Tản Viên từ phán sự lục – Nguyễn Dữ (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10

Truyền kỳ mạn lục vừa có trị giá hiện thực và nhân đạo cao, vừa là một tuyệt tác của thể loại truyền kì. Tác phẩm được dịch ra nhiều thứ tiếng nước ngoài và được nhận định cao trong số các tác phẩm truyền kì ở các nước đồng văn.

Tác phẩm: Truyền kì mạn lục Viết bằng chữ Hán. Ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI. Gồm 20 câu chuyện. Xuất xứ: “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một trong 20 truyện của “Truyền Kì Mạn Lục”

Truyền kì Truyền kì là một thể loại văn xuôi tự sự thời trung đại, phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, truyền kì hoang đường Truyện truyền kì Việt Nam mang đậm chất dân gian, yếu tố hiện thực và tính nhân văn thâm thúy. Mặc dù dùng yếu tố kì ảo làm phương thức sáng tác nhưng Truyền kì mạn lục vẫn mang đậm chất hiện thực, phản ánh được khát vọng, phá bỏ bất công ngang trái, vươn lên tìm hạnh phúc của con người Việt Nam cuối thể kỉ XV – đầu thế kỉ XVI

Phần 1 (Từ đầu …ko cần gì cả): Tử Văn đốt đền.

Phần 2 (Tiếp… khó lòng thoát nạn): Tử Văn với viên Bách hộ họ Thôi và Thổ công.

Phần 3 (Tiếp… sai lính đưa Tử Văn về): Tử Văn thắng kiện.

Phần 4 (Còn lại): Tử Văn trở thành phán sự đền Tản Viên.

Ngô Tử Văn vốn là một kẻ sĩ khí khái, cương trực. Trong làng có một ngôi đền thiêng. Từ lúc có một tên tướng giặc nhà Minh tử trận ở gần đền, hồn của hắn tác quái. Tức giận, Tử Văn châm lửa đốt để trừ hại cho dân. Sau lúc đốt đền, Tử Văn lên cơn sốt mê man, chàng thấy tên hung thần đòi trả đền và dọa nạt bắt chàng xuống âm phủ. Thổ thần bộc bạch thái độ cảm phục trước hành động dũng cảm của Tử Văn, méc chàng về tung tích, tội ác tên hung thần và cách ứng phó. Tới đêm, lúc bệnh nặng thêm, Tử Văn thấy hai tên quỷ tới bắt chàng xuống âm phủ. Trước Diêm Vương, Tử Văn đã tố cáo tội ác của tên hung thần để hắn bị trừng trị. Thổ thần được phục chức, lính đưa Tử Văn về trần gian. Một tháng sau, Thổ thần tiến cử Tử Văn giữ chức phán sự đền Tản Viên để tạ ơn.

– Chuyện chức phán sự đền Tản Viên đề cao ý thức khí khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn, một người trí thức nước Việt

– Tác phẩm trình bày niềm tin công lí, chính nghĩa nhất mực sẽ thắng gian tà của tác giả.

– Yếu tố kì ảo dày đặc, xen chuyện người, chuyện thần, ma, trần gian, địa ngục…

– Tình tiết giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ, lo-gic.

– Cách dẫn truyện khôn khéo, biến hóa, có cao trào, có thắt mở nút.

– Nhân vật được xây dựng sắc nét.

III. Bài văn mẫu phân tích chuyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

Mẫu số 1

Nguyễn Dữ là đàn ông cả Nguyễn Tường Phiêu, Tiến sĩ khoa Bính Thìn, niên hiệu Hồng Đức thứ 27 (1496), người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc Thanh Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa thiến, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra làm quan. Sau vì bất mãn với thời cuộc, lui về ẩn cư ở núi rừng Thanh Hóa, từ đó “trải mấy mươi sương, chân ko bước tới thị thành”. Ông đã viết tập truyện chữ Hán nổi tiếng trong cuộc sống lâm tuyền suốt quãng đời còn lại. Truyền kỳ mạn lục – một tác phẩm được nhận định là “thiên cổ kỳ bút”. Truyện được Nguyễn Bỉnh Khiêm phủ chính và Nguyễn Thế Nghi sống cùng thời dịch ra chữ Nôm.

“Truyền kì mạn lục” của Nguyễn Dữ là tác phẩm viết bằng chữ Hán gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI. Lục là sách, mạn là ghi chép tản mạn, truyền kì là chuyện lạ kì lưu truyền trong dân gian. Truyền kì mạn lục là sách ghi chép lại những câu chuyên lạ trong dân gian. Tác phẩm thực sự là một sáng tác văn học với sự gia công, hư cấu, thông minh, trau chuốt, gọt giũa của Nguyễn Dữ chứ ko phải chỉ là một công trình ghi chép thuần tuý. Trong Truyền kỳ mạn lục Nguyễn Dữ viết về các nhân vật, các sự việc kỳ lạ xảy ra thời Lý, Trần, Hồ và thời Lê sơ. Bằng trí tưởng tượng phong phú và bằng một văn pháp linh hoạt, tác giả Truyền kỳ mạn lục đưa người đọc vào một toàn cầu kì bí vừa có người, vừa có thần, vừa hư, vừa thật nhưng xuyên qua các lớp mù linh ảo, ly kỳ được tô vẽ ra một cách tài giỏi đấy vẫn hiện rõ một toàn cầu thật của cuộc đời nhưng mà ở đó nhan nhản những kẻ có quyền thế độc ác, đồi tệ.

Tuy nhiên, kế bên sự vùng vẫy của cái xấu cái ác, tác giả Truyền kỳ mạn lục vẫn nhìn thấy những phẩm cách lương thiện, trung thực, những tâm hồn thanh cao, những tình người yêu yêu của nhân dân, của cái thiện vĩnh hằng và Nguyễn Dữ đã mô tả nó thật xinh xắn, mỹ lệ. Trong số đó có tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” đã đề cao ý thức khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn; đồng thời trình bày niềm tin công lí, chính nghĩa nhất mực sẽ thắng lợi gian tà. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên kể về Ngô Tử Văn – người vốn khí khái, nóng tính, thấy sự gian tà thì ko thể chịu được. Mọi người vẫn thường khen Văn là người cương trực. Ở làng Tử Văn sống trước có một ngôi đền linh ứng nhưng giờ đã thành ngôi đền có hồn của tên giặc xâm lược tử trận gần đó làm yêu quái trong dân gian. Trước sự việc ngôi đền bị uế tạp và yêu quái có thể làm hại dân, “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”. Sự khắng khái, nóng tính của Tử Văn đã dẫn tới một hành động dũng cảm vì dân trừ hại. Sự tức giận của Tử Văn ko phải là sự tức giận cho riêng mình nhưng mà là sự tức giận cho mọi người dân đang bị yêu quái quấy rối. Vì thế nhưng mà việc làm của Tử Văn là đáng ca tụng.

Sau lúc đốt ngôi đền, Tử Văn ốm nặng rồi “thấy hai tên quỷ sứ tới bắt đi rất gấp, kéo ra ngoài thành vế phía đông”. Lúc ở chốn tuyền đài, do chỉ nghe nguyên đơn, Diêm Vương – vị thẩm phán xử kiện – người cầm cán cân công lí – cũng đã có lúc tỏ ra mơ hồ. Lúc đứng trước công đường Ngô Tử Văn càng tỏ ra mình là người có khí phách. Chàng ko chỉ khằng định: “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ thẳng thắn ở trần gian” nhưng mà còn dũng cảm vạch mặt tên bại tướng gian tà với lời lẽ “rất cứng cỏi, ko chịu nhún nhường chút nào”. Chàng đấu tranh tới cùng vì lẽ phải. Từng bước, từng bước Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của quân địch, cuối cùng đã hoàn toàn đánh gục tên tướng giặc.

Sau lúc được giải oan ở minh ti, Tử Văn trở về nhà chưa được 1 tháng thì Thổ công tới bảo Tử Văn nên nhậm chức phán sự ở tới Tản Viên. Thổ công nói: “người ta sống ở đời, xưa nay người nào chẳng phải chết, miễn sao chết đi còn được tiếng về sau” và khuyên Văn nên nhận. Thế là Văn vui vẻ nhận lời. Việc được nhận chức ở đền Tản Viên đã nói lên thắng lợi của chàng trong cuộc đấu tranh với tên hung thần xảo quyệt. Sự thắng lợi này đã khẳng định chàng là người tốt, chính nghĩa, dám đấu tranh để thực hiện công lí. Con người của chính nghĩa đã được đứng ra để thực hiện công lý là một thắng lợi có ý nghĩa thâm thúy, khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất mực thắng gian tà.

Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, tác giả đã vạch trần khuôn mặt gian tà của ko ít kẻ đương quyền “quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược”. Ngòi bút của Nguyễn Dữ ko chỉ lên án một số quan lại nhưng mà còn tố cáo mạnh mẽ hiện thực “rễ ác mọc lan, khó lòng lay động” nhưng mà bênh vực cho kẻ gian tà. Trong câu nói buột mồm của Tử Văn “Sao nhưng mà nhiều thần quá vậy?” cũng cho ta thấy một hiện thực của xã hội phong kiến lúc bấy giờ: xã hội có quá nhiều kẻ hữu danh vô thực, lợi dụng địa vị, quyền thế làm điều bất lương. Kết thúc có hậu của câu chuyện trình bày đúng truyền thống nhân đạo của dân ta: chính nghĩa nhất mực thắng gian tà.

Viết Chuyện chức phán sự đền Tản Viên Nguyễn Dữ đã liên kết thành công yếu tố ảo và thực. Câu chuyện diễn ra đầy tính chất li kì bởi sự xuất hiện của toàn cầu tuyền đài với những hồn ma, bóng quỷ với những việc khác thường: người chết đi sống lại từ trần thế xuống địa phủ, từ cõi âm lại về cõi dương. Nhưng chuyện lại có vẻ như rất thực bởi cách dẫn người khác, dẫn việc cụ thể tới cả họ tên, quê quán và thời kì, vị trí diễn ra sự việc. Yếu tố kì ảo giúp câu chuyện thêm phần li kì, thu hút. Yếu tố thực làm tăng tính xác thực, làm câu chuyện có ý nghĩa xã hội thâm thúy.

Câu chuyện đề cao nhân vật Ngô Tử Văn – đại diện cho từng lớp trí thức nước Việt giàu ý thức dân tộc, chuộng chính nghĩa, dũng cảm, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hạ cho dân. Truyện còn trình bày niềm tin công lý, chính nghĩa nhất mực sẽ thắng gian tà.

Mẫu số 2

“Truyền kì mạn lục” là tác phẩm tạo nên tên tuổi của Nguyễn Dữ trong nền văn học Việt Nam nhưng mà cụ thể hơn là văn học thời kì trung đại.Tác phẩm này ra đời vào khoảng thời kì nửa đầu thế kỉ XVI, bao gồm 20 truyện được viết bằng chữ Hán.Một trong những truyện tiêu biểu của “Truyền kì mạn lục” là “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”.

Truyền kì là “một thể văn xuôi tự sự thời trung đại phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, hoang đường.Trong truyện truyền kì, toàn cầu con người và toàn cầu cõi âm với những thánh thần, ma quỷ có sự tương giao”.Đó cũng chính là yếu tố tạo nên sự thu hút đối với người đọc bao thế hệ.Ẩn đằng sau những cụ thể hoang đường đấy là những vấn đề then chốt của hiện thực, những quan niệm, tư tưởng và thái độ của tác giả.”Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” kể về việc kẻ sĩ Ngô Tử Văn đốt đền của viên Bách hộ họ Thôi đã tử trận làm yêu làm quái, gây hại cho dân lành.Hắn dọa nạt và kiện Tử Văn ở Minh ti. Được Thổ công méc bảo cách ứng phó với tên hung thần đấy nên lúc bị giải đi xuống âm phủ Ngô Tử Văn đã vạch trần những tội ác nhưng mà hồn viên Bách hộ gây ra. Kẻ ác bị trừng trị, Ngô Tử Văn được sống lại.Nhờ sự tiến cử của Thổ công nhưng mà chàng được nhận một chức phán sự ở đền Tản Viên.Sau đó, Tử Văn “thu xếp việc nhà rồi ko bệnh nhưng mà mất”.

Nhân vật Ngô Tử Văn được Nguyễn Dữ giới thiệu một cách trực tiếp bằng những lời văn ngắn gọn: “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang. Chàng vốn khí khái, nóng tính, thấy sự tà gian thì ko thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.Đó cũng là những lời văn trình bày thái độ ngợi khen về tính cách, phẩm chất con người Ngô Tử Văn của tác giả.Tức giận vì ko thể chịu được sự gian tà nên chàng đã đốt đền của viên Bách hộ họ Thôi đã tử trận “làm yêu làm quái trong dân gian”.Trước lúc thực hiện hành động này, Tử Văn đã “tắm gội sạch sẽ, khấn trời” rồi châm lửa đốt. Trong lúc tất cả mọi người xung quanh đều lo sợ thay cho chàng thì chàng “vẫn vung tay ko cần gì cả”, ko mảy may suy nghĩ tới hậu quả khôn lường. Hành động đốt đền của Tử Văn đã trình bày sự quyết liệt, dũng cảm, thẳng thắn, cương trực của một kẻ sĩ trong xã hội.Chàng xoá sổ cái ác vì muốn mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân.

Ngỡ tưởng chỉ cần đốt đền là mọi việc xong xuôi nhưng Ngô Tử Văn “thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét”. Chàng thấy hồn ma tướng giặc tới đòi lại đền và nói những lời dọa nạt: “Biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu ko thì, vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”.Trước những lời dọa nạt đấy, Tử Văn ko chút run sợ, “ngồi ngất ngưởng tự nhiên” bởi đấu tranh cho cái thiện chưa bao giờ là việc làm sai trái. Hồn ma viên Bách hộ họ Thôi có ngoại hình cao lớn, tuấn tú, trên đầu đội mũ trụ, nói những lời đạo lý nhưng thực chất lại là một kẻ tàn bạo, gian xảo. Lúc sống, hắn theo Mộc Thạnh sang “lấn cướp” nước ta, tới lúc chết đi trở thành hồn ma thì hắn lại chiếm đền của Thổ công làm nơi trú ngụ cho mình. Những lời đạo lí giả dối ko thể che giấu đi thực chất xảo trá, bạo tàn của hắn.Ngô Tử Văn tin rằng hành động của mình là đúng, là việc chính nghĩa nên làm để bảo vệ cuộc sống của nhân dân nước Việt.

Nhờ có cuộc gặp mặt với Thổ công nhưng mà Tử Văn thấy rõ được những hành động “hung yêu tác quái”, quấy rầy hại dân của hồn ma tướng giặc. Thổ công bày cách giúp Tử Văn “khỏi phải chết một cách oan uổng” lúc bị hồn ma kiện ở dưới chốn Minh ti.Chàng bị hai tên quỷ sứ bắt xuống dưới âm phủ. Đó là một ko gian đáng sợ tới mức kinh rợn: “gió tanh sông xám, hơi lạnh thấu xương”, “mấy vạn quỷ Dạ Xoa đều mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh nọc”,…Cảnh tượng đấy ko làm cho Tử Văn sợ hãi, chàng rất cứng cỏi, “ko chịu nhún nhường” trước những lời cáo buộc của hồn ma tướng giặc. Cuộc cãi cọ của Tử Văn và hồn ma tướng giặc mãi chưa phân phải trái nên Tử Văn đã xin Diêm Vương “đem tư giấy tới đền Tản Viên để hỏi” để xác nhận sự thực, phân xử cho công bình. Thấy vậy, người đội mũ trụ đã có những lời nói đỡ cho Tử Văn: “Gã kia một kẻ học trò,thật là ngu bướng,quả đáng tội lắm. Nhưng đã trách mắng tương tự, cũng đủ răn đe rồi. Xin đại vương khoan dung thứ cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Chẳng cần yêu cầu dây dưa.Nếu thẳng tay trị tội nó, sợ hại tới cái đức hiếu sinh”.Thoạt đầu người đọc ngỡ tưởng đó là lòng tốt của hồn ma tướng giặc nhưng thực chất đó chỉ là cách nhưng mà hắn tự bào chữa, bênh vực cho chính mình.

Sau lúc Diêm Vương sai người đi chứng thực, sự thực được làm sáng tỏ, tướng giặc bị “lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào mồm”, bỏ vào ngục Cửu U. Ngôi mộ của tên tướng giặc “tự dưng thấy bị bật tung lên, hài cốt tan tành ra như cám vậy”. Đó là sự trừng trị thích đáng cho những kẻ làm điều phi nghĩa, gian tà. Tử Văn về nhà mới biết mình đã chết được hai ngày, một tháng sau đó, chàng nhận chức phán sự ở đền Tản Viên do Thổ công tiến cử rồi “ko bệnh nhưng mà mất”.

“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” thu hút, thu hút người đọc bởi các cụ thể kì ảo, có sự đan xen các câu chuyện về con người, ma quỷ, chuyện trần gian, địa ngục, chuyện chết đi và sống lại của Ngô Tử Văn,…Cụ thể Diêm Vương xử kiện ở dưới âm phủ đã trình bày niềm tin của con người vào công lí xã hội. Nếu trên cõi tục gian cái ác có thể hoành hành, ko bị trừng trị thì xuống dưới âm phủ mọi tội ác đều bị trừng trị thích đáng. Cụ thể này đã đẩy xung đột truyện lên cao trào để Ngô Tử Văn có dịp bộc lộ sự cương trực và khả năng của mình. Đồng thời cũng có ý nghĩa giáo dục ý thức sống và hành động của con người, con người hãy sống hướng thiện, tuân theo lẽ phải bởi “ở hiền gặp lành”, “ác giả ác báo”.

“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” của Nguyễn Dữ đã ngợi ca sự cương trực, khí khái và khả năng chống lại cái ác, bảo vệ lẽ phải của Ngô Tử Văn. Chàng là đại diện tiêu biểu cho từng lớp trí thức của nước ta lúc bấy giờ dũng cảm đấu tranh với cái ác. Không những thế, truyện cũng trình bày niềm tin tưởng của tác giả Nguyễn Dữ vào công lí và chính nghĩa trong xã hội. Đó là lí do nhưng mà “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” vẫn còn vẹn nguyên trị giá tới ngày hôm nay.

>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức

—————————–

Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Tản Viên từ phán sự lục trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt! 

Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn

Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10

[rule_{ruleNumber}]

#Tản #Viên #từ #phán #sự #lục #Nguyễn #Dữ #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn

[rule_3_plain]

#Tản #Viên #từ #phán #sự #lục #Nguyễn #Dữ #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn

Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Tản Viên từ phán sự lục bao gồm Giới thiệu tác giả Nguyễn Dữ và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Tản Viên từ phán sự lục – SGK Văn 10 Kết nối tri thức.
Tác giả – Tác phẩm: Tản Viên từ phán sự lục – Nguyễn Dữ
Xem nhanh nội dung1 I. Giới thiệu tác giả Nguyễn Dữ2 II. Nói chung truyện Tản Viên từ phán sự lục2.1 1. Hoàn cảnh sáng tác2.2 2. Thể loại2.3 3. Bố cục2.4 4. Tóm tắt 2.5 5. Trị giá nội dung2.6 6. Trị giá nghệ thuật2.7 7. Sơ đồ tư duy3 III. Bài văn mẫu phân tích chuyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
I. Giới thiệu tác giả Nguyễn Dữ
Nói về Nguyễn Dữ, người ta thường nhắc về một thi sĩ ở ẩn với những hiểu biết sâu rộng về cuộc đời. Ông sống vào thế kỉ XVI, hiện thời chưa xác định rõ được năm sinh năm mất, chỉ biết ông sống ở thời Hậu Lê. 
Quê quán của ông thuộc xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay là huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Tương truyền, ông là học trò của Tuyết Giang Phu Tử Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ông là người có tài cao, trí lớn, học rộng hiểu nhiều, đã từng đỗ đạt và làm quan dưới triều Lê. Thế nhưng, nội chiến phân tranh liên miên giữa nhà Mạc, Lê, Trịnh đã khiến ông chán nản. Vậy nên, chỉ sau một năm làm quan, ông đã cáo quan về ở ẩn cùng mẹ già và viết sách, sống ẩn dật như nhiều trí thức đương thời khác.
Sáng tác duy nhất của ông là quyển Truyền kỳ mạn lục (Ghi chép tản mạn những truyện kì lạ được lưu truyền). Sách gồm 20 truyện, viết bằng chữ Hán, theo thể loại tản văn, xen lẫn biền văn và thơ ca, cuối mỗi truyện đều có lời bình của tác giả hoặc của một người có cùng ý kiến của tác giả.
Truyền kỳ mạn lục vừa có trị giá hiện thực và nhân đạo cao, vừa là một tuyệt tác của thể loại truyền kì. Tác phẩm được dịch ra nhiều thứ tiếng nước ngoài và được nhận định cao trong số các tác phẩm truyền kì ở các nước đồng văn.
II. Nói chung truyện Tản Viên từ phán sự lục

1. Hoàn cảnh sáng tác

Tác phẩm: Truyền kì mạn lục Viết bằng chữ Hán. Ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI. Gồm 20 câu chuyện. Xuất xứ: “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một trong 20 truyện của “Truyền Kì Mạn Lục”
2. Thể loại
Truyền kì Truyền kì là một thể loại văn xuôi tự sự thời trung đại, phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, truyền kì hoang đường Truyện truyền kì Việt Nam mang đậm chất dân gian, yếu tố hiện thực và tính nhân văn thâm thúy. Mặc dù dùng yếu tố kì ảo làm phương thức sáng tác nhưng Truyền kì mạn lục vẫn mang đậm chất hiện thực, phản ánh được khát vọng, phá bỏ bất công ngang trái, vươn lên tìm hạnh phúc của con người Việt Nam cuối thể kỉ XV – đầu thế kỉ XVI
3. Bố cục
Phần 1 (Từ đầu …ko cần gì cả): Tử Văn đốt đền.
Phần 2 (Tiếp… khó lòng thoát nạn): Tử Văn với viên Bách hộ họ Thôi và Thổ công.
Phần 3 (Tiếp… sai lính đưa Tử Văn về): Tử Văn thắng kiện.
Phần 4 (Còn lại): Tử Văn trở thành phán sự đền Tản Viên.
4. Tóm tắt 
Ngô Tử Văn vốn là một kẻ sĩ khí khái, cương trực. Trong làng có một ngôi đền thiêng. Từ lúc có một tên tướng giặc nhà Minh tử trận ở gần đền, hồn của hắn tác quái. Tức giận, Tử Văn châm lửa đốt để trừ hại cho dân. Sau lúc đốt đền, Tử Văn lên cơn sốt mê man, chàng thấy tên hung thần đòi trả đền và dọa nạt bắt chàng xuống âm phủ. Thổ thần bộc bạch thái độ cảm phục trước hành động dũng cảm của Tử Văn, méc chàng về tung tích, tội ác tên hung thần và cách ứng phó. Tới đêm, lúc bệnh nặng thêm, Tử Văn thấy hai tên quỷ tới bắt chàng xuống âm phủ. Trước Diêm Vương, Tử Văn đã tố cáo tội ác của tên hung thần để hắn bị trừng trị. Thổ thần được phục chức, lính đưa Tử Văn về trần gian. Một tháng sau, Thổ thần tiến cử Tử Văn giữ chức phán sự đền Tản Viên để tạ ơn.
5. Trị giá nội dung
– Chuyện chức phán sự đền Tản Viên đề cao ý thức khí khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn, một người trí thức nước Việt
– Tác phẩm trình bày niềm tin công lí, chính nghĩa nhất mực sẽ thắng gian tà của tác giả.
6. Trị giá nghệ thuật
– Yếu tố kì ảo dày đặc, xen chuyện người, chuyện thần, ma, trần gian, địa ngục…
– Tình tiết giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ, lo-gic.

– Cách dẫn truyện khôn khéo, biến hóa, có cao trào, có thắt mở nút.
– Nhân vật được xây dựng sắc nét.
7. Sơ đồ tư duy

III. Bài văn mẫu phân tích chuyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
Mẫu số 1
Nguyễn Dữ là đàn ông cả Nguyễn Tường Phiêu, Tiến sĩ khoa Bính Thìn, niên hiệu Hồng Đức thứ 27 (1496), người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc Thanh Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa thiến, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra làm quan. Sau vì bất mãn với thời cuộc, lui về ẩn cư ở núi rừng Thanh Hóa, từ đó “trải mấy mươi sương, chân ko bước tới thị thành”. Ông đã viết tập truyện chữ Hán nổi tiếng trong cuộc sống lâm tuyền suốt quãng đời còn lại. Truyền kỳ mạn lục – một tác phẩm được nhận định là “thiên cổ kỳ bút”. Truyện được Nguyễn Bỉnh Khiêm phủ chính và Nguyễn Thế Nghi sống cùng thời dịch ra chữ Nôm.
“Truyền kì mạn lục” của Nguyễn Dữ là tác phẩm viết bằng chữ Hán gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI. Lục là sách, mạn là ghi chép tản mạn, truyền kì là chuyện lạ kì lưu truyền trong dân gian. Truyền kì mạn lục là sách ghi chép lại những câu chuyên lạ trong dân gian. Tác phẩm thực sự là một sáng tác văn học với sự gia công, hư cấu, thông minh, trau chuốt, gọt giũa của Nguyễn Dữ chứ ko phải chỉ là một công trình ghi chép thuần tuý. Trong Truyền kỳ mạn lục Nguyễn Dữ viết về các nhân vật, các sự việc kỳ lạ xảy ra thời Lý, Trần, Hồ và thời Lê sơ. Bằng trí tưởng tượng phong phú và bằng một văn pháp linh hoạt, tác giả Truyền kỳ mạn lục đưa người đọc vào một toàn cầu kì bí vừa có người, vừa có thần, vừa hư, vừa thật nhưng xuyên qua các lớp mù linh ảo, ly kỳ được tô vẽ ra một cách tài giỏi đấy vẫn hiện rõ một toàn cầu thật của cuộc đời nhưng mà ở đó nhan nhản những kẻ có quyền thế độc ác, đồi tệ.
Tuy nhiên, kế bên sự vùng vẫy của cái xấu cái ác, tác giả Truyền kỳ mạn lục vẫn nhìn thấy những phẩm cách lương thiện, trung thực, những tâm hồn thanh cao, những tình người yêu yêu của nhân dân, của cái thiện vĩnh hằng và Nguyễn Dữ đã mô tả nó thật xinh xắn, mỹ lệ. Trong số đó có tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” đã đề cao ý thức khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn; đồng thời trình bày niềm tin công lí, chính nghĩa nhất mực sẽ thắng lợi gian tà. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên kể về Ngô Tử Văn – người vốn khí khái, nóng tính, thấy sự gian tà thì ko thể chịu được. Mọi người vẫn thường khen Văn là người cương trực. Ở làng Tử Văn sống trước có một ngôi đền linh ứng nhưng giờ đã thành ngôi đền có hồn của tên giặc xâm lược tử trận gần đó làm yêu quái trong dân gian. Trước sự việc ngôi đền bị uế tạp và yêu quái có thể làm hại dân, “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”. Sự khắng khái, nóng tính của Tử Văn đã dẫn tới một hành động dũng cảm vì dân trừ hại. Sự tức giận của Tử Văn ko phải là sự tức giận cho riêng mình nhưng mà là sự tức giận cho mọi người dân đang bị yêu quái quấy rối. Vì thế nhưng mà việc làm của Tử Văn là đáng ca tụng.
Sau lúc đốt ngôi đền, Tử Văn ốm nặng rồi “thấy hai tên quỷ sứ tới bắt đi rất gấp, kéo ra ngoài thành vế phía đông”. Lúc ở chốn tuyền đài, do chỉ nghe nguyên đơn, Diêm Vương – vị thẩm phán xử kiện – người cầm cán cân công lí – cũng đã có lúc tỏ ra mơ hồ. Lúc đứng trước công đường Ngô Tử Văn càng tỏ ra mình là người có khí phách. Chàng ko chỉ khằng định: “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ thẳng thắn ở trần gian” nhưng mà còn dũng cảm vạch mặt tên bại tướng gian tà với lời lẽ “rất cứng cỏi, ko chịu nhún nhường chút nào”. Chàng đấu tranh tới cùng vì lẽ phải. Từng bước, từng bước Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của quân địch, cuối cùng đã hoàn toàn đánh gục tên tướng giặc.
Sau lúc được giải oan ở minh ti, Tử Văn trở về nhà chưa được 1 tháng thì Thổ công tới bảo Tử Văn nên nhậm chức phán sự ở tới Tản Viên. Thổ công nói: “người ta sống ở đời, xưa nay người nào chẳng phải chết, miễn sao chết đi còn được tiếng về sau” và khuyên Văn nên nhận. Thế là Văn vui vẻ nhận lời. Việc được nhận chức ở đền Tản Viên đã nói lên thắng lợi của chàng trong cuộc đấu tranh với tên hung thần xảo quyệt. Sự thắng lợi này đã khẳng định chàng là người tốt, chính nghĩa, dám đấu tranh để thực hiện công lí. Con người của chính nghĩa đã được đứng ra để thực hiện công lý là một thắng lợi có ý nghĩa thâm thúy, khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất mực thắng gian tà.
Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, tác giả đã vạch trần khuôn mặt gian tà của ko ít kẻ đương quyền “quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược”. Ngòi bút của Nguyễn Dữ ko chỉ lên án một số quan lại nhưng mà còn tố cáo mạnh mẽ hiện thực “rễ ác mọc lan, khó lòng lay động” nhưng mà bênh vực cho kẻ gian tà. Trong câu nói buột mồm của Tử Văn “Sao nhưng mà nhiều thần quá vậy?” cũng cho ta thấy một hiện thực của xã hội phong kiến lúc bấy giờ: xã hội có quá nhiều kẻ hữu danh vô thực, lợi dụng địa vị, quyền thế làm điều bất lương. Kết thúc có hậu của câu chuyện trình bày đúng truyền thống nhân đạo của dân ta: chính nghĩa nhất mực thắng gian tà.
Viết Chuyện chức phán sự đền Tản Viên Nguyễn Dữ đã liên kết thành công yếu tố ảo và thực. Câu chuyện diễn ra đầy tính chất li kì bởi sự xuất hiện của toàn cầu tuyền đài với những hồn ma, bóng quỷ với những việc khác thường: người chết đi sống lại từ trần thế xuống địa phủ, từ cõi âm lại về cõi dương. Nhưng chuyện lại có vẻ như rất thực bởi cách dẫn người khác, dẫn việc cụ thể tới cả họ tên, quê quán và thời kì, vị trí diễn ra sự việc. Yếu tố kì ảo giúp câu chuyện thêm phần li kì, thu hút. Yếu tố thực làm tăng tính xác thực, làm câu chuyện có ý nghĩa xã hội thâm thúy.
Câu chuyện đề cao nhân vật Ngô Tử Văn – đại diện cho từng lớp trí thức nước Việt giàu ý thức dân tộc, chuộng chính nghĩa, dũng cảm, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hạ cho dân. Truyện còn trình bày niềm tin công lý, chính nghĩa nhất mực sẽ thắng gian tà.
Mẫu số 2
“Truyền kì mạn lục” là tác phẩm tạo nên tên tuổi của Nguyễn Dữ trong nền văn học Việt Nam nhưng mà cụ thể hơn là văn học thời kì trung đại.Tác phẩm này ra đời vào khoảng thời kì nửa đầu thế kỉ XVI, bao gồm 20 truyện được viết bằng chữ Hán.Một trong những truyện tiêu biểu của “Truyền kì mạn lục” là “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”.
Truyền kì là “một thể văn xuôi tự sự thời trung đại phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, hoang đường.Trong truyện truyền kì, toàn cầu con người và toàn cầu cõi âm với những thánh thần, ma quỷ có sự tương giao”.Đó cũng chính là yếu tố tạo nên sự thu hút đối với người đọc bao thế hệ.Ẩn đằng sau những cụ thể hoang đường đấy là những vấn đề then chốt của hiện thực, những quan niệm, tư tưởng và thái độ của tác giả.”Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” kể về việc kẻ sĩ Ngô Tử Văn đốt đền của viên Bách hộ họ Thôi đã tử trận làm yêu làm quái, gây hại cho dân lành.Hắn dọa nạt và kiện Tử Văn ở Minh ti. Được Thổ công méc bảo cách ứng phó với tên hung thần đấy nên lúc bị giải đi xuống âm phủ Ngô Tử Văn đã vạch trần những tội ác nhưng mà hồn viên Bách hộ gây ra. Kẻ ác bị trừng trị, Ngô Tử Văn được sống lại.Nhờ sự tiến cử của Thổ công nhưng mà chàng được nhận một chức phán sự ở đền Tản Viên.Sau đó, Tử Văn “thu xếp việc nhà rồi ko bệnh nhưng mà mất”.
Nhân vật Ngô Tử Văn được Nguyễn Dữ giới thiệu một cách trực tiếp bằng những lời văn ngắn gọn: “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang. Chàng vốn khí khái, nóng tính, thấy sự tà gian thì ko thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.Đó cũng là những lời văn trình bày thái độ ngợi khen về tính cách, phẩm chất con người Ngô Tử Văn của tác giả.Tức giận vì ko thể chịu được sự gian tà nên chàng đã đốt đền của viên Bách hộ họ Thôi đã tử trận “làm yêu làm quái trong dân gian”.Trước lúc thực hiện hành động này, Tử Văn đã “tắm gội sạch sẽ, khấn trời” rồi châm lửa đốt. Trong lúc tất cả mọi người xung quanh đều lo sợ thay cho chàng thì chàng “vẫn vung tay ko cần gì cả”, ko mảy may suy nghĩ tới hậu quả khôn lường. Hành động đốt đền của Tử Văn đã trình bày sự quyết liệt, dũng cảm, thẳng thắn, cương trực của một kẻ sĩ trong xã hội.Chàng xoá sổ cái ác vì muốn mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân.
Ngỡ tưởng chỉ cần đốt đền là mọi việc xong xuôi nhưng Ngô Tử Văn “thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét”. Chàng thấy hồn ma tướng giặc tới đòi lại đền và nói những lời dọa nạt: “Biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu ko thì, vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”.Trước những lời dọa nạt đấy, Tử Văn ko chút run sợ, “ngồi ngất ngưởng tự nhiên” bởi đấu tranh cho cái thiện chưa bao giờ là việc làm sai trái. Hồn ma viên Bách hộ họ Thôi có ngoại hình cao lớn, tuấn tú, trên đầu đội mũ trụ, nói những lời đạo lý nhưng thực chất lại là một kẻ tàn bạo, gian xảo. Lúc sống, hắn theo Mộc Thạnh sang “lấn cướp” nước ta, tới lúc chết đi trở thành hồn ma thì hắn lại chiếm đền của Thổ công làm nơi trú ngụ cho mình. Những lời đạo lí giả dối ko thể che giấu đi thực chất xảo trá, bạo tàn của hắn.Ngô Tử Văn tin rằng hành động của mình là đúng, là việc chính nghĩa nên làm để bảo vệ cuộc sống của nhân dân nước Việt.
Nhờ có cuộc gặp mặt với Thổ công nhưng mà Tử Văn thấy rõ được những hành động “hung yêu tác quái”, quấy rầy hại dân của hồn ma tướng giặc. Thổ công bày cách giúp Tử Văn “khỏi phải chết một cách oan uổng” lúc bị hồn ma kiện ở dưới chốn Minh ti.Chàng bị hai tên quỷ sứ bắt xuống dưới âm phủ. Đó là một ko gian đáng sợ tới mức kinh rợn: “gió tanh sông xám, hơi lạnh thấu xương”, “mấy vạn quỷ Dạ Xoa đều mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh nọc”,…Cảnh tượng đấy ko làm cho Tử Văn sợ hãi, chàng rất cứng cỏi, “ko chịu nhún nhường” trước những lời cáo buộc của hồn ma tướng giặc. Cuộc cãi cọ của Tử Văn và hồn ma tướng giặc mãi chưa phân phải trái nên Tử Văn đã xin Diêm Vương “đem tư giấy tới đền Tản Viên để hỏi” để xác nhận sự thực, phân xử cho công bình. Thấy vậy, người đội mũ trụ đã có những lời nói đỡ cho Tử Văn: “Gã kia một kẻ học trò,thật là ngu bướng,quả đáng tội lắm. Nhưng đã trách mắng tương tự, cũng đủ răn đe rồi. Xin đại vương khoan dung thứ cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Chẳng cần yêu cầu dây dưa.Nếu thẳng tay trị tội nó, sợ hại tới cái đức hiếu sinh”.Thoạt đầu người đọc ngỡ tưởng đó là lòng tốt của hồn ma tướng giặc nhưng thực chất đó chỉ là cách nhưng mà hắn tự bào chữa, bênh vực cho chính mình.
Sau lúc Diêm Vương sai người đi chứng thực, sự thực được làm sáng tỏ, tướng giặc bị “lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào mồm”, bỏ vào ngục Cửu U. Ngôi mộ của tên tướng giặc “tự dưng thấy bị bật tung lên, hài cốt tan tành ra như cám vậy”. Đó là sự trừng trị thích đáng cho những kẻ làm điều phi nghĩa, gian tà. Tử Văn về nhà mới biết mình đã chết được hai ngày, một tháng sau đó, chàng nhận chức phán sự ở đền Tản Viên do Thổ công tiến cử rồi “ko bệnh nhưng mà mất”.
“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” thu hút, thu hút người đọc bởi các cụ thể kì ảo, có sự đan xen các câu chuyện về con người, ma quỷ, chuyện trần gian, địa ngục, chuyện chết đi và sống lại của Ngô Tử Văn,…Cụ thể Diêm Vương xử kiện ở dưới âm phủ đã trình bày niềm tin của con người vào công lí xã hội. Nếu trên cõi tục gian cái ác có thể hoành hành, ko bị trừng trị thì xuống dưới âm phủ mọi tội ác đều bị trừng trị thích đáng. Cụ thể này đã đẩy xung đột truyện lên cao trào để Ngô Tử Văn có dịp bộc lộ sự cương trực và khả năng của mình. Đồng thời cũng có ý nghĩa giáo dục ý thức sống và hành động của con người, con người hãy sống hướng thiện, tuân theo lẽ phải bởi “ở hiền gặp lành”, “ác giả ác báo”.
“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” của Nguyễn Dữ đã ngợi ca sự cương trực, khí khái và khả năng chống lại cái ác, bảo vệ lẽ phải của Ngô Tử Văn. Chàng là đại diện tiêu biểu cho từng lớp trí thức của nước ta lúc bấy giờ dũng cảm đấu tranh với cái ác. Không những thế, truyện cũng trình bày niềm tin tưởng của tác giả Nguyễn Dữ vào công lí và chính nghĩa trong xã hội. Đó là lí do nhưng mà “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” vẫn còn vẹn nguyên trị giá tới ngày hôm nay.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Tản Viên từ phán sự lục trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt! 
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10

#Tản #Viên #từ #phán #sự #lục #Nguyễn #Dữ #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn

[rule_2_plain]

#Tản #Viên #từ #phán #sự #lục #Nguyễn #Dữ #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn

[rule_2_plain]

#Tản #Viên #từ #phán #sự #lục #Nguyễn #Dữ #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn

[rule_3_plain]

#Tản #Viên #từ #phán #sự #lục #Nguyễn #Dữ #Tóm #tắt #hoàn #cảnh #nội #dung #nghệ #thuật #sơ #đồ #tư #duy #Văn

Nói chung Tác giả – Tác phẩm: Tản Viên từ phán sự lục bao gồm Giới thiệu tác giả Nguyễn Dữ và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, trị giá nội dung, rực rỡ nghệ thuật tác phẩm Tản Viên từ phán sự lục – SGK Văn 10 Kết nối tri thức.
Tác giả – Tác phẩm: Tản Viên từ phán sự lục – Nguyễn Dữ
Xem nhanh nội dung1 I. Giới thiệu tác giả Nguyễn Dữ2 II. Nói chung truyện Tản Viên từ phán sự lục2.1 1. Hoàn cảnh sáng tác2.2 2. Thể loại2.3 3. Bố cục2.4 4. Tóm tắt 2.5 5. Trị giá nội dung2.6 6. Trị giá nghệ thuật2.7 7. Sơ đồ tư duy3 III. Bài văn mẫu phân tích chuyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
I. Giới thiệu tác giả Nguyễn Dữ
Nói về Nguyễn Dữ, người ta thường nhắc về một thi sĩ ở ẩn với những hiểu biết sâu rộng về cuộc đời. Ông sống vào thế kỉ XVI, hiện thời chưa xác định rõ được năm sinh năm mất, chỉ biết ông sống ở thời Hậu Lê. 
Quê quán của ông thuộc xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay là huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Tương truyền, ông là học trò của Tuyết Giang Phu Tử Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ông là người có tài cao, trí lớn, học rộng hiểu nhiều, đã từng đỗ đạt và làm quan dưới triều Lê. Thế nhưng, nội chiến phân tranh liên miên giữa nhà Mạc, Lê, Trịnh đã khiến ông chán nản. Vậy nên, chỉ sau một năm làm quan, ông đã cáo quan về ở ẩn cùng mẹ già và viết sách, sống ẩn dật như nhiều trí thức đương thời khác.
Sáng tác duy nhất của ông là quyển Truyền kỳ mạn lục (Ghi chép tản mạn những truyện kì lạ được lưu truyền). Sách gồm 20 truyện, viết bằng chữ Hán, theo thể loại tản văn, xen lẫn biền văn và thơ ca, cuối mỗi truyện đều có lời bình của tác giả hoặc của một người có cùng ý kiến của tác giả.
Truyền kỳ mạn lục vừa có trị giá hiện thực và nhân đạo cao, vừa là một tuyệt tác của thể loại truyền kì. Tác phẩm được dịch ra nhiều thứ tiếng nước ngoài và được nhận định cao trong số các tác phẩm truyền kì ở các nước đồng văn.
II. Nói chung truyện Tản Viên từ phán sự lục

1. Hoàn cảnh sáng tác

Tác phẩm: Truyền kì mạn lục Viết bằng chữ Hán. Ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI. Gồm 20 câu chuyện. Xuất xứ: “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một trong 20 truyện của “Truyền Kì Mạn Lục”
2. Thể loại
Truyền kì Truyền kì là một thể loại văn xuôi tự sự thời trung đại, phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, truyền kì hoang đường Truyện truyền kì Việt Nam mang đậm chất dân gian, yếu tố hiện thực và tính nhân văn thâm thúy. Mặc dù dùng yếu tố kì ảo làm phương thức sáng tác nhưng Truyền kì mạn lục vẫn mang đậm chất hiện thực, phản ánh được khát vọng, phá bỏ bất công ngang trái, vươn lên tìm hạnh phúc của con người Việt Nam cuối thể kỉ XV – đầu thế kỉ XVI
3. Bố cục
Phần 1 (Từ đầu …ko cần gì cả): Tử Văn đốt đền.
Phần 2 (Tiếp… khó lòng thoát nạn): Tử Văn với viên Bách hộ họ Thôi và Thổ công.
Phần 3 (Tiếp… sai lính đưa Tử Văn về): Tử Văn thắng kiện.
Phần 4 (Còn lại): Tử Văn trở thành phán sự đền Tản Viên.
4. Tóm tắt 
Ngô Tử Văn vốn là một kẻ sĩ khí khái, cương trực. Trong làng có một ngôi đền thiêng. Từ lúc có một tên tướng giặc nhà Minh tử trận ở gần đền, hồn của hắn tác quái. Tức giận, Tử Văn châm lửa đốt để trừ hại cho dân. Sau lúc đốt đền, Tử Văn lên cơn sốt mê man, chàng thấy tên hung thần đòi trả đền và dọa nạt bắt chàng xuống âm phủ. Thổ thần bộc bạch thái độ cảm phục trước hành động dũng cảm của Tử Văn, méc chàng về tung tích, tội ác tên hung thần và cách ứng phó. Tới đêm, lúc bệnh nặng thêm, Tử Văn thấy hai tên quỷ tới bắt chàng xuống âm phủ. Trước Diêm Vương, Tử Văn đã tố cáo tội ác của tên hung thần để hắn bị trừng trị. Thổ thần được phục chức, lính đưa Tử Văn về trần gian. Một tháng sau, Thổ thần tiến cử Tử Văn giữ chức phán sự đền Tản Viên để tạ ơn.
5. Trị giá nội dung
– Chuyện chức phán sự đền Tản Viên đề cao ý thức khí khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn, một người trí thức nước Việt
– Tác phẩm trình bày niềm tin công lí, chính nghĩa nhất mực sẽ thắng gian tà của tác giả.
6. Trị giá nghệ thuật
– Yếu tố kì ảo dày đặc, xen chuyện người, chuyện thần, ma, trần gian, địa ngục…
– Tình tiết giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ, lo-gic.

– Cách dẫn truyện khôn khéo, biến hóa, có cao trào, có thắt mở nút.
– Nhân vật được xây dựng sắc nét.
7. Sơ đồ tư duy

III. Bài văn mẫu phân tích chuyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
Mẫu số 1
Nguyễn Dữ là đàn ông cả Nguyễn Tường Phiêu, Tiến sĩ khoa Bính Thìn, niên hiệu Hồng Đức thứ 27 (1496), người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc Thanh Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa thiến, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra làm quan. Sau vì bất mãn với thời cuộc, lui về ẩn cư ở núi rừng Thanh Hóa, từ đó “trải mấy mươi sương, chân ko bước tới thị thành”. Ông đã viết tập truyện chữ Hán nổi tiếng trong cuộc sống lâm tuyền suốt quãng đời còn lại. Truyền kỳ mạn lục – một tác phẩm được nhận định là “thiên cổ kỳ bút”. Truyện được Nguyễn Bỉnh Khiêm phủ chính và Nguyễn Thế Nghi sống cùng thời dịch ra chữ Nôm.
“Truyền kì mạn lục” của Nguyễn Dữ là tác phẩm viết bằng chữ Hán gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI. Lục là sách, mạn là ghi chép tản mạn, truyền kì là chuyện lạ kì lưu truyền trong dân gian. Truyền kì mạn lục là sách ghi chép lại những câu chuyên lạ trong dân gian. Tác phẩm thực sự là một sáng tác văn học với sự gia công, hư cấu, thông minh, trau chuốt, gọt giũa của Nguyễn Dữ chứ ko phải chỉ là một công trình ghi chép thuần tuý. Trong Truyền kỳ mạn lục Nguyễn Dữ viết về các nhân vật, các sự việc kỳ lạ xảy ra thời Lý, Trần, Hồ và thời Lê sơ. Bằng trí tưởng tượng phong phú và bằng một văn pháp linh hoạt, tác giả Truyền kỳ mạn lục đưa người đọc vào một toàn cầu kì bí vừa có người, vừa có thần, vừa hư, vừa thật nhưng xuyên qua các lớp mù linh ảo, ly kỳ được tô vẽ ra một cách tài giỏi đấy vẫn hiện rõ một toàn cầu thật của cuộc đời nhưng mà ở đó nhan nhản những kẻ có quyền thế độc ác, đồi tệ.
Tuy nhiên, kế bên sự vùng vẫy của cái xấu cái ác, tác giả Truyền kỳ mạn lục vẫn nhìn thấy những phẩm cách lương thiện, trung thực, những tâm hồn thanh cao, những tình người yêu yêu của nhân dân, của cái thiện vĩnh hằng và Nguyễn Dữ đã mô tả nó thật xinh xắn, mỹ lệ. Trong số đó có tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” đã đề cao ý thức khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn; đồng thời trình bày niềm tin công lí, chính nghĩa nhất mực sẽ thắng lợi gian tà. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên kể về Ngô Tử Văn – người vốn khí khái, nóng tính, thấy sự gian tà thì ko thể chịu được. Mọi người vẫn thường khen Văn là người cương trực. Ở làng Tử Văn sống trước có một ngôi đền linh ứng nhưng giờ đã thành ngôi đền có hồn của tên giặc xâm lược tử trận gần đó làm yêu quái trong dân gian. Trước sự việc ngôi đền bị uế tạp và yêu quái có thể làm hại dân, “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”. Sự khắng khái, nóng tính của Tử Văn đã dẫn tới một hành động dũng cảm vì dân trừ hại. Sự tức giận của Tử Văn ko phải là sự tức giận cho riêng mình nhưng mà là sự tức giận cho mọi người dân đang bị yêu quái quấy rối. Vì thế nhưng mà việc làm của Tử Văn là đáng ca tụng.
Sau lúc đốt ngôi đền, Tử Văn ốm nặng rồi “thấy hai tên quỷ sứ tới bắt đi rất gấp, kéo ra ngoài thành vế phía đông”. Lúc ở chốn tuyền đài, do chỉ nghe nguyên đơn, Diêm Vương – vị thẩm phán xử kiện – người cầm cán cân công lí – cũng đã có lúc tỏ ra mơ hồ. Lúc đứng trước công đường Ngô Tử Văn càng tỏ ra mình là người có khí phách. Chàng ko chỉ khằng định: “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ thẳng thắn ở trần gian” nhưng mà còn dũng cảm vạch mặt tên bại tướng gian tà với lời lẽ “rất cứng cỏi, ko chịu nhún nhường chút nào”. Chàng đấu tranh tới cùng vì lẽ phải. Từng bước, từng bước Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của quân địch, cuối cùng đã hoàn toàn đánh gục tên tướng giặc.
Sau lúc được giải oan ở minh ti, Tử Văn trở về nhà chưa được 1 tháng thì Thổ công tới bảo Tử Văn nên nhậm chức phán sự ở tới Tản Viên. Thổ công nói: “người ta sống ở đời, xưa nay người nào chẳng phải chết, miễn sao chết đi còn được tiếng về sau” và khuyên Văn nên nhận. Thế là Văn vui vẻ nhận lời. Việc được nhận chức ở đền Tản Viên đã nói lên thắng lợi của chàng trong cuộc đấu tranh với tên hung thần xảo quyệt. Sự thắng lợi này đã khẳng định chàng là người tốt, chính nghĩa, dám đấu tranh để thực hiện công lí. Con người của chính nghĩa đã được đứng ra để thực hiện công lý là một thắng lợi có ý nghĩa thâm thúy, khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất mực thắng gian tà.
Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, tác giả đã vạch trần khuôn mặt gian tà của ko ít kẻ đương quyền “quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược”. Ngòi bút của Nguyễn Dữ ko chỉ lên án một số quan lại nhưng mà còn tố cáo mạnh mẽ hiện thực “rễ ác mọc lan, khó lòng lay động” nhưng mà bênh vực cho kẻ gian tà. Trong câu nói buột mồm của Tử Văn “Sao nhưng mà nhiều thần quá vậy?” cũng cho ta thấy một hiện thực của xã hội phong kiến lúc bấy giờ: xã hội có quá nhiều kẻ hữu danh vô thực, lợi dụng địa vị, quyền thế làm điều bất lương. Kết thúc có hậu của câu chuyện trình bày đúng truyền thống nhân đạo của dân ta: chính nghĩa nhất mực thắng gian tà.
Viết Chuyện chức phán sự đền Tản Viên Nguyễn Dữ đã liên kết thành công yếu tố ảo và thực. Câu chuyện diễn ra đầy tính chất li kì bởi sự xuất hiện của toàn cầu tuyền đài với những hồn ma, bóng quỷ với những việc khác thường: người chết đi sống lại từ trần thế xuống địa phủ, từ cõi âm lại về cõi dương. Nhưng chuyện lại có vẻ như rất thực bởi cách dẫn người khác, dẫn việc cụ thể tới cả họ tên, quê quán và thời kì, vị trí diễn ra sự việc. Yếu tố kì ảo giúp câu chuyện thêm phần li kì, thu hút. Yếu tố thực làm tăng tính xác thực, làm câu chuyện có ý nghĩa xã hội thâm thúy.
Câu chuyện đề cao nhân vật Ngô Tử Văn – đại diện cho từng lớp trí thức nước Việt giàu ý thức dân tộc, chuộng chính nghĩa, dũng cảm, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hạ cho dân. Truyện còn trình bày niềm tin công lý, chính nghĩa nhất mực sẽ thắng gian tà.
Mẫu số 2
“Truyền kì mạn lục” là tác phẩm tạo nên tên tuổi của Nguyễn Dữ trong nền văn học Việt Nam nhưng mà cụ thể hơn là văn học thời kì trung đại.Tác phẩm này ra đời vào khoảng thời kì nửa đầu thế kỉ XVI, bao gồm 20 truyện được viết bằng chữ Hán.Một trong những truyện tiêu biểu của “Truyền kì mạn lục” là “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”.
Truyền kì là “một thể văn xuôi tự sự thời trung đại phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, hoang đường.Trong truyện truyền kì, toàn cầu con người và toàn cầu cõi âm với những thánh thần, ma quỷ có sự tương giao”.Đó cũng chính là yếu tố tạo nên sự thu hút đối với người đọc bao thế hệ.Ẩn đằng sau những cụ thể hoang đường đấy là những vấn đề then chốt của hiện thực, những quan niệm, tư tưởng và thái độ của tác giả.”Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” kể về việc kẻ sĩ Ngô Tử Văn đốt đền của viên Bách hộ họ Thôi đã tử trận làm yêu làm quái, gây hại cho dân lành.Hắn dọa nạt và kiện Tử Văn ở Minh ti. Được Thổ công méc bảo cách ứng phó với tên hung thần đấy nên lúc bị giải đi xuống âm phủ Ngô Tử Văn đã vạch trần những tội ác nhưng mà hồn viên Bách hộ gây ra. Kẻ ác bị trừng trị, Ngô Tử Văn được sống lại.Nhờ sự tiến cử của Thổ công nhưng mà chàng được nhận một chức phán sự ở đền Tản Viên.Sau đó, Tử Văn “thu xếp việc nhà rồi ko bệnh nhưng mà mất”.
Nhân vật Ngô Tử Văn được Nguyễn Dữ giới thiệu một cách trực tiếp bằng những lời văn ngắn gọn: “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang. Chàng vốn khí khái, nóng tính, thấy sự tà gian thì ko thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.Đó cũng là những lời văn trình bày thái độ ngợi khen về tính cách, phẩm chất con người Ngô Tử Văn của tác giả.Tức giận vì ko thể chịu được sự gian tà nên chàng đã đốt đền của viên Bách hộ họ Thôi đã tử trận “làm yêu làm quái trong dân gian”.Trước lúc thực hiện hành động này, Tử Văn đã “tắm gội sạch sẽ, khấn trời” rồi châm lửa đốt. Trong lúc tất cả mọi người xung quanh đều lo sợ thay cho chàng thì chàng “vẫn vung tay ko cần gì cả”, ko mảy may suy nghĩ tới hậu quả khôn lường. Hành động đốt đền của Tử Văn đã trình bày sự quyết liệt, dũng cảm, thẳng thắn, cương trực của một kẻ sĩ trong xã hội.Chàng xoá sổ cái ác vì muốn mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân.
Ngỡ tưởng chỉ cần đốt đền là mọi việc xong xuôi nhưng Ngô Tử Văn “thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét”. Chàng thấy hồn ma tướng giặc tới đòi lại đền và nói những lời dọa nạt: “Biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu ko thì, vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”.Trước những lời dọa nạt đấy, Tử Văn ko chút run sợ, “ngồi ngất ngưởng tự nhiên” bởi đấu tranh cho cái thiện chưa bao giờ là việc làm sai trái. Hồn ma viên Bách hộ họ Thôi có ngoại hình cao lớn, tuấn tú, trên đầu đội mũ trụ, nói những lời đạo lý nhưng thực chất lại là một kẻ tàn bạo, gian xảo. Lúc sống, hắn theo Mộc Thạnh sang “lấn cướp” nước ta, tới lúc chết đi trở thành hồn ma thì hắn lại chiếm đền của Thổ công làm nơi trú ngụ cho mình. Những lời đạo lí giả dối ko thể che giấu đi thực chất xảo trá, bạo tàn của hắn.Ngô Tử Văn tin rằng hành động của mình là đúng, là việc chính nghĩa nên làm để bảo vệ cuộc sống của nhân dân nước Việt.
Nhờ có cuộc gặp mặt với Thổ công nhưng mà Tử Văn thấy rõ được những hành động “hung yêu tác quái”, quấy rầy hại dân của hồn ma tướng giặc. Thổ công bày cách giúp Tử Văn “khỏi phải chết một cách oan uổng” lúc bị hồn ma kiện ở dưới chốn Minh ti.Chàng bị hai tên quỷ sứ bắt xuống dưới âm phủ. Đó là một ko gian đáng sợ tới mức kinh rợn: “gió tanh sông xám, hơi lạnh thấu xương”, “mấy vạn quỷ Dạ Xoa đều mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh nọc”,…Cảnh tượng đấy ko làm cho Tử Văn sợ hãi, chàng rất cứng cỏi, “ko chịu nhún nhường” trước những lời cáo buộc của hồn ma tướng giặc. Cuộc cãi cọ của Tử Văn và hồn ma tướng giặc mãi chưa phân phải trái nên Tử Văn đã xin Diêm Vương “đem tư giấy tới đền Tản Viên để hỏi” để xác nhận sự thực, phân xử cho công bình. Thấy vậy, người đội mũ trụ đã có những lời nói đỡ cho Tử Văn: “Gã kia một kẻ học trò,thật là ngu bướng,quả đáng tội lắm. Nhưng đã trách mắng tương tự, cũng đủ răn đe rồi. Xin đại vương khoan dung thứ cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Chẳng cần yêu cầu dây dưa.Nếu thẳng tay trị tội nó, sợ hại tới cái đức hiếu sinh”.Thoạt đầu người đọc ngỡ tưởng đó là lòng tốt của hồn ma tướng giặc nhưng thực chất đó chỉ là cách nhưng mà hắn tự bào chữa, bênh vực cho chính mình.
Sau lúc Diêm Vương sai người đi chứng thực, sự thực được làm sáng tỏ, tướng giặc bị “lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào mồm”, bỏ vào ngục Cửu U. Ngôi mộ của tên tướng giặc “tự dưng thấy bị bật tung lên, hài cốt tan tành ra như cám vậy”. Đó là sự trừng trị thích đáng cho những kẻ làm điều phi nghĩa, gian tà. Tử Văn về nhà mới biết mình đã chết được hai ngày, một tháng sau đó, chàng nhận chức phán sự ở đền Tản Viên do Thổ công tiến cử rồi “ko bệnh nhưng mà mất”.
“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” thu hút, thu hút người đọc bởi các cụ thể kì ảo, có sự đan xen các câu chuyện về con người, ma quỷ, chuyện trần gian, địa ngục, chuyện chết đi và sống lại của Ngô Tử Văn,…Cụ thể Diêm Vương xử kiện ở dưới âm phủ đã trình bày niềm tin của con người vào công lí xã hội. Nếu trên cõi tục gian cái ác có thể hoành hành, ko bị trừng trị thì xuống dưới âm phủ mọi tội ác đều bị trừng trị thích đáng. Cụ thể này đã đẩy xung đột truyện lên cao trào để Ngô Tử Văn có dịp bộc lộ sự cương trực và khả năng của mình. Đồng thời cũng có ý nghĩa giáo dục ý thức sống và hành động của con người, con người hãy sống hướng thiện, tuân theo lẽ phải bởi “ở hiền gặp lành”, “ác giả ác báo”.
“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” của Nguyễn Dữ đã ngợi ca sự cương trực, khí khái và khả năng chống lại cái ác, bảo vệ lẽ phải của Ngô Tử Văn. Chàng là đại diện tiêu biểu cho từng lớp trí thức của nước ta lúc bấy giờ dũng cảm đấu tranh với cái ác. Không những thế, truyện cũng trình bày niềm tin tưởng của tác giả Nguyễn Dữ vào công lí và chính nghĩa trong xã hội. Đó là lí do nhưng mà “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” vẫn còn vẹn nguyên trị giá tới ngày hôm nay.
>>> Xem trọn bộ: Tác giả – Tác phẩm Văn 10 Kết nối tri thức
—————————–
Trên đây bangtuanhoan.edu.vn đã cùng các bạn Nói chung về Tác giả – Tác phẩm: Tản Viên từ phán sự lục trong bộ SGK Văn 10 Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có tri thức hữu ích lúc đọc bài viết này. bangtuanhoan.edu.vn đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời thông minh, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ bangtuanhoan.edu.vn để tham khảo và sẵn sàng bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt! 
Đăng bởi: bangtuanhoan.edu.vn
Phân mục: Lớp 10,Ngữ Văn 10

Bạn thấy bài viết Tản Viên từ phán sự lục – Nguyễn Dữ (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu  không hãy comment góp ý thêm về Tản Viên từ phán sự lục – Nguyễn Dữ (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 bên dưới để bangtuanhoan.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website bangtuanhoan.edu.vn

Nhớ để nguồn: Tản Viên từ phán sự lục – Nguyễn Dữ (Tóm tắt, hoàn cảnh st, nội dung, nghệ thuật, sơ đồ tư duy) – Văn 10 tại bangtuanhoan.edu.vn

Chuyên mục: Kiến thức chung