quy – phượng… Trong thơ ca, ta cũng từng bắt gặp rất nhiều như là cảnh “Trông bốn bề” trong Chinh phụ ngâm, đoạn “buồn trông” lúc Kiều ở lầu ngưng Bích, đoạn thơ mô tả thời oanh liệt của con hổ trong Nhớ rừng của Thế Lữ.
Lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta thấy tác giả đã mô tả được một cách toàn diện cũng như thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất. Thi sĩ Tố Hữu sử dụng lối vẽ tranh tứ bình rất thuần thục trong nhiều bài thơ, đoạn thơ này được xem là bộ tranh tứ bình tứ quý về hoa và người trong 4 mùa của Việt Bắc.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua hình ảnh mùa đông
Mở đầu với một hình ảnh mang tính nói chung, trong đó Việt Bắc hiện lên như một miền quê thật đẹp xiết bao:
“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao cài thắt lưng”
Gam màu cơ bản của bức tranh chính là màu xanh. Đó là một màu xanh mênh mang nhưng trầm tĩnh của rừng già. Nó gợi lên một miền quê êm đềm và yên ắng. Thế nhưng trên cái nền xanh đó, chúng ta nhìn thấy hoa chuối đỏ tươi, bập bùng cháy như những bó đuốc. Nếu người nào đã biết hoa chuối nở, sẽ thấy rằng thi sĩ chỉ viết hai chữ “đỏ tươi” nhưng cũng đủ gợi cho ta thấy hoa chuối đã làm sáng lên cả một góc rừng. Chính loài hoa đơn mộc bình lặng này lại làm cho cảnh rừng trở thành sống động hơn.
Ngoài ra, hoa chuối lại được tổ điểm bởi những tia nắng ở câu thứ hai càng làm cho ko khí vốn trầm tư của nơi này trở thành linh động và tươi sáng hơn. Trên cảnh nền đó, hình ảnh con người xuất hiện “đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”. Người đứng trên đỉnh đèo cao, ánh nắng chiếu vào lưỡi da trên thắt lưng làm lóe sáng. Hình ảnh này gợi lên tư thế vững chãi và sự tự tin của người làm chủ thú rừng. Thơ Tố Hữu thương mô tả con người trong tư thế đó, bài thơ “Lên Việt Bắc” được thi sĩ ghi lại:
“Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều.
Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo”.
Cũng là một hình ảnh đó, thế nhưng ở đoạn thơ trên nhà văn đã viết trong 4 câu thơ 28 chữ, còn ở bài Việt Bắc thì dường như thi sĩ đã cô đọng hơn vào 8 chữ. Tố Hữu ko đi vào vẽ kĩ nhưng chỉ chấm phá vài nét song cũng đủ cho ta tưởng tượng khá rõ về hình tượng. Như thế, tương ứng với một cảnh hoa là một dáng điệu của con người nhưng mỗi dáng điệu đó lại toát lên phẩm chất cao quý của người Việt Bắc.
Tự nhiên Việt Bắc trong hai câu thơ trên đã mở ra làm cho người đọc ngơ ngẩn, bởi vẻ đẹp rất trữ tình của núi rừng Tây Bắc nơi đây. Những bông hoa chuối đỏ tươi nở ra rực rỡ giữa mùa đông lạnh giá làm cho quang cảnh tự nhiên tuy lạnh giá nhưng lại vô cùng sinh động và ấm áp lòng người bởi sắc đỏ của hoa chuối rừng chính nét quyến rũ rất riêng. Hình ảnh người con gái đi hái măng, lấy nấm với con dao sắc nhọn là phương tiện làm việc đã trình bày được sự sinh động của con người trong công việc thường nhật của mình.
Ánh nắng của mùa đông đã làm cho ko khí trở thành ấm áp hơn bao giờ hết, ko phải là màu u ám, âm u nhưng chúng ta thường thấy trong những bài thơ khác mô tả về mùa đông. Mùa đông trong thơ của Tố Hữu vẫn đẹp, vẫn sinh động thu hút lòng người hơn bao giờ hết.
Bức tranh mùa xuân trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc thì hình ảnh về mùa xuân tươi đẹp khiến tâm hồn mỗi chúng ta cảm thấy xao xuyến. Bức tranh thứ hai này tiếp tục được thi sĩ mở ra với những nét chấm phá tiêu biểu. Trong hai câu thơ này, Tố Hữu đã khôn khéo và linh hoạt chuyển đổi thời kì từ mùa đông sang mùa xuân. Từ hình ảnh hoa chuối rừng đỏ tươi rực rỡ sang sắc hoa mơ trong trắng tinh khiết, trình bày ko khí mùa xuân đang ngập tràn trên mảnh đất Tây Bắc.
“Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”.
Tới đây, nền xanh trầm tĩnh đã nhường chỗ cho nền trắng tinh khiết của hoa mơ rừng. Hai từ “trắng rừng” khiến cảnh rừng như bừng sáng. Hoa mơ là tín hiệu báo trước lúc mùa xuân tới ở nơi đây, bởi loại hoa này thường chỉ ra vào mùa xuân, giống như hoa đào và hoa mai. Hình ảnh về một rừng hoa mơ trắng thơm ngát quyến rũ, làm say đắm lòng người được gợi mở trong câu thơ làm cho người đọc ngây ngất trước cảnh đẹp của tự nhiên. Hình ảnh người con gái chuốt từng sợi giang để làm dây gói bánh chưng, bánh tét, làm nón lá làm cho ko khí mùa xuân trở thành thân thiện ấm áp hơn bất kỳ lúc nào.
Ta nhận thấy rằng đây là hình ảnh có sức ám ảnh lớn đối với hồn thơ Tố Hữu. Bởi Việt Bắc trong nỗi nhớ của Tố Hữu dường như ko thể thiếu sắc hoa này. Sau này, trong tác phẩm “theo chân Bác”, thi sĩ cũng đã viết:
“Ôi sáng xuân nay, xuân 41
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bác về. Yên lặng. Con chim hót
Thánh thót bờ lau vui ngơ ngẩn”.
Trong cái nền cảnh đó, hiện lên con người Việt Bắc với những công việc thầm lặng “Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”. Hai chữ “chuốt từng” gợi ra biết bao sự cần mẫn, thận trọng và tài hoa. Ko biết người đan nón kia gửi gắm từng sợi giang nỗi niềm gì?.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua nét đẹp mùa hạ
“Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình”.
Trong những bức họa trên, chúng ta mới thấy được đường nét, màu sắc và ánh sáng. Tới đây, ta nghe thấy tiếng âm thanh của rừng, đó là tiếng nhạc ve. Chính nhạc ve đã làm mọi thứ trở thành xao động. Phải nói rằng trong các bức tranh tứ bình ở đây thì mùa hè Việt Bắc là rực rỡ hơn cả. Ve kêu gọi hè tới, hè về làm cho những rừng hổ phách ngả sang vàng. Người nào đã từng lên Việt Bắc, dễ thấy những hình ảnh kỳ lạ của rừng phách. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, những nét đẹp của mùa hạ tươi vui cũng là những ấn tượng sâu đậm lưu giữ trong tâm trí chúng ta.
Mùa hè của sự sôi động, nó khác hẳn với sự ấm áp của mùa đông cũng như sự tinh khôi của màu xuân. Lúc mùa hè tới thì rừng núi Việt Bắc râm ran tiếng ve kêu, màu vàng của hổ phách liên kết với tiếng ve làm cho tự nhiên nơi đây. Tiếng ve đã phá vỡ sự yên ắng và trình bày sự chuyển biến thời kì mạnh mẽ.
Trong những ngày cuối cùng của mùa xuân, những cây phách vẫn là màu xanh, nụ hoa vẫn náu kín trong những chiếc lá. Nhưng lúc những tiếng ve trước tiên của mùa hạ cất lên thì chúng nhất tề trổ hoa vàng. Chỉ đôi ba ngày cũng đủ khiến rừng phách trổ hoa vàng ruộm thật đẹp. Thi sĩ đã sử dụng chữ “đổ” cũng thật tinh tế và rực rỡ. Nó đã nhấn mạnh tới tính nhanh lẹ trong sự lay chuyển của màu sắc, đồng thời cũng diễn tả những trận mưa hoa vàng rừng phách mỗi lúc có một luồng gió ào qua.
Rõ ràng, gam màu tới đây đã thay đổi hẳn, sắc trắng đã nhường chỗ cho sắc vàng nổi trội. Và dường như, âm thanh đã làm thay đổi màu sắc. Trong phông cảnh đó, hình ảnh người lao động xuất hiện đầy nhẫn nại – đó là cô gái Việt Bắc đang hái măng một mình. Hình ảnh này trong thơ Tố Hữu đã làm tốt lên dáng điệu chịu thương chịu thương chịu khó, hay lam hay làm giàu sức hy sinh của những cô gái nơi đây.
Nét đẹp mùa thu trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
“Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung”
Bộ tranh tứ bình kết thúc bằng bức tranh thu. Ba bức tranh trên là cảnh ngày, riêng bức tranh mùa thu này lại là cảnh đêm. Bức tranh gợi lên ánh trăng rọi qua vòm lá tạo thành một quang cảnh huyền ảo “Rừng thu trăng rọi hòa bình”. Nó đã khiến ta nhớ tới một câu thơ cũng viết về đêm rừng Việt Bắc của Hồ Chí Minh: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”.
Có thể thấy, hình ảnh mùa thu trên núi rừng Việt Bắc thật dịu dàng, nên thơ và trữ tình với hình ảnh ánh trăng hòa bình trình bày sự tròn đầy và thủy chung trước sau như một của người dân nơi đây với cách mệnh.
Đây đúng là quang cảnh trữ tình dành cho những cuộc hát giao duyên, cho nên nó là cảnh cuối cùng. “Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung” – chữ “người nào” là cách nói xa xăm, ám chỉ người đang hát cùng với mình, làm cho lời lẽ trở thành tinh tế và tinh tứ hơn. Qua tiếng hát đó, ta cũng thấy được phẩm chất thủy chung và ân tình của người Việt Bắc. Bức tranh mùa thu Việt Bắc đã làm hoàn chỉnh bức tranh tuyệt mỹ của núi rừng. Vì thế, phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta ko thể quên lưu tâm tới những nét đẹp của mùa thu.
Nhận xét bài thơ lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc
Tương tự, bốn bức tranh tứ bình, bốn cảnh sắc với bốn dáng điệu đều mang một vẻ đẹp không giống nhau của tự nhiên và núi rừng Tây Bắc. Thi sĩ Tố Hữu đã thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất của quê hương cách mệnh. Điều thú vị hơn cả là đều hiện lên trong điệp khúc thương nhớ. Những chữ “nhớ” đứng ở đầu câu tạo nên âm hương mặn nhưng và da diết của nỗi nhớ. Trong nỗi nhớ đó, tất cả đều hiện lên lung linh hơn, huyền ảo hơn.
Với những nét chấm phá đơn sơ giản dị, vừa cổ điển lại hiện đại, đoạn thơ trên của Tố Hữu đã làm nổi trội được bức tranh cảnh và người qua bốn mùa của chiến khu Việt Bắc. Cảnh và người hòa hợp với nhau tô điểm cho nhau, đã làm cho bức tranh trở thành thân thiện thân quen, sống động và có hồn hơn. Tất cả đã tan chảy thành nỗi nhớ nhung quyến luyến thiết tha trong tâm hồn người cán bộ về xuôi.
Qua đoạn thơ này ta thấy tác giả Tố Hữu là người vô cùng thâm thúy, tinh tế trong tiếng nói cũng như trong quan sát. Ông đã khôn khéo gợi lên bức tranh tứ bình tự nhiên, con người Việt Bắc vô cùng tươi đẹp khiến người đọc ám ảnh khó quên.
Tóm lại, với 10 câu thơ ngắn gọn và súc tích, hài hòa trong câu lục tả cảnh, câu bát tả người, đã tạo nên bức tranh thời kì tuyệt đẹp đầy màu sắc. Qua đó, thi sĩ Tố Hữu cũng trình bày được tình cảm của mình với tự nhiên núi rừng Việt Bắc và sự thủy chung son sắc với những con người chất phát, hiền hòa nơi đây. Điều quan trọng hơn, qua việc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc nói riêng hay toàn thể bài thơ nói chung, chúng ta cần ghi nhớ công ơn to lớn của những chiến sĩ đã hi sinh và tranh đấu hết mình để chúng ta có được một tổ quốc hiền hòa và yên bình như hôm nay.
Kỳ vọng qua bài viết cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, bạn đã có thêm những tri thức hữu ích phục vụ cho quá trình học tập cũng như nghiên cứu về tác phẩm. Chúc bạn luôn học tốt!
Xem thêm >>> Tính dân tộc trong bài Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Vẻ đẹp tự nhiên trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Phân tích 8 câu đầu bài Việt Bắc của tác giả Tố Hữu [Bài viết HAY NHẤT]
Tu khoa
- soạn bài Nhớ Việt Bắc
- cảm nhận bài việt bắc khổ 1
- bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- cảm nhận khổ 7 bài thơ việt bắc
- cảm nhận 20 câu đầu bài thơ việt bắc
- cảm nhận khổ 4 5 bài thơ việt bắc
- tình quân dân trong bài thơ việt bắc
- phân tích 24 câu đầu bài thơ việt bắc
- buc tranh tu binh trong bai viet bac to huu
- tính dân tộc qua bài Việt Bắc, Tố Hữu
- bình giảng bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- nêu cảm nhận của em về 8 câu đầu bài việt bắc
- cảm nhận về bức tranh tứ bình trong bài thơ Việt Bắc
- bức tranh việt bắc ra quân là một bức tranh hùng tráng
- phân tích nỗi nhớ của người cán bộ Cách mệnh về xuôi đối với Việt Bắc
- việt Bắc trình bày rất đặm đà tính dân tộc trong nghệ thuật thơ Tố Hữu
- cảm nhận tâm trạng của ta và mình trong 8 câu thơ đầu bài thơ việt bắc
- bình giảng đoạn thơ: “Mình đi, có nhớ những ngày… đặm đà lòng son”
- phân tích bức tranh tứ bình trong việt bắc của thi sĩ tố hữu
Bạn thấy bài viết Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn học
#Phân #tích #bức #tranh #tứ #bình #trong #Việt #Bắc #của #Tố #Hữu #Ngữ #Văn #lớp
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” border-radius: 5px; -webkit-border-radius: 5px; border: 2px solid #1c4a97; padding: 10px 20px;”>
Bạn đang xem: Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 tại bangtuanhoan.edu.vn
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu, ta sẽ thấy được sự liên kết hài hòa giữa yếu tố cổ điển, dân gian với yếu tố cách mệnh hiện đại. Chính vì thế nhưng thơ Tố Hữu có khả năng thấm sâu vào tâm hồn độc giả nhiều thế hệ. Hãy cùng bangtuanhoan.edu.vn tìm hiểu, cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Tố Hữu là một trong những thi sĩ lớn nhất và tiêu biểu nhất của nền thơ ca Việt Nam hiện đại. Ông là một người chiến sĩ với tư tưởng cộng sản, một thi sĩ mang tư tưởng cách mệnh. Vì thế, Tố Hữu được xem là ngọn cờ đầu của thơ ca cách mệnh. Nhắc tới Tố Hữu là nói tới một hồn thơ trữ tình – chính trị, rất thâm thúy và đặm đà bản sắc dân tộc. Suốt cuộc đời mình, thi sĩ đã viết về lý tưởng lớn, lẽ sống lớn, thú vui lớn, tình cảm lớn của người chí sĩ.
Tố Hữu còn gắn bó với dân thâm thúy, bởi vậy nhưng các tác phẩm của ông luôn thân thiện với nhân dân. Ông để lại một sự nghiệp văn học phong phú, giàu trị giá và tác phẩm Việt Bắc là một trong những áng thơ rực rỡ tiêu biểu cho hồn thơ của Tố Hữu. Kết tinh của tác phẩm này được lắng đọng trong mười câu thơ diễn tả nỗi nhớ của người về xuôi với cảnh tự nhiên và con người Việt Bắc hòa quyện thành bức tranh tứ bình. Hãy cùng cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Đôi nét về thi sĩ Tố Hữu và nói chung chung bài thơ Việt Bắc
Thi sĩ Tố Hữu được yêu quý bởi chất thơ rất riêng đầy sức thông minh. Với 6 tập thơ tiêu biểu như Từ đó, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn đều gắn liền với những chặng đường lớn của cách mệnh Việt Nam. Có nhẽ thế nhưng thơ ông được ví như cuốn biên niên sử bằng thơ của cách mệnh dân tộc. Ông đã hoàn chỉnh phong cách thơ của riêng mình, một cuộc đời thơ của mình nhưng ko thể lẫn với bất kỳ người nào.
Trước lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta nhận thấy đây là những áng thơ trong tập thơ cùng tên của Tố Hữu viết về thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Bài thơ Việt Bắc được xem là đỉnh cao của tác giả. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ là nhân sự kiện chiến dịch Điện Biên phủ thắng lợi, Trung ương Đảng và Chính phủ rời chiến khu từ Việt Bắc về thủ đô, Tố Hữu đã viết Việt Bắc.
Tác phẩm là một bức tranh trữ tình nhưng hoành tráng, bao quát cả một diện lớn về thời kì suốt 15 năm, với một ko gian rộng lớn là toàn thể Việt Bắc. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta sẽ thấy đây là đoạn rực rỡ và mang trị giá nội dung cũng như nghệ thuật lớn lao.
“Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hoà bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thuỷ chung”
Đây là một trong những đoạn thơ rực rỡ nhất trong tác phẩm. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua những áng thơ này, ta sẽ thấy phần nào vẻ đẹp của tác phẩm. Chỉ với 10 câu thơ nhưng cũng đủ tập trung nói tới một chủ đề và đạt tới sự toàn bích.
Đoạn thơ này được chia làm hai phần. Phần đầu gồm hai câu, nó như lời đưa đẩy trong các cuộc hát giao duyên. Trong đó, người đàn ông (người về xuôi) vừa ướm hỏi lòng người ở lại, vừa khẳng định những tình cảm trong lòng mình. Phần sau sẽ bao gồm 8 câu phân thành 4 cặp lục bát. Điểm rực rỡ hơn cả chính là cứ câu lục tả hoa thì câu bát tả người. Đoạn thơ như một bức tranh tứ bình diễn tả hoa và người Việt Bắc trong bốn mùa bằng những nét đặc trưng nhất của nơi đây. Cảnh sắc tự nhiên cũng như con người Việt Bắc được kết tinh một cách cô đúc và súc tích một cách đặc trưng trong đoạn thơ này.
Việt Bắc là bài thơ được viết theo hình thức đối đáp của dân gian. Hai câu thơ đầu, về tác dụng đối đáp, hai câu thơ đưa đẩy để nối tiếp các mảng đề tài trong một cuộc hát. Đó là người đàn ông ướm hỏi người con gái.
“Ta về mình có nhớ ta”
Lời hỏi mang giọng tình tứ với cách xưng hô ta mình – mình ta. Quan trọng hơn cả và tinh tế hơn cả chính là sự thanh lịch trong tình cảm. Ta về chẳng biết mình có nhớ ta ko, nhưng ngay cả lúc mình ko nhớ ta thì ta vẫn cứ nhớ mình – lời người về xuôi gửi gắm với người ở lại. “Ta” và “mình” là cách xưng hô thân tình trình bày tình quân dân, nhưng với tiếng nói mộc mạc, đã trình bày sự gắn bó như người thân trong một gia đình, như những người bạn tri kỷ lâu năm. Nay phải cách xa biết bao tâm tư, bao nhiêu lưu luyến ko nỡ xa vắng, tất cả sẽ kết thành nỗi nhớ. Nỗi nhớ đó mới duyên dáng và tế nhị biết bao:
“Ta về ta nhớ những hoa cùng người”.
Tương tự là người ra đi khẳng định tình cảm của mình bằng nỗi nhớ, chính là nỗi nhớ về những gì đẹp nhất của Việt Bắc. Đó là hoa và người. Trong nỗi nhớ của người đi, hai hình ảnh này là đồng hiện, soi chiếu vào nhau. Hoa là thứ đẹp nhất của tự nhiên, còn người ta lại là “hoa của đất”. Vì vậy, cứ nhớ tới người thì hiện hóng hoa và trái lại, hễ nhớ về hoa thì hiển hiện hình người bởi hoa và người đâu có thể tách rời.
Có thể thấy, tranh tứ bình là một trong những loại hình rất rộng rãi trong nghệ thuật thơ văn trung đại. Nó thường là một bộ tranh gồm bốn bức mô tả bốn mặt của một nhân vật nào đấy. Vì vậy, tự nó đã có ý nghĩa hoàn chỉnh. Ta đã từng gặp những bộ tranh tứ bình như tùng – cúc – trúc – mai, xuân – hạ – thu – đông, ngự – tiều – canh – mục, long – li – quy – phượng… Trong thơ ca, ta cũng từng bắt gặp rất nhiều như là cảnh “Trông bốn bề” trong Chinh phụ ngâm, đoạn “buồn trông” lúc Kiều ở lầu ngưng Bích, đoạn thơ mô tả thời oanh liệt của con hổ trong Nhớ rừng của Thế Lữ.
Lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta thấy tác giả đã mô tả được một cách toàn diện cũng như thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất. Thi sĩ Tố Hữu sử dụng lối vẽ tranh tứ bình rất thuần thục trong nhiều bài thơ, đoạn thơ này được xem là bộ tranh tứ bình tứ quý về hoa và người trong 4 mùa của Việt Bắc.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua hình ảnh mùa đông
Mở đầu với một hình ảnh mang tính nói chung, trong đó Việt Bắc hiện lên như một miền quê thật đẹp xiết bao:
“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao cài thắt lưng”
Gam màu cơ bản của bức tranh chính là màu xanh. Đó là một màu xanh mênh mang nhưng trầm tĩnh của rừng già. Nó gợi lên một miền quê êm đềm và yên ắng. Thế nhưng trên cái nền xanh đó, chúng ta nhìn thấy hoa chuối đỏ tươi, bập bùng cháy như những bó đuốc. Nếu người nào đã biết hoa chuối nở, sẽ thấy rằng thi sĩ chỉ viết hai chữ “đỏ tươi” nhưng cũng đủ gợi cho ta thấy hoa chuối đã làm sáng lên cả một góc rừng. Chính loài hoa đơn mộc bình lặng này lại làm cho cảnh rừng trở thành sống động hơn.
Ngoài ra, hoa chuối lại được tổ điểm bởi những tia nắng ở câu thứ hai càng làm cho ko khí vốn trầm tư của nơi này trở thành linh động và tươi sáng hơn. Trên cảnh nền đó, hình ảnh con người xuất hiện “đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”. Người đứng trên đỉnh đèo cao, ánh nắng chiếu vào lưỡi da trên thắt lưng làm lóe sáng. Hình ảnh này gợi lên tư thế vững chãi và sự tự tin của người làm chủ thú rừng. Thơ Tố Hữu thương mô tả con người trong tư thế đó, bài thơ “Lên Việt Bắc” được thi sĩ ghi lại:
“Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều.
Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo”.
Cũng là một hình ảnh đó, thế nhưng ở đoạn thơ trên nhà văn đã viết trong 4 câu thơ 28 chữ, còn ở bài Việt Bắc thì dường như thi sĩ đã cô đọng hơn vào 8 chữ. Tố Hữu ko đi vào vẽ kĩ nhưng chỉ chấm phá vài nét song cũng đủ cho ta tưởng tượng khá rõ về hình tượng. Như thế, tương ứng với một cảnh hoa là một dáng điệu của con người nhưng mỗi dáng điệu đó lại toát lên phẩm chất cao quý của người Việt Bắc.
Tự nhiên Việt Bắc trong hai câu thơ trên đã mở ra làm cho người đọc ngơ ngẩn, bởi vẻ đẹp rất trữ tình của núi rừng Tây Bắc nơi đây. Những bông hoa chuối đỏ tươi nở ra rực rỡ giữa mùa đông lạnh giá làm cho quang cảnh tự nhiên tuy lạnh giá nhưng lại vô cùng sinh động và ấm áp lòng người bởi sắc đỏ của hoa chuối rừng chính nét quyến rũ rất riêng. Hình ảnh người con gái đi hái măng, lấy nấm với con dao sắc nhọn là phương tiện làm việc đã trình bày được sự sinh động của con người trong công việc thường nhật của mình.
Ánh nắng của mùa đông đã làm cho ko khí trở thành ấm áp hơn bao giờ hết, ko phải là màu u ám, âm u nhưng chúng ta thường thấy trong những bài thơ khác mô tả về mùa đông. Mùa đông trong thơ của Tố Hữu vẫn đẹp, vẫn sinh động thu hút lòng người hơn bao giờ hết.
Bức tranh mùa xuân trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc thì hình ảnh về mùa xuân tươi đẹp khiến tâm hồn mỗi chúng ta cảm thấy xao xuyến. Bức tranh thứ hai này tiếp tục được thi sĩ mở ra với những nét chấm phá tiêu biểu. Trong hai câu thơ này, Tố Hữu đã khôn khéo và linh hoạt chuyển đổi thời kì từ mùa đông sang mùa xuân. Từ hình ảnh hoa chuối rừng đỏ tươi rực rỡ sang sắc hoa mơ trong trắng tinh khiết, trình bày ko khí mùa xuân đang ngập tràn trên mảnh đất Tây Bắc.
“Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”.
Tới đây, nền xanh trầm tĩnh đã nhường chỗ cho nền trắng tinh khiết của hoa mơ rừng. Hai từ “trắng rừng” khiến cảnh rừng như bừng sáng. Hoa mơ là tín hiệu báo trước lúc mùa xuân tới ở nơi đây, bởi loại hoa này thường chỉ ra vào mùa xuân, giống như hoa đào và hoa mai. Hình ảnh về một rừng hoa mơ trắng thơm ngát quyến rũ, làm say đắm lòng người được gợi mở trong câu thơ làm cho người đọc ngây ngất trước cảnh đẹp của tự nhiên. Hình ảnh người con gái chuốt từng sợi giang để làm dây gói bánh chưng, bánh tét, làm nón lá làm cho ko khí mùa xuân trở thành thân thiện ấm áp hơn bất kỳ lúc nào.
Ta nhận thấy rằng đây là hình ảnh có sức ám ảnh lớn đối với hồn thơ Tố Hữu. Bởi Việt Bắc trong nỗi nhớ của Tố Hữu dường như ko thể thiếu sắc hoa này. Sau này, trong tác phẩm “theo chân Bác”, thi sĩ cũng đã viết:
“Ôi sáng xuân nay, xuân 41
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bác về. Yên lặng. Con chim hót
Thánh thót bờ lau vui ngơ ngẩn”.
Trong cái nền cảnh đó, hiện lên con người Việt Bắc với những công việc thầm lặng “Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”. Hai chữ “chuốt từng” gợi ra biết bao sự cần mẫn, thận trọng và tài hoa. Ko biết người đan nón kia gửi gắm từng sợi giang nỗi niềm gì?.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua nét đẹp mùa hạ
“Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình”.
Trong những bức họa trên, chúng ta mới thấy được đường nét, màu sắc và ánh sáng. Tới đây, ta nghe thấy tiếng âm thanh của rừng, đó là tiếng nhạc ve. Chính nhạc ve đã làm mọi thứ trở thành xao động. Phải nói rằng trong các bức tranh tứ bình ở đây thì mùa hè Việt Bắc là rực rỡ hơn cả. Ve kêu gọi hè tới, hè về làm cho những rừng hổ phách ngả sang vàng. Người nào đã từng lên Việt Bắc, dễ thấy những hình ảnh kỳ lạ của rừng phách. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, những nét đẹp của mùa hạ tươi vui cũng là những ấn tượng sâu đậm lưu giữ trong tâm trí chúng ta.
Mùa hè của sự sôi động, nó khác hẳn với sự ấm áp của mùa đông cũng như sự tinh khôi của màu xuân. Lúc mùa hè tới thì rừng núi Việt Bắc râm ran tiếng ve kêu, màu vàng của hổ phách liên kết với tiếng ve làm cho tự nhiên nơi đây. Tiếng ve đã phá vỡ sự yên ắng và trình bày sự chuyển biến thời kì mạnh mẽ.
Trong những ngày cuối cùng của mùa xuân, những cây phách vẫn là màu xanh, nụ hoa vẫn náu kín trong những chiếc lá. Nhưng lúc những tiếng ve trước tiên của mùa hạ cất lên thì chúng nhất tề trổ hoa vàng. Chỉ đôi ba ngày cũng đủ khiến rừng phách trổ hoa vàng ruộm thật đẹp. Thi sĩ đã sử dụng chữ “đổ” cũng thật tinh tế và rực rỡ. Nó đã nhấn mạnh tới tính nhanh lẹ trong sự lay chuyển của màu sắc, đồng thời cũng diễn tả những trận mưa hoa vàng rừng phách mỗi lúc có một luồng gió ào qua.
Rõ ràng, gam màu tới đây đã thay đổi hẳn, sắc trắng đã nhường chỗ cho sắc vàng nổi trội. Và dường như, âm thanh đã làm thay đổi màu sắc. Trong phông cảnh đó, hình ảnh người lao động xuất hiện đầy nhẫn nại – đó là cô gái Việt Bắc đang hái măng một mình. Hình ảnh này trong thơ Tố Hữu đã làm tốt lên dáng điệu chịu thương chịu thương chịu khó, hay lam hay làm giàu sức hy sinh của những cô gái nơi đây.
Nét đẹp mùa thu trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
“Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung”
Bộ tranh tứ bình kết thúc bằng bức tranh thu. Ba bức tranh trên là cảnh ngày, riêng bức tranh mùa thu này lại là cảnh đêm. Bức tranh gợi lên ánh trăng rọi qua vòm lá tạo thành một quang cảnh huyền ảo “Rừng thu trăng rọi hòa bình”. Nó đã khiến ta nhớ tới một câu thơ cũng viết về đêm rừng Việt Bắc của Hồ Chí Minh: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”.
Có thể thấy, hình ảnh mùa thu trên núi rừng Việt Bắc thật dịu dàng, nên thơ và trữ tình với hình ảnh ánh trăng hòa bình trình bày sự tròn đầy và thủy chung trước sau như một của người dân nơi đây với cách mệnh.
Đây đúng là quang cảnh trữ tình dành cho những cuộc hát giao duyên, cho nên nó là cảnh cuối cùng. “Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung” – chữ “người nào” là cách nói xa xăm, ám chỉ người đang hát cùng với mình, làm cho lời lẽ trở thành tinh tế và tinh tứ hơn. Qua tiếng hát đó, ta cũng thấy được phẩm chất thủy chung và ân tình của người Việt Bắc. Bức tranh mùa thu Việt Bắc đã làm hoàn chỉnh bức tranh tuyệt mỹ của núi rừng. Vì thế, phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta ko thể quên lưu tâm tới những nét đẹp của mùa thu.
Nhận xét bài thơ lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc
Tương tự, bốn bức tranh tứ bình, bốn cảnh sắc với bốn dáng điệu đều mang một vẻ đẹp không giống nhau của tự nhiên và núi rừng Tây Bắc. Thi sĩ Tố Hữu đã thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất của quê hương cách mệnh. Điều thú vị hơn cả là đều hiện lên trong điệp khúc thương nhớ. Những chữ “nhớ” đứng ở đầu câu tạo nên âm hương mặn nhưng và da diết của nỗi nhớ. Trong nỗi nhớ đó, tất cả đều hiện lên lung linh hơn, huyền ảo hơn.
Với những nét chấm phá đơn sơ giản dị, vừa cổ điển lại hiện đại, đoạn thơ trên của Tố Hữu đã làm nổi trội được bức tranh cảnh và người qua bốn mùa của chiến khu Việt Bắc. Cảnh và người hòa hợp với nhau tô điểm cho nhau, đã làm cho bức tranh trở thành thân thiện thân quen, sống động và có hồn hơn. Tất cả đã tan chảy thành nỗi nhớ nhung quyến luyến thiết tha trong tâm hồn người cán bộ về xuôi.
Qua đoạn thơ này ta thấy tác giả Tố Hữu là người vô cùng thâm thúy, tinh tế trong tiếng nói cũng như trong quan sát. Ông đã khôn khéo gợi lên bức tranh tứ bình tự nhiên, con người Việt Bắc vô cùng tươi đẹp khiến người đọc ám ảnh khó quên.
Tóm lại, với 10 câu thơ ngắn gọn và súc tích, hài hòa trong câu lục tả cảnh, câu bát tả người, đã tạo nên bức tranh thời kì tuyệt đẹp đầy màu sắc. Qua đó, thi sĩ Tố Hữu cũng trình bày được tình cảm của mình với tự nhiên núi rừng Việt Bắc và sự thủy chung son sắc với những con người chất phát, hiền hòa nơi đây. Điều quan trọng hơn, qua việc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc nói riêng hay toàn thể bài thơ nói chung, chúng ta cần ghi nhớ công ơn to lớn của những chiến sĩ đã hi sinh và tranh đấu hết mình để chúng ta có được một tổ quốc hiền hòa và yên bình như hôm nay.
Kỳ vọng qua bài viết cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, bạn đã có thêm những tri thức hữu ích phục vụ cho quá trình học tập cũng như nghiên cứu về tác phẩm. Chúc bạn luôn học tốt!
Xem thêm >>> Tính dân tộc trong bài Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Vẻ đẹp tự nhiên trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Phân tích 8 câu đầu bài Việt Bắc của tác giả Tố Hữu [Bài viết HAY NHẤT]
Tu khoa
- soạn bài Nhớ Việt Bắc
- cảm nhận bài việt bắc khổ 1
- bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- cảm nhận khổ 7 bài thơ việt bắc
- cảm nhận 20 câu đầu bài thơ việt bắc
- cảm nhận khổ 4 5 bài thơ việt bắc
- tình quân dân trong bài thơ việt bắc
- phân tích 24 câu đầu bài thơ việt bắc
- buc tranh tu binh trong bai viet bac to huu
- tính dân tộc qua bài Việt Bắc, Tố Hữu
- bình giảng bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- nêu cảm nhận của em về 8 câu đầu bài việt bắc
- cảm nhận về bức tranh tứ bình trong bài thơ Việt Bắc
- bức tranh việt bắc ra quân là một bức tranh hùng tráng
- phân tích nỗi nhớ của người cán bộ Cách mệnh về xuôi đối với Việt Bắc
- việt Bắc trình bày rất đặm đà tính dân tộc trong nghệ thuật thơ Tố Hữu
- cảm nhận tâm trạng của ta và mình trong 8 câu thơ đầu bài thơ việt bắc
- bình giảng đoạn thơ: “Mình đi, có nhớ những ngày… đặm đà lòng son”
- phân tích bức tranh tứ bình trong việt bắc của thi sĩ tố hữu
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu, ta sẽ thấy được sự liên kết hài hòa giữa yếu tố cổ điển, dân gian với yếu tố cách mệnh hiện đại. Chính vì thế nhưng thơ Tố Hữu có khả năng thấm sâu vào tâm hồn độc giả nhiều thế hệ. Hãy cùng bangtuanhoan.edu.vn tìm hiểu, cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Tố Hữu là một trong những thi sĩ lớn nhất và tiêu biểu nhất của nền thơ ca Việt Nam hiện đại. Ông là một người chiến sĩ với tư tưởng cộng sản, một thi sĩ mang tư tưởng cách mệnh. Vì thế, Tố Hữu được xem là ngọn cờ đầu của thơ ca cách mệnh. Nhắc tới Tố Hữu là nói tới một hồn thơ trữ tình – chính trị, rất thâm thúy và đặm đà bản sắc dân tộc. Suốt cuộc đời mình, thi sĩ đã viết về lý tưởng lớn, lẽ sống lớn, thú vui lớn, tình cảm lớn của người chí sĩ.
Tố Hữu còn gắn bó với dân thâm thúy, bởi vậy nhưng các tác phẩm của ông luôn thân thiện với nhân dân. Ông để lại một sự nghiệp văn học phong phú, giàu trị giá và tác phẩm Việt Bắc là một trong những áng thơ rực rỡ tiêu biểu cho hồn thơ của Tố Hữu. Kết tinh của tác phẩm này được lắng đọng trong mười câu thơ diễn tả nỗi nhớ của người về xuôi với cảnh tự nhiên và con người Việt Bắc hòa quyện thành bức tranh tứ bình. Hãy cùng cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua bài viết dưới đây.
Đôi nét về thi sĩ Tố Hữu và nói chung chung bài thơ Việt Bắc
Thi sĩ Tố Hữu được yêu quý bởi chất thơ rất riêng đầy sức thông minh. Với 6 tập thơ tiêu biểu như Từ đó, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn đều gắn liền với những chặng đường lớn của cách mệnh Việt Nam. Có nhẽ thế nhưng thơ ông được ví như cuốn biên niên sử bằng thơ của cách mệnh dân tộc. Ông đã hoàn chỉnh phong cách thơ của riêng mình, một cuộc đời thơ của mình nhưng ko thể lẫn với bất kỳ người nào.
Trước lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta nhận thấy đây là những áng thơ trong tập thơ cùng tên của Tố Hữu viết về thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Bài thơ Việt Bắc được xem là đỉnh cao của tác giả. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ là nhân sự kiện chiến dịch Điện Biên phủ thắng lợi, Trung ương Đảng và Chính phủ rời chiến khu từ Việt Bắc về thủ đô, Tố Hữu đã viết Việt Bắc.
Tác phẩm là một bức tranh trữ tình nhưng hoành tráng, bao quát cả một diện lớn về thời kì suốt 15 năm, với một ko gian rộng lớn là toàn thể Việt Bắc. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta sẽ thấy đây là đoạn rực rỡ và mang trị giá nội dung cũng như nghệ thuật lớn lao.
“Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hoà bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thuỷ chung”
Đây là một trong những đoạn thơ rực rỡ nhất trong tác phẩm. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua những áng thơ này, ta sẽ thấy phần nào vẻ đẹp của tác phẩm. Chỉ với 10 câu thơ nhưng cũng đủ tập trung nói tới một chủ đề và đạt tới sự toàn bích.
Đoạn thơ này được chia làm hai phần. Phần đầu gồm hai câu, nó như lời đưa đẩy trong các cuộc hát giao duyên. Trong đó, người đàn ông (người về xuôi) vừa ướm hỏi lòng người ở lại, vừa khẳng định những tình cảm trong lòng mình. Phần sau sẽ bao gồm 8 câu phân thành 4 cặp lục bát. Điểm rực rỡ hơn cả chính là cứ câu lục tả hoa thì câu bát tả người. Đoạn thơ như một bức tranh tứ bình diễn tả hoa và người Việt Bắc trong bốn mùa bằng những nét đặc trưng nhất của nơi đây. Cảnh sắc tự nhiên cũng như con người Việt Bắc được kết tinh một cách cô đúc và súc tích một cách đặc trưng trong đoạn thơ này.
Việt Bắc là bài thơ được viết theo hình thức đối đáp của dân gian. Hai câu thơ đầu, về tác dụng đối đáp, hai câu thơ đưa đẩy để nối tiếp các mảng đề tài trong một cuộc hát. Đó là người đàn ông ướm hỏi người con gái.
“Ta về mình có nhớ ta”
Lời hỏi mang giọng tình tứ với cách xưng hô ta mình – mình ta. Quan trọng hơn cả và tinh tế hơn cả chính là sự thanh lịch trong tình cảm. Ta về chẳng biết mình có nhớ ta ko, nhưng ngay cả lúc mình ko nhớ ta thì ta vẫn cứ nhớ mình – lời người về xuôi gửi gắm với người ở lại. “Ta” và “mình” là cách xưng hô thân tình trình bày tình quân dân, nhưng với tiếng nói mộc mạc, đã trình bày sự gắn bó như người thân trong một gia đình, như những người bạn tri kỷ lâu năm. Nay phải cách xa biết bao tâm tư, bao nhiêu lưu luyến ko nỡ xa vắng, tất cả sẽ kết thành nỗi nhớ. Nỗi nhớ đó mới duyên dáng và tế nhị biết bao:
“Ta về ta nhớ những hoa cùng người”.
Tương tự là người ra đi khẳng định tình cảm của mình bằng nỗi nhớ, chính là nỗi nhớ về những gì đẹp nhất của Việt Bắc. Đó là hoa và người. Trong nỗi nhớ của người đi, hai hình ảnh này là đồng hiện, soi chiếu vào nhau. Hoa là thứ đẹp nhất của tự nhiên, còn người ta lại là “hoa của đất”. Vì vậy, cứ nhớ tới người thì hiện hóng hoa và trái lại, hễ nhớ về hoa thì hiển hiện hình người bởi hoa và người đâu có thể tách rời.
Có thể thấy, tranh tứ bình là một trong những loại hình rất rộng rãi trong nghệ thuật thơ văn trung đại. Nó thường là một bộ tranh gồm bốn bức mô tả bốn mặt của một nhân vật nào đấy. Vì vậy, tự nó đã có ý nghĩa hoàn chỉnh. Ta đã từng gặp những bộ tranh tứ bình như tùng – cúc – trúc – mai, xuân – hạ – thu – đông, ngự – tiều – canh – mục, long – li – quy – phượng… Trong thơ ca, ta cũng từng bắt gặp rất nhiều như là cảnh “Trông bốn bề” trong Chinh phụ ngâm, đoạn “buồn trông” lúc Kiều ở lầu ngưng Bích, đoạn thơ mô tả thời oanh liệt của con hổ trong Nhớ rừng của Thế Lữ.
Lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta thấy tác giả đã mô tả được một cách toàn diện cũng như thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất. Thi sĩ Tố Hữu sử dụng lối vẽ tranh tứ bình rất thuần thục trong nhiều bài thơ, đoạn thơ này được xem là bộ tranh tứ bình tứ quý về hoa và người trong 4 mùa của Việt Bắc.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua hình ảnh mùa đông
Mở đầu với một hình ảnh mang tính nói chung, trong đó Việt Bắc hiện lên như một miền quê thật đẹp xiết bao:
“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao cài thắt lưng”
Gam màu cơ bản của bức tranh chính là màu xanh. Đó là một màu xanh mênh mang nhưng trầm tĩnh của rừng già. Nó gợi lên một miền quê êm đềm và yên ắng. Thế nhưng trên cái nền xanh đó, chúng ta nhìn thấy hoa chuối đỏ tươi, bập bùng cháy như những bó đuốc. Nếu người nào đã biết hoa chuối nở, sẽ thấy rằng thi sĩ chỉ viết hai chữ “đỏ tươi” nhưng cũng đủ gợi cho ta thấy hoa chuối đã làm sáng lên cả một góc rừng. Chính loài hoa đơn mộc bình lặng này lại làm cho cảnh rừng trở thành sống động hơn.
Ngoài ra, hoa chuối lại được tổ điểm bởi những tia nắng ở câu thứ hai càng làm cho ko khí vốn trầm tư của nơi này trở thành linh động và tươi sáng hơn. Trên cảnh nền đó, hình ảnh con người xuất hiện “đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”. Người đứng trên đỉnh đèo cao, ánh nắng chiếu vào lưỡi da trên thắt lưng làm lóe sáng. Hình ảnh này gợi lên tư thế vững chãi và sự tự tin của người làm chủ thú rừng. Thơ Tố Hữu thương mô tả con người trong tư thế đó, bài thơ “Lên Việt Bắc” được thi sĩ ghi lại:
“Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều.
Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo”.
Cũng là một hình ảnh đó, thế nhưng ở đoạn thơ trên nhà văn đã viết trong 4 câu thơ 28 chữ, còn ở bài Việt Bắc thì dường như thi sĩ đã cô đọng hơn vào 8 chữ. Tố Hữu ko đi vào vẽ kĩ nhưng chỉ chấm phá vài nét song cũng đủ cho ta tưởng tượng khá rõ về hình tượng. Như thế, tương ứng với một cảnh hoa là một dáng điệu của con người nhưng mỗi dáng điệu đó lại toát lên phẩm chất cao quý của người Việt Bắc.
Tự nhiên Việt Bắc trong hai câu thơ trên đã mở ra làm cho người đọc ngơ ngẩn, bởi vẻ đẹp rất trữ tình của núi rừng Tây Bắc nơi đây. Những bông hoa chuối đỏ tươi nở ra rực rỡ giữa mùa đông lạnh giá làm cho quang cảnh tự nhiên tuy lạnh giá nhưng lại vô cùng sinh động và ấm áp lòng người bởi sắc đỏ của hoa chuối rừng chính nét quyến rũ rất riêng. Hình ảnh người con gái đi hái măng, lấy nấm với con dao sắc nhọn là phương tiện làm việc đã trình bày được sự sinh động của con người trong công việc thường nhật của mình.
Ánh nắng của mùa đông đã làm cho ko khí trở thành ấm áp hơn bao giờ hết, ko phải là màu u ám, âm u nhưng chúng ta thường thấy trong những bài thơ khác mô tả về mùa đông. Mùa đông trong thơ của Tố Hữu vẫn đẹp, vẫn sinh động thu hút lòng người hơn bao giờ hết.
Bức tranh mùa xuân trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc thì hình ảnh về mùa xuân tươi đẹp khiến tâm hồn mỗi chúng ta cảm thấy xao xuyến. Bức tranh thứ hai này tiếp tục được thi sĩ mở ra với những nét chấm phá tiêu biểu. Trong hai câu thơ này, Tố Hữu đã khôn khéo và linh hoạt chuyển đổi thời kì từ mùa đông sang mùa xuân. Từ hình ảnh hoa chuối rừng đỏ tươi rực rỡ sang sắc hoa mơ trong trắng tinh khiết, trình bày ko khí mùa xuân đang ngập tràn trên mảnh đất Tây Bắc.
“Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”.
Tới đây, nền xanh trầm tĩnh đã nhường chỗ cho nền trắng tinh khiết của hoa mơ rừng. Hai từ “trắng rừng” khiến cảnh rừng như bừng sáng. Hoa mơ là tín hiệu báo trước lúc mùa xuân tới ở nơi đây, bởi loại hoa này thường chỉ ra vào mùa xuân, giống như hoa đào và hoa mai. Hình ảnh về một rừng hoa mơ trắng thơm ngát quyến rũ, làm say đắm lòng người được gợi mở trong câu thơ làm cho người đọc ngây ngất trước cảnh đẹp của tự nhiên. Hình ảnh người con gái chuốt từng sợi giang để làm dây gói bánh chưng, bánh tét, làm nón lá làm cho ko khí mùa xuân trở thành thân thiện ấm áp hơn bất kỳ lúc nào.
Ta nhận thấy rằng đây là hình ảnh có sức ám ảnh lớn đối với hồn thơ Tố Hữu. Bởi Việt Bắc trong nỗi nhớ của Tố Hữu dường như ko thể thiếu sắc hoa này. Sau này, trong tác phẩm “theo chân Bác”, thi sĩ cũng đã viết:
“Ôi sáng xuân nay, xuân 41
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bác về. Yên lặng. Con chim hót
Thánh thót bờ lau vui ngơ ngẩn”.
Trong cái nền cảnh đó, hiện lên con người Việt Bắc với những công việc thầm lặng “Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”. Hai chữ “chuốt từng” gợi ra biết bao sự cần mẫn, thận trọng và tài hoa. Ko biết người đan nón kia gửi gắm từng sợi giang nỗi niềm gì?.
Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc qua nét đẹp mùa hạ
“Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình”.
Trong những bức họa trên, chúng ta mới thấy được đường nét, màu sắc và ánh sáng. Tới đây, ta nghe thấy tiếng âm thanh của rừng, đó là tiếng nhạc ve. Chính nhạc ve đã làm mọi thứ trở thành xao động. Phải nói rằng trong các bức tranh tứ bình ở đây thì mùa hè Việt Bắc là rực rỡ hơn cả. Ve kêu gọi hè tới, hè về làm cho những rừng hổ phách ngả sang vàng. Người nào đã từng lên Việt Bắc, dễ thấy những hình ảnh kỳ lạ của rừng phách. Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, những nét đẹp của mùa hạ tươi vui cũng là những ấn tượng sâu đậm lưu giữ trong tâm trí chúng ta.
Mùa hè của sự sôi động, nó khác hẳn với sự ấm áp của mùa đông cũng như sự tinh khôi của màu xuân. Lúc mùa hè tới thì rừng núi Việt Bắc râm ran tiếng ve kêu, màu vàng của hổ phách liên kết với tiếng ve làm cho tự nhiên nơi đây. Tiếng ve đã phá vỡ sự yên ắng và trình bày sự chuyển biến thời kì mạnh mẽ.
Trong những ngày cuối cùng của mùa xuân, những cây phách vẫn là màu xanh, nụ hoa vẫn náu kín trong những chiếc lá. Nhưng lúc những tiếng ve trước tiên của mùa hạ cất lên thì chúng nhất tề trổ hoa vàng. Chỉ đôi ba ngày cũng đủ khiến rừng phách trổ hoa vàng ruộm thật đẹp. Thi sĩ đã sử dụng chữ “đổ” cũng thật tinh tế và rực rỡ. Nó đã nhấn mạnh tới tính nhanh lẹ trong sự lay chuyển của màu sắc, đồng thời cũng diễn tả những trận mưa hoa vàng rừng phách mỗi lúc có một luồng gió ào qua.
Rõ ràng, gam màu tới đây đã thay đổi hẳn, sắc trắng đã nhường chỗ cho sắc vàng nổi trội. Và dường như, âm thanh đã làm thay đổi màu sắc. Trong phông cảnh đó, hình ảnh người lao động xuất hiện đầy nhẫn nại – đó là cô gái Việt Bắc đang hái măng một mình. Hình ảnh này trong thơ Tố Hữu đã làm tốt lên dáng điệu chịu thương chịu thương chịu khó, hay lam hay làm giàu sức hy sinh của những cô gái nơi đây.
Nét đẹp mùa thu trong bộ tranh tứ bình của Tố Hữu
“Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung”
Bộ tranh tứ bình kết thúc bằng bức tranh thu. Ba bức tranh trên là cảnh ngày, riêng bức tranh mùa thu này lại là cảnh đêm. Bức tranh gợi lên ánh trăng rọi qua vòm lá tạo thành một quang cảnh huyền ảo “Rừng thu trăng rọi hòa bình”. Nó đã khiến ta nhớ tới một câu thơ cũng viết về đêm rừng Việt Bắc của Hồ Chí Minh: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”.
Có thể thấy, hình ảnh mùa thu trên núi rừng Việt Bắc thật dịu dàng, nên thơ và trữ tình với hình ảnh ánh trăng hòa bình trình bày sự tròn đầy và thủy chung trước sau như một của người dân nơi đây với cách mệnh.
Đây đúng là quang cảnh trữ tình dành cho những cuộc hát giao duyên, cho nên nó là cảnh cuối cùng. “Nhớ người nào tiếng hát ân tình thủy chung” – chữ “người nào” là cách nói xa xăm, ám chỉ người đang hát cùng với mình, làm cho lời lẽ trở thành tinh tế và tinh tứ hơn. Qua tiếng hát đó, ta cũng thấy được phẩm chất thủy chung và ân tình của người Việt Bắc. Bức tranh mùa thu Việt Bắc đã làm hoàn chỉnh bức tranh tuyệt mỹ của núi rừng. Vì thế, phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, ta ko thể quên lưu tâm tới những nét đẹp của mùa thu.
Nhận xét bài thơ lúc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc
Tương tự, bốn bức tranh tứ bình, bốn cảnh sắc với bốn dáng điệu đều mang một vẻ đẹp không giống nhau của tự nhiên và núi rừng Tây Bắc. Thi sĩ Tố Hữu đã thâu tóm được những gì là đặc trưng nhất của quê hương cách mệnh. Điều thú vị hơn cả là đều hiện lên trong điệp khúc thương nhớ. Những chữ “nhớ” đứng ở đầu câu tạo nên âm hương mặn nhưng và da diết của nỗi nhớ. Trong nỗi nhớ đó, tất cả đều hiện lên lung linh hơn, huyền ảo hơn.
Với những nét chấm phá đơn sơ giản dị, vừa cổ điển lại hiện đại, đoạn thơ trên của Tố Hữu đã làm nổi trội được bức tranh cảnh và người qua bốn mùa của chiến khu Việt Bắc. Cảnh và người hòa hợp với nhau tô điểm cho nhau, đã làm cho bức tranh trở thành thân thiện thân quen, sống động và có hồn hơn. Tất cả đã tan chảy thành nỗi nhớ nhung quyến luyến thiết tha trong tâm hồn người cán bộ về xuôi.
Qua đoạn thơ này ta thấy tác giả Tố Hữu là người vô cùng thâm thúy, tinh tế trong tiếng nói cũng như trong quan sát. Ông đã khôn khéo gợi lên bức tranh tứ bình tự nhiên, con người Việt Bắc vô cùng tươi đẹp khiến người đọc ám ảnh khó quên.
Tóm lại, với 10 câu thơ ngắn gọn và súc tích, hài hòa trong câu lục tả cảnh, câu bát tả người, đã tạo nên bức tranh thời kì tuyệt đẹp đầy màu sắc. Qua đó, thi sĩ Tố Hữu cũng trình bày được tình cảm của mình với tự nhiên núi rừng Việt Bắc và sự thủy chung son sắc với những con người chất phát, hiền hòa nơi đây. Điều quan trọng hơn, qua việc phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc nói riêng hay toàn thể bài thơ nói chung, chúng ta cần ghi nhớ công ơn to lớn của những chiến sĩ đã hi sinh và tranh đấu hết mình để chúng ta có được một tổ quốc hiền hòa và yên bình như hôm nay.
Kỳ vọng qua bài viết cảm nhận, bình giảng và phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc, bạn đã có thêm những tri thức hữu ích phục vụ cho quá trình học tập cũng như nghiên cứu về tác phẩm. Chúc bạn luôn học tốt!
Xem thêm >>> Tính dân tộc trong bài Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Vẻ đẹp tự nhiên trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu
Xem thêm >>> Phân tích 8 câu đầu bài Việt Bắc của tác giả Tố Hữu [Bài viết HAY NHẤT]
Tu khoa
- soạn bài Nhớ Việt Bắc
- cảm nhận bài việt bắc khổ 1
- bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- cảm nhận khổ 7 bài thơ việt bắc
- cảm nhận 20 câu đầu bài thơ việt bắc
- cảm nhận khổ 4 5 bài thơ việt bắc
- tình quân dân trong bài thơ việt bắc
- phân tích 24 câu đầu bài thơ việt bắc
- buc tranh tu binh trong bai viet bac to huu
- tính dân tộc qua bài Việt Bắc, Tố Hữu
- bình giảng bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc
- nêu cảm nhận của em về 8 câu đầu bài việt bắc
- cảm nhận về bức tranh tứ bình trong bài thơ Việt Bắc
- bức tranh việt bắc ra quân là một bức tranh hùng tráng
- phân tích nỗi nhớ của người cán bộ Cách mệnh về xuôi đối với Việt Bắc
- việt Bắc trình bày rất đặm đà tính dân tộc trong nghệ thuật thơ Tố Hữu
- cảm nhận tâm trạng của ta và mình trong 8 câu thơ đầu bài thơ việt bắc
- bình giảng đoạn thơ: “Mình đi, có nhớ những ngày… đặm đà lòng son”
- phân tích bức tranh tứ bình trong việt bắc của thi sĩ tố hữu
Bạn thấy bài viết Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn học
#Phân #tích #bức #tranh #tứ #bình #trong #Việt #Bắc #của #Tố #Hữu #Ngữ #Văn #lớp
[/box]
#Phân #tích #bức #tranh #tứ #bình #trong #Việt #Bắc #của #Tố #Hữu #Ngữ #Văn #lớp
Bạn thấy bài viết Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Nhớ để nguồn: Phân tích bức tranh tứ bình trong Việt Bắc của Tố Hữu – Ngữ Văn lớp 12 tại bangtuanhoan.edu.vn
Chuyên mục: Kiến thức chung