Tổ quốc là một trong những đoạn trích rực rỡ trong “Mặt đường khát vọng” của Nguyễn Khoa Điềm. Soạn bài Tổ quốc (Nguyễn Khoa Điềm) dưới đây sẽ cùng các em tìm hiểu về cách khái niệm đầy mới mẻ của thi sĩ về quốc gia, qua đó thấy được tình yêu quê hương, quốc gia của nhà văn và nhận thức được trách nhiệm của bản thân trong việc xây dựng, bảo vệ quốc gia.
Mục Lục bài viết:
1. Bài soạn số 1
2. Bài soạn số 2
Soạn bài Tổ quốc, ngắn 1
(Trích “Mặt đường khát vọng”)
NGUYỄN KHOA ĐIỀM
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. TÁC GIẢ:
1. Tiểu Sử
– Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943, nguyên quán Thừa Thiên – Huế. Ông tốt nghiệp Đại học ngành Ngữ văn (Đại học Sư phạm Hà Nội). Thời chống Mĩ, ông sống và đấu tranh tại chiến trường Trị – Thiên.
– Là nhà hoạt động chính trị và văn nghệ, ông tham gia Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khoá III, là Tổng thư kí Hội Nhà văn Việt Nam khoá V…
– Nguyễn Khoa Điềm từng là Trưởng ban tư tưởng văn hoá Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hoá – Thông tin.
2. Sự nghiệp văn học.
– Là một thi sĩ có tài, kế bên sự nghiệp chính trị, Nguyễn Khoa Điểm dành nhiều thời kì để sáng tác thơ và cho ra mắt nhiều tập thơ trị giá như Đất ngoại thành (1972), Mặt đường khát vọng (1974), Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986),…
– Năm 2000, ông được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.3. Phong cách
– Thơ Nguyễn Khoa Điềm thuộc dạng đa phong cách, có lúc hùng tráng, sôi nổi, có lúc trữ tình tha thiết,… nhưng tất cả đều toát lên vẻ nồng say, tha thiết với đời với người.
– Thơ ông mang đậm chất chính luận, quyến rũ người đọc bằng vẻ đẹp trí tuệ – trữ tình, đầy hào khí của những thi sĩ trưởng thành trong chiến tranh chống Mĩ.
– Thơ Nguyễn Khoa Điềm thu hút, quyến rũ người đọc bởi sự đan kết giữa xúc cảm nồng nàn và suy tư sâu lắng của một thanh niên trí thức tự ý thức thâm thúy về vai trò, trách nhiệm của mình trong trận đấu đấu, với quốc gia và nhân dân. .
– Hình tượng nổi trội trong thơ ông là những thanh niên trí thức, những người dân bình dị cần lao với tấm lòng yêu nước bỏng cháy.
– Tổ quốc hiện lên trong thơ ông thật đẹp, luôn có sự hài hoà giữa con người và cảnh vật, giữa quá khứ thiêng liêng với thực tại người hùng, giữa trách nhiệm và trách nhiệm với những gì con người được thụ hưởng từ quốc gia.
II. TÁC PHẨM ĐẤT NƯỚC
1. Xuất xứ
Đất Nước trích ở phần đầu chương V của trường ca Mặt đường L. vọng, được Nguyễn Khoa Điềm viết tại chiến khu Trị – Thiên và… năm 1971, xuất bản năm 1974. Bản trường ca viết về sự tự ý thức, tuổi xanh các đô thị miền Nam về quốc gia, về nhân dân, về thế hệ , mình – thế hệ gánh vác cuộc kháng chiến chống Mĩ trên vai.
2. Bố cục
Đoạn thơ có thể được phân thành hai phần:
– Phần một (từ đầu tới làm nên quốc gia muôn thuở): Những cảm nhận về quốc gia.
– Phần hai (còn lại): tư tưởng Tổ quốc của Nhân dân.
3. Những trị giá nội dung, nghệ thuật
a) Những cảm nhận về quốc gia
– Thi sĩ ko dùng hình ảnh của một quốc gia trong ngày nay nhưng là – hình ảnh của một quốc gia dân gian thơ mộng, trữ tình từ xa xưa vọng về trong chiều sâu văn hoá – lịch sử, gắn với cuộc sống đời thường của mỗi con người, tác giả cảm nhận quốc gia theo một cảm thức rất riêng. Tổ quốc hiện lên vừa thiêng liêng tôn kính, lại vừa thân thiện, thân thiết.
– Tổ quốc là những gì thật thân thiện, thân thiết, bình dị, ở ngay trong cuộc sống của mỗi gia đình chúng ta: lời kể chuyện của mẹ, miếng trầu của bà, cây tre, hạt gạo ta ăn mỗi ngày, cái kèo cái cột trong nhà,…
| – Tổ quốc được cảm nhận từ các phương diện địa lí – lịch sử gắn với những huyền thoại về Lạc Long Quân và Âu Cơ, về đất Tổ Hùng Vương….
+ Về mặt ko gian địa lí, quốc gia được Nguyễn Khoa Điềm quan niệm ko chỉ là núi sông, rừng bể (con chim Phượng Hoàng… con cá Ngư Ông,…) nhưng còn là cái ko gian rất thân thiện với cuộc sống đời thường của mỗi một con người. “Đất là nơi anh tới trường, Nước là nơi em tắm. Tổ quốc là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm”…
+ Và cũng là ko gian sống sót của tập thể dân tộc qua bao the hệ: “Những người nào đã khuất. Những người nào hiện thời. Yêu nhau và sinh con đẻ cái. Gánh vác phần người đi trước để lại. Dặn dò con cháu chuyện ngày mai…
– Từ các phương diện nói trên, tác giả đã nâng ý thơ lên một tầm nói chung: quốc gia đã kết tinh, hoá thân trong cuộc sống của mỗi con người:
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước.
– Đó chính là mối quan hệ biện chứng giữa cá thể và tập thể, giữa mỗi thành viên với quốc gia của mình.
– Tổ quốc đang hiện hữu trong từng người, mỗi ngày. Vì vậy, mỗi cá ngày mai: nhân phải có trách nhiệm giữ gìn, tăng trưởng và truyền lại cho các thế hệ
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn thuở…
b) Tư tưởng Tổ quốc của Nhân dân
– Từ việc cảm nhận quốc gia ở phương diện văn hoá, ở phần này, bằng những câu thơ chính luận, tác giả nhấn mạnh, khắc sâu và làm nổi trội tư tưởng “quốc gia của nhân dân”.
– Cách nhìn của tác giả về những thắng cảnh, về địa lí là một cách nhìn có chiều sâu và là một phát hiện mới mẻ. Muôn vàn vẻ đẹp của phong cảnh tự nhiên kì thú đều gắn liền với con người, được tiếp thu, cảm thụ qua tâm hồn và lịch sử dân tộc, đều là kết tinh của bao công sức và khát vọng của nhân dân, của những người phổ biến, vô danh.
+ Đoạn thơ quy tụ tất cả các phương diện nói trên rồi dẫn tới một khái niệm thâm thúy:
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông cha
Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy
Những cuộc đời đã hoá núi sông ta…
+ Đây cũng chính là lí do vì sao lúc nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia, thi sĩ ko điểm tên các triều đại cùng bao nhân vật người hùng trong sử sách nhưng nhấn mạnh tới lớp lớp những người vô danh:
Có biết bao người con gái, đàn ông
Trong bốn nghìn lớp người giống ta thế hệ
Họ đã sống và chết.
Giản dị và bình tâm
Ko người nào nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước.
– Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm góp thêm một thành công trong dòng thơ về quốc gia thời chống Mĩ, làm thâm thúy thêm nhận thức về nhân dân và quốc gia.
– Tác giả sử dụng nhuần nhuỵ và thông minh nhiều chất liệu văn học và Văn hoá dân gian, tạo ra một ko khí, một ko gian nghệ thuật riêng.
+ “Tổ quốc” đưa ta vào toàn cầu thân thiện, mỹ lệ và bay bổng của nó dao, truyền thuyết, của văn hoá dân gian nhưng lại mới mẻ qua can nhận và tư duy hiện đại, qua hình thức thơ tự do.
+ Đặc trưng, bài thơ được biểu đạt bằng giọng thơ trữ tình – chính luận, vừa thuyết phục người đọc bằng chất trữ tình sâu lắng vừa đoạt được họ bằng chất trí tuệ sắc sảo.
Việt Bắc là bài học nổi trội trong Tuần 8 của chương trình học theo SGK Ngữ Văn 12, học trò cần Soạn bài Việt Bắc, đọc trước nội dung, trả lời câu hỏi trong SGK
B. TỰ LUẬN
1. Tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân” được Nguyễn Khoa Điềm trình bày như thế nào trong đoạn trích “Đất Nước”?
Gợi ý làm bài
– Đất Nước được hoá thân từ những con người bình dị (Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái), những người hùng (Thánh Gióng), trí thức vô danh (người học trò nghèo)…
– Lúc nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia, thi sĩ ko điểm tên các triều đại cùng bao nhân vật người hùng trong sử sách nhưng nhấn mạnh tới lớp lớp những người vô danh:
Có biết bao người con gái, đàn ông
Trong bốn nghìn lớp người giống ta thế hệ
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Ko người nào nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước.
– Đất Nước còn là kết tinh những trị giá ý thức của những người lao động:
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông cha. .
– Đất Nước là sự kế thừa liên tục những thành tích lao động của những con người phổ biến, chất phác:
Hãy nhìn rất xa
Vào bốn nghìn năm Đất Nước
Con gái, đàn ông bằng tuổi chúng ta
Chăm chỉ làm lụng.
– Khát vọng Đất Nước tươi đẹp là: Đất Nước Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoại,
– Vì vậy, mỗi tư nhân phải có trách nhiệm giữ gìn, tăng trưởng quốc gia và truyền lại cho các thế hệ ngày mai:
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn thuở …
– Tổ quốc là của nhân dân, do nhân dân thông minh ra trong quá Hình lao động kiên trì và dai sức. Tổ quốc ko thể là thành phầm của bất kì một đấng, bậc, một lãnh tụ có quyền uy nào cả. Mọi người dân sống trên quốc gia đều đóng góp sức mình để tạo nên và làm giàu đẹp hơn quốc gia. Họ có quyền được lợi thụ lợi ích và có nhiệm vụ xả thân để lao động và bảo vệ mỗi lúc Tổ quốc lâm nguy.
2. Cảm nhận của anh (chị) về khái niệm Đất Nước trong “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm.
Gợi ý làm bài:
– Mở màn bằng hình ảnh của một quốc gia trong quá khứ, hình ảnh của một quốc gia dân gian thơ mộng, trữ tình từ xa xưa vọng về trong chiều sâu văn hoá – lịch sử, gắn với cuộc sống đời thường của mỗi con người, tác giả cảm nhận quốc gia theo một cảm thức rất riêng. Đất Nước hiện lên vừa thiêng liêng tôn kính, lại vừa thân thiện, thân thiết.
– Đất Nước là những gì thật thân thiện, thân thiết, bình dị, ở ngay trong cuộc sống của mỗi gia đình chúng ta: lời kể chuyện của mẹ, miếng trầu của bà, cây tre, hạt gạo ta ăn mỗi ngày, cái kèo cái cột trong nhà,….
– Đất Nước được cảm nhận từ các phương diện địa lí – lịch sử gắn với những huyền thoại về Lạc Long Quân và Âu Cơ, về đất Tổ Hùng Vương…
– Về mặt ko gian địa lí, quốc gia ko chỉ là núi sông, rừng bể (con chim Phượng Hoàng… con cá Ngư Ông,…) nhưng còn là cái ko gian rất thân thiện với cuộc sống mỗi người:
Đất là nơi anh tới trường,
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hứa hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm
– Đất Nước cũng là ko gian sống sót của tập thể dân tộc qua bao thế hệ:
Những người nào đã khuất
Những người nào hiện thời
Yêu nhau và sinh con đẻ cái
Gánh các phần người đi trước để lại
Dặn dò con cháu chuyện ngày mai…
– Từ các bình diễn nói trên, tác giả đã nâng ý thơ lên một tầm nói chung, Đất Nước đã kết tinh, hoá thân trong cuộc sống của mỗi con người:
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước.
– Đó chính là mối quan hệ biện chứng cá thể và tập thể, giữa HA. thành viên với quốc gia của mình.
– Con người mang Đất Nước trong mình. Đất Nước thiêng liêng có. bó với từng số phận của mỗi một cá thể. Con người hạnh phúc, Đất Nền hạnh phúc. Con người khổ đau, Đất Nước khổ đau. Cách đặt vấn đề nà của Nguyễn Khoa Điềm quả thực là táo tợn và mới mẻ. Trên thị đàn thế ca, Nguyễn Khoa Điềm là một trong những người trước tiên khám phá ra thực chất tồn tại đúng mực nhất của Đất Nước và nói chung nó lên bằng hình tượng thơ.
– Đất Nước đang hiện hữu trong từng người, mỗi ngày. Vì vậy, mỗi tư nhân phải có ý thức trách nhiệm đúng mực để giữ gìn, tăng trưởng và truyền lại cho các thế hệ ngày mai:
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn thuở…
– Từ việc cảm nhận Đất Nước ở phương diện văn hoá, bằng những câu thơ trữ tình mang tính chính luận, tác giả nhấn mạnh, khắc sâu và làm nổi trội tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân”. Nội hàm của khái niệm Đất Nước được tập trung nhất ở điểm này: Đất Nước do Nhân dân làm ra và được Nhân dân bảo vệ. . .
– Cách nhìn của tác giả về những thắng cảnh, về địa lí là một cách nhìn có chiều sâu và là một phát hiện mới mẻ. Muôn vàn vẻ đẹp của phong cảnh tự nhiên kì thú đều gắn liền với con người, được tiếp thu, cảm thụ qua tâm hồn và lịch sử dân tộc, đều là kết tinh của bao công sức và khát vọng của nhân dân, của những người phổ biến, vô danh.
– Đoạn trích qui tụ tất cả các phương diện nói trên rồi dẫn tới một khái niệm thâm thúy: “Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi / Chẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông cha / Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy / Những cuộc đời đã hoá núi sông ta…”.
– Đây cũng chính là lí do vì sao lúc nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia, thi sĩ ko điểm tên các triều đại, các nhân vật người hùng trong sử sách nhưng nhấn mạnh tới lớp lớp những người vô danh, những người thầm lặng làm nên Đất Nước, những người quy tụ thành lực lượng chính của bất kỳ cuộc cách mệnh nào:
Có biết bao người con gái, đàn ông
Trong bốn nghìn lớp người giống ta thế hệ
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Ko người nào nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ làm ra Đất Nước.
– “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm góp thêm một thành công vong dòng thơ về quốc gia thời chống Mĩ, làm thâm thúy thêm nhận thức – Nhân dân và Đất Nước. Đặc trưng là khái niệm Đất Nước, tác giả đã de chất được một nội hàm đúng mực và xác thực để khiến nó ko còn là một khái niệm trừu tượng nhưng trở thành có hình hài, vóc dáng trong mỗi một người con Việt Nam cần mẫn lao động, yêu nước thương nòi.
3. So Sánh cảm hứng về Đất Nước được trình bày trong hai bài thơ “Đất Nước” của Nguyễn Đình Thi và “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm.
Gợi ý làm bài.
– Trong những năm tháng chiến tranh tàn khốc để bảo vệ và thống nhất quốc gia, đề tài Đất Nước thường xuyên trở đi trở lại trong sáng tác của nhiều thi sĩ. Sở dĩ có điều đó là vì Đất Nước là mối bận tâm hàng đầu trong những thời khắc vận mệnh dân tộc rơi vào bước nguy hiểm hơn bao giờ hết, và quan trọng hơn nữa, các nhà văn muốn thông qua cảm hứng về Đất Nước để khơi dậy niềm tự hào dân tộc và khát vọng lớn lao giữ gìn nền độc lập tự chủ cho Đất Nước. .
– Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm diễn ra từ trong quá khứ nghìn xưa của dân tộc:
Lúc ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa”… mẹ thường hay kể
Đất Nước mở đầu với miếng trầu hiện thời bà ăn
Đất Nước lớn lên lúc dân ta biết trồng tre và đánh giặc
Tóc mẹ thì bớii sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó.
– Đất Nước mang âm hưởng sử thi. Yếu tố cổ điển và hiện đại hoà quyện nhau tạo thành một chỉnh thể lạ mắt ko thể tách rời.
– Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm sống động như cuộc sống. Những câu thơ dài tuôn chảy êm dịu. Dòng xúc cảm dào dạt thầm lặng nhưng mãnh liệt như cuốn hút hồn ta về với lịch sử nghìn đời, về nơi những trằn trọc ngổn ngang của thực tại dân tộc..
– Cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm bắt nguồn từ Chứng huyền thoại: “Ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể”
– Thi sĩ mạnh dạn để cái “tôi” của mình xuất hiện. Đất Nước ko chỉ thuần tuý là sự rung động trước một làn khói, một điệu dân ca… nhưng là cả một quá trình suy ngẫm, và nhìn lại” Đất Nước.
– Lời thơ tha thiết giúp tuổi xanh nhìn thấy vai trò của mình trước thời đại và nhận thức được quốc gia này là của nhân dân và bất kì người nào cũng phải mang máu xương ra bảo vệ.
– Cảm hứng của Nguyễn Đình Thi về Đất Nước bắt lại nguồn từ những chất liệu hình ảnh cụ thể, sinh động của cuộc kháng chiến chín năm cứu nước của dân tộc. Phạm vi hẹp hơn những vẫn mang tính nói chung về cảm hứng lịch sử và truyền thống của dân tộc.
– Cảm hứng về Đất Nước tới với Nguyễn Đình Thi trong lúc cuộc kháng chiến dữ dội và tàn khốc sắp tới hồi kết thúc. Đất Nước trong tâm hồn chàng trai Hà Nội tài hoa đấy là một mùa thu đẹp, mùa thu kháng chiến thành công:
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Tôi nhớ những ngày thu đã xa.
– “Mùa thu” nay gợi nhớ tới “mùa thu xưa”. Đứng giữa đất trời chiến khu trong buổi sáng mùa thu mát lành, thi sĩ suy tư về Đất Nước, Đất Nước của một mùa thu đẹp chợt thức dậy trong thẳm sâu kí ức..
– Cảm giác trước tiên về Đất Nước của Nguyễn Đình Thi là mùi hương cốm. Cái mùi hương đã ngấm sâu vào da thịt tới bẽ bàng bởi cuộc chia li đầy day dứt:
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
Sau lưng thêm nắng lá rơi đầy.
– Bầu ko khí lưu luyến bâng khuâng, đượm buồn nhưng ko hề bị luy. .
– Mạch cảm hứng về Đất Nước của Nguyễn Đình Thi cũng diễn ra từ tâm thế của một người tự do. Giữa vùng chiến khu rộng mở, Nguyễn Đình Thi đón nhận Đất Nước của một mùa thu khác:
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phất phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha.
– Đất Nước hiện lên nô nức, tươi mát trong tâm trạng của con người đang làm chủ vận mệnh Đất Nước, làm chủ bản thân mình. Đất Nước với Nguyễn Đình Thi vẫn là Đất Nước của chúng ta”, cảm hứng đấy giống với Nguyễn Khoa Điềm, đúng hơn là đi trước Nguyễn Khoa Điềm. Bài thơ của Nguyễn Đình Thi ra đời sớm hơn:
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm ngát
Những ngả đường mênh mông
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
– Cảm hứng lịch sử của Đất Nước với bề dày truyền thống dân tộc hào hùng qua niềm tự hào lớn lao của thi sĩ:
Nước chúng ta
Nước của những người chưa bao giờ khuất
Đêm đềm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa lọng nói về.
– Có sự hoà hợp giữa cảm hứng thời đại với cảm hứng lịch sử truyền thống. Điều này cùng một mạch với cảm hứng của Nguyễn Khoa Điềm:
Đất Nước mở đầu với miếng trầu hiện thời bà ăn
Đất Nước lớn lên lúc dân mình biết trồng tre nhưng đánh giặc
Tóc mẹ thì bởi sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn..
– Đất Nước Việt Nam hiện lên rất hiện thực, cụ thể. Đó là một Đất Nước tạo hình trong tình nghĩa, trong truyền thống quật cường và cả trong khổ đau. Từ nghìn đời xưa cho tới tận ngày nay, cánh tang thương đâu dễ kết thúc, vẫn là cảnh làng quê hoang tàn, chết chóc, điêu linh trong lửa đạn chiến tranh:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiếu..
– Trong đau thương, mất mát con người vẫn vững tin vào ngày mai. Bom đạn, cái chết ko ngăn được tình người. Tình cảm riêng tư cũng đã hoà lẫn và trở thành cảm hứng về Đất Nước..
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng ngay ngáy nhở mắt người yêu.
– Cảm hứng về Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm cũng được khơi gợi từ chuyên lứa đôi đấy. Như thế Đất Nước ko chỉ được khai sinh từ lao động, từ những trận chiến quyết liệt để bảo vệ nòi giống,… nhưng còn từ chính tình yêu lứa đôi, ko có tình yêu đấy sẽ ko có con người:
Đất là nơi anh tới trường.
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hứa hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thân.
– Hơn thế nữa, cảm hứng đấy được mở rộng tới nhiều lĩnh vực không giống nhau. Từ địa lý cho tới lịch sử, phong tục tập quán…
Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
– Với Nguyễn Khoa Điềm, cảm hứng Đất Nước bắt nguồn từ những trải nghiệm trong cuộc kháng chiến chống Mĩ Tự LLVT) “Đất Nước của Nhân dân” là chi phối toàn thể cảm , hình tượng thơ. Nhân dân ta làm nền Đất Nước và Đất Nước muôn thuở là của Nhân dân.
– Đất Nước là tất cả những gì có trong cuộc sống, là mối quan hệ giữa tư nhân và tập thể.
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước
… Em ơi em Đất Nước là một phần trong máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở.
Làm nên Đất Nước muôn thuở
– Cảm hứng về Đất Nước đấy ko ngừng lại ở một giới hạn nào, Đất Nước đã kết tình trong mỗi con người.
Đây chính là điểm gặp mặt rất gần giữa Nguyễn Đình Thi và Nguyễn Khoa Điểm
Ôi quốc gia bốn nghìn năm đi đâu ta cùng thay
Những cuộc đời đã hóa núi sông ta.
– Cảm hứng thời đại xen với cảm hứng truyền thống. Lịch sử dân tộc tạo ra mạch thơ dài ko ngơi nghỉ. Đây là cội nguồn sức mạnh vĩnh hằng để
Mai này con ta lớn lên
Con sẽ mang Đất Nước đi xa
Để tiếng nói nghìn đời của
ông cha ko bao giờ đắt nhịp, ko bao giờ con cháu thôi lắng tai
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về
Để từ đó, bao thế hệ người hùng nội tiếp nhau đứng dậy, khẳng định sức sống quật cường:
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa,
– Đất Nước là cảm hứng bao trùm thơ ca Việt Nam trong thời kỳ 1945 – 1975, Dù chọn thời khắc đánh Pháp hay đánh Mĩ, dù giới hạn phạm vi phản ánh chân thực cuộc sống hay mở rộng xúc cảm tới mọi nẻo đường lịch sử – văn hoá,… tất cả những bài thơ viết về Đất Nước đều được xuất phát từ lòng yêu nước vô biến và cả khát vọng độc lập tự do hạnh phúc cho dân tộc. Ở góc độ này, Nguyễn Đình Thì lẫn Nguyên Khoa Điềm và nhiều thi sĩ khác cũng đều ko có gì khác lạ.
Soạn bài Tổ quốc, ngắn 2
(Trích “Mặt đường khát vọng”)
NGUYỄN KHOA ĐIỀM
Câu 1. Đoạn thơ trình diễn sự cảm nhận và lí giải của tác giả về quốc gia. Hãy chia bố cục, gọi tên nội dung trữ tình của từng phần, tìm hiểu trình tự triển khai mạch suy nghĩ và xúc cảm của tác giả trong đoạn văn trên.
Trả lời:
– Bố cục: 2 phần
+ Phần đầu: Từ đầu tới… “làm nên quốc gia muôn thuở” : xuất xứ ra đời của quốc gia và quốc gia trên các phương diện .
+ Phần sau: Phần còn lại: Tổ quốc của nhân dân.
Câu 2. Cảm nhận của thi sĩ về quốc gia trong phần đầu đoạn trích dựa trên những phương diện nào? Cảm nhận đó có gì khác so với các bài thơ cùng viết về đề tài này?
Trả lời:
Trong phần đầu đoạn trích “ Tổ quốc” thi sĩ cảm nhận quốc gia dựa trên các phương diện:
văn hóa văn học dân gian: câu chuyện cổ tích mẹ thường hay kể,những huyền thoại những truyền thuyết.
nét phong tục đẹp đã có từ nghìn đời:ăn trầu, búi tóc, truyền thống đấu tranh và dựng nước, trồng lúa nước
– So với các tác giả khác cùng viết về quốc gia, Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm là sự cảm nhận thâm thúy, thân thiện và toàn diện hơn về ko gian, thời kì, văn hóa. trong cảm nhận của ông quốc gia hiện lên rất dung dị đời thường nhưng ko kém phần cao cả. (Tổ quốc – Nguyễn Đình Thi, Tổ quốc trong Chế Lan Viên).
Câu 3. Trong phần sau của đoạn trích (từ “Những người vợ nhớ chồng…” tới hết) tác giả đã làm nổi trội tư tưởng “Tổ quốc của nhân dân”. Tư tưởng đấy đã đưa tới những phát hiện sâu và mới của tác giả về địa lí, lịch sử, văn hoá của quốc gia ta như thế nào? Tư tưởng đấy nổi trội trong đoạn thơ này và trong nhiều bài thơ thời chống Mỹ. Vì sao?
Trả lời:
– Khía cạnh sau:
+ Văn hoá là sinh hoạt đời thường rất đỗi bình dị của nhân dân (phong tục,câu chuyện,thờ tổ tiên nguồn cội) .
+ Lịch sử: Nhân dân làm nên quốc gia (bảo vệ quốc gia, tên làng, tiếng nói, trồng cây hái trái,…) .
+ Địa lý: Mỗi gốc cây ngọn cỏ đều gắn với nhân dân .
+ Những suy ngẫm, chiêm nghiệm “Tổ quốc của nhân dân”.
– Những phát hiện này mới mẻ và nổi trội trong thơ chống Mĩ vì:
+ Chưa có người nào nói tới những người dân vô danh, chưa người nào lý giải một cách dễ hiểu về đá nước như thế .
+ Khơi dậy lòng yêu nước, xúc tiến nhân dân đấu tranh vì đấu nước, xoá tan giai cấp thống trị, mị dân.
Câu 4. Hãy nêu những ví dụ cụ thể và nhận xét về cách sử dụng chất liệu văn hoá dân gian của tác giả (tục ngữ, ca dao, truyền thuyết, phong tục…). Từ đó tìm hiểu những đóng góp riêng của tác giả về nghệ thuật diễn tả. Vì sao nói, chất liệu văn hoá dân gian trong đoạn thơ này gây ấn tượng vừa thân thuộc vừa mới lạ?
Trả lời:
kho tàng truyện cổ tích của người Việt nhưng mỗi lúc nhắc tới bốn chữ “ ngày xửa, ngày xưa” người nào cũng nhớ
Đó là tục ăn trầu ,miếng trầu là đầu câu chuyện, miếng trầu nên dâu nhà người
Truyền thuyết Thánh Gióng đánh giặc n
đó là cách búi tóc thành cuộn tròn sau gáy
đó là tình nghĩa vợ chồng vẹn tròn trong câu ca dao:
“ Tay bưng đĩa muối, chén gừng
Gừng cay, muối mặn, xin đừng quên nhau”
đó là cách đặt tên con theo đồ vật trong gia đình: cái kèo cái cột
kinh nghiệm trồng trọt: “ Hạt gạo phải …”
=> có thể nói Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng rất tài tình về chất liệu văn học dân gian, vừa quen vừa lạ, chỉ một từ “lạ” chưa người nào dùng nhưng đã gợi ra cả một bầu trời vốn sống, vốn văn hóa dân gian “quen” thuộc.Gợi dậy ở mỗi con người Việt Nam điều bình dị nhất nhưng về hai từ “ ĐẤT NƯỚC”
—————————–HẾT——————————
Chú ý tìm hiểu trước nội dung cụ thể phần Phân tích bài thơ quốc gia, một nội dung quan trọng nhưng các em cần nắm vững nếu muốn cải thiện kỹ năng làm văn của mình.
https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-bai-dat-nuoc-38160n
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Bạn thấy bài viết Soạn bài Tổ quốc của Nguyễn Khoa Điềm có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Soạn bài Tổ quốc của Nguyễn Khoa Điềm bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn học
#Soạn #bài #Đất #nước #của #Nguyễn #Khoa #Điềm
Soạn bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm
Hình Ảnh về: Soạn bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm
Video về: Soạn bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm
Wiki về Soạn bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm
Soạn bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm -
Tổ quốc là một trong những đoạn trích rực rỡ trong “Mặt đường khát vọng” của Nguyễn Khoa Điềm. Soạn bài Tổ quốc (Nguyễn Khoa Điềm) dưới đây sẽ cùng các em tìm hiểu về cách khái niệm đầy mới mẻ của thi sĩ về quốc gia, qua đó thấy được tình yêu quê hương, quốc gia của nhà văn và nhận thức được trách nhiệm của bản thân trong việc xây dựng, bảo vệ quốc gia.
Mục Lục bài viết:
1. Bài soạn số 1
2. Bài soạn số 2
Soạn bài Tổ quốc, ngắn 1
(Trích “Mặt đường khát vọng”)
NGUYỄN KHOA ĐIỀM
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. TÁC GIẢ:
1. Tiểu Sử
– Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943, nguyên quán Thừa Thiên – Huế. Ông tốt nghiệp Đại học ngành Ngữ văn (Đại học Sư phạm Hà Nội). Thời chống Mĩ, ông sống và đấu tranh tại chiến trường Trị – Thiên.
– Là nhà hoạt động chính trị và văn nghệ, ông tham gia Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khoá III, là Tổng thư kí Hội Nhà văn Việt Nam khoá V…
– Nguyễn Khoa Điềm từng là Trưởng ban tư tưởng văn hoá Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hoá – Thông tin.
2. Sự nghiệp văn học.
– Là một thi sĩ có tài, kế bên sự nghiệp chính trị, Nguyễn Khoa Điểm dành nhiều thời kì để sáng tác thơ và cho ra mắt nhiều tập thơ trị giá như Đất ngoại thành (1972), Mặt đường khát vọng (1974), Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986),…
– Năm 2000, ông được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.3. Phong cách
– Thơ Nguyễn Khoa Điềm thuộc dạng đa phong cách, có lúc hùng tráng, sôi nổi, có lúc trữ tình tha thiết,… nhưng tất cả đều toát lên vẻ nồng say, tha thiết với đời với người.
– Thơ ông mang đậm chất chính luận, quyến rũ người đọc bằng vẻ đẹp trí tuệ – trữ tình, đầy hào khí của những thi sĩ trưởng thành trong chiến tranh chống Mĩ.
– Thơ Nguyễn Khoa Điềm thu hút, quyến rũ người đọc bởi sự đan kết giữa xúc cảm nồng nàn và suy tư sâu lắng của một thanh niên trí thức tự ý thức thâm thúy về vai trò, trách nhiệm của mình trong trận đấu đấu, với quốc gia và nhân dân. .
– Hình tượng nổi trội trong thơ ông là những thanh niên trí thức, những người dân bình dị cần lao với tấm lòng yêu nước bỏng cháy.
– Tổ quốc hiện lên trong thơ ông thật đẹp, luôn có sự hài hoà giữa con người và cảnh vật, giữa quá khứ thiêng liêng với thực tại người hùng, giữa trách nhiệm và trách nhiệm với những gì con người được thụ hưởng từ quốc gia.
II. TÁC PHẨM ĐẤT NƯỚC
1. Xuất xứ
Đất Nước trích ở phần đầu chương V của trường ca Mặt đường L. vọng, được Nguyễn Khoa Điềm viết tại chiến khu Trị – Thiên và… năm 1971, xuất bản năm 1974. Bản trường ca viết về sự tự ý thức, tuổi xanh các đô thị miền Nam về quốc gia, về nhân dân, về thế hệ , mình – thế hệ gánh vác cuộc kháng chiến chống Mĩ trên vai.
2. Bố cục
Đoạn thơ có thể được phân thành hai phần:
– Phần một (từ đầu tới làm nên quốc gia muôn thuở): Những cảm nhận về quốc gia.
– Phần hai (còn lại): tư tưởng Tổ quốc của Nhân dân.
3. Những trị giá nội dung, nghệ thuật
a) Những cảm nhận về quốc gia
– Thi sĩ ko dùng hình ảnh của một quốc gia trong ngày nay nhưng là – hình ảnh của một quốc gia dân gian thơ mộng, trữ tình từ xa xưa vọng về trong chiều sâu văn hoá – lịch sử, gắn với cuộc sống đời thường của mỗi con người, tác giả cảm nhận quốc gia theo một cảm thức rất riêng. Tổ quốc hiện lên vừa thiêng liêng tôn kính, lại vừa thân thiện, thân thiết.
– Tổ quốc là những gì thật thân thiện, thân thiết, bình dị, ở ngay trong cuộc sống của mỗi gia đình chúng ta: lời kể chuyện của mẹ, miếng trầu của bà, cây tre, hạt gạo ta ăn mỗi ngày, cái kèo cái cột trong nhà,…
| – Tổ quốc được cảm nhận từ các phương diện địa lí – lịch sử gắn với những huyền thoại về Lạc Long Quân và Âu Cơ, về đất Tổ Hùng Vương….
+ Về mặt ko gian địa lí, quốc gia được Nguyễn Khoa Điềm quan niệm ko chỉ là núi sông, rừng bể (con chim Phượng Hoàng… con cá Ngư Ông,…) nhưng còn là cái ko gian rất thân thiện với cuộc sống đời thường của mỗi một con người. “Đất là nơi anh tới trường, Nước là nơi em tắm. Tổ quốc là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm”…
+ Và cũng là ko gian sống sót của tập thể dân tộc qua bao the hệ: “Những người nào đã khuất. Những người nào hiện thời. Yêu nhau và sinh con đẻ cái. Gánh vác phần người đi trước để lại. Dặn dò con cháu chuyện ngày mai…
– Từ các phương diện nói trên, tác giả đã nâng ý thơ lên một tầm nói chung: quốc gia đã kết tinh, hoá thân trong cuộc sống của mỗi con người:
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước.
– Đó chính là mối quan hệ biện chứng giữa cá thể và tập thể, giữa mỗi thành viên với quốc gia của mình.
– Tổ quốc đang hiện hữu trong từng người, mỗi ngày. Vì vậy, mỗi cá ngày mai: nhân phải có trách nhiệm giữ gìn, tăng trưởng và truyền lại cho các thế hệ
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn thuở…
b) Tư tưởng Tổ quốc của Nhân dân
– Từ việc cảm nhận quốc gia ở phương diện văn hoá, ở phần này, bằng những câu thơ chính luận, tác giả nhấn mạnh, khắc sâu và làm nổi trội tư tưởng “quốc gia của nhân dân”.
– Cách nhìn của tác giả về những thắng cảnh, về địa lí là một cách nhìn có chiều sâu và là một phát hiện mới mẻ. Muôn vàn vẻ đẹp của phong cảnh tự nhiên kì thú đều gắn liền với con người, được tiếp thu, cảm thụ qua tâm hồn và lịch sử dân tộc, đều là kết tinh của bao công sức và khát vọng của nhân dân, của những người phổ biến, vô danh.
+ Đoạn thơ quy tụ tất cả các phương diện nói trên rồi dẫn tới một khái niệm thâm thúy:
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông cha
Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy
Những cuộc đời đã hoá núi sông ta…
+ Đây cũng chính là lí do vì sao lúc nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia, thi sĩ ko điểm tên các triều đại cùng bao nhân vật người hùng trong sử sách nhưng nhấn mạnh tới lớp lớp những người vô danh:
Có biết bao người con gái, đàn ông
Trong bốn nghìn lớp người giống ta thế hệ
Họ đã sống và chết.
Giản dị và bình tâm
Ko người nào nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước.
– Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm góp thêm một thành công trong dòng thơ về quốc gia thời chống Mĩ, làm thâm thúy thêm nhận thức về nhân dân và quốc gia.
– Tác giả sử dụng nhuần nhuỵ và thông minh nhiều chất liệu văn học và Văn hoá dân gian, tạo ra một ko khí, một ko gian nghệ thuật riêng.
+ “Tổ quốc” đưa ta vào toàn cầu thân thiện, mỹ lệ và bay bổng của nó dao, truyền thuyết, của văn hoá dân gian nhưng lại mới mẻ qua can nhận và tư duy hiện đại, qua hình thức thơ tự do.
+ Đặc trưng, bài thơ được biểu đạt bằng giọng thơ trữ tình – chính luận, vừa thuyết phục người đọc bằng chất trữ tình sâu lắng vừa đoạt được họ bằng chất trí tuệ sắc sảo.
Việt Bắc là bài học nổi trội trong Tuần 8 của chương trình học theo SGK Ngữ Văn 12, học trò cần Soạn bài Việt Bắc, đọc trước nội dung, trả lời câu hỏi trong SGK
B. TỰ LUẬN
1. Tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân” được Nguyễn Khoa Điềm trình bày như thế nào trong đoạn trích “Đất Nước”?
Gợi ý làm bài
– Đất Nước được hoá thân từ những con người bình dị (Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái), những người hùng (Thánh Gióng), trí thức vô danh (người học trò nghèo)…
– Lúc nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia, thi sĩ ko điểm tên các triều đại cùng bao nhân vật người hùng trong sử sách nhưng nhấn mạnh tới lớp lớp những người vô danh:
Có biết bao người con gái, đàn ông
Trong bốn nghìn lớp người giống ta thế hệ
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Ko người nào nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước.
– Đất Nước còn là kết tinh những trị giá ý thức của những người lao động:
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông cha. .
– Đất Nước là sự kế thừa liên tục những thành tích lao động của những con người phổ biến, chất phác:
Hãy nhìn rất xa
Vào bốn nghìn năm Đất Nước
Con gái, đàn ông bằng tuổi chúng ta
Chăm chỉ làm lụng.
– Khát vọng Đất Nước tươi đẹp là: Đất Nước Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoại,
– Vì vậy, mỗi tư nhân phải có trách nhiệm giữ gìn, tăng trưởng quốc gia và truyền lại cho các thế hệ ngày mai:
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn thuở …
– Tổ quốc là của nhân dân, do nhân dân thông minh ra trong quá Hình lao động kiên trì và dai sức. Tổ quốc ko thể là thành phầm của bất kì một đấng, bậc, một lãnh tụ có quyền uy nào cả. Mọi người dân sống trên quốc gia đều đóng góp sức mình để tạo nên và làm giàu đẹp hơn quốc gia. Họ có quyền được lợi thụ lợi ích và có nhiệm vụ xả thân để lao động và bảo vệ mỗi lúc Tổ quốc lâm nguy.
2. Cảm nhận của anh (chị) về khái niệm Đất Nước trong “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm.
Gợi ý làm bài:
– Mở màn bằng hình ảnh của một quốc gia trong quá khứ, hình ảnh của một quốc gia dân gian thơ mộng, trữ tình từ xa xưa vọng về trong chiều sâu văn hoá – lịch sử, gắn với cuộc sống đời thường của mỗi con người, tác giả cảm nhận quốc gia theo một cảm thức rất riêng. Đất Nước hiện lên vừa thiêng liêng tôn kính, lại vừa thân thiện, thân thiết.
– Đất Nước là những gì thật thân thiện, thân thiết, bình dị, ở ngay trong cuộc sống của mỗi gia đình chúng ta: lời kể chuyện của mẹ, miếng trầu của bà, cây tre, hạt gạo ta ăn mỗi ngày, cái kèo cái cột trong nhà,….
– Đất Nước được cảm nhận từ các phương diện địa lí – lịch sử gắn với những huyền thoại về Lạc Long Quân và Âu Cơ, về đất Tổ Hùng Vương…
– Về mặt ko gian địa lí, quốc gia ko chỉ là núi sông, rừng bể (con chim Phượng Hoàng… con cá Ngư Ông,…) nhưng còn là cái ko gian rất thân thiện với cuộc sống mỗi người:
Đất là nơi anh tới trường,
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hứa hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm
– Đất Nước cũng là ko gian sống sót của tập thể dân tộc qua bao thế hệ:
Những người nào đã khuất
Những người nào hiện thời
Yêu nhau và sinh con đẻ cái
Gánh các phần người đi trước để lại
Dặn dò con cháu chuyện ngày mai…
– Từ các bình diễn nói trên, tác giả đã nâng ý thơ lên một tầm nói chung, Đất Nước đã kết tinh, hoá thân trong cuộc sống của mỗi con người:
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước.
– Đó chính là mối quan hệ biện chứng cá thể và tập thể, giữa HA. thành viên với quốc gia của mình.
– Con người mang Đất Nước trong mình. Đất Nước thiêng liêng có. bó với từng số phận của mỗi một cá thể. Con người hạnh phúc, Đất Nền hạnh phúc. Con người khổ đau, Đất Nước khổ đau. Cách đặt vấn đề nà của Nguyễn Khoa Điềm quả thực là táo tợn và mới mẻ. Trên thị đàn thế ca, Nguyễn Khoa Điềm là một trong những người trước tiên khám phá ra thực chất tồn tại đúng mực nhất của Đất Nước và nói chung nó lên bằng hình tượng thơ.
– Đất Nước đang hiện hữu trong từng người, mỗi ngày. Vì vậy, mỗi tư nhân phải có ý thức trách nhiệm đúng mực để giữ gìn, tăng trưởng và truyền lại cho các thế hệ ngày mai:
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn thuở…
– Từ việc cảm nhận Đất Nước ở phương diện văn hoá, bằng những câu thơ trữ tình mang tính chính luận, tác giả nhấn mạnh, khắc sâu và làm nổi trội tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân”. Nội hàm của khái niệm Đất Nước được tập trung nhất ở điểm này: Đất Nước do Nhân dân làm ra và được Nhân dân bảo vệ. . .
– Cách nhìn của tác giả về những thắng cảnh, về địa lí là một cách nhìn có chiều sâu và là một phát hiện mới mẻ. Muôn vàn vẻ đẹp của phong cảnh tự nhiên kì thú đều gắn liền với con người, được tiếp thu, cảm thụ qua tâm hồn và lịch sử dân tộc, đều là kết tinh của bao công sức và khát vọng của nhân dân, của những người phổ biến, vô danh.
– Đoạn trích qui tụ tất cả các phương diện nói trên rồi dẫn tới một khái niệm thâm thúy: “Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi / Chẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông cha / Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy / Những cuộc đời đã hoá núi sông ta…”.
– Đây cũng chính là lí do vì sao lúc nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia, thi sĩ ko điểm tên các triều đại, các nhân vật người hùng trong sử sách nhưng nhấn mạnh tới lớp lớp những người vô danh, những người thầm lặng làm nên Đất Nước, những người quy tụ thành lực lượng chính của bất kỳ cuộc cách mệnh nào:
Có biết bao người con gái, đàn ông
Trong bốn nghìn lớp người giống ta thế hệ
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Ko người nào nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ làm ra Đất Nước.
– “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm góp thêm một thành công vong dòng thơ về quốc gia thời chống Mĩ, làm thâm thúy thêm nhận thức – Nhân dân và Đất Nước. Đặc trưng là khái niệm Đất Nước, tác giả đã de chất được một nội hàm đúng mực và xác thực để khiến nó ko còn là một khái niệm trừu tượng nhưng trở thành có hình hài, vóc dáng trong mỗi một người con Việt Nam cần mẫn lao động, yêu nước thương nòi.
3. So Sánh cảm hứng về Đất Nước được trình bày trong hai bài thơ “Đất Nước” của Nguyễn Đình Thi và “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm.
Gợi ý làm bài.
– Trong những năm tháng chiến tranh tàn khốc để bảo vệ và thống nhất quốc gia, đề tài Đất Nước thường xuyên trở đi trở lại trong sáng tác của nhiều thi sĩ. Sở dĩ có điều đó là vì Đất Nước là mối bận tâm hàng đầu trong những thời khắc vận mệnh dân tộc rơi vào bước nguy hiểm hơn bao giờ hết, và quan trọng hơn nữa, các nhà văn muốn thông qua cảm hứng về Đất Nước để khơi dậy niềm tự hào dân tộc và khát vọng lớn lao giữ gìn nền độc lập tự chủ cho Đất Nước. .
– Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm diễn ra từ trong quá khứ nghìn xưa của dân tộc:
Lúc ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa”… mẹ thường hay kể
Đất Nước mở đầu với miếng trầu hiện thời bà ăn
Đất Nước lớn lên lúc dân ta biết trồng tre và đánh giặc
Tóc mẹ thì bớii sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó.
– Đất Nước mang âm hưởng sử thi. Yếu tố cổ điển và hiện đại hoà quyện nhau tạo thành một chỉnh thể lạ mắt ko thể tách rời.
– Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm sống động như cuộc sống. Những câu thơ dài tuôn chảy êm dịu. Dòng xúc cảm dào dạt thầm lặng nhưng mãnh liệt như cuốn hút hồn ta về với lịch sử nghìn đời, về nơi những trằn trọc ngổn ngang của thực tại dân tộc..
– Cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm bắt nguồn từ Chứng huyền thoại: “Ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể”
– Thi sĩ mạnh dạn để cái “tôi” của mình xuất hiện. Đất Nước ko chỉ thuần tuý là sự rung động trước một làn khói, một điệu dân ca… nhưng là cả một quá trình suy ngẫm, và nhìn lại” Đất Nước.
– Lời thơ tha thiết giúp tuổi xanh nhìn thấy vai trò của mình trước thời đại và nhận thức được quốc gia này là của nhân dân và bất kì người nào cũng phải mang máu xương ra bảo vệ.
– Cảm hứng của Nguyễn Đình Thi về Đất Nước bắt lại nguồn từ những chất liệu hình ảnh cụ thể, sinh động của cuộc kháng chiến chín năm cứu nước của dân tộc. Phạm vi hẹp hơn những vẫn mang tính nói chung về cảm hứng lịch sử và truyền thống của dân tộc.
– Cảm hứng về Đất Nước tới với Nguyễn Đình Thi trong lúc cuộc kháng chiến dữ dội và tàn khốc sắp tới hồi kết thúc. Đất Nước trong tâm hồn chàng trai Hà Nội tài hoa đấy là một mùa thu đẹp, mùa thu kháng chiến thành công:
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Tôi nhớ những ngày thu đã xa.
– “Mùa thu” nay gợi nhớ tới “mùa thu xưa”. Đứng giữa đất trời chiến khu trong buổi sáng mùa thu mát lành, thi sĩ suy tư về Đất Nước, Đất Nước của một mùa thu đẹp chợt thức dậy trong thẳm sâu kí ức..
– Cảm giác trước tiên về Đất Nước của Nguyễn Đình Thi là mùi hương cốm. Cái mùi hương đã ngấm sâu vào da thịt tới bẽ bàng bởi cuộc chia li đầy day dứt:
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
Sau lưng thêm nắng lá rơi đầy.
– Bầu ko khí lưu luyến bâng khuâng, đượm buồn nhưng ko hề bị luy. .
– Mạch cảm hứng về Đất Nước của Nguyễn Đình Thi cũng diễn ra từ tâm thế của một người tự do. Giữa vùng chiến khu rộng mở, Nguyễn Đình Thi đón nhận Đất Nước của một mùa thu khác:
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phất phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha.
– Đất Nước hiện lên nô nức, tươi mát trong tâm trạng của con người đang làm chủ vận mệnh Đất Nước, làm chủ bản thân mình. Đất Nước với Nguyễn Đình Thi vẫn là Đất Nước của chúng ta”, cảm hứng đấy giống với Nguyễn Khoa Điềm, đúng hơn là đi trước Nguyễn Khoa Điềm. Bài thơ của Nguyễn Đình Thi ra đời sớm hơn:
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm ngát
Những ngả đường mênh mông
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
– Cảm hứng lịch sử của Đất Nước với bề dày truyền thống dân tộc hào hùng qua niềm tự hào lớn lao của thi sĩ:
Nước chúng ta
Nước của những người chưa bao giờ khuất
Đêm đềm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa lọng nói về.
– Có sự hoà hợp giữa cảm hứng thời đại với cảm hứng lịch sử truyền thống. Điều này cùng một mạch với cảm hứng của Nguyễn Khoa Điềm:
Đất Nước mở đầu với miếng trầu hiện thời bà ăn
Đất Nước lớn lên lúc dân mình biết trồng tre nhưng đánh giặc
Tóc mẹ thì bởi sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn..
– Đất Nước Việt Nam hiện lên rất hiện thực, cụ thể. Đó là một Đất Nước tạo hình trong tình nghĩa, trong truyền thống quật cường và cả trong khổ đau. Từ nghìn đời xưa cho tới tận ngày nay, cánh tang thương đâu dễ kết thúc, vẫn là cảnh làng quê hoang tàn, chết chóc, điêu linh trong lửa đạn chiến tranh:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiếu..
– Trong đau thương, mất mát con người vẫn vững tin vào ngày mai. Bom đạn, cái chết ko ngăn được tình người. Tình cảm riêng tư cũng đã hoà lẫn và trở thành cảm hứng về Đất Nước..
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng ngay ngáy nhở mắt người yêu.
– Cảm hứng về Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm cũng được khơi gợi từ chuyên lứa đôi đấy. Như thế Đất Nước ko chỉ được khai sinh từ lao động, từ những trận chiến quyết liệt để bảo vệ nòi giống,… nhưng còn từ chính tình yêu lứa đôi, ko có tình yêu đấy sẽ ko có con người:
Đất là nơi anh tới trường.
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hứa hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thân.
– Hơn thế nữa, cảm hứng đấy được mở rộng tới nhiều lĩnh vực không giống nhau. Từ địa lý cho tới lịch sử, phong tục tập quán…
Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
– Với Nguyễn Khoa Điềm, cảm hứng Đất Nước bắt nguồn từ những trải nghiệm trong cuộc kháng chiến chống Mĩ Tự LLVT) “Đất Nước của Nhân dân” là chi phối toàn thể cảm , hình tượng thơ. Nhân dân ta làm nền Đất Nước và Đất Nước muôn thuở là của Nhân dân.
– Đất Nước là tất cả những gì có trong cuộc sống, là mối quan hệ giữa tư nhân và tập thể.
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước
… Em ơi em Đất Nước là một phần trong máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở.
Làm nên Đất Nước muôn thuở
– Cảm hứng về Đất Nước đấy ko ngừng lại ở một giới hạn nào, Đất Nước đã kết tình trong mỗi con người.
Đây chính là điểm gặp mặt rất gần giữa Nguyễn Đình Thi và Nguyễn Khoa Điểm
Ôi quốc gia bốn nghìn năm đi đâu ta cùng thay
Những cuộc đời đã hóa núi sông ta.
– Cảm hứng thời đại xen với cảm hứng truyền thống. Lịch sử dân tộc tạo ra mạch thơ dài ko ngơi nghỉ. Đây là cội nguồn sức mạnh vĩnh hằng để
Mai này con ta lớn lên
Con sẽ mang Đất Nước đi xa
Để tiếng nói nghìn đời của
ông cha ko bao giờ đắt nhịp, ko bao giờ con cháu thôi lắng tai
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về
Để từ đó, bao thế hệ người hùng nội tiếp nhau đứng dậy, khẳng định sức sống quật cường:
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa,
– Đất Nước là cảm hứng bao trùm thơ ca Việt Nam trong thời kỳ 1945 – 1975, Dù chọn thời khắc đánh Pháp hay đánh Mĩ, dù giới hạn phạm vi phản ánh chân thực cuộc sống hay mở rộng xúc cảm tới mọi nẻo đường lịch sử – văn hoá,… tất cả những bài thơ viết về Đất Nước đều được xuất phát từ lòng yêu nước vô biến và cả khát vọng độc lập tự do hạnh phúc cho dân tộc. Ở góc độ này, Nguyễn Đình Thì lẫn Nguyên Khoa Điềm và nhiều thi sĩ khác cũng đều ko có gì khác lạ.
Soạn bài Tổ quốc, ngắn 2
(Trích “Mặt đường khát vọng”)
NGUYỄN KHOA ĐIỀM
Câu 1. Đoạn thơ trình diễn sự cảm nhận và lí giải của tác giả về quốc gia. Hãy chia bố cục, gọi tên nội dung trữ tình của từng phần, tìm hiểu trình tự triển khai mạch suy nghĩ và xúc cảm của tác giả trong đoạn văn trên.
Trả lời:
– Bố cục: 2 phần
+ Phần đầu: Từ đầu tới… “làm nên quốc gia muôn thuở” : xuất xứ ra đời của quốc gia và quốc gia trên các phương diện .
+ Phần sau: Phần còn lại: Tổ quốc của nhân dân.
Câu 2. Cảm nhận của thi sĩ về quốc gia trong phần đầu đoạn trích dựa trên những phương diện nào? Cảm nhận đó có gì khác so với các bài thơ cùng viết về đề tài này?
Trả lời:
Trong phần đầu đoạn trích “ Tổ quốc” thi sĩ cảm nhận quốc gia dựa trên các phương diện:
văn hóa văn học dân gian: câu chuyện cổ tích mẹ thường hay kể,những huyền thoại những truyền thuyết.
nét phong tục đẹp đã có từ nghìn đời:ăn trầu, búi tóc, truyền thống đấu tranh và dựng nước, trồng lúa nước
– So với các tác giả khác cùng viết về quốc gia, Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm là sự cảm nhận thâm thúy, thân thiện và toàn diện hơn về ko gian, thời kì, văn hóa. trong cảm nhận của ông quốc gia hiện lên rất dung dị đời thường nhưng ko kém phần cao cả. (Tổ quốc – Nguyễn Đình Thi, Tổ quốc trong Chế Lan Viên).
Câu 3. Trong phần sau của đoạn trích (từ “Những người vợ nhớ chồng…” tới hết) tác giả đã làm nổi trội tư tưởng “Tổ quốc của nhân dân”. Tư tưởng đấy đã đưa tới những phát hiện sâu và mới của tác giả về địa lí, lịch sử, văn hoá của quốc gia ta như thế nào? Tư tưởng đấy nổi trội trong đoạn thơ này và trong nhiều bài thơ thời chống Mỹ. Vì sao?
Trả lời:
– Khía cạnh sau:
+ Văn hoá là sinh hoạt đời thường rất đỗi bình dị của nhân dân (phong tục,câu chuyện,thờ tổ tiên nguồn cội) .
+ Lịch sử: Nhân dân làm nên quốc gia (bảo vệ quốc gia, tên làng, tiếng nói, trồng cây hái trái,…) .
+ Địa lý: Mỗi gốc cây ngọn cỏ đều gắn với nhân dân .
+ Những suy ngẫm, chiêm nghiệm “Tổ quốc của nhân dân”.
– Những phát hiện này mới mẻ và nổi trội trong thơ chống Mĩ vì:
+ Chưa có người nào nói tới những người dân vô danh, chưa người nào lý giải một cách dễ hiểu về đá nước như thế .
+ Khơi dậy lòng yêu nước, xúc tiến nhân dân đấu tranh vì đấu nước, xoá tan giai cấp thống trị, mị dân.
Câu 4. Hãy nêu những ví dụ cụ thể và nhận xét về cách sử dụng chất liệu văn hoá dân gian của tác giả (tục ngữ, ca dao, truyền thuyết, phong tục…). Từ đó tìm hiểu những đóng góp riêng của tác giả về nghệ thuật diễn tả. Vì sao nói, chất liệu văn hoá dân gian trong đoạn thơ này gây ấn tượng vừa thân thuộc vừa mới lạ?
Trả lời:
kho tàng truyện cổ tích của người Việt nhưng mỗi lúc nhắc tới bốn chữ “ ngày xửa, ngày xưa” người nào cũng nhớ
Đó là tục ăn trầu ,miếng trầu là đầu câu chuyện, miếng trầu nên dâu nhà người
Truyền thuyết Thánh Gióng đánh giặc n
đó là cách búi tóc thành cuộn tròn sau gáy
đó là tình nghĩa vợ chồng vẹn tròn trong câu ca dao:
“ Tay bưng đĩa muối, chén gừng
Gừng cay, muối mặn, xin đừng quên nhau”
đó là cách đặt tên con theo đồ vật trong gia đình: cái kèo cái cột
kinh nghiệm trồng trọt: “ Hạt gạo phải …”
=> có thể nói Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng rất tài tình về chất liệu văn học dân gian, vừa quen vừa lạ, chỉ một từ “lạ” chưa người nào dùng nhưng đã gợi ra cả một bầu trời vốn sống, vốn văn hóa dân gian “quen” thuộc.Gợi dậy ở mỗi con người Việt Nam điều bình dị nhất nhưng về hai từ “ ĐẤT NƯỚC”
—————————–HẾT——————————
Chú ý tìm hiểu trước nội dung cụ thể phần Phân tích bài thơ quốc gia, một nội dung quan trọng nhưng các em cần nắm vững nếu muốn cải thiện kỹ năng làm văn của mình.
https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-bai-dat-nuoc-38160n
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Bạn thấy bài viết Soạn bài Tổ quốc của Nguyễn Khoa Điềm có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Soạn bài Tổ quốc của Nguyễn Khoa Điềm bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn học
#Soạn #bài #Đất #nước #của #Nguyễn #Khoa #Điềm
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” border-radius: 5px; -webkit-border-radius: 5px; border: 2px solid #1c4a97; padding: 10px 20px;”>
Bạn đang xem: Soạn bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm tại bangtuanhoan.edu.vn
Tổ quốc là một trong những đoạn trích rực rỡ trong “Mặt đường khát vọng” của Nguyễn Khoa Điềm. Soạn bài Tổ quốc (Nguyễn Khoa Điềm) dưới đây sẽ cùng các em tìm hiểu về cách khái niệm đầy mới mẻ của thi sĩ về quốc gia, qua đó thấy được tình yêu quê hương, quốc gia của nhà văn và nhận thức được trách nhiệm của bản thân trong việc xây dựng, bảo vệ quốc gia.
Mục Lục bài viết:
1. Bài soạn số 1
2. Bài soạn số 2
Soạn bài Tổ quốc, ngắn 1
(Trích “Mặt đường khát vọng”)
NGUYỄN KHOA ĐIỀM
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. TÁC GIẢ:
1. Tiểu Sử
– Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943, nguyên quán Thừa Thiên – Huế. Ông tốt nghiệp Đại học ngành Ngữ văn (Đại học Sư phạm Hà Nội). Thời chống Mĩ, ông sống và đấu tranh tại chiến trường Trị – Thiên.
– Là nhà hoạt động chính trị và văn nghệ, ông tham gia Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khoá III, là Tổng thư kí Hội Nhà văn Việt Nam khoá V…
– Nguyễn Khoa Điềm từng là Trưởng ban tư tưởng văn hoá Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hoá – Thông tin.
2. Sự nghiệp văn học.
– Là một thi sĩ có tài, kế bên sự nghiệp chính trị, Nguyễn Khoa Điểm dành nhiều thời kì để sáng tác thơ và cho ra mắt nhiều tập thơ trị giá như Đất ngoại thành (1972), Mặt đường khát vọng (1974), Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986),…
– Năm 2000, ông được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.3. Phong cách
– Thơ Nguyễn Khoa Điềm thuộc dạng đa phong cách, có lúc hùng tráng, sôi nổi, có lúc trữ tình tha thiết,… nhưng tất cả đều toát lên vẻ nồng say, tha thiết với đời với người.
– Thơ ông mang đậm chất chính luận, quyến rũ người đọc bằng vẻ đẹp trí tuệ – trữ tình, đầy hào khí của những thi sĩ trưởng thành trong chiến tranh chống Mĩ.
– Thơ Nguyễn Khoa Điềm thu hút, quyến rũ người đọc bởi sự đan kết giữa xúc cảm nồng nàn và suy tư sâu lắng của một thanh niên trí thức tự ý thức thâm thúy về vai trò, trách nhiệm của mình trong trận đấu đấu, với quốc gia và nhân dân. .
– Hình tượng nổi trội trong thơ ông là những thanh niên trí thức, những người dân bình dị cần lao với tấm lòng yêu nước bỏng cháy.
– Tổ quốc hiện lên trong thơ ông thật đẹp, luôn có sự hài hoà giữa con người và cảnh vật, giữa quá khứ thiêng liêng với thực tại người hùng, giữa trách nhiệm và trách nhiệm với những gì con người được thụ hưởng từ quốc gia.
II. TÁC PHẨM ĐẤT NƯỚC
1. Xuất xứ
Đất Nước trích ở phần đầu chương V của trường ca Mặt đường L. vọng, được Nguyễn Khoa Điềm viết tại chiến khu Trị – Thiên và… năm 1971, xuất bản năm 1974. Bản trường ca viết về sự tự ý thức, tuổi xanh các đô thị miền Nam về quốc gia, về nhân dân, về thế hệ , mình – thế hệ gánh vác cuộc kháng chiến chống Mĩ trên vai.
2. Bố cục
Đoạn thơ có thể được phân thành hai phần:
– Phần một (từ đầu tới làm nên quốc gia muôn thuở): Những cảm nhận về quốc gia.
– Phần hai (còn lại): tư tưởng Tổ quốc của Nhân dân.
3. Những trị giá nội dung, nghệ thuật
a) Những cảm nhận về quốc gia
– Thi sĩ ko dùng hình ảnh của một quốc gia trong ngày nay nhưng là – hình ảnh của một quốc gia dân gian thơ mộng, trữ tình từ xa xưa vọng về trong chiều sâu văn hoá – lịch sử, gắn với cuộc sống đời thường của mỗi con người, tác giả cảm nhận quốc gia theo một cảm thức rất riêng. Tổ quốc hiện lên vừa thiêng liêng tôn kính, lại vừa thân thiện, thân thiết.
– Tổ quốc là những gì thật thân thiện, thân thiết, bình dị, ở ngay trong cuộc sống của mỗi gia đình chúng ta: lời kể chuyện của mẹ, miếng trầu của bà, cây tre, hạt gạo ta ăn mỗi ngày, cái kèo cái cột trong nhà,…
| – Tổ quốc được cảm nhận từ các phương diện địa lí – lịch sử gắn với những huyền thoại về Lạc Long Quân và Âu Cơ, về đất Tổ Hùng Vương….
+ Về mặt ko gian địa lí, quốc gia được Nguyễn Khoa Điềm quan niệm ko chỉ là núi sông, rừng bể (con chim Phượng Hoàng… con cá Ngư Ông,…) nhưng còn là cái ko gian rất thân thiện với cuộc sống đời thường của mỗi một con người. “Đất là nơi anh tới trường, Nước là nơi em tắm. Tổ quốc là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm”…
+ Và cũng là ko gian sống sót của tập thể dân tộc qua bao the hệ: “Những người nào đã khuất. Những người nào hiện thời. Yêu nhau và sinh con đẻ cái. Gánh vác phần người đi trước để lại. Dặn dò con cháu chuyện ngày mai…
– Từ các phương diện nói trên, tác giả đã nâng ý thơ lên một tầm nói chung: quốc gia đã kết tinh, hoá thân trong cuộc sống của mỗi con người:
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước.
– Đó chính là mối quan hệ biện chứng giữa cá thể và tập thể, giữa mỗi thành viên với quốc gia của mình.
– Tổ quốc đang hiện hữu trong từng người, mỗi ngày. Vì vậy, mỗi cá ngày mai: nhân phải có trách nhiệm giữ gìn, tăng trưởng và truyền lại cho các thế hệ
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn thuở…
b) Tư tưởng Tổ quốc của Nhân dân
– Từ việc cảm nhận quốc gia ở phương diện văn hoá, ở phần này, bằng những câu thơ chính luận, tác giả nhấn mạnh, khắc sâu và làm nổi trội tư tưởng “quốc gia của nhân dân”.
– Cách nhìn của tác giả về những thắng cảnh, về địa lí là một cách nhìn có chiều sâu và là một phát hiện mới mẻ. Muôn vàn vẻ đẹp của phong cảnh tự nhiên kì thú đều gắn liền với con người, được tiếp thu, cảm thụ qua tâm hồn và lịch sử dân tộc, đều là kết tinh của bao công sức và khát vọng của nhân dân, của những người phổ biến, vô danh.
+ Đoạn thơ quy tụ tất cả các phương diện nói trên rồi dẫn tới một khái niệm thâm thúy:
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông cha
Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy
Những cuộc đời đã hoá núi sông ta…
+ Đây cũng chính là lí do vì sao lúc nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia, thi sĩ ko điểm tên các triều đại cùng bao nhân vật người hùng trong sử sách nhưng nhấn mạnh tới lớp lớp những người vô danh:
Có biết bao người con gái, đàn ông
Trong bốn nghìn lớp người giống ta thế hệ
Họ đã sống và chết.
Giản dị và bình tâm
Ko người nào nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước.
– Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm góp thêm một thành công trong dòng thơ về quốc gia thời chống Mĩ, làm thâm thúy thêm nhận thức về nhân dân và quốc gia.
– Tác giả sử dụng nhuần nhuỵ và thông minh nhiều chất liệu văn học và Văn hoá dân gian, tạo ra một ko khí, một ko gian nghệ thuật riêng.
+ “Tổ quốc” đưa ta vào toàn cầu thân thiện, mỹ lệ và bay bổng của nó dao, truyền thuyết, của văn hoá dân gian nhưng lại mới mẻ qua can nhận và tư duy hiện đại, qua hình thức thơ tự do.
+ Đặc trưng, bài thơ được biểu đạt bằng giọng thơ trữ tình – chính luận, vừa thuyết phục người đọc bằng chất trữ tình sâu lắng vừa đoạt được họ bằng chất trí tuệ sắc sảo.
Việt Bắc là bài học nổi trội trong Tuần 8 của chương trình học theo SGK Ngữ Văn 12, học trò cần Soạn bài Việt Bắc, đọc trước nội dung, trả lời câu hỏi trong SGK
B. TỰ LUẬN
1. Tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân” được Nguyễn Khoa Điềm trình bày như thế nào trong đoạn trích “Đất Nước”?
Gợi ý làm bài
– Đất Nước được hoá thân từ những con người bình dị (Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái), những người hùng (Thánh Gióng), trí thức vô danh (người học trò nghèo)…
– Lúc nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia, thi sĩ ko điểm tên các triều đại cùng bao nhân vật người hùng trong sử sách nhưng nhấn mạnh tới lớp lớp những người vô danh:
Có biết bao người con gái, đàn ông
Trong bốn nghìn lớp người giống ta thế hệ
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Ko người nào nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước.
– Đất Nước còn là kết tinh những trị giá ý thức của những người lao động:
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông cha. .
– Đất Nước là sự kế thừa liên tục những thành tích lao động của những con người phổ biến, chất phác:
Hãy nhìn rất xa
Vào bốn nghìn năm Đất Nước
Con gái, đàn ông bằng tuổi chúng ta
Chăm chỉ làm lụng.
– Khát vọng Đất Nước tươi đẹp là: Đất Nước Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoại,
– Vì vậy, mỗi tư nhân phải có trách nhiệm giữ gìn, tăng trưởng quốc gia và truyền lại cho các thế hệ ngày mai:
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn thuở …
– Tổ quốc là của nhân dân, do nhân dân thông minh ra trong quá Hình lao động kiên trì và dai sức. Tổ quốc ko thể là thành phầm của bất kì một đấng, bậc, một lãnh tụ có quyền uy nào cả. Mọi người dân sống trên quốc gia đều đóng góp sức mình để tạo nên và làm giàu đẹp hơn quốc gia. Họ có quyền được lợi thụ lợi ích và có nhiệm vụ xả thân để lao động và bảo vệ mỗi lúc Tổ quốc lâm nguy.
2. Cảm nhận của anh (chị) về khái niệm Đất Nước trong “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm.
Gợi ý làm bài:
– Mở màn bằng hình ảnh của một quốc gia trong quá khứ, hình ảnh của một quốc gia dân gian thơ mộng, trữ tình từ xa xưa vọng về trong chiều sâu văn hoá – lịch sử, gắn với cuộc sống đời thường của mỗi con người, tác giả cảm nhận quốc gia theo một cảm thức rất riêng. Đất Nước hiện lên vừa thiêng liêng tôn kính, lại vừa thân thiện, thân thiết.
– Đất Nước là những gì thật thân thiện, thân thiết, bình dị, ở ngay trong cuộc sống của mỗi gia đình chúng ta: lời kể chuyện của mẹ, miếng trầu của bà, cây tre, hạt gạo ta ăn mỗi ngày, cái kèo cái cột trong nhà,….
– Đất Nước được cảm nhận từ các phương diện địa lí – lịch sử gắn với những huyền thoại về Lạc Long Quân và Âu Cơ, về đất Tổ Hùng Vương…
– Về mặt ko gian địa lí, quốc gia ko chỉ là núi sông, rừng bể (con chim Phượng Hoàng… con cá Ngư Ông,…) nhưng còn là cái ko gian rất thân thiện với cuộc sống mỗi người:
Đất là nơi anh tới trường,
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hứa hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm
– Đất Nước cũng là ko gian sống sót của tập thể dân tộc qua bao thế hệ:
Những người nào đã khuất
Những người nào hiện thời
Yêu nhau và sinh con đẻ cái
Gánh các phần người đi trước để lại
Dặn dò con cháu chuyện ngày mai…
– Từ các bình diễn nói trên, tác giả đã nâng ý thơ lên một tầm nói chung, Đất Nước đã kết tinh, hoá thân trong cuộc sống của mỗi con người:
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước.
– Đó chính là mối quan hệ biện chứng cá thể và tập thể, giữa HA. thành viên với quốc gia của mình.
– Con người mang Đất Nước trong mình. Đất Nước thiêng liêng có. bó với từng số phận của mỗi một cá thể. Con người hạnh phúc, Đất Nền hạnh phúc. Con người khổ đau, Đất Nước khổ đau. Cách đặt vấn đề nà của Nguyễn Khoa Điềm quả thực là táo tợn và mới mẻ. Trên thị đàn thế ca, Nguyễn Khoa Điềm là một trong những người trước tiên khám phá ra thực chất tồn tại đúng mực nhất của Đất Nước và nói chung nó lên bằng hình tượng thơ.
– Đất Nước đang hiện hữu trong từng người, mỗi ngày. Vì vậy, mỗi tư nhân phải có ý thức trách nhiệm đúng mực để giữ gìn, tăng trưởng và truyền lại cho các thế hệ ngày mai:
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn thuở…
– Từ việc cảm nhận Đất Nước ở phương diện văn hoá, bằng những câu thơ trữ tình mang tính chính luận, tác giả nhấn mạnh, khắc sâu và làm nổi trội tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân”. Nội hàm của khái niệm Đất Nước được tập trung nhất ở điểm này: Đất Nước do Nhân dân làm ra và được Nhân dân bảo vệ. . .
– Cách nhìn của tác giả về những thắng cảnh, về địa lí là một cách nhìn có chiều sâu và là một phát hiện mới mẻ. Muôn vàn vẻ đẹp của phong cảnh tự nhiên kì thú đều gắn liền với con người, được tiếp thu, cảm thụ qua tâm hồn và lịch sử dân tộc, đều là kết tinh của bao công sức và khát vọng của nhân dân, của những người phổ biến, vô danh.
– Đoạn trích qui tụ tất cả các phương diện nói trên rồi dẫn tới một khái niệm thâm thúy: “Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi / Chẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông cha / Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy / Những cuộc đời đã hoá núi sông ta…”.
– Đây cũng chính là lí do vì sao lúc nói về bốn nghìn năm lịch sử của quốc gia, thi sĩ ko điểm tên các triều đại, các nhân vật người hùng trong sử sách nhưng nhấn mạnh tới lớp lớp những người vô danh, những người thầm lặng làm nên Đất Nước, những người quy tụ thành lực lượng chính của bất kỳ cuộc cách mệnh nào:
Có biết bao người con gái, đàn ông
Trong bốn nghìn lớp người giống ta thế hệ
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Ko người nào nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ làm ra Đất Nước.
– “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm góp thêm một thành công vong dòng thơ về quốc gia thời chống Mĩ, làm thâm thúy thêm nhận thức – Nhân dân và Đất Nước. Đặc trưng là khái niệm Đất Nước, tác giả đã de chất được một nội hàm đúng mực và xác thực để khiến nó ko còn là một khái niệm trừu tượng nhưng trở thành có hình hài, vóc dáng trong mỗi một người con Việt Nam cần mẫn lao động, yêu nước thương nòi.
3. So Sánh cảm hứng về Đất Nước được trình bày trong hai bài thơ “Đất Nước” của Nguyễn Đình Thi và “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm.
Gợi ý làm bài.
– Trong những năm tháng chiến tranh tàn khốc để bảo vệ và thống nhất quốc gia, đề tài Đất Nước thường xuyên trở đi trở lại trong sáng tác của nhiều thi sĩ. Sở dĩ có điều đó là vì Đất Nước là mối bận tâm hàng đầu trong những thời khắc vận mệnh dân tộc rơi vào bước nguy hiểm hơn bao giờ hết, và quan trọng hơn nữa, các nhà văn muốn thông qua cảm hứng về Đất Nước để khơi dậy niềm tự hào dân tộc và khát vọng lớn lao giữ gìn nền độc lập tự chủ cho Đất Nước. .
– Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm diễn ra từ trong quá khứ nghìn xưa của dân tộc:
Lúc ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa”… mẹ thường hay kể
Đất Nước mở đầu với miếng trầu hiện thời bà ăn
Đất Nước lớn lên lúc dân ta biết trồng tre và đánh giặc
Tóc mẹ thì bớii sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó.
– Đất Nước mang âm hưởng sử thi. Yếu tố cổ điển và hiện đại hoà quyện nhau tạo thành một chỉnh thể lạ mắt ko thể tách rời.
– Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm sống động như cuộc sống. Những câu thơ dài tuôn chảy êm dịu. Dòng xúc cảm dào dạt thầm lặng nhưng mãnh liệt như cuốn hút hồn ta về với lịch sử nghìn đời, về nơi những trằn trọc ngổn ngang của thực tại dân tộc..
– Cảm hứng về quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm bắt nguồn từ Chứng huyền thoại: “Ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể”
– Thi sĩ mạnh dạn để cái “tôi” của mình xuất hiện. Đất Nước ko chỉ thuần tuý là sự rung động trước một làn khói, một điệu dân ca… nhưng là cả một quá trình suy ngẫm, và nhìn lại” Đất Nước.
– Lời thơ tha thiết giúp tuổi xanh nhìn thấy vai trò của mình trước thời đại và nhận thức được quốc gia này là của nhân dân và bất kì người nào cũng phải mang máu xương ra bảo vệ.
– Cảm hứng của Nguyễn Đình Thi về Đất Nước bắt lại nguồn từ những chất liệu hình ảnh cụ thể, sinh động của cuộc kháng chiến chín năm cứu nước của dân tộc. Phạm vi hẹp hơn những vẫn mang tính nói chung về cảm hứng lịch sử và truyền thống của dân tộc.
– Cảm hứng về Đất Nước tới với Nguyễn Đình Thi trong lúc cuộc kháng chiến dữ dội và tàn khốc sắp tới hồi kết thúc. Đất Nước trong tâm hồn chàng trai Hà Nội tài hoa đấy là một mùa thu đẹp, mùa thu kháng chiến thành công:
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Tôi nhớ những ngày thu đã xa.
– “Mùa thu” nay gợi nhớ tới “mùa thu xưa”. Đứng giữa đất trời chiến khu trong buổi sáng mùa thu mát lành, thi sĩ suy tư về Đất Nước, Đất Nước của một mùa thu đẹp chợt thức dậy trong thẳm sâu kí ức..
– Cảm giác trước tiên về Đất Nước của Nguyễn Đình Thi là mùi hương cốm. Cái mùi hương đã ngấm sâu vào da thịt tới bẽ bàng bởi cuộc chia li đầy day dứt:
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra tiên phong ko ngoảnh lại
Sau lưng thêm nắng lá rơi đầy.
– Bầu ko khí lưu luyến bâng khuâng, đượm buồn nhưng ko hề bị luy. .
– Mạch cảm hứng về Đất Nước của Nguyễn Đình Thi cũng diễn ra từ tâm thế của một người tự do. Giữa vùng chiến khu rộng mở, Nguyễn Đình Thi đón nhận Đất Nước của một mùa thu khác:
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phất phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha.
– Đất Nước hiện lên nô nức, tươi mát trong tâm trạng của con người đang làm chủ vận mệnh Đất Nước, làm chủ bản thân mình. Đất Nước với Nguyễn Đình Thi vẫn là Đất Nước của chúng ta”, cảm hứng đấy giống với Nguyễn Khoa Điềm, đúng hơn là đi trước Nguyễn Khoa Điềm. Bài thơ của Nguyễn Đình Thi ra đời sớm hơn:
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm ngát
Những ngả đường mênh mông
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
– Cảm hứng lịch sử của Đất Nước với bề dày truyền thống dân tộc hào hùng qua niềm tự hào lớn lao của thi sĩ:
Nước chúng ta
Nước của những người chưa bao giờ khuất
Đêm đềm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa lọng nói về.
– Có sự hoà hợp giữa cảm hứng thời đại với cảm hứng lịch sử truyền thống. Điều này cùng một mạch với cảm hứng của Nguyễn Khoa Điềm:
Đất Nước mở đầu với miếng trầu hiện thời bà ăn
Đất Nước lớn lên lúc dân mình biết trồng tre nhưng đánh giặc
Tóc mẹ thì bởi sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn..
– Đất Nước Việt Nam hiện lên rất hiện thực, cụ thể. Đó là một Đất Nước tạo hình trong tình nghĩa, trong truyền thống quật cường và cả trong khổ đau. Từ nghìn đời xưa cho tới tận ngày nay, cánh tang thương đâu dễ kết thúc, vẫn là cảnh làng quê hoang tàn, chết chóc, điêu linh trong lửa đạn chiến tranh:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiếu..
– Trong đau thương, mất mát con người vẫn vững tin vào ngày mai. Bom đạn, cái chết ko ngăn được tình người. Tình cảm riêng tư cũng đã hoà lẫn và trở thành cảm hứng về Đất Nước..
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng ngay ngáy nhở mắt người yêu.
– Cảm hứng về Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm cũng được khơi gợi từ chuyên lứa đôi đấy. Như thế Đất Nước ko chỉ được khai sinh từ lao động, từ những trận chiến quyết liệt để bảo vệ nòi giống,… nhưng còn từ chính tình yêu lứa đôi, ko có tình yêu đấy sẽ ko có con người:
Đất là nơi anh tới trường.
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hứa hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thân.
– Hơn thế nữa, cảm hứng đấy được mở rộng tới nhiều lĩnh vực không giống nhau. Từ địa lý cho tới lịch sử, phong tục tập quán…
Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
– Với Nguyễn Khoa Điềm, cảm hứng Đất Nước bắt nguồn từ những trải nghiệm trong cuộc kháng chiến chống Mĩ Tự LLVT) “Đất Nước của Nhân dân” là chi phối toàn thể cảm , hình tượng thơ. Nhân dân ta làm nền Đất Nước và Đất Nước muôn thuở là của Nhân dân.
– Đất Nước là tất cả những gì có trong cuộc sống, là mối quan hệ giữa tư nhân và tập thể.
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước
… Em ơi em Đất Nước là một phần trong máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở.
Làm nên Đất Nước muôn thuở
– Cảm hứng về Đất Nước đấy ko ngừng lại ở một giới hạn nào, Đất Nước đã kết tình trong mỗi con người.
Đây chính là điểm gặp mặt rất gần giữa Nguyễn Đình Thi và Nguyễn Khoa Điểm
Ôi quốc gia bốn nghìn năm đi đâu ta cùng thay
Những cuộc đời đã hóa núi sông ta.
– Cảm hứng thời đại xen với cảm hứng truyền thống. Lịch sử dân tộc tạo ra mạch thơ dài ko ngơi nghỉ. Đây là cội nguồn sức mạnh vĩnh hằng để
Mai này con ta lớn lên
Con sẽ mang Đất Nước đi xa
Để tiếng nói nghìn đời của
ông cha ko bao giờ đắt nhịp, ko bao giờ con cháu thôi lắng tai
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về
Để từ đó, bao thế hệ người hùng nội tiếp nhau đứng dậy, khẳng định sức sống quật cường:
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa,
– Đất Nước là cảm hứng bao trùm thơ ca Việt Nam trong thời kỳ 1945 – 1975, Dù chọn thời khắc đánh Pháp hay đánh Mĩ, dù giới hạn phạm vi phản ánh chân thực cuộc sống hay mở rộng xúc cảm tới mọi nẻo đường lịch sử – văn hoá,… tất cả những bài thơ viết về Đất Nước đều được xuất phát từ lòng yêu nước vô biến và cả khát vọng độc lập tự do hạnh phúc cho dân tộc. Ở góc độ này, Nguyễn Đình Thì lẫn Nguyên Khoa Điềm và nhiều thi sĩ khác cũng đều ko có gì khác lạ.
Soạn bài Tổ quốc, ngắn 2
(Trích “Mặt đường khát vọng”)
NGUYỄN KHOA ĐIỀM
Câu 1. Đoạn thơ trình diễn sự cảm nhận và lí giải của tác giả về quốc gia. Hãy chia bố cục, gọi tên nội dung trữ tình của từng phần, tìm hiểu trình tự triển khai mạch suy nghĩ và xúc cảm của tác giả trong đoạn văn trên.
Trả lời:
– Bố cục: 2 phần
+ Phần đầu: Từ đầu tới… “làm nên quốc gia muôn thuở” : xuất xứ ra đời của quốc gia và quốc gia trên các phương diện .
+ Phần sau: Phần còn lại: Tổ quốc của nhân dân.
Câu 2. Cảm nhận của thi sĩ về quốc gia trong phần đầu đoạn trích dựa trên những phương diện nào? Cảm nhận đó có gì khác so với các bài thơ cùng viết về đề tài này?
Trả lời:
Trong phần đầu đoạn trích “ Tổ quốc” thi sĩ cảm nhận quốc gia dựa trên các phương diện:
văn hóa văn học dân gian: câu chuyện cổ tích mẹ thường hay kể,những huyền thoại những truyền thuyết.
nét phong tục đẹp đã có từ nghìn đời:ăn trầu, búi tóc, truyền thống đấu tranh và dựng nước, trồng lúa nước
– So với các tác giả khác cùng viết về quốc gia, Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm là sự cảm nhận thâm thúy, thân thiện và toàn diện hơn về ko gian, thời kì, văn hóa. trong cảm nhận của ông quốc gia hiện lên rất dung dị đời thường nhưng ko kém phần cao cả. (Tổ quốc – Nguyễn Đình Thi, Tổ quốc trong Chế Lan Viên).
Câu 3. Trong phần sau của đoạn trích (từ “Những người vợ nhớ chồng…” tới hết) tác giả đã làm nổi trội tư tưởng “Tổ quốc của nhân dân”. Tư tưởng đấy đã đưa tới những phát hiện sâu và mới của tác giả về địa lí, lịch sử, văn hoá của quốc gia ta như thế nào? Tư tưởng đấy nổi trội trong đoạn thơ này và trong nhiều bài thơ thời chống Mỹ. Vì sao?
Trả lời:
– Khía cạnh sau:
+ Văn hoá là sinh hoạt đời thường rất đỗi bình dị của nhân dân (phong tục,câu chuyện,thờ tổ tiên nguồn cội) .
+ Lịch sử: Nhân dân làm nên quốc gia (bảo vệ quốc gia, tên làng, tiếng nói, trồng cây hái trái,…) .
+ Địa lý: Mỗi gốc cây ngọn cỏ đều gắn với nhân dân .
+ Những suy ngẫm, chiêm nghiệm “Tổ quốc của nhân dân”.
– Những phát hiện này mới mẻ và nổi trội trong thơ chống Mĩ vì:
+ Chưa có người nào nói tới những người dân vô danh, chưa người nào lý giải một cách dễ hiểu về đá nước như thế .
+ Khơi dậy lòng yêu nước, xúc tiến nhân dân đấu tranh vì đấu nước, xoá tan giai cấp thống trị, mị dân.
Câu 4. Hãy nêu những ví dụ cụ thể và nhận xét về cách sử dụng chất liệu văn hoá dân gian của tác giả (tục ngữ, ca dao, truyền thuyết, phong tục…). Từ đó tìm hiểu những đóng góp riêng của tác giả về nghệ thuật diễn tả. Vì sao nói, chất liệu văn hoá dân gian trong đoạn thơ này gây ấn tượng vừa thân thuộc vừa mới lạ?
Trả lời:
kho tàng truyện cổ tích của người Việt nhưng mỗi lúc nhắc tới bốn chữ “ ngày xửa, ngày xưa” người nào cũng nhớ
Đó là tục ăn trầu ,miếng trầu là đầu câu chuyện, miếng trầu nên dâu nhà người
Truyền thuyết Thánh Gióng đánh giặc n
đó là cách búi tóc thành cuộn tròn sau gáy
đó là tình nghĩa vợ chồng vẹn tròn trong câu ca dao:
“ Tay bưng đĩa muối, chén gừng
Gừng cay, muối mặn, xin đừng quên nhau”
đó là cách đặt tên con theo đồ vật trong gia đình: cái kèo cái cột
kinh nghiệm trồng trọt: “ Hạt gạo phải …”
=> có thể nói Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng rất tài tình về chất liệu văn học dân gian, vừa quen vừa lạ, chỉ một từ “lạ” chưa người nào dùng nhưng đã gợi ra cả một bầu trời vốn sống, vốn văn hóa dân gian “quen” thuộc.Gợi dậy ở mỗi con người Việt Nam điều bình dị nhất nhưng về hai từ “ ĐẤT NƯỚC”
—————————–HẾT——————————
Chú ý tìm hiểu trước nội dung cụ thể phần Phân tích bài thơ quốc gia, một nội dung quan trọng nhưng các em cần nắm vững nếu muốn cải thiện kỹ năng làm văn của mình.
https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-bai-dat-nuoc-38160n
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Bạn thấy bài viết Soạn bài Tổ quốc của Nguyễn Khoa Điềm có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Soạn bài Tổ quốc của Nguyễn Khoa Điềm bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Văn học
#Soạn #bài #Đất #nước #của #Nguyễn #Khoa #Điềm
[/box]
#Soạn #bài #Đất #nước #của #Nguyễn #Khoa #Điềm
Bạn thấy bài viết Soạn bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Soạn bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn
Nhớ để nguồn: Soạn bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm tại bangtuanhoan.edu.vn
Chuyên mục: Kiến thức chung